Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 187

णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं
[९ धम्मज्झयणः आरभाऽऽरभ कर्माणि श्रान्तः श्रान्तः पुनः पुनः। [ ]
तथैनं ते प्राणैरपि परिरक्षिता जरा-व्याध्युदये दुःखोदये. वा मृतौ वा प्राप्ते न तस्माद् दुःखाद् मोचयन्ति, न च नरकादिषु प्राप्तस्य ततो नरकादिदुःखाद् विमोचयन्ति ॥ ३ ॥
४३८. आघातकिच्चमाधाए णाइओ विसएसिणो।
___ अण्णे हरंति तं वित्तं कम्मी केम्माऽय एसति ॥४॥ ४३८. आघातकिच्चमाधेतुं० सिलोगो । आहन्यतेऽनेनेति आघातः, मरणमित्यर्थः । आघाते आघातस्य वा कृत्यं मरणकृत्यमित्यर्थः, आघाते शरीरं संस्कारयित्वा दहन्ति । मृतकृत्यानि चास्य पितृपिण्डादीनि आधाए त्ति तमाधाय कुर्वन्ति, महिष-च्छागाद्याश्च वध्यन्ते, करकंतुभक्तानि कुर्वन्ति । उक्तं हि
"अवहत्थेण यँ पिंडं परिसाडेऊण पत्थरे तस्स ।" [ ] इत्यादि मरणकृत्यम् । अधवा "आधेतुं" काऊण तं 10पणिधाय ये तस्य भ्रातृपुत्रादयो दायादा जीवन्ति शब्दादिविषयैषिणः अनेन मृतधनेन वयं भोगान् भोक्ष्यामहे, अज्ञातयोऽपि दास-भृत्य-मच्यादयः तत् च्युतधनं तर्कयन्ति, अपुत्राणां च मृतकटं राजा गृह्णाति । एवं वैरा-ज्यादिसामान्यं अण्णे हरंति तं वित्तं, अन्य इति अन्य एव दायादा भृत्य-राज-चोरादयः हरंति वा विभयंति वा णूति वा एगहुँ । उक्तं च
ततस्तेनार्जितैर्द्रव्यैर्दारैश्च परिरक्षितैः । क्रीडन्त्यन्ये नरा राजन्! हृष्ट-तुष्टा हलङ्कताः ॥ १॥ कर्म अस्यास्तीति कर्मी, तत् कर्माऽऽदाय स्वकर्मनिवर्तितां गतिं प्राप्य तत्कर्मफलमन्वेषति ॥ ४ ॥ ४३९. माता पिता ऍहुसा भाता भज्जा पुत्ता य ओरसा।
णालं ते मम ताणाए लुप्पंतस्स सकम्मुणा ॥५॥ ४३९. माता पिता ण्हुसा भाता० सिलोगो । उरसि भवा औरसाः, औरसा अपि तावत् पुत्रा न त्राणाय, किमु क्षेत्रजातादयः ? । णालं ते मम ताणाए, यथैव मात्रादयो न त्राणाय सम्बन्धिनः तथैवाऽऽरम्भ-परिग्रहावपि न त्राणाय विषयाश्च । णालं ते मम ताणाए लुप्यमानस्येति शारीर-मानसैर्दुःख-दौर्मनस्यैः इह भवेऽपि तावन्न त्राणाय, किमु परभवे ? 20 इति । कालसोअरिअपुत्तो सुलसो अभयकुमारसखा श्रावकदारको श्रावकश्वासौ दारकश्च दृष्टान्तः ॥ ५॥
४४०. एतमहं सपेहाए परमाणुगामियं।
णिम्ममे णिरहंकारे चरे भिक्खू जिणाहितं ॥ ६॥ ४४०. एतमढें सपेहाए. सिलोगो । एयमिति योऽयमुक्तोऽर्थः, न ह्यधार्मिकाणामिह परत्र वा लोके शरणमस्तीति त्राणं वा सम्मं पेहाए, परमः अर्थः परमार्थः मोक्ष इत्यर्थः, तं परमार्थ अनुगच्छति परमट्ठाणुगामी, यथोद्दिष्टेषु मात्रादिषु 25 वैराग्यमनुगच्छति, ज्ञानादयो वा परमार्थाः तान् अनुगच्छतीति परमार्थानुगामिकः । स एवं साधुः णिम्ममे णिरहंकारे नास्य कलत्र-मित्र-वित्तादिषु बाह्या-ऽभ्यन्तरेषु वस्तुषु ममता विद्यते इति निर्ममः, न चाहङ्कारः पूर्वैश्वर्य-जात्यादिषु च संप्राप्तेष्वपि, तपःस्वाध्यायादिषु चरेदित्यनुमतार्थः, जिणाहितं आख्यातं, मार्गमित्यर्थः, चारित्रं तपो वैराग्यं वा ॥६॥ स एवं मत्वा 'नैते मात्रादयो नाम सम्बन्धिनः त्राणाय' इति, इत्यतः४४१. चेचा पुत्ते य मित्ते य णातओ य परिग्गहं ।
चेच्चोण अत्तगं सोतं णिरवेक्खो परिव्वए ॥ ७॥ १व्याध्यादयदुः चूसप्र०॥ २ आघातिं खं २ । आघातं पु १॥ ३°माधातुं खं १ । माधेतुं खं २ चूपा० । 'माहेड पु १ पु २॥ ४ नायतो विसतेसिणो खं २ पु १॥ ५ कम्मेहिं कश्चती खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ ६°कत्तुभ पु.॥ ७य पिढे पवा०॥ ८ पहउसा पु १ पु २॥ ९ते तव ता खं १ ख २ पु १ पु २ वृ० दी । “नालं ते तव ताणाए वा सरणाए वा, तुम पि तेसिं नालं ताणाए वा सरणाए वा" आचाराने श्रु० १ अ०२ उ० १ सूत्र २॥ १० निम्ममो निरहंकारो खं १ खं २ पु १ पु२॥ ११चेचा वित्तं च पुत्ते य णायओ खं १ ख २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ १२ चेञ्चाण अंतगं सोयं खं १ खं २ पु १: पु २ ३० दी। चेञ्ाण अंतकं सोयं इति चेवाण अत्तगं सोयं इति चेच्चाणऽणंतगं सोय इति च पाठभेदत्रयी वृत्तौ दृश्यते । चेचा अणंतगं सोयं चूपा०॥
Jain Education Intemational