Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 159

१४८
णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं
[६महावीरत्थवज्झयणं ___३६८. जधा सयंभू उदघीण सेट्टे० वृत्तम् । स्वयम्भूरिति स्वयम्भूरमणः, स्वयं भवति स्वयम्भूः, तत्र रमन्त इति खयम्भूरमणः, उदकं दधातीति उदधिः, न तस्मादन्योऽधिकः । णागेसु वा धरणमाहु, न तेषां किञ्चिजलं थलं वा अगम्यमिति नाम । खोतोदए रसतो वेजयंते, खोतोदगं णाम उच्छुरसोदगस्य समुद्रस्य, अधवा इहापि इक्षुरसो मधुर एव, सम्वे रसे माधुर्येण विजयत इति वेजयन्तः । तधोवधाणे मुणि वेजयंते, तथेति तेन प्रकारेण, उपदधातीत्युपधानम् , 5 तपोपधानेन हि भगवान् सर्वतवोवधानतो विजयत इत्यतः वेजयन्तः, तपःसंयमोपधानं जं कुणति । मुनिरिति भगवानेव । विजयन्तो जयन्त इत्यर्थः ॥ २०॥
३६९. हत्थीसु एरावणमाहु णाते, सीहो मिगाणं सलिलाण गंगा।
पक्खीसु आ गरुले वेणुदेवे, जेव्वाणवादीणिह णातपुत्ते ॥ २१॥ . ३६९. हत्थीसु एरावणमाहु णाते. वृत्तम् । सर्वहस्तिभ्यो हि ऐरावणः प्रज्ञायतेऽधिकः, तेन चान्येषामुपमानं 10 क्रियते । सिंहस्तु मृगेभ्योऽधिको ज्ञायते । सलिलाभ्यो गङ्गा, सलिलवत्यः सलिलाः गाढगतो गच्छन्ति वा गङ्गा । पक्खीसु आ गरूले वेणुदेवे, लोकरूढोऽयं शब्दः-विनताया अपत्यं वैनतेयः । णेव्वाणवादीणिह णातपुत्ते श्रेष्ठ इति वर्त्तते ॥ २१ ॥
३७०. जोधेसु णाते जध वीससेणे, पुप्फेसु वा अरविंदं वदंति ।
खत्तीण सेट्टे जध दंतवक्के, इसीण सेट्टे तध वद्धमाणे॥ २२॥ ३७०. जोधेसु णाते जध वीससेणे० वृत्तम् । युध्यत इति योधः, विश्वा-अनेकप्रकारा सेना यस्य स भवति 15 विश्वसेनः, हस्त्यश्व-रथ-पदात्याकुला विस्तीर्णा, स तु चक्रवर्ती, अथवा विष्वक्सेनः वासुदेवः । पुप्फेसु वा अरविंदं वदंति,
अरविन्दमिति पद्मं सहस्रपत्रं शतसहस्रपत्रं वा, तद्धि वर्ण-गन्धादिभिः पुष्पगुणैरुपेतं न तथाऽन्यानि । खत्तीण सेट्रो क्षतात् त्रायन्त इति क्षत्रियाः। दम्यन्ते यस्य वाक्येन शत्रवः स भवति दान्तवाक्यः चकवर्ती, चक्रवर्त्तिनो हि शत्रवो वचसा दम्यन्ते, दान्तं वाक्यं यस्य स भवति दान्तवाक्यः। [किल्वा हि ] अनृत-पिशुन-पारुष-किल्वादिभिः वाक्यदोषैः संयुज्यते । उक्तं हि-"मित-मंजुल-पुलावहसित जाव सच्चवयणा" [
] । इसीण सेटे तध बद्धमाणे ॥ २२ ॥ ३७१. दाणाण से, अभयप्पदाणं, सच्चेसु आ अणवज्जं वदंति।
तवेसु आ उत्तम बंभचेरं, लोगुत्तमे भगवं णातपुत्ते ॥ २३ ॥ ३७१. दाणाण सेहूँ अभयप्पदाणं० वृत्तम् । दीयत इति दानम् । “जो देज मरंतस्सा धणकोडिं०" [ ___] गाधा । "राया वि मरणभीतो०” गाधा । [
] अत्र वध्यचोरदृष्टान्तःजधा कोई राया चउहिं पत्तीहिं परिवितो पासादावलोअणे णगरमवलोयंतो अच्छति । एगो य चोरो रत्तं एगसाडगं परिहितो रत्तचंदणाणुलित्तगत्तो रत्तकणवीरकण्ठेगुणो वज्झयाणऽप्पितो वजंतवज्झपडहो बहुजणपरिकरितो अवउड्डयबंधेण बद्धो रायपुरिसेहिं पितुवणं जतो णिज्जति । ततो ताहिं राया भणितो-को एस ? त्ति । रायणा भणियं-एस चोरो वहणाय णीणिजत्ति । तत्थेगा भणति-महाराय ! तुब्भेहिं मम पुव्वं वरो दत्तो तं देह । रण्णा 'आम' ति पडिस्सुतं । ततो ताए सो चोरो चतुव्विघेणावि पहाणादिअलंकारेण अलंकितो। बितियाए सव्वकामगुणभोयणं भोयावितो। ततियाए से बहुधणं दिण्णं,
भणितो य-जस्स ते रोयति तस्स देहि त्ति । चउत्था तुसिणीता अच्छति । राइणा भणिता-तुमं पि वरं वरेहि, जं एतस्स 30 दोदव्वं ति । सा भणति–णत्थि मे विभवो, जेण से पियं करेहामि त्ति । राइणा भणिता-णणु ते सव्वं रजं अहं च आयत्तो त्ति, तं जं ते रोयति तमेव तस्स देहि त्ति । ताए अभयो दत्तो पतिपितुणामं सादेतुं । तासिं चउण्ह वि कलहो जातो। एकेका भणति-मए बहुं दत्तं ति । राया भणति–एस चेव पुच्छिज्जतु । ततो सो पुच्छितो भणति-ण याणामि केण वि मे किंचि दत्तं, मुक्को यया मे अभयो दत्त इति । अतो दाणाण सेटं अभयप्पदाणमिति ।
१तेरावण खं २ पु १॥ २मिताणं खं १॥ ३ या खं १ ख २ पु १ पु २॥ ४णायउत्ते पु १॥ ५या जह अरविदमाहु खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी.॥ ६ कल्वा सं० वा० मो०॥ ७ या उत्तिम खं १ खं २ पु २ । ता खं २ । वा पु १॥ दत्तमे समणे णा खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ ९ दातव्यम् ॥
20
Jain Education Intemational