________________
૮. ઉકેશવંશી મેહણસિંહ
વર્તમાન કાળના માપે માપતાં, સાક્ષને, વિચારકોને અને કેટલાક લેખકેને એમ લાગે છે કે જેને એટલે વાણિયા, માત્ર કરીયાણાના વેપારીઓ ! દયાના ઓથા હેઠળ ભીસ્તાને વરેલા માનવીએ ! પણ ઇતિહાસના ઊંડાણમાં અવગાહન કરતાં આ માપ સાચું જણાતું નથી એટલું જ નહીં પણ એ જેનેને અન્યાય કરનારું છે એમ નિઃશંકપણે કહી શકાય.
છેલ્લા સે દેઢસો વર્ષથી જેને રાજકારણમાં ઓછો રસ ધરાવી, ઘણું ખરું વેપાર–વણજમાં લયલીન બન્યા છે એ સાચું છે પણ તેથી એમનામાં મુસદ્દીગીરી કે ડહાપણનું દેવાળું નીકળ્યું છે એ જેમ સાચું નથી તેમ એ પણ સાચું નથી જ કે તેઓ દયાના ઓથા નીચે બીકણ બન્યા છે. પોતાના ધનવડે ભારતવર્ષના ભિન્ન ભિન્ન પ્રદેશમાં શિ૯૫-કળાના અનુપમ ધામ સમા જે રમણિય પ્રાસાદ તેઓએ સર્જાવ્યા છે એ જોતાં સહજ કપી શકાય છે કે લક્ષ્મી પરનું મમત્વ તો એમણે ત્યજેલું છે જ અને સાથોસાથ જે વિષમ સંગોમાં આ ધામે ઊભા કર્યા છે એ જોતાં રાજદરબારમાં પણ તેમની પ્રતિષ્ઠા ઓછી નહોતી જ સંયોગોના પ્રવાહમાં પૂર્વજોનું ક્ષાત્રતેજ કમી થવા માંડેલું પણ દાન ગુણ તે અગાઉના જે જ કાયમ રહેલો દષ્ટિગોચર થાય છે. પિતાના દીર્ઘદશી કાર્યોદ્વારા તેઓએ હજારે કારીગરને પિષણ આપેલું છે અને ભારતવર્ષની કીતિ-પતાકા સૃષ્ટિના દૂર દૂર ખૂણા સુધી ફરકાવવામાં ફાળો નેંધાવ્યો છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
