________________
[ ૯૮]
ઐતિહાસિક પૂર્વજોની બહાદૂરીનાં અનેક પ્રસંગે જતાં કરી, કે રડ્યાખડ્યો પ્રસંગ ખૂણે-ખાંચરેથી શોધી લાવી પુન: પુન: એના પર રંગના છાંટણાં છાંટ્યા કરવા અને સત્યને અ૫લાપ કરે એ સમજુનું કતવ્ય ન જ ગણાય. એ જાતનું કાર્ય કેટલું ખોટું અને નિંદ્ય છે એ વાત બછાવત વંશનો અહેવાલ સ્વયંમેવ ઉચ્ચારે છે.
બરછાવતવંશની મહત્તા જે મૂળપુરુષને આભારી છે તેમનું નામ બછરાજ. મારવાડની થરા જાતિનું લોહી એની નસમાં વહેતું હતું કે જે જાતિ જાલોરના રાજા સામતસિંગ ચૌહાણુના વંશમાંથી ઉતરી આવેલી હતી. મન્ડોરના રાવ રીધમલની નેકરી સ્વીકારી એણે રાજકારણમાં પ્રવેશ કરવાના શ્રીગણેશ કર્યા. પોતાની ચતુરાઈથી અને ભાગ્યદેવીની અનુકૂળતાથી જોતજોતામાં તે દીવાનના અધિકારે પહોંચી ગયે. જ્યારે રીધમલનું તેના એક સગાદ્વારા ખન થયું ત્યારે એની ગાદી કોને આપવી એ સત્તા બછરાજના હાથમાં હતી અને તેણે તરતજ રીધમલના વડિલ પુત્ર “ધ ને મન્ડોર બોલાવી રાજા તરીકે જાહેર કર્યો. થોડો સમય જતાં “ધ”ના પુત્ર “બીકાને પિતાની શકિતના બળે નવું રાજ્ય સ્થાપવાનો કેડ થયે અને તે મોરની ઉત્તર બાજુએ નિકળી પડ્યો. બરછરાજે એની ઉક્ત અભિલાષામાં સાથ પૂ. આ જાતના સાહસમાં બીકાની શૂરવીરતાનાં જેમ દર્શન થાય છે તેમ બછરાજની દીર્ઘદશિતાનાં પણ દર્શન થાય છે. આ પગલાથી જ બચછાવતવંશની ઉન્નતિ અને પ્રખ્યાતિને આરંભ થયે. બીકાના નસીબે યારી આપી, કંકુના સાંકલાસને હરાવી આરંભમાં જ કેટલાક મુલક એણે મેળવ્યો અને એની પશ્ચિમ દિશામાં કૂચ ચાલુ રાખી. ભટ્ટીઓ પાસેથી ભાગર (Bhagore ) જીતી લીધું. પિતાનું બાપીકું સ્થાન મન્હાર છોડયા પછી લગભગ ત્રીશ વર્ષના પરિશ્રમે સન ૧૮૮૮માં એણે પિતાનું સ્વતંત્ર રાજ્ય સ્થાપ્યું અને મુખ્ય શહેર તરીકેનો કળશ પોતાના નામ ઉપરથી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
