________________
[ ર ] અહિંસાને કે નિંદવા નીકળે તો એમ કહેવું જ પડે કે તે Tools Paradise યાને મૂર્ખાઓના સ્વર્ગમાં વિચરે છે.
ટાંક મહાશય વસ્તુપાલ સંબંધમાં જે કહે છે તે ટૂંકમાં જોઈ જઈએ. ' જૈનધમી મંત્રીઓની અને સેનાપતિઓની જે લાંબી હાર ચાલી છે એમાં વસ્તુપાલનું ચરિત્ર વિસ્તૃતપણે મળે છે અને એનું જીવન વધુ રસદાયી છે. એ મહામાત્યનું વ્યક્તિત્વ અજોડ છે. એની કીર્તિ અને મોટાઈની પ્રશંસા એના જીવનમાં ઉડ્ડયન કરતાં દરેકને કરવી પડે. વસ્તુપાલ મંત્રીશ્વર એટલે એક ડાહ્યો મુત્સદી, એક બહાદુર યોદ્ધો, કળાને ખાસ ચાહક અને સાહિત્ય પૂજક એની દાનશક્તિને મર્યાદાનું બંધન નહતું, તેમ એની ઉદારતામાં ભેદભાવ નહોતો. એ પતે જૈનધર્મનો ઉપાસક હોવા છતાં એણે કઈ પણ ધર્મ પ્રત્યે ભૂરી દષ્ટિ દાખવી નથી. તે છે તરીકે એ સમયમાં તિરસ્કૃત થયેલ મુસલમાનની મસી પણ એણે બંધાવી આપી છે. એણે જીવનમાં સ્વધર્મ પ્રત્યે અડગતા અને પરધર્મો પ્રત્યે સમભાવ બરાબર ઉતાર્યા હતા.
પ્રાગવટ યાને પોરવાડ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયેલ શાખામાં ઉત્પન્ન થયેલ વસ્તુપાલ મંત્રીશ્વર સંબંધમાં ઐતિહાસિક શેધખોળે ઘણે પ્રકાશ પાડ્યો છે. એ આધારે તેઓ બે ભાઈ કરતાં વધારે ભાઈઓ હતા અને તેમને બહેને પણ હતી. ટાંક મહાશયના લખાણ પ્રમાણે એ વૃત્તાન્તને સાર નીચે મુજબ છે. - - શ્રી મેરવિજયજીના પ્રબંધ મુજબ વસ્તુપાલ અને તેજપાલ એ બને ભાઈઓ સન ૧૨૦૫ (વિક્રમ સં. ૧૨૬૨) માં જમ્યા હતા. તેની માતાનું નામ કુમારદેવી હતું, જ્યારે પિતાનું નામ આસરાજ હતું. એ આસરાજ વાઘેલા રાજપુતોની સરદારી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
