________________
[ ૧૩૦ ]
ઐતિહાસિક જૂઓની
કરતા હતા. એ સંબધમાં પૂર્વે ટૂંકમાં ઉલ્લેખ કરાયેલ છે. કુમારદેવીએ ગિરનારની તળેટીમાં કુમારદેવી સરાવર ધાગ્યુ, જ્યારે આસરાજે પહાડ પર દેવાલય આંધાવ્યું .
આસરાજને કુમારદેવીથી ચાર પુત્રા અને સાત પુત્રીઓ થઇ. ધ્રુભુિંગ, મલદેવ, વસ્તુપાલ અને તેજપાલ એ અનુક્રમે પુત્રાનાં નામ છે. એમાંનાં ભુિંગ અને મલ્લદેવ નાની વયમાં મરણુ પામવાથી મોટે ભાગે વસ્તુપાલ અને તેજપાલની તૈાંધ વધુ મળે છે. કુમારદેવી પાતાના પુત્રા વસ્તુપાળ તથા તેજપાળના લગ્નસ મધ જોવા ભાગ્યશાળી થઈ હતી એવી નાંધ પ્રાસ થાય છે, જ્યારે શ્રીજી નાંધના આધારે તેણી પાતાના પતિના મૃત્યુથી અગિયારમા દિન પૂર્વે પાઁચત્વ પામી હતી. શ્રી મેઘાણીના છેલ્લા પુસ્તક ‘ગુજરાતના જય' ખંડ ૧ તથા ૨ પ્રમાણે લગ્નકાળે અને પછીથી ઉભય ખંધુની થઇ રહેલી ચડતી વેળા કુમારદેવી જીવતી હતી એમ જણાય છે.
વસ્તુપાલના લગ્ન લલિતાદેવી સાથે અને તેજપાળના લગ્ન અનુપમાદેવી સાથે થયાં હતાં. અનુપમાદેવી ખાસ સૌ દસુંદરી ન લેખાય છતાં તેણીમાં જે પ્રજ્ઞાપ્રચુરતા અને બુદ્ધિવૈભવ ભરેલાં હતાં તે ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારનાં હતાં, અને એને લઇને ખુદ મત્રી વસ્તુપાલ પણ તેણીની સલાડુ લેવાનુ પસં≠ કરતા હતા.
:
વાઘેલાવંશની રાજ્યગાદી ચૌલુકય વશના અસ્તકાળે ઉન્નત થવા માંડી. બીજા ભીમદેવના રાજ્યકાળમાં અણહિલપુરના સૂર્ય આથમવા શરૂ થઇ ચૂકયા હતેા, એની અશક્તિને લાભ લઇ ખડીઓ રાજાઓ સ્વતંત્ર થવા લાગ્યા હતા. ચૌલુકયરાજ મહારાજા તરીકે ઓળખાતાં છતાં એ માત્ર નામના જ મહારાજા હતા. ખરી સત્તા તેમના હાથમાંથી પૂર્ણ પણે સરી ગઇ હતી. જ્યારે ભીમદેવે ઉત્તરમાં પેાતાની સત્તા પુન; મજબૂત કરવાના
,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
