________________
[ ૧૩૮ ]
એતિહાસિક પર્વની કીર્તિને ચિરંજીવ બનાવી. આબૂ પહાડ પરનું બંધુબેલડીના દ્રવ્યથી તૈયાર થયેલું અને તેજપાલની દક્ષ પત્ની અનુપમાદેવીની વારંવાર સૂચનાઓ પામેલું એ દેવાલય આજે પણ કારીગરીના અજોડ નમૂનારૂપે દષ્ટિાચાર થાય છે, અને હજારોનું આકર્ષણ કરે છે. વિમલશાહના શ્રી આદિનાથના દેરાસરની બાજુમાં આવેલ આ રમણીય દેવાલય શ્રી નેમિનાથની ટુંક તરીકે ઓળખાય છે. જે કે શત્રુંજય, ગિરનાર ઉપર આ બંધુબેલડીએ દેરાસરો બંધાવ્યાં છે, છતાં આબુ પરના આ દેવાલયમાં જે અદ્ભુત કેરણ છત તેમજ રંગમંડપના તેરમાં અને સ્થભે પર કરવામાં આવી છે તે હરકેઈની પ્રશંસા માગી લે તેવી છે. બંધુ લુણિગના
સ્મરણાર્થે આ ટૂંક ઊભી કરવામાં આવી છે અને એમાં તેજપાલ તથા તેમની ભાર્યા અનુપમાદેવીએ સવિશેષ રસ લીધો છે.
એ સંબંધમાં નિન નોંધ ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે–
It stands close to that of Vimalshah and was completed in A. D. 1230. It is a fine example of what is known as the Jaina style of architecture and in the words of Ferguson for minute delicacy of carving and beauty of detail stands almost unrivalled even in the land of patient and lavish labour.
વસ્તુપાળ પોતે કવિ પણ હતા. વસંતપાલના તખલ્લુસથી એમણે કાવ્યરચના કરી છે. સેમેશ્વર એમના સંબંધમાં લખે છે કે-સરસ્વતી દેવીને એ લાડીલે પુત્ર હતો અને આચાર્ય મહારાજ મેરૂતુંગસૂરિ વસ્તુપાળને મહાન કવિ તરીકે વર્ણવે છે. તેમની સુપ્રસિદ્ધ કૃતિ નામે નરનારાયા જેમાં અર્જુન શ્રી કૃષ્ણની મૈત્રી, તેઓનું ગિરનાર પર્વત પર જમણ અને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
