________________
૧૦૬ ]
ઐતિહાસિક વની or at least to turn him out. That Akbar, whose reputation for justice and fair dealing has been unimpeachable, never doubted even for a moment the innocence of the minister is a complete ans. wer to all the charges 80 maliciously levelled against him. On the other hand, Akbar treated him with great honour and consideration.
ભાવાથ–“ઈ. સ. ૧૫૫ માં રાયસિંગના જાણવામાં આવ્યું કે કરમચંદે પોતાને ગાદી ઉપરથી ઉઠાડી મેલી, બદલીમાં દલપતસિંગ અથવા રામસિંગને બેસાડી રાજ્યમાં સર્વ સત્તાધીશ બનવાનું કાવતરું કર્યું હતું. આ સમાચાર ઉપરથી રાયસિગે કરમચંદ સામે સખત હાથે કામ લેવાનો નિશ્ચય કર્યો અને એ વાતની જાણ થતાં મંત્રીશ્વર દિલ્હી નાસી ગયે.” (આ વાત ઉપરના ઇંગ્લીશ લખાણમાં નથી છતાં વાર્તાને સંબંધ સાંધવા મેં મૂકી છે.) આ બનાવને ઉદ્દેશીને ટાંક મહાશય હિંમતભેર લખે છે કે–આ આરોપને સ્વીકારવા હું તૈયાર નથી, કેમકે એની પાછળ નથી તે પુરાવાનું જેર કે નથી તે સંયોગેને તાળો મેળવતાં સચ્ચાઈની છાંટ ! પોતાના માલિક સામે એવું કાવતરું રચવાને કરમચંદને કંઈ કારણ ન હતું. એના સ્વભાવમાં એ જાતની લાલચનો અંશ દેખાતે પણ નથી. જેઓ આ જાતનું દષારોપણ તેના શિરે કરી રહ્યા છે તેઓ પોતે પણ એકમત નથી! દલપતસિંગની તરફેણમાં કે રામસિંગની તરફેણમાં આ કાવતરું કરવામાં આવ્યું હતું તે કઈ ચૂક્કસ જણાવી શકતું નથી! ઉપરાંત જે એક મહત્વની વાત છે તે એ છે કે-બાદશાહ અકબર રાયસિંગ જોડે મિત્રતાના અને પિતાના પુત્રના લગ્નના સંબંધથી જોડાયેલો હતો, તે બીકાનેરથી નાશી આવેલા કરમચંદને દિલજાનીભર્યો આવકાર આપે છે. જે કર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
