________________
[ ૫૨ ]
એતિહાસિક પી મહારાજા કુમારપાળે માંસભક્ષણ સદંતર છેડી દીધું અને મદિરાપાન ત્યજી દીધું એટલું જ નહી પણ સાતે વ્યસનને ત્યાગ કર્યો. પિતાના પાડોશી રાજ્ય સાથે સનેહસંબંધ વધાર્યો, નબળા રાજ્યને ઘટતી મદદ આપી ઊભા રાખ્યાં અને ખાસ કારણ વિના કેવળ રાજ્યવિસ્તારના લાભથી કે પોતાના ગર્વને પોષવાની વૃત્તિથી લડાતી લડાઈઓ બંધ કરી. ફાંસી કે મૃત્યુ જેવી ભયંકર સજાઓ દૂર કરી. બળતણ પર અને ગાડા પર લેવાતા કરે રદ કર્યા. રાજ્યમાં અપુત્રિયાનું ધન લેવાતું તે કાઢી નાખ્યું. દારૂબંધી સપ્ત રીતે કરી. જુગાર પર અંકુશ મૂકીને અટકાવ્યે અને દેશભરમાં અહિંસાનું વાતાવરણ પ્રગટાવ્યું.
આ જાતના સુધારાના મૂળ જૈનધર્મના સિદ્ધાંતમાં મળી આવે છે. મહારાજા કુમારપાળના જીવન પર એ તત્વજ્ઞાનની જે ઊંડી અસર પડી તે આપણને ઉપરના સુધારા જેવાથી મળી આવે છે. એ સુધારણાના પ્રતાપે જ રાજવીને “પરમહંત ”નું બિરુદ પ્રાપ્ત થયું. અહંત પ્રભુના અનુયાયીમાં સાધુ અને શ્રાવકે અને એ વર્ગ અંતર્ગત સાધ્વી અને શ્રાવિકાઓને સમાવેશ થાય છે. અને એ ગણમાં જે વ્યક્તિના કાર્યો ધર્મની શોભામાં વૃદ્ધિ કરનાર હોય છે તે પરમ અને અગ્રેસર મનાય છે. આમ એ બિરુદ પાછળ જે ભાવ સમાએલે છે તેનો જેનેતર લેખકે એ વિચાર કરવાનો છે.
આપણે જોઈ ગયા કે જેનેતર લેખકેમાંના કેટલાક માને છે તેમ રાજવી કુમારપાળ પાછળની જિંદગીમાં પરમ માહેશ્વર મહેતા પણ પરમ આત્ જ હતા. તે જૈનધર્મને ચુસ્તપણે પાળનાર છતાં અન્ય ધર્મો પ્રતિ સમભાવધારી હતા કેમકે જેનધર્મમાં ધર્માધતા કે ધર્મઝનુન કેળવવાનું કહ્યું જ નથી. બાર વ્રતે ગ્રહણ કર્યા પછી મહારાજા કુમારપાળને “Master of the Order" યાને સંઘપતિ થવાની અભિલાષા ઉદ્ભવી. શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રસૂરિ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
