________________
[ ૪૮ ]
ઐતિહાસિક પૂર્વજોની
ખાય છે. અહીં એ વાતની યાદ આપીએ કે જેએ ગુજરાતના પતનના ટોપલા રાજા કુમારપાળની દયાને આભારી છે એમ કહેવા બહાર પડયા છે તેઓ કેવી ભીંત ભૂલ્યા છે એ ઉપરના વિજય ને યુદ્ધો પરથી સહજ સમજી શકાશે. શ્રીમદ્ હેમચંદ્રસૂરિના સહવાસથી કે જૈનધર્માંના આધથી કુમારપાળ રાજા જરૂર કૃપાપરાયણ અને પ્રજાપ્રેમી મન્યા છે. પણ તેથી તેનામાં કાયરતા આવી કિવા ગુજરાતના પાટનગરને અધઃપતનના માર્ગ લઈ ગયા એ કહેવું તે માત્ર એક પ્રકારની ધૃષ્ટતા જ નથી પણ ઊઘાડી આંખે ઇતિહાસનું અજ્ઞાન સૂચવે છે, અને એથી સત્યનું ખૂન થાય છે. જેની નસેામાં સાચી દથા ઝળકતી હાય છે એ કાયર તા હાઈ શકે જ નહીં કારણ કે દયા દાખવવામાં એછા સત્વની જરૂર નથી પડતી. આત્મશક્તિના સાચા દર્શન જેને થાય છે એવા આત્માએ જ અહિં’સા જેવી વિરલ વસ્તુના પૂર્ણ પણે સાક્ષાત્કાર કરાવી શકે છે. સામાન્ય કક્ષાના માનવીનુ' એ ગજું નથી. દયાની ઠેકડી કરવી એ સહેલી વાત છે પણ એને સાચી રીતે પીછાનવી એ કપરું કાર્ય છે.
કુમારપાળના જીવનમાં પલટા થયા તે પૂર્વે એ શિવધી હતા અને માંસ, મદિરા પણ વાપરતા. જ્યારથી એણે જૈન ધર્મના ચુસ્ત ઉપાસક એવા મત્રીશ્વર ઉદયન અને તેમના પુત્રા આંબડ, વાહુડ અને ચાડ આદિના ચડાઈ વેળા પૂર્ણ સહકાર સાધ્યા ત્યારથી એના મનમાં એ વિચારને! ઉદ્ભવ થઈ ચૂકયા હતા કે ‘ દયાધી તરીકે એળખાતા અને જૈન ધર્માંના ચુસ્ત ઉપાસક લેખાતા આ વણિકવીરા એક તરફ ધર્મનુ પાલન પણ કરી શકે છે અને ખીજી બાજુ સમય પ્રાપ્ત થયે પરાક્રમ ખતાવી સમરાંગણ શાભાવે છે ત્યારે એ જૈનધર્મના તત્ત્વમાં કંઇ વિલક્ષણતા અવશ્ય હાવી જોઇએ. દયા અને શૂરવીરતાના મેળ ન એસે એમ કહેનારા જરૂર ભ્રમમાં છેઃ આ વિચારપ્રવાહમાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
