________________
[ ૪૪ ]
એતિહાસિક વની આ વૃદ્ધ રાજવીને પિતાની મેરલીએ નચાવવા માંગતા હતા. ખુદ કાન્હડદેવ તે એમજ માનતે હતું કે પોતાની સહાય વિના પિતાને આ સાળો રાજા થઈ શક્તા નહીં એટલે ઘણીવાર અપમાન પણ કરી બેસ! કુમારપાળ જે પ્રતાપી ક્ષત્રિય જેણે જિંદગીને ઘણે સમય જુદાજુદા દેશમાં ભ્રમણ કરવામાં માન્યો હતો અને નવા નવા અનુભવ મેળવ્યા હતા એ આમ કેવી રીતે ચલાવી લે?
No wonder that a man of his experience, should insist upon looking himself into the affairs of realm and allow no one to arrogate his authority.'
ગ્રંથકારના ઉપરના શબ્દોમાં મહારાજા કુમારપાળની શક્તિ વિષેને સુંદર ઈશારે છે જે સંબંધે હવે પછી ટૂંકમાં જોઈશું.
પાટણની ગાદી કુમારપાળને મળી તેથી સિદ્ધરાજે દત્તક તરીકે સ્વીકારેલ ઉદયનને પુત્ર ચાહડ નિરાશ થઈ પિતાના સંબંધીઓના પણ ટેકાને અભાવ જોઈ, અણહીલવાડને ત્યજી દઈ, સપાદલક્ષના રાજવી અરાજની પાસે ગયે. એ રાજાએ એને પોતાના દરબારમાં માનવ તે હો આપી, એના કારણને પિતાનું બનાવ્યું, અર્થાત્ મહારાજા કુમારપાળ સાથે વેર બાંધ્યું. કુમારપાળના સૈન્યમાં અસંતોષ પેદા કરવાના ચિત્રવિચિત્ર ઉપાય આદર્યા અને પૈસાની રૂસ્વતથી તેમને જીત્યા. પછી ઊંચા અધિકાર આપવાની લાલચથી રાજવી કુમારપાળના કેટલાક સરદારને ફેડી પિતાની બાજુમાં ખેંચ્યા. આ જાતના દાવ નાખ્યા પછી જબરું લશ્કર લઈને ગુજરાતની સરહદ પર તે ચઢી આવ્યા. - આમ શરૂઆતમાં જ મહારાજા કુમારપાળની કસોટીની પળ આવી ચુકી. જેવી દીહીપતિ બાદશાહ અકબરની દશા ગાદી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
