Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI HipuSTi zalAkApaET ) R TEdA prakAII. zarihaMtaprakAzaa TALELCLIE A kamaLa che.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra. parva 10 muM ja zrI AdIzvarajI ane bharatacakrInuM caritra tathA zrI ajitanAthajI ane sagaracakrInuM caritra. kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrAcAryaviracita saMskRta padyAtmakanuM gujarAtI bhASAMtara, prakAzaka zrI jainadharma prasAraka sabhA (bhAvanagara)nA saujanyathI arihaMta prakAzana amadAvAda navI AvRtti caitra suda-15 saMvata 2041 kiMmata-rUA. 200=00 (seTanA)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : arihaMta prakAzana 711, jena cAlI, khamAsA geTa sAme, amadAvAda-380001 mukhya vikatA : sarasvatI pustaka bhaMDAra zrI pArzva prakAzana hAthIkhAnA, ratanapoLa, nIzApoLa, jhaverIvADa, rIlIpharoDa, amadAvAda-380001 amadAvAda-380001 rena naM. 336629 anya prAptisthAna somacaMda DI. zAha jena prakAzana maMdira megharAja jaina pustaka bhaMDAra jIvana nivAsa sAme, dozIvADAnI piALa, gADInI cAla, pAyadhunI pAlItANA amadAvAda-1 muMbaI-2 sevaMtIlAla vI. jaina zrI pArzvanAtha jaina pustaka bhaMDAra, 20, mahAjanagalI, phuvArA sAme, taLeTI roDa jhaverI bajAra pAlItANA muMbaI-2 svargastasya gRhAMgaNaM sahacarI sAmrAjyalakSmI: zubhA / saubhAgyAdiguNAvalivilasati svairaM ghapurve zmani // saMsAraH sutaraH ziSaM karatalakroDe luThatyaMjasA / yaH zraddhAbharabhAjanaM jinapateH pUjAM vidhatte jamaH // 1 // zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritranA daza parvamA samAvelA caritronu yaMtra. parva tIrthakara cakravartA. vAsudeva baLadeva prativAsudeva kula caritra 0 2 3 1 8 1 0 0 0 0 P - 6 - = = 89. 82 83 - - 4 - - - 4 5 muM 1 0 ja na - 6 - - ce. 8. i. = - 2 - 8 ka 0 - | * - - - 1 0 | 24 12. mudraka- pI. je. zAha DIlakSa prinTarsa, ghIkAMTA roDa-nagarazeThana vaDe amadAvAda-1
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI AvRtinI prastAvanA pratyeka dharmo-saskRtine tene AgavA itihAsa hoya che, e ItihAsane ghaDanArA dhIra-vIra-ga'bhAra ane zAnta-udAtta mahApuruSA hoya che ane e itihAsapuruSAnA jIvanane jIvata rIte vavanArA prathA paNa hoya che. A traNa tattva e kAI paNa saMskRtinAM prANa che; AmAMnAM ekAda tattvanI paNa nyUnatA e sa`skRtine UgatI ja murajhAvI devA ke AgaLa vikasatI aTakAvavA mATe pUratI banI rahe. Aje te ApaNe tyAM, pazcimathI AyAta thayelI ane vijJAnanA nAme/eThAM heThaLa phUlelIphAlelI eka phezana lagabhaga sACtrika dhAraNe pravarte che ke dhArmika prathAmAM lakhAyelI vAte e eka jAtanAM 'mitha' (Myths) eTale ke kalpita rUpA ja che ane janasAdhAraNanI AsthAnA ArAdhya deva banelA mahApuruSA paNu kAI sama kavinI mAnasika kalpanAsRSTinI ja nIpaja che; ane vastuta: tevA kAI mahApuruSA thayA ja che ema mAnavuM te anaitihAsika ane atizayAktibhayu che. paurANika dharmaprathAmAM je pAtrA, temanA jIvanamAM banelI ghaTanAe vagere vAMcavA ke sAMbhaLavA maLe che. temAM aitihAsika tathya nagaNya che, kalpanAsRSTi vadhu. je narI AMkhe dekhAya tene ja svIkAra karavA'- evA cArvAkanA sAmAnya siddhAMtanA anukaraNarUpa A badhI Adhunika phezana che, ema AnA javAbamAM kahI zakAya. vijJAnanA yuga tarIke oLakhAtA A kALanA, potAnI jAtane vijJAnaparasta/vaijJAnika gaNAvatA mAnavane ane tenA Adhunika vijJAnane, Aje, vadhumAM vadhu saphaLatA kacAMya maLI hoya teA te e kSetrAmAM : 1. mAnavajAtanA kalyANanA nAme, pracchanna rIte, teNe mAnavajAtanA nikadananI tamAma zakayatA sarjI lIdhI che; ane 2. saMskRtiparasta mAnavInA manamAM UMDA mULa nAkhIne paDelI tenI dhAnika ane sAMskArika AsthAene ane te AsthAnI pariNatisamAna mugdhatA tathA pavitratAne teNe lagabhaga hacamacAvI-halabalAvI mUkI che. je AsthA bhAratIya mAnavanuM ane saskRtinuM jIvanabaLa hatuM, tene ja jANe ke lUNeA lAgI gayA che! e sivAya ApaNI AcvattanI sa`skAritAnA nava nidhi jevA graMthAne ane emAMnA itihAsane 'mitha' kahevAnI hi'mata kema cAle ? A paribaLeAne pratikAra ane prativAda karavAnA-pUrepUrI tAkAtathI e paribaLA sAme jhajhUmavAne avasara have AvI lAgyA che. A pratikAra karavAnu` sAmarthya meLavavAnA ekamAtra ane prabaLa zaktizALI strota che AsthA. jo ApaNAmAM dRDha AsthA hAya, tetA ApaNI buddhi-prakhara muddhi-mana-nayanane ageAcara evA dezAtIta ane kAlAtIta padArthAM, pAtro ane prasaMgeAnI paNa yathAtAne prIchyA vinA rahe nahi. ApaNane ApaNA prAcIna mahApuruSA ane temanA jIvananI vividha ghaTanAonA astitva vize, aMze ke sarvAM`ze, zaMkA jAgyA kare che; temAM vizvAsa nathI jAmatA, tenuM kAraNa ApaNAmAM rahelI AsthAnI kacAza che, ane AsthA kAcI paDavAnuM kAraNa ApaNA cittamAM ghara karI gayelA kArA -samajaNa ke viveka vihoNA, nAdAna buddhivAda che. buddhivAde ApaNane kevu...-keTaluM nukasAna karyu che te samajavA mATe ahIM ApaNe gujarAtI bhASAnA sama kavi (ane UMcA gajAnA bhakta sAdhaka) zrI makaraMda davenuM eka prAsaMgika avataraNa joIe: "eka khAjue bhAgavatanI kathAmAM ramamANa rahetA hArA bhAviko che teA bIjI bAju Ane samayanA durupayoga gaNanArA muddhivAdI vaga paNa che. temane mATe bhAgavata e mAtra 'mitha' che;
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadevatA, RSimuni ane rAjA-mahArAjAonA nAme upajAvI kADhelI daMtakathAone e zaMbhumeLe che. je vastu sAmAnya samajamAM na Ave tene hajAro samaja mANo kevI rIte sAMbhaLI rahetA hoya che e ja temane samajAtuM nathI hotuM. 'mitha'ne, purANakathAne teo mAtra zAbdika arthamAM ja letA hoya che athavA te rUpaka gaNI kADhatA hoya che. paNa daMtakathArUpe raju karavAmAM AvatI A kathAvastu cetanAnA amuka stare nakakara hakIkata hoya che, e bAbata e bhUmikAnA anubhava vinA jANI zakAtI nathI." ("bhAgavatI sAdhanA" 5.2)-makaraMda dave jeo sujJa ane marmajJa che, teo uparyukta avataraNamAM thayelI Takerano bhame pAmI zakaze, ane buddhivAde keTaluM nukasAna karyuM che ne karyo jAya che te paNa samajI zakaze. buddhivAda ane buddhiniSThA e baMne alAyadAM to che, e have ApaNe saveLA samajI levuM ghaTe. buddhivAdamAM tajaDatA ane tethI pedA thayelI AsthAhInatAnuM pramANa vizeSa hoya che ane tethI ja tyAM vaijJAnikatAno cheda UDI jato hoya che. ethI UlaTuM, buddhinikAno AsthA ane vaijJAnikatA sAthe vadhumAM vadhu nikaTano nAto che. buddhivAda asAramAM sAra jovAnI kezIza karaze ane sAro samULe tyAga karavA preraze. jyAre buddhiniSThA e asAranI asAratA tarapha dhyAna doraze, ene tyajatAM zIkhavaze, ane sAra prati AsthA/AzA janmAvI eno Adara karavA preraze, ane Aja che sAcI vaijJAnikatAnI buniyAda. buddhiniSThA ane AsthAno sahayoga jIvanamAM sahajabhAve vaijJAnikatA pragaTAve che ane TakAve paNa che. A buddhiniSThA, A AsthA ane A vaijJAnikatA ApaNAmAM janma ane vikase ane thira thAya, ane tarka jaDa buddhivAda ApaNAmAMthI nAmazeSa bane - e mATenuM zreSThatama sAdhana che : saduvAMcana. je sAhitya mAtra manoraMjana khAtara ke bauddhika kasaratane khAtara nathI nirmAyuM; paNa jenA sarjana pAchaLa, pratyupakAranI leza paNa apekSA vinAnI lokakalyANanI ja mAtra gaNatarI che, lokajIvana udAtta saMskAro ane naitikatA tathA dhArmikatAnA nirbheLa epa thakI suvAsita ane dIptimAna bane e ja je sarjanano ekamAtra Azaya che, tevuM koIpaNa sAhitya vAMcavuM te che savAMcana. prastuta triSaSTizalAkA puruSacaritra' te AvuM ja satsAhitya che. kalikAlasarvajJa" birUda dharAvatA ane gUrjarI girAnI A gaMgotrI samA janAcArya zrI hemacaMdrAcArye potAnI nirbhuja lokahitanI vRttino AviSkAra A graMthanirmANarUpe karyo che, ema kahI zakAya. 'triSaSTizalAkApuruSacaritra eTale jaina dharma saMskRtino saMpUrNa ItihAsa. jaina dharmanI paraMparAne svIkArya 63 ItihAsapuruSanAM samagra jIvananuM adhikRta varNana A graMthamAM zrI hemacaMdrAcAryuM karyuM che. Mythology nA saMzodhake A graMthane purANa-graMtha tarIke oLakhAve che, ane emAM varNavAyelA moTA bhAganAM jIvanacaritrone tathA te caritronA nAyakane kAlpanika mAne che; aitihAsika hevAnuM nathI svIkAratA. cArvAka darzanane tarka jaDa buddhivAda emane AvuM mAnavA prerato hoya evuM bane. paNa buddhiniSThAnA A pe opatI AsthA jene maLI che tevI daSTi to, A samagra caritrakathAo ane tenA nI jIvaMtatAne ane astitAne kazAya AyAsa ke kaSTa vinA, sahajapaNe ja, potAnI sAme nihALI zake che anubhavI zake che-mANI zake che. pAradarzI kAca jevI A navI daSTi, dezakALanI apekSAe lAkho-karoDo-abajo varSo pUrve thayelA mahAnubhAvone ane ghaTI gayelI ghaTanAone paNa, dezakALanAM e paDaLane, pelI nirmaLa AsthAnI sahAyathI, bhedI zake che, ane e mahAnubhAvone tathA e ghaTanAone, potAnI cetanAnA ka" aNadITha stare sAkSAta anubhavI le che, ane A anubhUti te
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja, AjanA kALe, A graMtha tathA tenA praNetA dvArA thate ApaNuM parano pahelo tema ja ajoDa upakAraka ane mATe ja A graMthanuM vAMcana te savAMcana. zalAkApuruSa' 63 hoya che. jenA siddhAMta anusAra, eka kALacakranA be vibhAga heya che, ane te paikI pratyeka vibhAgamAMnA kALakhaMDamAM A 63 zalAkApuruSe thatAM hoya che. zalAkA puSa' eTale uttamapuruSo (pUnamadApurisajiM ) athavA "zalAkA" eTale samyaktva. je puNyAtmAo niyama samyaphavarUpI zalAkA dharAve che temane "zalAkApuruSa' kahevAmAM Ave che. zaachI). zrI hemacaMdrAcArye ja potAnA amiSAnacittAmaLi-zabdakozamAM ApelI vyAkhyA pramANe TUMkamAM kahI zakAya ke puruSomAM-sRSTimAM pedA thatAM-thayelAM ne thanAra puruSomAM - je sarvazreSTha heya-thAya -gaNAya, te kahevAya "zalAkApuruSa'. AvA 63 zalAkA puruSo A kALakhaMDamAM paNa thayo che, ane temanuM sAMgopAMga caritravarNana zrI hemacaMdrAcArya mahArAje saMskRta padyakAvyarUpe 36000 zlokamAM vistAryuM che. e puNyapuruSanA A vizALakAya graMthanA akSarazaH ane vaLI lokabhAgya anuvAda prastuta pustaMke(4) dvArA janatA samakSa raja thAya che. bhUtakALamAM anekavAra A graMtha chapAyo hovA chatAM, vadhu ekavAra te chApavAno thAya che, te parathI A graMthanI spRhaNIyatA ane lokaprIyatAne saheje ja khyAla maLe che. lokonI savAMcananI A bhUkhane saMtoSavAno prayatna karavA badala A graMthanA prakAzaka dhanyavAdAI che. zrI vijayanemisUrijJAnazALA pAMjarApoLa amadAvAda-1. -zIlacaMdravijaya 22-1-85 mahAzadi 1
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya nivedana ghaNA samayathI koI moTA jaina graMthanuM prakAzana karavAnI amArI IcchA hatI. sAthe sAthe evI bhAvanA paNa hatI ke te gujarAtI bhASAmAM hoya to vAcaka varga tene vadhu lAbha laI zake. kalikAla sarvajJa A. hemacaMdrAcArya viracita trizaNI zalAkA purUSa caritra nI gujarAtI AvRti, ghaNA samayathI aprApya hatI. ane tenI mAMga paNa niraMtara rahyA karatI hatI. tethI chevaTe tenuM punaHmudraNa karavAnuM ame e vicAryuM. ane tenA mULa prakAzaka jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara pAsethI te aMge anumatI mAMgI. sabhAnA TrasTI gaNe-prastuta graMtha chApavA mATe saharSa rajA ApI. te mATe ame teozrInA AbhArI chIe. graMthanI zarUAtamAM tenI AgaLanI AvRtinI vistRta prastAvanA ApI che. te uparathI tenI upayogitA samajAze. dasa parvamAM vaheMcAyele A graMtha cAra khaMDamAM prakAzita karyo che. tethI te vAMcavAmAM saraLa rahe. - amAre A prayAsa jaina samAjane upayogI nivaDaze. te amAruM sAhasa sArthaka thayeluM mANIzuM. TUMkI prastAvanA lakhI ApIne pUjya munirAja zrI. zilacaMdra-vijayajI ma. sAhebe amane upakRta karyA che. pustaka bajAramAM jaladI mUkI zakAya te hetuthI chApavAmAM zakaya eTalI utAvaLa karI che. tethI kaIka mudraNa doSa rahI javAnI saMbhAvanA che. te te kSamya gaNavA vinaMtI. pustakanuM jhaDapathI ane zuddha mudraNa karI ApavA badala. DIlakSa prinTarsa nA mAlika zrImati, pI. je. zAhanA ame AbhArI chIe. jaina samAjane A graMtha vadhune vadhu upayogI thAya tevI abhyarthanA sAthe. prakAzaka saMvata 2041 caitra suda-15
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA (noMdha : agAu A graMtha zrI jainadharma prasAraka sabhA-bhAvanagara taraphathI taiyAra thaI chapAyo hato, te sabhAe te vakhate A graMthanI prastAvanArUpe je lakheluM, temAMthI sAra bhAga ahIM uddhata karyo che:-) jenA pustakamAM je jJAnano bhaMDAra samAyelo che tenA cAra vibhAgo karavAmAM AvyA che. dravyAnuyoga, kathAnuyoga, gaNitAnuyoga ane caraNakaraNAnuyoga dravyAnuyogamAM philosophI eTale vastusvarUpanuM jJAna AvI jAya che. jIva saMbaMdhI vicAra, paddavya saba dhI vicAra, karma saMbaMdhI vicAra ane TukAmAM kahIe to sarva vastuonI utpatti, sthiti, nAza vigerenA tAvika bedha-eno A vargamAM samAveza thAya che. A anuga bahu kaThIna che ane tene sarala karavAnA upAyo AcAryoe yojyA che. A anugamAM atIndriya viSayeno samAveza thaI jAya che, ane tethI tenuM rahasya samajavAmAM muzkelI paDe e tadana svAbhAvika che. tyArapachI kathAnuyoga Ave che. A jJAnanidhimAM mahAtmA ponAM jIvanacaritro ane te dvArA upadeza-prasAdI cakhADavAmAM Ave che. trIjA anugamAM gaNitano viSaya Ave che. temAM gaNatarIno viSaya eTale kSetranuM pramANa, jyotiSacakranuM varNana ItyAdi aneka hakIkate Ave che temaja ATha prakAranA gaNitane paNa temAM samAveza karelA che. cothA anuyAgamAM caraNasI tarI ane karaNasIttarInuM varNana ane saMbaMdhI vidhi vagere batAvela che. A cAra anuyoga para sUtro ane aneka graMtho lakhAyA che temAMthI ghaNAne nAza thayo che, chatAM paNa haju ghaNA jaina graMtha vidyamAna che ane te sarvamAM eka athavA tethI vadhAre anuyoga para vivecana karavAmAM AveluM hoya che. ame ane prayAsa karI je bhASAMtara bahAra pADyuM che te graMtha caritAnagane che. caritAnayogathI lAbha e che ke-te sAdhAraNa vyakti ane vidvAna sarvane ekasarakho lAbha karI zake che. sarva manuSyanuM buddhibaLa sarakhuM kAma karI zakatuM nathI. ane khAsa karIne dravyAnuga jevA gahana viSayamAM to taddana sAmAnya buddhi bahu ochuM kAma karI zake che. avalokana karanArAone jaNAyuM haze ke jyAre dhArmika UDA savAlo para vyAkhyAno cAle che tyAre keTalAka bagAsAM khAya che, paNa sthAnA viSaya para sarvAne eka sarakho AnaMda Ave che; eTaluM ja nahi paNa te ja kathA ghaNuM rasathI yAda rAkhI sAMjanA gharanAM mANasone, pADozIne athavA devamaMdiramAM bIjAone saMbhaLAvavAmAM Ave che ane tenA sAMbhaLanArAo AnaMda pAme che. dIrgha avalokana karanArA zAstrakAro manuSyasvabhAvanI A kUcI pAmI gayA ane teno lAbha levAno pUrato vicAra karyo. teone loko upara upakAra karavAnI ekAMta buddhi hatI ane te uttama hetuthI doravAIne teoe kathAno sAthe dharmanAM mukhya pharamAne, vartAnanA UcA niyamo ane jIvananA UMcA uddeze joDI dIdhA. A te spaSTa vAta che ke-eka manuSyane ema kahevAmAM Ave ke pramANikapaNe jIvana gALavAmAM bahu lAbha che tenA karatAM pramANikapaNe jIvana gALanAra amuka vyaktine amuka vadhAre lAbha thayo che, ema batAvI ApavAmAM Ave to te tenA para vadhAre asara kare che. A niyamane anusarIne ja uttama puruSonI kathAo racavAmAM AvI che. jyAre lokamAM dravyAnuyogano viSaya vaMcAto ocho thato gayo, ke jyAre A agatyanA viSayanA abhyAsamAM ochI thavA lAgyA tyAre AcAryoe banelA banAvonI upayogI kathAo sAthe dhArmika viSayo joDI dIdhA, ane saMskRta gadya tathA padyamAM kathArUpe bedhadAyaka vRttAMta mUkI dIdhAM. chevaTe prAkRtamAM paNa kathAo racI, ane Akhare abhyAsa bahu maMda sthiti para AvI gayo tyAre rAsa vigere paNa prAkata ane gujarAtImAM racavAmAM AvyA. A kathAnugathI aneka jIvo para upakAra thaye ane thAya che. bekane tattvajJAnanA abhyAsane Drylight kahe che ane tenA tarapha lokenuM dhyAna eAchuM kheM'cAya e taddana banavAjoga che, paNa kalpanAzakti sAmAnya vyaktiomAM vadhAre baLavAna hoya che ane kathAnuyogamAM kalpanAzaktine bahu upayoga karavo paDe che; tethI te sAmAnya vargane bahu AnaMda Ape che. ATalA uparathI jaNAyuM haze
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke kathAnuyoga sAmAnya buddhinA mANaso para bahu lAbha kare che. buddhibaLano vaibhava dhAraNa karanArane paNa te bahu asara kare che; kAraNa ke thAkelA magajane tethI vizrAMti ane Teke maLe che. AvI rIte kathAnuyogathI sarvane ekasarakho lAbha maLe che, tethI tenuM upayogIpaNuM jenagraMthakAre sArI rIte asalathI ja svIkAratA AvyA che. hemacaMdrAcArya eka mahAna AcArya thaI gayA che. teoe kumArapALa rAjAne bodha ApI, janadhanI banAvI, AkhA dezamAM janadharmano vijayavAvaTo pharakAvyo che ane teone upakAra eTale badhe che ke atyAre koI paNa jene teonuM nAma bahu magarUbItho leze. A mahAna AcAryane kumAra pALa bhUpALe vinaMti karI te parathI A graMtha daza parva (vibhAga)mAM lakhAyo ema jaNAya che. A saMbaMdhamAM teo pote ja dazamA parvanI prazastimAM lakhe che ke-"cedo, dazArNa, mAlava, mahArASTra, siMdhu ane bIjA durgama dezane pitAnA bhajavIryanI zakitathI harinI jema jItanAra, paramahaMta, vinayavAna caulukayanA kuLamAM thayelA kumArapALa rAjAe eka vakhate te (hemacaMdra) sUrine namIne kahyuM kesvAmina! niSkAraNa upakAra karavAnI buddhivALA Apano AjJAthI narakagatinA AyuSya nAMnimittakAraNa mRgayA, ghata, madirA vigere durgaNone mArI pRthvImAMthI meM niSedha karyo che tathA putrarahita mRtyu pAmelAnuM dhana levuM paNa meM choDI dIdhuM che ane badhI pRthvI ahaMtanA cAvaDe suzobhita karI dIdhI che to sAMpratakALamAM saMpratirAjA jevo thaye chuM. agAu mArA pUrvaja siddharAjanI bhaktiyukta yAcanAthI vRttiyukta sAMga vyAkaraNa (siddhahaimavyAkaraNa) Ape raceluM che, mAre mATe nirmaLa gazAstra raceluM che ane lekene mATe dvayAzrayakAvya, dAnuzAsana, kAvyAnuzAsana ane nAmasaMgraha (abhidhAnaciMtAmaNi vigere kaSa) pramukha bIjAM zAstro paNa racelA che. he svAmina ! tame svayameva loko para upakAra karavA mATe sajaja thayA che, tathApi mArI prArthanA che ke-mArA jevA manuSyone pratibodha thavA mATe saTha zalAkA puruSanAM caritra prakAza kare." kumArapALa rAjAnA AvA AgrahathI zrI hemacaMdrAcArye dharmopadeza jenuM eka pradhAnaphaLa che evuM A triSaSTi zalAkA puruSa caritra vANInA vistAramAM sthApita ". AvI rIte kumArapALanA AgrahathI lakhAyelo A graMtha atyuttama hoya temAM kAMI paNa navAI nathI. kalikALasarvajJanuM biruda dhAraNa karanAra mahAtmAno lekha ane kumArapALa jevA paramahaMta rAjAnA AgrahathI ane tene baMdha thavAnA udezathI lakhAyelo graMtha kAvyacamatkRtino ane kathAviSayane namUno bane emAM kAMI paNa Azcarya jevuM nathI. A graMthanI khUbIo tarapha dhyAna ApIe to temAM hemacaMdrAcAryanI buddhinI vizALatA, vistRta smaraNazakti ane prazaMsanIya pRthakkaraNa zakti e khAsa dhyAna kheMcanArA thaI paDe che. hemacaMdrAcArya pite vyAkaraNa, keSa, kAvya ane alaMkAranA kartA hovAthI teomAM zabdoSa Ave ke tANItADIne Azaya lAvavAno aphalita prayAsa karavo paDe evuM te saMbhavita ja nathI. A graMthamAM eTalAM badhAM caritrAno samAveza karavAmAM Avyo che ke vAMcanAra vicAramAM paDI jAya che. thAnonAM varNane ane lakaranI vyuharacanA tathA senAnA pravAsanuM varNana abhUta ApeluM che. prabhunA kalyANanA mahotsava, cakrIne digavijaya ane devakRta samavarasaNanI racanAnuM cittAkarSaka varNana vAMcatAM te samaye, te sthAne, te citra hRdaya para khaDuM thAya che ane jarA paNa lAgaNIvALA manuSya ApaNA leke cothA ArAnuM sukha kahe che tene kSaNabhara anubhava kare che. atra tenuM vizeSa vivecana na karatAM vAMcanAranI kalpanAzakti para choDI bIjI rIte vicArIe te dareka prabhunI InTe karelI stuti ane dareka prabhunI dezanA para khAsa dhyAna kheMcAya che. A graMthanA mULa daza vibhAga karelA che ane tene parva evo saMjJA ApelI che. te daza parvemAM sUrie evI khUbI karI dIdhI che ke tethI sarva siddhAMtanuM rahasya samajAI jAya. judA judA prabhunI dezanAmAM nAnuM svarUpa, kSetrasamAsa, jIvavicAra, karmasvarUpa, AtmAnuM astitva, bAra bhAvanA, saMsAra para vairAgya, jIvananI asthiratA ane TUMkAmAM bedha temaja jJAnanA sarva viSayo evI saraLatAthI ane cittAkarSaka bhASAmAM samAvyA che ke kathAnuyogano UMcAmAM UMco lAbha ApavA sAthe bahu bhAre bodha ApI vAMcanArane potAnI pharaja tarapha jAgRta karI dIdhA che. A prasaMge eTaluM lakhavuM vAstavika che ke,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAnuyoganA citrakAra tarIke hemacaMdrAcArya pUrepUrA phatehamaMda utaryA che, ane tenuM citra taddana dezarahita hoI vAMcanAra ane sAMbhaLanArane AnaMda sAthe bodha Ape che. kavi tarIke teonI phatteha pazcimAtya vidvAno paNa svIkArI cUkyA che ane pariziSTa parvanI prastAvanAmAM pro. jekebI kavi tarIke temane uttama sthAna Ape che. te prophesara temane mATe lakhe che ke - "zabdAnuzAsana jevA mahAvyAkaraNanA racanAra, abhidhAnaciMtAmaNi jevA koSanA racanAra ane chaMdAnazAsana jevA piMgaLanA racanAra tathA kAvyAnuzAsana jevA kAvyo para graMtho racanAranI vidvattA kaI paNa prakAranI bhUlo dUra karavAne mATe pUratI hatI, chevaTe te lakhe che ke...Still he has done his work cleverly and he has succeeded in producing a narrative which the reader will paruse with as much pleasure and interest as many works of greater pretension, (ATalu chatAM hemacaMdrAcArye A graMtha ati nipuNatAthI racele che ane potAnI kathA vAMcakavarga samakSa mUkavAmAM teo eTalA badhA phattehamaMda thayA che ke AthI vadhAre sArA gratho hevAno saMbhava na rAkhatAM apUrva pustakonI jeTalA ja AnaMda ane hoMzathI vAMcanAra A graMtha vAMcaze)" ame keTalIka tapAsa karyA pachI evA nirNaya para AvyA chIe ke A graMtha saMvata 1220 mAM lakhAyo che. e saMbaMdhI yogya purAvA ane dalIla zrI hemacaMdrAcAryanA caritramAM vistArathI ApavAmAM AvI che. rAjyavahIvaTanI dareka bAbata para dhyAna rAkhanAra, rAjyasabhAmAM dararoja janAra ane satata graMtha racavAnA abhyAsI evA asAdhAraNa buddhibaLavALA kalikALamAM sarvattatulya thayelA A sUrie rAjasabhAmAMthI upAzraye AvatAM ja hAthamAM kalama laI je anupama graMthe banAvyA che te kharekhara jena kemano moTo vArase che ane te vAraso jALavI rAkhavA mATe jaina kome tatpara temaja magarUba thavuM joIe. A pramANe daze parvanI upayogitA ane graMthakartAnI khUbInuM jarA jarA citra ApI have A graMthanA daza pamAM tresaTha mahApuruSonAM caritro kevI rIte samAvyAM che te batAvavAnI AvazyakatA che. 1 pahelA parvamAM zrI AdIzvara prabhu ane bharata cakrI maLI be mahApuruSonAM caritro che. bIjA parvamAM zrI ajitanAthajI tathA sagaracakro maLI be mahApuruSonAM caritro che. 3 trIjA parvamAM zrI saMbhavanAthajIthI zItaLanAthajI paryata ATha tIrthakaronAM caritro che. cothA parvamAM zrI zreyAMsanAthajIthI dharmanAthajI sudhI pAMca tIrthakaronAM ane pAMca pAMca vAsudeva, baLadeva ane prativAsudevanAM tathA maghavA ne sanatakumAra e be cakrInAM bhaLI 22 mahApuruSonAM caritro che. 5 pAMcamA parvamAM zrI zAMtinAthenuM ja caritra che, paNa teo eka bhavamAM tIrthakara ne cakrI ema be padavIvALA thayelA hovAthI be caritra gaNelAM che. 6 chaThThA parvamAM zrI kuMthunAthajIthI munisuvratasvAmI paryaMta cAra tIrthakaronAM, cAra cakrInAM ane be-be vAsudeva, baLadeva ane prativAsudevanAM maLI kula 14 mahApuruSonAM caritro che. temAM paNa cAra cakrImAM be to kuMthunAthajI tathA aranAthajI ja te bhavamAM cakrI paNa thayelA hovAthI temane gaNelA che. 7 sAtamA parvamAM zrI neminAthajI, dazamA tathA agiyAramAM cakrI ane AThamA baLadeva, vAsudeva ane prativAsudeva-rAma, lakSmaNa tathA rAvaNanAM caritra maLI 6 mahApuruSonAM caritro che. A parvane moTe bhAga rAmacaMdrAdinAM cAritramAM rokAyela hovAthI te jaina rAmAyaNa tarIke oLakhAya che. AThamA parvamAM zrI neminAthajI tathA navamA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva-kRSNa, baLabhadra tathA jarAsaMdhanA maLI 4 mahApuruSonAM caritro che. pAMDavo neminAthajInA samakAlIna hovAthI temanAM caritrono samAveza paNa A parvamAM karela che. [ ka navamA parvamAM zrI pArzvanAthajI tathA brahmadatta nAmanA bAramAM cakrInA maLI be mahApuruSonAM caritro che. ja
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 dazamA parvamAM zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtanuM caritra ja che, paNa prasaMgopAMta zreNika, abhaya kumArAdika aneka mahApuruSonAM ghaNAM vistAravALA caritro temAM ApelAM che. A parva badhA pa karatAM moTuM che ane zrI vIrabhagatanuM caritra ATalA vistArathI bIjA koI graMthamAM upalabdha nathI. A pramANe daza parvamAM maLI 63 zalAkA puruSonAM caritrono samAveza karavAmAM Avelo che. tenuM yaMtra paNa A prastAvanAnI prAraMbhamAM ApeluM che. A tresaTha mahApuruSo "zalAkA puruSa" eTalA mATe kahevAya che ke temanA mokSagamanano cokakasa nirNaya thayela che. covIza tIrtha kare te taddabhavamokSagAmo hoya che, cakravartAmAM je te bhAvamAM cAritra grahaNa kare che te svarge athavA mokSe jAya che ane je saMsAramAM ja rahe che te narake jAya che. A covIzImAM thayelA 12 cakramAMthI subhUma ne brahmadatta be cakrI mahApApAraMbha karI narake gayelA che, paNa te AgAmI bhave avazya mokSe janArA che vAsudeva ne prativAsudeva te te bhavamAM narake ja jAya che, kAraNa ke te saMsAramAM bahu khUcelA hoya che ne saMsAra tyajI zakatA nathI; paNa AgAmI teo jarUra mokSe janArAM che, nava baLadeva uttama chavo hovAthI vAsudevanA kALa karI gayA pachI cha mAse snehabaMdhana tUTavAthI cAritra grahaNa kare che ane vargo athavA mekSe jAya che. svarge janArA baLadeva AgAmI bhave mokSe jAya che. - zrI kALasittarI prakaraNamAM 11 rUdra tathA 9 nAradano paNa samAveza karI 83nI saMkhyA karelI che. dareka covIzImAM 11 rUdra thAya che. A covIzImAM 11 mA rUdra satyakI zrI mahAvIrasvAmInA samayamAM thayelA che, je "ziva'nA nAmathI prakhyAti pAmelA che ane dareka vAsudevanA samayamAM ekeka nArada thatA hovAthI 9 nArada thAya che. ' A graMthamAM batAvelA 63 zalAkApuruSomAM jIva 59 ane svarUpa 60 che; eTale ke zrI zAMtinAthajI, kaMthunAthajI tathA aranAthajI te ja bhavamAM cakravatI paNa thayelA hovAthI te traNa bAda karatAM 60 svarUpa (zarIra) thAya che ane zrI mahAvIrasvAmIno jIva ja pahelA vAsudeva tripRSTha tarIke thayela hovAthI kula cAra bAda karatAM 59 jIva thAya che. * cho anAdi kALathI bhavabhramaNa karatAM hovAthI tenA bhava to anaMtA thAya che; paraMtu jyAre te samakita pAme che tyAra pachInA bhava gaNatrImAM gaNAya che. vadhAremAM vadhAre ardhA pugaLaparAvatananI aMdara to samakita pAmyA pachI mokSe jAya ja che. tIrthakarane je samati pAmyA pachI teTaluM bhavabhramaNa karatA nathI. eka mahAvIrasvAmIno jIva kroDAkroDa sAgaropama uparAMta samakita pAmyA pachI saMsAramAM rahyo che, bIjA tIrtha karanA jIvo te bahu thoDA kALamAM thoDA bhavamAM samakita pAmyA pachI mekSe gayA che. A caritragraMthamAM dareka prabhu samakita pAmyA te bhavathI prArabIne temanAM caritra varNavelAM che jemake zrI RSabhadeva prabhu teramA bhave dhanasArthavAhanA bhavamAM samakita pAmyA tyArathI temanuM caritra varNavela che. 'dareka tIrthaMkaranAmakarma trIjA bhave ja bAMdhe che ( nikAcIta kare che ) ane te vIza sthAnaka paikI eka athavA vadhAre yAvata vize sthAnakenA ArAdhanathI baMdhAya che. e vIza sthAnakenuM varNana pahelA saMgamAM chevaTanA bhAgamAM ApeluM che. A graMtha mahAkAvya hovAthI temAM mahAkAvyanA lakSaNa pramANe dareka bAbata samAyelI che. chae RtunuM varNana, nAyaka nAyikAnA rU5 vigerenuM varNana, deza nagarAdinuM varNana, yuddhanu varNana vigere dareka parvamAM pRtha pRthapha prasaMge samAvela che. A graMthanA saMbaMdhamAM jeTaluM lakhIe teTaluM thoDuM che, kAraNa ke kartApuruSa mahAvidrAna ane dareka viSayamAM paripUrNa temaja vyAkaraNAdinA AdyakartA jevAM hovAthI A graMthamAM kaI vAta bAkI rAkhelI nathI. A AkhA graMthamAMthI prabhunI stutio ane prabhue ApelI dezanAone judA praha karavAmAM Ave to tenI aMdara jinapravacananI sarva bAbato samAI jAya tema che
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA I !' zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritranuM A chelluM athavA dazamuM parvo che. badhAM pa karatAM A parva pramANamAM moTuM che. A parvamAM mukhya zrI mahAvIrasvAmInuM caritra ghaNuM vistare che. chatmasthapaNunA bAra varSanA vihAranuM varNana ghaNuM vistRta che. gaNadharavAda paNa bahu sArI rIte TUMkAmAM samajAvela che. A parvamAM prAsaMgika aneka uttama purUSonA caritro ne prabaMdhe che, zreNika, keNika, sulasA, abhayakumAra, ceTakarAja, hallavihala, meghakumAra, naMdISeNa, calaNa, durgadhA, AdrakumAra, RSabhadatta, devAnaMdA, jamALI, zatAnika, caMDapradyota, mRgAvatI, yAsA sAsA, AnaMdAdi daza zrAvake gozALe, hALIka, prasannacaMdra, dadrAMkadeva, gautamasvAmI, puDaroka, kaMDarIka, abaDa, dazArNabhadra, dhanA zALIbhadra, rohiNeya, udAyana (zatAnika putra), chellA rAjarSi udAyana, prabhAvatI, kapila kevaLI, kumAranaMdI sonI, udAyi (maNIka putra), kuLavAvuka ane kumArapALarAjA vigerenA caritro ne prabadhe ghaNA asarakAraka varNavelAM che. temAM paNa zreNika, keNika, abhayakumAra, AdrakumAra, dadrAMkadeva, chelA rAjarSi udAyana ane gozALA vigerenA vRttAMta te ghaNA ja vistAravALAM che. jemAMthI keTalAka vibhAga te anya graMthAdikamAM alabhya che. pAMcama ane chaThThA ArAnuM tathA utsarpiNI kALanuM bhAvi vRttAMta paNa ghaNu vistArathI che, ityAdika aneka hakIkatathI paripUrNa A caritra che. tenuM vizeSa varNana ahIM lakhavA karatAM vAMcaka vargone sAvaMta vAMcavAnIja khAsa bhalAmaNa karavI yogya dhArIe chIe, A parvamAM prAsaMgika upadeza-dezanA-ane prabhunI nyAyagarbhita stavanA aneka sthAne evI apUrva che ke vAMcanAranA hadaya AnaMda, vairAgya temaja dharmazraddhAthI paripUrNa kare che. A triSaSTi zalAkA purUSa caritra kaLikALa savaMta zrImAna hemacaMdrAcAryanuM banAveluM saMskRta padyAtmaka che. kaloka tamAma anu5 che. kalakaloka saMkhyA 36000 pramANa che. A AkhA caritranuM bhASAMtara karAvI, tapAsI, zuddha karIne chapAvavAnuM kArya paramopakArI munirAja zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI kRpA temaja preraNu vaDe ame sumAre daza varSa agAu zarU kareluM te paramAtmAnI kRpAthI Aje pUrNa thaI zakaryuM che. A caritranA daza parva athavA vibhAga che. tene ame sAta vibhAgamAM chapAvIne bahAra pADela che. 3ju ne 4thuM, 5muM ne huM ane 8muM ne 9muM parva bheLuM bahAra pADela che. sAta vibhAganA maLIne kula 1826 pRSTha thayAM che. eTale royala ATha peja 228 phArame thayelA che. AvuM mahAna kArya paramAtmAnI kRpA vinA pAra paDI zakatuM nathI. bhASAMtara yathArtha prasiddha karavA mATe ame banatA prayAsa karelo che. to paNa tenI aMdara dRSTi doSathI yA matiSathI je kAMI bhUla thayelI hoya te sujJajanoe kSamA karavI, ane amArI tarapha bhUle melavI ke jethI prathamanA pAMca vibhAga ( parva)nI TUMkA vakhatamAM bIjI AvRtti bahAra pADavAnI che temAM sudhArI zakAya. A graMthanA kartA zrImAna hemacaMdrAcAryanuM vistAra yukta caritra tathA AkhA graMthanI prastAvanA A caritranA prathama parvanI bIjI AvRtti thoDA vakhatamAM bahAra pADavAnI che temAM dAkhala karaze, ke je vAMcakavargane ghaNI upayogI thaI paDaze. - A caritra janavargamAM eTaluM badhuM prakhyAti pAmeluM che ke jene mATe kAMI paNa prazaMsA lakhavI paDe ema nathI. A caritra ane tenA kartA janavargamAM prathama paMkti dharAvatA hovAthI atra kAMI paNa vizeSa na lakhatAM sAragrAhI buddhipUrvaka sArdhata vAMcavAnI bhalAmaNa karI lekhinIne virAma ApIe chIe. jena-dharma-prasAraka sabhA bhAvanagara
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. sa 1 leA. (mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana)--nayasAranA bhavamAM karelI samakitanI prApti-maricinA bhava-upArjana karelu. nIca gAtra-vizvabhUtinA bhava-vAsudevapaNAnuM karelu. niyANu tripRSTa vAsudevane bhava-traNa khaMDanA adhipati-priyamitra cakravatInA bhava--cha khaMDatuM. sAdhavuM-naMdana muninA bhava-upArjana karela tIrthaMkara nAmakarmI--naMdana munie karelI ArAdhanA-prAta devalAke puSpA ttara vimAnamAM deva thavuM. (pR, 1 thI 12) * sa r jaze. (mahAvIra janma ane dIkSAmahAtsava)-ga haraNunuM vRttAMta-janmAtsava-4 nI zakA-tenuM nivAraNa-iMdre karelI stuti-AmalakI krIDA--mahAvIra nAma sthApana, mahAvIraprabhunA vivAha-- dIkSA maheAtsava. (pR. 13 thI 20) saga 3 jaze, (prathamanA cha varSoMnA vihAra) upasagermAMnI zarUAta-zULapANI yakSe karela upasarga - prabhune AvelA daza svapnA--tenuM phaLa-aSTa daka nimittiyAnuM vRttAMta-ca Dakauzika sapanA upasaga -tene pratiAdha-suda dra deve karela upasa-ka khaLa sabaLa deve karela nivAraNa--tenuM vRttAMta-puSpa nimittiyAnu vRttAMtagozALAnuM maLavuM ne ziSya thavu -gazALAnI ceSTAe--vyaMtarIne karelA zIta upasa'. (pR.21 thI 46) saga` 4 thA.--(bIjA cha varSanA vihAra)-geAzALAnI ceSTAo-vaizikAyana tApasanuM vRttAMtaprabhue gAzALAne batAvelA tejolezyAne vidhi-gAzALAe sAdhelI teolezyA-Idre karelI prabhunI praza'sA-sagama deve karelA asahya upage-saMgamanu` thAkIne pAchA javu -saudhamendre sa`gamane kADhI mUkaveA-prabhune sAtA pUchavA IMdronuM AvavuM-cha koSTInuMvRttAMta-pUraNa tApasanuM vRttAMta-tenuM camaredra thavu. camaredranA utpAta-prabhue karelA apUrva abhigraha-caMdanabALAnuM vRttAMta-teNe karAveluM pAraNu - gAvALe karelA chellA upasa`-prabhunA kAnamAM khIlA nAkhavA--kharaka vaidya kADhavA-prabhune thayela asahya pIDA. (pR. 47 thI 72) sa` 5 mI. (bhagavaMtane kevaLajJAna, saMsthApanA)--bhagavaMtane thayela kevaLajJAna-IMdre karelI stuti-bhagavaMte ApelI dezanAzcaMdrabhUti vigerenuM vRttAMta-drabhUti vigerenuM prabhu pAse AvavuM-gaNadharavAda--saMzayanuM nivAraNa-temaNe lIdhelI dIkSA-catuvidha sa MghanI sthApanA, gaNadharAe karelI dvAdazAMgI --caudapuva nI racanA, pR. (73 thI 80) saga 6 The. (koNika, meghakumAra, naMdISenu vRttAMta)-zreNika ne kUNikanA pUrva bhava-- nAgasArathI ne sulasAnuM vRttAMta-koNika rAjAnuM caritra-abhayakumAranA janma--alayakumAranuM zrazciyanA maMtrI thavu"--ceDA rAjAnI sAta putrIo-sujyeSTA ne cilaNAnuM vRttAMta-kRNikanuM cillaNAnI kukSimAM utpanna thavu -janma-meghakumAra te nadISeNane janma--secanaka hAthInuM vRttAMta-prabhunuM rAjagRhI padhAravu zreNike karelI stuti-meghakumArane thayela pratidha-teNe lIdhelI dIkSA-meghakumArane thayela udvignatA prabhue karAvelI sthiratA-nadISeNune thayela pratimAdha--teNe lIdhelI dIkSA-naMdISeNunuM gRhastha thavuM te pAchA dIkSita thavu'. (pR. 81 thI 98) sa` 7 mA. (cillaNA, koNika, AkumAranuM vRttAMta).--zreNika rAjAne cilaNA upara Avela rAka, prabhue karelu. tenu nivAraNu-cillA mATe karAvela ekasthaMbha mahela-caDALe vidyA vaDe
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhela tene lAbha-tenI pAsethI lIdhela vidyA-durgadhAnI hakIkata-tenuM zreNikanI rANI thavuM-A. kumAranuM vRttAMta-tene thayela pratibaMdha-AdrakumAre lIdhelI dIkSA-pAchuM saMsArI thavuM-pharIne lIdhelI dIkSA tene vihAra-prAMte mekSe javuM. (pR. 89 thI 113) - saga 8 mi. (RSabhadatta, devAnaMdA, jamALI, gozALA vigerenuM vRttAMta)-prabhunuM brAhmaNakuMDa gAme padhAravuM-prabhunI dezanA-RSabhadatta ne devAnaMdAe lIdhelI dIkSA-ekSa-jamALie lIdhela dIkSA-tenuM nihavapANuM-priyadarzanAnuM pAchuM vaLavuM-jamALinuM marane kIvISa deva thavuM-citrakAranuM vRttAMta-caMDapradyota ne zatAnika rAja vacce vigraha-mRgAvatIe lIdhela dIkSA-vAsA sAsAnuM vRttAMta-AnaMda zrAvakane adhikAra-teNe grahaNa karelA zrAvakanA vrata-kAmadeva vigere 9 zrAvakenA adhikAra-mRgAvatI ne caMdanabALA-baMnene paraspara khamAvatAM thayela kevaLajJAna-daza AcherAnAM nAma-gozALAnuM vRttAMta-tenuM prabhu pAse AvavuM-gozALAe prabhu upara mUkela tejaleyA-gozALAne thayela pazcAttApa ne tenuM maraNa- gozALAnA AgAmI bhava-prabhue vAparela khIrApAka-vyAdhinuM zamana. (pR. 114 thI 136) saMga 9 mo (hAlika, prasannacara, dadrAMkadeva vigerenAM vRttAMta) eka hALike (kheDuta) gautamasvAmI pAse lIdhela dIkSA-prabhune joIne pAcho bhAgI javuM-prasannacaMdra rAjarSine azubha adhyavasAyathI thayela azubhabaMdha ne zubha adhyavasAyathI thayela kevaLajJAna-darAMka devanuM kuSTipaNe prabhu pAse AvavuMteNe karelI bhakti-prabhue kaheluM tenuM pUrva vRttAMta-zreNika rAjAe kapilA dAsIne kALa zaukarika mATe karI joyelA prayAsa-sAla mahAsAlane dIkSA ne temane thayela kevaLajJAna-aSTApadanI yAtrA svalabdhithI karanArane tadbhava mekSa AvI prarUpaNAthI gautamasvAmInuM tyAM javuM-vaizramaNunI pAse gautamasvAmIe kahela puMDarIka kaMDarIkanI kathA-paMdarase tApasane ApelI dIkSA-temane thayela kevaLajJAna-aMbaDa parivrAjakanuM prabhu pAse AvavuM-teNe karelI svati-aMbaDanI sAthe prabhue sUsAnekahevarAvela dharmalAbha- aMbaDe susAnI karelo parIkSA-julastanuM pAsa thavuM. (pR. 137 thI 149) saga 10 mi. (dazANabhadra ne dhannAzAlibhadranuM caritra)-prabhunuM vihAra karatAM dazArNapura padhAravuM-dazArNabhadranuM bahu bhakti vaDe dhAmadhumathI vAMdavA AvavuM--dazArNabhadrane garva utarI ja teNe lIdhela cAritra-zALibhadrane pUrva bhava-tenuM gabhadra zeThane tyAM janmavuM-zAlibhadrane apUrva sukhagazreNikarAjAnuM tene tyAM AvavuM -"mAthe svAmI che te jANavAthI zALibhadrane thayela vairAgya-dharmaSa muninuM tyAM padhAravuM-zAlibhadranuM vAMdavA javuM-temanI dezanAthI bhoga tajavAnI zALibhadra karelI zarUAtadhanyakumArane paDelI khabara-prabhunuM tyAM padhAravuM-dhanya ne zALibhadra baMnee lIdhelI dIkSA-baMnee karela anazana-sarvArtha-siddha deva thavuM. (pR. 150 thI 157). sarga 11 mo (rahiNeya, abhayakumAra, udAyana, caMDaprota vigere)-rahaNIo cera-teNe sAMbhaLela prabhunuM eka vAkya-rohaNIAnuM pakaDAI javuM-tene manAvavA mATe abhayakumAre karela prapaMcaprabhu pAsethI sAMbhaLelA eka vacanathI tenuM chUTI javuM-rohaNIAne thayela pratibodha-teNe lIdhelI dIkSAsvargagamana-caMDapradyotanuM rAjagRhI para caDI AvavuM ne pAchA javuM-abhayakumArane pakaDI lAvavA caMpradyote racele prapa ca-be vezyAnuM zrAvikA thaIne AvavuM -abhayakumArane laI javA abhayakumArane caMDapradyote Apela prathama varadAna-vAsavadattAne bhaNAvavA prapaMcathI udAyanane laI AvavA-vAsavadattAne laIne udAyananuM nAsI javuM-analagiri hAthInA ne agnizamananA prasaMge Apela be varadAna-marakI nivAraNane prasaMga cothuM varadAna-te varadAna mAMgatAM abhayakumAranuM chuTI javuM-abhayakumAre caDapradyotane jAheramAM pakaDI lAvavAno karelI pratijJA-tene mATe karela prapaMca-caMDapradyotane pakaDI lAvavA ne choDI mUkAvavA-eka kaThI ArAe lIdhela dIkSA-abhayakumAre batAveluM cAritranuM amUlyapaNuM-abhayakumAranuM prabhune vAMdavA AvavuM-teNe karelI stuti-chellA rAjaSi udAyana rAjAnuM prabhue kahela vRttAMta-aMtargata
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAranaMdI sAnInuM caritra- aMtaga`ta prabhAvatI rANInuM caritra-aMtagata kubjA (suvaCguLikA) nuM caritra-aMtagata kapila kevaLInuM caritra-udAyanane caMpradyota sAthe thayela yuddha-caDapradyotanu hAravu--udAyana rAjAe prabhu pAse lIdhela dIkSA (pR. 158 thI 183) sarga 12 mA. (vItabhayapattana, abhayakumAra, kUNika, ceDArAjA, udAyI rAjA vigerenA caritra)udAyana rAjaSine tenA bhANeje karelA viSaprayoga-deve karelu nivAraNu--teNe karela anazana-meAkSagamanadeve vatabhayapattanane dATI devu.-abhicinu sva`gamana-bhagavate kahelI AgAmI hakIkata-kumArapALa rAjA thaze-kumArapALa ne hemacadrasUriAsayoga thaze-tenuM phaLa-vItabhayamAM daTAyela pratimAne kADhaze- maMdiramAM padharAvaze-abhayakumAranuM cAritra grahaNu-kUNike zreNikane 'dIkhAne nAkhavA uparAMta Apelu duHkha kUNikane prApta thayetra sadbhAva-zreNikane cheDavA mATe doDavuM-zreNikanu apamRtyu-nagamana-kUNike vasAvela caMpApurI--tyAM jaIne vasavu--hallavihalla pAse hAra vigerenI mAgaNI-tenuM ceDArAja pAse javuM. kUNike temanI pAse karelI halla viThThallanI mAgaNI-kUNikanI ceDA rAjA para caDAI--paraspara yuddha-tula* vihale lIdhela cAritra--kUNikatA vezyA dvArA prapaMca-kuLavALukanuM caritra-kuLavALukanu` paDI javu' (bhraSTa thavuM)-vizALAnA vinAza-vizALAnI prajAne nIlava Mta paryaMta upara laI javI-ceTaka rAjAnu sva`gamanaca'pApatinuM caMpAe pAchA Avavu kUNikanA cakravatI thavAnA prayatna--tenuM apamRtyu--nagamana-prabhune parivAra (tenI sakhyA) (pR. 184 thI 201) sa 13 mA. (bhagavaMtanI chellI dezanA, nirvANa vagere)--bhagavaMtanu apApApUrI padhAravu'- IMdre karelI stutihastipAla rAjAe karelI stuti-prabhunI chellI dezanA--hastipALa rAjae dIThelAM svapna-prabhue kaheluM tenu' phaLa-prabhue kahelA pAMcamA ArAnA bhAva-prabhue kahelA chaThThA ArAnA bhAva-utsarpiNInA pahelA bIjA ArAnA bhAva-anAmata cAvIzImAM thanArA 24 prabhunA te tenA pu`bhavanA jIvAnA nAma-bAracakrI, nava vAsudeva, baLadeva ane prativAsudevanAM nAma sudharmAMsvAmIe karela prazna te uttara-gautamasvAmIne devazarmAne pratikheAdha karavA meAkalavA-bhagava tanuM nirvANu-bhagavaMtanA nirvANa mahAtsava-gautamasvAmIne kevaLajJAna ne temanuM nirvANu, (pR. 202 thI 213) graMthakartAnI prazasti, (pR. 214-215)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tripaSTi zalAkA puruSa caritra parva dasamu sa 1 lA zrI mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana duHkhe vArI zakAya tevA rAgAdi zatruone nivAravAmAM vIra jevA, pUjanika ane ceAgInAtha zrI mahAvIra svAmIne mA| namaskAra che. sura asurAe pUjelu' ane puNya-jalanA sarovararUpa e devAdhideva prabhunA caritranu have ame varNana karIzuM. A jazrRdvIpane viSe pazcima videhakSetranA AbhUSaNurUpa mahAvapra nAmanA vijacamAM jayatI nAme nagarI che. te nagarImAM bhujAnA vIrya thI jANe navIna vAsudeva utpanna thayela hoya tevA mahAsamRddhimAn zatrumana nAme rAjA hatA. tenA pRthvIpratiSThAna nAmanA gAmamAM nayasAra nAme eka svAmIbhakta grAmaci Mtaka (gAmetI) hatA. te sAdhujananA saMbadha vinAnA hatA, tathApi apakRtyathI parA*mukha, bIjAnA doSane jovAmAM vimukha ane guNagrahaNamAM tatpara hatA. eka vakhate rAjAnI AjJAthI te moTA kASTho levA mATe pAtheya (bhAta') laI keTalAka gADAM sAthe eka mahATavImAM gayA. tyAM vRkSeA chedatAM tene madhyAhna samaya thaye, eTale uttaramAM jaTharAgninI jema sUrya AkAzamAM adhika prakAzavA lAgyA. te vakhate te nayasAranA samaya jANanArA sevake ma`DapAkAra vRkSanI nIce tene mATe uttama rasavatI lAvyA. pote kSudhA tRSAthI Atura hatA chatAM paNa 'koI atithi Ave te huM tene bhejana karAvIne pachI jamu' ema dhArI nayasAra Amatema jovA lAgyA. tevAmAM kSudhAtura, tRSAtura, zrAMta, peAtAnA sAne zeAdhavAmAM tatpara ane pasInAthI jemanA sarva aga vyApta thaI gayA che. evA keTalAka munie te tarapha AvI caDayA. 'A sAdhue mArA atithi thayA te bahu sAru thayu'' ema ci'tavatA nayasAre temane namaskAra karIne pUchyuM ke, ' he bhagavaMta ! AvI mATI aTavImAM tame kayAMthI AvI caDA ? kemake zastradhArI paNa ekAkIpaNe A aTavImAM pharI zake tema nathI.' teo melyA--'ame pUrve amArA sthAnathI sAnI sAthe cAlyA hatA paNa mA mAM koi gAmamAM bhikSA levAne peThA, tevAmAM sAtha cArlse gayA; amane bhikSA kaI maLI nahIM, tethI ame te sAthanI pachavADe pachavADe cAlyA paNa te sAthe teA maLyA nahI' ane A aTavImAM AvI caDayA.' nayasAra AlyA-ahA ! e sAtha kevA ni ya ! kevA pApathI paNa abhIrU ! kevA vizvAsaghAtI ! ke tenI AzAe sAdhuo sAthe cAlelA temane lIdhA vagara te potAnA svAmAMja nihUra banIne cAlyA gayA; paraMtu A vanamAM mArA puNyathI tame atithirUpe padhAryA te bahu ThIka thayuM.' A 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le pramANe kahIne nayasora te mahAmunione jyAM pitAnuM bhajanasthAna hatuM tyAM laI gayo, pachI pitAne mATe tayAra karI lAvelA anapAnathI teNe te munione pratilAbhita karyA. eTale munioe tyAMthI bIje jaIne vidhivaDe tene AhAra karyo. bhajana karIne nayasAra munionI pAse Avyo. praNAma karI kahyuM ke, "he bhagavaMta ! cAla huM tamane nagarano mArga batAvuM. pachI teo tenI sAthe cAlyA ane nagarIne mAge AvyA; eTale eka vRkSanI nIce besIne teoe nayasArane dharma saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLIne AtmA ne dhanya mAnatA nayasAre teja vakhate samakita prApta karyuM. pachI temane vAMdIne te pAcho vaLe ane badhA kASTho rAjAne mokalAvIne pote pitAnA gAmamAM Avyo. pachI meTA manavALe nayasAra sadA dharmano abhyAsa karato. sAta tatvane ciMtavate ane samakitane pALato kALa nigamana karavA lAgyA. e pramANe ArAdhanA karatA nayasAra aMta samaye paMca namaskAra maMtranuM smaraNa karI mRtyu pAmI saudharma devalokamAM palyopamanA AyuSyavALo devatA thaye. A bharatakSetramAM vinItA nAme zreSTha nagarI che. je nagarIne yugAdi prabhune mATe devatAoe pUrve vasAvelI hatI. temAM zrI RSabhasvAmInA putra bharata, nava nidhi ane coda rananA svAmI cakravatI thayA hatA. tene ghera A grAmaciMtaka nayasArane jIva putrapaNe avataryo. te AsapAsa marici (kiraNo)ne phelAvato hato tethI tenuM marici evuM nAma pADayuM hatuM. eka vakhate zrI kRSabhasvAmInA prathama samavasaraNamAM pitA ane bhrAtAnI sAthe te marici paNa game tyAM devatAoe karele prabhune mahimA jeIne ane dharma sAMbhaLIne samakita prApta thatAM teNe tatkALa cAritra grahaNa karyuM. sArI rIte yatidharmane jANIne pitAnA zarIramAM paNa niHspRha thayelA trigupti tathA paMca samitine dharatA ane kaSAyane vajetA e mahAvratI marici muni sthavira sAdhuonI pAse ekAdaza aMgane bhaNatA zrI RSabhaprabhunI sAthe vihAra karavA lAgyA. e pramANe ghaNA kALa paryata vihAra karatAM anyadA grISmaRtu AvI. te samaye ati dArUNa sUryanA kiraNo paDavAthI tapelI pRthvInI raja vaTemArganA caraNanA nakhane rAMdhI nAMkhavA lAgI. te vakhate jenA sarva aMga svedathI A thaI gayA che ane paherelAM be vastro maLavaDe lipta banI gayA che evA te marici muni tRSAthI pIDita thayA chatA tatkALa cAritrAvaraNIya karmanA udayathI A pramANe ciMtavavA lAgyA. merU parvatanI jema vahana thaI zake nahIM tevA A sAdhupaNAnA guNone vahana karavAne have huM samartha nathI; kAraNa ke huM te nirguNI ane bhavanI AkAMkSAvALo chuM. paNa have vratanaoN tyAga paNa zI rIte thAya? kemake tyAga karavAthI te lekamAM lajajA prApta thAya tema che. paNa e eka upAya che ke jethI vrata paNa kAMIka rahe ane Avo zrama paDe nahIM. A zramaNa bhagavaMte tridaMDathI virakta che ane huM te daMDathI jItAyelo chuM. tethI mAre tridaMDanuM lAMchana thAo. A sAdhuo kezanA locathI muMDa che ane huM te zastravaDe kezane muMDAvavAvALA temaja zikhAdhArI thAuM. vaLI A sAdhuo mahAvratadhArI che ane huM aNuvratadhArI thAuM. A munie niSkicana che ane huM mudrikAdika parigrahadhArI thAuM. munie moharahita che ane huM mohavaDe AcchAdita hovAthI chatravALo thAuM. A maharSio upaniharAhata 1 manadaMDa, vacanadaDa, kAyadaDa.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 3 thaI vicare che paNa huM te caraNanI rakSAne mATe upAnaha rAkhIza. A sAdhuo zILavaDe sugaMdhI che ane huM zILavaDe sugaMdhI nathI tethI mAre sugaMdhane mATe zrIkhaMDa caMdananA tilake thAo. A maharSie kaSAyarahita hovAthI zukala ane jIrNa vastradhArI che te kaSAyavALA evA mAre kaSAya (raMgelA) vastro che. A munioe to ghaNuM jIvonI virAdhanAvALA sacitta jaLane AraMbha tyajya che. paNa mAre mita jaLathI nAnapAna thAo." A pramANe pitAnI buddhithI vicAra karIne kaSTathI kAyara evA maricie liMgane nirvAha karavAne tridaMDI saMnyAsa grahaNa karyo. maricino Avo navIna veSa joIne badhA le ke tene dharma pUchatA hatA, tyAre te zrI jinee kahelA sAdhudharmane kaheto hato. pachI lo ke tene punaH pUchatA ke "tame tevA sAdhudharmane kema AcaratA nathI ?" tyAre te kahetA ke "te merUnA bhAra jevA sAdhudharmane vahana karavAne huM samartha nathI." potAnA karelA dharmanA vyAkhyAnathI pratibodha pAmI je bhavyajane sAdhu thavA IcchatA tene marici zrI RSabhadeva prabhune soMpI dete hato. AvA AcAravALe marici prabhunI sAthe vihAra karato hato. eka vakhate prabhu pharIvAra vinItA nagarI samIpe AvIne samosaryA. tyAM bharatacakIe prabhu pAse AvI bhAvI arihaMtAdi saMbaMdhI pUchyuM, eTale prabhue bhaviSyamAM thanArA ahaMta, cakravatI, vAsudeva ane baladeva kahI batAvyA. pachI bharate pharIvAra pUchayuM ke -"he nAtha ! A sabhAmAM tamArI jema A bharatakSetramAM A vIzamAM tIrthakara thanAra koI bhavya jana che?" te vakhate prabhu maricine batAvIne belyA ke-A tAre putra marici A bharatakSetramAM vIra nAme chelalA tIrthakara thaze. vaLI pitanapuramAM tripRSTa nAme pahele vAsudeva ane videha kSetrane viSe mUkApurImAM priyamiva nAme cakravatI thaze." te sAMbhaLI prabhunI AjJA laIne bharata marici pAse AvyA ane traNa pradakSiNA daIne tene vaMdanA karI. pachI kahyuM ke "zrI RSabhaprabhanA kahevA pramANe tame A bharatakSetramAM carama tIrthaMkara thazo. pitanapuramAM tripuTa nAme pahelI vAsudeva thaze ane videhakSetranI mUkApurImAM priya mitra nAme cakravatI thaze. tame saMnyAsI che tethI huM tamane vAMdata nathI, paNa bhAvI tIrthakara che tethI tamane vaMdana karuM chuM' A pramANe kahI vinayavAnuM bharatakI prabhune pharIvAra vaMdanA karIne harSa pAmatA vinItAnagarImAM AvyA. marici bharatacakrIe kahelI hakIkata sAMbhaLI harSathI traNavAra tripadI vagADIne nAcavA lAge, ane uMce svare kahevA lAgyuM ke, "patanapuramAM huM pahele vAsudeva thaIza, mUkAnagarImAM cakravatI thaIza ane pachI carama tIrthaMkara thaIza. have mAre bIjAnI zI jarUra che? huM vAsudevAmAM pahele, mArA pitA cakravatIomAM pahelA ane mArA pitAmaha tIrthakaromAM prathama. aho ! mAruM kuLa kevuM uttama che ?" evI rIte vAraMvAra bhujAskeTa karI jAtimada karatAM maricie nIca gotra upArjana karyuM. zrI kaSabhasvAmInA nirvANa pachI paNa sAdhuonI sAthe vihAra karatA marici bhavya janane bodha karI karIne sAdhuonI pAse mokalate hate. eka vakhate marici vyAdhigrasta che. te vakhate A saMyamI nathI, evuM dhArIne bIjA sAdhuoe tenI AzvAsanA karI nahIM, tethI glAni pAmIne maricie manamAM vicAryuM ke, "aho ! A sAdhuo ke jeo dAkSiNya vagaranA, nirdaya, svArtha mAMja udyamavaMta ane lekavyavahArathI vimukha che temane
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le dhikkAra che. huM ke je temane paricita, nehavALo ane ekaja gurUne dIkSita temaja vinIta chuM, tenuM pAlana karavuM to dUra rahyuM paNa teo sAmuM paNa jotA nathI, paraMtu mAre AvuM kharAba ciMtana na karavuM joIe. kAraNa ke A sAdhuo potAnA zarIranI paNa paricaryA karatA nathI to mArI jevA braNanI paricaryA te kema kare ? mATe have je huM A vyAdhimAMthI mukta thAuM te pachI koI mArI sevA kare tevo eka ziSya karuM ke je AvuM ja liMga dhAraNa kare." A pramANe citavata mirici devage sAjo thaye. eka vakhate tene kapila nAme kulaputra maLyo. te dhamane athI hatuM, tethI teNe kapilane AhaMta dharma kahI saMbhaLAvyo. e vakhate kapile tene pUchyuM ke "tame pote e dhama kema AcaratA nathI ? marici be ke huM te dharma pALavAne samartha nathI. kapile kahyuM ke "tyAre zuM tamArA mArgamAM dharma nathI?' AvA praznathI tene jinadharmamAM ALasu jANu ziSyane Icchato marici bolyo ke jenA mArgamAM paNa dharma che ane mArA mArgamAM paNa dharma che." pachI kapila tene ziSya che. te vakhate mithyA dharmanA upadezathI maricie kaTAkeTI sAgaropama pramANa saMsAra upArjana karyo. te pApanI kAMI paNa AlocanA karyA vagara prAMte anazanavaDe mRtyu pAmIne marici brahma devalokamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALe devatA thaye. kapila paNa AsUrya vigerene pitAnA ziSyo karI temane pitAnA AcArano upadeza ApI mRtyu pAmIne brahmadevalokamAM deva thayA. tyAM avadhijJAnathI potAnA pUrva janmane jANIne te pRthvI para Avyo, ane teNe AsUrya vigerene potAne sAMkhya mata jaNAvyuM. tenA AmnAyathI A pRthvI para sAMkhya darzana pravatyuM. kemake le ke prAyaH sukhasAdhya anuSThAnamAM ja pravo che. maricino jIva brahma devalokamAMthI ravIne kalAka nAmanA gAmamAM eMzI lAkha pUrvanA AyuSyavALa kauzika nAme brAhmaNa thayo. viSayamAM Asakta, dravya upArjana karavAmAM tatpara ane hiMsAdikamAM sUga vagaranA te brAhmaNe ghaNA kALa nirgamana karyo. aMte tridaMDI thaI mRtyu pAmI ghaNuM bhavamAM bhamIne te sthaNA nAmanA sthAnamAM puSpamitra nAme brAhmaNa thayuM. tyAM paNa tridaMDI thaI bahotera lAkha pUrvanuM AyuSya nigamI saudharma devaloke madhyama sthitivALo devatA thayo. tyAMthI cyavI catya nAmanA sthAnamAM te cesaTha lAkha pUrvanA AyuSyavALo anyota nAme brAhmaNa thaye. tyAM pUrvanI jema tridaMDI thayo. pachI mRtyu pAmI IzAna devalekamAM madhyama AyuSyavALe devatA thaze. tyAMthI cyavI madira nAmanA saMnivezamAM agnibhUti nAme brAhmaNa thaye. te bhAvamAM paNa tridaMDI thaI chappana lA be pUrvanuM AyuSya bhegavI mRtyu pAmI sanatakumAra devakamAM madhyamAyu devatA thaze. tyAMthI cyavIne vetAMbI nagarImAM bhAradvAja nAme vipra thaze. te bhavamAM paNa tridaMDI thaI cuMvAlIza lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmIne mAhe ka95mAM madhyama sthitie devatA thaye. tyAMthI cavIne bhavabhramaNa karI rAjagRha nagaramAM sthAvara nAme brAhmaNa thaye. te bhavamAM tridaMDI thaI cetrIza lAkha pUvanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmIne brahma devalokamAM madhyamAyuSyavALe devatA thayA. tyAMthI ravIne teNe ghaNA bhavamAM paribhramaNa karyuM. kAraNa ke "potAnA karmanA pariNAmathI prANI anaMta bhavamAM bramaNa karanAre thAya che.' rAjagRha nagaramAM vizvanaMdI nAme rAjA hato. tene priyaMgu nAmanI patnIthI vizAkhanaMdI nAme eka putra thaye. te rAjAne vizAkhabhUti nAme eka nAno bhAI yuvarAja hite. te yuvarAjane dhAriNI nAme strI hatI. maricine jIva pUrva janmamAM upArjana karelA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu zubha kama thI te vizAkhabhUti yuvarAjanI dhAriNI nAmanI strIthI vizvabhUti nAme putrapaNe avataryAM. te vizvabhUti anukrame yauvana vayane prApta thayA. eka vakhate naMdana vanamAM devakumAranI jema te vizvabhUti aMtaHpura sahita puSpakara Daka nAmanA udyAnamAM krIDA karavA gayA. te krIDA karatA hatA tevAmAM rAjAnA putra vizAkhanaMdI krIDA karavAnI icchAe tyAM AvyA. paNa vidhdhabhUti aMdara hAvAthI te bahAra rahyo. te samaye puSpa levAne tenI mAtAnI dAsIe AvI, temaNe te vizvabhUti ane vizAkhanadIne aMdara ne bahAra rahelA joyA. dAsIe pAsethI e khakhara sAMbhaLI priyaMgu rANI kApa pAmI rIsAIne besavAnA gharamAM jaine beThI. rAjAe rANInI icchA pUrNa karavA mATe yAtrAnI bherI vagaDAvI; ane kapaTavaDe sabhAmAM kahyuM ke 'ApaNA purUSasahu nAmanA sAmata. uddhRta thaI gayA che, mATe tene vijaya karavAne huM jaIza.' te khabara sAMbhaLI sarala svabhAvI vizvabhUti vanamAMthI rAjasabhAmAM AvyA ane bhaktivaDe rAjAne nivArI pAte lazkara sAthe prayANa karyuM. te purUSasahu sAmaMtanI pAse gayA, tyAM tene AjJAvaMta joI pAte pAchA vaLyA. mAga mAM puSpakara Daka vana pAse Avye; tyAM dvArapALe jaNAvyuM ke, aMdara vizAkhanI kumAra che, te sAMbhaLI te ciMtavavA lAgyA ke 'mane kapaTavaDe puSpakara Daka vanamAMthI kADhavyo.' pachI teNe keAdha pAmI muSTivaDe eka kAThAnA vRkSapara prahAra karyAM. jethI tenA sarvAM phaLo tUTI paDavAthI pRthvI badhI AcchAdita thaI gaI. te batAvIne vizvabhUti dvArapALa pratye khelyA ke-'jo vaDila pitAzrI upara mArI bhaktina heAta to huM A kAThAnAM phaLanI jema tamArA sanA mastako bhUmipara pADI nAMkhata, paNa temanA paranI bhaktithI huM ema karI zakatA nathI. paraMtu A vacanAyukta bhAganI mAre jarUra ja nathI.' ema ela te sa MbhUti muninI pAse gayA ane cAritra grahaNa karyuM'. tene dIkSita thayelA sAMbhaLI vizvanandIrAjA anujabaMdhu sahita tyAM AvyA, ane tene namI khamAvIne rAjya levAne mATe prArthanA karI, paraMtu vidhdhabhUtine rAjayanI icchA vagaranA jANI rAjA peAtAne ghera gayA ane vizvabhUti munie gurUnI sAthe khIje vihAra karyA. tapasyAthI ati kRza thayelA ane gurUnI AjJAvaDe ekAkI vihAra karatA vizvabhUti muni anyadA mathurApurIe AvyA. te vakhate tyAMnA rAjAnI putrIne paraNavAne mATe vizAkhanaMdI rAjaputra paNa mathurAmAM AvyA hatA. vizvabhUti muni mAsakhamaNane aMte pAraNuM karavA mATe nagarImAM vaheAravA peThA. jyAM vizAkhanaMdInI chAvaNI hatI tenI najIka AvyA eTale tenA mANaseAe A vizrvabhUti kumAra jAya' ema kahI vizAkhana dIne oLakhAvyA. zatrunI jema tene jotAMja vizAkhana MdIne kApa caDayA. tevAmAM vizvabhUti muni koika gAyanI sAthe athaDAvAthI pRthvIpara paDI gayA. te joine 'kAThAMnA phaLAne pADavAnu tAru baLa kathAM gaLyu' ?' ema kahI vizAkhanaMdI hasyo. te sAMbhaLI vizvabhUtie kreAdhavaDe te gAyane zI gaDAvatI pakaDIne AkAzamAM bhamAvI. pachI evuM niyANuM karyu" ke. "A ugra tapasyAnA prabhAvathI huM bhavAMtare ghaNA parAkramavALA thaI A vizAkhanaMdInA mRtyune mATe thAuM," pachI keATI varSanu' AyuSya pUrNa karI pUrva pApanI AleAcanA karyA vagara mRtyu pAmIne te vizvabhUti mahAzukra devalAkamAM utkRSTa AyuSyavALA devatA thayo. A bharatakSetramAM pAtanapura nAmanA nagaramAM ripupratizatru nAme eka parAkramI rAjA hatA. tene bhadrA nAme strI hatI. tene cAra svapnAthI sUcita thayelA acala nAme eka khalabhadra putra thayA, ane mRgAvatI nAme mRgalAcanA putrI thai. eka vakhate yauvanavatI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le ane rUpavatI evI te bALA jyAre pitAne praNAma karavAne gaI tyAre teNIne pitAnA ullaMgamAM besADI. pachI teNInI sAthe pote pANigrahaNa karavAne upAya vicArIne tene vidAya karI. " ripupratizatru rAjAe nagaranA vRddha janone bolAvIne pUchayuM ke, "ApaNuM sthAnamAM je ratna utpanna thAya te konuM kahevAya? teno nirNaya batAvo.' teoe kahyuM ke, "te rana tamAruM kahevAya." evI rIte traNavAra kahevarAvI, rAjAe mRgAvatIne paraNavAne mATe rAjasabhAmAM teDAvI. te joI nagaranA le ke lajajA pAmyA. rAjA gAMdharva vidhithI mRgAvatI putrIne svayameva paraNyo. te joI lajajA ane krodhathI Akula thayelI bhadrAdevI rAjAne tajI daI acalakumArane sAthe laIne nagara bahAra nIkaLI dakSiNa tarapha cAlI. acala kumAre tyAM mAhezvarI nAme navI nagarI vasAvI. temAM potAnI mAtAne rAkhI, ane pete pitAnI pAse gayo, teno pitA haripupratizatru) pitAnI putrIrUpa prajAne pati thaye tethI badhA loke tene prajApati eve nAme bolAvavA lAgyA. "karmanI gati balavAnuM che." have vizvabhUtine jIva mahAzuka devalokamAMthI tryavI sAte svapnoe jenuM vAsudevapaNuM sUcavyuM che e te mRgAvatInA udaramAM putrapaNe utpanna thayA. samaya AvatAM mRgAvatIe prathama vAsudevane janma Apyo. tenA pRSTa bhAgamAM traNa pAMsaLIo hatI, tethI tenuM tripRSTha evuM nAma pADayuM. te eMzI dhanuSyanI kAyAvALA thaI acalanI sAthe ramavA lAgyA. pachI sarva kaLAonuM adhyayana karI anukrame yauvana vayane prApta thaye. - vizAkhanaMdIne jIva aneka bhavamAM paribhramaNa karI tuMgagirimAM kezarIsiMha thaze. te zaMkhapuranA pradezamAM upadrava karavA lAgyuM. te samaye azvagrIva nAmanuM prativAsudeve eka nimittione pUchyuM ke, mAruM mRtyu kenAthI thaze?" eTale nimittioe kahyuM ke, je tArA caDavega nAmanA dUta upara dhasAro karaze ane tuM giri para rahelA kezarIsiMhane je eka lIlA mAtramAM haNI nAkhaze, te tane mAranAra thaze." pachI azvIva rAjAe zakhapuramAM zALInA kSetra vavarAvyA ane tenI rakSAne mATe pitAnA tAbAnA rAjAone vArA pramANe rahevAnI AjJA karI. ekadA tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, "prajApati rAjAne be parAkramI patra che." tethI koI prakAranA svArthane mATe tenI pAse teNe pitAnA caMDavega dUtane mokalyA. rAjA prajApati potAnI sabhAmAM besIne saMgIta karAvato hato, tyAM potAnA svAmInA baLathI umatta thayelA caMDavega (ta ekamAtuM AvI pahoMcyA. jema AgamanuM adhyayana karatAM akALe vijaLI thAya ane vidana AvI paDe tema te saMgItamAM vidana rUpa thaye ane tatkALa rAjA Ubhe thaye. be kumAroe maMtrIne pUchayuM ke, "A koNa che?" eTale maMtrI che, "A dUta mahA parAkramI azvagrIva rAjAnA pradhAnarUpa che." pachI acala ane tripuSTa pitAnA puruSone AjJA karI ke, "jayAre A hUta ahIMthI jAya tyAre amone jaNAvajo." prajApati rAjAe te dUtane keTalAka divasa rokI saMskAra karIne vidAya karyo, eTale te tyAMthI cAlyuM. tenA khabara kumAranA mANase e AvIne kumArane ApyA. kumAre tene adhe mArge ADA pharyA ane pitAnA subhaTa pAse tene sArI peThe mAra marAvyuM. te vakhate tenA sahAya. kArI subhaTo sAthe hatA te kAkapakSInI jema tyAMthI tatkALa palAyana karI gayA. te khabara prajApati rAjAne paDyA eTale teNe caMDavegane pAcho potAnI pAse bolAvyo ane adhika satkAra karIne kahyuM ke, he caMDavega ! A mArA kumArano avinaya ApaNuM svAmI azva 1 A vIzImAM A bharatakSetramAM thayelA nava vAsudevAmAM pahele.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pava 10 mu grIvane kaheze nahIM. kAraNa ke ajJAnathI thayelA duvinayavaDe mahAzaya puruSo kApa karatA nathI.'dbhuta 'ahu sAru'' ema kahI tyAMthI cAlyA. paNa je tenI sAthe subhadrA hatA, teee AgaLathI jaine azvatrIva rAjAne A sarva vRttAMta jaNAvI dIdhA. 'azvIne te vArtA jANI che' ema samajavAmAM AvavAthI asatya belavAthI bhaya pAmelA caDavege paNa peAtAnI upara je upadrava thayA hatA, tenI vArtA yathArtha rIte kahI batAvI. 7 pachI azvatrIne bIjA mANasane samajAvI prajApati rAjA pAse mokalIne kahevarAvyuM ke, 'tame tuMgiri jaIne siMhathI zALInA kSetranI rakSA kare. AvI azvatrIva rAjAnI AjJA che.' te sAMbhaLI prajApati rAjAe peAtAnA kumArAne kahyuM ke, 'tame ApaNA svAmI azvaprIvane kApAgyeA tethI teNe vArA vagara paNa siMhathI zALIkSetranI rakSA karavAnI AjJA karI,' A pramANe kahIne prajApatirAjAe tyAM javA taiyArI karI, eTale bane kumAra tene nivArI siMhanA yuddhamAM kautukI thaI pote ja zaMkhapura tarapha cAlyA. tripRSThe tyAM paheAMcyA pachI te zALIkSetranA rakSaka geleAkeAne pUchyuM ke, 'bIjA rAjAo ahI Ave che te A siddhathI kevI rIte rakSA kare che ? ane teTalIvAra sudhI kayAM rahe che ?" gApalokA khelyAbIjA rAjAe pratyeka varSe vArevAre Ave che te jayAM sudhI A zALI laNI levAya tyAM sudhI catura'ga senAnA zALIkSetra pharatA killA karIne tenI rakSA kare che.' tripRSTa kahyuM ke, 'eTalIvAra sudhI-ahIM kANu khATI thAya, mATe mane te siMha batAvA ke jethI hu ekalA ja tene mArI nAkhuM.' pachI teoe tu`girinI guhAmAM rahelA siMhane khatAbyA. rAma ane vAsudeva azvarathamAM besIne te guDDA pAse AvyA. eTale te guhAnI pAse lAkAe kAlAhala karyAM. te sAMbhaLI bagAsAMthI mukhane phADato kezarIsiMha bahAra nIkaLyo. tene joI 'A siMha pedala che ane huM thI chuM, mATe amArA ba MnenuM yuddha samAna kahevAya nahI'' ema dhArI tripRSTa hAthamAM haoNla talavAra laIne rathamAMthI nIce utarI paDayo. vaLI krIvAra vicAyuM... ke, 'A si'hane dADha ane nakha mAtraja zasra rUpa che ane mArI pAse tA DhAla talavAra che, tethI e paNa ucita nathI.' evu dhArI tripRSNe DhAla talavAra paNa cheDI dIdhA. te joIne te kezarIne jAtimaraNa thayuM. tethI teNe ciMtavyuM ke, prathama te A puruSa ekalA mArI guhA pAse AvyA te dhrIpaNu, bIju rathamAMthI nIce utaryA te dhIpaNuM ane trIjuM zastra cheADI dIdhAM te dhIpaNuM, mATe madAMdha hAthInI jema ati duH evA A tripuSTane huM mArI nAMkhuM.' Ama vicArI mukha phADIne e siMha phALa bharI tripRSTa upara kUdI paDayA. eTale tripuSTa eka hAthe uparanA ane khIje hAthe nIcenA hoTha pakaDIne jINu vastranI jema tene phADI nAkhyA. tatkALa devatAoe vAsudeva upara puSpa, AbharaNu ane vastronI vRSTi karI. lAko vismaya pAmI sAdhu, evA zabdo kahetA stuti karavA lAgyA. te vakhate 'ahA ! A nAnA bALaka jevA kumAre mane Aje kema mAryA ?' evA amathI te si Mha e bhAge thayA chatA paNa dhrUjavA lAgyA. eTale carama tIrthaMkaranA jIva te vAsudevanA sArathi gautama gaNadharanA jIva hatA teNe sphuraNAyamAna thatA si Mha pratye kahyu are siMha ! jema tuM pazuomAM siMha chuM, tema A tripRSTa manuSyamAM siMha che, teNe tane mAryA che tethI tuM vRthA apamAna zo mATe mAne che ? kemake koI hIna puruSe tane mAryA nathI.' A pramANe amRta jevI te sArathinI vANI sAMbhaLI prasanna thaI ne te siMha mRtyu pAmyA ane ceAthI narakamAM nArakIpaNe utpanna thayA. tenuM carma lai baMne kumAra potAnA nagara tarapha cAlyA ane pelA gAmaDIA lokone kahyuM ke "tame A khakhara azvatrIvane Ape ane
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le kahe ke, have tuM IcchA pramANe zALI khA ane vizvAsa dharIne rahe. kAraNa ke, tArA hadayamAM zalyarUpa je kezarI hato tene mArI nAMkhe che. A pramANe kahI te baMne kumAre potanapura gayA ane pelA grAmya lokoe te vRttAMta adhigrIvane jaNAvyuM. azvagrIva rAjA have tripRSTathI zaMkA pAmavA lAge. eTale kapaTa vaDe teone mArI nAMkhavAnI IcchAthI teNe eka vratane samajAvIne prajApati rAjA pAse mokalyo. te dUta tyAM jaIne bolyo ke, rAjan ! tamArA be putrone agrIva pAse mokalo. amArA svAmI te baMnene juduM juduM rAja Apaze." prajApati bolyo-"he suMdara drata ! mArA kumAranI zI jarUra che? huM pote ja svAmI pAse AvIza. dUte punaH kahyuM ke, "je. tame kumArone na mokale, to yuddha karavAne sajaja thajo, pachI kahyuM nahotuM ema kaheze nahi." A pramANe kahetA te dvata upara kumAre e krodhavaDe dhasAro karIne tene kSaNavAramAM nagaranI bahAra kADhI mUkyo. phate AvIne te vArtA agrIvane kahI saMbhaLAvI. eTale agrIva kopathI agninI jema prajvalita thayo. hayagrIva rAjA ane tripRSTa tathA acala yuddhanI IcchAthI potapotAnA sainyane laIne rathAvattagiri pAse AvyA. saMvarnameghanI jema paraspara athaDAtA baMne pakSanA sainike mAMhomAMhI yuddha karavA lAgyA. jyAre sainikono kSaya thavA AvyuM tyAre azvagrIva ane tripRSNa baMne sainyanA yuddhane aTakAvIne poteja rathI thaI yuddha karavA lAgyA. avIvanA sarva astro niSphala thatAM teNe zatrunI grIvAne chedavAmAM laMpaTa evuM cakra tripRSTanI upara mUkayuM. te vakhate lo ke e hAhAkAra karyo. te cakra jema aSTApada janAvara parvatanA zikhara upara paDe tema taMba bhAgathI tripRthyanA urasthaLa para paDayuM. pachI vIrazreSTha tripRSNe te cakra hAthamAM laI tenA vaDe kamaLanALanI jema lIlAmAtramAM azvagrIvanA kaMThane chedI nAkhe. te vakhate "A acala ane tripRSTa pahelA balabhadra ane vAsudeva che' evI devatAoe puSpavRSTipUrvaka Aghe.SaNA karI. tatkALa sarva rAjAo e AvIne temane praNAma karyo. pachI te baMne vIree potAnA parAkramathI dakSiNa bharatAddhane sAdhI lIdhuM. te prathama vAsadeve pitAnI bhUjAvaDe kaTIzilAne upADIne chatranI jema lIlAmAtramAM mastaka sudhI UMcI karI. pachI sarva bhUcakane parAkramathI dabAvIne te potanapura gayA. tyAM devatAo e ane rAjAoe temane ardhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. je je ratnavastu tenAthI dUra hatI, te sarva tripRSTa pAse AvIne tene Azrita thaI. temAM goyakomAM ratnarUpa keTalAka madhura svaravALA gAyako paNa tripRSThanI pAse AvyA. eka vakhate te gAyako gAtA hatA ane vAsudeva zayana karatA hatA, te vakhate temaNe potAnA zayyApALane AjJA karI ke, "A gAyako gAya che teone mArA UMghI gayA pachI rajA ApavI." zavyApALe "bahu sAruM , ema kahyuM. pachI tripRSTane te nidrA AvI gaI, paNa te gAyanA madhura gAyanamAM lubdha thayelA zavyApALe te gAyakane vidAya karyA nahi. ema karatAM prAta:kALa thavA AvyA eTale vAsudeva UThayA. temaNe gAyakone gAtAM joI zavyApALane kahyuM ke, "teM A gAyakone kema vidAya karyA nahIM?" te be -"svAmI ! gAyananA lobhathI, A uttara sAMbhaLI, vAsudevane kepa caDe. tethI prAta:kALe tene kAnamAM tapAveluM sIsuM reDAvyuM. tethI te zayyApALa maraNa pA. te kRtyathI tripuTe azAtA vedanIya kama nikAcita bAMdhyuM te sivAya te bhavamAM prabhupaNAne lIdhe teNe bIjuM paNa ghaNuM mahA mAThA pariNAmavALuM ugra karma bAMdhyuM. e prajApati
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM rAjAnA putra tripRSNa hiMsAdikamAM aviratapaNe ane mahA AraMbha tathA parigrahamAM tatparapaNe rAzI lAkha varSa nirgamana karyA. tyAMthI mRtyu pAmIne te sAtamI narakamAM nArakI thaye ane tenA viyogathI acala baLadeva dIkSA laI mRtyu pAmIne mokSe gayA. tripRSNano jIva narakamAMthI nIkaLIne kezarIsiMha thaye. te mRtyu pAmI cothI narake gaye. tevI rIte te tiryaMca ane manuSyAdi gatimAM ghaNuM bhava bhamyo. pachI manuSyajanma pAmIne teNe zubha karma upArjana karyuM, tethI te aparavidehamAM mUkAnagarIne viSe dhanaMjaya rAjAnI dhAriNI nAmanI rANInI kukSImAM putrapaNe utpanna thayA. cauda svae jenI cakravattIpaNAnI samRddhi jaNAvI che evA saMpUrNa lakSaNavALA te putrane dhAriNIe gya samaye janma Apyo. mAtApitAe tenuM priya mitra evuM nAma pADayuM. mAtApitAnA mane rathanI sAthe te anukrame moTo thayo. saMsArathI nirveda pAmelA dhanaMjaya rAjAe priya mitrane rAjyapara besADIne dIkSA lIdhI. priyAnI jema bhUmine pALatA priya mitra rAjAne anukrame cauda mahAratnano utpanna thayA. pachI cakranA mArgane anusarIne pakhaMDa vijaya karavA cAlyA. prathama pUrvAbhimukha cAlI mAgadhatIthe AvyA. tyAM aSTama tapa karI caturaMga senA sahita paDAva karyo. aSTamane aMte rathArUDha thaI, thoDe dUra jaIne teNe dhanuSya hAthamAM lIdhuM. pachI e mahAbhuje mAgadhatIrthakumAra devane uddezIne pitAnA nAmathI aMkita garUDanA jevuM eka bANa tenA tarapha pheMkayuMte bANa AkAzamAM bAra yojana paryata jaIne mAgadhadevanI AgaLa utpAta vajInI jema paDayuM. te vakhate maravAne icchatA evA koNe A bANa nAMkhyuM ? ema ciMtavatA mAgadhadeve kopathI UThIne te bANa hAthamAM lIdhuM. eTale tenI upara cakravartInA nAmanA akSaranI zreNI joIne te kSaNavAramAM zAMta thaI gayo. pachI keTalIka bheTe laIne te priyamitra cakInI pAse Avyo. ane "huM tamAre AjJAdhArI chuM" ema bolato AkAzamAM Ubhe rahyo. upAya jANanArA teNe vividha bheTothI cakravatInI pUjA karI. cakravatIe teno satkAra karIne vidAya karyo ane pote pAchA vaLIne pAraNuM karyuM. temaja te mAgadhadevane nimitte tyAM aThThAI utsava karyo. pachI karka rAzinA sUryanI jema cakravatI dakSiNa dizA tarapha gayA. tyAM varadAma nAmanA devane pUrvanI jema sAdhI lIdhe. tyAMthI pazcima tarapha jaI prabhAsapatine sAdhyo. pachI siMdhu nadI samipe gayA. tyAM jemaNe aSThamatapa karyuM che evA cakravatI pAse siMdhudevIe pratyakSa thaIne be divya ratnamaya bhadrAsane ane divya AbhUSaNe ApyA. te devIne vidAya karIne cakranA mArgane anusaratA cakrI vaitAthagiri pAse AvyA. tyAM aSTama karIne vaitADhayAdrIkumAra nAmanA devane sAdhI lIdhe. pachI tamisrA guhA samIpe jaI aSTama tapa karyuM. eTale tyAM rahelA kRtamALa deve strIratnane egya evAM bIjA AbhUSaNa ApyAM. senApatie cakrInI AjJAthI carmaratnavaDe siMdhu nadI utarIne lIlA mAtramAM tenuM prathama niSphaTa sAdhI lIdhuM. tyAMthI pAchA AvI cakrInI AjJAthI aSTamatapa karIne daMDaratnanI ghAta vaDe teNe tamasAnuM dvAra UghADayuM. pachI cakravatI gajaranapara ArUDha thaI, tenA dakSiNa kuMbhasthaLa upara prakAzane arthe maNiratna mUkIne tamisA guhAmAM peThA. tyAM kAkaNa ranathI guhAnI baMne bAjue prakAzane mATe sUryamaMDala jevA mAMDalA karatA cakravatI cakrane anusaratA cAlyA. pachI unmazrA ane nimagnA nadIpara pAja baMdhAvI. tenA vaDe te nadI utarIne potAnI meLe ughaDI gayelA te guphAnA uttaradvArathI cakrI bahAra nIkaLyA. tyAM cakravatIe ApAta jAtinA kirAta lokone jItI lIdhA ane senApati pAse gaMgA nadInuM prathama
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le niSphaTa sadhAvyuM. pite aSTamabhakta karIne gaMgAdevIne sAdhI. pachI guphAnA adhiSThAyaka devane sAdhIne senApati pAse siMdhunuM bIju niSphaTa sadhAvI cakrane anusarI tyAMthI pAchA pharI vaitADhayagiri pAse AvyA. tyAM vaitADhaya uparanI baMne zreNInA vidyAdharane vaza karI lIdhA. pachI khaMDaprapAtA guphAnA adhiSThAyaka devane sAdhI senA pati pAse guhAnA kamADa ughaDAvIne cakrI ramainya sahita vatADhayagirinI bahAra nIkaLyA. pachI priya mitra cakravatIe aSTama tapa karyo, jethI naisarpa vigere navanidhi tene vaza thayA. pachI senApati pAse gaMgAnuM bIjuM niSphaTa sadhAvI cha khaMDana vijaya karI priya mitra cakravatI mUkA nagarIe AvyA. tyAM devatAoe ane rAjAoe maLI bAra varSanA mahotsava pUrvaka temanA cakravattI paNAno abhiSeka karyo. pachI e rAjA nItithI pRthvInuM pAlana karavA lAgyo. * eka vakhata mUkAnagarInA udyAnamAM pokila nAmanA AcArya samesaryA. temanI pAsethI dharma sAMbhaLI putrane rAjyapara besADIne temaNe dIkSA lIdhI, ane keTI varSa sudhI utkRSTa tapa karyuM. pachI ekaMdara rAzI lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karI mRtyu pAmIne mahAzukra devaloke sarvArtha nAmanA vimAnane viSe devatA thayA. mahAzukra devalokathI racavI bharatakhaMDane viSe chatrA nAmanI nagarImAM jitazatru rAjAnI bhadrA nAmanI rANIthI naMdana nAme putra thaye. te yauvanavAnuM thatAM rAjyapara besADIne jitazatru rAjAe saMsArathI nirveda pAmI dIkSA lIdhI. lokone AnaMda utpanna karanAra te naMdanarAjA samRddhithI IdranA je thaI yathAvidhi pRthvIpara rAjya karavA lAgyo. anukrame janmathI civaza lAkha varSa vyatikramAvI virakta thaIne te naMdana rAjAe pokilAcArya pAse dIkSA lIdhI.niraMtara mAsopavAsa karavA vaDe pitAnA zramaNyane utkRSTasthitie pahoMcADatA naMdanamuni gurUnI sAthe grAma, Akara ane pura vigeremAM vihAra karavA lAgyA. te baMne prakAranA apadhyAna (Arta, raudra)thI ane dvividha baMdhana (rAga Sa)thI varjita hatA; traNa prakAranA daMDa (mana, vacana, kAya), traNa prakAranA gaurava (Rddhi, rasa, zAtA) ane traNa jAtinA zilya (mAyA, nidAna, mithyA darzana)thI rahita hatA, cAra kaSAyane temaNe kSINa karyA hatA, cAra saMjJAthI varjita hatA, cAra prakAranI vikathAthI rahita hatA, caturvidha dharmamAM parAyaNa hatA ane cAra prakAranA upasargothI paNa tene udyama akhalita hata; paMcavidha mahAvratamAM sadA udyogI hatA ane paMcavidha kAma (pAMca IdrinA viSaya)nA sadA draSI hatA, pratidina pAMca prakAranA svAdhyAyamAM Asakta hatA, pAMca prakAranI samitine dhAraNa karatA hatA ane pAMca Idrine jItanArA hatA; SaDU javanikAyanA rakSaka hatA, sAta bhayanA sthAnathI varjita hatA, ATha madanA sthAnathI vimukta hatA, navavidha brahmacaryanI guptine pALatA hatA ane daza prakAranA yatidharmane dhAraNa karatA hatA, samyapha prakAre ekAdaza aMganuM adhyayana karatA hatA, bAra prakAranI yatipratimAne vahana karavAnI rUcivALA hatA; dusaha evI parISahanI paraMparAne te sahana karatA hatA ane teone koI prakAranI spRhA nahotI. AvA te naMdanA munie eka lAkha varSa sudhI tapa karyuM. e mahA tapasvI munie ahaMta bhakti vigere vIza sthAnakanA ArAdhanathI duHkhe meLavI zakAya tevuM tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. evI rIte mULathIja niSkalaMka evA sAdhupaNAne AcarIne AyuSyane aMte temaNe A pramANe ArAdhanA karI. * kALa ane vinaya vigere je ATha prakArane jJAnAcAra kahe che, temAM mane je koI paNa aticAra lA hoya to tene mana, vacana, kAyAthI huM niMdu chuM. niHzaMkita vigere je ATha prakArane darzanAcAra kahyo che, temAM je kaMI paNa aticAra thayo hoya to tene huM mana, vacana, kAyAe karI sarAvuM chuM. lobhathI ke mohathI meM prANuonI sUkSma ke bAdara
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavo 10 mu 11 je hiMsA karI hoya tene mana, vacana, kAyAthI vasarAvuM chuM. hAsya, bhaya, krodha ane lAbha vigerathI meM je mRSA bhASaNa karyuM hoya te sarva niMdu chuM ane tenuM prAyazcitta AcarUM chuM. rAga dveSathI thoDuM ke ghaNuM je kAMI adatta paradravya lIdhuM hoya te sarvane sarAvuM chuM. pas : tiryaMca saMbaMdhI. manaSya saMbaMdhI ke deva sabaMdhI maithuna manathI, vacanathI ke kAyAthI sevyuM hoya te trividha trividha sarAvuM chuM. lobhanA deSathI dhana, dhAnya ane pazu vigere bahu prakArano parigraha meM pUrve dhAraNa karyo hoya tene mana, vacana, kAyAthI vasarAvuM chuM. putra, strI, mitra, dhana, dhAnya, gRha ane bIjA je kaI padArthamAM mane mamatA rahelI hoya te sarvane huM visarAvuM chuM. IdriyethI parAbhava pAmIne meM rAtre catuvidha AhAra karyo hoya tene paNa huM mana, vacana ane kAyAthI niMdu chuM. krodha, lobha, rAga, dveSa, kalaha, pizunatA 1, paraniMdA, abhyAkhyAna ane bIju je kAMI cAritrAcAra viSe duSTa AcaraNa karyuM hoya tene huM' mana, vacana, kAyAthI vAsarAvuM chuM. bAhya ke atyaMta2 tapasyA karatAM mane mana, vacana, kAyAthI je aticAra lAgyo hoya tene huM mana, vacana, kAyAe niMdu chuM. dharmane anuSThAnamAM meM je kAMI vIrya gopavyuM hoya te vIryAcAranA aticArane paNa huM mana, vacana, kAyAe karI niMdu chuM. meM kaIne mAryo hoya, duSTa vacana kahyAM hoya, koInuM kAMI harI lIdhuM hoya athavA kAMI apakAra karyo hoya te te sarve mArApara kSamA karaje. je kaI mArA mitra ke zatru, svajana ke parajana hoya te sarva mane kSamA karaje, huM have savamAM samAna badvivALe che. tiryacapaNamAM je tiryaMco, nArakIpaNAmAM je nArakIo, devapaNAmAM je devatAo ane manuSyapaNAmAM je manuSyone meM dukhI karyA hoya teo sarva mane kSamA karaje, huM temane khamAvuM chuM, ane have mAre te sarvanI sAthe maitrI che. jIvita, yauvana, lakSmI, rUpa ane priya samAgama-e sarve vAyue nacAvelA samudranA taraMganI jevA capala che. vyAdhi, janma, jarA ane mRtyuthI grasta thayelA prANIone zrI jinadita dharma vinA A saMsAramAM bIjuM kaI zaraNa nathI. sarve jI svajana paNa thayelA che ane parajana paNa thayelA che to temAM koNa kiMcit paNa pratibaMdha kare? prANI ekale ja jame che, eTale ja mRtyu pAme che, eTale ja sukhane anubhave che ane ekaleja duHkhane anubhave che. prathama to AtmAthI A zarIra anya che, dhana dhAnyAdika paNa anya che, baMdhuo paNa anya che, ane te deha, dhana, dhAnya tathA baMdhuothI A jIva anya (juda) che, chatAM temAM mUkha jana vRthA meha rAkhe che. carabI, rUdhira, mAMsa, asthi, graMthI, viSTA ane mUtrathI pUrAyelA A azucinA sthAnarUpa zarIramAM kayo buddhimAna purUSa meha rAkhe? A zarIra bhADe rAkhelA gharanI jema chevaTe avazya choDI devAnuM che. arthAta tenuM game teTaluM hAlana pAlana karyuM hoya te paNa te nAzavaMta che. dhIra ke kAyara sarva prANIe avazya maravAnuM te che ja, paraMtu buddhimAnuM purUSe evI rIte maravuM ke jethI puna: maravuM paDe nahIM. mAre ahaMta prabhunuM zaraNa hajo, siddha bhagavaMtanuM zaraNa haja, sAdhuonuM zaraNa hajo ane kevaLI bhagavaMte kahelA dhamanuM zaraNa hajo. mAre mAtA zrI jinadharma, pitA gurU, sahodara sAdhuo ane sAdhama mArA baMdhuo che, te sivAya A jagatamAM sarva jALavat che. zrI RSabhadeva vigere A covIzImAM thaI gayelA tIrthakarene ane bIjA bharata, aravata tathA mahAvideha kSetranA ahaM tene huM namuM chuM. tIrthakarone karela namaskAra prANuone saMsAranA chedane arthe ane badhinA lAbhane mATe thAya che. huM siddhabhagavaMtane namaskAra karuM chuM, ke jeoe dhyAnarUpa agnithI hajAre bhavane karmarUpa kASTone bALI nAkhyA che. paMcavidha AcArane pALanArA AcAryone huM namaskAra karuM chuM. jeo sadA bhavachedamAM udyata thaI 1 cADI khAvI. 2 achatuM ALa devuM.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 sarga 1 le pravacanane dhAraNa kare che. jeo sarva zrutane dhAraNa kare che ane ziSyone bhaNAve che, te mahAtmA upAdhyAyIne huM namaskAra karuM chuM. je lAkho bhavamAM bAMdhelA pApane kSaNavAramAM nAza kare che, evA zIlavratadhArI sAdhuone huM namaskAra karuM chuM, sAvadya yoga tathA bAhya ane atyaMtara upadhine huM yAjajIva mana, vacana, kAyAthI sarAvuM chuM. huM cAvajachava catuvidha AhArano tyAga karuM chuM ane carama uzvAsa samaye dehane paNa visarAvuM chuM." * duSkarmanI gaheNA, prANIonI kSAmaNa, zubha bhAvanA, catudazaraNa, namaskAra maraNa, ane anezana A pramANe che prakAranI ArAdhanA karIne te naMdane mune potAnA dhamocA sAdhuone ane sAdhvIone khamAvavA lAgyA. anukrame e mahAmuni sATha divasa sudhI anazanavrata pALI pacIza lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI, mRtyu pAmIne prANata nAmanA dazamA devalokamAM puSpottara nAmanA vistAravALA vimAnamAM upapada zayAmAM utpanna thayA. eka aMtarmuhUrtamAM te mahaddhika deva thaI gayA. pachI pitAnI upara rahelA devaduSya vastrane dUra karI zayAmAM besIne joyuM te akasmAt prApta thayela vimAna, devasamUha ane moTI samRddhi joI te vismaya pAmI gayA ane vicAramAM paDyA ke, "A badhuM kyA tapathI mane prApta thayuM che?" pachI avadhijJAnathI jotAM temane potAne pUrva bhava ane vrata yAda AvyA. tethI temaNe cittamAM ciMtavyuM ke, "aho ! addhamane ke prabhAva che?" e vakhate tenA sevakabhUta sarva devatAo ekaThA thaIne tyAM AvyA ane aMjali jeDI harSathI temane A pramANe kahevA lAgyA"he svAmI ! he jagatane AnaMdakArI ! he jagatanuM bhadra karanAra ! tame jaya pAme, cirakAla sukhe rahe, tame amArA svAmI cho, rakSaka che ane yazasvI che. tame vijaya pAmo. A tamAruM vimAna che, ame tamArA AjJAkArI devatAo chIe, A suMdara upavane che, A snAna karavAnI vApikAe che, A siddhAyatana che, A sudharmA nAme mahAsabhA che ane A nAnagRha che. have tame te snAnagRhane alaMkRta kare ke jethI ame tamane abhiSeka karIe." A pramANe te devatAonA kahevAthI te deva snAnagRhamAM gayA ane tyAM rahelA caraNapIThavALA siMhAsana para bIrAjyA. devatAoe hAthamAM kuMbha laI divya jalavaDe temane abhiSeka karyo. pachI kiMkara devatAe temane alaMkAragRhamAM laI gayA. tyAM temaNe be dekhya vastro, aMgarAga ane mugaTa vigere divya AbhUSaNa dhAraNa karyA. pachI tyAMthI vyavasAya sabhAmAM gayA, tyAM potAnA kapanuM pustaka vAMcyuM. pachI puSpAdika pUjAnI sAmagrI laI siddhAlayamAM gayA. tyAM ekase ne ATha a"tanI pratimAone sanAtra karyuM, arcana, vaMdana ane stavanA karI, pachI potAnI sudharmA sabhA mAM Avo saMgIta karAvyuM ane pitAnA te vimAnamAM rahIne yathArUci bhoga bhegavavA lAgyA. samakita guNarUpa AbhUSaNavALA te deva ahaM tenA kalyANakane samaye mahAvidehAdi kSetramAM gayA ane tyAM jinezvara bhagavaMtane vaMdanA karI. evI rIte aMta samaye te ulaTA dareka bAbatamAM vizeSa zezita thayelA evA te deve vIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karyuM. bIjA devatAo cha mAsanuM AyuSya avazeSa rahe tyAre moha pAme che, paraMtu tIrthakara thanAra devatAo to puNyodaya atyaMta najIka Avela hovAthI bIlakula meha pAmatA nathI. Tu 88Bi Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren &&& // ityAcAryazrIhemacaMdrasariviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra caritapUrvabhava vano nAma yama sa 1 jainazAsana. 2. bAhya upadhi vastra pAtrAdi upakaraNe ane atyaMtara upadhi viSaya kapAyAdi
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sagara jo zrI mahAvIra janma ane dIkSA mahotsava A jAMbudvIpanA bharatakSetramAM brAhmaNakuMDa nAme eka brAhmaNa lekAnuM gAma hatu. tyAM kAMDAlasa nAmanA kuLamAM utpanna thayela RSabhadattA nAme eka brAhmaNa rahetA hatA, tene devAnA nAme eka jAladhara kuLanI bhAryA hatI. ASADha mAsanI zukala SaSThIe caMdra hasteAttara (uttarASADhA) nakSatramAM AvatAM naMdana muninA jIva dazamA devalAkamAMthI cavIne devAna dAnI kukSimAM avataryAM. te vakhate sukhe sutelA devAnaMdAe cauda mahAsvapna avaleAkaLyA. prAta:kALe teNIe te peAtAnA svAmIne jaNAvyA. RSabhadatte te sa'ba`dhI vicAra karIne kahyuM ke, A svapnA jovAthI tamAre cAra vedanA pAragAmI ane parama niSThAvALeA putra thaze, temAM jarA paNa saMzaya nathI.' jANe kalpavRkSa Avyu hoya tema prabhu jayAre devAnaMdAnI kukSimAM AvyA tyArathI te brAhmaNane meATI samRddhi prApta thaI. devAnaMdAnA garbhamAM prabhunA AvyA pachI khyAzI divasa vyatita thayA eTale sodhama devalAkanA IMdranuM siMhAsana kapAyamAna thayuM. avadhijJAnathI prabhune devAnaMdAnA garbhamAM AvelA jANI zakaI ndra sihAsanathI UbhA thai namaskAra karIne A pramANe citavavA lAgyA ke- traNa jagatanA gurU arha 'ta kadi paNa tuccha kuLamAM, daridra kuLamAM ke bhikSuka kuLamAM utpanna thatA nathI. paNa puruSamAM si Mha samAna teo te chIpamAM meAtInI jema IkSvAku vigere kSatrIya vazamAMja utpanna thAya che, A prabhu nIca kuLamAM utpanna thayA te te asaMgata thayuM che; paraMtu prAcIna kane anyathA karavA arhata prabhu paNa samatha nathI. e prabhue maricinA janmamAM kuLamada karyA hatA tethI je nIca geAtra karyuM upArjana karyuM hatuM te hajI paNa upasthita che. paNa karmane vaza thaI nIca kuLamAM utpanna thayelA ahaMtAne kAi mahAkuLamAM laI javA e sadA amAro adhikAra che. tyAre hAla bharatakSetramAM moTA vazamAM utpanna thayela rAjA ane rANI koNa che ? ke jene tyAM-DolaranA puSpamAMthI kamalapuSpamAM bhramarane laI jAya tema huM temane saMcAra karAvu', ahA ! mArA jANavAmAM Avyu, A bharatakSetramAM mahImaMDalanA maDanarUpa kSatrIyakuMDa nAme nagara che, je mArA nagaranA jevuM suMdara che. te vividha caityAnu sthaLa che, dharmAMtu te eka kAraNa che, anyAyathI rahita che ane sAdhuethI pavitra che. tyAMnA rahevAsI leAkeA mRgayA ane madyapAna vagere vyasanAthI aspRSTa che. tethI te zahera tInI jema bharatakSetramAM jIvAne pavitra karanArU' che. te nagaramAM IkSvAku vaMzamAM utpanna thayela siddhArtha nAme prakhyAta rAjA che. je dhama thI ja peAtAnA AtmAne sadA siddhArtha mAne che. te jIvAjIvAdi tattvAne jANanArA che, nyAyamArga nA mATo vaTemArgu che, prajAne sanmArge sthApana karanAra che, pitAnI jema prajAnA hitakAmI che, dina, anAtha vigere leAkeAnA uddhAra karavAmAM kharUpa che, zaraNanI icchAvALAne zaraNa karavA lAyaka che ane kSatrIyAmAM zirAmaNa che. tene satIjanamAM zreSTha, ane jenA guNa ane AkRti stuti karavA cAgya che evI puNyanI bhUmirUpa trizalA nAme mukhya paTarANI che. svabhAvathI ja nirmaLa ane guNurUpa taraMgeAvALI te devI sAMpratakALe gagA nadInI jema pRthvIne pavitra
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 saga 2 jo kare che. strIjanmanI sAthe ja rahenArI mAyAthI paNa akalaMkita ane svabhAve saralA evI te rAmA pRthvIpara kRtArtha nAmavALI che. te devI hAla daivayeAge garbhiNI paNa che, tethI mAre tenA ane devAna dAnA garbhane adalabadala karavA yAgya che.'' A pramANe vicAra karI i peAtAnA pAyadaLa senApati naigameSI devane khelAvI tema karavAne satvara AjJA ApI. naigameSI deve paNa tarataja svAmInI AjJA pramANe devAnaMdA ane trizalAnA garbha ne adalabadala karyA. te vakhate zayyAmAM sutelI devAnA brAhmaNIe pUrve joyelA cauda mahA svane peAtAnA mukhamAMthI pAchA nIkaLatA dIThA, tethI te tarata beThI thaI, paNa zarIre niLa ane javarathI jarjarita thaI gaI ane chAtI kuTatI koIe mAro garbha harI lIdhA, ema vAravAra peAkAra karavA lAgI. Azvina mAsanI kRSNa vaye dazIe caMdra hasteAttarA nakSatramAM AvatAM te ve prabhune trizalAnA garbhamAM sthApita karyA, te vakhate trizalA devIe hAthI, vRSabha, siMha, abhiSeka thatI lakSmI, mAlA, caMdra, sUrya, mahAdhvaja, pUrNakuMbha, padma sareAvara, samudra, vimAna, ratnarAzi ane nima agni-e cauda svapnane mukhamAM praveza karatA joyA. pachI I ke, temanA pati siddhArtha rAjAe temaja svapna phaLanA kahenArA nimittiAoe te svapnAnu' phaLa tIthaMkaranA janmarUpa kahyuM. te sAMbhaLI devI ghaNA ha pAmyA. harSa pAmelA devIe adbhuta gabha dhAraNa karyAM, pachI krIDAgRhanI bhUmimAM paNa te pramAda rahita vihAra karavA lAgI. prabhu garbhamAM AvatAM zakra iMdranI AjJAthI 'bhaka devatAe e siddhArtha rAjAnA gRhamAM vAra'vAra dhananA samUha lAvIne sthApana karyAM. garbha mAM avatarelA bhagavaMtanA prabhAvathI tenuM AkhuM kuLa dhana, dhAnyanI samRddhithI vRddhi pAmyuM. je rAjAe gavathI pUrve siddhArtha rAjAne namatA nahAtA, tee hAthamAM bheTo lai pAtAnI meLe tyAM AvI AvIne namavA lAgyA. ekadA 'mArA pharakavAthI (hAlavA cAlavAthI) mArI mAtAne vedanA na thAo' evuM dhArIne prabhu garbha vAsamAM paNa cagInI jema nizcaLa rahyA, te vakhate prabhu mAtAnA udaramAM sarva a'ganA vyApArane sa'kAcIne evI rIte rahyA ke jethI mAtA udaramAM garbha che ke nahI te samajI zakayA nahIM. tethI trizalAne ciMtA thaI ke, 'zu' mAro gabha gaLI gayA, ke zuM koIe harI lIdhA, ke zuM nAza pAmyA, ke sthabhita thayA ? jo emAMthI kAMI paNa thayuM hoya te mAre have jIvavAnu` kAMI kAma nathI. kAraNa ke mRtyunuM duHkha sahana karI zakAya tema che, paNa AvA garbhanA viyAganuM duHkha sahana karI zakAya tema nathI.' A pramANe Artta dhyAna karatA devI keza chuTA mUkI, agarAga cheDI daI ane kara upara mukhakamala rAkhI rUdana karavA lAgyA. tema ja badhA AbhUSaNA cheDI dIdhA, ni:zvAsathI adharane vidhura karI dIdhA, sakhIo sAthe paNa mauna dharI rahyA ane suvu` ke jamavu' tajI dIdhuM. A khabara jANI siddhArtha rAjA kheda pAmyA. temaja temanA moTA putra navina ane putrI suda nA paNa kheda pAmyA. te avasare traNa jJAnanA dhAraka prabhue jJAnavaDe A pramANe peAtAnA mAtApitAne du:kha utpanna thayela jANIne gajJApana karAvavAne mATe eka a`guli calAyamAna karI. jethI tarata 'mArA garbha haju akSata che' ema jANI devI ha pAmyA ane gabha sphuraNanI vArtA kahevAthI rAjA siddhArtha paNa ghaNA khuzI thayA. te vakhate prabhue ciMta chyuM ke, 'ahA ! huM hajI adRSTa chuM, te chatAM mArA mAtApitAnA mArA para keTalA sneha che ? tethI jo teenA jIvatAM huM dIkSA laIza teA jarUra snehanA mAhathI Artta dhyAnavaDe ghaNu
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 su 15 azubha karma upArjana karaze, mATe mAtApitAnA jIvatAM huM dIkSA laIza nahIM.' A pramANe prabhue sAtame mAse abhigraha lIdhe. anukrame garbha sthiti pUrNa thaye je vakhate sa` dizAe prasanna thaI hatI, sarva graho Ucca sthAne AvyA hatA, pavana pRthvIpara prasarIne pradakSiNa ane anukUla vAtA hatA, jagata badhu hathI pUrNa thayuM hatu ane jayakArI zubha zarUnA thatA hatA; te samaye nava mAsa ane sADA sAta divasa vyatita thatAM caitra mAsanI zukala trayeAdazIe caMdra hasteAttarA nakSatramAM AvatAM trizalA devIe siMhanA lAMchanavALA, suvarNa samAna kAMtivALA ane atyaMta suMdara putrane janma ApyA. te avasare bhAga'karA vigere chappana dikumArIee AvIne prabhunuM ane mAtAnu sUtikA karma karyuM.1 saudhama Idra paNa Asanaka pathI prabhunA janma jANI tatkALa parivAra sahita sUtikAgRhamAM AvyA. arhaMtane ane temanI mAtAne dUrathI praNAma karI najIka AvIne teNe devIpara avasthApanikA nidrA mUkI. pachI devInI paDakhe bhagava MtanuM pratibiMba mUkI bhaktikarmomAM atRpta evA indre peAtAnA zarIranA pAMca rUpa karyA. eka rUpe teNe prabhune peAtAnA hAthamAM upADayA, khIje rUpe prabhune mAthe chatra dharyuM', be rUpe prabhunI baMne bAju su Mdara cAmara dhAraNa karyAM. ane eka rUpe vA uchALatA ane nRtya karatA prabhunI AgaLa cAlyA. e pramANe merUgiripara jai atipAMDuka khalA nAmanI zilA upara prabhune utsaMgamAM laIne siMhAsanapara beThA. te vakhate bIjA tresaTha IMdro paNa prabhune snAtra karavA mATe tyAM AvyA. AbhiyAgika devatAe snAtrane mATe tInuM jala laI AvyA. te avasare bhaktithI kAmaLa cittavALA zakrane 'ATaleA badhA jalanA saMbhAra prabhu zI rIte sahana karI zakaze' ema zakA utpanna thaI. eTale iMdranI AzaMkA dUra karavA sArU prabhue lIlAmAtre vAma caraNanA aMguThAthI megirine khAvyA. tethI tatkALa jANe prabhune namavAne mATe ja hAya tema merU paryaMtanA zikharo namI gayA, kuligiraA jANe tenI najIka AvatA hoya tema calAyamAna thayA, samudro jANe prabhune snAtra karavAne icchatA hoya tema ghaNuM uchaLavA lAgyA ane pRthvI jANe prabhu pAse nRtya karavAne unmukha thai hoya tema satvara kaMpavA lAgI. A pramANe utpAta joine 'A zu thayu ?" ema ciMtA karatA indre avidhajJAne joyu' eTale te vadhI prabhunA parAkramanI lIlA tenA jANavAmAM AvI. pachI iMdre kahyuM, 'he nAtha ! asAmAnya evuM tamArU' mAhAtmya mArA jevA sAmAnya prANI zI rIte jANI zake ? mATe me' je Avu' viparIta ciMtavyuM, te mArUM duSkRtya mithyA hajo.' A pramANe kahI I', prabhune praNAma karyA. pachI Anada sahita aneka prakAranA vAjiMtrA vAgate chate idroe tInA sugadhI ane pavitra jalavaDe abhiSeka mahAtsava karyA. te abhiSekanA jalane sura, asura, manuSyA ane nAgakumArA vaMdana karavA lAgyA ane vAravAra sarva prANIonA aMgApara chAMTavA lAgyA. prabhunA snAtrajaLa sAthe maLelI mRttikA paNa vaMdana karavA ceAgya thaI paDI. kemake gurUnA sa`sathI laghunI paNa gauravatA thAya che." pachI saudhame dra prabhune IzAna IMdranA utsaMgamAM ApI snAna, arcana ane ArAtrika karI A pramANe stuti karavA lAgyA 1 dikumArikAoe karela maheAtsavanu varNana prathama parvamAM RSabhadenA adhikAramAM savistara Apelu hAvAthI ahIM ApyuM nathI.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM "aha"ta, bhagavaMta, svayaM buddha, vidhAtA ane purUSomAM uttama evA AdikAra tIrthakara rUpa tamane huM namaskAra karuM chuM. lekamAM pradIparUpa, lekane pradyotanA karanArA, lokamAM uttama, lokanA adhIza ane lokanA hitakArI evA tamane huM namuM chuM. purUSomAM zreSTha puMDarIka kamaLa rUpa, sukhanA ApavAvALA, purUSomAM siMha samAna ane purUSomAM madAMdhI gajendra rUpa evA tamane namaskAra che. cakSune ane abhayane ApanArA, bodhidAyaka, mArgadezaka, dharmadAyaka, dharmadezaka ane zaraNadAyaka evA tamane huM namuM chuM. dharmanA cakravatI, chadmasthapaNAne nivRtta karanAra ane samyagadarzanadhArI evA tamane namaskAra che. jina ane jApaka', tarelA ane tAranAra, karmathI mukta ane mukAvanAra, tathA buddha ane bodha karanAra evA tamane huM namuM chuM. sarvajJa, sarvedazI, sarva atizayanA pAtra ane ATha karmane nAza karanAra evA he svAmI! tamane namaskAra che. kSetra, pAtra, tIrtha, paramAtmA, syAdvAdavAdI, vItarAga ane muni evA tamane namaskAra che. pUjyanA paNa pUjya, moTAthI paNa moTA, AcAryonA paNa AcArya ane yeSThanA paNa yeSTha evA tamane namaskAra che. vizvane upanna karanAra, yogIonA nAtha ane yegI, pavitra karanAra ane pavitra, anuttara ane uttara evA tamane namaskAra che. pApanuM prakSAlana karanAra, gAcArya, jenAthI koI bIju vizeSa uttama nathI evA, agra, vAcaspati ane maMgaLarUpa tamane namaskAra che. sarva taraphathI udita thayelA, eka vIra, sUryarUpa ane "34 mUkuMvaH svaH' e vANIthI stuti karavA gya evA tamane namaskAra che. sarva jananA hitakArI, sarva arthana sAdhanAra, amRtarUpa, brahmacaryane UMdita karanA2, Apta ane pAraMgata evA tamane namaskAra che. dakSiNIya, nikA2, dayALa ane vASabhanArA zarIranA dhAraNa karanAra evA tamane namaskAra che. trikALanA jANanAra, jineMdra, svayaMbhU, jJAna, baLa, vIrya, teja, zakti ane ezvaryamaya evA tamane namaskAra che. Adi purUSa, parameSThI, maheza ane jyotiSmasvarUpa evA tamane namaskAra che. siddhArtha rAjAnA kuLa rUpI kSIrasAgaramAM caMdra jevA, mahAvIra, dhIra ane traNa jagatanA svAmI evA tamane namaskAra che." A pramANe stuti karI prabhune laI mAtAnI pAse mUkyA ane temanuM pratibiMba ane avasthA panikA nidrA harI lIdhI. pachI uzISe saumavastra tathA be kuMDaLa ane prabhunI zayyA upara zrIdA magaMDaka mUkI Idra pitAnA sthAnake gayA. te samaye IdranI AjJAthI kuberelA jabhaka devatAo e siddhArtha rAjAnA gRhamAM suvarNa, mANijya ane vasudhArAnI vRSTi che. - prabhAtakALe rAjA siddhArthe prabhunA janmotsavamAM prathama te kArAgRhamAMthI sarva kedIone cheDI mUkyA. "ahaMtane janma bhavi prANIone bhavamAMthI paNa choDAve che." trIje divase mAtApitAe prasanna thaI putrane sUrya caMdranA biMbanA darzana karAvyA. cha divase madhura svare maMgaLa gIta gAnArI, kuMkumanA aMgarAgane dharanArI, ghaNuM AbhUSaNothI zRMgArelI ane kaMThamAM laTakatI mALAo paheranArI aneka kulIna saubhAgyavatI strIonI sAthe rAjA rANIe rAtrijAgaraNotsava karyo. jyAre agyAramo divasa prApta thayA eTale siddhArtha rAjAe ane trizalA devIe putrane jAtakarmamahotsava pUrNa karyo. jenI IcchA mAtra siddha thaI che evA siddhArtha rAjAe bArame divase potAnA sarva jJAti, saMbaMdhI ane bAMdhavone belAvyA. teo hAthamAM aneka prakAranI mAMgalya bheTa laIne AvyA. egya pratidAnanA vyavahAramAM 1. rAgadveSa jItelA ane bIjAne jItAvanArA.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM tatpara evA rAjAe temano satkAra karyo. pachI siddhArtha rAjAe teone kahyuM ke, "A putra garbhamAM AvatAM amArA gharamAM, nagaramAM ane mAMgalyamAM dhanAdikanI vRddhi thayelI che tethI tenuM vaddhamAna evuM nAma che. A pramANe sAMbhaLI te baMdhuoe paNa harSa pAmIne kahyuM ke, "ema ja thAo" pachI "prabhu meTA upasargothI paNa kaMpAyamAna thaze nahIM evuM dhArI Idra te jagatpatinuM mahAvIra evuM nAma pADayuM. bhaktivaMta evA sura ane asurethI AgaLa paDI paDIne sevAtA, amRtavarSiNa daSTithI pRthvInuM siMcana karatA ane eka hajAra ne ATha lakSaNathI upalakSita evA prabhu che ke svabhAvathI guNavRddha to hatA ja, paraMtu anukrame vaye karIne paNa vadhavA lAgyA. eka vakhate ATha varSamAM kaMIka ochI vayanA prabhu samAna vayanA rAjaputronI sAthe vayane yegya evI krIDA karavA gayA. te samaye avadhijJAnavaDe te jANIne I devatAonI sabhAmAM dhIrapaNAmAM mahAvIra evA vIra bhagavaMtanI prazaMsA karI. te sAMbhaLI kaI matsarI deva "huM te mahAvIrane kSobha pamADuM" evuM dhArIne jyAM prabhu kIDA karatA hatA tyAM AvyuM, te vakhate prabhu rAjaputronI sAthe AmalakI kIDA karatA hatA. tyAM te deva koI vRkSanA mULa pAse mAyAthI moTo sarpa thaIne rahyo. tene joI tatkALa sarva rAjaputro trAsa pAmI daza dizAmAM nAsavA lAgyA; eTale prabhue hasatA hasatA derInI jema tene uMce karIne dUra pRthvI para pheMkI dIdho. rAjakumAre te joI lajajA pAmIne pAchA krIDA karavA mATe ekaThA thayA. eTale te deva paNa rAjakumAra thaIne tyAM Avyo. sarva kumAre eka vRkSa caDayA. prabhu sarva kumArethI pahelAM vRkSanA agra bhAga upara caDI gayA. athavA "je lokAre javAnA che tene A vRkSanA agrapara javuM koNa mAtra che." tyAM rahelA prabhu merUnA zikhara para sUryanI jema zebhavA lAgyA ane zAkhAomAM laTakatA bIjA kumAro vAnarenI jevA dekhAvA lAgyA. te ramatamAM bhagavAna jItyA. e ramatamAM evuM paNa hatuM ke, je hAsa jAya te bIjAone pitAnA pRSTa upara caDAvIne vahana kare eTale rAjaputra azvanI jema vIra prabhune pitAnA pRSTapara besADIne vahana karavA lAgyA. anukrame mahA parAkramIomAM zreSTha evA prabhu pelA devanA pRSTa upara paNa ArUDha thayA. tatkALa e duSTa buddhivALe deva vikarALarUpa karI parvatane paNa nIcA kare tema vadhavA lAgyA, tenA pAtALa jevA mukhamAM rahelI jivA takSaka nAga jevI dekhAvA lAgI, uMcA parvata jevA mastaka para AvelA pILA keza dAvAnaLa jevA dekhAvA lAgyA, tenI bhayaMkara dADhe karavatanA jevI thaI gaI tenA lecana aMgArAnI sagaDInI jevA jAjvalyamAna jaNAvA lAgyA, tenA nasakerA parvatanI guhAnI jema ati ghera dekhAvA lAgyA ane bhrakuTIvaDe bhaMgura evI bhamara jANe be meTI sarpiNI hoya tevI jaNAvA lAgI. A pramANe te deva vadhavAthI virAma pAmyuM nahIM. teTalAmAM to tenuM svarUpa jANuMne mahA parAkramI prabhue tenA pRSTa bhAga upara eka muSTi mArIne tene vAmana karI nAMkhyuM. pachI te deva Idra varNana karelA bhagavaMtanA bairyane pratyakSa joIne pitAnuM svarUpe pragaTa karI prabhune namIne pitAne sthAnake gayo. prabhu ATha varasa uparAMtanA thayA eTale pitAe temane abhyAsa karAvavA mATe nizALe mUkavAno AraMbha karyo. te vakhate IdranuM siMhAsana kaMpAyamAna thayuM. eTale I avadhi. jJAnathI prabhunA mAtApitAnI addabhuta saralatA jANI, ane "are zuM sarvajJa prabhune ziSyapaNuM hoya ? ema vicArI tatkALa tyAM AvyuM. prabhune nizALe laI javAmAM AvyA, tyAM I prabhune upAdhyAyanA Asana para besADyA. pachI praNAma karIne prArthanA karI, eTale prabhue
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 saga 2 je zabdapArAyaNa (vyAkaraNa) kahI batAvyuM. e zabdAnuzAsana bhagavaMte Idrane kahyuM, te sAMbhaLI upAdhyAye lekamAM eMdra vyAkaraNa evA nAmathI prakhyAta karyuM. sAta hAtha UMcI kAyAvALA prabhu anukrame yauvana prApta thayA. eTale vananA hAthInI jema lIlAthI gamana karavA lAgyA. kailezvamAM utkRSTa evuM rUpa, traNa jagatanuM prabhutva ane navIna yauvana prApta thayA chatAM paNa prabhune jarA paNa vikAra utpanna thaye nahIM. rAjA samaravIre yazodA nAmanI pitAnI kanyAne vaddhamAna svAmIne ApavA mATe maMtrIonI sAthe tyAM mokalI. maMtrIoe kSatrIyaDa nagare AvI siddhArtha rAjAne namIne kahyuM ke, "amArA svAmIe potAnI putrI yazodA ApanA putrane ApavA mATe amArI sAthe mokalela che. amArA svAmI prathamathIja tamArA dAsa che, te A saMbaMdhavaDe vizeSa thAo ane amArA upara prasanna thaIne tene anugraha kare. siddhArtha rAjA bolyA ke-"mane ane trizalAne kumArane vivAhetsava jevAne ghaNe maratha che, paNa e kumAra janmathI ja saMsArathI virakta che, tethI tenI pAse vivAhAdika prajananI vAta paNa ame kahI zakatA nathI, tathApi tamArA AgrahathI aneka vacananI yuktiothI tenA mitra dvArA vivAhanI vArtA ame Aje tene kahevarAvIzuM." A pramANe kahIne rAjA siddhArtha trizalAdevIne pUchI prabhunA buddhimAna mitrone vivAha kabula karAvavA mATe prabhunI pAse mokalyA. teo e prabhu pAse jaI savinaya namaskAra karIne temane siddhArtha rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI. prabhu bo9yA-'tame niraMtara mArI pAse rahenArA che, tethI grahavAsathI parA mukha evA mArA bhAvane jANe che." teo bolyA- he kumAra! tamane ame saMsArathI udvigna mAnIe chIe, paNa "tamAre mAtApitAnI AjJA alaMDyuM che ema paNa amAruM mAnavuM che. vaLI tame amArI praNaya yAcanAnI paNa kadI avamAnanA karatA nathI, te Aje eka sAthe saunI avamAnanA kema karo cho. bhagavaMta bolyA- "are mehagrasta mitro ! tamAre A zo Agraha che kAraNa ke strI vigerenuM parigraha te bhavabhramaNanuM ja kAraNa che. vaLI "mArA mAtApitA jIvatAM temane mArA viyeganuM duHkha na thAo." evA hetuthI ja huM dIkSA levAne utsuka chatAM paNa hamaNAM dIkSA letA nathI." A pramANe prabhu kahetA hatA. tevAmAM vivAhane mATe rAjAnI AjJAthI trizalAdevI pite tyAM AvyA. prabhu tarata UbhA thayA ane gauravathI mAtAne uMcA ratnasiMhAsana para besADI A pramANe bolyA ke, "he mAtA ! tame AvyA te sAruM thayuM, paNa tamAre ahIM AvavAnuM zuM kAraNa hatuM ? mane bolAvyA hatA te tamArI AjJAthI huM tarataja ApanI pAse Avata." trizalAdevI bolyA-"he vatsa ! aneka prakAranA udayanAM kAraNabhUta tame je amArA gharamAM AvyA che, te kAMI amArA alpa puNya nathI, tamane avalokana karatAM traNa jagatane paNa tRpti thatI nathI, te tamArA darzanarUpa mahA dravyavaDeja dhanika evA amone kema tRpti thAya ? he putra ! ame jANIe chIe ke, tame saMsAravAsathI virakta che, te chatAM amArApara anukaMpAthI gRhavAsamAM rahyA cho. he vinayane sthAnarUpa! tame je ke pitAnI manovRttine bAdhA pamADIne e duSkara kArya kareluM che, tathApi eTalAthI ame tRpti pAmatA nathI, mATe tamane ame vadhU sahita joI tRpti pAmIe-ema karavA mATe A sAme AvelI yadA nAmanI rAjaputrInI sAthe udvAha kare. tamArA pitA paNa tamAre vivAhotsava jevAne utkaMThita che. mATe amArA baMnenA AgrahathI A duSkara kArya karo." A pramANe mAtAnAM vacana sAMbhaLI prabhu vicAramAM paDayA ke, "Aje A mAre zuM AvI paDayuM, eka tarapha mAtAne Agraha che ane bIjI tarapha saMsAraparibhramaNane bhaya che. mAtAne duHkha thAya che evI zaMkAthI huM garbhamAM paNa aMga saMkecIne rahyo hato, to have
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM temanI manovRtti dubhAya nahIM tevI rIte gRhavAsamAM paNa mAre rahevuM joIe. vaLI mAre bhegaphalakama paNa bAkI che ane mAtApitA paNa mAnya che. A pramANe ciMtavIne prabhue mAtAnA te zAsanane mAnya karyuM. pachI trizalAdevI siddhArtha rAjAnI pAse AvyA ane vivAhanA saMbaMdhamAM putre ApelI saMmati harSapUrvaka jaNAvI. pavitra divase siddhArtha rAjAe mahAvIra kumAra ane yazodAne vivAhatsava janmotsavanA je karyo. trizalA rANI ane siddhArtha rAjA vadhuvarane joIne pitAnA AtmAne dhanya mAnatA jANe amRtarasanuM pAna karyuM hoya tema harSa pAmavA lAgyA. mAtApitAnA netrane caMdrarUpa prabhu yazadAdevInI sAthe viSayasukhane Asakti vagara bhogavavA lAgyA. keTaloka kALa jatAM prabhu thakI yazadAdevIne nAma ane rUpathI priyadarzanA nAme eka duhitA thaI. mahA kuLavAna ane samRddhivAna jamAli nAme yuvAna rAjaputra e yauvanavatI priyadarzanane paraNya. prabhune janmathI aThayAvIza varSa thayA eTale temanA mAtApitA anazana karI mRtyu pAmIne azruta devalokamAM deva thayA. siddhArtha rAjA ane trizalA rANInAM jIva azruta devalokamAMthI cyavI, aparavideha kSetramAM manuSya bhava pAmI avyaya padane prApta thaze. mAtApitAne aMgasaMskAra karyA bAda keTalAka divasa vItI gayA pachI zekamaya thayelAM aMtaHpura sahita naMdivardhana pratye prabhu belyA "he baMdhu! jIvane mRtyuM hamezAM pAse ja raheluM che, ane A jIvita nAzavaMta che, tethI mRtyu prApta thaye prANIe tene zoka kare e kAMI tene pratikAra nathI. tethI he bhAI! A vakhate te dauryanuM avalaMbana karI dharmanuM AcaraNa karavuM teja ghaTe che. zeka karavo e te kayara puruSane yogya che. A pramANe prabhue bedha karyo, eTale naMdivardana svastha thayA. pachI pitAnuM rAjya alaMkRta karavAne teNe prArthanA karI, paraMtu saMsArathI udvega pAmelA vIre jyAre pitAnuM rAjya svIkAryuM. nahIM tyAre maMtrIoe maLIne AgrahathI naMdivardhvanane rAjyAbhiSeka karyo. te anyadA cirakALa thayA IjhelI dIkSA levAne mATe temAM AdaravALA mahAvIra pitAnA bhAI naMdivardhvananI rajA mAgI, eTale naMdivardhvana zakethI gaddagadita vANIe bAlyA ke he bhrAtA ! adyapi mane mAtApitAnA viyeganuM vismaraNa thayuM nathI, haju sarva svajana paNa zokathI vimukta thayela nathI, tevAmAM tame mane viyega ApI zvata upara kSAra nAMkhavAnuM kema kare che?" AvA jyeSTa baMdhunA AgrahathI prabhue bhAvatinA alaMkAroe alaMkRta thaI, nitya kAyotsarga dharatAM, brahmacaryamAM tatpara rahetAM, snAna tathA aMgarAge rahita, vizuddha dhyAnamAM tatparapaNe, eSaNIya ane prAsuka annathI prANavRtti karatAM mAMDamAMDe grahavAsamAM eka varSa nigamana karyuM. pachI lokAMtika devatAoe AvIne kahyuM ke, "tIrtha pravartAve." eTale prabhue yAcakene IcchA pramANe vArSika dAna ApyuM. pachI IMdrAdika dee ane naMdivaddhana vigere rAjAoe zrI vIraprabhune yathAvidhi dIkSAbhiSeka karyo. rAhuvaDe caMdranI jema bhrAtAnA virahaduHkhathI Akula thayelA naMdivardhane mAMDamAMDa pitAnA sevaka purUSane AjJA karI ke, "devasabhAnI jema suvarNanI vedikA ane suvarNanA staMbhevALI, sUryasahita merUgirinA taTanI jema suvarNamaya siMhAsanathI maMDita, pAlaka vimAnanI jANe nAnI bahena hoya tema ghugharIonI mALInA nAdavALI, moTA umavALI gaMgAnadInI jema uDatI davAovALI, pacAsa dhanuSa lAMbI, chatrIza dhanuSa uMcI ane pacIza dhanuSa pahoLI, vIra kumArane besavAne lAyaka caMdraprabhA nAme eka zibikA tauyAra kare." tatkALa teoe tevI zibikA taiyAra karI. "jema devatAone manathI kArya sadhAya che tema
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 2 je rAjAone vacanathI sadhAya che." pachI zukra I ke paNa tevI ja zibikA karAvI. baMne tulya zobhAvALI hovAthI jANe joDale utpanna thaI hoya tevI zobhavA lAgI. pachI devazaktithI nadImAM nadInI jema bIjI zibikA pahelI zibikAmAM aMtIiMta thaI gaI. pachI jagataprabhue prardIkSiNA daI zibikA5ra caDIne temAM rahelA caraNapITha yukta siMhAsanane alaMkRta karyuM. mAMgalika zveta vastrothI caMdrikA sahita caMdranI jema ane sarva aMge dhAraNa karelA AbhUSaNothI bIjA kalpavRkSanI jema prabhu zebhavA lAgyA. prabhu pUrvAbhimukhe beThA eTale kuLamahattA strI pavitra thaI, zuddha vastra paherI, vicitra ratnAlaMkAra dhAraNa karI, zAkhAvaDe vRkSanI jema hAthamAM rAkhelA vastravaDe zebhatI, prabhunI dakSiNa tarapha mana sthira karIne beThI. motInA alaMkAra ane nirmaLa vastro paherI eka strI prabhunA mastaka para cAMdanI jema caMdrane dhare tema chatra dharIne UbhI rahI. be strIo sarva aMgamAM suvaNabharaNa paherI merU parvatanA taTamAM be caMdranI jema prabhune baMne paDakhe suMdara cAmara dharIne UbhI rahI. eka bALA rUpAnI jhArI hAthamAM laIne vAyavya dizAmAM UbhI rahI. eka strI tALavRta hAthamAM rAkhIne agni dizAmAM UbhI rahI. zibikAnA pRSTa bhAge vaiDUrya ratnanA daMDavALA ane eka hajAra ne ATha suvarNanI zalAkAvALA pAMDu chatrane laIne rAjA UbhA rahyA. zibikAne baMne paDakhe saudharma ane IzAna Idra taraNanA sthaMbhanI jema cAmara laIne UbhA rahyA. pachI sahasa purUSothI upADI zakAya evI te zibikA prathama sevakapurUSoe upADI, pachI zarka, IzAna, bali ane camara pramukha I droe tathA devatAoe upADI. temAM dakSiNanA uparanA bhAgathI zaka Idra upADI. uttaranA bhAgathI IzAnapatie upADI, ane dakSiNa tathA uttara bAjunA adha bhAge camareMdra tathA baLAI ke dhAraNa karI. temaja bIjA bhuvanapati vigere devatAoe potapotAnI yegyatA pramANe vahana karI. te samaye atyaMta utAvaLA jatA ne AvatA aneka devatAothI te sthAna sAyaMkALe pakSIothI AkAzanI jema sAMkaDuM thaI gayuM. devatAoe vahana karelI te zibikAvaDe anukrame prabhu jJAtakhaMDa nAmanA uttama upavana samIpe padhAryA. te upavana, priyanI jema himaRtunA AvavAthI jANe romAMcita thaI hoya tevI cAre LInI latAethI manahara jaNAtuM hatuM ane jANe vanalakamIe ApelA kasuMbAnA rAtA vastra paheryA hoya tevA pAkelA nAragInA vanavaDe aMkita hatu. kRSNa IkSudaMDamAM paraspara pAtrapaNe oleSa karatA bhramaro enA avAjathI jaNe musApharone bolAvatuM hoya evuM jaNAtuM hatuM. te udyAnamAM praveza karyA pachI prabhue zibikAmAMthI utarIne sarva AbhUSaNa tajI dIdhAM. te vakhate ke prabhunA aMdhaupara eka devaduSya vastra nAMkhyuM. pachI trijaga...bhue paMcamuSTivaDe sarva kezane leca karyo. zake Ije te keza dUSya vastramAM laIne kSIrasAgaramAM kSepana karyA. pachI teNe pAchA AvIne sarva kolAhala aTakAvyA eTale prabhue siddhane namaskAra karIne cAritra grahaNa karyuM. janmathI trIza varSa nirgamana thatAM morgazIrSa mAsanI kRSNa dazamIe caMdra hastottarA nakSatramAM AvatAM divasanA chellA pahore cha tapa karyo che jeNe evA prabhune cAritranI sAthe ja mana:paryAya jJAna utpanna thayuM. 8888Lang Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Yin // ityAcAryazrIhemacaMdrasariviracite triSaSTizalAkApuruSacarite ___ mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra janma pravRjyA vaLano nAma dvitIyaH sa. 2 8888888888888888888888888888
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 3 je. zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSano vihAra. dIkSA lIdhA pachI traNa jagatanA pati mahAvIra prabhue tyAMthI anyatra vihAra karavA mATe pitAnA sahodara baMdhu naMdivardhvananI ane bIjA paNa jJAtavaMzanA purUSonI rajA lIdhI, prabhu jyAre cAritrarUpI rathamAM ArUDha thaI vihAra karavAne cAlyA, te vakhate temanA pitAne mitra sama nAme eka vRddha brAhmaNa tyAM AvI prabhune namIne be ke "he svAmI ! Ape pitAnI ane pArakAnI apekSA vagara sAMvatsarika dAna ApyuM, tethI badhuM jagat dAridraya vagaranuM thaI gayuM, paNa huM eka maMdabhAgya daridrI rahI gayo chuM. he nAtha ! huM janmathIja mahA daridrI chuM ane bIjAonI prArthanA karavAne mATe aharniza gAme gAma bhaTakyA karuM chuM. keI ThekANe nirbha snene thAya che, keI ThekANe uttara paNa maLatuM nathI ane koI ThekANe mukha maraDe che; paNa e badhuM huM sahana karuM chuM. tame dAna ApyuM te samaye huM dhananI AzAthI bahAra bhamato hato, tethI mane tamArA vArSika dAnanI khabara paDI nahIM ane tamAruM dAna mAre niSphaLa thayuM. mATe he prabhu ! have paNa mArA para kRpA karIne mane dAna Ape. kemake mArI patnIe tiraskAra karIne mane tamArI pAse mokalyA che. prabhu karUNa lAvIne belyA-"he vipra ! have te huM niHsaMga thayo chuM, tathApi mArA khabhA upara je A vastra che tene ardha bhAga tuM laI le." te vipra ardha vastra laI harSa pAmate pitAne ghera Avyo. pachI cheDA baMdhAvavAne tuNanAra vaNakArane batAvyuM. te vastrane joI tuNanAre pUchayuM ke A vastra tane kayAMthI maLyuM ?" brAhmaNe kahyuM ke, "zrI mahAvIra prabhunI pAsethI." tuNanAra be ke, "he vipra ! tuM pAcho jA, ane Ane bIjo adha bhAga te muninI pAsethI laI AvavA mATe temanI chavADe phara. te munine aTana karatAM karatAM kaMI ThekANe kAMTA vigeremAM bharAIne te ardha vastra paDI jaze, pachI te niHspRha muni tene grahaNa karaze nahIM. eTale tuM te laIne ahIM Avate raheje. pachI tenA be bhAgane jIne huM te vastra zukala pakSanA caMdranI jema eka saMpUrNa karI ApIza. tenuM mUlya eka lAkha dInAra upajaze. te ApaNe sahedara baMdhunI . jema arthe ardha vaheMcI lezuM." "bahu sAruM.' ema kahIne te brAhmaNa pAcho prabhunI pAse Avyo. IryAsamiti zodhavA pUrvaka cAlatA prabhu krUra grAme AvI pahoMcyA. tyAM nAsikAnA agra bhAga upara netra ApI be bhujA lAMbI karIne prabhu sthANunI jema pratimA dharIne rahyA. te samaye kaI govALa Akhe divasa vRSabhane hAMkI gAmanI sIma pAse jyAM prabhu kAyetsarga UbhA hatA tyAM AvyuM. teNe vicAryuM ke, "A mArA vRSabha ahIM gAmanA sImADA para bhale care, huM gAmamAM jaI gAyane dohIne pAcho AvIza." AvuM ciMtavI te gAmamAM gayA. pachI vRSabha caratA caratA kAI aTavImAM pesI gayA. kAraNa ke gopa vinA teo eka sthAnake rahI zakatA nathI. pachI te gopAla gAmamAMthI tyAM AvyuM, ane prabhune pUchayuM ke, "mArA vRSabha kyAM che ?" pratimAdhArI prabhu kAMI paNa bolyA nahIM. prabhu jyAre lyA nahIM tyAre gope vicAryuM ke, "A kAMI jANatA nathI." pachI te pitAnA vRSabhAne
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 sarga 3 je zodhavA gayo. zodhatAM zodhatAM AkhI rAtri nigamana thaI gaI. te bele pharatA pharatA pAchA prabhu hatA tyAM AvyA, ane svastha ciro vAgoLatA vAgoLatA prabhu pAse beThA. pele gopa bhamI bhamIne pAche tyAM Avyo. eTale tyAM vRSane beThelA joI teNe vicAryuM ke, "A munie prabhAtamAM mArA vRSabhane laI javAnI IcchAthI te vakhata saMtADI rAkhyA haze." Ave vicAra karI te adhama gepa vegathI baLadanI rAza upADIne prabhune mAravA deDakyo. te samaye zake Idrane vicAra thayo ke, prabhu "prathama divase zuM kare che te jouM. ema vicArI jJAnavaDe jevA lAgyuM. tyAM te te gopane prabhune mAra mAravA udyata thayela che. eTale sthabhita karI, prabhu pAse AvI tiraskArapUrvaka te gopane kahyuM ke, "are pApI ! A siddhArtha rAjAnA putrane tuM zuM nathI jANata?" pachI Idra traNa pradakSiNA pUrvaka mastakavaDe praNAma karI prabhune vijJapti karI ke, "he svAmI ! Apane bAra varSa sudhI upasargonI paraMparA thaze, mATe tene niSedha karavA sAruM huM tamAre pAripArzvaka thavA IcchuM chuM. prabhu samAdhi pArIne iMdrapratye bolyA ke "ahaM te kadi paNa parasahAyanI apekSA rAkhatA nathI, vaLI ahaMta prabhu bIjAthI sahAyathI kevaLajJAna upArjana kare evuM thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahIM. jiteMdro kevaLa pitAnA vIryathIja kevaLajJAna pAme che ane pitAnA vIryathI ja mekSe jAya che. prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI IMdra bolatapasyAthI vyaMtara devamAM utpanna thayelA prabhunI mAsInA putra siddhArthane AjJA karI ke, "tAre prabhunI pAse rahevuM ane je prabhune mAravAne upasarga kare, tene tAre aTakAva." A pramANe kahI Idra svasthAnake gayA, ane siddhArtha temanI AjJA svIkArIne prabhu pAse rahyo. vIra prabhu chaThThanuM pAraNuM karavAne mATe keTalAka gAmamAM gayA. tyAM bahula nAmanA brAhmaNane ghera prabhue sAkara vigerethI mizrita paramAnathI pAraNuM karyuM. te brAhmaNane ghera devatAoe vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa karyA. pachI caMdranI jevA zItaLa lezyAvALA, sUryanI jema tapanA tejathI dukhe joI zakAya tevA, gajedranI jevA balavAna, merUnI jevA nizcala, pRthvInI jema sarva sparzane sahana karanArA, samudranI jevA gaMbhIra, siMhanI jevA nirbhaya, dhRtAdi homelA agninI jema mithyASTione adazya, geMDAnA zRMganI jema ekAkI, meTA sAMDhanI jema mahA balavAna, kamaranI jema iMdriyone gupta rAkhanAra, sarSanI jema ekAMta daSTi sthApanAra, zaMkhanI peThe niraMjana, suvarNanI jema jAtarUpa (nilepa), pakSInI jema mukta, jIvanI jema, akhalita gativALA, bhAraMDa pakSInI jema pramAda rahita, AkAzanI jema nirAzraya, kamalinI jema lepa rahita tathA zatru ane mitra, tRNa ane strI, suvarNa ane pASANu, maNi ane kRtikA, Aloka ane paraleka, sukha ane duHkha tathA saMsAra ane mokSamAM samAna hRdayavALA, niSkAraNa karUNALu manane lIdhe bhavasAgaramAM DubI jatA mugdha jagatano uddhAra karavAnI IcchAvALA evA prabhu sAgara mekhalAvALI ane vividha grAma, pura tathA araNyavALI A pRthvI upara pavananI jema apratibaMdhapaNe vihAra karavA lAgyA. dIkSAne samaye devatAoe prabhunA zarIra para je sugaMdhI dravyanuM vilepana karyuM hatuM tenI sugaMdhathI kheMcAI AvIne bhramarAo prabhune upadrava karavA lAgyA, gAmanA tarUNa purUSe prabhunI pAse te sugaMdhanI yukti mAgavA lAgyA ane tarUNa strIo kAmavaranA 1 sAthe rahenAra- sevaka. 2 sADAbAra keTI dravyane varasAda.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 23 auSadharUpa temanA aMganA saMgane yAcavA lAgI. e pramANe dIkSAnA divasathI mAMDIne cAra mAsa sudhI prabhue parvatanI jema sthira rahIne te saMbaMdhI upasargo sahana karyA. anyadA prabhu vihAra karatA karatA rAka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM duIjajataka jAtinA tApaso rahetA hatA. te tApasIno kulapati prabhunA pitAno mitra hatA. te prabhunI pAse AvyA. pUrvanA abhyAsathI prabhue tene maLavAne mATe tenI sAme hAtha pasAryo. kulapatie tyAM rahevAnI prArthanA karI, eTale siddhArtha rAjAnA putra mahAvIra ekarAtrikI pratimAo tyAM te rAtri rahyA. prAta:kALe vihAra karavAnI IcchA karatA prabhune kulapatie vijJapti karI ke, "A ekAMta sthAnamAM tame varSAkALa nirgamana karaje." ke prabhu vItarAga hatA paNa tenA AgrahathI tenuM vacana svIkArI zaMkhanI jema niraMjanapaNe tyAMthI bIje vihAra karavAne cAlyA. vAyunI jema pratibaMdha rahita ane kamalapatranI jevA nirlepa prabhue sarvatra vihAra karatAM grISmakALa nirgamana karyo. pachI pitAnA pitAnA mitra pelA kuLapatine ApeluM vacana saMbhArI cAturmAsya karavAne mATe merAka gAme pAchA padhAryA. varSARtumAM megha garjanA karI dhArAgRhanI jema akhaMDa dhArAe varSavA lAgyo, ane haMsanI jema musAphare potapotAne sthAne javA lAgyA. e samaye pUrvokta kulapatie prabhunI sAthe bhatrIjApaNAne sneha saMbaMdha hRdayamAM ciMtavIne tRNathI AcchAdita kareluM eka ghara prabhune rahevA mATe arpaNa karyuM. temAM vaDavAIvALA vaTavRkSanI jema jAnuparyata lAMbI bhujAvALA manane niyaMtrita karIne pratimA dhArIpaNe rahyA. te vakhate bhayaMkara grISmaRtunA mAhAsyathI jemAM badhA tRNa sukAI gayA che evA vanamAM navIna varSARtuthI haju navA tRNa ugI nIkaLyA nahotA tethI gAmanI gAya tApasInA jhuMpaDAnA tRNane khAvA mATe deDavA lAgI, eTale nirdaya tApaso yaSTievaDe gAyane mAravA lAgyA. teoe jyAre gAyane mArIne hAMkI kADhI tyAre te gAye jemAM prabhu rahetA hatA, te jhuMpaDIne khAvA lAgI. "prabhu staMbhanI jema sthira rahetA hatA tethI tyAM temane kono bhaya lAge?" te joI tApasI prabhunI upara krodhe bharAyA chatA aMdara aMdara bolavA lAgyA ke-"jema ame amArI jhuMpaDIenuM rakSaNa karIe chIe tema A muni te tenI jhuMpaDInuM rakSaNa karatuM nathI. aho ! A te A kulapatine atithi keNu che ke jenA jotA chatAM A gAya tenI jhuMpaDIne khAI jAya che. aho ! kevuM asvArthaniSTapaNuM che? zuM karIe ! A atithi kulapatine AtmAnI jevo priya che, tenA bhayathI ame kAMI paNa kaThora vacana bolI zakatA nathI." AvuM dhArI eka vakhate te tApasI prabhunI upara manamAM ghaNo masara lAvI kulapatinI pAse gayA ane upAlaMbha ApIne A pramANe bolyA ke, "he kulapati ! tame ApaNu AzramamAM AvA te keNa mamatA rahita munine atithi tarIke lAvyA che ke jene aMdara rahevA chatAM A paNa te jhuMpaDAne nAza thai gaye. te atithi e to akRtajJa, udAsI, dAkSiNyatA rahita ane ALasu che ke, je gAyothI khavAI jatAM pitAnA AzramanuM rakSaNa karatuM nathI. he muni ! kadi pitAnA AtmAne muni mAnanAra e atithi samatA dhAraNa karIne gAyane hAMkato nahIM hoya to zuM gurUdevanuM arcana karanArA ame munio nathI ?" tApasonA AvAM vacana sAMbhaLI kulapati prabhunI pAse Avyo. ane joyuM te pAMkho AvelA pakSInI jema te Azrama AcchAdana rahita jovAmAM AvyuM. eTale A tApasI IrSyA vagaranA ane satya bolanArA che, ema ciMtavI teNe prabhune kahyuM "he tAta! tame jhuMpaDAnI rakSA kema na karI? tamArA pitAe yAjajIva sarva AzramonI rakSA karI che. duSTone zikSA karavI,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 3 je e tamAruM yogya vrata che. vaLI pakSIo paNa pitAnA mALAnuM AtmAnI jema rakSaNa kare che te tame vivekI thaIne AzramanI kema upekSA karI?" A pramANe pitAnA vivekane yogya evI zikSA ApI e vRddha tApasa siddhArthanI mitratA saMbhArata punaH pitAne AzramamAM gaye. prabhue vicAryuM ke, "mAre nimitte A sarvane aprIti thaze, tethI sarvanuM hita icchanArA evA mATe ahIM rahevuM gya nathI." A pramANe citavatA ane adhika vairAgyane dhAraNa karatA dayAnidhi prabhue te vakhate A pramANe pAMca abhigraha dhAraNa karyA. 1 kadi paNa jyAM aprIti thAya tene ghare vasavuM nahIM. 2 jyAM rahevuM tyAM sadA kAryosarga karIne ja rahevuM, 3 prAya: maunaja dhAraNa karavuM. 4 karapAtra vaDe bhajana karavuM ane 5 gRhasthano vinaya karo nahIM. A pramANe pAMca abhigraha laIne varSARtune ardhamAsa vyatita thayA chatAM paNa tyAMthI vihAra karIne prabhu asthika nAmanA gAmamAM AvyA. prabhue tyAM vasavAne mATe gAmanA lokone vijJapti karI, eTale gAmanA loke bolyA ke, "ahIM eka yakSa che, te koIne vasavA detuM nathI, te yakSanI moTI kathA che, te sAMbhaLa-ahIM A pUrve vaddhimAna nAme zahera hatuM. ahIM baMne taTamAM kAdavavALI vegavatI nAme nadI che. eka vakhate dhanadeva nAme kaI vANika karIyANAne pAMcaso gADAM bharIne ahIM Avyo hato. tenI pAse eka meTa vRSabha hate. te moTA vRSabhane AgaLa karIne teNe badhA gADAMo e viSama nadI utArI dIdhA. ati bhAra kheMcavAthI e vRSabha mukhamAMthI rUdhira vamato jIrNa thayelA sAtvika adhanI jema pRthvI para paDI gayo. pachI te vaNike te gAmanA badhA lokone ekaThA karIne te vRSabhanI sAkSIe kahyuM ke huM mArA jIvita jevA A vRSabhane ahIM thApaNanI jema mUkI jAuM chuM, tenuM tamAre sArI rIte pAlana piSaNa karavuM. A pramANe kahIne te vRSabhanA ghAsacArAne mATe te grAmya lokone ghaNuM dhana ApyuM. "svAmIne e dharmaja che." A pramANe e vaNika ghAsacArA mATe dravya ApavAvaDe tathA tenI pAse puSkaLa ghAsa pANI mUkavAvaDe e vRSabhanuM priya karI netramAM azru lAvIne anyatra cAlyA gaye. te pApI grAmyalokoe ghAsacArAne mATe dhana lIdhuM paNa kuvaidya jema dravya lIdhAM chatAM rogInI saMbhALa na le tema teo e te vRSabhanI ghAsacArA vigerenI saMbhALa ja lIdhI nahIM. jenuM hRdaya tUTI gayela che evA ane kSudhA tRSAthI pIDita thayelA te vRSabhanAM aMgamAM mAtra asthi ane cama rahyA. teNe vicAryuM ke, "aho ! A grAmaja badhuM nidaya, pApISTa, nirTura ozavALuM, barAbara cADIla jevuM ane ghaNuM ThagAru che. teo e karuNa lAvIne mArI jevA dInanuM pAlana karavuM te dUra rahyuM paNa mArA svAmIe je mArA ghAsacArA mATe dhana ApyuM hatuM, te paNa A gAmanA loko khAI gayA." A pramANe A gAmanA rahenArA upara kodhavALo vRSabha akAmanirjarA karI mRtyu pAmIne zUlapANi nAme vyaM. tara thayela che. teNe vilaMga jJAnathI potAnA pUrva janmanI kathA jANI ane potAnuM vRSabharUpa zarIra paNa dIThuM, tethI tene A gAmanA loko upara ghaNe krodha caDaDyo. eTale jANe mahAmArA adhikArI deva hoya tema teNe A gAmamAM mahA mArIne roga vipharthe. tethI mRtya pAmatA grAmyalakevaDe ahiM A asthinA DhagalA thaI gayA. gAmanA Atura lo ke vAraMvAra jyotiSI vigerene marakInI zAMtinA upAye pUchavA lAgyA ane vaidyanI AjJA jema regI uThAve tema temanI AjJA uThAvIne mahAmArInI zAMti mATe aneka upAya karavA lAgyA. teoe vAraMvAra gRhadevIonI paNa nAtra pUjA karI, tathApi jarA paNa mahAmArInI zAMti thaI nahIM. eTale A gAmanA loko A gAma tajIne bIjA gAmomAM cAlyA gayA, paNa yamarAjanA yuvarAja je te krodhI vyaMtara temane tyAM paNa mAravA lAgyo. pachI sarva
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM grAmalekae vicAryuM ke, "ApaNe koI deva, daitya, yakSa ke kSetrapALane kapALe che, mATe pAchA te ja gAmamAM jaIe ane tene prasanna karavAnA upAya laIe." A pramANe vicArI teo ekaThA thaIne ahIM pAchA AvyA. pachI teo snAna karI, veta vastra paherI, uttarAsaMga dharI chuTA keza mUkI, catvara trika vigeremAM, udyAnanI bhUmimAM tathA bhUtagRhomAM tema ja bIje sarva sthAnake baLi uDADatA dIna vadane mukha uMcA rAkhI aMjali joDIne A pramANe kahevA lAgyA ke-"he devatAo, asuro, yakSo, rAkSase ane kinnare ! amAe pramAdathI je kAMI tamAre aparAdha karyo hoya te sarvathA kSamA karaje. mahAna purUSane kepa kadi moTo hoya to paNa te praNAma sudhI ja rahe che, mATe je kaMI amArAthI virAdhita thayela hoya te prasanna thAo." AvI gAmanA lokenI dInavANI sAMbhaLI te tara AkAzamAM rahIne be ke-"are ! lubdhakanI jevA durAzayavALA lo ke ! tame have mane khamAvavA Ave che, paNa te vakhate pelA sudhA tRSAthI pIDita evA vRSabhane mATe vaNike je ghAsacArAnuM dhana ApyuM hatuM te vaDe paNa tame tene ghAsa ke pANuM kAMI ApyuM nahotuM te vRSabha mRtyu pAmIne huM A zUlapANi nAme yakSa thayo chuM. te bairathI huM tamane mArI nAkhavAno chuM. mATe te vAta saMbhAre !' AvAM vacana sAMbhaLI teo punaH dhUpAdika karI pRthvI para AloTI dIna thaIne A pramANe kahevA lAgyA...he deva ! ame tamAre aparAdha karyo che, tathApi have kSamA kare. bIjA keIna paNa zaraNa vagaranA ame tamAre zaraNe AvyA chIe." temanAM AvAM vacana sAMbhaLI te vyaMtara jarA zAMta thaIne betye ke-"A je manuSyanA asthio paDyA che tene saMcaya karo ane tenI upara eka uMcuM mAruM devAlaya karAve, temAM vRSabharUpe mArI mUrti karIne sthApa. A pramANe karavAthI huM tamane jIvita ApIza, anyathA nahI ApuM." pachI sarva grAmalokoe ekaThA thaIne te yakSanA vacana pramANe sarva karyuM. IdrazarmA nAmanA eka brAhmaNane moTo pagAra TharAvIne tethalapANino pUjArI nImyo. ahIM asthine saMcaya che tethI A gAmanuM nAma che ke vaddhamAna che. te paNa tyArathI lokamAM athika eve nAme prakhyAta thayuM. je koI kArpaTIka vizrAMta thaIne A sthAnamAM rAtrivAsa kare che, tene te zUlapANi yamarAjanI jema mArI nAkhe che. ahIMnA lake ane tene pUjArI IdrazarmA paNa divase ahIM rahI, sAyaMkAle potapotAne ghera cAlyA jAya che, tethI tamAre paNa ahIM rahevuM egya nathI." A pramANe kahIne te gAmanA lokoe vIra prabhune bIjuM sthAna rahevA mATe batAvyuM. paNa prabhue te na svIkAratAM te yakSanA sthAnanI ja mAgaNI karI. eTale gAmanA lokoe AjJA ApI. baMdha karavAne gya evA te vyaMtarane jANatA prabhu te yakSanA sthAnamAM eka khUNe pratimA dharIne ubhA rahyA. IMdrazarmA pUjArIe sAyaMkALe dhUpa karI bIjA musApharane tyAMthI kADhI mUkI bhagavaMtane paNa kahyuM ke- he deva ! tame paNa A sthAnamAMthI bahAra nIkaLe, kemake A vyaMtara phUra hovAthI rAtre tamane mRtyu pamADaze." tathApi prabhu mauna dharIne tyAMja sthita rahyA. te vyaMtare vicAryuM ke, aho ! A koI maravAnI IcchAeja mArA sthAnamAM AvyA jaNAya che; kemake grAmalokee ane mArA pUjArIe vAraMvAra vAryo te paNa A garviSTha muni ahIMja rAtrivAsa rahyo che, te have huM tenA garvane harI 1 A vaheM mAna gAma hAla kAThivADamAM AvelA vaDhavANane kahe che, tyAM zUlapANi devuM ane tenI pratimA paNa che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 1 le lauM." pachI vakhata thavAthI pUjArI cAlyo gayo ane sUrya asta pAme; eTale jyAM prabhu kAryotsarga karIne rahyA hatA tyAM te vyaMtare aTTahAsya karyuM. cotarapha prasaratA ati raudra aTTahAsyanA zabdathI jANe AkAza phuTI gayuM hoya ane nakSatramaMDala tUTI paDayuM hoya tema dekhAyuM. te sAMbhaLI gAmanA loke paraspara kahevA lAgyA ke, "jarUra pelA munine atyAre te vyaMtara mArI nAkhaze. te vakhate pArzvanAthanA sAdhuomAM pharanAra utpala nAme aSTAMga nimittanA jJAnamAM paMDita e eka parivrAjaka tyAM Avyo hato. teNe loko pAsethI te devArya mahAvIranuM vRttAMta sAMbhaLyuM. tethI "khe te chelalA tIrthakara hoya !" ema vicAratAM tenA hRdayamAM dhIraja rahI nahIM arthAt tene bahu ciMtA thavA lAgI. ahIM pilA yakSe mahAbhayaMkara aTTahAsya karyuM tethI prabhune kiMcita paNa kSobha thayo nahIM, eTale te vyaMtare mahAghera hAthInuM rUpa vikuvyuM. prabhue te hAthInA rUpane paNa gamyuM nahIM, eTale bhUmi ane AkAzanA mAnadaDa jevuM pizAcanuM rUpa vikavyuM, tethI paNa prabhu bha pAmyA nahI. pachI te duSTa yamarAjanA pAza jevuM bhayaMkara sapanuM rUpa vikuvyuM, amegha viSanA jharA jevA te sarve prabhunA zarIrane daDha rIte bharaDo lIdhe ane ugra dADhethI DasavA lAgyo. jyAre sarSa paNa niSphaLa thayo tyAre te yakSe prabhune zira, netra, mUtrAzaya, nAsikA, dAMta, pRSTha ane nakha ema sAta sthAnake asahya vedanA pragaTa karI. emAMnI eka vedanA paNa sAmAnya mANasane mRtyu pamADe tevI sAte vedanA eka sAthe utpanna karI te praNa prabhue te sahana karI. A pramANe upasarga karI karIne te vyaMtara jyAre thAkI game tyAre vismaya pAmI prabhune namI aMjalI joDIne kahevA lAge-he dayAnidhi ! tamArI zaktine nahIM jANatA evA meM durAtmAe tamArA atyaMta aparAdha karyA che te kSamA karo. te vakhate pele siddhArtha deva ke jenuM mana ATalIvAra pitAnA kAryomAM vyagra hatuM. tene have prabhu pAse rahevAnI IdranI AjJA sAMbharI. tatkALa tyAM AvI moTA ATepathI bolyA ke, "are devAdhama zUlapANi! nahIM prArthanA karavA gya je mRtyu tenI prArthanA karanAranI jema te A zuM karyuM ! he durmati ! A siddhArthe rAjAnA putra tIrthakara bhagavaMta vIraprabhu che ke je traNa lekane paNa pUjavA gya che, tene zuM tuM nathI jANato? jo A tAruM caritra prabhune bhakta zakaI % jANaze te tuM tenA vajanI dhArAne bhegA thaI paDIza." siddhArthanA AvAM vacana sAMbhaLIne zUlapANi bhaya ane pazcAttApathI AkuLa vyAkuLa thaI gayo. tethI teNe prabhune pharIvAra khamAvyA. kemake te vakhate bIjo koI upAya nahatuM. tene prazAMta thayela jANIne dayALu siddhArthe kahyuM ke "are ! tuM haju tatvane jANatA nathI, mATe je yathArtha tatva che te sAMbhaLa-vItarAgamAM devabuddhi, sAdhuomAM gurabuddhi ane jinezvara bhagavaMte kahelA dharmamAM dharmabuddhi-e pramANe AtmA sAthe nirNaya kara. havethI potAnA AtmAnI jema keIpaNa prANIne pIDA karIza nahI. pUrve karelAM sarva duSkRtyanI niMdA kara. prANa ekavAra paNa AcarelA tIvra karmanuM phaLa koTAnakoTI gaNu pAme che." A pramANe tatva sAMbhaLI zUlapANi yakSa prathama karelA aneka prANIonA ghAtane sAMbhaLIne vAraMvAra pitAnA AtmAne niMdavA lAgyA ane ghaNA pazcAttApa karavA lAgyA. pachI samakitane dhAraNa karI saMsArathI udvega pAmelA te yakSe prabhunA caraNanI pUjA karI ane pitAnA aparAdharUpa maLane chevAmAM jala jevuM saMgIta prabhunI AgaLa karavA lAgyuM. te saMgItanA zabdane sAMbhaLIne gAmanA leka ciMtavavA lAgyA ke, "te munine mArIne have yakSa krIDA karato haze." prabhune kAMIka uNA cA2 pahora sudhI zUlapANie kadathita karyA hatA, tethI zrama lAgatAM prabhune jarA nidrA AvI. temAM temaNe A pramANe daza svapna joyA-prathama svapna vRddhi
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mu 2 . pAmatA tALapizAcane pite haNe ema dIThuM. bIje svapna ta kekila ane trIje svapna karatA jovAmAM AvyA. cothe svane be sugaMdhI mALA dIThI. pAMcame svane pitAnI sevA karavAmAM udyata thayele gavaga joyo. chaThaThe svapna paDyothI bharapUra padma sarovara dIThuM. sAtame svapna pite be bhujAthI sAgara tarI gayA. AThame svapna kAraNene prasAratuM sUryabiMba joyuM. navame svane pitAnA AMtaraDAthI vIMTAele mAnaSottara giri je ane dazame svane pitAne merUgirinA zikhara upara ArUDha thayelA jayA, A pramANe daza svapna joI prabhu jAgrata thayA. tevAmAM jANe temane vaMdana karavAne Icchato hoya tema sUrya udaya pAmyo. te vakhate gAmanA sarva loke, IdrazarmA pUjArI ane u5la nimittio tyAM AvyA. prabhune akSata aMgavALA ane pUjelA joI sarva harSa pAmyA. pachI AzcaryathI puSpAdikavaDe prabhune pUcha raNamAM jIta pAmelA vIranI jema teoe mATe siMhanAda karyo. pachI teo paraspara kahevA lAgyA ke, "ApaNe bhAgya geja A devArya prabhune duSTa vyaMtaranA upadravamAMthI kuzaLa rahelA dIThA che." utpala nimittioe prabhune oLakhIne vaMdanA karI ane laghuziSyanI jema te prabhunA caraNakamaLa pAse beThe. bhagavaMte kAyotsarga pAryA pachI u5la prabhune pharIne namyo ane pitAnA jJAnanA sAmarthyathI prabhune AvelA daza svapnane jANIne te bolyo ke, "huM svAmI ! tamee rAtrine aMte je daza svane joyA che tenuM phaLa tame pote to jANe che, tathApi huM bhaktivaza thaIne kahuM chuM-he nAtha! prathama svapna tame je tAlapizAcane ha, tethI tame mohane haNI nAkhaze, bIje svapna je zukala kekila che, tethI tame zukala dedhyAnapara AruDha thaze, trIje svane je vicitra kekila che, tethI tame dvAdazAMgIne vistAraze, pAMcame svane je gavaga joyo tethI tamAre caturvidha saMdha thaze. chaThe svapna je padmasarevara joyuM tethI devano samUha tamArA sevakabhUta thaze, sAtame svane je samudra tarI gayA tethI A bhavasamudrane tarI jaze, AThame svane je sUrya joyo tethI tamane kevalajJAna utpanna thaze, navame svapna je AMtaraDAthI vIMTAela mAnuSottara parvata jeyo tethI tamAre pratApayukta yaza vistRta thaze ane dazame svane je merUgirinA zikhara upara caDyA tethI tame siMhAsana para besIne dharmano upadeza karaze. A pramANe nava svapnanuM phaLa huM jANuM chuM, paNa cethA svapnamAM tame je be mALAo joI tenuM phaLa ha jANatA nathI." te samaye bhagavaMta bolyA-"e be mALAnu phaLa evuM che ke, huM gRhasthano ane yatine-ema be prakAre dharma kahIza." pachI utpala prabhune namIne pitAne sthAnake gayo ane bIjAe paNa manamAM vismaya pAmI pitApitAne sthAnake gayA. tyAM ATha ardha mAsakSapaNa karavAvaDe cAturmAsya nigamana karIne prabhue te asthika gAmathI anyatra vihAra karyo. te vakhate zUlapANi yakSa prabhunI pachavADe AvI namaskAra karIne kahevA lAgyuM ke "he nAtha ! tame pitAnA sukhanI apekSA karyA vinA mAtra mArI upara anukaMpA karavAne mATe ja ahIM AvyA hatA, paraMtu mArA je kaI pApI nahIM ke, je tamAre viSe Avo apakAra karyo ane tamArA je kaI svAmI nahIM, ke je tema chatAM paNa mAre viSe upakArI thayA. he vizvanA upakArI ! je tame ahI AvIne mane bAdha na karyo hota to Aje meM jarUra narakabhUmi meLavI hata." A pramANe kahIne te yakSa bhaktipUrvaka bhagavaMtane praNAma karI madarahita hastinI jema zAMta thaI pAcho vanyA.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 3 je dIkSAnA divasathI eka varSa vItyA pachI pAchA pelA morAka grAmamAM AvIne prabhu bahAranA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. te samaye te grAmamAM achadaka nAme eka pAkhaMDI rahetuM hatuM. te maMtra taMtra vigerethI potAnI AjIvikA calAvato hato. tenA mAhAsyane siddhArtha vyaMtara sahana karI zakyA nahI, tethI ane vIra prabhunI pUjAnI abhilASAthI te siddhArthe prabhunA zarIramAM praveza karyo. pachI kaI gopAla jato hato tene belAvIne kahyuM ke, "te sauvIra sahita kaMgakUranuM bhojana karyuM che ane tuM baLadanuM rakSaNa karavAne jAya che. ahIM AvatAM AvatAM te eka sapane je hatA, ane Aje tuM svapnAmAM bharapUra re hate. are gepa ! kharekharuM kahe, A badhuM mAruM kahevuM barAbara che?" gopAle kahyuM badhuM satya che." pachI siddhArthe tene vizeSa pratIti upajAvavAne mATe bIjuM ghaNuM kahyuM. te sAMbhaLI govALa viramaya pAmI gayo. teNe gAmamAM jaIne kahyuM ke "aho ! ApaNuM gAmanI bahAra vanamAM eka trikAlavettA devA AvelA che, teoe mane pratIti thAya tema badhuM barAbara kahyuM che." te sAMbhaLI badhA gAmanA loko kautukathI puSpa akSata vigere pUjAne sAmAna laI prabhunI pAse AvyA. siddhArtha prajInA zarIramAM saMkramIne bolyo ke, "tame sarve zuM mAre atizaya jevAne AvyA che ? gAmanA lokoe "hA" kahI, eTale siddhArthe pUrve teoe je joyeluM, kareluM, sAMbhaLeluM ane kaheluM hatuM te badhuM barAbara kahI ApyuM. siddhArthe keTaluMka bhaviSya kahyuM, te sAMbhaLI lokee moTA mahimAthI prabhunI pUjA ane vaMdanA karI. evI rIte leke pratidina uparA upara AvI AvIne paDavA lAgyA, tethI siddhArthanA manamAM ghaNuM prIti utpanna thaI. eka vakhate gAmanA lokoe tyAM AvIne kahyuM, "svAmI ! amArA gAmamAM eka acchedaka nAme tiSI vase che, te paNa tamArI jema badhuM jANe che. siddhArtha belyo ke, te pAkhaMDI kAMI paNa jANatuM nathI. te te tamArA jevA bheLA mANasone chetarIne pitAnI udarapUraNa kare che.' te loko e AvIne acchedakane kahyuM ke, "are ! tuM te kAMI paNuM jANato nathI, sarva bhUta, bhaviSya ne vartamAna te nagara bahAra rahelA devAya jANe che." te sAMbhaLI pitAnI pratiSThAne nAza thavAnA bhayathI achaMdaka be-"are lake ! kharekhara paramArthane nahIM jANanArA evA tamArI AgaLa te jANanAramAM khape che, paNa je te mArI AgaLa Ave to jANuM ke, te kharekhara jJAtA che. cAlo, Aje tamArA dekhatAM huM tenI ajJatA khullI karI ApIza." A pramANe kahIne te acchedaka kodha karate gAmanA kautukI lekenI sAthe jyAM prabhu kAryotsarga karIne rahyA hatA, tyAM satvara AvyuM. pachI be hAthanI AMgaLImAM eka ghAsanuM taraNuM baMne bAjuthI pakaDIne prabhu pratye belyo ke, "kaho, A taraNuM mArAthI chedAze ke nahIM ?" tenA manamAM evuM hatuM ke, "A devArya je kaheze tethI huM viparIta karIza, eTale tenI vANI amRta thaI jaze. siddhArtha prabhunA zarIramAM saMkramIne kahyuM ke, "e tRNa chedAze nahIM. eTale acchedaka AMgaLI sajaja karIne te taraNuM davA tatpara thaye. te vakhate i pitAnI sabhAmAM beThA beThA vicAryuM ke, hamaNA vIraprabhu kyAM vicaratA haze? upaga ApI joyuM, te prabhunI sAthe te acchadakanI ceSTA temanA jovAmAM AvI. tatkALa teNe dhAryuM ke, "prabhunA mukhathI nIkaLelI vANI asatya na thAo. evuM dhArI teNe achaMdakanI daze AMgaLI vajathI chedI nAkhI. tRNane chedatAM tene AvI rIte duHkhI thayela joIne badhA loko tene hasavA lAgyA. tethI mUDha buddhivALo acchedaka 1. eka jAtanI kAMjI. 2 kAga jAtinuM dhAnya.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM unmattanI jema tyAMthI bIje cAlyo gayo. pachI siddhArthe grAmyajanane kahyuM ke, "A acchedake 2 che." tyAre lokee pUchayuM "svAmI ! teNe zuM ane tenuM cekayuM che ?? siddhArthe kahyuM A gAmamAM eka vIraghoSa nAme sevaka che." te sAMbhaLatAM ja vIroSe UbhA thaIne praNAma karyo. kahyuM ke, "zuM AjJA che ?? eTale pharIvAra siddhArtha bolyA-'pUrve dazapaLa pramANunuM eka pAtra tArA gharamAMthI khevAyuM che ?? varaghoSe kahyuM, hA. pachI siddhArtha bolyo ke, "te pAtra A pAkhaMDI achaMdake harI lIdhuM che, tenI khAtrI karI . tArA gharanI pAchaLa pUrva dizAmAM saragavAnuM vRkSa che, tenI nIce eka hAtha khedIne dATeluM che, mATe jA, te laI le." varaghoSa utkaMThita thaI te levAne mATe potAne ghera gayo ane je ThekANe kahyuM hatuM te ThekANethI te laIne pAcho Avyo. te joI ke lAhala karI rahelA gAmanA lokone siddhArthe puna: kahyuM, sAMbhaLe, ahIM koI IdrazarmA nAme gRhastha che ? loko e hA pADI, tyAM to IdrazarmA AvIne hAjara thayo ane aMjali jeDIne bolyo ke, "IdrazarmA huM, zI AjJA che ?" siddhArthe kahyuM, "bhadra ! prathama tAre eka meM khovAyo che ?" I drazarmA vismaya pAmIne belyo-hA. siddhArtha belyo-te meMDhAne A adaka bhikSuka mArIne khAI gayo che ane tenA asthi boraDInA vRkSanI dakSiNa bAjue dATI dIdhA che. loko e kautukathI tyAM jaI tenA asthi joyA, ane tyAM che' ema AvIne teoe kahyuM. siddhArtha bolyA-te pAkhaMDInuM eka trIju paNa duzcarita che, paNa have huM te kahIza nahI." gAmanA loko AgrahathI vAraMvAra belyA ke, "bhagavad ! prasanna thAo, ane te amane thoDuM paNa kaho. tamArI kahelI ardha kathA paNa ghaNI ramaNIka lAgaze." siddhArtha bolyo ke, "ha te te kahIza ja nahi. paNa je tamAre kutuhala hoya to te acchedakane ghera jaI tenI strIne pUche, te kaheze. eTale le ke tene ghera gayA. have te divase teNe pitAnI strIne mArelI hatI, tethI te roSavatI thaI netramAM azru lAvI A pramANe ciMtavatI hatI ke, "A durAzaya pati achadakanI AMgaLIo chedANI ane badhA loko e tene tiraskAra karyo te bahu sAruM thayuM, have je loko hamaNuM mArI pAse Ave to huM tenuM sarva durita khulluM karI dauM, ke jethI e pApI mane mAravAnuM phaLa pUrepUruM meLave. tevAmAM te gAmanA loko tyAM AvyA, ane teoe te strIne acchedakanA Turita viSe pUchayuM, eTale te belI ke, "e pApInuM nAma paNa koNa le, e duSTa karmacAMDALa potAnI benanI sAthe viSayasukha bhegave che ane kadi paNa mArI IcchA karato nathI." A vAta sAMbhaLI kaLakaLATa karatA gAmanA lo ke acchadakanI niMdA karatA karatA potapotAne ghera cAlyA gayA. pachI e bhikSuka sarva ThekANe "pApI, pApI' ema kahevAto tiraskAra pAmya ane keIThekANethI tene bhikSA paNa maLI nahIM. "pratiSThA rahita puruSane dhikkAra che." pachI acchedaka ekAMte zrI viraprabhu pAse jaI dInapaNe namIne bolyo ke "he bhagavana! Apa ahIMthI bIje padhAre, kemake je pUjya hoya che te te badhe pUjAya che. huM to mAtra ahIM ja jANIto chuM, bIje to mAruM nAma paNa kaI jANatuM nathI ! "za gALanuM ziaurya tenI guphAmAMja hoya che, bahAra hotuM nathI." he nAtha ! meM tamAro ajANe paNa je avinaya ryo tenuM phaLa mane hamaNAM ja prApta thayeluM che, mATe have tame mArA upara kRpA kare." AvA tenA vacana sAMbhaLIne aprItivALA sthAnane parihAra karavAnA abhigrahavALA prabhu tyAMthI uttare cAvALa nAmanA sanniveza tarapha cAlyA. dakSiNa ane uttare ema cAvAla nAmanA be gAma hatA ane tenI vacamAM suvarNavALakA tathA rUmavALukA nAme be nadIo hatI. prabhu dakSiNa bAjunA cAvAla gAmathI uttara bAjanA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ garga 3 je cAvAla gAma tarapha jatA hatA, tyAM suvarNavALukAnA taTa upara temanuM ardha devadUSya vastra kAMTA sAthe bharAI rahyuM. thoDe cAlyA pachI prabhue vicAryuM ke, "A vastra ayogya sthaDila bhUmie bhraSTa na thAo." ema vicArI jarA pAchuM jemAM prabhu AgaLa cAlatA thayA. have pele brAhmaNa je prabhunI pAchaLa pharato hate. te tera mAse A ardha vastra laI prabhune vAMdIne pitAnA gAma tarapha cAlyo. harSita citte pitAne gAme pahoMcI te ardha vastra laIne pelA vaNakaranI pAse gayo ane tene te vastra ApyuM. tuNanAre tenA be khaMDane na jaNAya tevAM sAMdhI lIdhA. pachI te vecatAM tenA eka lAkha dInAra upajyA. te baMne jaNAe baMdhunI jema ardha ardha veMcI lIdhA. ahIM bhagavAna vIraprabhu pavananI jema akhalitapaNe vihAra karatA tAMbI nagarI tarapha cAlyA. mArgamAM govALonA putrae kahyuM ke, "he devArya ! A mArga vetAMbIe pAMzare jAya che, tenI vacamAM kanakakhaLa nAme tApasone Azrama Ave che, tyAM hamaNAM eka TiviSa sarSa rahe che, jethI tyAM pakSIone paNa saMcAra nathI, mAtra vAyuneja saMcAra che. mATe e saraLa mArga cheDI daI bIjA A vakra mArge cAlo, kemake jenAthI kAna truTI jAya tevuM suvarNanuM karNAbhUSaNa paNa zA kAmanuM ? prabhue jJAnavaDe te sarpane oLakhyo. e sarSa pUrva janmamAM tapasvI sAdhu hato. eka vakhate te pAraNAne mATe upAzrayathI bahAra gayo. mArgamAM tenA paga nIce eka deDakI kacarAI gaI. te joIne tenI AlocanA karavA mATe eka kSullake tene deDakI batAvI, te joI ulaTa te leke e mArI nAkhelI bIjI deDakIo batAvavA lAgyo ane bolyA ke-"are kSullaka ! zuM A deDakIo paNa meM mArI nAMkhI ?' te sAMbhaLI kSullaka mauna dharI rahyA. zuddhabuddhie teNe vicAryuM ke, "A mahAnuM bhAva che, tethI sAyaMkALe tenI AlocanA karaze." pachI Avazyaka ( pratikramaNa) karatAM paNa jyAre tenI AlocanA karyA vagara te sAdhu besI gayA, tyAre kSullake ciMtavyuM ke, "e deDakAnI virAdhanA malI gayA haze, tethI teNe saMbhArI ApyuM ke, "Arya! kema tame pelI deDakInI AlocanA karatA nathI ?' te sAMbhaLIne lapaka kedha karI UbhA thaI te kSullakane mAravA doDavA. dhAMdha thaIne cAlatAM vacamAM eka staMbha sAthe mastaka aphaLAI javAthI te sAdhu mRtyu pAmI gayA, sAdhupaNAnI virAdhanA karavAthI te jyotiSka devatAmAM utpanna thayA. tyAMthI ravI kanakakhala nAmanA sthAnamAM. pAMcase tapasvIonA kulapatinI patnIthI kauzika nAme putra thaye. tyAM kauzikotrapaNAne lIdhe bIjA paNa kauzika tApase ja hatA. teomAM A tApasa vizeSa krodhI hovAthI te caMDakauzika nAme prakhyAta thaye. pUrva kulapati yamarAjane atithi thatAM e caMDakauzika tApasane kulapati thayo. tene potAnA vanakhaMDa upara ghaNI mUcha hatI. jethI te rAta divasa bhamyA karate ane keIne te vanamAMthI puSpa, phala, mUla ke patra levA detuM nahotuM. kadi je kaI te vanamAMthI saDeluM paNa phaLa ke patrAdika grahaNa karatuM te te kuhADe, yaSTi ke DhekhALuM laI tene mAravA doDato hato. tyAMnA rahenAra tApane paNa phaLAdika levA detuM na hovAthI sIdAtA evA badhA tApase, lAkaDI paDatAM kAka pakSI bhAgI jAya tema daze dizAmAM jatA rahyA. eka divase caMDakauzika te vATikAsaMbaMdhI kAmane mATe bahAra gaye, tevAmAM keTalAeka rAjakumAra zvetAMbI nagarIthI satvara tyAM AvIne te vanane bhAMgavA lAgyA. jyAre kauzika pAcho Avyo tyAre gopAloe tene jaNAvyuM ke, "juo, A koIka tamArA vanane bhAMgI nAkhe che. te sAMbhaLI hutadravyathI agninI jema kauzika dhathI prajavalita thaye. tatkALa akuMTha dhArAvALe kuhADolaIne doDyo.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI jema sthira thai nA khuM. A pramANe parva 10 muM tene Avato joIne bAja pakSIthI bIjA pakSIonI jema saghaLA rAjaputro nAsI gayA. ane te kauzika paga vaDe khalanA pAmatAM yamarAjanAM mukha jevA keI khADAmAM paDI gayo. paDatAM ja teNe pheMkele tINa kuhADe tenI upara paDyo, jethI tenA mastakanA be bhAga thaI gayA. "kukarmane vipAka Avoja hoya che. tenAthI mRtyu pAmI te caMDakauzika A vanamAM daSTiviSa sarpa thayela che. "tItrAnubaMdhI koi bhavAMtaramAM paNa sAthe ja jAya che." A pramANe tene pUrvabhava vicArI e daSTiviSa sarpa avazya pratibaMdha karavAne gya che ema dhArIne jagatprabhu vIra pitAnI pIDAne avagaNI sarala mArge cAlyA. prabhue jyAre e jIrNa araNyamAM praveza karyo, tyAre temAM caraNasaMcAra nahIM hovAthI vAlukA jemanI tema rahelI hatI, jalAzayamAMthI vahetI nIke pANI vinAnI hatI, jIrNa thayelA vRkSA sukAI gayA hatA, jINuM 5trAnA samUhathI badhA bhAga patharAi gayA hatA, rA ghaNo bhAga vyAsa thaI gayo hato ane jhuMpaDIo badhI pRthvI bhegI thaI gaI hatI. evAmAM aramAM AvIne prabhu yakSamaMDapamAM nAsikApara netrane sthira karIne kAyotsarge rahyA. thoDI vAre pele daSTiviSa sarpa mukhamAMthI kALarAtri jevI jivAne bahAra kADhate abhimAna yukta thaIne pharavA nIkaLyo. vanamAM AjJArekhAnI jema potAnA zarIranI rekhA paDate cAlyo - jAya che, tevAmAM teNe vIra prabhune joyA. eTale "are! mArI avajJA karavA mATe A keNu mane jANyA vagara ahIM ni:zaMka thaIne pesI gayo che ? ane zaMkunI jema sthira thaIne Ubho rahyo che, mATe huM tene bhasma karI nAkhuM." A pramANe vicArIne kepe dhamadhamato te sa5 pitAnA phaNATopane vistAravA lAgyo. javALAmALAne vamana karatI, latA vRkSone dahana karatI, temaja phAra kutkArothI bhayaMkara evI daSTithI te prabhune jovA lAgyo. tethI prajvalita evI tenI daSTivALAo AkAzamAMthI ukA jema parvata para paDe tema prabhunA zarIra upara paDI. paNa mahA prabhAvika prabhunI upara te kAMI paNa asara karI zakI nahIM. kemake "mahAn pavana paNa merUne kaMpAvavAne samartha thAya ?" pitAnI tIvra daSTivaDe paNa jyAre prabhune kAMI thayuM nahIM tyAre haju kema A kASTanI jema dagdha thayo nahIM." evuM vicArI vizeSa krodha karIne teNe sUryanI sAmuM joI joIne vizeSa dRSTivALA choDavA mAMDI, tathApi e javALAo paNa prabhunI upara to jaLadhArA jevI thaI gaI, eTale te sarpaga vagarane thaIne prabhunA caraNakamaLapara Dasyo. potAnA viSanI ugratAthI durmada e te "mArA tIvra viSavaDe AkAMta thaIne A hamaNuM paDaze te rakhe mane dAbI na nAkhe." evA IrAdAthI DazI DazIne dUra khasato hate. prabhunA aMgapara je sthAnake te Dasane tyAMthI tenuM jhera prasarI zakatuM nahIM, mAtra gAyanA dudha jevI rUdhiranI dhArA tyAMthI kharatI hatI. ghaNIvAra tema thavAthI "A zuM ! ema vismaya pAmIne te prabhunI AgaLa ubho rahyo. ane vilakho thaIne prabhunI sAme jovA lAgyo. pachI prabhunA atula rUpane nIrakhatAM prabhunA kAMta ane saumya rUpane lIdhe tenA netro stabdha thaI gayA. jyAre te kAMIka upazAMta thAya tyAre prabhu belyA ke- "are caMDakauzika ! bujha ! bujha ! meha pAma nahIM.' bhagavaMtanuM A vacana sAMbhaLI uhApoha karatAM te sarpane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. pachI prabhune traNa pradakSiNA karIne teNe potAnA manamAM anazana aMgIkAra karavAno nizcaya karyo. anazana karavAvaDe sarva kriyAthI rahita thayelA ane upazAMtapaNAne pAmelA te sarpane prabhue pitAnI dRSTivaDe tenuM siMcana karyuM. pachI viSavaDe bhayaMkare evI mArI daSTi keInA upara paNa na paDe ema dhArIne potAnA rAphaDAmAM phaNapane vistAra
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara saga 3 jo mADhuM rAkhI te sarpa samatA rUpa amRtane pIvA lAgyo. prabhu paNa tenI anukapAvaDe tyAM ja sthiti karIne rahyA. "mahAn puruSAnI pravRtti bIjAnA upakArane mATe ja hoya che." bhagavaMtane upadrava rahita rahelA joI sarva geAvALA ane vatsapALeA vismaya pAmIne satvara tyAM AvyA. ane peAtAnI khAtrI karavA mATe vRkSane aMtare sa`tAI rahIne te mahAtmA sarpane nizcala rahela joi teene vizvAsa AvyA, eTale tenI najIka AvI te sarpanA zarIrane lAkaDIethI aDavA lAgyA. te paNa tene sthira rahela joi gAvALAe e vArtA leAkeAne kahI eTale loko tyAM AvyA, ane vIraprabhune tathA maraNeAnmukha evA sapane vaMdanA karavA lAgyA gAvALAnI keTalIka strIe te mAge thaine ghI vecavA jatI hatI, teoe te sa`nA zarIrapara ghI cApaDayu. te gaMdhathI tyAM tIkSNa mukhavALI kIDIo AvI, te sarpanA kalevarane cAraNI jevu karI dIdhuM. 'mArA pApakama pAse A pIDA zI gaNatrInI che.' ema vicAra karatA te sarparAja te du:saha vedanAne paNa sahana karavA lAgyo. ane 'A khicArI alpabalavALI kIDIo mArA zarIranA dabANathI pIlAe nahI.' evu dhArI e mahAzaya sa` peAtAnu aMga jarA paNa halAvyu' nahI. A pramANenA karUNA pariNAmavALA ane bhagavaMtanI dayAmRta dRSTithI si`cana thatA te sapa` eka pakhavADIe mRtyu pAmIne sahasrAra devalAkamAM devatA thayA. kauzika sapanI upara AvA mahA upakAra karI tyAMthI vihAra karIne prabhu uttarvAcALa nAmanA gAma samIpe AvyA. pakSApavAsane aMte pAraNAne mATe gocarIe pharatA prabhu nAgasena nAmanA gRhasthane ghera gayA. te divase te gRhasthanA ekanA eka putra je khAra varSa thayAM paradeza gayA hatA te vADheLA vagaranI vRSTinI jema akasmAt ghera AvyA hatA, tethI nAgasene pAtAne ghera utsava karyA hatA ane peAtAnA sarvAM svajana vargane bhAjana ApyuM hatuM. teve samaye prabhu tyAM vaheAravA padhAryA. vIraprabhune dUrathI AvatA joI nAgasenane ghaNA ha thayA. tethI teNe bhaktipUrvaka payavaDe prabhune pratilAbhita karyA. te vakhate auAdAna, ahAdAna" ema khelatA devatAoe tyAM vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa karyA. pachI prabhu pAraNuM karIne zvetAMbI nagarI tarapha cAlyA. te nagarI jinabhakta evA pradezI rAjAthI vibhUSita hatI, prabhunA khabara sAMbhaLI pradezI rAjA jANe khIjo IMdra hAya tema nagarajaneA, amAtyA ane aneka rAjAonA parivAra laI prabhunI sAme AvyA ane bhaktithI vIraprabhune vaMdanA karI, pachI rAjA . peAtAnA nagaramAM gayA ane tapathI zreSTha evA prabhu anukrame vihAra karatA karatA surabhipura samIpe AvyA. tyAMthI jANe pRthvInI oDhaNI hoya, ane samudranu' jANe pratimAna heAya tevI UM McA taraMgavALI gaMgAnadI pAse AvyA. prabhu gaMgA utaravAne icchatA hatA, tethI siddhadata nAmanA kAi nAvike taiyAra karela nAvamAM prabhu ane bIjA musApharo beThA. pachI nAvike e bAjuthI halesAM calAvyAM, eTale e pAMkhAvaDe pakSiNInI jema te nAvikA tvarAthI cAlavA lAgI. te samaye kAMThA upara rahela' ghuvaDapakSI khelyuM, te sAMbhaLI nAvamAM beThelA zakunazAstranA jANu kSemila nAmanA nimittie kahyuM ke, 'A vakhate ApaNe kuzaLakSeme pAra utaravAnA nathI. thADA samayamAM ApaNa sarvAMne maraNAMta kaSTa prApta thaze, paNa A maharSinA mahimAthI ApaNe khacI jazu.' teAma khelato hato tevAmAM nAva agAdha jaLamAM AvyuM. tyAM sudraSTra nAme eka nAgakumAra deva raheto hato, teNe prabhune joyA. pUrva janmanu' `vara sabhArI teNe kredhathI ciMtavyu ke, 'jyAre A tripRSTa hato, tyAre huM siMha hato. teNe mane mAryA hato, te vakhate huM tenA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavo 10 mu dezathI ghaNe dUra raheto hate, meM kAMI teno aparAdha karyo nahato ane huM eka guhAmAM saMtAI rahyo hato, tyAM potAnI bhujAnA vIryane garvathI ane mAtra kautuka karavAnI IcchAthI eNe AvIne mane mArI nAkhyo hato. te Aje mArI najare paDyo te bahu sAruM thayuM, have huM mAruM baira lauM. "RNanI jema aura prANIne seMkaDo janma sudhI anusare che." pUrvanuM gaira levAthI jene janma kRtArtha thayele che evA mAruM pachI kadI taratamAMja mRtyu thAya to paNa tethI mane kheda nahIM thAya." A pramANe vicArIne e sudaMdradeva krodhathI bhayaMkara netra karato vIra. prabhunI pAse AvyA ane AkAzamAM rahIne teNe mATe kilakilAva karyo. pachI bolyo ke -"are ! tuM kyAM jAya che?" ema kahI pralayakALanA dAvAnaLa je bhayaMkara saMvartaka jAtine mahAvAyu teNe vikuvyuM. tenAthI vRkSo paDI gayA, parvato kaMpAyamAna thayA ane jenA umi AkAza paryata uDI rahyA che evuM gaMgAnuM jaLa uchaLavA lAgyuM. uMce uchaLatA ane pAchA besI jatA gaMgAnA taraMgothI gajeke upADelA kaI vRkSanI jema te nAva uMce nIce hAlakalolaka thavA lAgyuM. teno kuvAtaMbha bhAMgI gayo, saDha phATI gayo ane nAvane AtmA hoya te karNadhAra bhayabhIta thaI gayo. nAvamAM beThelA sarvajane jANe yamarAjanI jihuvA AgaLa AvyA hoya tema maraNonmukha thaIne vyAkuLapaNe pitA potAnA ISTadevane saMbhAravA lAgyA. te vakhate kaMbaLa ne saMbaLa nAmanA be deve AvIne te upasarganuM nivAraNa karyuM. tenA pUrva bhavane vRttAMta A pramANe- , mathurApurImAM jinadAsa nAme eka vaNika raheto hato, te zrAvaka dharma pALato hate. tene sAdudAsI nAme strI hatI. te baMne daMpatIe parigrahanuM pramANa karatAM Dhora rAkhavAnA paccakhANa lIdhA hatA, tethI hamezAM teo AhIra lokonI strIo pAsethI dahIM dudha vigere letA hatA. eka vakhate kaI AhIranI strI uttama dahIM lAvI, te kharIda karI prasanna thaIne sAdhudAsIe tene kahyuM ke, "tAre je dudha dahIM vigere thAya te tuM vecavA jaIza nahIM, ahIMja lAvaje, ame te lezuM ane tenuM tArI IcchA pramANe mUlya ApazuM.' tyArathI te AhirI paNa khuza thaIne haMmezAM temaja karatI ane sAdhudAsI paNa tene vastra vigere vastu ApIne khuzI karatI. tema karatAM to te baMnene sagI benenI jevo sneha thaye. eka vakhate te AhIranI strIne ghera vivAhane prasaMga Avyo. eTale teNIe te prasaMge A zeTha zeThANIne nimaMtraNa karyuM. tyAre temaNe kahyuM ke, "bhadra! ame vaNika chIe tethI tAre ghera AvI zakIzuM nahIM, paNa tAre vivAhane yogya je vastu joIe te sarva amAre gherathI laI jaje.' ema kahIne temaNe vastra, dhAnya, alaMkAra vigere teNIne ApyA. temanI ApelI vastuothI tene vivAhatsava ghaNo suMdara thayo. je tenA sagA govALa lokamAM tenI zebhAnuM kAraNa thaI paDayo, tethI te ge vALa ane govALaNI prasanna thaIne traNa varSanI vayanA temaja zobhItA kaMbala ane sabala nAmanA be baLada zeThane devA mATe lAvyA, zeThe te grahaNa karyA nahIM, te paNa teo baLAtkAre tene dvAre bAMdhIne cAlyA gayA. govALane neha eja hoya che.' jinadAse vicAryuM ke "have je huM A be vRSabhene choDI mUkIza to bIjA sAdhAraNa purUSe tene haLa vigeremAM jaDaze ne duHkhI karaze ane mAre ghera tenA upaga vagara tene pALavA te paNa muzkela che. have mAre zuM karavuM ? mUrkha sAthenA nehathI huM saMkaTamAM paDI gayo chuM.' A vicAra karIne te dayALu jinadAsa zeTha te baMne vRSabhanuM prAsuka ghAsa ane pANIthI poSaNa karavA lAgyA. aSTamI ke catu 1 nAvane calAvanAra.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 3 je dezI Ave tyAre te zeTha upavAsa karI pauSadha vrata laIne te baLade sAMbhaLe tema dharma saMbaMdhI pustaka vAMcatA hatA. e pramANe hamezAM dharma sAMbhaLavAthI teo bhadrikabhAvI thayA. pachI je divase zeTha bhojana kare nahIM te divase teo paNa ghAsa pANI vApare nahIM. te divase temane ghAsa vigere nIre paNa jyAre teo khAya nahI tyAre zeThe vicAryuM ke, ATalA vakhata sudhI to mAtra dayAne lIdhe A baLadane piSyA paNa have to A mArA sAdhamI baMdhu che, evI buddhithI mAre temanuM poSaNa karavuM joIe.' A pramANe vicArIne zeTha pratidina temanuM vizeSa vizeSa bahumAna karavA lAgyA. kAraNa ke pachI zeThanI buddhimAM te pazu tarIke nahotA. anyadA bhaMDIravaNa nAmanA yakSane yAtrotsava Avyo. eTale te divase gAmanA yuvAna bALakoe vAhanenI vahanakrIDA karavA mAMDI. te gAmamAM jinadAsane eka kautukI mitra hato, te zreSTine pUchyA vagara te divase te baMne vRSabhane pitAne vAhane joDavA laI gaye. " jyAM sneha hoya che tyA judAI na hovAthI pUchavAnI jarUra hotI nathI, je tenuM hoya te pitAnuM manAya che." kukaDAnAM iMDAM jevA veta, jANe joDaleja jamyA hoya tema eka sarakhA, daDAnI jevA vartana aMgavALA, cAmara jevA puchavALA, jANe uMce caDatA hoya tema uchaLatA, ane vAyunA putra hoya tevA vegavALA, te baMne baLadane te zeThanA mitre pitAnI gADImAM joDaDyA. temanI sukumAratA jANyA vagara e nirdaya mitra lokone Azcarya pamADavAne mATe cAbuka ane pANInI ArathI mArI mArIne temane hAMkavA lAgyo. anupama vegavALA te vRSabhavaDe teNe vAhanakIDA paNa karanArA badhA nagarajanone eka kSaNamAM jItI lIdhA. ArathI paDelA chIdrAmAMthI nIkaLatA rUdhiravaDe jemanA aMga Addha thaI gayA che ane jeonA sAMdhAo tuTI gayA che evA vRSone kAma patI javAthI te mitra zeThane ghera pAchA bAMdhI AvyuM. bhajanane avasara thatAM zeTha hAthamAM javane paLe laI putranI jema te vRSabhenI pAse AvyA. tyAM to te vRSabhanA mukha pahoLAM rahI gayA hatA, netramAMthI azru paDatA hatA, dhAsa caDayeA hato, asahya duHkhI jaNAtA hatA, kaMpAre chuTate hatuM ane AvaDe paDelA chIdromAMthI rUdhiranI dhArAo nIkaLatI hatI. temanI AvI sthiti joIne zeTha bolyA ke, "A baLada ke je mane prANathI paNa vahAlA che, teone pUchavA vagara laI jaIne kayA pApIe AvI dazAne pamADayAM ?" pachI parijane AvIne zeThane temanA mitranI vArtA kahI, eTale pitAnA sahodarane vipatti AvavAthI thAya tema temane ghaNe kheda thaye e vRSabhone paNa anazana karavAnI IcchA thayelI hovAthI teoe zeThe ApelA ghAsa ke pANI jarA suMdhyA paNa nahIM. paNa zeThe pauSTika annathI bharapUra eka thALa lAvIne tenI pAse mako. tene teoe daSTithI paNa saMbhavita karyo nahIM. pachI temane bhAva jANIne zeThe temane cAre AhAranA paccakhANa karAvyA, te teoe abhilASApUrvaka samAdhipaNe grahaNa karyA. temanI para dayA lAvI bIjA sarva kAma choDI daIne zeTha pite temane navakAra maMtra saMbhaLAvatA ane bhAvasthitine bodha karatA tenI pAse ja besI rahyA. navakAra maMtrane sAMbhaLatA ane bhavasthitine bhAvatA, teo samAdhithI mRtyu pAmIne nAgakumAramAM devapaNe utpanna thayA. ' te kaMbala ane sabale avadhijJAnathI joyuM to suMdaSTra nAgakumAre prabhu upara karela nAva buDADI devArUpa upadrava temanA jovAmAM Avyo. eTale-"ApaNe hamaNuM bIju kAMI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 35 parva 10. mu paNuM kAma karavAnI jarUra nathI, hamaNuM to cAle, ahaMtanI upara thatAM upadravane ekadama aTakAvIe." A pramANe vicArI teo prabhunI pAse AvyA. temAMthI eka jaNa sudaMSTra nAgakumAranI sAthe yuddha karavA pravarte ane bIjA hAthe karIne te nAvane gaMgAne sAme tIre mUkI dIdhuM. pile sudaMSTra deva che ke moTI DaddhivALo hato, paNa AyuSyane aMta Avela hovAthI tenuM baLa ghaTI gayuM hatuM, ane A baMnene na devapaNAne vaibhava hato, tethI te baMnee tene jItI lIdho. pachI sudaM tyAMthI nAsI gaye, eTale kaMbala zabala nAgakumAroe prabhune namIne harSathI prabhunI upara puSpanI ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. 'tamArA prabhAvathI A nadIne ApattinI jema ame utarI gayA," ema bolatA nAvamAM beThelA bIjA loko bhaktithI vIraprabhune vaMdanA karavA lAgyA. baMne nAgakumAra prabhune namIne pitAnA sthAnake gayA. prabhu nAvamAMthI utarI vidhipUrvaka IrSyApathikI pratikramIne tyAMthI bIjI dizA tarapha cAlyA. jemAM sUkSama ane adri retI che evI gaMgAnadInA taTa upara cakrAdikanA lAMchanavALI prabhunA pagalAnI paMkti pRthvIne AbhUSaNa rUpe spaSTapaNe paDatI hatI. tevAmAM sAmudrika lakSaNane jANanAra pu5 nAmano koI purUSa te pagalAnI paMkti joIne vicAravA lAgyo ke, "A - raste thaIne kaI cakravattI ekalA gayelA lAge che. adyApi tene rAjya maLyuM nahIM hoya athavA keIe chaLa karIne tenuM rAjya laI lIdhuM haze. huM dhAruM chuM ke te hamaNAja ahIMthI cAlyA jAya che, mATe huM jaIne tenI sevA karUM, kemake te sevakane IcchatA haze, AvI avasthA mAM sevelA te cakravattI jarUra phaLa Apaze. sevya purUSanI sevA karavAno avasara puNyathIja prApta thAya che." A pramANe vicArI te pagale pagale cAlyA, AgaLa jatAM sthaNAka nAmanA gAma pAse azoka vRkSanI nIce pratimA dharIne rahelA prabhune teNe joyA, temanA hRdayamAM zrIvatsanuM lAMchana hatuM, mastaka para mugaTanuM cihna hatuM, baMne bhujA upara cakrAdikanA lAMchana hatA. baMne hAtha zeSanAganI jevA lAMbA hatA ane nAbhimaMDaLa dakSiNAvartavALuM, gaMbhIra temaja vistIrNa hatuM. prabhunA zarIra upara AvA lokottara cihno tenA jevAmAM AvyA. te joI pupe vicAryuM ke, "jema caraNanA lakSaNothI A lo kettara purUSa che ema jaNAya che tema bIjA lakSaNothI paNa cakravatI hoya ema sUcavAya che. AvA lakSaNe chatAM paNa A te bhikSuka che, tethI mane Azcarya thAya che; mATe AvA bhikSuka upara sArI AzA rAkhanAra mane ane mArA zAstrane zramane dhikkAra che. vizvane ThagavAne mATe ane pitAnA kautuka pUravAne mATe koI anApta (ahitakArI) puruSe ja A zAstra racyAM hoya ema lAge che. marUbhUmimAM jhAMjhavAnA jaLa jaIne mRga deDe tema temanAM vacana upara AzA rAkhIne huM vRthA deDI A jo." A pramANe vicAratAM te puSpano hadayamAM ghaNe kheda thaye. te samaye zakraIne svargamAM beThA beThA vicAra thayo ke, "mahAvIra prabhu atyAre kayAM vicaratA haze ?" avadhijJAne jotAM teNe sthaNAka gAmamAM prabhune rahelA joyA ane puSya naimittikane khedathI pitAne zAstrone dUSaNa Apate yo; eTale Idra satvara tyAM AvyA ane te puSpa nimittionA dekhatAM pratimA dharI rahelA prabhune moTI samRddhithI teNe vaMdanA karI. pachI puSpane kahyuM ke, "are mukhe ! tuM zAstranI niMdA kema kare che ? zAstrakAroe kAMI paNa mRSA bhASaNa kareluM nathI. tuM te haju A prabhunA bahAranAja lakSaNe jANe che, aMtaranA jANatA nathI, paNa A prabhunA mAMsa ane rUdhira dudhanI jevA ujajavaLa che, temanA mukhakamaLano zvAsa kamaLanI khuzabe je sugadhI che, temanuM zarIra taddana nirogI ane maLa tathA pasInAthI rahita che. A traNa jagatanA svAmI, dharmacakI, jagatahitakArI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 sa 3 jo ane vizvane abhaya ApanAra siddhArtha rAjAnA putra vIraprabhu che. cAsaDha iMdro paNa AmanA sevaka che, teA tenI pAse cakravattI zA hisAbamAM che ke jenAthI tuM phaLanI IcchA kare che. A prabhu vArSika dAna ApIne bhavasAgara taravAnI icchAthI rAjaya choDI dIkSA laI ne azrAMtapaNe vihAra kare che. zAsromAM kahelAM lakSaNeA kharAkharaja che. mATe tuM jarA paNa kheda na kara. huM tane icchita phaLa ApIza, kemake A prabhunuM dana niSphaLa hAya ja nahI, '' A pramANe kahI te puSpa nimittiAne icchita phaLa ApI prabhune namIne iMdra punaH peAtAne sthAnake gayA. vIraprabhu kAryAtsaga pArIne caraNanyAsavaDe pRthvIne pavitra karatA anukrame rAjagRha nagare AvyA. te nagaranI bahAra najIkamAM nAlaMdA nAmanA bhUmibhAgamAM kAi vaNakarI vizALa zALAmAM prabhu padhAryA. tyAM varSAkALa nimana karavA mATe te vaNakaranI prabhue rajA lIdhI. pachI mAsakSapaNa karatA te zALAnA eka bhAgamAM prabhu rahyA. A samayamAM makhalI nAme kAI makhya hatA. tene bhadrA nAme strI hatI. te baMne citrapaTa laIne pRthvI para pharatA hatA. te saravaNu gAmamAM AvyA. tyAM bhadrAe eka ghaNI gAyAvALa brAhmaNanI geAzALAmAM putrane janma ApyA. te geAzALAmAM prasabyA, tethI tenu nAma geAzALa evuM pADayuM. anukrame yuvAvasthA pAmyA, eTale teNe peAtAnA pitAnA dhA zIkhI lIdhA. A geAzALaka svabhAvathI ja kalaha karato hatA, mAtApitAne vaza rahetA nahAtA, janmathI ja lakSahIna hatA ane utkaTa vicakSaNa hatA. eka vakhate te mAtApitAnI sAthe kalaha karI, citrapaTa laI ne bhikSAne mATe nIkaLI paDacA. pharato pharato te rAjagRha nagare AvyA. je pradeza prabhue alaMkRta karyA hatA, te zALAmAM ja te geAzALA sihanI pAse zRgalinI jema eka khuNe AvIne vasyA. prabhu mAsakSapaNanuM pAraNu karavAnI IcchAe vijaya zreSThIne ghera karapAtravaDe vaheAravA AvyA. zreSTha buddhivALA vijayazreSThIe peAte mATI bhaktithI samyak prakAranI bhAjanavidhipUrvaka prabhune pratilAbhita karyA. te vakhate AkAzamAM 'ahA dAna' ema AghASaNA karIne devatAoe tenA ghare ratnavRSTi vagere pAMca divya pragaTa karyA. te hakIkata sAMbhaLI gAzALe ciMtavyu` ke, A muni koi sAmAnya nathI. kAraNa tene anna ApanAranA gharamAM paNa AvI samRddhi thaI gaI. mATe huM teA A citrapaTatuM pAkhaMDa cheADI daine A munine ja ziSya thAuM, kAraNa ke A gurU niSphaLa nahI thAya.' gozALA Ama citavatA hatA, tevAmAM te prabhu pAraNuM karIne pAchA te zALAmAM AvI kAyAtsaga karIne rahyA. gazALA prabhune namIne mAlyA--he bhagavan ! huM sujJa chatAM paNa pramAdathI tamArA jevA mahAmuninA prabhAva adyApi jANI zakayo nahI, paNa have huM tamArA ziSya thaIza. AjathI tame ekaja mAruM zaraNu che.' A pramANe kahIne teNe tema karyuM, tApaNa prabhu te mauna dharIne ja rahyA. gezALA bhikSA mAgIne prANavRtti karatA chatA potAnI buddhithI prabhunA ziSya thaIne prabhunuM paDakhu` rAta divasa cheADatA nahAtA. bIje mAsakSapaNe prabhu vahAravA nIkaLyA, tyAre AnaMda nAmanA eka gRhasthe khAdya vastuvaDe pratilAbhita karyA. trIje mAsakSapaNe sunaMda nAmanA gRhasthe sarva kAmaguNa nAmanA AhArathI prabhune pratilAbhita karyA. gozALA paNa bhikSAnA annathI uttarapASaNa karI bhagavata zrI mahAvIra prabhune aniza sevavA lAgyA. 1 citrakaLA jANanAra bhikSAcara vizeSa.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mu 37 eka vakhate kAttika mAsanI pUrNimAe gozALa hRdayamAM ciMtavyuM ke, "A meTA jJAnI che ema sAMbhaLuM chuM, to Aje huM temanA jJAnanI parIkSA karuM.' pachI teNe pUchayuM, "he svAmI ! Aje pratyeka gRhane viSe vArSika mahetsava thAya che, te mane Aje bhikSAmAM zuM maLaze te kaho." te vakhate pelo siddhArtha prabhunA zarIramAM pesIne bolyo ke-re bhadra ! khATuM thaI gayeluM kedraka ne kUranuM dhAnya ane dakSiNamAM eka khoTe rUpIo maLaze." te sAMbhaLI gazALe divasanA prAraMbhathIja uttama bhojanane mATe zvAnanI jema ghera ghera bhamavA lAgyA, tathApi tene koI ThekANethI kAMI paNa maLyuM nahIM. jyAre sAyaMkALa thaye tyAre kaI sevaka tene potAne ghera laI gaye ane khATAM thaI gayela kedarA ne kUra ApyAM. ati sudhAne lIdhe te evuM anna paNa khAI gayuM. pachI tene dakSiNAmAM eka rUpIe Ape. te rUpIAnI parIkSA karAvI to te paNa cheTe nIkaLyo; eTale te lajajA pAmI gaye. pachI je bhAvI hoya che te thAya che' evA nicativAdane teNe grahaNa karyo. dIkSA lIdhA pachI A bIju comAsuM nAlaMdApADAmAM nirgamana karI tyAMchI nIkaLIne prabhu kellAka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM bahula nAme eka zrA che hato. te moTA AdarathI brAhmaNane pitAne ghera jamADatuM hatuM. tene ghera prabhu bhikSAne arthe AvyA. teNe ghI sAkara sahita khIra prabhune vaherAvI; eTale devatAoe tene ghera pAMca divya pragaTa karyA. prabhue ahIM cothA mAsakSapaNanuM pAraNuM karyuM, je pAraNuM zraddhAthI vahorAvanArA dAtAra prANIne saMsArathI tAranAruM che. ahIM pele gozALo sAyaMkALe lajajA pAmate pAmato chAnomAno AvIne pelI zALAmAM peThe. tyAM teNe prabhune joyA nahIM, "eTale svAmI kayAM che" ema te lokone pUchavA lAgyA; paNa koIe prabhunA khabara ApyA nahIM, tethI te dIna thaIne zodhavA mATe Akho divasa cAre bAju pharyo. pachI huM te pAcho ekAkI thaI rahyo' ema vicArI mastaka muMDAvI, vastra choDIne te tyAMthI nIkaLI paDe. te kallAka gAme Ave, tyAM teNe le ke mAM vAta thatI sAMbhaLI ke "A bahula brAhmaNane dhanya che ke munine dAna karavAthI jenA gharamAM devatAoe ratnonI vRSTi karI." A vAta sAMbhaLI gozALe vicAryuM ke, Avo prabhAva mArA gurUneja che; tethI jarUra te ahIM ja haze." Ama vicArIne te prabhune zeAdhavA mATe bhamavA lAge. nipuNa daSTie zeAdhatAM eka sthAnake kAryotsarge rahelA prabhune teNe dIThA. te prabhune praNAma karI bolyA ke, "he prabhu ! pUrve huM dIkSAne gya nahote, have A vastrAdikano saMga choDI devAthI kharekhara niHsaMga thayo chuM, mATe mane ziSya tarIke kabula kare ane tame mArA yAjajIva gurU thAo; tamArA vinA huM kSaNavAra paNa rahI zakatuM nathI. he svAmI! tame rAga rahita che tethI tamArA sAthe saneha kema thAya ? kAraNa ke eka hAthe tALI paDatI nathI; paNa zuM karuM? mAruM mana baLAtkAre tamArI tarapha doDe che. temaja huM mArA AtmAne tame svIkArelo che emaja mAnuM chuMkAraNa ke tame vikasita kamaLa jevI daSTithI mArI sAmuM juo cho." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI che ke prabhu vitarAga hatA te paNa tenA bhAvane jANIne tenI bhavyatAne mATe prabhue tenuM vacana svIkAryuM. "mahAna purU kayAM vatsala nathI thatA ? pachI prabhu te ge zALAne sAthe laI yugamAtra daSTi karatAM svarNakhala nAmanA sthAna tarapha cAlyA. mArgamAM keTalAka govALIAo kSIra rAMdhatA hatA, te joI gozALe kahyuM,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 saga 3 jo 'svAmI ! huM kSudhAtura thayA chuM, mATe cAlA ApaNe A pAcasAnnanu bhAjana karIe.' siddhArthe kahyuM ke, 'e kSIra khanaze ja nahIM,' te sAMbhaLI duSTa buddhivALA gazALe te gAvALo pAse jaine kahyuM ke, A daivAya trikAlajJa che, te kahe che ke A kSIra adhI caDatAM ja tenuM pAtra kAcA pAtranI jema phUTI jaze.' te sAMbhaLI bhaya pAmelA geAvALoe te hAMDIne vAMsanI khapATAthI bAMdhI lIdhI; paraMtu temAM cAkhA pramANathI vadhAre nAkhelA hAvAthI te phulyA eTale hAMDI phuTI gai, pachI govALIAe ThIbAmAM rahela kSIrane khuzI thatA thatA khAi gayA. geAzALAne temAMthI kAMI paNa maLI nahI, tethI teNe vizeSe niyativAda grahaNa karyA. tyAM vihAra karI prabhu brAhmaNagrAmamAM gayA. te gAmamAM mukhya be pADA hatA. tenA naMda ane upanaMda nAme e bhAIe mAlika hatA. chaThThane pAraNe prabhu naMdanA pADAmAM gocarI karavA gayA. naMde prabhune dahI sahita kUra (kara') vaheArAbyA, gAzALo upanaMdanA pADAmAM tenuM ghara mATu' joI AdarathI bhikSA mATe gayA. upanaMdanI AjJAthI eka dAsIe tene vAsI cAkhA ApyA. te nahi gamavAthI duSTa buddhivALA teNe upanaMdanA tiraskAra karyAM. upanaMda dAsI pratye khelyA ke jo te anna na letA hoya to tenA mAthApara nAkhI de.' dAsIe paNu temaja karyuM; eTale geAzALe kApa karIne kahyuM ke 'jo mArA gurUnu tapateja hAya teA A upanaMdanuM ghara maLI bhasma thAo.' prabhunu nAma laine ApelA zApa paNa niSphaLa na thavA joie' ema vicArI najIkamAM rahelA vyaMtarAe upanaMdanu ghara ghAsanA pujanI jema bALI nAMkhyuM, tyAMthI vihAra karIne prabhu ca'pAnagarIe padhAryA. tyAM e e AsakSapaNa karavAnI pratijJA laine trIjuM cAmAsu` rahyA. samyak samAdhine dhAraNa karatA prabhu utkaTika vigere AsanAvaDe kAryAtsaga karatA muktanI jema tyAM rahyA. nagarInI bahAra khIjA be mAsakSapaNunu pAraNuM karI gozALA sahita prabhu kallAka nAmanA gAme AvyA. tyAM rAtre eka zUnyagRhamAM pratimA dhAraNa karIne rahyA. geAzALA vAnaranI jema capaLatA karatA karatA tenA dvAra AgaLa beThA. te gAmanA svAmIne sihu nAme eka putra hatA. te abhinava yauvanavALo hovAthI vidyattpati nAmanI tenI dAsInI sAthe ratikrIDA karavAnI IcchAe te zUnyagRhamAM peTho. teNe uMce svare kahyuM ke, 'A gRhamAM jo kAi sAdhu, brAhmaNa ke musAphara hAya to khAlo ke jethI ame ahI'thI bIje sthAne jaie.' prabhutA kAyAtsaga mAM rahelA hatA, tethI te teA mauna rahyA; paraMtu gozALo A vacana sAMbhaLyA chatAM paNa kapaTathI khelyA nahI. jyAre koInA pratyuttara maLyA nahI tyAre te sihe dAsInI sAthe ghaNIvAra sudhI tyAM krIDA karI. pachI te gharamAMthI nIkaLavA gayA eTale prakRtithI capaLa ane duti evA gAzALo je dvAra pAse beThA hatA teNe tyAMthI nIkaLatI vidyunmati dAsIne karavaDe sparza karyA; eTale teNIe rADa pADIne kahyuM ke, svAmI ! koi purUSe mane sparza karyA.' tatkALa siMhuM pAchA vaLI gozALAne pakaDIne melyA ke-are kapaTI ! teM chAnA rahIne amArA anAcAra joyA. te vakhate me belAbyA teA paNa uttara Apyo nahIM.' A pramANe kahIne tene ghaNA kuTIne siMha peAtAne sthAnake gayA. pachI gAzALe prabhune kahyuM ke, 'he svAmI ! tamArA dekhatAM ANe mane mAryA,' siddhArtha khelyA ke, 'tuM amArI jevA zIla (AcAra) kema rAkhatA nathI? dvAre rahIne AvI capaLatA kare che teA tane mAra kema na maLe ?"
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mu 39 pachI tyAMthI nIkaLIne prabhu patrakALa nAmanA gAmamAM AvyA. tyAM paNa pUrvanI jema prabhu koI zunyagRhamAM pratimA dharIne rahyA. zALo bhaya pAmIne te gharanA eka khuNAmAM besI rahyo. te gAmanA svAmIne putra skaMda paNa daMtilA nAmanI dAsInI sAthe ratikrIDA karavAne mATe tyAM AvyuM. teNe paNa siMhanI jemaja pUchayuM paNa koIe uttara Ape nahIM. pachI te krIDA karIne nIkaLyo tyAre gozALa uMce svare hasI paDayo. eTale "ahIM pizAcanI jema gupta rahIne kaNa hase che?" ema belatA te skude AvIne tene ghaNe mAra mAryo. pachI skaMda pitAne ghera cAlyA gaye. gozALe prabhune kahyuM ke, "he nAtha! zuM svAmIne dharma A hoya ? nirdoSa evA mane mAratA tame mAruM rakSaNa kema karatA nathI ?" siddhArtha be -are mUrkha ! tetara pakSInI jema mukhadeSathI tuM Ama anekavAra anartha bhogave che." pachI vIraprabhu tyAMthI vihAra karIne kumAra saMniveze AvyA. tyAM caMpakaramaNIya nAmanA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. te gAmamAM dhana dhAnyanI samRddhivALo kupana nAme eka kuMbhAra raheto hato, madirAnA kIDAnI jema tene madirA upara ghaNI prIti hatI. te samaye tenI zALAmAM municaMdrAcArya nAme eka pArzvanAtha prabhunA bahuzruta ziSya ghaNA ziSyavanI sAthe rahelA hatA. te pitAnA ziSya viddhana nAmanA sUrine gacchamAM muppaNe sthApIne jinaka95nuM ati duSkara pratikarma karatA hatA. tapa, satva, zrata, ekatva ane baLa ema pAMca prakAranI tulanA karavA mATe te samAdhipUrvaka upasthita thayelA hatA. ahIM ge zALe prabhune kahyuM ke he nAtha ! atyAre madhyAhnane samaya che, mATe cAle, gAmamAM bhikSA levA jaIe siddhArthe kahyuM ke "Aje amAre upavAsa che." pachI kSudhAtura thayele gazALe gAmamAM bhikSAne mATe gaye. tyAM citravicitra vastrane dhAraNa karanArA ane pAtrAdikane rAkhanArA pArzvanAthanA pUrvokta ziSyane teNe joyA; eTale pUchayuM ke, tame koNa cho ?" teo belyA ke "ame zrI pArzvanAthanA nigraMtha ziSya chIe gazALe hasatAM hasatAM kahyuM ke, "mithyA bhASaNa karanArA tamane dhikAra che. tame vastrAdika graMthIne dhAraNa karanArA cho, te chatAM nigraMtha zenA ? kevaLa AjIvikAne mATe ja A pAkhaMDanI kalpanA karI jaNAya che. vastrAdika saMgathI rahita ane zarIramAM paNa apekSA vagaranA jevA mArA dharmAcArya che tevA nigraMtha to hovA joIe." teo jinaMdrane jANatA nahatA, tethI gozALAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne bolyA ke, "je tuM chuM, tevA tArA dharmAcArya paNa haze, kemake teo pitAnI meLe liMga grahaNa karanArA jaNAya che. kSudhAtura thayelA gozALe temanAM AvAM vacanathI zApa Ape ke, "jo mArA gurUnuM tapateja hoya to A tamAre upAzraya baLI jAo." teo bolyA ke'tArA vacanathI ame baLIzuM nahIM." gozALa vilakha thaI prabhu pAse AvIne kahevA lAgyuM ke Aje meM tamArA tapasvIpaNAnI niMdA karanArA sagraMtha sAdhuone joyA, tamArI niMdA sAMbhaLIne meM krodhathI temane zApa Apyo ke, tamAre upAzraya baLI jAo; tathApi temano upAzraya jarA paNa baLe nahIM, mATe he svAminuM tenuM zuM kAraNa haze te kahe." siddhArtha bolyo-"are mUDha! teo zrI pArzvanAthanA ziSya che, temane upAzraya tArA zApathI kema baLe?" evAmAM rAtri paDI, eTale te municaMdrasUri upAzrayanI bahAra pratimA dharIne rahyA. pele kupanaya kuMbhAra madirApAna karI unmatta banIne ghumate ghumate tyAM Avyo, teNe AcAryane joyA; eTale e duSTa kuMbhAre cora1 jinapIpaNuM karavAnI tulanA,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 3 je buddhithI AcAryane gaLethI pakaDIne zvAsa vagaranA karI dIdhA, paNa teo zubha dhyAnathI calita thayA nahIM. te vedanAne sahana karatAM temane tatkALa avadhijJAna utpanna thayuM, ane mRtyu pAmI devaloke gayA. te sthAnanI najIkamAM rahelA vyaMtaree prAtaHkALanA pavananI jema temanI upara puSpa varSAvIne temane mahimA karyo. ahIM gozALAe AkAzamAM vijaLInI peThe prakAzatI devazreNIne joIne prabhune pUchayuM ke, "svAmI ! zuM A tamArA zatruone upAzraya saLagI uThyo? A AkAzamAM jaNAtA atyaMta udyotathI mane evuM anumAna thAya che. siddhArthe kahyuM ke, "are ema kahe nahIM, A te te sUri zubha dhyAnathI svarge gayA; kemake "zubha dhyAna kAmadhenunI jema sarva manoratha pUranAruM che. temane mahimA karavAne A tejomaya devatAo Ave che, jethI tArA jevA alpa buddhivALA mANasane agninI brAMti utpanna thaI." kautukathI te jovAne mATe gozALa satvara tyAM gaye; eTalAmAM te devatAo pitAne sthAne cAlyA gayA, kemake evA duSTane deva darzana kyAMthI hoya?" paNa tyAM puSpa ane sugaMdhI jaLanI vRSTi joIne te harSa pAmyo. pachI temanA ziSyo je upAzrayamAM sutA hatA, teonI pAse jaIne teNe A pramANe kahyuM ke, "are muMDAo ! tame duSTa ziSya cho; kAraNa ke divase IcchA pramANe bhejana karIne AkhI rAtri ajagaranI jema suI raho cho. tame paNa jANatA nathI ke, tamArA sUri mRtyu pAmI gayA. aho ! uttama kuLamAM janma lenArA tamArA jevAne gurUne viSe paNa ATale pratibaMdha nathI?" pachI te zikhe beThA thayA ane "A pizA canI jema keNa bole che?" ema ciMtavana karavA lAgyA. pachI teo upAzrayanI bahAra AvyA. tyAM AcAryane maraNa pAmelA jANI teo kulIna putranI jema atyaMta kheda pAmIne ghaNIvAra sudhI pitAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. gozALo paNa temane tiraskAra karI svecchAthI jema tema belata prabhu pAse Avyo. prabhu tyAMthI vihAra karIne rAka gAme AvyA. tyAM paracakranA bhayathI cerane zodhanArA ArakSaka purUe gozALA sahita prabhune kAsage rahelA joyA. temane pUchayuM ke "tame koNa cho ?" paraMtu maunapaNAnA abhigrahavALA prabhu kAMI paNa bolyA nahIM. munio badhira jevAja hoya che. uttara na maLavAthI temaNe dhAryuM ke, "jarUra A koI herU che, tethI mauna dharIne rahela che. Ama dhArIne te phara buddhivALA puruSae gozALA sahita prabhune pakaDavA ane baMnene DAkiNInI jema bAMdhIne kUvAmAM nAkhyA ane vAraMvAra ghaDAnI jema ucA nIcA karavA lAgyA. te avasare somA ane jayati nAme utpala nimittionI be bahene ke jeo pArzvanAtha prabhunI ziSyA (uttama sAdhvIo) thaI hatI, teo te gAmamAM AvelI hatI. temaNe lokonI pAsethI sAMbhaLyuM ke, "amuka svarUpavALA koI be purUSane ArakSaka le ke kuvAmAM rAkhI uMcA nIcA karIne pANImAM nAkhavA kADhavAvaDe paDe che. te sAMbhaLI teoe vicAryuM ke, "rekhe e carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmI hoya!" AvuM dhArIne teo tatkALa tyAM AvI, te tyAM prabhune tevI sthitimAM joyA. eTale temaNe ArakSakone kahyuM ke, "are mUrkha ! tame zuM maravAne Iccho cho? tame zuM A siddhArtha rAjAnA putra mahAvIra prabhu che ema nathI jANatA ? sA vInAM AvAM vacana sAMbhaLIne teoe bhaya pAmIne prabhune mUkI dIdhA ane vAraMvAra khamAvavA lAgyA. paraMtu "mahAna purUSe ke5 karatA ja nathI, teo te pitAne AtmA rakhe malIna na thAya evI zaMkAthI kSamA ja kare che."
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 ma 1 prabhu keTalAka divasa tyAM nimana karIne ceAthuM cAmAsuM karavA mATe pRSThazra pA nagarIe padhAryA. tyAM cAra mAsakSapaNa karI vividha prakAre pratimA dharatA prabhu cAturmAsya rahyA. cAmAsAne chelle divase kAAtsaga pArI tyAMthI nIkaLIne kRtamaMgaLa nAmanA nagare gayA. te nagaramAM daridra sthavirapaNe eLakhAtA, AraMbhI, parigrahadhArI ane strI saMtAna-- vALA keTalAka pAkha'DIe vasatA hatA. temanA pADAnI vacamAM eka mATu' devAlaya hatu', temAM tenA kuLakramathI AvelI keAI devatAnI pratimA hatI. te devAlayanA eka khuNAmAM jANe tenA sta'bha hAya tema niSkapa thaIne vIraprabhu kAryAtsaga dharIne rahyA. te samaye mAgha mAsa hatA ane TADha ghaNI duHsahu paDatI hatI. prabhu AvyA te divase te pAkhaDIAne te devAlayamAM rAtre mahAtsava hatA. eTale putra parivAra laI teo harSa thI devAlayamAM ekaThA thayA, pachI nRtya gIta karIne jAgaraNa karavA lAgyA. te joI geAzALA hAsya karIne olyA are ! A pAkhaDIo kANu haze ? ke jenI strIo madyapAna karIne Ama nRtya gIta kare che.' te sAMbhaLI teoe kopAyamAna thaine tene gharamAMthI kADhI mUkayA. gezALA TADhathI hakAranI jema kha'gasa keca karatA ane gAyaka jema vINA vagADe tema daMta vINAne vagADatA bahAra ubhA rahyo. thADIvAre anuka'pA lAvI teoe pAchA geAzALAne aMdara dAkhala karyo. thoDIvAre tenI TADha dUra thai, eTale pAchA pharIvAra te prathamanI jema khelyA. pAcheA tene kADhI mUkayeA, vaLI yA lAvIne praveza karAvyeA. evI rIte kApa ane kRpA karIne teoe geAzALAne traNa vAra kADhayA ane pesADayA. jyAre cAthI vAra gAzALo peThA tyAre te olyA ke, 'are pAkhaDIe ! alpa buddhivALA evA tamAne sAcuM kahetAM kema kApa thAya che ? tamArA AvA duSTa cAritra upara kema kApa karatA nathI ? ane huM je spaSTa khelanArA chuM, tenI upara Ama vAra vAra kApa kare che?' A sAMbhaLI tenuM kuTTana karavAne yuvAna pAkhaDIe taiyAra thayA, eTale temanA vRddho temane vArIne kahevA lAgyA- A mahAtapasvI mahAtmA devAya nA kAi pIThadhArI ke upAsaka jaNAya che, mATe enA khelavAne gaNakAravuM nahI, te bhale svecchAe khelyA kare, jo tame te sAMbhaLI na zakatA ho tA vAdya vagADavA karo. teoe 'tema karyuM' ane anukrame sUryodaya thayA eTale vIraprabhu tyAMthI vihAra karI zrAvastI nagarIe AvyA, ane nagara bahAra kAyAtsaga dharIne rahyA. bhAjananA avasara thatAM geAzALe prabhune kahyuM ke,' bhagavan ! bhikSA levA cAlA, manuSya janmamAM sArarUpa eka bhAjana ja che.' sidhdhArthe pUrvanI jema kahyuM, 'are bhadra! amAre upavAsa che.' gAzALe pUchyuM' ke, svAmI ! tyAre mAre Aja kevA AhAra thaze ?? siddhA AlyA-Aje te tAre naramAMsanI bhikSA thaze.' gozALA khelyA-'jayAM mAMsanA gadha paNa na hoya teve sthAnake huM bhikSA karIza.' AvA nizcaya karIne te zrAvastIpurImAM bhiA levA peThA. 66 e nagarImAM pitRddhatta nAme eka gRhastha hatA, tene zrIbhadrA nAme priyA hatI. tene mRtaka putra AvatA hatA. eka vakhate teNIe ziRRtta nAmanA nimittine AdarathI pUchyuM ke, 'mAre saMtAna zI rIte jIve ?" teNe kahyuM, " bhadre ! jayAre tAre marela saMtAna janme, tyAre tenA rUdhirayukta mAMsanI dudha, ghI ane madha sAthe meLavIne kSIra karavI, pachI po dhuLavALA koi sArA bhikSuka Ave tene ApI devI. tema karavAthI jarUra tArAM sa tAna jIvaze ane tArI prasUti nAza nahIM pAme; paNa te bhikSuka jyAre bhAjana karIne jAya 6
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 sarga 3 je tyAre tamAre tatkALa gharanuM dvAra pheravI nAkhavuM, kemake kadI pAchaLathI te jANe to paNa kopathI tamArA gharane bALI zake nahIM." saMtAnanA arthavALI te strIe gozALa bhikSA karavA gayo te divase ja bALaka Avela hovAthI pUrvokta rIte kSIra banAvI, ane jyAre gazALe tene ghera AvyA tyAre teNIe bhaktithI te pAyasAna tene ApyuM. gozALo te jamIne prabhunI pAse Avyo ane te vArtA kahI batAvI. siddhArtha kSIra sabaMdhI je mULa vArtA hatI te kahI batAvI, eTale tatkALa gozALe mukhamAM AMgaLI nAMkhIne vamana karyuM. temAM bALakanA nakha vigere jhINA avayave joIne tene ghaNe krodha caDhaye; tethI te pelI strInuM gRha zodhavA nIkaLyo; paNa teNIe gRhanuM dvAra pheravI nAkheluM hovAthI gavALanI jema gozALe tenA gharane oLakhI zake nahIM. pachI gozALe che ke, je mArA gurUnuM tapateja hoya te A badhe pradeza baLI jAo. sAnnidhya rahelA vyaMtare e vicAryuM ke, "prabhunuM mAhAsya anyathA na thAo." ema vicArI teo e te badhe pradeza bALI nAkhe. tyAMthI vihAra karI prabhu hari nAmanA gAme gayA, tyAM gAmanI bahAra rahelA hari vRkSanI nIce pratimA dharIne rahyA. te vakhate patranI chAyArUpa chatravALI teja vRkSanI nIce zrAvastI nagarIe jato kaI mATe sAthe utaryo. vAghathI bhaya pAmelAMnI jema te sAthe TADhathI bhaya pAmIne tyAM rAtre agnine prajvalita karyo. pachI prAta:kALe uThIne sAthe cAlate thaye; paNa pramAdathI te agnine bujhAvyuM nahIM. tethI te agni vyAdhinI jema prasarate prasarata samudramAM vaDavAnalanI jema mahAvIra prabhunI pAse AvyA. te vakhate "bhagavana! A agni najIka Avyo mATe ahIMthI nAzI jAo." ema belate gozALa tarata kAkapakSInI jema bIje nAzI gayo. prabhue tenuM vacana sAMbhaLyuM hatuM paNa karmarUpa Idhanane bALavAne mATe dhyAnarUpa agninI jema te agnine paNa mAnatA tyAM sthira thaIne UbhA rahyA. ' hemaMtanA tuSAra (jhAkaLa)thI kamaLanA be kezanI jema te agnithI prabhunA caraNa zyAma thaI gayA. agni zAMta thayA pachI prabhu gozALA sahita lAMgala nAmanA gAme gayA. tyAM vAsudevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. te gAmanA bALako tyAM kIDA karatA hatA, teone gozALa pretanI jema vikRtarUpa karIne citaraphathI bIvarAvavA lAgyuM. tenA bhayathI koInA vastro paDI gayA, kedanI nAsikAo kuTI, kei cAlatA cAlatA paDI gayA. tevI rIte sarva bALaka gAma tarapha nAzI gayA; eTale te bALakanA pitA tyAM AvyA, ane gozALAne vikRta rUpadhArI joIne "are amArA bALakone kema bIvarAve che? " ema kahI teo tene puSkaLa mAra mAravA lAgyA. te vakhate gAmanA vRddhA tyAM AvyA, teo prabhune joIne bolyA ke-"are ! murkha ! ene choDI de, e te A devAryani sevaka che ema jaNAya che. teo e vRddhAnA kahevAthI tene choDI mUkyo, eTale gazALe prabhune kahyuM hA , e te A devAyane sevaka hoya ke "svAmI! anya jana mane mAre che, te paNa tame adyApi mArI upekSA kema kare che ? tame te vajanI jevA niSThura jaNAo che !' siddhArthe kahyuM ke, "tuM je mAra khAya che, te vyAdhinI jema aMgamAMthI uThelA tArA svabhAvathI ja khAya che. pachI kAryotsarga pArI tyAMthI vihAra karIne prabhu Avarta nAmanA gAme AvyA. tyAM baLadevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. gozALA tyAM paNa prathamanI jema gAmanA bALakone bIvarAvavA lAgyo. te bALakanA pitAe tyAM AvIne durmada sAMDhIAnI jema tene kuTI nAkhyuM. temanA gayA pachI pharIvAra paNa te bALakane bIvaDAvavA lAgyA. "prANIothI prANAMta sudhI paNa prakRti choDAtI nathI." kAdha pAmI te bALakanA pitAe tyAM AvI paraspara kahevA lAgyA ke,
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM "A bIcArA baLakuTakane mAravo te kAMI ThIka nahIM, tenA svAmIne ja mAre, kAraNa ke te tene niSedha kema karato nathI. sevake aparAdha kare to tenA svAmIne daMDa kare, evI maryAdA che." pachI aparAdha chatAM dhAnanI jema zALAne cheDI daIne te durbaddhio daMDa ugAmatA vIraprabhunI pAse AvyA. tevAmAM tyAM rahelo ahaMtane bhakta kaI vyaMtara krodhathI baLadevanI pratimAmAM adhiNita thaye; tethI jANe pratyakSa baLadeva hoya tema te baLadevanI pratimA haLa laIne temanI sAme mAravA AvI. te joIne AzaMkA ane vismaya pAmI sarva grAmyajano prabhunA caraNakamaLamAM paDI khamAvavA lAgyA ane pitAne niMdavA lAgyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu corAka gAme AvyA, ane koI ekAMta sthaLe pratimA dharIne rahyA. gozALe kahyuM ke, "svAmI ! gocarI javuM che ke nahIM?" siddhArthe kahyuM, "Aje amAre upavAsa che." pachI kSudhAtura thayele ge zALe ekalo utsukapaNe bhikSAne mATe gAmamAM gaye. tyAM koIka ThekANe goThane mATe rAI thatI teNe dIThI; eTale "bhikSAno samaya thayo che ke nahi?" tene nirNaya karavA gazALe saMtAI saMtAIne jevA lAgyo. te vakhate te gAmamAM ce2 lokono moTe bhaya hato, tethI "A saMtAIne jue che, mATe te cora che athavA cArano mokalele cara puruSa che." ema tarka karIne gAmanA lokoe zALAne kuTI nAMkhe. gazALe krodhAyamAna thaIne zApa Apyo ke, "je mArA dharmagurUnuM tapateja hoya te A lokone goSTimaMDapa baLI jAo." eTale bhagavaMtanA bhakta vyaMtaree te maMDapane bALI nAkhyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu kalaMbuka nAmanA gAme gayA. te gAmamAM megha ane kALahastI nAme be zailapALaka bhAIo rahetA hatA. te vakhate kALahastI sainya laIne cenI pachavADe jatuM hatuM. teNe mArgamAM gozALA sahita vIraprabhune AvatA joyA, eTale tenI upara coranI zaMkA karI. "tevA lokonI evIja buddhi hoya che." kALahastIe pUchyuM ke, "tame keNa che?" paraMtu maunadhArI prabhu kAMI bolyA nahIM. gozALA paNa gamatanI khAtara vAnaranI jema mauna dharI rahyo. pachI teNe gozALAne ane prabhune bAMdhIne pitAnA bhAI meghane sepyA. te megha siddhArtha rAjAne sevaka hatuM ane teNe prathama prabhune joyA hatA, tethI prabhune oLakhyA, eTale prabhune teNe khamAvIne mUkI dIdhA. prabhue avadhijJAnathI jANyuM ke, "haju mAre ghaNuM karmanI nirjarA karavAnI che. te karma sahAya vinA mArAthI tarata khapAvAya tema nathI. kAraNa ke sainike sivAya zatruono mATe samUha jItI zakAto nathI. A Aye dezamAM vihAra karavAthI mane tevI sahAya maLavI durlabha che, mATe have huM anArya dezamAM vihAra karU?" Avo vicAra karIne moTA ghara sAgaramAM jalajaMtu praveza kare tema prabhu lATa dezamAM gayA, je dezamAM prAyaH badhA krUra svabhAvI manuSyaja rahetA hatA. tyAM prabhune joIne kaI "muMDa muMDe' ema kahIne mAravA lAgyA, keI sparza dhArIne pakaDavA lAgyA, keI cora dhArIne emane bAMdhavA lAgyA, keI kautukathI prabhunI upara bhasatA zvAnane mUkavA lAgyA ane bIjAo potAnI marajI pramANe bIjI aneka prakAranI viDaMbanA karavA lAgyA. paraMtu jema regI ati ugra auSadhethI rogane nigraha thata jANa harSa pAme, tema prabhu AvA upasargothI karma khapatAM jANIne ati harSa pAmatA hatA. vanamAMthI pakaDI lAvelA hAthInI jema gozALe paNa tyAM baMdhana ane tADana vigerenI aneka vedanAe sahana karI. prabhu tyAM karmanI ghaNI nija rA karIne jANe kRtArtha thayA hoya tema 1 ahIM sahAyaka upadravAdikanA karanArane gaNyA che. 2 Arya rAjAnA gupta cara.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaga 3 je Arya dezanI sanmukha cAlyA. anukrame pUrNakaLaza nAmanA gAmanI najIka jatAM te lATa dezanI bhUmimAM praveza karavAne IrachatA be coroe prabhune sAmA AvatA joyA. eTale "A apazukana thayA." evuM dhArI teo prabhune mAravAnI IcchAthI karNikA upADIne AvatA pretanI jema khaDraga ugAmIne prabhunI sAme deDaDyA, A samaye devalekamAM beThelA iMdrane ciMtavana thayuM ke, hAla vIraprabhu kyAM haze ?" avadhijJAne jotAM teNe prabhune tathA temane mAravAne taiyAra thayelA te baMne cArone tatrastha joyA. tatkALa siMha jema hAthIne mArI zake tevA paMjAthI be harine mAre tema I meTA parvatane toDI zake tevA parAkramI vajavaDe te baMne cirane mArI nAMkhyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu bhaddilapure AvyA. tyAM cAra mAsanA upavAsa (comAsI ta5) karIne pAMcamuM cAturmAsya rahyA. tapanuM pAraNuM karI tyAMthI vihAra karatAM anukrame prabhu kadalI samAgama nAmanA gAma pAse AvyA. tyAMnA loko yAcakone ane ApatA hatA, te joI gozALe prabhune kahyuM ke, "svAmI ! ahIM bhajana kare." siddhArthe kahyuM ke, amAre Aje upavAsa che." "tyAre huM ekale jamIza" ema kahI te tyAM gayo. gazALe tyAM jamavA beThe, paNa pizAcanI jema tRpta thaye nahIM, eTale gAmanA lokoe sarva anathI bharelo eka thALa tene arpaNa karI dIdhe. gozALe temAMnuM badhuM ana khAI zakyA nahIM, kaMTha sudhI AhAra karyo, tethI pANI pIvAmAM paNa maMda thaI gaye, eTale te lokoe "are ! tuM tArI AhAra karavAnI zaktine paNa jANatA nathI, tethI tuM zuM mUrtimAnuM duSkALa chuM?" ema kahI te thALa tenA mastaka para pheMkyo. pachI tRptithI peTane paMpALa paMpALate ge zALA tyAMthI cAlyA gaye. tyAMthI vihAra karIne prabhu jaMbUkhaMDa nAmanA gAme gayA. prabhu kAsage rahyA. gazALa sadAvratanuM bhojana meLavavAnI IcchAthI pUrvavat te gAmamAM gaye. pUrvanI jema tyAM paNa tene bhajana ane tiraskAra baMne maLyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu tubA nAmanA gAma samIpe AvyA. prabhu bahA2 pratimA dharIne rahyA ane gozALA gAmamAM gayo. te gAmamAM bahukRta ane aneka ziSyonA parivArathI paravarelA zrI pArzvanAthanA ziSya vRddha naMdISeNuthArtha AvyA hatA, teo gacchanI badhI ciMtA choDI daIne jinakalapanA pratikanera karatA hatA, temane joI gozALe municaMdrAcAryanI jema temanuM hAsya karIne prabhunI pAse AvyuM. te maharSi naMdINa rAtre te gAmanA keI cokamAM dharmadhyAna karavA mATe kAtsarga dharIne staMbhanI jema sthira rahyA. ceko karavA nIkaLelA grAmarakSakee temane cAranI bhrAMtithI mArI nAMkhyA. teo sadya avadhijJAna meLavI mRtyu pAmIne devaleke gayA. devatAoe temane mahimA karyo, te joI gozALe tyAM AvI temanA ziSyone pUrvavat tiraskAra karyo. tyAMthI vihAra karIne prabhu kUpikA nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM A rakSaka ke e pracchanna carapaNAnI bhrAMtithI gozALa sahita prabhune herAna karyA, te vakhata "niraparAdhI evA keI rUpavAna, zAMta ane yuvAna devAryane gupta caranI bhrAMtithI ArakSake mAre che." eve vArtAlApa lokamAM phelAya. te vArtAlApa zrI pArzvanAthanI pragabhA ane viyA nAme be ziSyA cAritra choDIne nirvAha mATe parivArikA thaIne te gAmamAM rahetI hatI, 1. sadAvrata hatuM. 2 jinakalpanI tulanA. -
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 45 teNe sAMbhaLyuM. tethI "khe, te vIra prabhu to na hoya?" evI zaMkA karatI tyAM AvI. tyAM bhagavaMtane tevI sthitimAM joyA; eTale teoe prabhune vaMdanA karIne ArakSakone kahyuM ke, "are mUkhe ! A siddhArtha rAjAnA putra zrI mahAvIra che ema zuM tame nathI jANatA ? have jaladI temane choDI mUke; kemake A khabara ja Idra jANaze te tamArI upara prANahara vajI mUkaze." A pramANe sAMbhaLIne teoe prabhune choDaDyA ane vAraMvAra khamAvyA. pachI bhagavaMta tyAMthI vizALAparI tarapha cAlyA. AgaLa jatAM be mA AvyA. eTale gazALe kahyuM ke, "he nAtha ! huM tamArI sAthe nahIM AvuM, kAraNa ke mane koI mAre che tyAre tame taTastha thaI joyA karo cho, vaLI tamane upasargo thAya che tyAre tenI sAthe mane paNa upasargo thAya che, kemake agni sukAnI sAthe lIlAne paNa bALe che. vaLI lo ke prathama mane mAre che ane pachI tamane mAre che. temaja sArA bhejananI IcchA thayA chatAM kaI divasa bhojana thAya che ane koI divasa bhUkhyA rahevuM paDe che. vaLI pASANamAM ane ratnamAM, araNyamAM ane nagaramAM, taDakAmAM ane chAyAmAM, agnimAM ane jaLamAM, haNavA AvanAramAM ane sevakamAM nivizeSa-samadaSTi rAkhanAra evA tamArI sevA mUDha buddhivALA putranI jema koNa kare? eka tALavRkSanI sevA kare tevI niSphaLa tamArI sevA meM brAMta thaIne Aja sudhI karI che te saMbhAraje, have huM tevI sevA karIza nahIM." siddhArtha belyo "tane je rUce te kara. amArI te evI ja zailI che, te kadi paNa anyathA thaze nahIM." pachI prabhu tyAMthI vizALa nagarIne mArge cAlyA ane gozALo ekalo rAjagRha nagarane mArge cAle. AgaLa cAlatAM sarpavALA moTA rAphaDAmAM uMdara pise tema jemAM pAMcase cAra rahe che evA eka moTA araNyamAM gazALe praveza karyo. eka core gIdhanI jema vRkSa uparathI gozALAne dUrathI Avate joye, eTale teNe bIjA ne kahyuM ke kiMI dravya vinAne nagna purUSa Ave che. teo belyA ke, "te nama che to paNa ApaNe tene choDa nahIM, kAraNa ke kadApi te kaIne mokalele cAra puraSa paNa hoya. mATe te ApaNe parAbhava karIne jAya te ucita nathI." evI rIte vicArI teo najIka AvelA gozALAne "mAme, mAme" kahI vArA pharatI tenA khabhA para caDIne tene calAvavA lAgyA. ra evI rIte calAvavAthI gozALAnA zarIramAM zvAsa mAtra bAkI rahyo, eTale cAra loko tene choDIne tyAMthI bIje cAlyA gayA. gozALe vicAryuM ke, "svAmIthI judA paDatAM prAraMbhamAMja zvAnanI jema meM AvI dusaha vipatti bhegavI, prabhunI vipattine te IMdrAdika devatAo paNa AvI AvIne dUra kare che, te temanA caraNane zaraNe rahevAthI mArI paNa vipattio nAza pAme che. je prabhu rakSaNa karavAne mATe pote samartha chatAM paNa kaI kAraNathI udAsIna rahe che, tevA prabhune maMda bhAgyavALA purUSa dhananA nidhine prApta kare tema huM have zI rIte prApta karIza ? mATe cAla, tenI ja zedha karUM" A nizcaya karI gazALa prabhunA darzanane mATe te vananuM ullaMghana karIne azrAMtapaNe bhamavA lAge. prabhu vizAlA nagaramAM AvyA. tyAM kaIlehakAranI zALAmAM lokonI AjJA laIne prabhu pratimA dhAraNa karIne rahyA. te zALAne svAmI luhAra cha mAsa sudhI regothI pIDAI taratamAM ja nirogI thaye hato. te ja divase pitAnA svajanothI vIMTAIpitAnI koDamAM Avyo. tyAM prabhune joIne teNe citavyuM ke, "pahele ja divase mAre A pAkhaMDInA darzana thayA te meTuM apazukana thayuM, mATe AnI upara ja leDhAne ghaNu mArIne e amaMgalane dUra karUM" pachI te duSTa prabhune mAravA mATe ghaNa upADIne deDayo. te vakhate idane vicAra
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 3 je thayo ke, "hAla prabhu kyAM haze ?" avadhijJAne jotAM te luhArane ghaNu mAravA udyata thayela jANI IMdra tatkALa tyAM AvyA ane potAnI zaktithI te ghaNa tenA ja mAthA upara paDAve, tethI mAMDa mAMDa regamukta thayAM chatAM paNa ghaNanA prahArathI te luhAra yamadvAramAM pahoMcI gaye. Idra prabhune namI saudharma ka95mAM gayA. tyAMthI vihAra karIne prabhu prAmaka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM bibhelaka nAmanA udyAnamAM AvelA bibhelaka nAmanA yakSanA maMdiramAM prabhu kAryotsarga karIne rahyA. te yakSane pUrva bhave samakita pharaseluM hatuM, tethI teNe anurAga dharIne divya puSpa ane vilepanAdikathI prabhunI pUjA karI. tyAMthI vihAra karIne prabhu zAlizIrSa nAmanA gAme padhAryA. tyAM udyAnamAM pratimA dharIne rahyA, te vakhate mAgha mAsa vartato hato. tyAM kaTapUtanA nAme eka vANavyaMtarI devI hatI, te prabhunA tripRSNanA janmamAM prabhunI vijayavatI nAme patnI hatI. te bhavamAM tene sArI rIte mAna na maLavAthI roSavatI thaIne mRtyu pAmI hatI. keTalAka bhavamAM bhamyA pachI te manuSya bhava pAmI hatI. te bhavamAM bALatapa karI mRtyu pAmIne A bhavamAM te vya tarI thaI hatI. pUrvanA vairathI ane prabhunA tejane sahana na karI zakavAthI teNe prabhunI pAse AvIne tApasInuM rUpa vikuvyuM. pachI mAthe jaTA dhAraNa karI, valkalanA vastra paherI, hima jevA zItaLa jaLamAM zarIrane baLIne prabhunI upara uMce ubhI rahI pachI pavana vistArIne sIseLIAnI jema zarIraparathI jaLanA ati duHsaha zItaLa biMduo prabhunI upara uMce paDavA lAgyA. jaTAnA agra bhAgathI ane valkalamAMthI paDatA jaLabiMduoe prabhune palALI dIdhA. je bIje kaI puruSa te ThekANe heta te zItathI TharIne phATI jAta, arthAt prANa jatA raheta. A pramANe AkhI rAtri zIte pasargane sahana karatAM prabhunuM atyaMta karmone khapAve tevuM dharmadhyAna vizeSe dIpI nIkaLyuM, ane anuttara vimAnamAM rahelA devuM hoya tevuM sarva lekane avalokana karAvanArUM vizeSa prakAranuM 1 avadhijJAna utpanna thayuM. zrI viraprabhune devabhavamAM paNa jyAre jyAre sahaja avadhijJAna prApta thatuM tyAre teo ekAdazAMgI sUtrArthane dhAraNa karanArA thatA hatA. ahIM rAtri vyatIta thaI eTale kaTapUtanA zAMta thaI gaI. pachI te ghaNe pazcAttApa karIne bhaktipUrvaka prabhunI pUjA karI pitAne sthAnake gaI. tyAMthI vihAra karIne prabhu bhadrikApurIe AvyA. tyAM dIkSA lIdhA pachInuM chaThTha mAsuM karavAne mATe prabhu tapane AcaratA sthiti karIne rahyA. tyAM cha mAse gozALa AvIne maLe. pUrvanI jema prabhunI sevA karate te sAthe rahyA. prabhue vividha abhigrahapUrvaka tyAM cAra mAsakSapaNa karyA. pachI varSAkALa nigamana karI nagarInI bahAra pAraNuM karyuM. 9898353 (18888888888888888888888888 898045388 // ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra prathama Sar3a varSa vihAra ___ varNano nAma tRtIya sargaH // 88888401 31228238888 88888 89 9283812
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 4 the zrI mahAvIra svAmIne bIjA cha varSane chastha vihAra gozALe sevelA zrI vIrabhagavaMte tyAra pachI ATha mAsa sudhI upasarga vagara magadhadezanI bhUmimAM vihAra karyo. pachI AlaMbhikA nAmanI nagarIe gayA. tyAM cAra mAsakSapaNa karIne comAsuM ullaMghana karyuM. jemAsuM pUrNa thayA pachI te nagarInI bahAra pAraNuM karIne prabhu gozALA sahita kaMDaka nAmanA gAme gayA. tyAM vAsudevanA maMdiranA eka khuNAmAM jANe ratnamaya pratimA besADI hoya tema prabhu pratimA dharIne rahyA. prakRtithI nirlajaja ane ghaNA vakhatathI karelI saMlInatAthI Atara thayela gozALa vAsudevanI pratimAnA mukha pAse purUSa cinha dharIne ubhuM rahyuM. tevAmAM tene pUjArI Ave, te gozALAne evI rIte rahele joIne vicAravA lAgyuM ke, "A koI pizAcagrasta athavA gAMDe mANasa jaNAya che. evuM vicArate te aMdara peThe ane tene barAbara che eTale tene nagna joIne teNe dhAryuM ke, "A keI nagna jaina sAdhu jaNAya che. vaLI vicAryuM ke, jo Ane mArIza te lake kaheze ke, A duSTa nirdoSa evA sAdhune vinAkAraNa mAryA che, mATe AnuM gAmane je yaMgya lAge te kare; tethI huM A vAta gAmanA lokone jaIne kahuM' ema vicArIne te gAmanA lokone tene batAvavA teDI lAvyA. tatkALa gAmanA bALakee tene lapaDAkethI ane muSTiothI kuTavA mAMDyo. pachI e gAMDe che, mATe ene mAravAthI sayuM" ema kahIne vRddha lekoe tene choDAvyuM. karmarUpI zatrune mardana karanArA prabhu tyAMthI vihAra karIne mardana nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM baLadevanA maMdiramAM prabhu pratimA dharIne rahyA. tyAM paNa pUrvanI jema baLadevanA mukhamAM purUSacinha rAkhIne gozALe Ubhe rahyo. tethI pUrvanI jema gAmanA le ke e kuTaDyo ane pUrvanI jema vRddhAe choDAvyuM. tyAMthI vihAra karIne tapavI prabhu bahuzALa nAmanA gAme gayA. tyAM zALavI nAmanA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. tyAM zAlAryA nAme eka vyaMtarI hatI, teNe kAMI paNa kAraNa vagara kodha pAmIne prabhunI upara karmane ghAta karanArA keTalAka upasargo karyA. upasarga karatAM karatAM jyAre te zrAMta thaI tyAre teNe prabhunI pUjA karI. pachI tyAMthI vihAra karIne vIraprabhu lohAla nAmanA gAme AvyA. tyAM jItazatru nAme rAjA hatA. te rAjAne kaI rAjA sAthe virodha cAlato hato; tethI rAjapurUSoe mArgamAM prabhune gozALA sahita AvatA joyA. eTale "tame koNa cho?" ema teoe pUchyuM, paNa maunadhArI prabhu kAMI belyA nahIM. tethI "A keI zatrunA hevuM che. evuM dhArI temane pakaDIne jItazatru rAjAne eNpyA. tyAM asthika gAmathI utpala nimittIo AveluM hatuM. teNe prabhune oLakhyA, eTale vaMdanA karI ane jItazatru rAjAne badhI vArtA kahI. pachI rAjAe paNa bhaktithI prabhune vaMdanA karI. 1 kAvadhi.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 sarga 4 the tyAMthI vihAra karIne prabhu purimatAla nagare padhAryA. tyAM pUrve evuM baneluM hatuM ke tyAM vAgura nAme eka dhanADhatha zeTha raheto hato. tene bhadrA nAme priyA hatI. te vaMdhyA hatI, tethI saMtAnane mATe devatAonI bAdhAe karI karIne thAkI gaI hatI. eka vakhate te baMne zakaTamukha nAmanA udyAnamAM gayA. tyAM teoe devanI jema puSpa cuMTavA vigerethI cirakALa krIDA karI. kriIDA karatAM karatAM teo eka moTA jIrNa maMdira pAse AvyA. kautukathI baMnee temAM praveza karyo. aMdara daSTine amRta jevI zrI malinAtha prabhunI pratimA dekhIne zraddhApUrvaka temaNe vaMdanA karI. pachI prArthanA karI ke, "he deva ? tamArA prasAdathI je amAre putra ke putrI thaze, to ame A tamArA jItyane uddhAra karazuM, ane tyArathI sadA tamArA bhakta thaIne rahezuM. A pramANe kahIne teo potAne ghera AvyA. tyAM najIkamAM keI ahaMtabhakta vyaMtarIne nivAsa hatuM, tenA prabhAvathI bhadrAnA udaramAM garbha rahyo. tethI zeThane deva upara pratIti AvI. garbhanA divasathI ja mAMDIne teNe moTA harSathI durgatimAMthI potAnA AtmAnI jema te devAlayane uddhAra karavAne AraMbha karyo. ane buddhimAnuM vAgura zeTha lIdhelA abhigraha pramANe darare ja tyAM jaIne te malinAthanI pratimAnI trikALa pUjA karavA lAgyA. tene jinabhakta jANIne vicaratA evA sAdhu ane sAdhvIo paNa tene ghera AvavA mAMDaDyA ane te paNa sadA temanI pUjA satkAra karavA lAgyo. nityanA sAdhuenA saMgathI zreSTha buddhivALA te zeTha zeThANuM zrAvakapaNuM pAmyA ane sarva vidhinA jANanArA thaI gayA. A samaye zrI vIrabhagavaMta te purimatAla nagaranA zakaTamukha nAmanAja udyAnamAM kAusagna karIne rahyA. tyAM izAbeMka jinezvarane vaMdanA karavA AvyuM. teNe mallinAtha prabhunA biMbane pUjavA mATe jatA te vAgura zeThane je. eTale IzAna I kahyuM ke, "are zeTha! A pratyakSa jinezvaranuM ullaMghana karIne jinezvaranA biMbane pUjavA mATe AgaLa kyAM jAo cho? A bhagavAna zrI vIrasvAmI carama tIrthakara che, te chadmasthapaNe vihAra karatAM ahI pratimA dhArI thaIne rahyA che.' te sAMbhaLI vAgura zeThe mithyA duSkRta daI traNa pradakSiNA karI kUrmanI jema zarIra saMkocIne bhaktithI prabhune vaMdanA karI. pachI IzAnaIdra ane vAgura zeTha prabhune namIne potAne sthAnake gayA. tyAMthI vihAra karIne prabhu uSNaka nAmanA nagara tarapha cAlyA. mArgamAM taratanA paraNelA ane taddana virUpa AkRtivALA ke varavadhU sAmA maLyA. temane joIne gozALo be ke-"aho ! juo to kharA ! A baMnene kevA moTA peTa che, moTA dAMta che, haDapacI tathA Doka lAMbI che, vAMsAmAM khUMdha nIkaLelI che ane nAke cIbA che. aho ! vidhAtAnI jeDI devAnI khubI paNa kevI che, ke jeNe varakanyA baMne sarakhA meLavI dIdhA che ! huM te dhAruM chuM ke, te vidhAtA paNa kautukI che. A pramANe gozALA temanI AgaLa jaI jaIne vAraMvAra kahevA lAgyuM, ane mazkarA [viduSaka]nI jema vAraMvAra aTTahAsa karavA lAgyuM. te joIne te vadhUvaranI sAthenA mANase kopAyamAna thayA. tethI gozALAne teoe ceranI jema mayarabaMdhavaDe bAMdhIne vAMsanI jALamAM pheMkI dIdhA. ge zALe prabhune uddezIne kahyuM ke, "he svAmI! mane bAMdhe che, te chatAM tame mArI upekSA kema kare che ? tame anya jananI upara paNa kRpALu cho, te zuM pitAnA sevaka upara kRpALu nathI?" siddhArthe kahyuM ke, "vAnaranI jema capaLatA karanArA evA tAre tArA pitAnA duzcaritrathI haMmezA vipatti to siddha thaI cukI che. prabhu thoDe dUra jaIne tenI rAha jotA UbhA rahyA.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 su 49 eTale pelA dhrUvaranA mANasA prabhune joIne vicAravA lAgyA ke, jue, A mahA tapasvI devA A purUSanI rAha jue che, mATe kadAca A mANasa temanA pIThadhArI, chatradhArI ke koI bIjuM kArya karanAra sevaka haze.' A pramANe vicArIne teoe prabhune mATe gAzALAne cheADI mUkayo. pachI prabhu tenI sAthe cAlatA anukrame gAbhUmimAM AvyA. geAzALe gAvAlAne pUchyuM ke, 'are bIbhatsa mUttivALA ! are mlecche ! are peAtAnA nehaDAmAMja zUravIra gAvALA ! kahA, A mAga kayAM jAya che? ' geAvALIA khelyA'are ! musAphara ! tuM vinAkAraNa zA mATe amAne gALeA Ape che ? are zALA ! tAro nAza thai jaze.' geAzALe kahyuM, are dAsInA putra ! jo tame mAro ATalA Akroza sahana nahI karo tA huM adhika Akroza karIza, vaLI meM tamane kAMi gALA ApI nathI. me tamane mleccha ne bIbhatsa kahyA che to zuM tame mleccha ane bIbhatsa nathI ? me' khATu' zuM kahyuM che ? ' te sAMbhaLI teoe krodhathI geAzALAne bAMdhIne vAMsanA vanamAM pheMkI dIdhA; paraMtu khIjA dayALu musApharoe tene cheDAvyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu rAjagRhanagare padhAryA. tyAM cAra mAsakSapaNavaDe vividha prakAranA abhigraheA karIne prabhue AThamu' cAmAsu ni mana karyuM. cAturmAsane aMte nagaranI bahAra prabhue pAraNuM karyuM.. pachI prabhue ciMtavyu` ke, 'mAre haju paNa ghaNuM kama nija ravAnu che.' mAma vicArIne karyAM nirAne mATe prabhu gAzALA sahIta vabhUmi, zuddhabhUmi, ane Ata vigere mleccha dezeAmAM vicaryA, te dezomAM paramAdhAmika jevA svacchaMdI mleccha vividha upasagothI zrI vIraprabhune upadravA karavA lAgyA. kAi prabhunI niMdA karatA, kAI prabhune hasatA, ane koi zvAna vigere duSTa prANIone laine prabhune vIMTI vaLatA hatA para`tu AthI kane dhvaMsa thAya che' evu dhArIne zalyanA uddhAranA sAdhanAthI chedAddhika thatAM jema haSa pAme tema prabhu te upasagenthI ulaTA harSa pAmatA hatA. kAganI cikItsA karanAra prabhu karmInA kSaya karavAmAM sahAyakArI te mlecchone kha'thI paNa adhika mAnatA hatA. jemanA caraNunA aMguThA mAtravaDe dabAvavAthI acaLa evA merU paNa kapAyamAna thayA hato, tevA zrI vIraprabhu paNa karmathI pIDAyA chatAM AvI rIte varte che. zaIndre temanI Apatti dUra karavAne mATe siddhArtha vyaMtarane nimelA che paNa te to mAtra geAzALAne uttara ApavAneja upayeAgI thaI paDayo, khIjI vakhata tA te hAjara paNa raheto nahI. prabhunA caraNamAM meTA moTA sure'dro AvIne vAravAra ALA che ane kikara thaine vo che, iMdrAdika paNa prabhune prApta thatI karmajanya pIDAmAM mAtra udAsI thaIne rahe che. jemanA nAma mAtrathI duSTa upakUvA kUvI jAya che, te prabhune ulaTA ati kSudra leAkeA upadrava kare che, tenA pAkAra kAnI AgaLa jaIne karIe ? jagatanA te kRtaghra sukRtone dhikkAra che, ke jee vAmIthI utpanna thayelA che, chatAM paNa AvA vighnamAM AvI paDelA svAmInI rakSA karatA nathI. AkhA jagatanuM rakSaNa ane kSaya karavAnu AtAmAM baLa chatAM prabhu tene kiMcit paNa upayAga karatA nathI. kAraNa ke "saMsArasukhanA lAlacu purUSoja potAnA khaLatuM tevA prakAre phaLa meLavavA icche che." AzrayasthAna paNa nahI' maLI zakavAthI TADha ane taDakAne sahana karatA prabhu cha mAsa sudhI dharma jAgaraNa karatAM te bhUmimAM rahyA, ane zUnyAgAramAM ke vRkSataLe rahIne dharmadhyAnamAM parAyaNa evA prabhue navamuM cAturmAsya ni mana karyuM.... tyAMthI vihAra karIne prabhu gozALA sAthe siddhArtha pure AvyA. tyAMthI krU gAma tarapha cAlyA. mArgamAM eka talanA choDavA joine geAzALe prabhune pUchyuM ke- svAmI ! A 7
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 4 thA tilanA cheDavA phaLaze ke nahI' ?' bhavitavyatAne yAge prabhu pAte ja mauna cheDIne khelyA, he bhadre ! e tilanA cheADa phaLita thaze. puSpanA sAta jIva je khIjA cheADamAM rahelA che, te cavIne Aja cheDamAM tilanI sigamAM teTalA ja tilapaNe utpanna thaze.' prabhunA A pramANenAM vacana para gozALAne zraddhA na AvavAthI teNe te tilanA bhAthAMne mATI hAthethI ukheDIne khIje mUkI dIdhuM. te vakhate 'prabhunI vANI asatya na thAe' evu dhArIne najIka rahenArA koI devatAe tarata ja tyAM meghanI vRSTi viSuvI, tethI tyAMnI jamIna ane te talanuM bhAthu' jarA A thayuM. tevAmAM te pradezamAM koi gAya nIkaLI, tenI kharIthI te bhAthuM dakhAyu', eTale te A bhUmimAM pezI gayuM', pachI pRthvI sAthe maLI javAthI sajjaDa thayuM. anukrame tenA mULa UDA gayA ane navA aMkurA utpanna thayA. anukrame tenI sI`gamAM prabhue kahyA pramANe puSpanA sAta jIvA tilapaNe utpanna thayA ane vadhavA lAgyA. bhagavaMta tyAMthI duSTa buddhivALA ane potAne prabhuno kharA bhakta mAnatA gAzALA sahita krUgrAme gayA. 50 have caMpA ane rAjagRhI nagarInI vacce dhanathI pUrNa ane mahImaMDaLamAM maMDanarUpa gaumar nAme eka gAma che. temAM geAzakhI nAme eka AhIrapati kauTu bI (kaNabI) raheto hato. tene azrumatI nAme eka vadhyA strI hatI, ke je tene ati vallabha hatI. te gAmanI najIka kheTaka nAme eka gAma hatuM. te gAma cAralAkAe AvIne bhAMgI nAMkhyuM ane ghaNA lAkone baMdI tarIke pakaDavA te samaye vezikA nAmanI koI strIe putrane janma ApyA. tenA pati haNAyela hAvAthI tene svarUpavatI jANIne coralAkae sAthe lIdhI. prasava rAgathI pIDita evI te strI vRSabha jevA durdA'ta ane vege cAlatA cAraleAkAnI sAthe hAthamAM bALakane laIne cAlI zakI nahIM. tyAre cArA melyA ke, 'are strI ! jo tuM jIvavAne icchatI hoya to mUttimAnlR vyAdhi jevA A khALakane cheDI de.' pachI te vezikA bALakane eka vRkSa taLe mUkI daIne bhaya pAmI chatI cAraleAkAnI sAthe cAlI, " sarva lokone prANathI vizeSa khIju kAMI paNa priya nathI.'' prAta:kALe pelo gAza`khI kaNabI tyAM AvyA, teNe e bALakane joyA. tene svarUpavAna joine teNe grahaNa karyA, ane ghera AvI pAtAnI patnIne putra tarIke rAkhavA arpaNa karyAM. "aputrIAene bIjAnA putra paNa ati vahAlA lAge che." pachI te buddhimAn kaNabIe eka meDhAne mArI tenA rUdhirathI bALakane kharaDIne ane potAnI patnIne sUtikAnA veSa paherAvIne leAkAmAM evI vAta phelAvI ke, 'mArI strIne gUDhaga hatA, te Aje putranA prasava thayA che.' Ama kahIne teNe leAkeAmAM mahAtsava pravartAvyA. ahI te bALakanI mAtA vezikAne je cAraleAkeA lai gayA hatA, teNe caMpApurInA cauTAmAM vecavAne mATe ubhI rAkhI, tene peAtAnA dhadhAne ceAgya dhArIne koi vezyAe kharIda karI. pachI te vezyAe tene gaNikAnA badhA vyavahAra zIkhavADayA. anukrame rUpathI apsarAne paNa tiraskAra kare tevI te vezikA eka prakhyAta gaNikA thaI paDI, te vezikAnA putra geAzakhika kaNabIne ghera yuvAna thayA. eka vakhate te mitrAnI sAthe ghInuM gADuM vecavAne mATe ca'pAnagarImAM AvyA. tyAM nagarajanAne catura ramaNIenI sAthe vilAsa karatA joi te paNa vilAsa karavAnI icchAthI gaNikAonA pADAmAM gayA. tyAM bIjI vezyAemAM rahelI peAtAnI mAtA vezikAne teNe joi, eTale tenI sAthe ramaNa karavAnI tenI IcchA thaI. ajJAna manuSya pazu jevA ja hoya che." pachI teNe tatkALa tene eka AbhUSaNa ApyuM ane rAtre snAna vilepanAdi karIne teNInA ghara tarapha cAlyo. mArge jatAM "C
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ va 10 mu` tenA eka paga viSTAmAM paDayA, paNa kAmamAM meha pAmI gayelA teNe kAMi jANyuM nahIM. e vakhate tene pratibadha karavAne mATe tenI kuLadevatAe mAga mAM eka gAya ane vAchaDa vikuryAM, te vADAne joine potAnA paga tenI sAthe te ghasavA lAgyA, tevAmAM te vatsa manuSyavANIe gAyane kahevA lAgyA-mAtA ! juo A koi purUSa dharahita ni capaNe peAtAnA viSTA bharelA pagane mArI sAthe ghase che.'te sAMbhaLI gAya elI-vatsa ! kheda kara nahI', tenu' e apakRtya kAMI vizeSa nathI; kemake kAmadevanA gadheDA thaine e pAtAnI mAtA sAthe vilAsa karavAne tvarAthI jAya che.' te sAMbhaLI teNe ciMtavyuM ke, A gAya manuSyavANIthI Ama kema bele che ? mATe huM te vezyAnI tajavIja te karU'.' AvA vicAra karI te vezyAne ghera AvyA. vezyAe azrutyAna vigere karavA vaDe tenA satkAra karyAM; paraMtu pelI gAyanI vANIthI zaMkA AvelI hovAthI te purUSanA cittamAM kAmavyApAranA rAdha thai gayA hatA, eTale teNe kSaguvAra rahIne te vezyAne kahyuM ke-bhadre ! tamArI je para'parA hAya te kaheA.' tenu' e vacana jANe sAMbhaLyuM ja na hoya tema karIne e vezyA tene aneka prakAranA hAvabhAva khatAvavA lAgI. " vezyAonuM prathama kAmazAsana eja che." pharIthI te olyA ke-"jo tame tamArI hakIkata kaheze| te huM tamane khamaNuM dravya ApIza, mATe kharekharI hakIkata kahe, tamane tamArA mAtApitAnA segana che. " AvI rIte jyAre teNe vAraMvAra kahyuM, tyAre teNIe je yathArtha hatuM, te kahI saMbhaLAvyu. te sAMbhaLI zaMkA pAmIne te tyAMthI uThI gayA ane tatkALa peAtAne gAma gayA. tyAM jane teNe pelA kaNabI mAtApitAne pUchyuM ke, 'huM tamArA aMga ja putra zruM ke kharIda karelA chuM? athavA koi khIjI rIte maLelA putra chuM ? je yathArtha hAya te kahe.' teoe kahyuM ke, tu amArA aMga ja putra che.' AvI rIte asatya kahevAthI te pIDita thai rIsa caDAvIne bahAra javA lAgyA, eTale teoe je rIte te prApta thayA hatA te vRttAMta yathAsthita kahI khatAvyuM. tethI tenA jANavAmAM Avyu ke, 'vezikA vezyA kharekharI mArI potAnI mAtAja che.' pachI te pAchA ca'pAnagarIe gayA, ane vezikAnI pAse jaine teNe pAtAnu' vRttAMta jaNAvyuM. potAnA putrane oLakhIne vezikA lajjAthI nIcu' mukha karI rUdana karavA lAgI. pachI tenI kudminIne ghaNuM dravya ApI teNe potAnI mAtAne tyAMthI cheDAvI ane peAtAne gAma laI jaIne tene dhama mArgomAM sthApita karI. te vezikAne putra vaizikAyana' evA nAmathI oLakhAvA lAgyA. tyAM AvyA pachI viSayathI udvega pAmIne teNe tarata ja tApasavrata grahaNa karyuM. potAnA zAstranA adhyayanamAM tatpara ane svadharmamAM kuzaLa evA te tApasa pharatA pharatA zrI vIraprabhunA Agamana pahelAM kUma gAmamAM AvyA hatA. te gAmanI bahAra rahI madhyAhna samaye uMcA hAtha karI, sUryamaMDaLa sAme STi rAkhI, vaDavRkSanI vaDavAionI jema lakhAyamAna jaTA rAkhIne sthira raheteA hateA. svabhAvathIja vinIta, dayA dAkSiNyathI yukta ane samatAvAna evA te dharma dhyAnamAM taparapaNe madhyAhna samaye AtApanA letA hatA. e kRpAnidhi tApasa sUryakiraNAnA tApathI pRthvIpara kharI paDatI jIAne vINI vINIne pAchI peAtAnA mastaka para nAMkhatA hatA. AvA vaizikAyana tApasane joine gAzALo prabhunI pAsethI tyAM AvyA. ane tene pUchyuM ke, are tApasa ! tu' zuM tattva jANe che ? athavA tuM zu' junA zayyAtara chuM ? tuM strI chuM ke purUSa ? e paNa kAMi kharAbara samajAtu' nathI.' A pramANe teNe kahyuM, te paNa e kSamAvAn tapasvI kAMI paNa bolyA nahIM. geAzALA te vAravAra te pramANe kahevA lAgyA, kemake "kutarAnA pucchane bahuvAra sudhI yatramAM rAkhyu` hoya te paNa te sarala thatuM nathI,"
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 sarga 4 the chevaTe te tApasane kopa caDe. eTale teNe tenI upara tejalezyA mUkI. "atize ghasavAthI caMdananA kASThamAMthI paNa agni utpanna thAya che." javALAothI vikarALa evI te jelezyAthI bhaya pAmele te ge zALA dAvAnaLathI trAsa pAmelo hatI jema nadI pAse jAya tema prabhunI pAse AvyuM. gozALAnI rakSA karavAne mATe prabhue zItalezyA sAmI mUkI, tethI jaLavaDe agninI jema tejalezyA zamI gaI. prabhunI tevI samRddhi (zakti) jeIne vaizikAyata vismaya pAme; tethI te zrI mahAvIranI pAse AvI namratAthI A pramANe che ke, "he bhagavan! meM tamAre A prabhAva jA nahote, mATe mAruM A viparIta AcaraNa kSamA kare.' A pramANe kahIne te tApasa gayo. tyAra pachI gozALe prabhune pUchayuM ke, "he bhagavaMta! A tejovezyAnI labdhi zI rIte prApta thatI haze?' prabhu bolyA- je manuSya niyamadhArI thaI sarvadA chaThTha kare ane eka muSTi kumASa tathA aMjali mAtra jaLathI pAraNuM kare tene cha mAsane aMte akhalita ane pratipakSIne bhayaMkara evI mahA tejalezyA upaje. pachI kUrmaprAmathI vihAra karIne prabhu gozALA sahita siddhArtha pura nAmanA uttama nagara tarapha cAlyA. mArgamAM peluM tilanA vRkSanuM bhoyuM jyAM paDeluM hatuM te pradeza AvyA, eTale gozALe kahyuM ke, "he svAmI ! Ape je tilane choDa ugavAno kahyo hato te uo nathI." prabhu bolyA-'uge che, ane te ahIM ja che." gozALe te vAta mAnI nahIM. pachI teNe te tilane choDa laIne tenI zIMga cIrI, to temAM tilanA barAbara sAta dANA ugelA dIThA. eTale gozALo bolyo ke, "zarIranuM parAvartana karIne pAchA jaMtuo tyAM ne tyAMja utpanna thAya che." pachI prabhue te jalezyAne je vidhi kahyo hato te pramANe tejalezyA sAdhavane mATe gozALa prabhune choDIne zrAvastI nagarIe gaye. tyAM eka kuMbhAranI zALAmAM rahIne prabhue jema kahyuM hatuM tema cha mAsa paryata tapa karyuM ane tejalezyA siddha karI. pachI tenI parIkSA karavAne mATe te eka kUvAne kAMThe gayo ane pitAne kepa utpanna karavA mATe koI dAsIno ghaDe kAMkare mArIne phekyo. dAsIe tene gALa ApavA mAMDI, eTale teNe tatkALa krodha karIne tenA para tejalezyA mUkI, jethI te dAsI vIjaLI paDavAthI baLe tema baLI gaI ane tene tejalezyAnI pratIti thaI. pachI kautuka jovAnI prItivALo gozALa lekethI parivRta thaI vihAra karavA lAgyo. eka vakhata zrI pArzvanAtha prabhunA cha ziSya ke jeoe cAritra tajI dIdhuM hatuM ane aSTAMga nimittanA jJAnamAM paMDita hatA, teo gozALAne maLyA. teonA zaNa, kaliMda, karNikA2, achidra, agnizAna ane arjuna evA nAma hatA. teoe saupahudapaNuthI gazALAne aSTAMga nimittanuM jJAna batAvyuM. "samAna zILavALA purUSane sadya maMtrI thAya che." tejaleSyA ane aSTAMga nimittanuM jJAna maLavAthI garva dharato gazALo huM jinezvara chuM" ema kaheto pRthvIpara vihAra karavA lAgyA. prabhu siddhArtha parathI vihAra karIne vaizALI nagarIe padhAryA. tyAM prabhunA pitAno mitra zaMkha gaNarAja meTo parivAra laIne prabhunI sAme Avyo ane pUjA karI. tyAMthI vihAra karIne bhagavaMta vANijaka gAma tarapha cAlyA. mArgamAM maMbikIkA nAme eka nadI AvI te nAvavaDe utaryA. prabhu nAvamAMthI utaravA lAgyA, eTale nAvIke tapelI retIvALA taTa upara nAva rAkhIne nadI utAravAnuM mUlya mAgyuM. te vakhate zaMkha gaNarAjano bhANeja
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM praka citra naukAsainya laIne pAcho pharato hato, teNe prabhune aTakAvelA joyA. tethI teNe tatkALa te nAvikono tiraskAra karI bhagavaMtane choDAvyA. parama bhaktithI prabhu pUjA karIne te citra pitAne nagare gayo. pachI bhagavaMta vANijaka grAme AvyA. tyAM bahAra pratimA dharIne rahyA. tyAM AnaMda nAme zrAvaka raheto hato, te sadA chaDUtapa karato hato ane AtApanA leto hato. avadhijJAna thavAthI te prabhune vAMdavA AvyA. prabhune vaMdanA karI aMjaLi joDIne te bolyA ke he bhagavaMta ! Ape du:saha parISahe ane dArUNa upasargo sahana karyA che; tamAruM zarIra ane mana baMne vA jevA che ke je AvA parISaha ane upasargothI bhagna thatAM nathI. he prabhu ! have tamAre kevaLajJAnanI prApti paNa najIka che. A pramANe kahI pharIvAra prabhune vAMdIne te AnaMda zrAvaka pitAne ghera gaye. pachI kAryotsarga pArIne prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA. tyAM dIkSA lIdhA pachInuM dazamuM cAturmAsya nirgamana karyuM. cAturmAsya pUrNa thaye nagara bahAra pAraNuM karIne prabhu sAnuyaNika gAme AvyA. tyAM prabhue bhadrA pratimA aMgIkAra karI. te pratimAmAM ana choDI pUrvAbhimukhe, rahI eka pudgala upara daSTi sthira karIne Akho divasa rahyA. te rAtrie dakSiNAbhimukha, bIje divase pazcimAbhimukha ane bIjI rAtrie uttarAbhimukha ema chaThTha tapavaDe te pratimA pUrNa karI. te pratimA pAryA vagara prabhue mahAbhadrA pratimA aMgIkAra karI, ane pUrvAdi dizAonA kamathI cAra ahorAtra sudhI rahyA. ema dazama (cAra upavAsa) vaDe mahAbhadrA pUrNa karIne tarataja bAvIzama (daza upavAsa)nA tapavaDe sarvatobhadrA pratimA aMgIkAra karI. te pratimA ArAdhatAM daze dizAomAM eka eka ahorAtra rahyA. temAM uddha ane ardha dizAne prasaMge uddha ane adha bhAge rahelA dravya upara daSTi sthApita karI. evI rIte traNe pratimA karIne pAraNuMne mATe prabhu AnaMda nAmanA eka gRhasthane ghera gayA. tyAM tenI bahulA nAme kaI dAsI pAtra dhotI hatI. te TADhuM ana kADhI nAkhatI hatI, tevAmAM prabhune AvelA joIne te belI ke, "he sAdhu! tamAre A ka9pe che?" prabhue hAtha prasAryo, eTale teNIe bhaktithI te anna ApyuM. prabhunA pAraNAthI prasanna thayelA devatAoe tyAM pAMca divya pragaTa karyA. te joI leke ghaNe harSa pAmyA. rAjAe te bahulAne dAsIpaNAmAMthI mukta karI. "prabhunA prasAdathI bhavya prANuo bhavathI paNa mUkAya che te AmAM zuM Azcarya che !" tyAMthI vihAra karatAM prabhu ghaNA pleccha lokothI bharapUra evI daDhabhUmimAM AvyA. tyAM piDhALa nAme grAmanI najIka peDhALa nAmanA udyAnamAM polAsa nAmanA daityamAM prabhue aSTama tapa karIne praveza karyo. tyAM jaMtuone uparAdha na thAya tevA eka zilAtala upara jAnu sudhI bhujA laMbAvI. zarIrane jarA namADI, citta sthira karI, nimeSa rahita netre rUkSa dravyapara daSTi rAkhIne prabhu eka rAtrinI mahApratimAe rahyA. te samaye zakraIdra sudharmA sabhAmAM corAsI hajAra sAmAnika devatAo, tetrIza trAyanniza devatAo, traNa prakAranI sabhAo , cAra lokapALo, asaMkhya prakIrNaka devatAo, cAre dizAo mAM daDha parikara bAMdhIne rahelA pratyeka rAzI hajAra aMgarakSaka, tenAthI vIMTAyelA sAta senApatio, Abhigika devadevIonA gaNe ane kibiSyAdika devatAonA parivAra sahita beThA hatA. dakSiNa lokAddhanI rakSA karanAra te Idra zaka nAmanA siMhAsana para besI nRtya, gIta ane traNa prakAranA vidyAvinoda vaDe kALa nigamana karatA hatA. te vakhate avadhijJAnathI bhagavaMtane tevI rIte rahelA jANI te tatkALa UbhuM thayuM. pagamAMthI pAdukA choDI daI, uttarAsaMga karI, jamaNa jAnune pRthvI para sthApita karI ane DAbA jAnune jarA namAvI, pRthvI para mastaka lagADIne 1. guNasthAnakIA. 2. atyaMtara sabhA, madhya sabhA, bAhya sabhA. 3 sevakavarga.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 saga 4 je teNe zakrastavavaDe prabhune vaMdanA karI. pachI beThA thai jenA sarva aMgamAM romAMcakaMcuka pragaTa thayele che evA I ke sarve sabhAne uddezIne A pramANe kahyuM-"are ! saudharmalekavAsI sarva devatAo ! zrI viraprabhune addabhUta mahimA sAMbhaLo-paMca samitine dhAraNa karanAra, ane traNa guptiothI pavitra, kaeNdha, mAna, mAyA ane lebhathI parAbhava nahi pAmela, Azrava rahita dravya, kSetra, kALa ke bhAva saMbaMdhI kaI prakAre paNa pratibaMdha nahi karanAra e prabhu eka rUkSa pudagala upara daSTine sthira karIne atyAre mahAdhyAnamAM sthita thayelA che temane e dhyAnamAMthI caLAyamAna karavAne devatAo, asura, yakSo, rAkSasa, uraga, manuSyo ke rolekaya paNa zaktivAnuM nathI." AvAM IdranAM vacana sAMbhaLIne te sabhAmAM beThelo Ine sAmAnika saMgama nAmane devatA ke je abhavya ane gADha mithyAtvanA saMgavALo hato, te lalATa upara caDAvelI bhRkuTIthI bhayaMkara dekhAte, adharane kaMpAvato ane kepathI netrane rAtA karate be ke, "he devendra ! eka zramaNa rU5 thayelA manuSyamAtranI tame ATalI badhI prazaMsA kare che, tenuM kAraNa sat asat bolavAmAM svacchaMdatA pragaTa karanAra tamArI prabhutA ja che. he suredra! "e sAdhu devatAothI paNa dhyAnamAMthI calita karI zakAya tevuM nathI evuM uddabhatame hRdayamAM kema dhAre cho? ane kadi dhAro cho te zA mATe kaho cho? jenA zikhare AkAzane rUMdhI rahyA che ane jene mULa rasAtaLane rUMdhI rahelA che evA sumerUgirine paNa jee eka DhephAnI jema bhujAvaDe pheMkI devA samartha che. kuLagiri sahita badhI pRthvIne boLI devAmAM jeno spaSTa vaibhava che evA sAgarane paNa jeo eka gaMDUSa (kegaLA) mAtra karI jAya tevA che, ane aneka parvavALI A pracaMDa pRthvIne jeo chatranI jema eka bhujAe upADI levAnI zakti dharAve che; AvA atula samRddhivALA, amita parAkramI ane IcchA pramANe siddhine prApta karanArA devatAonI AgaLa e manuSya mAtra sAdhu keLu che? huM pote ja tene dhyAnamAMthI calAyamAna karIza." A pramANe kahI bhUmi para hAtha pachADIne te sabhAmaMDapamAMthI Ubhe thayo, te vakhate "ahaMta prabhu pArakI sahAyathI akhaMDita tapa kare che tevuM rakhe A dubuddhi jANe nahIM" ema dhArI zaka Idra tenI upekSA karI. pachI vegavaDe uThelA pralayakALanA agni je ane nibiDa megha jevA pratApavALe, rauddha AkRtithI sAmuM paNa joI na zakAya e, bhayathI apsarAone nasADa ane moTA vikaTa urasthaLanA AghAtathI grahamaMDaLane paNa ekaThA karatA te pApI deva jyAM prabhu hatA tyAM Avyo. niSkAraNu jagatanA baMdhu ane nirAdhapaNe yathAsthita rahenArA vIraprabhune jotAM tene adhika cheSa utpanna thaye. tatkALa te duSTa deve prabhunI upara akALe ariSThane utpanna karanArI mahA duHkhadAyaka rajanI vRSTi karI. te rajanA pUrathI caMdrane rAhunI jema ane sUryane dudinanI jema prabhunA sarva aMgene DhAMkI dIdhAM. te rajathI teNe sarva taraphathI prabhunA zarIranA dvAre evA pUryA ke jethI prabhu zvAsocchavAsa levAne paNa azakta thaI gayA. tathApi jagadgurU eka tilamAtra paNa dhyAnathI calita thayA nahIM. "game tevA zaktivAna gajedrothI paNa zuM kulagiri calita thAya ?" pachI rajane dUra karIne te duSTa prabhunA sarva aMgane pIDA karanArI vajamukhI kIDIo utpanna karI. te kIDIe prabhunA aMgamAM eka bAjuthI pesIne svecchAe bIjI bAjue-ArapAra vastramAM soya nIkaLe tema nIkaLI tIrNa mukhArothI prabhunA sarva aMgane vadhavA lAgI. nirbhAgInI IcchAo niSphaLa thAya tema jyAre kIDIone upasarga paNa niSphaLa thaye, tyAre teNe pracaMDa pAraSada (DAMso) vidurthA. "durAtmA purUSanA apakRtyane aMta hoto nathI." teone eka eka prahArathI nIkaLatA gAyanA dUdha jevA rUdhiravaDe prabhu nijharaNAvALA girinI jevA dekhAvA lAgyA. jyAre teothI paNa prabhu bha pAmyA nahIM,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 55 tyAre teNe pracaMDa cAMcavALI durnivAra dhImele vikRva. prabhunA zarIra upara teo mukhArAthI evI ceTI gaI ke jANe zarIra sAthe ja uThelI romapaMkti hoya tevI dekhAvA lAgI. tethI paNa gasAdhananA jANa jagadagurU calita thayA nahIM, eTale prabhune dhyAnamAMthI caLAvavAnA nizcayavALA te duSTa vIMchIo vikurlA, teo pralayakALanA agninA taNakhA jevA ane tapAvelA bhAlAnI jevA pitAne bhayaMkara pucchanA kAMTAothI bhagavaMtanA zarIrane bhedavA lAgyA. teothI paNa prabhu AkuLa thayA nahIM, eTale kUDA saMka9pa karanArA teNe ghaNuM dAMtavALA nakule (La) vikuLaM. khIbI ! e virasa zabda karatA teo pitAnI ugra dADhathI bhagavaMtanA zarIramAMthI toDI teDIne mAMsanA khaMDe judA pADavA lAgyA. teothI paNa te kRtArtha thaye nahIM, eTale yamarAjanA bhujadaMDa jevA bhayaMkara ane moTI phaNAvALA sarpone teNe mahA kepathI utpanna karyA. moTA vRkSane jema krauMcAnI latA vIMTAI vaLe tema te sarpoe mahAvIra prabhune pagathI te mastaka sudhI vIMTI lIdhA. pachI teo potAnI phaNAo phATI jAya tevA jorathI prabhu upara phaNAonA prahAra karavA lAgyA ane dADhe bhAMgI jAya teTalA jorathI potAnI dADhA vaDe temane hasavA lAgyA. jayAre badhu jhera vamana karIne teo derInI jema laTakI rahyA tyAre duSTa vA jevA dAMtavALA uMdare utpanna karyA. teo nakhathI, dAMtethI, mukhathI ane karathI prabhunA aMgane khaNavA lAgyA ane tenI upara mUtra karIne kSata upara bhAra nAkhavA lAgyA. jyAre temAMthI paNa kAMI thayuM nahIM, tyAre krodhathI bhUta jevA thayelA te deve meTA daMtamUzaLavALe eka gajeMdravikucaeN. paganA pAtathI jANe pRthvIne namADate hoya ane meTI temaja uMcI karelI suMDhathI jANe AkAzane teDIne nakSatrane nIce pADavA IcchatA hoya te te gajendra prabhunI upara doDI Avyo. teNe dura suMDhathI pakaDIne prabhunA zarIrane AkAzamAM dUra uchALI dIdhuM. pachI prabhunuM zarIra kaNekaNa veraNa zaraNa thaI jAya to ThIka evuM dhArIne te darAzaya dAMta UMcA karI prabhune pAcho jhIlI levA deDaDyo. evI rIte jholyA pachI te dAMtavaDe vAraMvAra evI rIte prahAra karavA lAgyo ke jethI prabhunI vaja jevI chAtImAMthI agninA taNakhA nIkaLavA lAgyA. tathApi e varAka hAthI prabhune kAMI paNa karI zakyo nahIM, eTale te duSTa jANe vairiNI heya tevI eka hAthiNI vikavI. teNe akhaMDa evA mastakathI ane dAMtothI prabhune bhedI nAMkhyA ane viSanI jema potAnA zarIranA LathI te bhAga para siMcana karavA lAgI. jyAre te hAthiNI paNa prabhanA zarIra para rega jevI thaI gaI tyAre te adhama deve magaranA jevI ugra dADhavALA eka pizAcanuM rUpe vikavyuM. javALAothI AkuLa evuM tenuM phADeluM mukha prajavalita agnikuMDanI jevuM bhayaMkara lAgatuM hatuM, tenI bhujAo yamarAjanA gRhanA uMcA karelA toraNanA staMbha jevI hatI, ane tenI jaghA ane urU uMcA tADavRkSa jevA hatA. carmanA vastra dharata, aTTahAsa karate ane kila kila zabda karI kuMkArA karato te pizAca hAthamAM kAtI laIne bhagavaMtane upadrava karavA mATe deDI AvyA. te paNa kSINa telavALA dIpakanI jema jyAre bujhAI gaye tyAre ya deve tarata krodhathI vAghanuM rUpa kayuM. pucchanI chaTAnA A choTathI pRthvIne phADane hoya ane bukAra zabdanA paDachaMdAthI bhUmi tathA aMtarIkSane revarAvato hoya, te te vAgha vaja jevI dADhothI ane trizUla jevA nakhagrothI bhuvanapatine avyagrapaNe upadrava karavA lAgyo. te paNa dAvAnalamAM dagdha thayelA vRkSanI jema nisteja thaye eTale te adhama deva siddhArtha rAjAnuM rUpa dhAraNa karIne AvyuM. te be - he tAta! A ati duSkara kAma te zA mATe A rahyuM che mATe A dIkSA cheDI de, amArI avagaNanA kara nahIM, tAro bhAI naMdivardhana mane vRddhAvasthAmAM azaraNa choDI daIne cAlyA gayA che. pachI trizalA devIne vikuvyuM. teNe
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 saga 4 thA paNa vAraMvAra tevAja vilApa karyA. teenA evA vilApathI paNa jayAre prabhunuM mana lipta thayu... nahIM, tyAre te durAcArIe eka chAvaNI ( mANaseAthI vaselI ) viSuvI, temAMthI eka rasAyAne bhAta rAMdhavAno vicAra thayA; tene culAne mATe pASANu maLyA nahIM eTale teNe prabhunA be caraNane culA rUpa karIne tenA para bhAtanuM bhAjana mUkayu ane e paganI vacce tatkALa agni prajvalita karyAM. anukrame te agni teNe eTaleA badhA vadhArI dIdhA ke pa tapara dAvAnalanI jema prabhunA caraNamULa te agnithI tapAyamAna thayA. tathApi agnimAM mUkelA suvarNa nI jema temanI zeAbhA hIna thaI nahIM. (ulaTI vRddhi pAmI.) pachI te niSphaLa thayelA adhama deve eka bhayaMkara pakavaNu (caMDALa) viSuvyeo. teNe AvIne prabhunA kaDamAM, e kAnamAM, e bhujAmAM ane jaMghA upara kSudra pakSIonAM pAMjarA laTakAvyAM. te pakSIe e cAMca tathA nakhanA prahAro eTalA badhA karyA ke jethI prabhunu` badhuM zarIra te pAMjarAenI jevu seMkaDo chidrovALu thaI gayuM. temAM paNa pAkelA pAMdaDAnI jema te pakavaNu jyAre asAratAne pAmyA tyAre te duSTa mahA utpAta karanAra pracaMDa pavana utpanna karyA, meoTA vRkSone tRNunI jema AkAzamAM uchALato ane dizAomAM patharA ane kAMkarAone pheMkato te pavana cotarapha puSkaLa raja uDADavA lAgyA. dhamaNanI jema aMtarIkSa ane bhUmine sarva taraphathI pUrI detA te pavane prabhune upADI upADIne nIce pachADavA. tevA ugra pavanathI paNa jayAre tenuM dhAryuM ... thayu nahIM, tyAre devatAmAM kala`karUpa te duSTe tatkALa vaTALIo vAyu vikA. pava tone paNa bhamADavAne paripUrNa parAkramavALA te vaTALIAe cakrepara rahelA mATInA pi'DanI jema prabhune bhamADayA. samudramAMhenA AvanI jema te vaTALIAe prabhune ghaNuM bhamADayA chatAM paNa eka tAnamAM rahelA prabhue kicit paNa dhyAna cheADayuM nahIM, pachI te saMgamane vicAra thayA ke, 'ahA ! A vA jevA kaThIna manavALA munine meM ghaNI rIte herAna karyA, to paNa te jarA paNa kSAbha pAmyA nahi, paNa have AvA bhagna vAcAvALA thaine hu iMdranI sabhAmAM kema jAu' ? mATe have to tenA prANanA nAza karavAthIja tenuM dhyAna nAza pAmaze, te sivAya bIje upAya nathI.' AveA vicAra karIne te adhama deve eka kALacakra utpanna karyuM. hajAra bhAra lAhathI ghaDelu' te kALacakra kailAsa parvatane jema rAvaNe upADayeA hato tema te deve upADayuM. pachI jANe pRthvInA saMpuTa karavA mATe bIjo teTalA pramANavALA puTa hoya tevu te kALacakra teNe joravaDe prabhunI upara nAkhyuM. uchaLatI javALAothI sarva dizAone vikarALa karatuM te cakra samudramAM vaDavAnaLanI jema prabhu upara paDayu. kulapadegtone paNa cUrNa karavAmAM sama evA e cakranA prahArathI prabhu jAnu sudhI pRthvImAM magna thaI gayA. A pramANe thayA chatAM paNa bhagavata tene miSTa dRSTie jotA hatA tethI jarUra te vizvane tAravAne IcchanArA che ane ame sahasAranA kAraNe chIe. jyAre AvA kALacakrathI paNa e paMcatvane pAmyA nahI tyAre to jarUra te asrone ageAcara che, tethI have bIjo upAya ze! rahyA ? have to te anukULa upasage^thI kaI rIte kSeAbha pAme tema karavuM joie; AvI buddhithI te deva vimAnamAM besI prabhu AgaLa AvIne khelyA ke he maharSi ! tamArA ugra tapathI, satvathI, parAkramathI, prANanI paNa upekSA karavAthI ane AraselA kAryonA nirvAha karavAnI TekathI huM tamArI upara sa`tuSTa thayA chuM; mATe have AvA zarIrane kaleza karanArA tapathI saryuM; tamAre je joie te mAgI lyA. huM tamane zuM ApuM ? tame jarA paNa zaMkA rAkhaze nahIM, kaheA to jayanityAM IcchAmAtra karava thI badhA maneAratha pUrAya che tevA svargamAM Aja dehathI tamane laI jAu' ? athavA kaheA to anAdi bhavathI sarUDha thayelA sa^ kameauthI mukta karI ekAMta paramAnadvavALA mokSamAM tamane laI jAuM ? athavA kaho to badhA ma'DalA cu
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 57. dhIza rAjAe potAnA mugaTathI jenA zAsananuM pAlana kare tevI samRddhivALA sAmrAjyane A lekamAM ja ApuM?" AvI rIte vacanathI bhAvatAM paNa prabhunuM mana jarA paNa kSobha pAmyuM nahIM ane kAMI pratyuttara maLe nahIM, eTale teNe A pramANe vicAryuM ke, "A munie mArI badhI zaktine prabhAva niSphaLa karyo che, paNa haju eka kAmadevanuM amegha zAsana bAkI raheluM che, kAraNa ke kAmadevanA asrarUpa ramaNIonA kaTAkSamAM AvelA moTA purUSo paNa potAnA purUSavratane lopa karatA jovAmAM AvelA che.' A nizcaya karI te devatAe devAMganAone AjJA karI ane temanA vibhramamAM sahAya karanAra chae Rtuone pragaTa karI. matta kokilAnA madhura kujitathI prastAvanA karatI kAmanATakanI naTIrUpa vasaMtalakSamI zobhI uThI. kadaMbanA vikasita puSparajathI digvadhune mATe saiprI dAsInI jema mukhavAsa sajaja karatI grISmaRtunI lakSmI vistAra pAmI. ketakInA puSpanA miSathI jANe kAmadevanA rAjyAbhiSekamAM sarva aMge maMgaLika tilaka karatI hoya tevI varSARtu pragaTa thaI. navI nIla kamaLanA miSathI hajAre netravALI thaI pitAnI uttama saMpattineja jetI hoya evI zaradaRtu prakAzI nIkaLI. ta akSara jevI navIna DolaranI kaLIothI kAmadevanI jayaprazastine lakhatI hoya tevI hemaMtalakSmI khIlI nIkaLI. Delara ane siMduvAranA puSpathI hemaMta ane vasaMtaRtune gaNikAnI jema sAthe nabhAvatI ziziralakSamI vRddhi pAmI. evI rIte kSaNamAM sarva Rtuo sAthe pragaTa thayA pachI tarataja kAmadevanI senA jevI devAMganAo pragaTa thaI. bhagavaMtanI AgaLa AvI te ramya aMgavALI 2maNIe e kAmadevanA vijayI maMtrAa jevuM saMgIta zarU karyuM. koI zuddha citta laya sAthe gAMdhAragAmathI aneka rAganI jAtione gAvA lAgI, kaI pravINa devAMganA krama ane u&mathI vyaMjana ane dhAtuone spaSTa pragaTa karatI madhura vINA vagADavA lAgI. keI phUTa, nakAra ane dhaMkAra e traNa prakAranA megha jevA ni karatI trividha mRdaMgane vagADavA lAgI; kaI AkAza tathA pRthvImAM uchaLatI, vividha hAvabhAva ane navanavA dRSTibhAva karatI nAcavA lAgI; daDha aMgahAra ane abhinayathI kaMcukIne teDatI ane zithila kezapAzane bAMdhatI keI pitAnI bhujAnA mULane batAvatI hatI; kaI daMDapAda vigere abhinayanA miSathI pitAnA garUcaMdana jevA gIra sAthaLanA mULane vAraMvAra batAvatI hatI, kaI zithiLa thayelA avazvanI graMthAne daDha karavAnI lIlAthI pitAnA vApI jevA nAbhimaMDaLane batAvatI hatI, koI ibhadaMta nAmanA hastAbhinayano miSa karI vAraMvAra gADhAliMgananI saMjJAne karatI hatI, keI nIvIne daDha karavAnA chaLathI uttarIya vastrane caLAvI potAnA nitabiMbabane dekhADatI hatI; kaI vizALalocanA devI aMgabhaMganA bahAnAthI puSTa ane unnata stanavALA potAnA vakSasthaLane cirakALa sudhI darzAvatI hatI. "are bhadra! je tame kharekhara vItarAga che te zuM tame koI vastu para rAga nathI vistAratA? je tame zarIra upara paNa nirapekSa che to te amane zA mATe arpaNa nathI karatA? je dayALu che to akasmAt utkRSTa dhanuSya laIne amArI para uThelA A viSamAyudha kAmadevathI amArI rakSA kema karatA nathI? premanA lAlacu chatAM paNa je kadi kautukathI amArI upekSA karatA ho to te kautuka kSaNavAra karavuM ghaTita che, amArA maraNuta sudhI karavuM yogya nathI. he svAminuM ! have kaThiNatA choDI de, ane amArA manoratha pUrA karo. prArthanAthI vimukha thAo nahI." A pramANe kaI kaI strI vAraMvAra kahevA lAgI. AvI rIte devAMganAonA gIta, vAdya, nRtya, aMgavikAra ane cAhuM (khuzAmatanAM) vacanathI prabhu jarA paNa kSobha pAmyA nahIM. A pramANe te eka rAtrimAM kAyotsarge rahelA prabhunI upara te adhama deva saMgame viza meTA upasargo karyA. prAtaHkALe teNe vicAryuM ke, "aho ! A mahAzaya maryAdAthI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 saga 4 the samudranI jema dhyAnathI jarA paNa caLita thayA nahIM. to have pratijJAbhraSTa thaIne zuM huM pAcho svargamAM jAuM? paNa tema to zI rIte javAya ! mATe cirakALa sudhI ahIM rahI A munine aneka upasargo karIne kaI rIte kSobha pamADuM." prAtaHkALe sUryanA kiraNothI vyApta evo mArga thatAM prabhu yugamAtra dRSTi ApatAM vAluke nAmanA gAma tarapha cAlyA, mArgamAM te adhama saMgame pAMcase cAra ane velanA sAgara jevI ghaNI retI vimuvI. te pAMcase co2 "mAtula ! mAtula !" ema uMce svare kahI prabhune tevI rIte AliMgana detA vaLagI paDyA ke jethI parvata hoya to te paNa kuTI jAya. tenAthI kSobha pAmyA sivAya samatArasanA sAgara prabhu retImAM jAnu sudhI paga khuMcADatA khuMcADatA vAlukA grAme AvyA. evI rIte svabhAvathI dUra buddhivALe te deva nagaramAM, gAmamAM, vanamAM ke prabhu jyAM jAya tyAM temanI pachavADe jaIne aneka prakAranA upasargo karatA hatA. A pramANe upasarga karatAM karatAM te saMgama devane cha mAsa vItI gayA. anyadA prabhu vihAra karatA karatA koI gokuLamAM AvyA. te samaye tyAM gokuLamAM utsava cAlate hato. prabhue cha mAsa sudhI upavAsa karyA hatA, tethI A vakhate pAraNuM karavA sArUM gokuLamAM bhikSA mATe gayA; paraMtu je je gharamAM svAmI bhikSA mATe jAya tyAM tyAM te adhama deva AhArane dUSita karI nAkhavA lAgyuM. prabhue upaga ApIne joyuM te "te adhama deva nivRtta thaye nathI evuM jANuM prabhu pAchA gokuLanI bahAra AvI pratimA dharIne rahyA. te devatAe avadhijJAnathI joyuM ke "haju A munine pariNAma bhagna thayA che ke nahIM?" te tene jANavAmAM AvyuM ke, haju paNa te kSobha pAmyA nathI. eTale teNe vicAryuM ke, "cha mAsa sudhI hamezAM upasargo karyA, paNa samudranA jaLathI sasthagirinI jema A muni kaMpyA nahIM; ane haju lAMbA vakhata sudhI upadrava karUM te paNa te dhyAnathI calita thaze nahIM, tethI parvatane bhedavAmAM hAthI niSphaLa thAya tema AmAM mAro prayAsa taddana vRthA thayo. hA ! mArI dubuddhithI ThagAIne svarganA vilAsanuM sukha choDI zApathI bhraSTa thayelAnI jema huM ATalo badhe A pRthvI para bhame." A pramANe vicAra karIne te deva prabhune namI aMjali joDI lajajA pAmI plAna mukhe A pramANe ke, "he svAmin! zaka I sudharmA sabhAmAM jevI tamArI prazaMsA karI hatI, tevAja tame cho. tenA vacana para zraddhA nahIM karIne meM tamane ghaNuM upadrava karyA, tathApi tame satya pratijJa cho ane huM bhraSTapratijJa thaye chuM. A sAruM kArya karyuM nathI, mATe he kSamAnidhi ! tame mAre te aparAdha kSamA karo. have upasarga karavA cheDI daIne kheda pAmato huM devalekamAM jAuM chuM. tame paNa niHzaMka thaIne gAma, Agara ane pura vigeremAM sukhe vihAra karo. have tame A gAmamAM bhikSA mATe khuzIthI praveza kare ane adraSita AhAra grahaNa kare. pUrve je dUSita bhikSA maLatI hatI te deSa paNa mArAja utpanna karelA hatA." prabhu bolyA- he saMgamadeva ! tuM amArI ciMtA karavI choDI de, ame koIne Adhina nathI, ame to vecchAe vihAra karIe chIe." A pramANe kahetA vIra prabhune praNAma karI te adhama deva pazcAttApa karato karato IdrapurI tarapha cAlya. ATale vakhata ahIM saudharma devalokamAM badhA devatAe AnaMda ane utsAha rahita thaI uThega dharIne rahyA hatA. zakraIdra paNa suMdara veSa ane aMgarAga cheDI tathA saMgItAdikathI vimukha thaI ati du:khI banI jaIne manamAM citavavA lAgyA ke-aho! prabhune thayelA A badhA upasarganuM nimitta huM thaye chuM; kAraNa meM jyAre prabhunI prazaMsA karI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu pahe tyAre ja te deva kopAyamAna thayA.' A pramANe ci'tA karatAM cha mAsa vItI gayA, eTale pAparUpa paMthI malIna, jaLa spavALA darpaNanI jema kAMtinA prAgmAra rahita, pratijJA bhraSTa, mada IkriyAvALA ane lajajAthI netrakamaLane paNa vIcatA vIMcato te saMgama IMdrathI adhiSThita evI sudharmA sabhAmAM AvyA. sa`gamakane joi idra tenAthI parA mukha thayA ane uMce svare bolyA ke, "ahA sarva devatAo ! mArU vacana sAMbhaLA-A saMgamaka mahA pApI ane karmAMca'DALa che. jo tenuM mukha jovAmAM Ave te paNa pApa lAge; tethI e jovA ceAgya paNa nathI. eNe ApaNA svAmIne bahu kadanA karIne mArA mATe aparAdha karyA che. paNa je A sa`sArathI bhaya pAmyA nahI, mArAthI kema bhaya pAme ? huM jANuM hyu` ke, arhaMta prabhu bIjAnI sahAyathI tapa karatA nathI, tethI e pApIne me ATalA vakhata sudhI zikSA karI nathI. paNa have jo e adhama deva ahi raheze to ApaNane paNa pApa lAgaze, tethI te duSTane A devaleAkamAthI kADhI mUkavA yAgya che."" A pramANe kahIne krodha pAmelA indre vavaDe patanI jema te adhama devane DAbA pagavaDe prahAra karyA; eTale vividha Ayudhane dhAraNa karanArA IMdranA subhaTo tene dhakko mArIne tyAMthI kADhavA lAgyA, devatAnI strIo hAthanA karakaDA maraDI tenApara Akroza karavA lAgI, temaja sAmAnika devatAe tenu hAsya karavA lAgyA. A pramANe tiraskAra pAmato te adhama deva cAnaka nAmanA vimAnamAM esI bAkI rahelu eka sAgaropamanu AyuSya bhogavavA mATe meDgirinI cUlikA upara gayA. pachI te sagamakanI strIee AvIne iMdrane vijJapti karI ke, he svAmI! jo tamArI AjJA heAya to ame amArA patinI pAchaLa jaIe.'dIna vadanavALI te strIone saMgamakanI pAchaLa javAnI i ke AjJA ApI ane bIjA sarva parivArane tenI pAchaLa jatA aTakAvyeA. ahI zrI vIra bhagavaMta khIje divase pAraNu karavAne mATe geAkuLa gAmamAM gocarI karavA nIkaLyA. tyAM eka vRddha vasapAlikA nAmanI gopIe bhaktipUrvaka prabhune kalpe tevA parama annathI pratilAbhita karyA. cirakALe paNa prabhunu pAraNu thavAthI huM pAmI samIpa rahelA devatAoe tyAM paca divya pragaTa karyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu AlabhikA nAmanI nagarIe gayA. tyAM pratimA dharIne citrastha hoya tema sthira rahyA. tyAM hari nAmanA vidyutsumAranA indre prabhu pAse AvI pradakSiNA karI namIne A pramANe kahyuM ke-'he nAtha ! tame je upagerpa sahana karyA te sAMbhaLavAthI paNa amArA jevAnA hRdaya vidiNuM thai jAya, tethI tame vajrathI paNa adhika dRDha che. he prabhu ! have mAtra thADA upasarga sahyA pachI tame cAra ghAtikanA nAza karazeA ane gheADAja kALamAM kevaLajJAna upAna karazeA.' A pramANe kahI bhagavaMtane bhaktithI namaskAra karIne te vidyutsumAra nikAyanA idra pAtAne sthAnake gayA. tyAMthI vihAra karI prabhu zvetAMkhI nagarIe gayA. tyAM risaha nAmanA vidyutkrumAranA indre AvI vaMdanA karI. te paNa riiMdranI jema kahIne pAtAne sthAnake gayA. prabhu tyAMthI vihAra karIne zrAvastI nagarIe AvI pratimA dharIne rahyA. te divase badhI nagarImAM leAkAe kArttikasvAmInI rathayAtrAnA utsava meTA ADaMbarathI AdaryAM hatA. tethI pratimA dharIne rahelA prabhune cheADIne nagarajane pUjAnI sava sAmagrI laI kArtikasvAmInI pUjA karavA mATe javA lAgyA. pachI kArtikanI pratimAne snAna ana karI vidhipUrvaka rathamAM besADavAne loko taiyAra thayA. te vakhate devalAkamAM zakaI ke vicAyu ke, hAla vIraprabhu kayAM vicaratA haze ? ' avadhijJAnathI joyu to vIraprabhune ane nagara
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 4 thA janAne upara kahelI sthitimAM joyA. eTale 'are A avivekI nagarajane prabhunuM ulllaMdhana karIne kArtikanI pUjA kema kare ?' AvI IrSyA dharIne i'dra tatkALa tyAM AvyA ane kArttikanI pratimAmAM praveza karyA. pachI yaMtramaya pUtaLInI jema te pratimA jyAM bhagavaMta pratimAe rahyA hatA te tarapha cAlI, para`tu nagarajanA to tene cAlatI joi kahevA lAgyA, ahA ! A kAntikakumAra peAtAnI meLe cAlIne rathamAM besaze,' tevAmAM to te pratimA prabhunI pAse AvI; ane prabhune traNa pradakSiNA daI ne teNe praNAma karyAM. pachI prabhunI upAsanA karavAne mATe te pRthvI upara beThI. eTale 'A kAI ApaNA ISTadevanA paNa pUjya jAya che, tethI ApaNe tenu ullaMghana karyuM, te yeAgya kayu' nahi.' A pramANe kahetA nagarajanAe vismaya ane AnaMda pAmIne prabhune mahimA karyo. tyAMthI vihAra karIne prabhu kauzAMkhI nagarIe AvyA. tyAM pratimA dharIne rahelA prabhune sUrya caMdre mULa vimAna sAthe AvAne bhaktithI sukhazAtAnA praznapUrvaka vaMdanA karI. tyAMthI anukrame vihAra karatA prabhu vArANasI nagarIe AvyA. tyAM zakraI AvIne harSa thI prabhune vaMdanA karI, tyAMthI rAjagRha nagare AvIne prabhu pratimAe rahyA. tyAM IzAnendre AvI bhaktithI sukhazAtA praznapUrvaka vaMdanA karI. tyAMthI prabhu mithilApurIe gayA. tyAM janaka rAjAe ane dharaNeke AvIne priyapraznapUrvaka pUjA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu vizAlA nagarIe gayA, tyAM prabhue dIkSA lIdhA pachInuM agyAramu' cAmAsuM karyuM. tyAM samara nAmanA udyAnamAM baLadevanA madiranI aMdara prabhu cAra mAsakSapaNa aMgIkAra karI pratimAe rahyA. tyAM bhUtAnada nAme nAgakumAranA Indre AvIne prabhune vaMdanA karI ane prabhune kevaLajJAna najIkamAM thavAnu` jaNAvI svasthAne gayo. vizALApurImAM jinadatta nAme eka parama zrAvaka raheto hato. te dayALu hato ane vaibhavanA kSayathI jINu zreSThi' evA nAmathI prakhyAta thayA hato. anyadA te udyAnamAM gayo hato, tyAM khaLadevanA madiramAM teNe pratimAe rahelA prabhune joyA. te vakhate A chadmastha paNe rahelA carama tIrthaMkara che' evA nizcayathI teNe bhakti sAthe prabhune vaMdanA karI. pachI potAnA cittamAM vicAra karavA lAgyo ke A prabhu Aje upavAsa karI pratimA dharI rahyA jaNAya che, te jo AvatI kAle mAre ghera pAraNuM kare to ghaNuM sArU thAya.' AvI AzA dharIne teNe cAra mAsa sudhI hamezAM prabhunI sevA karI, chelle divase prabhune AmaMtraNa karIne te pAtAne ghera gayo, ane pe!tAne nimitte zreSDa manavALA teNe prathamathI meLavelA prAsuka ane eSaNIya bhAjana taiyAra karI rAkhyA. pachI te jinadatta zreSThi prabhunA mArga tarapha dRSTi rAkhI AMgaNAmAM Ubhe. rahIne citavavA lAgyA ke, "A bhAjana hu` prabhune vaherAvIza. huM kevA dhanya ke jene ghera a`taprabhu potAnI meLe Avaze ane sa'sArasAgarathI tAranArU pAraNu karaze. jyAre prabhu Avaze tyAre huM temanI sanmukha jaIza ane traNa pradakSiNA karI temanA caraNakamaLamAM vaMdanA karIza ahA ! A mArA janma have punarjanmane mATe nahIM thAya; kemake prabhunuM darzana paNa meAkSane mATe thAya che teA pAraNAnI teA vAtaja zI karavI ?'' A pramANe jINu zreSThi ciMtavana karatA hatA tevAmAM tA prabhu tyAMnA navIna zeThane ghera padhAryA. te navIna zeTha mithyASTi hato, tethI lakSmInA madathI U~cI grIvA rAkhIne teNe dAsIne AjJA karI ke, bhadre ! A bhikSukane bhikSA ApIne satvara vidAya kara.' te hAthamAM kASTanuM bhejana laI temAM kulmASa dhAnyane laine AvI, ane prabhue prasArelA karapAtramAM te vaheArAvyA. tatkALa devatAoe AkAzamAM duMdubhinA nAda karyA, celAhyepara karyAM, vasudhArA karI tathA puSpanI 1. aDadanA bAkuLA. 2. vajranI vRSTi, 3, dravyanI vRSTi
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. loko bheLA thaIne te abhinava zreSTine pUchavA lAgyA, eTale teNe kahyuM ke meM pite prabhune pAyasAnavaDe pAraNuM karAvyuM." "aho dAna, aho dAna' e devatAne dhvani sAMbhaLI loko ane rAjA te navIna eSTinI vAraMvAra stuti karavA lAgyA. ahIM jIrNazreSTi te prabhunA Agamana saMbaMdhI vicAra karato tema ja Ubho hato, tevAmAM devatAonA duMdubhine dhvani sAMbhaLIne te A pramANe ciMtavavA lAgyo ke, "ahe! mArA jevA maMdabhAgyavALAne dhikkAra che, mAre manoratha vRthA thayo, kemake prabhue mArUM ghara mUkIne bIjAne ghera pAraNuM karyuM tyAM pAraNuM karyA pachI prabhue te anyatra vihAra karyo. te udyAnamAM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA eka kevaLI ziSya padhAryA. eTale rAjAo ane lekae temanI pAse AvIne pUchayuM ke, "bhagavan! A nagarImAM moTA puNyanA samUhane upArjana karanAra koNa che ?" kevaLI bolyA ke-jIrNazreSTi sarvathI adhika pUnyavAna che." le ke bolyA ke, "jIrNazreSTi moTA puNyane upArjana karanAra zI rIte che? kAraNa ke teNe kAMI prabhune pArANuM karAvyuM nathI, te kArya karanAra te A navIna zreSTi che. vaLI vasudhArA vigere paNa A navIna eSTine ghera thayela che, to A navIna zreSTi mahA puNyanA upArjana karanAra kema nahIM ? kevaLI belyA ke, "bhAvathI to te jIrNa zreSTi jinadatta ahaMta prabhune pAraNuM karAvyuM che. vaLI teNe tevA bhAvathI amruta devalokamAM janma upArjana karIne saMsArane toDI nAMkhe che, je tevA ujajavaLa bhAvavALA teNe te vakhate dudubhine vani sAMbhaLyuM na hatuM te dhyAnAMtaramAM prApta thayela te ujavaLa kevaLajJAnane pAmata. A navIna eSTi zuddha bhAvathI sahita che, tethI teNe ahatanA pAraNunuM mAtra e vasudhArA rUpa A leka saMbaMdhI ja phaLa prApta karyuM che. A pramANe bhaktipUrvaka ane bhaktirahita ahaMtanA pAraNAnuM phaLa sAMbhaLI sarva loka vismaya pAmatA potapotAne sthAnake gayA. ahIM zrI vIrabhagavaMta nagara, gAma, khANa ane droNamukha vigere sthAnomAM vihAra karatA susumArapare AvyA, tyAM azakakhaMDa nAmanA udyAnamAM azoka vRkSanI nIce eka zilAtaLa upara rahI aSTama karIne prabhue eka rAtrinI pratimA dhAraNa karI. A arasAmAM je banAva bane tenI utpatti A pramANe A bharatakSetramAM vidhyAcaLanI taLeTImAM vaselA vibhela nAmanA gAmamAM pUraNa nAme eka gRhastha rahete hate. eka vakhata ardha rAtrie uThIne teNe vicAryuM ke, "meM pUrva bhave meTuM tapa kareluM haze, ke jethI A bhavamAM mane AvI lakSmI ane AvI mAnyatA prApta thaI. pUve karelA zubhAzubha karmanuM phaLa A lekamAM prApta thAya che, tevuM lekamAM sevya ane sevakapaNuM daSTie paDavAthI anumAna thAya che. to have gRhavAsa choDI, svajanone samajAvI AvatA bhavamAM phaLa prApta karavAne mATe huM moTuM tapa AcarUM. kahyuM che ke "ATha mAsa sudhI evuM kArya karavuM, ke jethI comAsAnA cAra mAsa sukhe rahevAya, divase evuM karavuM ke rAtrie sukhe suvAya, pUrva vayamAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddha vayamAM sukhe rahevAya ane A jIMdagImAM evuM kArya karavuM ke jethI AgAmI bhale sukha prApta thAya." A pramANe ciMtavIne prAta:kALe svajanone jamADI vrata levAnI rajA lIdhI ane putrane pitAne sthAnake sthApana karyo. pachI piote vrata laI praNAma jatine tApasa thaI tapa karavA lAgyo. teNe bhikSA levA mATe cAra paDavALuM eka kASTamaya bhikSApAtra grahaNa karyuM. ane te divasathI mAMDIne niraMtara chaThTha tapa karavA lAgyo. te sAthe pratidina AtApanA levAvaDe zarIrane kRza karavA lAgyo. jyAre pAraNane divasa hoya tyAre te peluM cAra paDavALuM bhikSApAtra laIne madhyAhnakALe zikSA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 sarga 4 the levA jate. pahelA paDamAM AvelI bhikSA te pAMcajane Apato, bIjA paDamAM AvelI bhikSA te kAgaDA vigerene nakhate, trIjA paDamAM AvelI bhikSA masyAdika jaLacara prANI ene deta ane cethA paDamAM AvelI bhikSA rAgadveSa rahita citte pe te khAte hate. evI rIte bAra varSa sudhI bALa (ajJAna) tapa karI chevaTe teNe bibhela gAmanI IzAna dizAmAM anazana grahaNa karyuM. eka mAsanuM anazana pALI mRtyu pAmIne bALatapanA prabhAvathI te camaracaMcA nagarImAM eka sAgaropamanA AyuSyavALe camareMdra thayA. utpanna thatAMja avadhijJAnarUpa netrathI teNe bIjA bhuvana jovA mAMDyA. anukrame urva bhAge daSTi karatA teNe saudharmedrane je. saudharmAvalaMsa nAmanA vimAnamAM sudharmA sabhAmAM beThelA mahaddhika vajana dhArI zakaIdrane joI krodha karIne te pitAnA svajanone A pramANe kahevA lAgyo-"are ! aprArthitanI prArthanA karanAra A keNu durAtmA adhama deva mArA mastaka para rahIne nirlajajapaNe vilAsa kare che?" tenA uttaramAM tenA sAmAnika vigere devatAo mastaka para aMjali jeDIne belyA ke-"he svAmI ! mahA parAkramI ane pracaMDa zAsanavALA saudharma kalpanA te Idra che." te sAMbhaLIne jene ulaTa vizeSa krodha utpanna thayo che e te camaredra bhrakuTIthI bhayaMkara mukhavALe thaI nAsikAnA kuMphADAthI camarane paNa uDADate bolyo ke, are ! devatA o ? tame mArA parAkramane jANatA nathI, tethI tenI prazaMsA kare che. have huM tamane te Idrane pADI daIne mArUM baLa batAvIza. te kadi devage uce sthAnake utpanna thayo che tethI kAMI moTe samartha thaI gaye nathI. kadi kAgaDe hAthInI pITha para beThe hoya tethI zuM te rathI gaNAya? te tyAM ATalIvAra te nirvidane rahyo paNa have mAre krodha thatAM te tyAM rahI zakaze nahIM. kemake-sUryane udaya thatAM bIjA teja ke aMdhakAra kahI zakatAM nathI." pachI sAmAnika devatAoe pharIvAra kahyuM ke, "he svAmI! e saudharmapati pUrva bhavanA upArjana karelA puNyathI devene pati thayela che ane tenI samRddhi ane parAkrama tamArAthI ghaNuM adhika che. tame tamArA puNya pramANe amArI jevAnA svAmI thayA che. tethI puNyane Adhina evA vaibhavamAM tamAre IrSA karavI na joIe. vaLI je kadI tame tene pratye tamAruM kAMI paNa parAkrama batAvavAno AraMbha karaze te meghanI sAme thanArA aSTApada pazunI jema te tamArA hAsyane mATe ane adhaHpAtane mATe thaze; mATe tame zAMta thAo, sukhe rahI yathecchapaNe sukha bhogave; ane amArAthI sevAtAM vividha vinoda joyA karo." pachI camareMdra be ke, "are ! je tame badhA tenAthI hItA te sukhe ahIM raho, huM ekale ja tenI sAthe yuddha karavA jaIza. asurono ne asure ne huM ke te ekaja Idra hovA joIe. eka myAnamAM be paga rahI zake ja nahIM." A pramANe kahI ugra garjanA karIne AkAzamAge uDavAnI IcchA karatAM tenA manamAM kAMIka viveka AvyuM, eTale te pharIvAra A pramANe ciMtavavA lAge ke-"A mArA sAmAnika devatAo zakeMdrane je zaktivAna gaNe che te kadI te hoya te hoya, kemake A devatAo lezamAtra paNa mArU ahita IcachanAra nathI. vaLI kAryanI gati viSama hoya che, tethI devage kadi mAre parAjaya thAya te pachI AnAthI adhika parAkramavALA kezane zaraNe mAre javuM?" A pramANe vicArIne tege avadhijJAne joyuM, te susumArapuramAM zrI viraprabhune pratimA dharIne rahelA joyA; eTale te vIraprabhunuM zaraNa levAno nizcaya karI ubhe thaIne tuM bAlaya nAmanI pitAnI AyudhazALAmAM gayo. tyAMthI jANe mRtyune bIjo hAtha hoya te eka muddagara teNe upADa ane UMce nIce temaja ADe tene be traNa vAra pheravyA. pachI asura strIoe zuravIra dhArIne kAmanAthI 1. sarvane praNAma karavA e jene mukhya dharma che evA tApasa.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM jevAyela, kautuka jovAnA athI bhuvanapatioe utsAhita karelo ane sAmAnika devatAoeajJa che ema jANI upekSA karela te camarAsura camacaMcA nagarIthI nIkaLyo. kSaNavAramAM zrI vIraprabhu pAse AvI, parigha Ayudhane dUra mUkI, traNa pradakSiNA karI namIne A pramANe bolyo-"he bhagavan ! huM tamArA prabhAvathI ati durjAya zakraIdrane jItI laIza; kAraNa ke te Idra mArA mastaka para rahela hovAthI mArA cittamAM bahu badhA kare che. A pramANe kahI parigha Ayudha laIne IzAna dizAmAM Avyo ane vaMkiya samukraghAtavaDe sadya pitAnuM rUpa eka lAkha yojanAnuM vikuvyuM. zyAma kAMtivALuM e mahA zarIra che. mattimAna AkAza hoya, athavA jANe naMdIzvara mahAdvIpanA jagama aMjanagiri hoya tevuM dekhAvA lAgyuM. tenuM mukha dADharUpa karavatathI bhayaMkara hatuM, zyAma ane capaLa keza hatA, mukharUpa kuMDamAMthI uchaLatI vALAethI AkAza paNa pallavita thatuM hatuM, tenA vizALa vakSasthaLathI sUryamaMDaLa AcchAdita thatuM hatuM, bhujanadaMDanA hAlavAthI graha, nakSatra ane tArAo kharatA hatA, nAbhimaMDaLa upara lIna thayelA sarpanA huMphADAthI bhayaMkara dekhAtu hatuM, tenA ati lAMbA jAnu girinI cUlikAnA agra bhAgane aDatA hovAthI vismaya utpanna karatA hatA, ane paganA avaSTabhathI bhUmaDaLane paNa vidhura karato hato. AvuM bhayaMkara rUpa karIne te camarAsura garvAdha thaI saudharma pati tarapha utpa. | ugra gajenAthI AkhA brahmAMDane pheDa, bIje yamarAja hoya tema vyaMtarone bIvarAvato, ane siMha jema haraNone trAsa pamADe tema tiSka devone trAsa pamADato te kSaNavAramAM sUrya caMdranA maMDaLanuM ulaMghana karI zakranA maMDalamAM AvI pahoMcyA. te bhayaMkara mahAmUttine akasmAta ane vegathI AvatI jotAM ja kilivaSa devatAo saMtAI gayA, Abhiyogika devatAo trAsa pAmI gayA, sainya sahita senApatio zidhra palAyana karI gayA, ane sema tathA kubera pramukha dipAle nAzI gayA. AtmarakSakathI akhalita ane chaDIdArathI paNa avArita e asurane trAyazciMza de e "A zuM ?" ema saMbhrAMta citte je. samakALe utpanna thayelA kopa ane vismayavaDe sAmAnika devatAoe joyelA te camare eka paga padmavedikAnI upara ane bIjo paga sudharmA sabhAmAM mUkyuM. pachI parigha AyudhavaDe I dvakIla upara traNa vAra tADana karI, utkaTa bhrakuTI caDAvIne te ati durmada camara zakraIdra pratye A pramANe belyo-"he Idra! tuM AvA khuzAmatIyA devatAonA vRdathI ke temanA parAkamathI adyApi mArI upara rahe che pagu have huM tane mArAthI paNa nIce pADI dauM chuM. parvata upara kAgaDAnI jema tuM ahIM cirakALathI phegaTa ja rahyo chuM. are amaracaMcA nagarInA svAmI ane vizvane paNa asahya parAkramavALA mane camarAsurane zuM tuM nathI jANata?zIkArInI hAkane kezarIsiMha sAMbhaLe tema jemaNe AvuM kaThora vacana pUrve kadI sAMbhaLyuM nahotuM te sAMbhaLIne zakeMdra kAMIka hasyA ane vismaya pAmyA. pachI avadhijJAnavaDe tene camareMdra jANIne "are amara ! tuM nAzI jA" ema bolI bhrakuTI caDAvI zakaI vaja hAthamAM lIdhuM, ane pralayakALanA agnine sAra hoya, vidyutUne jANe saMcaya hoya ane ekaThA maLela vaDavAnaLa hoya tevA te prajalita vajane Idra tenA para mUkayuM. tataDuM zabda karatuM ane devatAoe trAsa pAmatAM joyeluM te vajA camaredra tarapha deDayuM. sUryanA tejane ghuvaDanI jema te vajAne jevAne paNa asamartha evo te camarAsura vajane AvatuM jatAM ja vaDavAnarInI jema uMcA paga ne nIcuM mAthuM ema thaI gaye, ane tatkALa citrAthI camarImRga bhAge tema zrI mahAvIra bhagavaMtane zaraNe AvavAnI IcchAe tyAMthI bhAgye. te vakhate are surAdhama ! jema moTA sarpa sAthe deDake, hAthI sAthe gheTa, aSTApada sAthe hAthI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 4 che. ane garUDa sAthe sarpa yuddha karavA Icche tema anAtmajJa evo tuM amArA IdranI sAthe yuddha karavAne Icchato hato, paNa tAre bhUMDe hAle nAzI javuM paDayuM." A pramANe kahIne devatAo tene hasavA lAgyA. je mahA deha dharIne te AvyA hatA, te ja laghu dehI thaIne pavane calAvelA meghanI jema tvarAthI nAsavA lAgyA. rUpane nAnuM karatA te asuranI pachavADe ghanI jema cAlyuM AvatuM vaja javALAnI zreNivaDe zebhavA lAgyuM. ahIM vaja choDayA pachI Ikane vicAra thayo ke, koI paNa asuranI pitAnI ahIM sudhI AvavAnI zakti nathI, te chatAM A asura ahIM sudhI Ave tethI huM dhAruM chuM ke jarUra te kaI arhata, ahaMtanuM rautya ke kaI maharSine manamAM smarI tenA vaDe zakita prApta karIne Avyo haze." A pramANe vicArIne zadra avadhijJAnavaDe joyuM, eTale te zrI vIraprabhunA prabhAvathI tyAM AvyuM hatuM ane pAcho zrI vIraprabhune zaraNeja game che ema jANyuM. tethI "are ! huM mAryo gaye !" ema bolate Idra jenA hAra vigere AbhUSaNe tuTI jatA hatA, tema vajane mAge tenI pAchaLa vegathI deDa. camareMdrano nivAsa temaja prabhunuM vihArasthAna adhabhUmie hovAthI AgaLa camare, tenI pachavADe vaja ane tenI pAchaLa zakraIdra pUrNa vegathI cAlyA. kSaNavAramAM pratikAra karanAranI pAchaLa hAthInI jema zakeMdra temanI najIka AvI pu; jevAmAM ja camareMdranI najIka AvI paDyuM, tevAmAM te te camareMdra dAvAnaLathI pIDita hAthI jema nadI pAse AvI pahoMce tema pratimA dharIne rahelA prabhunI pAse pahoMcI gaye. ane "zaraNa ! zaraNa !" ema bolato atyaMta laghu zarIra karIne prabhune be caraNanI vacce kuMthunI jema bharAI gayo. te vakhate vaja prabhunA caraNakamaLathI cAra tasu cheTuM rahyuM hatuM, eTalAmAM te sapane vAdI pakaDe tema I vajane muSTithI pakaDI lIdhuM. pachI prabhune pradakSiNa pUrvaka vaMdanA karIne Idra aMjali joDI bhaktithI bharapUra evI vANIvaDe A pramANe che - "he nAtha ! A camareMdra uddhata thaIne mane upadrava karavA mATe tamArA caraNakamaLanA prabhAvathI mArA devaloka sudhI Avyo hato. te mArA jANavAmAM AvyuM nahatuM, tethI ajJAnavaDe meM A ja tenA para mUkayuM hatuM. tyArapachI avadhijJAnavaDe tene tamArA caraNakamaLamAM lIna thayela meM jAya che, mATe mArA te aparAdhane kSamA karaje." A pramANe kahIne zake IzAnakuNamAM jaI pitAne roSa utAravAne pitAne vAmacaraNa pRthvI para traNavAra pachADayo. pachI camareMdrane kahyuM ke -"he camara ! tuM vizvane abhaya ApanAra zrI vIraprabhune zaraNe Avyo te te bahu sAruM karyuM. kAraNa ke te sarva gurUonA paNa gurU che. have meM vara tajI daIne tane choDI dIdhuM che, mATe tuM khuzIthI pAcho camacaMcA nagarImAM jaIne tArI samRddhinA sukhano bhokatA thA." AvI rIte camarane AzvAsana ApI pharIvAra prabhune namaskAra karIne Idra potAne sthAnake gayA. pachI sUryAsta thatAM guhAmAMthI jema ghuvaDa nIkaLe tema camareMdra prabhunA be caraNanA aMtaramAMthI bahAra nIkaLyo ane prabhune namI aMjali jeDIne bolyo ke "sarva chAnA jIvana auSadharUpa he prabhu ! tame mane jIvitanA ApanAra che. tamArA caraNane zaraNe AvatAM aneka duHkhanA sthAnarUpa A saMsArathI paNa mukta thavAya che, te vajathI mukta thavuM te te ke mAtra che ? he nAtha ! meM ajJatAthI pUrvabhavamAM bALatapa karyuM hatuM, tethI tenuM A ajJAna sahita asureMdrapaNurUpa phaLa mane prApta thayuM che. meM ajJAnathI A sarva prayatna mArA AtmAne anarthakArI ja karyo hato, paNa chevaTe tamAre zaraNe Avyo te sAruM karyuM. je pUrvabhave meM tamAruM zaraNa lIdhuM hota te huM ayyate'drapaNuM ke ahamiMdrapALuM prApta karata, athavA he nAtha ! mAre IndrapaNAnI have zI jarUra che? kemake hamaNAM to traNa jagatanA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 su 65 pati evA tame mane nAthapaNe prApta thayA, tethI mane badhuM prApta thayu che." A pramANe zraddhApUrvaka kahI prabhune namIne camareMdra camacA nagarImAM AvyeA. tyAM peAtAnA siMhAsanapara besI, lajajAthI nIcu' mukha karIne te potAne svAgata pUchavA AvelA sAmAnika devatA pratye khelyA ke, he devA ! tame madhyasthapaNe jevA zakedrane kahyo hato tevAja te che, paNa me' te vakhate ajJAnathI te kAMi jANyuM nahIM. prathama siMhanI guhAmAM ziyALa jAya tema huM tenI sabhAmAM gayA. tyAM tenA AbhiyAgika devAe kautuka jovAnI icchAthI mArI upekSA karIne javA dIdhA. paNa Indre mArI upara va cheDayuM. tethI bhaya pAmIne mahA kabje hu surAsurAe namelA zrI vIraprabhunA caraNane zaraNe gayA. zrI vIraprabhune zaraNe javAthI indre mane jIvato cheADI dIdhA, eTale hu* ahIM Avyo chu'; have tame sau cAlA, ApaNe zrI vIraprabhu pAse jai ne vAMdIe." A pramANe camaredra peAtAnA sa parivAra sAthe prabhunI pAse AnyA ane prabhune namI saMgIta karIne pachI potAnI nagarI pratye gayA. prAta:kALe prabhu eka rAtrinI pratimA pArIne anukrame vihAra karatA bhAgapura nAmanA nagare AvyA. tyAM mAhedra nAme koI kSatriya hatA, te durmati prabhune joI eka khajurInI yaSTi laIne prabhune prahAra karavA doDayA. te vakhate sanatkumAreMdra ke je ghaNo vakhata thayA prabhunA darzana karavAne utkaMThita hatA, te prabhune vAMDhavAne tyAM AvyA, eTale te zAne upadrava karatA temaNe joyA. tethI te kSatriyanA tiraskAra karI idre prabhune vaMdanA karI, ane bhaktipUrvaka sukhavihAra pUchIne peAtAne sthAne gayA. bhagavaMta paNa tyAMthI vihAra karI naMdI- grAme AvyA. tyAM nadI nAme bhagavaMtanA pitAnA mitra hato, teNe bhaktithI prabhunI pUjA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu meDhaka gAme AvyA. tyAM eka geAvALa vALanI dorI laIne prabhune mAravA doDayA. tyAM kurmArM gAmanI jema iMdra AvI te geApane vAryAM ane prabhune bhaktithI vaMdanA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu kauzAMkhI nagarIe AvyA. kauzAMkhImAM zatruonA sainyane bhayakara zatAnika nAme rAjA hato. tene ceka rAjAnI putrI mRgAvatI nAme rANI hatI, te sadA tI karanA caraNunI pUjAmAM ekaniSThAvALI parama zrAvikA hatI. zatAnika rAjAne sugupta nAme maMtrI hato, tene naMdA nAme strI hatI, te paNa parama zrAvikA ane mRgAvatInI sakhI hatI. te nagaramAM dhanAvahu nAme eka zeTha raheto hato, te ghaNA dhanADhaya hato. tene gRhakama mAM kuzaLa mUlA nAme patnI hatI. ahIM, vIra prabhu AvyA te vakhate poSa mAsanI kRSNe pratipadA hatI. prabhue te divase A pramANenA bahu ja azakaya abhigraha dhAraNa karyA ke, 'koi satI ane suMdara rAjakumArI dAsIpaNAne pAmelI hAya, pagamAM leAhamaya kheDI nAkhelI hAya, mAthu. mu DevuM hoya, bhUkhI hoya, rUdana karatI eka paga dehalI (u*ara) upara ane bIjo bahAra rAkhIne beThI hoya ane sava bhikSuko tenA ghare AvIne gayelA hoya, tevI strI sUpaDAne eka khUNe rahelA kulmASa (aDada) jo mane vaheArAve, to cirakALe paNa huM pAraNuM karIza, te sivAya karIza nahI.' Ave abhigraha laIne prabhu pratidina bhikSA samaye ucca nIca gRsAmAM gecarI mATe pharavA lAgyA, paraMtu prabhune upara pramANe abhigraha AvAne lIdhe kAI (bhakSA Ape te prabhu letA nahIM, tethI nagarajane pratidina zaiAca karatA ane pAtAnI niMdA karatA hatA, e pramANe azakaya abhigraha hovAne lIdhe bhikSA lIdhA vagara khAvIza parISahane sahana karatA prabhue cAra paheAranI jema cAra mAsa ni^mana karyA. eka vakhata prabhu sugupta maMtrIne ghera bhikSA mATe gayA, tyAM tenI sro naMdAe prabhune dUrathI joyA, eTale A mahAvIra ahu 'ta sAthe bhAgye *
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 4 tho mAre ghera AvyA. A pramANe belatI naMdA AnaMda pAmatI sAmI AvI. ane te buddhimAna zrAvikAe prabhune kape tevA bhejya padArtho prabhu pAse dharyA, paraMtu prabhu abhigrahane vaza thaI temAMthI koIpaNa lIdhA vagara cAlyA gayA. tatkALa naMdAnuM hRdaya maMda thaI gayuM, ane "huM abhAgiNuM chuM, mane dhikkAra che, mAre maratha pUrNa thaye nahIM" ema zeka karavA lAgI. A pramANe kheda karatI tene tenI dAsIe kahyuM ke, "he bhadra! A devAya pratidina AvI rIte bhikSA lIdhA vagara ja cAlyA jAya che, kAMI Aja ja Ama banyuM nathI." e vAta sAMbhaLI naMdAe vicAryuM ke, "prabhue keI apUrva abhigraha dhAraNa karyo jaNAya che ke jethI prAsuka anna paNa letA nathI. have prabhune te abhigraha kaI rIte paNa jANuM levuM joIe." AvI ciMtA karatI naMdA AnaMda rahita thaIne beThI hatI, tevAmAM sugupta maMtrI ghare AvyA, temaNe tene ciMtA karatI joI. sugupta kahyuM. "priye ! udvigna cittavALA kema dekhAo che? zuM keIe tamArI AjJA khaMDita karI che? vA meM kaI tamAre aparAdha karyo che?" naMdA bolI-svAmI ! keIe mArI AjJA khaMDita karI nathI; tema tamAre paNa kAMI aparAdha nathI; paNa huM zrI vIraprabhune pAraNuM karAvI zakI nahI, tethI mane ghaNe kheda thAya che. bhagavAna varaprabhune nitya bhikSAne mATe ApaNA nagaramAM Ave che ane koI apUrva abhigrahane lIdhe bhikSA lIdhA vagara cAlyA jAya che. mATe he mahAmaMtrI ! tame te prabhune abhigraha jANI le, je nahI jANo te bIjAnA cittane oLakhanArI tamArI buddhi vRthA che." sukhe kahyuM ke, "he priyA ! te prabhune abhigraha jevI rIte jaNAze tema huM prAta:kALe prayAsa karIza." te vakhate mRgAvatI rANInI vijayA nAmanI chaDIdAra strI tyAM AvI hatI. teNe A daMpatInI vArtA sAMbhaLI, eTale te badhI teNe pitAnI svAminI mRgAvatI pAse jaIne kahI. te sAMbhaLI mRgAvatI rANIne paNa tatkALa kheda utpanna thaye. zatAnika rAjAe saMbhrama pAmI tenA khedanuM kAraNa pUchyuM. eTale mRgAvatI jarA bhrakuTI UMcI karI aMtaranA kheda ane kSebhanA uddagArathI khyAta evI vANIe bolI ke-"rAjAo te A carAcara jagatane potAnA bAtamIdArothI jANI zake che ane tame tamArA eka zaherane paNa jANI zakatA nathI, te tenI pAse zI vAta karavI ? rAjyanA sukhamAM pramAdI thayelA he nAtha! traNa lokane pUjita carama tIrthakara zrI vIrabhagavaMta A zaheramAM vase che, te tame jANo cho ? teo koI abhigrahane lIdhe ghera ghera phare che paNa bhikSA lIdhA vagara pAchA cAlyA jAya che, te tame jANo cho? mane, tamane ane ApaNA amAtyane dhikakAra che, ke jyAM zrI viraprabhu ajJAta abhigrahe ATalA badhA divaso sudhI bhikSA vagara rahyA che." rAjAe kahyuM, "he zubhAzaye ! he dharmacare ! tamane sAbAza che. mArA jevA pramAdIne tame bahu sArI zikhAmaNa gya vakhate ApI che. have prabhune abhigraha jANuM laIne huM prAta:kALe temane pAraNuM karAvIza" A pramANe kahI rAjAe tatkALa maMtrIne bolAvyuM, ane kahyuM ke "he bhadra! mArI nagarImAM zrI vIraprabhu cAra mAsa thayA bhikSA vagara rahyA che, tethI ApaNane dhikkAra che ! mATe tamAre game tema karI temane abhigraha jANI le, ke jethI huM te abhigraha pUrIne mArI zuddhatAne mATe pArANuM karAvuM." maMtrI be -bahe mahArAja ! temane abhigraha jANI zakAya tema nathI, huM paNa tethI ja kheda pAmuM chuM, mATe tene keI upAya racave joIe." pachI rAjAe dharmazAstramAM vicakSaNa evA tathyakaMdI nAmanA upAdhyAyane belAvIne kahyuM ke, "he mahAmati ! tamArA zAstramAM sarva dharmonA AcAre kahelA che, te temAMthI zrI jinezvaranA amiDanI vAta kahe." upAdhyAya belyA ke, "huM rAjana ! maharSione dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cAra bhedathI ghaNuM abhigrahe kahelA che. A bhagavaMte je abhigraha lIdhela che, te viziSTa jJAna vagara kadI paNa jANI zakAze nahI.' ,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM pachI rAjAe nagarImAM AghoSaNA karAvI ke, "abhigrahane dhAraNa karanArA zrI vIraprabhu bhikSA levA Ave tyAre lokoe aneka prakAranI bhikSA ApavI." rAjAnI AjJAthI ane zraddhAthI sarva lokee tema karyuM, tathApi abhigraha pUrNa na thavAthI prabhue koI sthAnakethI bhikSA grahaNa karI nahIM. A pramANe bhikSA rahIta rahetAM chatAM paNa vizuddha dhyAnamAM lIna thayelA prabhu amlAna mukhe rahetA hatA ane loko divase divase lajajA ane khedathI vizeSa AkuLavyAkuLa thaI temane joyA karatA hatA. - A arasAmAM zatAnika rAjAe sainya sAthe vaMTeLIAnI jema vegathI eka rAtrimAM jaIne caMpAnagarIne gherI lIdhI. caMpApati dadhivAhana rAjA tenAthI bhaya pAmI nAzI gayo. "ati baLavAna purUSathI rUMdhAyelA manuSyane palAyana sivAya bIjo koI svarakSaNane upAya nathI." pachI zatAnika rAjAe "A nagarImAMthI je levAya te laI levuM.' evI pitAnA sainyamAM AghoSaNA karAvI, eTale tenA subhaToe caMpAnagarIne svecchAe luMTavA mAMDI. dadhivAhana rAjAnI dhAriNI nAmanI rANIne tenI vasumatI nAmanI putrI sahita kaI UMTavALA harI gaye. zatrurUpa kumudamAM sUrya je zatAnIka rAjA kRtArtha thaI sanyanA parivAra sAthe kauzAMbI nagarIe pAcho Avyo. dhAriNI devInA rUpathI meha pAmelA uMTavALA subhaTe lokonI AgaLa uMce svare kahevA mAMDayuM ke, A je prauDhA rUpavatI strI che te mArI strI thaze ane A kanyAne kauzAMbInA cauTAmAM jaIne vecI daIza." te sAMbhaLI dhAriNuM devIe manamAM vicAryuM ke, huM caMdrathI paNa nirmaLa evA vaMzamAM janmelI chuM, vaLI mahAna vaMzamAM utpanna thayelA dadhivAhana rAjAnI patnI chuM ane jaina dharma mane pariNamela che. te AvA akSaro sAMbhaLyA chatAM paNa huM pApanuM bhAjana thaIne haju chavuM chuM, tethI mane dhikakAra che ! are svabhAve capaLa evA jIva ! haju A dehamAM besI kema rahyo chuM ? tuM tArI meLe nahI nIkaLe te mALAmAMthI pakSIne kADhe tema huM tane baLAtyAre kADhIza." A pramANenA tiraskArathI jANe udvega pAmyA hoya tema khedathI phuTI gayelA tenA hadayamAMthI tenA prANa kSaNavAramAM nIkaLI gayA. tene mRtyu pAmelI joI uMTavALA subhaTe kheda karyo ke, "AvI satI strIne mATe meM kahyuM ke, "A mArI patnI thaze te meM kharAba karyuM, mane dhikkAra che ! AMgaLIthI batAvatAM kuSmAMDaphala (keLA)nI jema mArI duSTa vANIthI A satI jema mRtyu pAmI tema kadI A kanyA paNa mRtyu pAmaze, mATe have tene kheda upajAva nahIM." Avo vicAra karIne te rAjakanyAne mIThe vacane belavo te kauzAMbI nagarImAM lAvyo. ane tene rAjamArgamAM vecavAne ubhI karI. devage tyAM dhanAvaha zeTha AvI caDyo. te vasumatIne joIne vicAramAM paDayo ke "AnI AkRti jotAM A kaI sAmAnya manuSyanI putrI jaNAtI nathI, paNa cUthamAMthI bhraSTa thayelI mRgalI jema pAradhinA hAthamAM Ave tema mAtApitAthI vikhUTI paDelI A kanyA A nirdaya mANasanA hAthamAM AvI jaNAya che, teNe ahIM mUlya laIne vecavA mUkI che. tethI A bIcArI jarUra keI hIna mANasanA hAthamAM sapaDAI jaze, mATe A mANasane ghaNuM dravya ApIne huM ja A kRpApAtra kanyAne kharIduM; pitAnI putrInI jema huM tenI upekSA karavAne azakta che koI paNa prakAranI aDacaNa vinA mAre ghera rahetAM devage A bALAne tenA svajana vargane saMyoga paNa thaI jaze." A pramANe vicArI te subhaTanI IcchA pramANe tene mUlya ApI dhanAvaha zeTha anukaMpAthI te bALAne pitAne ghera laI gaye. teNe svaccha buddhie pUchyuM ke "he vatsa ! tu konI kanyA chuM, ane tAro svajanavaga koNa che te kahe, bhaya pAmIza nahIM, tu mArI putrIja chuM.' te potAnA kuLanI ati mahattA hovAthI kAMI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 4 the kahI zakI nahIM, tethI kAMI paNa na bolatAM sAyaMkALe kamalinI rahe tema adhamukha karIne UbhI rahI. pachI zeThe pitAnI mUlA zeThANIne kahyuM ke, priyA ! A kanyA ApaNI duhitA che, tenuM ati yatnathI puSpanI jema lAlanapAlana karavuM." AvAM zreSTinAM vacanathI te bALA tyAM pitAnA gharanI jema rahI ane bALacaMdranI lekhAnI jema sarvanA netrane AnaMda ApavA lAgI. teNIne caMdana jevA zItaLa vinaya vacana ane zIlathI rajita thayelA praSTie parivAra sAthe maLIne tenuM caMdanA evuM nAma ApyuM. anukrame karabha jevA urUvALI te bALa yauvanavayane prApta thaI. te samaye samudrane jema pUrNimAnI rAtri harSa Ape tema te preSTine harSa ApavA lAgI. svabhAvathI ja rUpavatI chatAM yauvana pAmavAthI vizeSa rUpavatI thayelI caMdanAne joIne mUlA zeThANI manamAM IrSA lAvI A pramANe vicAravA lAgI ke, "zreSThie A kanyAne putrIvat rAkhI che, paNa have tenA rUpathI mohita thaIne kadi zeTha tenI sAthe paraNe te huM jIvatI muvA jevI thauM." A pramANe strIpaNAne chAjatA tuccha hRdayane lIdhe te mUlA tyArathI rAtri divasa udAsa rahevA lAgI. eka vakhate zeTha grISma RtunA tApathI pIDita thaIne dukAnethI ghera AvyA, te vakhate devage keAI sevaka tenA pagane dhena hAjara na hato, tethI ati vinIta caMdanA ubhI thaI ane zeThe vArI te paNa te pitRbhaktithI zeThanA paga dhevA pravarte. te vakhate teNIne sinagdha zyAma ane komaLa kezapAza aMganI zithilatAthI chuTI jaIne jalapaMkita bhUmimAM paDyA; eTale "A putrIne kezapAza bhUminA kAdavathI malina na thAo evuM dhArI zeThe sahaja svabhAve yaSTithI tene uMce karyo ane pachI AdarathI bAMdhI lIdhe. gekha upara rahelI mUlAe te jeyuM, eTale tene vicAra Avyo ke meM prathama je tarka karyo hato, te barAbara maLate Ave che, A yuvAna strIne kezapAza zeThe pitAnI meLe bAMdhe, te tenA patnIpanuM prathama cinha sUcave che, kAraNa ke pitAnuM kAma evI rIte karavAnuM hotuM nathI, mATe have e bALAne vyAdhinI jema mULamAMthI ja ucheda kara. A nizcaya karI e durA zA DAkaNanI jema tevA vakhatanI rAha jovA lAgI. zeTha kSaNavAra vizrAma karIne pharIthI bahAra gayA eTale mUlAe eka nApitane bolAvI caMdanAnuM mastaka muMDAvI nAMkhyuM, pachI tenA pagamAM beDI nAMkhI kodharU5 rAkSasane vaza thayelI mUlAe latAne hAthiNInI jema caMdanAne ghaNuM tADana karyuM. pachI gharanA eka dUranA vibhAga (oraDA) mAM caMdanAne pUrI kamADa baMdha karIne mUlAe pitAnA parivArane kahyuM ke, zreSTi A viSe kAMI pUche te koIe koI paNuM kahevuM nahIM, te chatAM je kaheze te mArA kaparUpa agnimAM AtirUpa thaze." AvI rIte niyaMtraNa karI mUlA pitAne piyara jatI rahI. sAyaMkALe zeThe AvIne pUchayuM ke, "caMdanA kyAM che?" eTale mUlAnA bhayathI keIe uttara Apyo nahIM. zeThe vicAryuM ke, "mArI vatsA caMdanA kAMI ramatI haze athavA gharanI upara haze." evI rIte pAchuM rAtre pUchayuM, paNa keIe kAMI kahyuM nahIM, eTale sarala buddhivALA zeThe dhAryuM ke, "caMdanA suI gaI haze." evI rIte bIje divase paNa joI nahIM, tema ja trIje divase paNa joI nahI, eTale zaMkA ane kepathI AkuLavyAkuLa thayelA zeThe parijanane pUchayuM, "are sevako ! kaho, mArI putrI caMdanA kyAM che ? je tame jANatAM chatAM nahIM kahe, te huM tamAre sarvane nigraha karIza." A sAMbhaLI kaI vRddha dAsIe ciMtavyuM ke, "huM ghaNA varSa sudhI jIvI chuM, have mAruM mRtyu paNa najIka che, mATe kadi je huM caMdanAnuM vRttAMta kahIza te mUlA mane zuM karI zakaze." Avo vicAra karIne teNe mUlA ane caMdanAnI badhI 1 sevaka vigerene.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu vArtA zeThane kahI sabhaLAvI. pachI te vRddhAe jaine jyAM caMdanAne pUrI hatI, te ghara zeThane batAvyuM, eTale dhanAvaha zeThe potAnI meLe tenuM dvAra ughADyuM. tyAM cAre kheMcelI latAnI jevI kSudhA tRSAthI pIDita; navI pakaDelI hAthiNInI jema eDIthI bAMdhI lIdhelI, bhikSukInI jema mAthe mu`Dita karelI ane jenA netrakamaLa azruthI pUti che evI caMdanAne dhanAvaha zeThe avaleAkI. zeThe tene kahyuM ke, vatse ! tu svastha thA'ema kahI netramAMthI azru pADatA zeTha tene bheAjana karAvavAne mATe rasavatI levA sArU utAvaLA rasoDAmAM gayA, paNa daivayeAge tyAM kAMI paNa avazeSa bhAjana jovAmAM ALyuM nahIM, tethI supaDAnA khUNAmAM paDelAM kumASa teNe caMdanAne ApyA; ane kahyu he vatse ! huM tArI beDI toDavAne mATe luhArane lAvI lAvu chu, tyAM sudhI tuM A kumASanu bhAjana kara'A pramANe kahI zeTha bahAra gayA, eTale caMdranA UbhI UbhI vicAra karavA lAgI ke, ahA ! mArA rAjakuLamAM janma kathAM ane A vakhate AvI sthiti kAM? A nATaka jevA saMsAramAM kSaNamAM vastumAtra anyathA thaI jAya che, e badhuM meM jAte anubhavyuM che. ahA ! have huM zuM tenA pratikAra karU ? Aje adbhUmane pAraNe A kumASa maLyA che, paNa jo koI atithi Ave teA tene ApAne pachI huM jammu, anyathA jamIza nahIM.' AvA vicAra karIne teNe dvAra upara dRSTi nAkhI, tevAmAM te zrI vIraprabhu bhikSAne mATe pharatA pharatA tyAM AvI caDayA. temane joI ne aho kevu zubha pAtra ! aho kevu' uttama pAtra ! ahA mArA puNyanA sacaya kevA ! ke jethI A koI mahAtmA bhikSAne mATe ahIM' acAnaka prApta thayA.' A pramANe ciMtavIne te khALA kumASavALu supaDuM hathamAM lai eka paga umarAnI aMdara ane eka paga bahAra rAkhI UbhI rahI. eDIne lIdhe umarA ullaghavAne azakta evI te khALA tyAM rahI chatI Ardra hRdayavALI bhaktithI bhagavata pratye belI-he prabhu ! jo ke A bhejana Apane mATe anucita che, tathApi Apa paropakAramAM tatpara che, tethI te grahaNa karIne mArApa6 anugraha karo.' dravyAdi cAre prakArathI zuddha rIte abhigraha pUrNa thayelA jANI, prabhue te kumASanI bhikSA levAne mATe peAtAnA kara prasAryA.1 te vakhate 'ahA ! mane dhanya che" ema dhyAna dharatI caMdanAe supaDAnA eka khuNAvaDe te kumASa prabhunA hAthamAM nAkhyA. prabhunA abhigraha pUrNa thavAthI devatA prasanna thaI ne tyAM AvyA, ane teoe vasudharA vigere pAMca divya pragaTa karyAM. tatkALa caMdanAnI beDIo tuTI gaI, tene ThekANe suvarNanA nUpura thai gayA, ane kezapAza pUrva nI jema suzeAbhita thai gayA. zrI vIraprabhunA bhakta devatAoe tatkALa caMdanAne sarva a'gamAM vastrAla kArathI zobhita karI dIdhI. pachI devatAe pRthvI ane aMtarIkSanA udarane pUre tevA utkRSTa nAda karI sUtradhAranI jema harSa pAmatA gIta nRtyAdika karavA lAgyA, duMdubhinA dhvani sAMbhaLI mRgAvatI ane zatAnika rAjA tathA sugupta maMtrI ane nA moTA parivAra sAthe tyAM AvyA. devapati zakraiMdra paNa pUrNa abhigrahavALA prabhune vAMDhavA mATe manamAM harSa pAmatA pAmatA vegathI tyAM AvyA. dadhivAhana rAjAnA sa'pula nAme eka kaMcukI hatA, tene jyAre caMpAnagarIne luMTI tyAre tyAMthI zatAnika rAjA pakaDI lAvyA hatA, tene A vakhate ja cheADI mUkatAM te paNa tyAM AvyeA; eTale peAtAnA rAjAnI putrI vasumatIne joine tenA pagamAM paDayo ane chuTe kaMThe dana karavA lAgyA, tethI te mALAne 1 A vakhate ca'danAnA netramAM AMsu nahotA, tethI abhimanI apUrNatA jANI pAchA vaLyA; eTale caMdanAne pArAvAra kheda thatAM tenI AMkhamAM AMsu AvyA. prabhu abhiSa pUrNa thayela naNI pAchA vaLyA ne dAna lIdhuM. Ama anyatra kathana che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa` 4 thA pazu rUdana AvyuM. 'zatAnika rAjAe tene pUchyuM ke, 'tuM kema rUe che ?' tyAre te ka'cukI azrudhAra sahita khelyA ke, 'mahArAja! dadhivAhana rAjAnI dhAriNI rANInI A putrI che. ahA ! tevA utkRSTa vaibhavathI bhraSTa thaine mAtApitA vagaranI A khALA bIjAne ghera dAsIvat rahe che, te joine mane rUdana Ave che.' rAjAe kahyuM ke, 'he bhadra! A kumArI zeka karavA gya nathI, kAraNa ke teNe traNa jagatanu rakSaNa karavAmAM zUravIra evA vIraprabhune abhigraha pUrNa karIne pratilAbhita karyA che.' te vakhate mRgAvatI elI ke, are ! dhAriNI teA mAre bahena thAya che, tenI A duhitA che, teA te mArI paNa duhitA che. pachI cha mAsamAM pAMca divasa ochA rahetAM tapanu` pAraNuM karIne te dhanAvaha zeThanA gharamAMthI bahAra nIkaLyA. 70 prabhunA gayA pachI lAbhanI prabaLatAthI zatAnika rAjAe te vasudhArAnuM dhana levAnI icchA karI; eTale saudhama patie zatAnika rAjAne kahyuM ke, he rAjana! tame A ratnavRSTi levAnI icchA karI che, paNa A dravya upara tamArA svAmIbhAva nathI, tethI A kanyA jene Ape, te A dravya laI zake.' rAjAe caMdanAne pUchyuM ke-caMdanA ! A dravya kANu le ?" caMdanA elI ke, 'A dhanAvaha zeTha grahaNa kare, kAraNa ke te mArUM pAlana karavAthI mArA pitA che.' pachI dhanAvaha zeThe te vasudhArAnu dravya grahaNa karyuM.... pachI iMdre pharIvAra zatAnika rAjAne kahyuM ke, A bALA caramadehI che ane bhAgatRNAthI vimukha che, tethI jyAre vIraprabhune kevaLajJAna thaze tyAre te temanI prathama ziSyA thaze; mATe jyAM sudhI prabhune kevaLajJAna upaje, tyAM sudhI tamAre tenuM rakSaNa karavu.' A pramANe kahI prabhune namIne iMdra devalAkamAM gayA. rAjA zatAnike caMdanAne peAtAne tyAM laI jaI kanyA enA aMtaHpuramAM rAkhI. caMdanA paNa prabhune kevaLajJAnanI utpatti thavAnu dhyAna karatI chatI tyAM rahI. pelI mUlA zeThANI je ananu' mULa hatI, tene dhanAvaha zeThe kADhI mUkI, te durdhyAna karatI mRtyu pAmIne narake gaI. prabhu tyAMthI vihAra karI prAta:kALe sumagaLa gAme AvyA. tyAM sanakumAra iMke AvI prabhune vaMdanA karI. tyAMthI prabhu sakSetra nAmanA gAme AvyA, tyAM mAhedra kalpanA IMdre AvI bhaktithI praNAma karyAM, tyAMthI prabhu pAlaka gAme gayA. tyAM bhAyala nAme keAI vaNika yAtrA karavA jatA hatA, teNe prabhune AvatA joyA. eTale 'A bhikSukanA apazukana thayA mATe tenA mastaka para khaDUganA prahAra karUM. Ama vicArI khaDga ughADIne te prabhune mAravA doDayo. te vakhate siddhArtha vyatare AvI te khagavaDe tenuM ja mastaka chedAvI nAkhyuM. prabhu tyAMthI vihAra karatA capAnagarIe AvyA. tyAM svAdidatta nAmanA koI brAhmaNanI agniheAtranI zALAmAM prabhu cAre mAsanA upavAsa karIne bAramu' cAmAsu` rahyA. tyAM pUrNabhadra ane mANibhadra nAme e mahaddhika yakSe dararoja rAtre AvIne prabhunI pUjA karatA hatA. te joi svAdidatte vicAryuM ke, 'A devAya zu kAMI jANatA haze ke jethI pratyeka rAtrie temanI pAse AvIne devatAe pUje che.' A pramANe ciMtavI jijJAsu thaine svAdidatta prabhu pAse AvyA ane pUchyuM' ke, 'devAya ! zira vigere aMgathI pUrNa evA A dehamAM jIva kayA kahevAya !' prabhu belyA ke, 'dehamAM rahyo chatA je mA~ (huM) ema mAne che te jIva che." svAdivrutta kahyuM, "te zI rIte samajavA ?" bhagavaMta khelyAhai dvija ! mastaka hAtha vigere je avayaveA che, tenAthI te judo che ane sUkSma che.' svAdiro pUchyuM ke, te sUkSma che paNa kayAM che ? te barAbara spaSTa kahI batAvA.' prabhu
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM (71 bolyA ke, te IdriothI grahaNa thatuM nathI." AvA praznottarathI te brAhmaNe prabhune tattvavettA jANI bhaktithI prabhunI pUjA karI ane prabhue paNa tene bhavya jANIne pratibodha karyo. te comAsuM vItyA pachI prabhu jAMbhaka gAme AvyA. tyAM Idra nAvidhi batAvIne bolyA ke, "he jagaddagurUhave thoDA divasa pachI Apane ujajavaLa kevaLajJAna utpanna thaze. A pramANe kahI prabhune namIne idra svarge gayA ane prabhu tyAMthI vihAra karIne meDhaka gAme AvyA. tyAM amaredra AvI prabhune vaMdana karI, ane sukhavihAra pUchIne potAne sthAnake gaye. tyAMthI vihAra karIne prabhu pagamAni gAme gayA, tyAM kAryotsarga karI dhyAnaparAyaNa thaIne gAmanI bahAra rahyA. A samaye vAsudevanA bhavamAM zayyA pALakanA kAnamAM tapAveluM sIsa reDIne upArjana kareluM azAtA vedanIya karma prabhune udaya AvyuM. te zavyApALakano jIva ahIM govALa thaye hato. te prabhunI pAse baLadone mUkIne gAye devA mATe gaye. te baLada vecchAe caratA caratA kaI aTavImAM dUra cAlyA gayA. kSaNavAre govALa pAcho AvyuM. tyAM baLadane joyA nahIM. eTale teNe prabhune kahyuM ke, "are adhama devArya ! mArA baLade kyAM gayA ? tuM kema bolate nathI? zuM mArAM vacana sAMbhaLatuM nathI ? A tArA kAnanA chidra zuM phegaTanAja che? A pramANe kahyA chatAM paNa jyAre prabhu bolyA nahIM, tyAre teNe ati krodha dharI prabhunA baMne karNaraghamAM kAgaDAnI saLIo nAMkhI. pachI te zaLIone tADana karavAthI te zaLIo paraspara evI rIte maLI gaI che. jANe te akhaMDa ekaja zaLI hoya tema dekhAvA lAgI. pachI A be khIlAne keI kADhI zake nahIM, evuM dhArIne te duSTa govALa tene bahAra dekhAte bhAga bhedIne cAlyA gaye. mAyA ane mithyAtvarUpa zalya jenA nAza pAmyA che evA prabhu kAnamAM nAkhelA zalyavaDe zubha dhyAnathI jarA paNa kaMpita thayA nahIM. tyAMthI prabhu madhyama apApAnagarIe padhAryA. tyAM pAraNAne mATe prabhu siddhArtha vaNikane ghera gayA. teNe prabhune bhaktithI pratilAbhita karyA tyAM te siddhArthane eka kharaka nAme priya mitra vaidya prathama Avela beThe hato, te sUkSma badrivAna hovAthI prabhane joI vicAra karIne bolyo ke, "aho A bhagavatanI matti sarva lakSaNe saMpUrNa che, paNa jarA glAnibhUta jaNAya che tethI zalyavatI hoya tema lAge che." siddhArthe saMbhramathI kahyuM, 'ema hoya te sArI rIte tapAsa karIne kahe ke bhagavaMtanA zarIramAM kaye ThekANe zalya che?" pachI te vaidya prabhunA badhA zarIranI nipuNatAthI tapAsa karI te baMne kAnamAM khIlA nAkhelA joyA, eTale te siddhArthane paNa batAvyA. siddhArtha che ke, "are! koI apavAdathI ke narakathI paNa bhaya nahIM pAmanArA pApIe A dArUNa karma kareluM jaNAya che. paraMtu he mahAmati mitra ! te pApInI vArtA karavAnI koI jarUra nathI, have te prabhunA zarIramAMthI zalyane uddhAra karavAno prayatna kara. A zalya to prabhunA kAnamAM che, paNa pIDA mane ghaNuM thAya che, tethI A viSe huM jarA paNa vilaMba sahana karI zakato nathI, mAruM sarvasva bhale nAza pAme paNa jo A jagatpatinA kAnamAMthI koI paNa rIte zalyane uddhAra thAya to ApaNe baMnene A bhavasAgaramAMthI uddhAra thaye ema huM mAnuM chuM." vaida be -"A prabhu che ke vizvanuM rakSaNa ane kSaya karavAmAM samartha che, paNa kamane kSaya karavAne mATe temaNe te apakArI purUSanI upekSA karI che, tevA A prabhu ke je pitAnA zarIranI paNa apekSA rahita che, tenI mArAthI zI rIte cikItsA thAya? kemake teo karmanI nirjarAne mATe AvI vedanAne paNa sArI mAne che." siddhArtha bole mitra ! AvI vacananI yukti A vakhata zA mATe kare che? A vAta karavAno samaya nathI, mATe satvara A bhagavaMtanI cikItsA kara. teo baMne A pramANe vAta kare che tevAmAM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 saga 4 zo to zarIramAM paNa nirapekSa prabhu tyAMthI cAlyA gayA. bahAra udyAnamAM AvIne zubha dhyAnamAM parAyaNa thayA. pachI siddhArtha ane kharaka vaidya auSadha vigere laIne tvarAthI udyAnamAM AvyA. pachI prabhune eka telanI kuMDImAM besAryA, temanA zarIrane telanuM atyaMgana karyuM, ane baLavAna caMpI karanArA mANasanI pAse mardana karAvyuM. te baLISTa purUSoe prabhunA zarIranA tamAma sAMdhA zithila karI nAMkhyA. pachI temaNe be sANasI laI prabhunA baMne kAnamAMthI baMne khIlA eka sAthe beMgyA; eTale rUdhira sahita te baMne khIlA jANe pratyakSa avazeSa vedanIya karma nIkaLI jatuM hoya tema nIkaLI paDayA. te khIlA kheMcatI vakhate prabhune evI vedanA thaI ke te vakhate hAthI haNAyelA parvatanI jema prabhue moTI bhayaMkara cIsa pADI. prabhunA mAhAmyavaDeja te cIsanA nAdathI pRthvI kuTI gaI nahIM. "ahaMta prabhu vipattimAM paNa bIjAne upadravakArI thatA nathI." pachI saMrohiNI auSadhithI prabhunA kAnane tatkALa rUjhavI, khamAvI temaja namIne siddhArtha ane kharaka vaidya potAne ghera gayA. te zubhAzaya purUSe prabhune vedanA karatAM chatAM paNa devasaMbaMdhI lakSmIne bhogavanArA thayA. pele durAzaya govALa prabhune vedanA karI maraNa pAmIne sAtamI narakanA duHkhane pAtra thaze. prabhunA bhairava (bhayaMkara) nAdathI te udyAna mahAbhairava nAmathI prakhyAta thayuM, ane tyAM lokee eka devAlaya karAvyuM. A pramANe zrI vIraprabhune je je upasargo thayA, temAM jaghanya upasargomAM kaTapUtanAe je zItano upadrava karyo te, utkRSTa, madhyama upasargomAM saMgame je kALacakra mUkayuM te, utkRSTa ane utkRSTa upasargomAM kAnamAMthI khIlAne uddhAra karyo te utkRSTa, evI rIte prabhune upasargono prAraMbha paNa govALathI thayo ane pUrNatA paNa gavALathI thaI; arthAt A khIlAne upasarga chello thayA. - prabhune tapasyAmAM eka chamAsika, nava caturmAsakSapaNu, cha dvimAsika, bAra mAsika, tera addhamAsika, eka SamAsika, be trimAsika, be daDhamAsika, be aDhImAsika, traNa bhadrAdika pratimAo, kauzAMbI nagarImAM cha mAsamAM pAMca divasa ochA sudhI abhigraha dhAraNa (upavAsa), bAra aSTamabhakta, chellI rAtre kAryotsarga yukta eka rAtrinI bAra pratimAo, ane basa egaNatrIza chaeTalI thaI ane traNase ne ogaNapacAsa pAraNu thayA. A pramANe vrata lIdhuM te divasathI mAMDIne sADAbAra varSa ane eka pakhavADIAmAM tapasyAo thaI. temaNe nityabhakta ke caturthabhakta (eka upavAsa) karela ja nathI. evI rIte jaLarahita sarva tapasyA karatA, upasargone jItatA ane chasthapaNe vicaratA zrI vIraprabhu sajuvAlikA nAmanI moTI nadIvALI jabhaka nAmanA gAma pAse AvyA. g8888888888888888888888888888888888@ // ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra dvitIya sAgraSaDavArSika jIvavihAra vo nAma caturtha sa A8% 888888888888888888888888888888888 1. bhadra,mahAbhadra, sarvatobhadra - be, cAra ne daza divasanI.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 5 mo zrI mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane caturvidha saMghanI sthApanA. jabhaka gAmanI bahAra juvAlikA nadInA uttara taTa upara sAmAka nAmanA koI gRhasthanuM kSetra hatuM. tyAM koI gupta-aspaSTa rahelA caityanI najIka zALatarUnI nIce prabhu cha tapa karIne utkaTika Asane rahI AtApanA karaMvA lAgyA. tyAM vijaya muhU zukaladhyAnamAM vartatA ane kSapakazreNI para ArUDha thayelA prabhunA cAra ghAti karma jINuM derInI jema tatkALa tUTI gayA. tethI vaizAkha mAsanI zukala dazamIe caMdra hastottarA nakSatramAM AvyuM chate divasane cothe pahore prabhune kevalajJAna utpanna thayuM. Idro AsanakaMpathI prabhunA kevalajJAnane jANIne devatAonI sAthe harSa pAmatA tyAM AvyA. te avasare kaI devatA kudavA lAgyA, keI nAcavA lAgyA, keI hasavA lAgyA, kaI gAvA lAgyA, keI siMhanI jema garjanA karavA lAgyA, keI adhanI jema hekArava karavA lAgyA, keI hastInI jema nAda karavA lAgyA. kaI rathanI jema cItkAra karavA lAgyA ane keI sarSanI jema pheMphADA mAravA lAgyA, prabhunA kevalajJAnathI harSa pAmelA cAre nikAyanA devatAo bIjI paNa vividha ceSTAo karavA lAgyA. pachI devatAoe traNa killAvALuM ane pratyeka kile cAra cAra dvAravALuM samosaraNa racyuM. "ahIM (ratna siMhAsana para besIne dezanA devI vigere) sarvaviratine yogya nathI." evuM jANatAM chatAM paNa prabhue pitAno ka5 jANIne te samavasaraNamAM besI dezanA ApI. temanA tIrthamAM hAthInA vAhanavALe, kRSNavaNI, vAma bhujAmAM bIrU ane dakSiNa bhujAmAM nakulane dhAraNa karato, mAtaMga nAme yakSa ane siMhanA AsanavALI, nIlavaNuM, be vAma bhujAmAM bIjerU ane vINA tathA be dakSiNa bhujAmAM pustaka ane abhayane dhAraNa karatI siddhAyikA nAme devI-e baMne nitya prabhunI pAse rahenArA zAsanadevatA thayA. te samaye tyAM upakArane yegya evA lokonA bIlakula abhAvathI paropakAramAM tatpara ane jemanuM premabaMdhana kSINa thayeluM che evA prabhue tyAMthI vihAra karyo. pachI mAre tIrthakara nAma getra nAmanuM moTuM karma je davAnuM che te bhavya jatune pratibodha devAvaDe anubhavavuM egya che" ema vicArIne asaMkhya keTI devatAothI paravarelA, ane devatAoe saMcAra karelA suvarNakamaLa upara caraNa mUkatA prabhu divasanI jema devatAnA udyotathI rAtre paNa prakAza karatA chatA bAra yejananA vistAravALI, bhavya prANIothI alaMkata ane yajJane mATe maLelA prabodhane lAyaka gautamAdika ghaNuM ziSyoe sevelI apApA nAmanI nagarImAM AvyA. te purInI najIka mahAsenavana nAmanA udyAnamAM devatAoe eka suMdara samavasaraNa racyuM. pachI jemane sarva atizaya prApta thayA che evA ane sura asurothI stavAtA evA prabhue pUrva dvAravaDe te samavasaraNamAM praveza karyo. batrIza dhanuSa UMcA ratnanA pratirachaMda jevA caityavRkSane traNa pradakSiNA karI, "tIrthAya namaH" - 1. tIrthaMkaranI dezanA niSphaLa thAya nahIM chatAM vIra prabhunI prathama dezanA keIe paNa viratibhAva grahaNa na karavAthI niSphaLa gaI e Azcarya samajavuM. 10 :
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 sa 5 mA ema kahI, AhutI maryAdAne pALI, prabhu pAdITha yukta pUrva si`hAsana upara beThA. bhaktivALA devatAoe prabhunA mahimAthI ja bIjI traNe dizAemAM prabhunA pratirUpa karyA. te avasare sarva devatAo tathA manuSya viMgere cAgya dvArathI samavasaraNamAM praveza karI prabhunA vadanane nirakhatAM peAtAtAne cAgya sthAne beThA. pachI iMdre bhaktithI zamAMcita zarIre prabhune namI aMjali joDIne A pramANe stuti karI. he prabhu ! lAvaNyathI pavitra zarIravALA ane netrane amRtAMjana rUpa evA tamAre viSe madhyasthapaNuM rAkhavuM te paNa doSane mATe che tA dveSa rAkhavAnI te vArtA ja zI karavI? kApAdikathI upadrava pAmelAe (kreAdhI vigere) te paNa tamArA pratipakSI che' evI leAkavArtA zu vivekI lAko kare che ? arthAt nathI karatA. tame virakta che tethI jo rAgavAn tamArA vipakSI hoya to te vipakSa ja nathI; kema ke sUryanA vipakSI zuM khajue hoi zake ? lavasattama (anuttaravAsI)devatAe paNa tamArA yAgane icchatA chatAM tene pAmatA nathI tA cAgamudrA vinAnA bIjAonI tA vArtA ja zI karavI ? he svAmI ! ame tamArA jevA nAthanA zaraNane ja aMgIkAra karIe chIe, tamane ja stavIe chIe ane tamArI ja upA sanA karIe chIe. tamArA sivAya bIjo keAI trAtA nathI, tethI kayAM jaI ne kahIe ane zuM karIe ? peAtAnA AcAravaDe ja malIna ane parane chetaravAmAM ja tatpara evA bIjA devAthI A jagata ThagAya che, ahA ! tenA pAkAra keAnI AgaLa karIe ? nityamukta kahevarAvanArA, chatAM A jagatanI utpatti, sthiti ane laya karavAmAM udyata thanArA ane tethI ja vadhyA strInA bALaka jevA devAnA karyA saceta purUSa Azraya kare ? he deva ! bIjA keTalAka mUDha purUSo uttarapUrti karanArA ane viSaye driyAvaDe durAcAra karanArA devatAethI tamArA jevA devAdhidevanA ninheva kare che, te kevA khedanI vAta ? ahA ! keTalAka gharamAM rahIne gajanA karanArA mithyAtvIe A badhu AkAzapuSpavat che evI utprekSA karIne ane tenuM kAMIka pramANa kalpIne deha ane gehamAM AnaMda mAnatA rahe che. kAmarAga ane sneharAganu nivAraNu karavu te tA saheje khanI zake tevu' che, paNa dRSTirAga tA evA ati pApI che ke je satpurUSone paNa ucchedana karavA muzkela paDe che. he nAtha ! prasanna mukha, madhyastha dRSTi ane lokane prIti upajAvanArU' vacana-e badhu tamArAmAM atyaMta prItinA sthAna rUpa chatAM mUDha leAkeA vRthA tamArAthI udAsa rahe che. kardi vAyu sthira rahe, parvata drave ane jaLa jAjavalyamAna thAya, tathApi rAgAdikavaDe grasta thayelA purUSA kadi paNa Apta thavAne cagya nathI." A pramANe stuti karIne IMdra virAma pAmyA pachI prabhue sarva bhASAmAM samajAya tevI vANIthI nIce pramANe dezanA ApI. "ahA ! A saMsAra samudranI jevA dArUNa che, ane tenu kAraNa vRkSanA bIjanI jema karma ja che. potAnAja karelA karmAMthI viveka rahita thayelA prANI kuvA khAdanAranI jema adhAtine pAme che ane zuddha hRdayavALA purUSa potAnAja kathI mahela khAMdhanAranI jema urdhva gatine pAme che. karmAMnA kha'dhanu kAraNa evI prANInI hiMsA kardi paNa karavI nahIM. hamezAM peAtAnA prANanI jema bIjAnA prANanI rakSAmAM tatpara rahevu. AtmapIDAnI jema para jIvanI pIDAne pariharavAne icchatA prANIe asatya nahi khelatAM satyaja khelavu. mANasanA bahi:prANa levA jevu' adatta dravya kadi paNa levuM nahIM, kAraNa ke tenu dravya haravAthI tenA vadha karelAja kahevAya che. ghaNA jIvAnu upamana karanArUM maithuna kri paNa sevavu' nahI.. prajJa purUSa parabrahma (mAkSa)ne ApanArU' brahmacarya ja dhAraNa karavuM. parigraha dhAraNa karavA nahI, ghaNA parigrahane lIdhe adhika bhArathI baLadanI jema prANI vidhura thaIne
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mu 75 adhogatimAM paDe che. A prANAtipAta vigerenA be bheda che. temAMthI sUkSane je choDI zakAya nahIM te pachI sUkSamanA tyAgamAM anurAgI thaI bAdarane tyAga te jarUra karavo." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLI sarva loke AnaMdamAM magna thaI citravata sthira thaI gayA. e arasAmAM magadha dezamAM AvelA gebara nAmanA gAmamAM vasubhUti nAme eka gautama gotrI brAhmaNa raheto hato. tene pRthvI nAmanI strIthI iMdrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAme traNa gautama gotrI putro thayA hatA. kalAka gAmamAM dhanumitra ane dhammila nAme be brAhmaNa hatA, teone vArUNI ane bhavilA nAmanI strIothI vyakta ane sudharmA nAme be putra hatA. maurya gAmamAM dhanadeva ane maurya nAme be vipra hatA, teo paraspara mAsInA dIkarA bhAI thatA hatA. dhanadevane vijayadevI nAmanI patnIthI maMDika nAme eka putra thaye hatuM. tene janma thatAMja dhanadeva mRtyu pAmI gaye. tyAMnA lokAcAra pramANe strI vagarane maurya vijayadevInI sAthe paraNyo. "dezAcAra lajajAne mATe thato nathI." anukrame mauryathI te vijayadevIne eka putra thaye te lokomAM mauryaputra evA nAmathI prakhyAta thaye hato. temaja vimaLApurImAM deva nAmanA brAhmaNane jayaMtI nAmanI strIthI akaMpita nAme eka putra thayo hato. kozalAnagarImAM vasu nAmanA brAhmaNane naMdA nAmanI strInA udarathI alabhrAtA nAme eka putra thaye hate. vatsa dezamAM AvelA tugira nAmanA gAmamAM datta nAmanA brAhmaNane karUNA nAmanI strIthI taitaryA nAme putra thayuM hatuM. rAjagRha nagaramAM bela nAmanA brAhmaNane atibhadrA nAmanI strIthI prabhAsa nAme putra thayo hato. te agyAre viprakumAra cAra vedarUpI sAgaranA pAragAmI thayA hatA ane gautamAdika upAdhyAya thaIne judA judA seMkaDo ziSyathI paravArelA rahetA hatA. ' apApA nagarImAM somila nAmanA eka dhanADhaya brAhmaNe yajJakarmamAM vicakSaNa evA te agyAre dvijone yajJa karavAne bolAvyA hatA. te samaye tyAM samavasarelA zrI vIraprabhune vAMdavAnI IcchAthI AvatA devatAone joI gautame bIjA brAhmaNone kahyuM, "A yajJano prabhAva te juo ! ApaNe maMtrathI bolAvelA A devatAo pratyakSa thaIne ahIM yajJamAM Ave che. te vakhate caMDALanA gRhanI jema yajJane vADo cheDIne devatAone samavasaraNamAM jatAM joI loko kahevA lAgyA...he nagarajane ! atizaya sahita sarvajJa prabhu udyAnamAM samavasaryA che, temane vAMdavAne mATe A devatAo harSathI jAya che. "sarvajJa" evA akSaro sAMbhaLatAM ja jANe keIe Akroza karyo hoya tema IdrabhUti ke 5 karI potAnA svajana pratye be -"are! dhikkAra ! dhikkAra! marUdezanA mANaso jema AMbAne choDI keraDA pAse jAya tema A lo ke mane choDIne e pAkhaMDInI pAse jAya che. zuM mArI AgaLa kaI bIje sarvajJa che ? siMhanI AgaLa bIje kaI parAkramI hoyaja nahIM. kadi manuSyo to mUrkha hovAthI tenI pAse jAya, te bhale jAe, paNa A devatAo kema jAya che? tethI te pAkhaMDIne daMbha kaI mahAna lAge che, paraMtu je e sarvajJa haze tevAja A devatAo paNa jaNAya che, kemake je yakSa hoya teja bali apAya che. have A de. ane mAnavonA dekhatAM huM tenA sarvapaNane garva harI lauM." A pramANe ahaMkArathI bAla gautama pAMcase ziSyathI para chate jyAM zrI vIraprabhu suranathI vIMTAIne beThA hatA tyAM samavasaraNamAM AvyuM. prabhunI samRddhi ane tAdaza teja jaI "A zuM?'
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sage page ema indrabhUti Azcarya pAmI gaye. evAmAM te "he gautama ! IdrabhUti! tamane svAgata che.' A pramANe jagadagurUe amRta jevI madhura vANIvaDe kahyuM. te sAMbhaLI gautama vicAramAM paDyo ke, "zuM A mArA getra ane nAmane paNa jANe che? athavA mArA jevA jaga~siddha mANasane kaNa na jANe, paNa jo mArA hRdayamAM rahelA saMzayane te jaNAve ane tene pitAnI jJAnasaMpattivaDe chedI nAkhe to te kharA AzcaryakArI che ema huM mAnuM.' A pramANe hRdayamAM vicAra karatA evA saMzayadhArI IdrabhUtine prabhue kahyuM ke, "he vipra ! jIva che ke nahIM? e tArA hRdayamAM saMzaya che, paNa he gautama! jIva che, te citta, caitanya, vijJAna ane saMjJA vigere lakSaNothI jANI zakAya che. je jIva na hoya to puNya pApanuM pAtra keNa? ane tAre A yAga, dAna vigere karavAnuM nimitta paNa zuM ? A pramANe prabhunAM vacana sAMbhaLI teNe mithyAtvanI sAthe saMdehane choDI dIdhuM ane prabhunA caraNamAM namaskAra karIne bolyo ke, "he svAmI! uMcA vRkSanuM mApa levAne nIcA purUSanI jema huM dubuddhi tamArI parIkSA levAne mATe ahIM AvyA hatA. he nAtha ! huM doSayukta chuM, te chatAM tame Aje mane sArI rIte pratibodha Ape che to have saMsArathI virakta thayelA evA mane dIkSA ApIne anugrahita kare. jagadagurU vIraprabhue tene pitAnA pahelA gaNadhara thaze, evuM jANune pAMcase zive sAthe piteja dIkSA ApI. te samaye kubere cAritradharmanA upakaraNe lAvI ApyA. niHsaMga chatAM tene grahaNa karatAM gautame vicAryuM ke, "niravadya vratanI rakSA karavAmAM A vastrapAtrAdika upagamAM Ave che tethI te grahaNa karavA yogya che, kAraNa ke te dharmanA upakaraNa che. te vagara cha prakAranA jIvanikAyanI yatana karavAmAM tatpara evA chadmastha muniothI sArI rIte jIvadayA zI rIte pALI zakAya ? tethI uddagama utpAdAdika eSaNavaDe guNavAnuM ane zuddha upagaraNe vivekI purUSoe ahiMsAne mATe grahaNa karavAM joIe. jJAna, darzana ane cAritrane Acara vAnI zaktivALA purUSe Adi aMta ane madhyamAM mUDhapaNe samayamAM kahelA athavA avasara ucita arthane sAdhI le. jJAna darzanathI rahita e ja abhimAnI purUSa, AvA upakaraNamAM parigrahanI zaMkA kare tene ja hiMsaka jANa. je dharmanA upakaraNamAM paricahanI buddhi dhAraNa kare, te tatvane nahi jANanAra mUrkhaneja rAjI karavAne Irache che. pRthvIkAya, apakAya, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya vigere ghaNuM jIvonI dharmanA upakaraNa vinA zI rIte rakSA thAya ? upakaraNo grahaNa karyA chatAM paNa jo te potAnA AtmAne mana vacana kAyAthI dUSita ane asaMteSI rAkhe to te kevaLa potAnA AtmAne chetare che." A pramANe vicAra karIne IdrabhUtie pAMcase ziSyanI sAthe devatAoe arpaNa karelA dharmanA upakaraNe grahaNa karyA. indrabhUtine dIkSita thayelA sAMbhaLIne agnibhUtie vicAryuM ke, "te IjALike jarUra I dvabhUtine chetarI lIdhA jaNAya che, mATe huM tyAM jaI savajJa nahi chatAM potAne sarvajJa mAnanArA te dhutArAne jItI lauM ane mAyAthI parAjaya karelA mArA bhAIne pAcho laI AvuM. sarva zAstranA rahasyane jANanAra ane moTI buddhivALA IdrabhUtine mAyA vagara 1 AhArAdi kaI paNa vastu prahaNa karavA mATe munirAjane 4ra doSa rahita levAnuM kaheluM che. tenA ugama upAdAdi judA judA bhedo che. 2 samaya-sidhAMta.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu. 77 jItavAne kANu samartha che ? kAraNa ke mAyA rahita purUSomAM mAyA vijaya meLave che; paraMtu jo e mAyAvI mArA hRdayanA saMzaya jANIne tene chedI nAMkhe to huM paNu IMdrabhUtinI jema ziSyA sahita tenA ziSya thA." AvuM vicArI agnibhUti pAMcasA ziSyA sahita samavasaraNamAM gayA ane jinezvaranI pAse beTho. tene jotAMja prabhu melyA ke-he gautamagotrI agnibhUti ! tArA hRdayamAM evA saMzaya che ke, kama che ke nahi ? ane jo ka hAya tA te pratyakSAdi pramANane agamya chatAM mUttimAnlR che, evA kamane amUrtti mAn jIva zI rIte khAMdhI zake ? amUtti mAn jIvane mUtti vALA kama thI upaghAta ane anugraha zI rIte thAya ? AvA tArA hRdayamAM je sa'zaya che, te vRthA che. kAraNa ke atizaya jJAnI purUSAne karma pratyakSa ja jaNAya che ane tArA jevA chadmastha purUSone jIvanI vicitratA jovAthI anumAnavaDe karma jaNAya che. karmanI vicitratAthI ja prANIone sukha duHkha vigere vicitra bhAvA prApta thayA kare che, tethI kama che. evA tuM nizcaya rAkha, keTalAka jIva rAjA thAya che ane keTalAka hAthI, azva ane rathanA vAhanapaNAne pAme che. tema ja keTalAka tenI pAse upAnaha vagara page cAlanArA thAya che. koIka hajAro prANInA udara bharanArA mahatvika purUSA thAya che ane koi bhikSA mAgIne paNa potAnu udara bharI zakatA nathI. deza kALa eka sarakhA chatAM eka vyApArIne ghaNA lAbha thAya che ane bIjAnI mULa muDInA paNa nAza thAya che. AvA kAryAnuM kAraNa te karma che; kemake kAraNa vinA kAya nI vicitratA thatI nathI. mUtti mAn kanA amUrtimAn jIvanI sAthe je saMgama che te paNa AkAza ane ghaDAnI jema kharAkhara maLatA che. vaLI vividha jAtinA madyathI ane auSadhAthI abhUtta evA jIvane paNa upaghAta ane anugraha thAya che, te pramANe karmovaDe jIvane upaghAta ane anugraha thAya che te paNa nirdeSa che." A pramANe prabhue tenA saMzaya chedI nAkhyA, eTale agnibhUtie IrSA cheADI daI ne pAMcasa ziSyAnI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. agnibhUtie paNa dIkSA lIdhI, te vAta sAMbhaLI vAyubhUtie vicAyuM ke, "jeNe mArA baMne bhAione jItI lIdhA te kharekharA sarvajJa ja hAvA joI e, mATe te bhagavaMtanI pAse jai temane vaMdanA karIne mArUM pApa dheAI nAMkhuM, temaja huM pazu mArA saMzaya cheDhAvI nAMkhuM'." A pramANe vicAra karI vAyubhUti prabhunI pAse AbyA ane praNAma karI beThA. tene joIne prabhu mAlyA ke, "he vAyubhUti ! tane jIva ane zarIra viSe mATo bhrama che. pratyakSAdi pramANavaDe grahaNa thatA na heAvAthI jIva zarIrathI judA lAgatA nathI, tethI jaLamAM parapATAnI jema jIva zarIramAMthI ja utpanna thaIne zarIramAM ja mUrchA pAme che. AvA tArA Azaya che, paNa te mithyA che. kAraNa ke sarva prANIAne e jIva dezathI tA pratyakSa che, kAraNa ke tenA icchA vigere guNA pratyakSa hovAthI jIva svasa'vidda che; eTale ke tenA peAtAne ja anubhava thAya che. te jIva deha ane iMdriyAthI judo che ane indriyA jayAre nAza pAme che tyAre paNa te IndriyAe prathama bhAgavelA ane sabhAre che." AvI prabhunI vANIthI potAnA saMzaya cheAtAM vAyubhUtie sa'sArathI vimukha thaI pAMcaso ziSyAnI sAthe dIkSA lIdhI. pachI vyakate spaSTatAthI vicAryuM' ke, 'kharekhara e sajJa bhagavAna ja che ke jeNe traNa vedanI jema iMdrabhUti vigere traNene jItI lIdhA che. e bhagavaMta mArA saMzaya paNa jarUra chedI nAkhaze, ane pachI huM paNa temanA ziSya thaiza.' AvA vicAra karI vyakta prabhu pAse AvyA. tene joI prabhu mAlyA-hu vyakta! tArA cittamAM evA saMzaya che ke,
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 5 mo pRthvI Adi paMca bhUta che ja nahIM, tenI je A pratIti thAya che, te bhramathI jalacaMdravat che. A badhuM zunya ja che-A tAro daDha Azaya che. paNa te mithyA che, kAraNa ke jo sava zUnyatAno pakSa laIe, te pachI bhuvanamAM vikhyAta thayelA svapna, asvapna, gaMdharvapura vigere bheda thavA ja ghaTe nahIM." A pramANe sAMbhaLI vyaktine saMzaya chedAI gaye, tethI teNe vyakta vAsanA batAvIne pAMcase ziSyanI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. A khabara sAMbhaLIne upAdhyAya sudharmA paNa pitAno saMzaya chedavAnI IcchAthI kAlekanuM svarUpa jovAmAM sUrya jevA zrI viraprabhu pAse Avyo. tene je prabhue kahyuM, "he sudharmA ! tArI buddhimAM e vicAra va che ke, A jIva jevo A bhavamAM che, te ja parabhavamAM thAya che, kemake saMsAramAM kAraNane maLatuM ja kArya thAya che. zALibIja vAvatAM temAMthI kAMI vAMkura thatA nathI. paNa A tAre vicAra che ane aghaTita che; kemake A saMsAramAM je manuSya mRdutA ane saralatAdikavaDe mAnuSI AyuSya bAMdhe che te pharIne paNa manuSya thAya che, paNa je mAyA vigere racate ahIM pazurUpe rahe che, te manuSya AgAmI bhave pazu thAya che. tethI jIvanI pRthapha pRthapha gatimAM utpatti karmane AdhIna che ane tethI ja prANIonuM vividhapaNuM dekhAya che. vaLI "kAraNane maLatuM ja kArya thAya che? ema kahevuM te paNa asaMgata che. kAraNa ke zRMga vigeremAMthI zara pramukha ugI nIkaLe che." AvI prabhunI vANI sAMbhaLI sudharmAe pAMcase ziSya sahita prabhunA caraNakamaLamAM dIkSA lIdhI. pachI pitAne saMzaya chedavAne maMDika prabhunI pAse AvyuM. tene prabhue kahyuM ke, tane baMdha ane mokSa viSe saMzaya che, paNa baMdha ane mokSa AtmAne thAya che e vAta prasiddha che. mithyAtvAdivaDe karele karmane je saMbaMdha, te baMdha kahevAya che. te baMdhane lIdhe prANI dorI sAthe baMdhAyA hoya tema naraka, tiryaMca, manuSya ane devatArUpa cAra gatimAM paribhramaNa karate chate parama dArUNa du:khane anubhava kare che. jJAna, darzana ane cAritra pramukha hetuthI je kamane viga te mokSa kahevAya che, te prANIne anaMta sukha Ape che. jo ke jIva ane karmane paraspara saMyoga anAdi siddha che, paNa agnithI suvarNa ane pASANa judA paDI jAya che tema jJAnAdikathI jIva ane karmano viyoga thaI jAya che." AvA prabhunAM vacanathI jene saMzaya chedAI gayuM che evA te maMDike sADAtraNase ziSyanI sAthe vrata grahaNa karyuM. pachI mauryaputra pitAne saMdeha chedavAne mATe prabhu pAse Avyo. prabhu bolyA-"mauryaputra! tane devatAone viSe sadeha che, paNa te mithyA che. je, A samavasaraNamAM potAnI meLe AvelA iMdrAdika devatAo pratyakSa che, zeSa kALamAM saMgItakAryAdinI vyagratAthI ane manuSya lokanA dusaha gaMdhathI teo ahIM AvatA nathI paNa tethI kAMI temane abhAva samaje nahIM. teo ahaMtanA janmaabhiSeka vigere aneka prasaMge A pRthvI para Ave che. tenuM kAraNa zrImat arihaMtane ati zreSTha prabhAva che." A pramANenI bhagavaMtanI vANIthI mauryaputra paNa tatkALa pratibaMdha pAye ane pitAnA 350 ziSya sahIta teNe dIkSA lIdhI. pachI akaMpita paNa prabhu pAse AvyA. prabhue kahyuM ke "najare dekhAtA na hovAthI nArakI nathI ema tArI buddhi che, paNa nArakI jIve che, paraMtu atyaMta paravazapaNAthI teo ahIM AvavAne samartha nathI. temaja tArI jevA manuSyo tyAM javAne samartha nathI. nArakI jI tArI jevAne pratyakSa upalabhya nathI. chadmastha jIne te yuktigamya che ane je kSAyika
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM jJAnIo che teone te pratyakSa dekhAya che. vaLI A lokamAM kaI kSAyika jJAnIja nathI" evuM paNa tuM belIza nahIM, kAraNa ke te zaMkAno vyabhicAra mArAthI ja phuTa rIte thAya che. (arthAt huM ja kSAyika jJAnI chuM.)" prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI saMzaya naSTa thavAthI akaMpita pratibaMdha pAmI traNa ziSya sAthe prabhunI pAse dIkSA lIdhI. pachI acaLabhrAtA AvyuM. prabhue tene phuTa rIte kahyuM, "acaLabhrAtA ! tane puNya ane pApamAM saMdeha che, paNa tuM temAM jarA paNa saMzaya karIza nahIM. kAraNa ke A lokamAM puNya pApanuM phaLa pratyakSa jaNAya che; temaja vyavahArathI paNa siddha thAya che. dIrgha AyuSya, lakSamI, rUpa, Arogya ane salphaLamAM janma-e puNyanAM phaLa che ane tethI viparIta e pApanAM phaLa che." A pramANe prabhunAM vacanathI saMzaya chedAI jatAM acaLabhrAtAe traNa ziSyanI sAthe dIkSA lIdhI. pachI metArya nAme dvija prabhunI pAse AvyA. prabhu belyAbatane e saMzaya che ke, "bhavAMtaramAM prApta thavA rUpa paraloka nathI. kAraNa ke cidAtmArUpa jIvanuM svarUpa badhA bhUtanA eka saMdeharUpa che. te bhUtano abhAva thatAM-vikharAI jatAM jIvano paNa abhAva thAya te pachI paraloka zI rIte heya? paNa te mithyA che. jIvanI sthiti sarva bhUtathI judIja che. kemake badhA bhUta ekatra thAya te paNa temAMthI kAMI cetanA utpanna thatI nathI, tethI cetanA je jIvano dharma che, te bhUtathI judI che. te cetanAvALe jIva paralokamAM jAya che ane tyAM paNa tene jAtismaraNa vigerethI pUrva bhavanuM smaraNa thAya che." A pramANe prabhunAM vacanathI pratibodha pAmI metAye traNa ziSyanI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. tyAra pachI prabhAsa Ave. tene joI prabhu belyA-"prabhAsa! "mekSa che ke nahI ?' e tane saMdeha che; paNa te viSe jarA paNa saMdeha rAkhIza nahIM. kamane kSaya te mokSa che. vedathI ane jIvanI avasthAnA vicitrapaNAthI kema siddha thayeluM che. zuddha jJAna, darzana ane cAritrathI karmano kSaya thAya che, tethI atizaya jJAnavALA puruSone mekSa pratyakSa paNa thAya che." svAmInAM AvAM vacanathI pratibodha pAmI prabhAse paNa traNa ziSyanI sAthe dIkSA lIdhI. A pramANe mahAna kuLamAM utpanna thayelA, mahA prAjJa, saMvega pAmelA ane vizvane vaMdita evA te agyAra prasiddha vidvAne zrI vIraprabhunA mULa ziSya thayA. A samaye zatAnika rAjAne ghera rahelI caMdanAe AkAza mArge jatA AvatA devatAone jeyA. tethI prabhune kevaLajJAnanI utpatti thayAno nizcaya thatAM tene vrata levAnI IrachA thaI. pachI najIka rahelA koI devatAe tene zrI vIramabhunI parSadAmAM lAvIne mUkI. prabhune traNa pradakSiNA karI namIne te dIkSA levAne tatpara thaI chatI UbhI rahI. te vakhate bIjI paNa aneka rAjA tathA amAtyAnI putrIe dIkSA levA mATe taiyAra thaI. prabhue caMdanAne AgaLa karIne te sarve ne dIkSA ApI ane hajAre naranArIone zrAvakapaNumAM sthApita karyA. evI rIte caturvidha saMghanI sthApanA thayA pachI prabhue IdrabhUti vigerene vya, utpAdaka ane vyayAtmaka tripadI kahI saMbhaLAvI. te tripadIvaDe temaNe AcArAMga, sutra kRtAMga, ThANAMga, samavAyAMga, bhagavatI aMga, jJAtAdharmakathA, upAsaka, aMtakRta, anu papAtika dazA, prazna vyAkaraNa, vipAkakRta ane dRSTivAda- e pramANe bAra aMge
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 5 mAM racyA ane daSTivAdanI aMdara cauda pUrve paNa racyA. tenA nAma A pramANe-utpAda, AdhyAyaNIya, vIryapravAda, astinAstipravAda, jJAnapravAda, satyapravAda, AtmapravAda, karmapravAda, pratyAkhyAnapravAda, vidyApravAda, kalyANa, prANavAya, kriyAvizALa ane lekabiMdusAra-A pramANenA cauda pUrve gaNadharoe aMgenI pUrve racyA tethI te pUrva kahevAya che. evI rIte racatAM sAta gaNadharanI sUtravAMcanA paraspara judI judI thaI ane akaeNpita tathA acaLabhrAtAnI temaja metArya ane prabhAsanI paraspara sarakhI vAMcanA thaI. zrI vIraprabhunA agyAra gaNadharo chatAM temAM be benI vAMcane sarakhI thavAthI gaNu nava thayA. pachI samayane jANanAra Idra tatkALa sugaMdhI ratnacUrNathI pUrNa evuM pAtra laI uThIne prabhu pAse UbhA rahyA. eTale IdrabhUti vigere paNa prabhunI anujJA levAne mATe jarA mastaka namAvI anukrame paripATIthI UbhA rahyA. pachI "dravya, guNa ane paryAyathI tamane tIrthanI anujJA che' ema belatA prabhue prathama IdrabhUti-gautamanA mastaka upara te cUrNa nAMkhyuM. pachI anukrame bIjAonA mastaka para cUrNa nAMkhyuM. eTale devatAoe prasanna thaIne cUrNa ane puSpanI agyAre gaNadhare upara vRSTi karI. "A ciraMjIvI thaI dharmano cirakALa sudhI ughAta karaze" ema kahIne prabhue sudharmA gaNadharane sarva muniomAM mukhya karI gaNanI anujJA ApI. pachI sAdhvIomAM saMyamanA udyoganI ghaTanAne mATe prabhue te samaye caMdanAne pravattinI pade sthApita karI. A pramANe prathama paurUSI pUrNa thaI tyAre prabhue dezanA samApta karI. eTale rAjAe taiyAra karAvela baLI pUrva dvArathI sevaka purUSe lAvyA. te baLI AkAzamAM uDADatAM temAMthI ardha baLI AkAzamAMthI ja devatAo laI gayA, ane ardha bhUmipara paDaye, temAMthI adha bhAga rAjA ane bAkIno bhAga bIjA loka laI gayA. pachI prabhu siMhAsana parathI uDI devarajIMdAmAM jaIne beThA eTale gautama gaNadhare prabhunA caraNapITha upara besIne dezanA ApI. bIjI paurUSI pUrNa thatAM vRSTithI navIna meghanI jema gautama paNa dezanAthI virAma pAyA, sava vizvano upakAra karavAmAM ta5ra ane suraasara tathA rAjAo jenA caraNakamaLane sevI rahyA che evA zrI vIraprabhu keTalAka divasa sudhI tyAM rahI lokone pratibaMdha karI tyAMthI anyatra pRthvI para vihAra karatA hatA. * * // ityAcArya zrI hemacaMdrasUri viracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra kevaLajJAna caturvidha saMghotpatti vono nAma paMcama saH || 1. muni samudAya. 2. ghaNA varSa jIvI,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 6 ThTho zreNika rAjAne samakitanA lAbha ane meghakumAra tathA nadISeNanI dvIkSA A bharatakSetramAM kuzAgrapura nAmanA nagaramAM kuzAgra buddhivALA prasenajit nAme rAjA hatA. sarva dizAone ala'kRta karatA tene apAra kIrttisAgara zatruenI kIrttirUpa saritAnA grAsa karatA hatA. tene saunyanA saMgraha mAtra rAjatI zeAbhAne mATe hatA, kAraNa ke tenA vairIrUpa vAgha tA tenA pratAparUpa agnithI ja nAza pAmyA hatA. vAyu paryaMtathI ane vajra samudrathI skhalita thAya paNa tenI AjJA pRthvIpara koInAthI skhalita thatI naheAtI, te hAtha lAMbA karanArA badhA yAcakone dravya ApatA paNa jANe temanI sAthe spardhA hoya tema te teone ApatAM potAnA hAthane sa'kAcAvatA nahIM. raNabhUmimAM uDelA rajathI aMdhakAra thatAM vijayalakSmIe abhisArikA thai pAtapAtAnA patine cheDI te rAjAne ja sa aMge AliMgana karatI hatI. sadAcArImAM ziromaNi evA e rAjAnA zuddha hRdayamAM ghATA kezapAsamAM adhivAsanI jema jinadhama sthira rahelA hatA. zrI pArzvanAtha prabhunA zAsanarUpa kamaLamAM bhramara jevA te samyagdarzanathI puNyAtmA thai aNuvratadhArI thayA hatA. rAjazirAmaNi prasenajit rAjAne IMdrane devIenI jema vivAhita rAjakanyA evaDe mATu' ata: pura hatuM. pRthvIpara rAjya karatA evA te iMdra samAna rAjAne jANe tenI bIjI mUttio hoya tevA ghaNA putrA paNa thayA hatA. A arasAmAM bharatakSetrane viSe vasatapura nAmanA nagaramAM jitazatru nAme cathAtha nAmavALA rAjA hatA. tene pRthvIpara utarelI devI hoya tevI guNaratnanI khANu amarasuMdarI nAme paTarANI hatI. te patine sumaMgaLa nAme eka putra thayA hatA, je maMgaLanu nivAsasthAna, rUpamAM kadapa jevA ane kaLAnidhi caMdra jevA hatA. sainaka nAme ma`trIputra tenA mitra hato. te zArIrika sa kulakSaNAnA prathama dRSTAMtarUpa hato. tenA keza pILA hatA, tethI jenA zikharamAM dAvAnaLa lAgyA hoya tevA paryaMtanI jevA te dekhAtA hatA. dhuvaDanI jema te nAke citreA hato, mAra jevA tenA piMga netra hatA, uMTanA jevI tenI lAMbI Doka ane lAMbA hoTha hatA, kaM daranI jevA nAnA kAna hatA, kadanA aMkura jevI dAMtanI pakti mukhanI bahAra nIkaLelI hatI, jaleAdaravALAnI jevu tenu peTa hatu, gAmanA Dukakara jevA TuMkA sAthaLa hatA, maMDaLasthAnavat Asana vALyu hoya tevI vAMkI ja dhA hatI ane supaDAnA jevA tenA paga hatA. e varAka durAcArI jyAM jyAM pharatA tyAM tyAM hAsyanuMja ekachatra rAjya thatuM hatuM. jyAre jyAre e senaka dUrathI Avato hoya tyAre tyAre rAjaputra suma'gaLa tenuM vikRtarUpa joIne hasato hatA. A pramANe rAtridivasa rAjaputra tenuM upahAsya karatA tethI tene chevaTe apamAnarUpa vRkSanAM mahAphaLarUpa vairAgya utpanna thayA ane vairAgya thatAMja e maddabhAgI senaka unmattanI 11
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 6 pho peThe hadayazUnya thaI zaheramAMthI nIkaLI gayo. maMtrIputranA gayA pachI keTaleka kALe rAjA jitazatrue sumaMgaLakumArane potAnA rAjyapara besAryo. senake vanamAM pharatA koI eka kuLapati tApasane che. tenI pAse tApasa thaIne teNe uSTrikA vrata grahaNa karyuM. tIvra tapathI hamezAM pitAnA AtmAne ati kadarthanA pamADate senaka ekadA vasaMtapura nagare AvyA. tene maMtrIputra ane tApasa dhArIne sarva loke tenI pUjA karavA lAgyA. lokoe tene zairAgya thavAnuM kAraNa pUchayuM, eTale te kahevA lAgyuM ke, "sumaMgaLakumAra vA mArA virUpanuM hAsya karate, tethI mane vairAgya utpanna thayA ane te hAsya mane tapalakSamInA eka jAmInarUpa thaI paDyuM che. A khabara sAMbhaLI rAjA sumaMgaLa paNa tene namavA mATe Avyo ane tene ghaNI rIte banAvIne AdarathI pAraNAne mATe nimaMtraNa karyuM. senaka tApase rAjAne AzISa ApIne tenI prArthanA svIkArI, tethI rAjA kRtArtha thaye hoya tema harSa pAmI potAne ghera AvyuM. jyAre mAsakSapaNa pUrNa thayuM tyAre rAjAnI prArthanA saMbhArI te tApasa zAMta thaI rAjabhuvananA dvAre AvyA. te samaye rAjAne zarIre ThIka na hovAthI dvArapALe dvAra baMdha karyuM hatuM, tethI bhikSukane koNa jue ? tethI setuthI jaLanA pravAhanI jema te khalita thaIne je mAge A hato, te mAge pAcho cAlyo gayo. pachI bIjA mAsakSapaNano nizcaya karI pAchuM teNe uSTrikA vrata lIdhuM ane jarA paNa ko5 pApe nahIM. kAraNa ke "maharSie tapanI vRddhithI harSa pAme che." bIje divase rAjA svastha thayo eTale tApasane karela AmaMtraNa saMbhArI tenI pAse AvI, namI tathA khamAvIne be ke-maharSi ! meM tamane puNyane mATe netaryA, paNa tethI te ulaTuM mane pApa upArjana thayuM. "prAya: pApIone pApaja atithi thAya che." he bhagavan ! meM ulaTuM bIje ThekANethI paNa tamAruM pAraNuM aTakAvyuM kAraNa ke "adAtAne priya AlApa bIje ThekANethI lAbha thavAmAM paNa aMtarAya kare che. paNa have prasanna thaI A bIjA mAsakSapaNunA pAraNuM vakhate naMdanavanane kalpavRkSanI jema mArA AMgaNAne alaMkRta karaze." tApase te vAta svIkArI eTale rAjA ghera gayo. tenA pAraNAnA divasa mATe rAjA pratidina AMgaLInA veDhA gaNato hate. jyAre mAsakSapaNa pUrNa thayuM eTale tApasa te rAjAne ghera Avyo. paNa devage pUrvanI jema te divase paNa rAjAnA zarIre ThIka na hovAne lIdhe dvAra baMdha kareluM hatuM, tethI tApase vaLI pharIvAra uSTrikA vrata lIdhuM. rAjAe svastha thaI pUrvanI jema vinayathI pAchuM AmaMtraNa karyuM. trIju mAsakSapaNa pUrNa thatAM te tApasa pAcho rAjAne ghera AvyuM te vakhate paNa pUrvanI peThe rAjAnuM zarIra vyAdhigrasta hatuM. vAraMvAra Ama banavAthI rAjakIya mANasoe te vakhate vicAryuM ke "jyAre jyAre A tapasvI ahIM Ave che, tyAre tyAre ApaNA svAmInuM aziva thAya che." tethI teoe rakSakone AjJA ApI ke te tApasa maMtrIputra che, paNa jyAre te rAjamaMdiramAM praveza kare tyAre tamAre tene sarSanI jema bahAra kADhI mUka, rakSakoe temaja karyuM, eTale tApase krodhavaDe niyANuM karyuM ke, "mArA tapobaLathI A rAjAne vadhane mATe utpanna thAuM.' te mRtyu pAmI a5 RddhivALo vAnavyaMtara deva thayo. rAjA paNa tApasa thaIne teja gatine pAmyA. tyAMthI cyavIne sumaMgala rAjAne jIva prasenajita rAjAnI rANI dhAriNInA udarathI zreNika nAme putra thaye,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 83 teja nagaramAM nAga nAme eka rathika hatuM, te prasenajita rAjAnA caraNakamalamAM bhramararUpa hatuM. temaja te dayA ane dAnamAM AdaravALe, paranArIne sahodara, vIra, dhIra ane sarva kaLAne adhyetA hato. jethI te sarva guNanA eka sthAnarUpa gaNAto. tene sulasA nAme strI hatI, te puNyakarmamAM Alasya vagaranI ane dehadhArI puNyalamI hoya tevI hatI. sAthe dhUlikrIDA karanArA bALakanI jema tenAmAM pativratApaNuM, samakita, saralatA vigere guNe ekIsAthe vasatA hatA. eka vakhate nAga rathika pote aputra hovAthI nALavA sahita kamaLa jevA kara upara mukha rAkhI ciMtA karavA lAgyo ke "huM putrane halAvIza ane tenuM lAlana pAlana karIza A mAre manoratha putra vagara avakezI (vadhya) vRtranI jema niSphaLa thaye. jeoe bAlyavayamAM brahmacarya pALyuM nahi ane yuvAvasthAmAM putranuM mukha joyuM nahIM teonA baMne lokane ThaganArA kAmIpaNAne dhikkAra che." A pramANe kAdavamAM khuMcelA hAthInI jema ciMtAmAM magna thayelA ane jenuM mukha vivarNa thaI gayeluM che evA patine joI tenI pratye sulatAe vinayathI aMjali joDIne kahyuM ke "he nAtha ! tame hastarUpa zayAmAM mukha rAkhyuM che te tamane kAMI ciMtA hoya ema kahI Ape che. te Apa zI ciMtA karo cho ? te kahe, ane mane tenI bhAgIdAra kare." nAga sArathI be ke-"huM aputra chuM, putraprAptinI ghaNI vAMcchA che, paraMtu putra ke putrInI IcchA karatA evA mane tenI prAptino kAMI paNa upAya sUjato nathI." sulasA belI-"svAmI ! tame bIjI ghaNI kanyAo paraNe, teomAMthI zuM eka paNa putrane prasava karanArI nahi thAya ?" nAga bolyA-"he priye ! A janmamAM huM tArAthI ja strIvALe rahevAno chuM, bIjI strI kadi paNa paraNavAne nathI to pachI temanAthI putronI te vAta ja zI karavI ? he priyadarzanA ! huM te tArAthI thayelA putrane ja IcchuM chuM carakALe paNa A paNa banenI prItirUpa vallImAM phaLarUpa thAya. tuM ja mArA prANa, zarIra, maMtrI ane mitra che, mATe putrane arthe kaI devanI mAnatA-bAdhA vigere karavAvaDe yatna kara." sulasA belI-"priya svAmI ! huM zrI arvatanI ArAdhanA karIza, kAraNa ke ahaMtanI ArAdhanA sarva kAryamAM ichita phaLane ApanArI che." pachI te sulasA AcAsla vigere dussaha tapa karavAvaDe janmathI ja pavitra evA potAnA AtmAne vizeSe pavitra karavA lAgI, vikAsa pAmelI navamallikAnI jema motInAMja AbhUSaNo paheravA lAgI, kasuMbI vastrothI aruNa ajavALI prAtaHkALanI saMdhyAnI jevI dekhAvA lAgI ane vitarAganI pUjAmAM temaja brahmacaryamAM tatpara rahetI hatI patinA duHkhathI kamaLa manavALI thaIne samAdhithI rahevA lAgI. ahIM prathama svargamAM devonI sabhAmAM zakaI prazaMsA karI ke, hAla bharatakSetramAM kharI zrAvikA sulasA che." te sAMbhaLI eka deve vismaya pAmI kAna uMcA karyA ane sulasAnA zrAvikApaNAnI parIkSA karavAne mATe ahIM AvyuM. te vakhate sulasA devArzana karatI hatI, tyAM te sAdhunuM rUpa laI "nisipI" bolato gharaderAsaramAM peTho. abhra vagaranI vRSTinI jema te munine acAnaka AvelA joI bhulasAe temane bhaktithI vaMdanA karI ane temanA AvavAnuM kAraNa pUchayuM. te be - "mane kaI vaidya kahyuM che ke tamAre ghera lakSapAka tela che, te te glAna sAdhune mATe mane Apa." "mArU lakSapAka tela sAdhune upayogamAM AvavAthI saphaLa thaze." ema bolatI te harSa thI telane kuMbha levA cAlI. kuMbha laIne AvatAM devatA e zaktithI te telane kuMbha tenA hAthamAMthI pADI nAkhe. tatkAla mALamAMthI paDI gayelA IDAnI jema te taDa daIne kuTI gaye. eTale sulasA pharIvAra bIjo telane kuMbha
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 saga 6 ThuM lAvI, te paNa tevI ja rIte phuTI gaye, tathApi te jarAe kheda pAmI nahIM. pachI trIjo lAvI to te paNa tevI ja rIte phuTI gayo eTale tene ciMtA thaI ke, "A sAdhunI yAcanA niSphala thavAthI avazya huM alpa puNyavALI chuM." AvA tenA bhAva joI te deva pitAnuM svarUpe pragaTa karIne bolyA ke, "he bhadre ! I tArA zrAvikApaNAnI prazaMsA karI tethI vismaya pAmI huM tArI parIkSA karavAne mATe ahIM AvyA hatA, te have saMtuSTa thaye chuM, mATe vara mAgya." te sAMbhaLI sulasA belI-"he deva ! je saMtuSTa thaye he te huM aputra chuM, mATe mane putra Ape, te sivAya mAre bIjI koI IcchA nathI." deve tene batrIza guTikA ApIne kahyuM ke-"anukrame A guTikAnuM tuM bhakSaNa karaje tethI A jeTalI guTikA che teTalA tAre putro thaze. anaghe! vaLI pharI jyAre tane prayojana paDe tyAre mAruM smaraNa karaje, huM tarata AvIza." A pramANe kahI te deva aMtardhAna thaI gayA. devanA gayA pachI sulasAe vicAryuM ke, "anukrame A badhI guTikAo khAvAthI ghaNA bAlako thAya, te temanI azucine koNa cuMthe, mATe huM eka sAthe badhI guTikA khAuM ke jethI batrIsa lakSaNavALo eka ja putra thAya." A piotAnI buddhivaDe vicAra karI sulasI badhI guTikAone eka sAthe khAI gaI. jevI bhavitavyatA hatI tevI tenI buddhi thaI. "aho ! bhavitavyatA anyathA thatI nathI." samakALe batrIza guTikAo khAvAthI samakALe tenA udaramAM batrIza garbha utpanna thayA. temanA vRddhi pAmavAthI ghaNA phaLavALI vallInI jema te ghaNA garbhone sahana karI zakI nahIM. e kRzodarIe vaja jevA sAravALA garbhane sahana karI na zakavAthI kAryotsarge rahI pelA devanuM smaraNa karatAM ja te deva hAjara thaye ane pUchayuM ke, "mane zA mATe saMbhAryo ?" tyAre teNe guTikAnI badhI kathA mAMDIne kahI. deva bolyA- "are ! te eka sAthe badhI guTikA zA mATe bhakSaNa karI? te guTikA amogha che. tethI teTalA garbha eka sAthe tane dhAraNa thaze. bhadre ! sarala buddhithI paNa te A sArUM karyuM nahIM, kAraNa ke A pramANe thavAthI te batrIze putro sarakhA AyuvALA thaze. paNa he mahAbhAge ! have kheda karIza nahIM, kAraNa ke bhavitavyatA balavAna che. te have huM tArI garbha paDA harI laIza, mATe svastha thA" pachI te deva susAnI garbhapIDA harI laIne svasthAne gaye. sulasA paNa svastha thaI chatI bhUminI jema gUDhagarbhA thaI garbhasamaya pUrNa thatAM zubha divase ane zubha muhUrte sulasAe batrIsa lakSaNavALA batrIza putrone janma ApyuM. dhAtrIothI lAlita thatA te putro anukrame vidhyagirimAM hAthInA baccAMnI jema akhaMDita marathe meTa thayA. gRhalakSmI rUpI pakSInA krIDAvRkSa jevA te bALako AMgaNAmAM ramatA chatA zebhatA hatA. nAga rathika te kumArone khoLAmAM laI laIne nehavaDe AnaMdanA azrujaLathI snAna karAvato hato. paga upara, khoLAmAM, vAMsA upara ane mastaka upara caDI jatA ane vaLagatA kumArothI nAga rathika siMhanA zizuothI parvatanI jema zebhate hato. nAga rathikanA sarve kumAre vayamAM sarakhA hatA, tethI te badhA zreNikakumAranA anuyAyI thayA. eka vakhate prasenajita rAjAe potAnA putranI rAjya gyatA viSe parIkSA karavAne mATe badhAne eka sAthe khAvA besADI pAyasAnanA sthALa temanI pAse mUkAvyA. jyAre te kumAre bhajana karavAne pravaryA tyAre rAjAe temanI upara vyAghanA jevA mukha phADIne 1. aMgarakSaka
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu 85 AvatA dhAnAne cheDI mUkayA. zvAne AvatAMja bIjA kumArA to tatkALa uThIne bhAgI gayA, paNa buddhinA dhAmarUpa zreNikakumAra ekalA besI rahyo. te khIjA sthALAmAMthI zvAnAne thoDA thADA pAyasAnta ApavA lAgyA, ane jevA te zvAne tene cATavA lAgyA tevA pAte peAtAnA bhANAnu pAyasAnna khAvA lAgyA. e pramANe teNe dharAine khAdhuM. te joI rAjA ghaNA rAjI thayA, ane vicAryu ke, 'A zreNikakumAra game te upAyathI zatru vigerene aTakAvaze ane pote pRthvIne bhAgavaze.' vagara eka vakhate pharIvAra parIkSA karavAne mATe rAjAe badhA kumArone bheLA karI meAdakanA bharelA kara'DIA ane pANInA bharelA ghaDA mudrita karIne ApyA, ane kahyu` ke, 'A kara'DIAmAMthI mudrA tADayA vagara mAdaka khAe ane A ghaDAmAMthI chidra pADayA pANI pIvA.' zreNika vinA temAMthI kAi paNa meAdaka khAvA ke pANI pIvA sama thaye nahIM. baLavAna purUSo paNa buddhisAdhya kAryamAM zuM karI zake." zreNike pelA kara DIAene vAraMvAra khUba halAvI aMdaranA mAkanuM cUrNa karI nAkhI, tenI saLIonA chidramAMthI kheravI kheravIne khAdhuM ane ghaDAnI nIce rUpAnI chIpa rAkhI ghaDAmAMthI gaLatA jaLakhi'duthI te bharIne pANI pIdhuM. "buddhimAn puruSane zuM duHsAdhya che." A pramANe zreNikanI buddhisa'pattinI parIkSA karIne kuzAgra buddhivALA rAjAe tenAmAM rAjyanI yAgyatAnA nizcaya karyAM, anyadA kuzAgranagaramAM vAraMvAra agninA upadrava thavA lAgyA. tethI rAjA prasenajite AghASaNA karAvI ke, A nagaramAM jenA gharamAMthI agni lAgaze, tene rAgI uMTanI jemanagaramAMthIja bahAra kADhI mUkavAmAM Avaze." eka divasa rasAIAnA pramAdathI rAjAnA mahelamAMthIja agni utpana thayA. brAhmaNanI jema agni koInA nathI." jyAre te agni vadhavA mAMDayA tyAre rAjAe potAnA kumArAne AjJA karI ke, 'mArA mahelamAMthI je vastu kumAra lai jAya, te tene svAdhIna che.' rAjAnI AjJAthI khIjA sa kumAro rUci pramANe hAthI ghoDA tathA khIjI vastuo laI gayA ane zreNikakumAra mAtra eka bha bhAnu vAdya laine nIkaLyA. te joI rAjAe pUchyuM ke, 'teM mAtra A vAdyaja kema lIdhuM ?'zreNika khelyA-"A bhabhAvAva rAjAonuM prathama jayacinha che, AnA zabdathI rAjAone digavijayamAM mehu magaLa che, tethI temaNe AvA vAdyanI prathama rakSA karavI joie.'' zreNikakumAranuM AvuM mahecchava joI prasanna thayelA rAjAe tenu' bhabhAsAra evu' khIjuM nAma pADayuM. rAjA prasenajite pUrve pratijJAthI kahyuM hatuM ke, jenA gharamAMthI agni pragaTa thAya, teNe nagaramAM rahevuM nahIM,' A vacanane te bhUlI gayA nahAto. tethI teNe vicAryuM' ke, 'jo huM prathama mArI jAta upara mArI AjJAnA amala nahI. karU' teA khIjAe upara zAsana karavu zA kAmanu' che ?' AvA vicArathI parivAra sahita tarata ja rAjAe kuzAgranagarane cheDI dIdhu ane epha kAza dUra jai chAvaNI nakhAvIne tyAM rahyo. pachI leAkeA tyAM jatAM paraspara pUchatA ke, 'tame kayAM jAo che?' tyAre te pratyuttara ApatAM ke ame rAjagRha (rAjAnA ghara)mAM jaizuM.' te uparathI rAjA prasenajite tyAM rAjagRha nAme nagara vasAvyuM ane tene khAi, killA, caitya, mahelA ane cauTAthI ghaNu ramaNIya banAvyuM. 'bIjA kumArA potAtAmAM rAjyanI yAgyatA mAne che, tethI zreNikanI rAjyAgyatA tee na jANe to ThIka' evuM dhArI rAjAe zreNikanA anAdara karyA ane bIjA kumArIne judA judA dezo ApyA tyAre zreNikane kAMi Apyu. nahIM, kAraNa ke te to samajato hato
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 6 / ke pariNAme A rAjya zreNikanuM ja che. paraMtu A pramANe potAnuM apamAna thavAthI abhimAnI zreNika vanamAMthI hAthInA baccAMnI jema nagara bahAra nIkaLyA. anukrame pharato pharato veNAtApure AvyA. veNAtaTa nagaramAM praveza karIne zreNikakumAra bhadra nAmanA koi zreSThinI dukAne jANe mUrtti mAn lAbhAya karyAM hoya tema beThA. e samaye te nagaramAM koi moTo utsava cAlato hato, tethI leAkeA navIna dinya vastrAlaMkAra ane aMgarAga dharIne pharatA hatA. te prasaMgane lIdhe te zeThanI dukAne ghaNA gharAkeA judI judI vastuo kharIdavA mATe AvavAthI zeTha AkuLa vyAkuLa thaI gayA, paNa zreNika teone je vastuo mAge tenA ekadama paDIkA khAMdhI bAMdhIne cAlAkIthI ApavA lAgyA. zreNikakumAranA prayAsathI zeThe te divase ghaNuM dravya upAna karyuM. "puNyavAn purUSone videzamAM paNa lakSmI sAthe Ave che." pachI zreSThie zreNikane pUchyuM, 'Aje tame kayA puNyavAn gRhasthanA atithi thayA che ? ' zraNika khelyA-'tamArA atithi thayA chuM. zreSThie cittamAM vicAryuM ke, 'Aja rAtre svapnamAM meM naMdA putrIne ceAgya eka vara joyeA hato, te sAkSAt Aja haze.' pachI zeThe kahyuM ke, "huM dhanya thayA ke mAre ghera tamArA jevA atithi thayA. Aje to akasmAta ALasune ghera gaMgAjI AvyA.' pachI zeTha dukAna baMdha karI zreNikane sAthe laine potAne ghera AvyA ane zreNikakumArane snAna karAvI, uttama vastro paherAvI ghaNA AdarathI pAtAvI sAthe jamADayA. A pramANe te zreSThine ghera rahetAM eka divasa zeThe zreNika pAse mAgaNI karI ke, mArI A nadA nAmanI putrIne tame grahaNa karo.? zreNike kahyuM; 'mArUM kuLa jANyA vagara tame putrI kema Ape che! " zreSThie kahyu, 'tamArA guNAthI me' tamArUM kuLa jANI lIdhuM che.' pachI zeThanA ati AgrahathI lakSmIne viSNu paraNe tema zreNika naMdAne paraNyA. zreSThinA gRhamAM dhavaLamaMgaLa pravartyA. te vallabhAnI sAthe vividha bhAga bhAgavatA zreNika nikuMjamAM gajedranI jema keTalAka kALa tyAM rahyo. ahI' rAjA prasenajitne akasmAt roganI pIDA thai AvI, tethI teNe ghaNA khedapUrNAMka tatkALa zreNikane zeAdhI lAvavA mATe ghaNI sAMDhA mAkalI. te sAMDhAvALA mANase pharatA pharatA veNAtaTe AvI zreNikane maLyA. temanI pAsethI pitAne thayelI pIDAnI vArtA sAMbhaLI, naMdAne snehathI samajAvI, zeThanI rajA laine zreNika ekalA tyAMthI cAlyA. nIkaLatI vakhate teNe "jemAM ujjavaLa bhIMtA che evA rAjagRha nagaranA huM geApALa chuM." evA nimaMtraNa maMtra jevA tene akSarA apaNu karyA. pachI pitAne rogathI pIDita jANI zreNika sAMDha upara caDI utAvaLA rAjagRha nagara tarapha cAlyA ane tyAM pahoMcyA. tene Avele joi prasenajita rAjA ghaNA ha` pAmyA. tatkALa harSanA azrujaLa sAthe suvarNa kaLazanA nirmaLa jaLathI tene rAjya upara abhiSeka karyAM. pachI prasenajit rAjA pArzva prabhune ane pa'ca namaskAra maMtrane saMbhAratA chatA cAra zaraNu a'gIkAra karI mRtyu pAmIne devalAke gayA. zreNike badhI pRthvInA bhAra dhAraNa karyAM. ahI naMdAe ghaNA duha garbha dhAraNa karyAM. teNIne ekadA evA dohada utpanna thayA ke, "huM hAthI upara caDhI moTI samRddhithI prANIone upakAra karI abhaya ApanArI thA." tenA pitAe te vAta rAjAne jaNAvI, tenA dohada pUrA karyAM. garbha samaya pUrNu 1 gA=pRthvI. gApALa=rAjA.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM thatAM sUryane pUrva dizA praseve tema teNe eka putrane janma Ape. dehadanA arthane anusAre mAtAmahe (mAtAnA pitAe) zubha divase tenuM "abhayakumAra' evuM nAma pADayuM. te anukrame moTo thaye, nirdoSa vidyA bharyo ane ATha varSamAM to botera kaLAmAM pravINa thaI gaye, eka vakhate tenI samAnavayanA keI bALake tenI sAthe kalaha thatAM kopathI tene tiraskAra karIne kahyuM ke, "tuM zuM bole che, tAre pitA to koInA jANavAmAM nathI" abhayakumAre kahyuM ke, "mArA pitA to "bhadra zeTha che. teNe kahyuM ke, "te te tArI mAtAnA pitA che." pachI abhaye ghare AvI te mAtAne pUchayuM ke-"mAtA ! mArA pitA keNa che?" naMdAe kahyuM, "A bhadra zeTha tArA pitA che." abhaya bolyo-"e bhadra zeTha te tArA pitA che, paNa je mArA pitA hoya te kahe." A pramANe putranA kahevAthI naMdA AnaMdarahita thaIne bolI ke-"vatsa ! kaI dezAMtaramAMthI AvIne mane paraNyA che, ane tuM garbhamAM hatA tyAre koI uMTavALA purUSe temane laI gayA che. teoe ekAMte temane kAMIka vAta karI ane pachI temanI sAthe teo tarataja cAlyA gayA che. tyAra pachI adyApi paryata jANavAmAM AvyuM nathI ke teo kayAM che ane koNa che?" abhayakumAre kahyuM ke, temaNe cAlatI vakhate kAMI kahyuM che?" naMdAe kahyuM, "AvA akSare arpaNa karyA che ema kahI patra batAvyuM. te vAMcI abhayakumAre prasanna thaIne bolyo ke-"mArA pitA te rAjagRha nagaranA rAjA che, mATe cAle hamaNA ja ApaNe tyAM jaIe." pachI bhadrazeThanI rajA laI abhayakumAra sAmagrI sahita naMdAne laIne rAjagRha nagare AvyA. potAnI mAtAne parivAra sahita bahAra udyAnamAM mUkI pite the parivAra laI nagaramAM peTho. ahIM zreNika rAjAe eke uNuM pAMcase bahu kuzaLa maMtrIo ekaThA karyA hatA ane barAbara pAMca maMtrIo pUrA karavAne mATe kaMI utkRSTa purUSane te zodhate hate. tevA buddhimAna manuSyanI parIkSAne mATe rAjAe eka sUkA kuvAmAM potAnI vIMTI nAkhI daIne lekene jAhera karyuM ke, je kAMThe UbhuM rahI A kuvAmAMthI vIMTI bahAra kADhI zake, te kuzaLa buddhivAnuM purUSa mAra maMtrIomAM agresara thAya." le ke kahevA lAgyA ke, "amArAthI AvuM kArya thavuM azakya che. kemake je hAthavaDe AkAzamAMthI tArAne kheMcI zake te A mudrikA kADhI zake. tevAmAM abhayakumAra tyAM hasate hasate A , ane bolyA ke "zuM A vIMTI na levAya ? emAM muzkela zuM che?' tene joI lo ke vicAramAM paDyA ke A koI atizaya addhimAna lAge che." "samaya AvatAM purUSanA mUkhano raMga ja tenA parAkramane kahI Ape che." pachI teo bolyA ke-kumAra ! A vIMTI laI lyo ane tene mATe paNa karelI ardha rAjyanI lakSmI, rAjaputrI ane maMtrIomAM mukhyatA grahaNa kare." abhayakumAre kuvAnA kAMThA upara Ubho rahI tarata ja Adra gomayane piMDa te kuvAmAM rahelI mudrikA upara nAkhyuM ane pachI tenI upara eka baLato tRNane puLa nAkhe, jethI te gamaya tarataja zoSAI gayuM. pachI naMdakumAre (abhayakumAre) zIghratAthI pANInI nIka karAvIne kuvAne pUrNa bharI dIdhuM ane lokone vismayathI bharI dIdhA. pachI peluM gamaya tayuM eTale te catura bALake tarata hAthavatI te laI lIdhuM ane tene caTelI vITI chuTI pADI. "buddhimAna purUSoe prayojelA upAyanI AgaLa zuM duSkara che? - rakSakoe AvIne zreNikane A khabara ApyA eTale teNe vismaya pAmI tarata ja abhayakumArane pitAnI pAse bolAvyo ane putranI jema tene AliMgana karyuM. "svajana
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 saga 6 / di ALakhAyelA na hoya teA paNa STie paDatAM tenApara hRdaya huM dhare che.' zreNika rAjAe tene pUchyuM ke, 'tame kayAMthI AvA che !' abhaye kahyuM, 'huM veNAta. nagarathI AvyA chu.' rAjAe pUchyuM, he bhadramukha ! te zaheramAM subhadra nAme eka prakhyAta zeTha rahe che ane tene nA nAme eka putrI che, te sArI peThe che ?" abhaye kahyuM, 'hA, te sArI rIte che.' rAjAe pharIthI pUchyuM, te zeThanI putrI naMdA sagarbhA hatI, tene zuM apatya thayu?' te sAMbhaLI abhayakumAre maneAhara dAMtanA kiraNonI zreNithI prakAza karatAM kahyuM ke, he deva ! te naMdAe abhayakumAra nAmanA eka putrane janma ApyA che.' pachI te kevA rUpavAna ane kevA guNavALA che?" ema rAjAe pUchyu' eTale abhaya khelyuM -'svAmI! teja huM abhayakumAra chuM.' te sAMbhaLatAM ja rAjA tene snehathI AliMgana karI, utsaMgamAM esArI ane mastaka suMghI snehathI snAna karAvatA hAya tema nayananA azrujaLathI siMcana karavA lAgyA. pachI pUchyu ke 'he vatsa ! tArI mAtA kuzaLa che?" eTale abhayakumAre aMjali joDI A pramANe vijJapti karI ke 'he svAmI ! bhramarInI jema tamArA caraNakamaLane saMbhAratI mArI AyuSyamatI mAtA hAla A nagaranI bahAranA udyAnamAM ja che.' te sAMbhaLI amada AnaMda pAmatA rAjAe naMdAne lAvavA mATe abhayakumArane AgaLa karI badhI sAmagrI tyAM mAkalI ane pachI manamAM ghaNI utkaMThA lAvI kamalinI pAse rAjasa jAya tema pote paNa nadAnI sAme gayA. rAjAe udyAnamAM AvIne AnaMdayukta citte naMdAne joI. para`tu viyAga du:khe pIDita naMdAnA kakaNA zithila thaI gayA hatA, kapALa upara keza laTakatA hatA, netra kAjaLa vagaranA hatA, mAthe kezapAza chuTA hatA, malIna vastro paheryAM' hatA, ane zarIranI kRzatAthI bIjanA caMdranI kaLA jevI te dekhAtI hatI, AvI naMdAne maLI tene AnaMda pamADI rAjA potAnA mahelamAM teDI lAvyA ane sItAne rAmanI jema teNe tene paTarANI pada Apyu, abhayakumArane pAtAnI bena susenAnI putrI, sa` ma`trIomAM mukhyatA ane ardha rAjya ApyuM. pitA upara pUrNa bhaktithI peAtAne temanA eka sevaka tulya mAnatA abhayakumAre thoDA samayamAM peAtAnI buddhivaDe duHsAdhya rAjAone paNa sAdhI lIdhA. vasudhArUpI vadhunA mugaTanA mANikaya jevI ane lakSmIthI vizALa vazALI nAme mATI nagarI che. temAM IMdranI jema akhaMDa AjJAvALA ane zatru rAjAone sevaka karanArA ceTaka nAme rAjA rAjya kare che. tene pRthA nAmanI rANIthI sAta putrIo thaI hatI, jeo rAjyanA sAta aMganI adhiSThAyikA sAta devIo hoya tevI lAgatI hatI, temanA prabhAvatI, padmAvatI, mRgAvatI, zivA, jayeSTA, sujyeSThA ane cihnaNA evA anukrame nAma hatA. ceTaka rAjA zrAvaka hatA. teNe bIjAne (pAtAnA putra putrInA paNa) vivAha karavAnI khAdhA lIdhI hatI, tethI teNe koine potAnI kanyA ApI nahI. te bAbatamAM udAsIna vRtti rAkhIne rahyo. eTale kanyAonI mAtAe te bAbatamAM udAsIna evA rAjAnI koi prakAre samati meLavIne teemAMthI pAMca kanyAe ceAgya varane ApI. vItabhaya nagaranA rAjA udyAyanane prabhAvatI ApI, capApati dadhivAhana rAjAne padmAvatI ApI. kauzAMbhInA rAjA zatAnIkane mRgAvatI ApI. ujjayinInA rAjA pradyotanane zivA ApI. kuM'DagrAmanA adhipati naddhina rAjA je zrI vIra bhagavatanA jyeSTa khaMdhu hatA, tene jyeSTA ApI. sujyeSThA ane cillaNA e e kumArI rahI. te baMne paraspara rUpazrInI upamApa hatI. divya AkRtivALI ane divya vastrAlaMkArane dhAraNa karatI te baMne puna
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM rvisu nakSatranA be tArAnI jema sadA aviyegI (sAthe ne sAthe) rahetI hatI. kaLA kalApamAM kuzaLa ane sarva arthane jANatI te baMne jANe mUttimAna sarasvatI hoya tema mAMhemAMhe vidyAvida karatI hatI. baMne sAthe ja devapUjA karatI, sAtheja dhama sAMbhaLatI ane eka svarUpavALI hoya tema bIju sarva kArya sAtheja karatI hatI. eka vakhate kaI sthavirA tApasI suceSTA ane cillaNathI alaMkRta evA kanyAenA aMtaHpuramAM AvI. tyAM teNe ajJAnInI sabhAnI jema temanI AgaLa paNa "zaucamULa dharma ja pApane nAza karanAra che" ema gAla phulAvIne kahyuM. te sAMbhaLI suSThA bolI -"are! zauca ke je azubha AzravarUpa che ane azubha Azrava pApano hetu che, to te pApane zI rIte chedI zake?" A pramANe kahI kuvAmAM rahelA deDakA vigerenA yuktivALA daSTAMta ApI guNavaDe jayeSTa sujayeSThAe tenA zaucamULa dharmane khaMDita karI nAMkhe. pachI jANe mukhane mudrita karyuM hoya tema te tApasI nirUttara thaI gaI eTale aMtaHpuranI dAsIo mukha maraDI maraDIne tene hasavA lAgI ane pitAnI svAmInInA jayathI unmatta thayelI te dAsIoe moTe kolAhala karI te tApasIne kaMThe pakaDIne kADhI mUkI. te tApasI levA jatAM ulaTuM khAIne AvI hoya tema pUjAne mATe jatAM ulaTI anarthane pAmI. tApasIe tyAMthI nIkaLatAM vicAryuM ke, "A suceSTA garva pAmI che, mATe tene ghaNuM sapanIomAM pADI du:khanuM pAtra karUM.' AvuM dhArI sarva kaLAomAM catura evI te tApasIe piMDastha dhyAnanI lIlAthI sujyeSThAnuM rUpa manamAM dhArIne eka paTa upara ALekhI lIdhuM. suceSTAnuM rUpa AlekhIne krUra tApasI tvarAthI rAjagRha nagare AvI ane rAjA zreNikane te citra batAvyuM. netrarUpa mRganI mRgajaLarUpe citralikhita ramaNIne joIne rAjagRhapati zreNika anurAgathI tenuM varNana karavA lAge-"ahA ! A bALAnuM zuM manohara rUpa che! mayuranA kalApa te tenA kezapAzanA dAsapaNAne pAme che, tenuM manohara netravALuM mukha jemAM bhramara lIna hoya tevA kamaLa jevuM che, teno kaMTha zaMkhanuM avalaMbana kare che, stanabhUSita urasthaLa krIDA karatA kAkapakSIvALA sarovara jevuM che, nitaMba dhanurdhAra kAmadevane khelavA gya bhUmi jevA savistara che, sAthaLa anukrame vartala hovAthI gajabaMdhanA vilAsane haranAra che. jaghA kamaLanA jevI sarala ane kamaLa che ane sarala jaghAvALA caraNa uMcA nALavAvALA kamaLa jevA che. ahA ! A mRgAkSInuM advaita sauMdarya, ujjavaLa lAvaNya ane bIjuM sarva paNa ghaNuM ramya che." A pramANe varNana karyA pachI tenA para mohita thayelA zreNike tApasIne pUchyuM ke, he mahAbhAge ! strIomAM zreSTha evI A strInuM citra tame tamArI buddhithI ALekhyuM che ke koI strInA rUpadarzanathI ALekhyuM che?" tApasI belI -"jevuM rUpa meM joyuM tevuM yathAzakti ALekhyuM che. he rAjA ! jevuM A citramAM che tevuM kadi darpaNamAM jaNAtuM haze." premathI mohita thayele rAjA te citrastha rUpane jANe AliMganA karavAne ke cuMbana karavAne IcchatA hoya tema dekhAvA lAgyo, pachI bolyo ke, "he bhadra! satAvaLInI jema A bALA kenA vaMzamAM utpanna thaI che? caMdralekhAnI jema te hAla kaI nagarIne alaMkRta kare che ? kSIrasAgarane lakSamInI jema kayA dhanya purUSanI e putrI che? kayA pavitra akSare tenA nAmamAM AvyA che ? sarasvatIe kaI kaI kaLAthI tenA para anugraha karyo che? ane kaI purUSanA kare tenA karane cuMbita karyo che ke nahi?tApasI bolI he rAjan ? vaizAlInagarInA adhipati ane haihayavaMzamAM utpanna thayelA ceTaka rAjAnI 12
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 6 ThTho A kumArI che, sarva kaLAno bhaMDAra che ane sujayeSThA tenuM nAma che. guNa ane rUpanI cecatAthI tame ja tene varavAne gya chatAM je Ane bIje pati thaze te tame trIjA purUSArtha (kAma)thI chetarAze." pachI rAjA zreNike te tApasIne vidAya karI ane jANe pAMkhe meLavIne vaizAlI nagarImAM javAne Icchato hoya tema tene saMbhArato chato rahevA lAgyo. bIje divase rAjagRhapati zreNike suThAnI prArthanA karavAne mATe eka dUtane zikhavIne ceTaka rAjA pAse mokalyo. saMdeza ApavAmAM catura evo te dUta sadya vizALAmAM AvI ceTaka rAjAne namIne bole ke-"he rAjan ! mArA svAmI magadhapati zreNika tamArI kanyA sukAnI mAgaNI kare che. mahAna purUSone kanyAnI mAgaNI karavI te kadIpaNa lajajAkAraka nathI." ceTaka rAjA be ke-"are dUta ! tAro svAmI pitAthI ajANyA lAge che ke je, vAhIkuLamAM utpanna thaI haihayavaMzanI kanyAne Icche che. samAna kuLane varakanyAno vivAha tha yecuM che, bIjAne nahIM; mATe huM zreNikane kanyA nahIM ApuM, tuM cAlyA jA." dvate AvI te vRttAMta zreNika rAjAne kahyo, tethI zatruothI parAbhava pAmyo hoya tema te ghaNe kheda pAmyo. te samaye abhayakumAra pitAnA caraNakamalamAM bhramararUpe thaIne Ubhe. hato, te bolyo ke, "pitAjI! zeka karo nahIM, huM tamArI IcchA pUrNa karIza." * pachI kaLAkalApanA sAgara abhayakumAre ghera jaIne eka pATIApara magadhapati cekanuM rUpa AlekhyuM ane guTikAthI vaNa tathA svara badalAvI vaNikane veSa laIne te vaizAlI nagarIe gayA. tyAM ceTaka rAjAnA aMtaHpuranI pAse eka dukAna bhADe lIdhI ane aMtaHpuranI dAsIo je vastu levA Ave te kaphAyate ApavA lAgyo. temaja te dAsIo jue tema paTa upara AlekhelA zreNika rAjAnI nitya pUjA karavA lAgyo. te joI dAsIe pUchayuM ke-"A citra kevuM che !" eTale teNe kahyuM ke, "A rUpa zreNika rAjA je mArA deva tulya che tenuM che. zreNikanuM daivIrUpa dAsIonA jovAmAM AvyuM, tevuM teNe varNana karIne saceSThAne kahyuM, suThAe pitAnI sakhI jevI eka sarvathI cha dAsI hatI, tene AjJA karI ke, "te zreNikanuM citra mane satvara lAvIne batAva, te jovAnuM mArA manamAM ghaNuM kautuka che. te dAsIe abhayakumAranI dukAne AvI ghaNA AgrahathI te citra laI jaIne suSThAne batAvyuM. atyaMta suMdara citra joI suceSThA ginInI jema netrakamalane sthira rAkhI temAM lIna thaI gaI. kSaNavAra temaja rahyA pachI satvara ekAMte jaI te sakhI ke je tenA gupta abhiprAyarUpa sarvavane rAkhavAnI nidhAnabhUmi jevI hatI, tene kahyuM ke, "sakhI ! jenuM A suMdara citra che, tene huM pati karavAne icchuM chuM. tenI sAthe joDI devAne mAre vidhi koNa thaze ? je A manahara yuvAna mArA pati nahIM thAya, to mAruM hRdaya pAkelA cIbhaDAnI jema dvidhA thaI jaze, temAM jarA paNa saMzaya nathI. mATe he bhadre ! ahIM ze upAya kare? te kahe. mane to kharo upAya tenA rUpane pUjana karanAra vaNikanuM zaraNa levuM, teja lAge che. mATe he yazasvinI ! he mArA kAryanI dhurAne vahana karanArI! tuM satvara jaIne te vaNikane prasanna kara ane pAchI zIdhra AvI tene sadeze mane kahe. tAruM kalyANa thAo." ' dAsIe dukAne AvI vaNikarUpa abhayakumAranI prArthanA karI. abhayakumAre kahyuM ke, "huM thoDA vakhatamAM tamArI sakhIne manoratha pUrNa karIza. huM eka suraMga khodAvI te dvArA rAjA zreNikane ahIM lAvIza. te vakhate je ratha Ave temAM tArI sakhIe tatkALa besI javuM, tamArI svAmInI zreNikane AvelA jeI A citramAM AlekhelA rUpanI sAthe temane meLavI harSa pAmaze." A pramANe kahyA pachI "amuka sthAne, amuka divase, ane amuka 1 vidhAtA-brahmAtulya.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM vakhate zreNika rAjA suraMgadvAra Avaze. evo cakkasa tene mukhe saMketa karyo. dAsI te pramANe suSThAne kahI pAchI AvIne abhayakumAra pratye bolI ke tamAruM vacana pramANe che." pUchI te aMta:puramAM punaH cAlI gaI. abhayakumAre dukAna sameTI rAjagRha nagare jaI pitAne te saMketanI sarva vAta kahI saMbhaLAvI ane suraMga karAvavAnI tajavIjamAM tatpara thaye. ahIM supeThA jyArathI zreNika rAjAnuM citra joyuM tyArathI zreNikarAjAnuM ja smaraNa karatI kAmane vaza thaI chatI ghaNI arati pAmavA lAgI. ema karatAM karatAM saMketane nirNaya karelo divasa AvyuM, eTale zreNika rAjA sulasAnA batrIza putronI sAthe suraMganA dvAra pAse AvyA. pachI sulasAnA putrone ratha sahita sAthe laI vaitADhayanI guphAmAM cakravatInI jema zreNika rAjA suraMgamAM peTho. suraMgane bIje dvAre nIkaLyA eTale magadhapatie sujyeSThAne dIThI. tene citra pramANeja maLatI joI ghaNe harSa pAmyA. suSThAe A sarve vRttAMta sakhIbhAvathI cilaNane jaNAvIne tenI rajA mAgI eTale cillaNa pratijJA pUrvaka bolI ke, huM tArA vagara ekalI rahIza nahIM." pachI suceSThA cillaNane rathamAM besArI pite satvara ratnane karaDIo levA gaI. te samaye tulasAnA putroe zreNika rAjAne kahyuM ke "he svAmI ! zatrunA gRhamAM cirakALa rahevuM ghaTita nathI. sulasAnA putronI preraNAthI rAjA cilaNAne laI te saragane mArge jema AvyuM hatuM tema pAcho cAlI nIkaLyA. suceSThA ranano karaMDIo laIne AvI, tyAM to vAdaLAmAM DhaMkAyelA caMdranI jema zreNikane tyAM joyA nahIM. tethI pitAnI benanuM haraNa thayuM ane potAne maratha siddha thayA nahIM, evuM dhArI teNe uMce svare pokAra karyo ke-"are ! daDo ! daDe ! huM luMTANI ! mArI bena cillaNAnuM haraNa thayuM !" te sAMbhaLatAMja ceTakarajA taiyAra thaI gayA. tene taiyAra thatAM joI vIraMgaka nAmanA rathIe kahyuM, "svAmI! huM chatAM tamAre Avo AkSepa kara egya nathI." ema kahI vIraMgaka yuddha karavAne sajaja thaI kanyAne pAchI lAvavA mATe suraMgane dvAre gayA. tyAM sulatAnA putrone jAtA joI mahAbAhu vIraMgake temane eka bANathI mArI nAMkhyA. suraMga sAMkaDI hovAthI temanA rathone vIraMgaka bAju para karavA rahyo, teTalAmAM to magadhapati zreNika dUra nIkaLI gayA. pachI vIraMgane pAchA pharI te sarva vRttAMta ceTaka rAjAne kahyo. pitAnI duhitAnA haraNathI ane te batrIza rathinA maraNa pAmavAthI ceTakarAjAnuM mana eka sAthe roSa ane toSathI pUrAI gayuM. e hakIkata sAMbhaLI sujyeSThAe ciMtavyuM ke, "aho ! viSayanI lolupatAne dhikkAra che. viSayasukhanI IrachA karanArA manuSyo AvI viTaMbanAe pAme che." AvA vicArathI saMsArapara virakta thayelI suSThAe ceTakarAjAnI rajA laI caMdanA AryAnI pAse dIkSA lIdhI. - ahIM rAjA zreNika pitAnA rathamAM beThelI celaNane suceSThA dhArI "he suSThA, he suceSThA !" ema bolAvavA lAgyA. tyAre celAe kahyuM ke "suyeThA AvI nathI, huM to suSThAnI nAnI bena callaNuM chuM.' zreNika belyA- he suMdara bhrakuTIvALI strI ! mAre prayAsa vyartha nathI, tuM paNa sujyeSThAthI kAMI nyUna nathI." celaNa patinA lAbhathI ane benane chetaravAthI eka sAthe harSa ane zokathI lipta thaI. rAjA zreNika pavana jevA vegavALA thavaDe zIghra pitAnA nagaramAM AvyA. te khabara sAMbhaLI abhayakumAra paNa tarata tenI pAse AvyA pachI zreNika rAjAe gAMdharvavivAhathI cellaNAnuM pANI grahaNa karyuM. A pachI rAjAe nAga ane sulasAnI pAse jaI tenA putronA mRtyunA khabara ApyA. te daMpatI rAjA pAsethI putrInuM amaMgaLa sAMbhaLI muktakaThe rUdana karatA chatA vilApa karavA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 6 ThTho lAgyA-"are kRtAMta ! tuM kharekhara kRtAMtaja che. te amArA putrone eka sAthe nAza kema karyo? zuM teo badhA eka sAthe tArI sAMkaLamAM AvI gayA? pakSIone ghaNAM baccAM thAya che. paNa teo anukrame mRtyu pAme che, kadI paNa eka sAthe maratA nathI. athavA zuM parasparanA snehane lIdhe teo eka sAthe marI gayA ? vA zuM amane baMnene niHsneha jANyA ke jethI mRtyue temane amArI pAsethI ThagI lIdhA?" A pramANe tArasvare rUdana karatA teone zreNika rAjAnI sAthe Avela abhayakumAra, tattvavettA AcAryanI jema, baMdha karavA lAge ke-"are mahAza ! janmadhArI prANIone mRtyu to prakRti che ane jIvita vikRti che, to svabhAvasiddha evA banAvamAM tamArA jevA vivekIne kheda kare egya nathI." A pramANe abhayakumAre te daMpatIne samajAvyA. pachI gya vacana kahI zreNika rAjA abhayakumAra sahita rAjamahelamAM AvyA. magadhapati zreNika, IdrANI sAthe IdranI jema, celaNadevInI sAthe nirvine bhoga bhegavavA lAgyA. pele auSTrIkA vrata karanAra senaka tApasa je vyaMtara thayo hato, te vyaMtarapaNAnuM AyuSya pUrNa karI, celAnI kukSimAM putrarUpe avataryo. te garbhanA doSathI calaNane patinuM mAMsa khAvAne dehada utpanna thayo ke je rAkSasIne paNa thAya nahIM. patibhaktine lIdhe calaNu te dehada koine paNa kahI zakI nahIM, tethI dehada pUrNa na thavAne lIdhe te divasanA caMdranI jema glAni pAmavA lAgI. AvA durdohadathI garbhathI virakta thayelI celaNAe pApane paNa aMgIkAra karIne te garbhane pADavA mAMDyo paNa te paDyA nahIM. jaLa vagaranI velaDInI jema cilaNane zarIre sukAtI joI rAjAe premabaMdhura vANuthI tenuM kAraNa pUchyuM"he priye ! zuM meM kAMI tamAre parAbhava karyo che ? vA keIe tamArI AjJA khaMDita karI che? zuM kaI duHsvapna jovAmAM AvyuM che? vA zuM tamAro koI manoratha bhagna thayo che ?" A pramANe rAjAe bahu AgrahathI pUchayuM, eTale jANe viSapAna karatI hoya tema gaddagadda akSare teNe tenuM kharekharUM kAraNa kahI ApyuM. pachI huM tamAre dehada pUrIza" ema priyAne AzvAsana ApI zreNikarAjAe abhayakumAra pAse Avo te vAta karIne pUchayuM ke, "A dehada zI rIte pUro ?" abhaye zreNika rAjAnA udara upara sasalAnuM mAMsa bAMdhI tene carmathI AcchAdita karyuM ane pachI tene savaLA suvAryA. zreNikanI AjJAthI cellaNa rAkSasInI jema ekAMte te mAMsa avyagrapaNe bhakSaNa karavA lAgI. jyAre te mAMsa toDI teDIne khAtI hatI tyAre jANe naTavidyAne abhyAsI hoya tema rAjA vAraMvAra kRtrima mUcha pAmato hato. te joI patinA duHkhanuM ciMtavana karatAM celaNanuM hadaya kaMpAyamAna thatuM ane garbha saMbaMdhI vicAra karatAM te kSaNavAra ullAsa pAmatI. AvI rIte buddhinA prayogathI celaNAne dehada pUrNa thayo, paNa pachI "are huM patine haNanArI pApiNI chuM' ema belatI belatI te mUcha pAmI gaI. rAjAe celaNAne sAvadha karI potAnuM akSata zarIra batAvyuM. te darzana thatAM sUryadarzanathI kamalinInI jema te ghaNo harSa pAmI. nava mAsa pUrA thayA eTale caMdanane malayAcalanI bhUmi prasare tema te ceTakakumArIe eka putrane janma Apyo. tatkALa cellAe dAsIne AjJA karI ke, "A bALaka tenA pitAno gherI che mATe e pApIne sarpanA baccAnI jema kAMIka dUra laI jaIne tyajI de.' dAsIe tene laIne azaka vananI bhUmimAM jaI mUkI dIdho. tyAM upapAda zayyAmAM utpanna thayelA devanI jema te prakAza karato chato zobhavA lAge. te bALakane mUkIne AvatI dAsIne joIne rAjAe pUchayuM ke, 'tuM kyAM gaI hatI?" eTale teNIe jevuM hatuM tevuM svarUpa kahI dIdhuM.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM tarata ja rAjA azekavanamAM gaye ane te putrane joI svAmInA prasAdanI jema prItivaDe be hAthe grahaNa karI lIdhuM. pachI tene laI ghera AvIne cellaNane kahyuM ke, "are! kulIna ane vivekI thaIne te AvuM akArya kema karyuM? ke je caMDALa paNa kare nahi. je duzcAriNI, adhamI ke sAkSAt karkazA hoya te paNa potAnA golaka ke kuMDa jAtinA putrane paNa tajI detI nathI." celaNuM balI-"he nAtha! A putrarUpe tamAre vairI che, kAraNa ke je garbhamAM AvatAM ja mane mahA pApakArI dehada utpanna thayo hato, tethI ja meM tene janma thatAM choDI dIdhuM hatuM. kemake patinuM kuzaLa IcchanArI strIone putra hoya ke bIje game te hoya paNa je te patine ahitakArI hoya to tethI zuM ?" pachI zreNika rAjAe kahyuM ke, je A yeSTha putrane tuM choDI daIza to tAre bIjA putro paNa jaLanA parapoTAnI jema sthira raheze nahIM.' AvI patinI AjJAthI jo ke te IcchatI nahotI to paNa sarpanI jema te bALakane stanapAna karAvIne ucheravA lAgI. celaNAno te putra kAMtie caMdra je hato ane azoka vanamAM ja prathama jovAmAM Avyo hato tethI rAjAe tenuM "azokacaMdra nAma pADayuM. jyAre tene vanamAM choDI dIdhe hato tyAre tenI kaniSThikA AMgaLI ke je azoka vRkSanA dala jevI ke maLI hatI, te kakaDIe karaDI khAdhI hatI. tenI pIDAthI rUdana karatAM te bALakanI AMgaLI ke je rUdhira-parUthI vyApta hatI, tene rAjAe nehavaDe mukhamAM nAMkhI eTale e bALaka te baMdha rahyo. anukrame keTaleka divase te AMgaLInuM traNa te rUjhAI gayuM, paNa te AMgaLI buThI rahI, tethI tenI sAthe dhUlikIDA karanArA bALake tene kuNakare kahevA lAgyA. tyAra pachI celaNuM devIne hRdayakamaLamAM sUryarUpa hala ane vihala nAme bIjA be putro thayA. cellaNanA A traNe putro meTA thayA eTale jANe mUrtimAna prabhutva, maMtra ane utsAha e traNe zakti hoya tema nitya rAjAne anusaranArA thayA. temanI mA pitAnA SI kaNikane geLane lADu ane hala vihalane khAMDanA lADu hamezAM ekalatI hatI. pUrva kamathI dUSita e kuNika A pramANene TALe zreNika ja kare che evuM hamezAM manamAM vicArate anukrame kuNika madhyama vaya(yauvana)ne prApta thaye, eTale sanehavALA zreNike meTA utsavathI tene padmAvatI nAmanI rAjaputrI sAthe paraNuM . zreNika rAjAnI dhAriNI nAmanI rANIne gajenA svapnathI sUcita garbha rahyA. anyadA tene meghavRSTimAM bhramaNa karavAne dehada thaye. rAjAnI AjJAthI abhayakumAre devatAnI ArAdhanA karIne te dehada pUrNa karyo. pUrNa samaye teNe meghakumAra nAmanA putrane janma Ape. pUrve eka brAhmaNe yajJa karavA mAMDayo hato, temAM nokara rahevA eka dAsane teNe pUchayuM, dAse kahyuM ke, "je mane brAhmaNe jamatAM vadhelI raI Ape te huM rahuM, anyathA rahIza nahi." brAhmaNe te vAta svIkArI eTale te dAsa yajJanA vADAmAM rahyo. pachI zeSa rahelI rasoImAM je maLe te badhuM pele dAsa hamezAM sAdhu munirAjane vahorAvavA lAgyA. tenA prabhAvathI devatAnuM AyuSya bAMdhIne te dAsa devalokamAM gaye ane svargamAMthI yavIne te zreNika rAjAne naMdISeNa nAme putra thayo. pelA yajJa karanAra brAhmaNano jIva aneka niomAM paribhramaNa karavA lAgyo, eka araNyanI aMdara moTA haritacUthamAM baLamAM diggajanA kumAra je eka cUthapati hAthI hato. te kaI paNa bIjo yuvAna hAthI A hAthione svAmI (Icchaka) na thAo" 1 pati mRtyu pAmyA pachI bIjA jArathI thayele putra kuMDa kahevAya che ane pati vidyamAna chatAM jArathI thayela putra gelika kahevAya che. 2 buDI AMgaLIvALA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 saga 6 ThTho evI buddhithI pitAnI je je hAthiNIne baccAM AvatAM tene janmatAMveMta ja mArI nAkhato hato. te yatha mAMhelI eka hAthiNInA udaramAM te brAhmaNane jIva utpanna thayA. tyAre te garbhiNI hothiNIe vicAryuM ke, "A pApI yathapatie mArA ghaNA putrone mArI nAkhyA che, to have kaI paNa upAya karIne mArA A putranI rakSA karIza." e nizcaya karI jANe vAyuthI paga rahI gayA hoya tema te hArthiNI kapaTathI lulI lulI cAlavA lAgI. tema chatAM "A | bIja yathapatine bhAgya na thAo ema dhArI haLave haLave cAlato yathapata tenI rAha jevA lAge. kamekame te eTalI badhI maMdagatie cAlavA lAgI ke tethI ardhA pahere, eka divase ane be divase te AvIne yathapatine maLavA lAgI. "A bIcArI azakta che, tethI mane lAMbe kALe maLe che ema dhArIne hAthInA dilamAM vizvAsa beThe. "mAyAvIthI ke na ThagAya ? eka vakhate yuthapati dUra jatAM te hAthiNI mAthA para tRNane pULo laIne tApasanA AzramamAM AvI. mAthe pULa rAkhatI ane page khalita thatI te hAthiNane joIne "A bicArI hAthiNI zaraNanI IcchA rAkhe che ema tApanA jANavAmAM AvyuM. eTale "he vatsa! tuM vizvAsa rAkhIne svastha thA." A pramANe temaNe kahyuM. pachI te pitAnA gharanI jema temanA AzramamAM rahI. anukame jyAre te hAthiNIne putrane prasava thaye tyAre te putrane tApasanA AzramamAM mUkIne pote pAchI prathamanI jema ja yuthamAM vicAravA lAgI. koI koI vAra vacamAM gupta rIte AvI AvIne te potAnA bALa kalabhane stanapAna karAvI jatI hatI. te bAla gajakamAra AzramanA vRkSonI jema haLave haLave moTo thayo, tApasI pAkelA nIvAranA grAsathI ane zalakInA kavalathI pitAnA bALakanI jema tenuM premathI poSaNa karatA hatA. te rAjakumAra krIDA karato chate potAnI suMDhathI tapasvIonA utsaMgamAM palAMThI ane mastaka para jaTA mugaTa racate hato. pANInA ghaDAo bharI bharIne AzramanA vRkSenuM siMcana karatA tApasIne joIne te kalabha paNa potAnI suMDhamAM jaLa bharI bharIne vRkSenuM siMcana karato hato. A pramANe pratidina AzramanA vRkSenuM siMcana karavAthI te kalabhanuM tApasoe "secanaka nAma pADayuM. anukrame tenI suMDha sAthe vaLagelA dAMta utpanna thayA, netra madhupiMgaLa sarakhA thayA, suMDha bhUmine sparza karavA lAgI, pITha unnata thaI, kuMbha sthaLa uMcA thayA, grIvA laghu thaI, veNuka (pRSTha bhAga) kramathI namI gayA, suMDhathI puMcha jarAka ja uNuM rahyuM ane viza nathI zobhavA lAgyA. tema ja pAchalA bhAgamAM nIce ne gAtranA bhAgamAM uce thaye. A pramANe hAthInAM sarva lakSaNe e saMyukta thayA ane anukrame tenA mukha upara mada paNa jharavA lAgyA. - eka vakhate te secanaka nadIne tIre pANI pIvA gaye, tyAM pele cUthapati tenA jevAmAM AvyuM. tenI sAthe yuddha karIne teNe (secanake) tene mArI nAkhyuM. ane pote badhA yathane. pati thayo. pachI teNe manamAM vicAryuM ke, "jema mArI mAtAe mane kapaTathI tApasenA AzramamAM gupta rAkhyo ane tyAM huM vRddhi pAmavAthI mArA pitAne jema meM mArI nAMkhe tema e AzramamAM kaI bIje hastI paNa vRddhi pAmIne tevuM karI zake, mATe e Azramaja rahevA joIe nahIM. AvuM vicArI teNe taTane nadI bhAMgI nAMkhe tema te badhA Azramane tenuM ThekANuM paNa na jaNAya tevI rIte bhAMgI nAMkhyAM. pachI "A durAtmA hastI ApaNane koI paNa AzramamAM sukhe rahevA deze nahIM.' ema dhArIne te tApasee jaI zreNika rAjAne kahyuM ke, "eka hAthI sarva lakSaNothI saMyukta hovAthI rAjAne yogya che. Apa mANase mokale to batAvIe." tatkALa zreNika rAjAe mANaso sAthe jaI te hAthIne pakaDIne bAMdhI lIdhe ane pitAnA darabAramAM Aryo. "rAjAe senAnA aMgane vadhAravAnA kAtakI hoya
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM che." AvA asahya baLavALA hAthIne paNa rAjAe baLAtkAre bAMdhI lIdhe. "jaLane abhedya na hovAnI jema manuSyone zuM asAdhya che ?" te secanakanA pagamAM sAMkaLa nAkhI nahatI paNa te krodhathI jANe citrastha hoya tema suMDha, puMcha ane kAna sthira karIne rahyo hato. tevAmAM sAre bhAgye ApaNA AzramenuM kuzaLa thayuM. ema vicArIne prasanna thatA pelA tApaso tyAM AvIne te bAMdhelA hAthIne tiraskAra karavA lAgyA ke-"are duSTa ! ame tane lAlita pAlita karI piSaNa ApI moTo karyo tyAre tuM ulaTa agninI jema pitAnA ja sthAnane ghAta karanAra thayo. are durmati ! are baLathI unmatta thayelA ! teM je amArA Azrama bhAMgyA te karmanuM ja tane A baMdhana rUpe phaLa maLyuM che." AvA tApasenA vacana sAMbhaLI hAthIe vicAryuM ke, "jarUra A tapasvIoe ja keI upAyanI racanA karI mane A dazAne pamADyo che. pachI tatkALa teNe krodhathI kadalInA staMbhanI jema AlAnataMbhane bhAMgI nAMkhe ane kamaLanAM bIsataMtunI jema taDataDATa baMdhana teDI nAMkhyA, pachI chuTo thaI krodhathI netra ane mukha rAtAM karI bhramaranI jema pelA tApasone dUra pheMkI dIdhA ane pite araNya tarapha deDa. zreNikarAjA adhArUDha thayelA putrane laIne te hAthInI pachavADe deDa, ane mRgayAmAM prApta thayelA mRganI jema tene cAre taraphathI gherI lIdho. te matta gajedra jANe vyaMtaragrasta thaye hoya tema mahAvatanA pralobhanane ke tiraskArane jarA paNa gaNato nahoto, paraMtu naMdInuM vacana sAMbhaLIne ane tene joIne te zAMta thaI gayo. te ja vakhate teNe avadhinA nathI pitAne pUrva janma jANI lIdhuM. pachI naMdISaNa tarataja tenI pAse AvI tenI kakSAnuM AlaMbana karI dAMta upara paga daIne tenA upara ArUDha thayo ane tenA kuMbha sthaLa upara traNa muSTi mArI. naMdISeNanA vacanathI detaghAta vigere kriyA karato te hAthI jANe zikSita hoya tema baMdhana sthAnake AvyA. pachI zreNike te hAthIne paTTo Ape arthAt pitAno paTTahasti TharAvyuM ane yuvarAjanI jema tene pitAne prItipAtra karyo. zreNikarAjAne kulIna patnIothI bIjA paNa kALa vigere ghaNuM parAkramI putra thayA. zrI viraprabhu bhavya prANIone bodha karavA mATe vihAra karatA sura asurane parivAra sAthe rAjagRhanagare AvyA. tyAM guNazIla caityamAM devatAoe karelA satyavRkSathI zobhita samavasaraNamAM prabhue praveza karyo. vIraprabhune samavasaryA sAMbhaLI zreNika rAjA putra sahita moTI samRddhithI vAMdavA AvyA. prabhune pradakSiNuM karI, namI, yogya sthAne besIne bhaktimAnuM zreNika rAjA A pramANe stuti karavA lAgyA-"he trAtA ! jagatane jItanArA tamArA bIjA guNo te eka tarapha rahyA paNa mAtra udAttazAMta evI tamArI mudrAe ja A traNa jagatane jItI lIdhA che. tethI merU tRNa samAna ane samudra khAbocIA je thaI gayuM che. sarva maTAothI paNa meTA evA tamane je pApIoe choDI dIdhA che, teonA hAthamAMthI ciMtAmaNi ratna paDI gayuM che ane je ajJAnIoe tamArA zAsananA sarvasvane svAdhIna karyuM nathI, teoe amRtane prApta karIne vRthA karyuM che. je tamArI upara paNa gucchAkAra (vAMkI) daSTi dhAraNa kare che, tene sAkSAt agninuM zaraNa ja prApta thAya che. te viSe vadhAre zuM kahevuM ? jeo bIjA zAsana sAthe tamArA zAsananI tulanA kare che, te hatAtmAo amRta ane viSane samAna gaNe che. je tamArA upara masarabhAva dhare che, teo baherA ane muMgA thAya che, kAraNa ke pApakarmathI zubha pariNAmanI vikaLatAja thAya che. jeo tamArA zAsanarUpa amRtarasathI hamezAM pitAnA AtmAne siMcana kare che, teone mArI 1. ahIM jAtismaraNa jJAnano saMbhava che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 6 Dro praNAmAMjali che ane ame temanI upAsanA karIe chIe. jemanA mastaka upara tamArA caraNanakhanA kiraNe cirakALa cuDAmaNi thaI rahe che, te bhUmine paNa namaskAra che, ethI bIjuM zuM kahIe. huM dhanya chuM, saphaLa janmavALo chuM ane kRtArtha thaye chuM ke je tamArA guNagrAmanI ramaNIyatAmAM laMpaTa rahyo chuM." A pramANe stuti karIne zreNika rAjA virAma pAmyA pachI zrI vIraprabhue amRtavRSTi jevI dharmadezanA ApI. prabhunI dezanA sAMbhaLI zreNika rAjAe samakitane Azraya karyo ane abhayakumAra vageree zrAvakadharma aMgIkAra karyo. dezanAne aMte prabhune praNAma karI temanI vANIthI prasanna thayelA putranI sAthe zreNikarAjA svasthAnake gayA. zreNika rAjA rAjabhavanamAM gayA pachI temanA meghakumAra nAmanA putre temane ane dhAriNIdevIne bhaktithI aMjali joDI udAra vacane vijJapti karI ke-"tame e cirakALa mArUM lAlanapAlana karyuM che, huM kevaLa tamone zrama ApanAra thaye chuM, tathApi ATalI vizeSa prArthanA karuM chuM ke, huM A anaMta duHkhadAyI saMsArathI cakita thaI gayo chuM, ane te saMsAranA tA2ka zrI vIraprabhu svayameva ahIM padhAryA che, to tame mane AjJA ApI ke, jethI huM saMsArabharUnA zaraNarUpa zrI vIraprabhunA caraNamAM jaIne dIkSA lauM." zreNika ane dhAriNI putranAM AvAM vacana sAMbhaLIne bolyA ke "putra ! A vrata kAMI saheluM nathI, to tu ke malAMga thaIne tene zI rIte pALI zakIza ?" meghakumAra bolyA "he pUjya ! huM sukumAra chuM chatAM saMsArathI bhaya pAmelo hovAthI te duSkara vratane AdarIza; mATe mArA para prasanna thAo. he mAtapitA ! je mRtyu mAtapitAnA usaMgamAMthI paNa patrAdikane kheMcI le che, te mRtyune prabhunA caraNane anusaravAthI huM chaLa karI chetarIza." zreNika belyAvasa ! je ke tuM saMsArathI udvigna thaye chuM, tathApi mArA rAjyane eka vAra grahaNa kara ane mArI draSTine zAMti Apa." meghakumAre tema karavAne svIkAryuM eTale rAjAe moTA mahotsavathI tene rAjyapara besAryo. pachI rAjAe harSanA AvezathI pUchayuM ke, "have huM tane bIjuM zuM karI ApuM?" meghakumAra be-pitAjI ! je mArA para prasanna thayA ho te dIkSA grahaNanI icchAvALA mane kutrikanI dukAnethI rajoharaNa ane pAtrAdika maMgAvI Apa." rAjA pitAnA vacanathI baMdhAI gayA hatA tethI tene kacavAte mane paNa tema karavuM paDayuM. pachI meghakumAre prabhunI pAse jaIne dIkSA lIdhI. pahelI ja rAtre meghakumAra muni nAnA meTAnA kramathI chevaTanA saMthArA upara sutA hatA, tethI bahAra jatA AvatA munionA caraNa vAraMvAra tenA zarIra sAthe athaDAtA hatA. tethI tene vicAra thayo ke, "huM vaibhava vagarane havAthI ja A munio mane pagathI saMghaTa karatA jAya che. kemake "sarva ThekANe vaibhava ja pUjAya che. mATe prAta:kALe prabhunI AjJA laIne vratane choDI daIza." A vicAra karatAM karatAM teNe mAMDamAMDa rAtri nigamana karI. prAtaHkALe vratane choDavAnI IrachAthI te prabhunI pAse gayA. sarvajJaprabhu kevaLajJAnavaDe tene bhAva jANIne bolyA ke, "are meghakumAra ! saMyamanA bhArathI bhagna cittavALo thaI tuM tArA pUrvabhavane kema saMbhArate nathI? sAMbhaLa! A bhavathI trIje bhave tuM vaitADhayagiri upara merUprabha nAme hAthI hatA. eka vakhate vanamAM dAvAnaLa lAgavAthI tRSAtta thaIne tuM sarovaramAM pANI pIvAne gayo, tyAM kAdavamAM kheMcI gayo; tethI nirbaLa thaI gayelA tane tArA zatra hastIe AvIne daMtAdinA bahu prahAra karyA. tethI sAtame divase mRtyu pAmIne teja 1 A devAdhiSThita dukAna hatI ane tyAMthI je cIja mAge te maLatI hatI.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 me ' 97 nAmano ta viMdhyAcaLamAM hAthI thaye. eka vakhate vanamAM dAvAnaLa lAgelo joI jAtismaraNa thavAthI tRNa vRkSa vigerenuM umUlana karIne cUthanI rakSAne mATe te nadIkInAre traNa sthaDile karyA. anyadA pAcho dAvAnaLa pragaTa thayelo joI tuM pelA UDila tarapha doDyo, tyAM mRga vigere janAvare e AvIne prathamathI be IMDila te pUrI dIdhA hatA, tethI tuM trIjA sthaDilamAM gayo. tyAM rahyA chatA zarIrane khujalI karavAne mATe te eka paga uMco karyo, tevAmAM paraspara prANIonA saMmardathI saMkaDAI gayela eka sasale pagavALI jagAe AvIne Ubho rahyo. paga pAcho mUkatAM tene dayApUrNa hRdayavALe tuM jema madathI UbhuM rahe tema te paga uMco rAkhI traNa page Ubhe rahyo. aDhI divase dAvAnaLa zAMta thaye tethI te sasalA vigere prANIo pitapatAne ThekANe cAlyA gayA, eTale, kSudhA tRSAthI pIDita e tuM pANIne mATe deDavA gaye, paraMtu ghaNIvAra sudhI traNa page rahevAthI e paga baMdhAI javAne lIdhe tuM cAlI na zakatAM pRthvI para paDI gayA. kSudhA ane tRSAnA duHkhathI trIje divase tuM mRtyu pAmyo. paraMtu sasalA para karelI dayAnA puNyathI tuM rAjaputra thayo chuM. tane mAMDamAMDa manuSyabhava prApta thayA che, to tene vRthA zA mATe gumAve che ? eka sasalAnI rakSA karavA mATe te ATaluM badhuM kaSTa sahana karyuM hatuM te atyAre sAdhuonA caraNasaMghadRnA kaSTathI kema kheda pAme che ? eka jIvane abhayadAna ApavAthI tane ATaluM phaLa prApta thayuM te sarva jIne abhayadAna ApanAra munipaNAne prApta karavAnA phaLanI te vAta ja zI karavI ? mATe te je vratane svIkAryuM che tenuM sArI rIte pAlana kara ane A bhavasAgarane tarI jA, kAraNa ke tene utAravAne samartha evuM manuSyapaNuM A lekamAM pharIne pAmavuM durlabha che." * AvI prabhunI vANIthI meghakumAramuni vratamAM sthira thayA. teNe rAtrie thayelA mAThA vicAranuM mithyA duSkRta karyuM ane vividha tapa AcaravA mAMDayuM. e pramANe sArI rIte vrata pALI mRtyu pAmIne te vijayavimAnamAM devatA thayA. tyAMthI rayavI mahAvidehamAM utpana thaIne mokSane pAmaze. eka divasa prabhunI dezanAthI pratibadha pAmelA naMdISeNe vrata levAnI IcchAthI zreNikarAjAnI rajA mAgI. pitAnI saMmati maLavAthI te vrata levAne gharathI bahAra nIkaLyo, tyAM keI devatAe aMtarikSamAM rahIne kahyuM ke, "vatsa ! tu vrata levAne utsuka kema thaI jAya che ? haju tAre cAritrane AvaraNa karanArUM bhegaphaLa karma bAkI che. te kamane kSaya thAya tyAM sudhI thoDoka kALa gRhamAM rahe ane te kamane kSaya thAya eTale dIkSA leje. matalaba ke akALe karelI kriyA phaLIbhUta thatI nathI." te sAMbhaLI naMdISeNe kahyuM, "sAdhupaNamAM nimagna thayelA mane cAritramAM AvaraNa karanAra karma zuM karI zakavAnuM che ?" A pramANe kahI te prabhunI pAse AvyA. prabhue paNa tene vAryo, tathApi teNe utAvaLa karIne prabhunA caraNakamaLa pAse dIkSA grahaNa karI. pachI chaThTha, aThThama vigere tapane AcaratA chatA naMdISeNamuni prabhunI sAthe gAma Akara ane pura vigeremAM vihAra karavA lAgyA. te gurUnI pAse besI sUtra ane sUtranA arthane nitya vicAratA hatA ane parisahe sahana karatA hatA. bhecyakarmanA udayathI baLAtkAre thatI bheganI IcchAne nirodha karavA te tapasyAthI pitAnA zarIrane adhika kRza karatA hatA. IdriyonA vikArone parAbhava karavAne mATe pratidina smazAna vigere bhUmimAM jaI ghera AtApanA letA hatA. jyAre vikAre baLAkAre uThatA tyAre vratabhaMgathI kAyara thaIne Idriyone zeSaNa karavA svayameva tene baMdha karavAmAM pravartatA hatA. vatane letAM vAranAra devatA tenA baMdhane chedI nAkhate tyAre zarU13
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 saga 6 me brUke mRtyu pAmavAnI tajavIja karatA hatA; paraMtu devatA tenA zasrane kuThita karI nAkhatA hatA. vaLI maravAnI icchAthI jhera khAtAM te viSanA vIya ne devatA harI letA ane jo agnimAM pesatA to agnine zItala karI nAkhatA hatA. koIvAra pava ta uparathI apApAta karatA tA devatA tene jhIlI laIne kahetA ke huM 'dISeNa! mArU vacana kema sa`bhAratA nathI ? are durAgrahI ! tIrthaMkaro paNa bhAgyaphaLa karmIne bhAgaLyA vinA tene TALavAne samartha nathI, te tame pratidina vRthA prayatna zA mATe karA che ?' A pramANe devatAe tene vAraMvAra kahyu', to paNa teNe mAnyuM nahIM, anyadA ekAkI vihAra karanArA nadISeNumuni nu pAraNu karavA bhikSAne mATe nIkanyA. anAbhAganA doSathI prerAIne te eka vezyAnA gharamAM peThA, tyAM jaIne temaNe dharmalAbha dIdhA. eTale 'mAre to kevaLa artha nA lAbha hA, dharmanA lAbhanI mAre jarUra nathI ema hAsya karatI chatI vikArayukta cittavALI vezyA khelI. te vakhate 'A varAkI zu mane hase che ?' ema vicArI munie eka tRNu khecIne labdhivaDe ratnonA DhagalA karI dIdhA. pachI 'A le anA lAbha' ema kahI tenA gharamAMthI muni bahAra nIkaLyA. vezyA sabhrama sahita temanI pachavADe doDIne kahevA lAgI ke, "he prANanAtha ! AvuM duSkara vrata cheADI dyo, ane mArI sAthe bhAga bhAgavA, anyathA huM mArA prANa cheADI daIza." A pramANe vAravAra karelI vinatithI nadISeNamunie vrata tajavAnA doSane jANatAM chatAM bhAgyaka'ne vaza thaIne tenuM kathana svIkAryuM, paNa evI pratijJA karI ke jo huM pratidina daza athavA tethI vadhAre mANasAne bedha na karU tA mAre pharI dIkSA levI.' pachI suniliMgane cheADI daine nadISeNa vezyAne ghera rahyA ane pelA devatAnI tathA vIraprabhunI dIkSA aTakAvanArI vANI vAravAra sa`bhAravA lAgyA. tyAM rahyA chatA niraMtara vezyA sAthe bhAga lAgavavA lAgyA ane pratidina daza bhavyajanAne pratidha karIne dIkSAne mATe prabhunI pAse mAkalavA lAgyA. eka vakhate bhAgaphaLakarma kSINa thavAthI nadISeNe nava mANasAne bAdha karyA paNa dazamA eka seAnI hato te kaI rIte pratibAdha pAmyA nahIM. tene bedha karavAmAM bahu vakhata rokAvAthI vezyA rasAI karIne vAravAra khelAvavA mATe mANasane meAkalavA lAgI, paNa peAtAne abhigraha pUrNa na thavAthI te bhAjana karavAne uThavA nahI ane AdarathI vividha vANInI yuktivaDe te sAnIne dha karavA lAgyA. chevaTe vezyAe pAte AvIne kahyuM ke, 'he svAmI ! meM je prathama rasoI karI hatI . te to TharIne varasa thaI gaI tethI pharIvAra rasoI taiyAra karI che, mATe have zA mATe vila'bakarA che ? nadISeNa khelyA ke, "mArI pratijJA pramANe Aje A dazA mANasa pratibaMdha pAmyA nahi" mATe huM pote ja dazamA thai dardIkSA grahaNa karIza." A pramANe kahI pote bhAgyakama hatu... teTaluM bhAgavI lIdhu', ema vezyAne jaNAvI tyAMthI nIkaLI gayA ane prabhunI pAse AvI punaH dIkSA grahaNa karI. e mahAtmA nadISeNamunei potAnA duSkRtyanI AleAcanA karI zrI vIrajane dranI sAthe vihAra karatA ane tIkSNa vratane pALatA chatA kALa karIne devatA thayA. WWWWShao Shao BB&WWWWWWWWWWWWWBR // ityAcArya zrI hemacaMdrasUri viracite triSaSTizalA kApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zreNika samyaktvalAbha meghakumAra nadISeNa pravrajyA varNano nAma SaSTaH sargaH // Shao Wang Fang Xian Fang Shao Shao Shao Huo Tui EX 3
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 7 mA callaNAne cAgya ekasta'bha prAsAdanuM nirmANa, AmraphaLanuM... haraNa, zreNike karelu' vidyAgrahaNa, duMgadhAnI tathA AkumAranI kathA celaNAnI sAthe jalakrIDArdikathI ramato zreNika jANe premasUtrathI tenuM mana parovAyelu hAya tevA dekhAto hato. te peAtAnA karanI kAMcakI karI pratiddina ekAMtamAM callaNAdevInA kezapAzane ALato hato. pAtAne hAthe guMthelI suMdara puSpamALAothI vALabaMdhaka sevakanI jema te tenA kezapAzane khAMdhato hato; pote ja ghaselA kasturI dravyathI tenA gAla upara citrakAranI jema vicitra patravallI ALekhato hato; ane haMmezAM Asana para besatAM, zayana karatAM, bhAjana karatAM ke bIjA kAI paNa kArya vakhate eka nAjaranI jema tenu paDakhu cheDatA nahato. anyadA (dIna du:khIne) bhayaMkara ziziraRtu AvI. himanA bhArane vahana karanAra vanadAhaka uttaradizAnA pavana vAvA lAgyA. zrImaMta leAkeA saghaDIe pAse rAkhIne ane kezaranu vile pana karIne garbha gRhamAM rahI kALa nimana karavA lAgyA. te vakhate garIba leAnA khALaka vastra vagara hAthInA dAMta jevA khullA hAtha karI dhrujatA dhrujatA gRhadvAra upara devINA vagADatA hatA. yuvAna purUSA rAtre svabhAve uSNa evA priyAnA stana uparathI pAtAnA karakamaLane dUra karatA naheAtA; te samaye te kara tuMbikApara rahelA vINAiDa jevA dekhAto hato. evA samayamAM sa` atizaye sapUrNa ane sura asuroe sevAtA sAtana dana1 zrI vIraprabhu tyAM samavasaryA. te khakhara sAMbhaLI zreNika rAjA aparAnta kALe cellaNAdevInI sAthe zrI vIraprabhune vAMDhavA AvyA. zrI vIraahaM tane vAMdIne rAjada patI pAchA vaLyA. mArgamAM kAi jaLAzayanI pAse eka pratimAdhArI munine joyA, uttarIyavastra rahita zIta parisahane sahana karatA te munine teoe tarata vAhana uparathI nIce utarIne vAMdyA. pachI dharma saMbadhI vAto karato zreNikarAjA patnI sahita te munine bhaktipUrvaka vAMdIne potAnA mahelamAM AvyA. sAyakALane cAgya badhI kriyAe karIne rAjA agarU kapUranA dhUpathI aMdhakArita evA vAsagRhamAM gayA. cellAdevIe jenI bhujalatAnu' ozIkuM karyuM' che evA te tenI chAtIpara hAtha mUkIne suI gayA. celaNAe stanane nIcA karIne gADha AliMgana devAthI rAjAne nidrA AvI gai, tema ja rAjAnA AliganathI rANIne paNa nidrA AvI gaI. gADha nidrA AvatAM callaNAnA karapallava AcchAdanamAMthI bahAra nIkaLI gayA. ghRNuM karIne nidrA Ali'ganane cheDAvI de che." vIchInA kAMTAnI jema du:saha zItanA tenA karane sparza thayA, tenI vedanAthI cellaNA tarata jAgrata thaI gaI. TADhanI pIDAthI sItkAra karatI teNIe rAjAnA hRdayamAM mananI jema peAtAnA hAthane AcchAdananI aMdara sthApana karyA. te vakhate pelA uttarIya vastra rahita pratimAdhArI muninuM tene smaraNuM thayuM, tethI te khelI ke 'ahe ! 1. jJAta evuM siddhArtha rAjAnuM nAma che temanA putra te jJAMtanaMdana. 2 bapore. 3 oDhavAnu` vasa.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100, saga 7 mo AvI ThaMDImAM tenuM zuM thayuM haze?' Ama belyA pachI pAchI pharIvAra e sarala hadayavALI celaNAne nidrA AvI gaI. "mahAna hRdayavALA mANasane prAya: nidrA dAsInI jema vazya hoya che." celaNAnA sItkArathI alpa nidrAvALo rAjA jAgI gayo hato, te teNInuM pUrvokta vacana sAMbhaLI cittamAM vicAra karavA lAgyuM ke, "jarUra AnA manamAM koI bIjo purUSa ramavAne IcchAyela che ke jene mATe AvI zItanI pIDAnI saMbhAvanAthI atyAre te zoca kare che. AvA vicArathI IrSAvaDe vyAkuLa thayelA zreNikarAjAe bAkInI badhI rAtri jAgratapaNe ja nigamana karI. "strI upara prIti rAkhanAra koi paNa sacetana purUSa kadI paNa IrSyA vagarane hoto nathI." prAtaHkALe celaNAne aMtaHpuramAM javAnI AjJA karIne pracaMDa zAsanavALA zreNike abhayakumArane bolAvI A pramANe kahyuM ke, "he vatsa! mAruM aMtaHpura saghaLuM durAcArathI dvaSita thayeluM che, mATe tuM te aMta:purane bALI nAkha. temAM tuM jarA paNa mAtA para moha rAkhIza nahIM." A pramANe abhayane AjJA ApIne addabhUta lakSamIvaDe virAjamAna zreNikarAjA ahaMta zrI viraprabhune vAMdavA gayA. abhayakumAra pitAnI AjJAthI bhaya pAmya, paNa te svabhAve ja vicArIne kAma karanAra hato, tethI te dhImAna potAnA mananI sAthe vicAra karavA lAgyo ke "mArI badhI mAtAo svabhAve ja mahA satIo che, ane huM teonI rakSA karanAro chuM, chatAM pitAnI AjJA AvI thaI to pitAne je saMbhavita lAgyuM, te huM asaMbhavita zI rIte karUM? vaLI pitAne kopa nadInA pUranI jema asahyA che, tathApi kAMI paNa vicitra bahAnuM kADhIne kALakSepa karavAthI rAjAne kepa nivRtta thavAno saMbhava che." A vicAra karIne catura abhayakumAre aMta:pura pAsenI hAthIkhAnAnI jIrNakuTIone saLagAvI dIdhI ane "aMtApura dagdha karyuM." evI AghoSaNA badhe pravartAvI. ahIM zreNika rAjAe zrI vIraprabhune avasara pAmIne pUchayuM ke, "he prabhu! calaNa eka pativALI che ke aneka pativALI che ?" prabhu belyA- "he rAjana ! tArI dharmapatnI celaNa mahAsatI che ane zIla alaMkArathI zobhita che; tethI e strI upara kAMI paNa zaMkA lAvIza nahIM." A pramANenAM prabhunAM vacana sAMbhaLI pazcAttApa karatA zreNikarAjA tatkALa prabhune namaskAra karIne potAnA nagara tarapha deDatA cAlyA. ahIM agni saLagAvIne abhaya. kumAra temanI sAmo Avato hato, tene rAjAe pUchyuM ke, "kema te mArI AjJA pramANe karyuM?" abhaya nirbhaya thaI praNAma karI aMjali joDIne bolyA ke, "he svAmI ! ApanI AjJA bIjAne paNa pramANa che, te mAre kema na hoya ?" rAjA bolyo-"are pApI! potAnI mAtAone bALIne tuM adyApi kema jIve che? tuM agnimAM kema paDyo nahIM?" abhayakumAra bolyA-"tAta! ahaMtanAM vacanane sAMbhaLanArA evA mane pataMganI jema maravuM egya nathI, huM te samaya Avaze tyAre vrata grahaNa karIza, ane te vakhate vIraprabhunI AjJA evI thaze te huM pataMganI jema mRtyu paNa pAmIza, temAM jarA paNa saMzaya rAkhaze nahIM." rAjAe kahyuM ke, "are ! mArA vacanathI paNa teM AvuM akArya kema karyuM ?" ema kahI jANe viSapAna karyuM hoya tema rAjA mUcha khAIne bhUmi para paDI gayA. pachI abhayakumAra zItaLa jaLathI rAjAne siMcana karavA lAgyuM. jyAre zreNika svastha thayA tyAre abhaye kahyuM ke, "he prabhu! aMtaHpuramAM te kuzaLatA che. kaI durbhAgyanA ge tame mArI mAtAo upara avakRpA karIne tene nigraha karavAnI mane AjJA karI, paNa meM tema karyuM nathI, te mAre aparAdha thaye che. pitAjI! tene badale aMtaHpuranI najIka rahelI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 101 hAthIonI chaNuM parNakuTIo meM bALI che. tamArI AjJA paNa huM vicAryA vagara karUM te nathI." rAjA te vacana sAMbhaLI harSathI be ke "he vatsa! tuM kharekhara mAre putra che ane pUre buddhimAna che ke jethI mArI para AvI paDeluM kalaMka te buddhivaDe dUra karI nAkhyuM che." pachI zreNika rAjA pAritoSika vaDe abhayakumArane saMtelI celaNAdevInA darzana namAM utsuka thaIne utAvaLe teNunA gRhamAM gayA ane navanavA premathI lakSmI sAthe kRSNanI jema celaNAnI sAthe pratidina krIDA karavA lAgyA. , eka vakhate zreNika rAjAe vicAra karyo ke, celaNadevI mane sarva strIo karatAM vadhAre priya che. to bIjI rANIothI teNI upara vizeSa prAsAda zuM karo ? teNIne mATe huM ekataMbhavALA prAsAda karAvuM ke jemAM rahIne vimAnamAM rahelI khecarInI jema te svecchAe krIDA kare." A nizcaya karIne zreNike abhayakumArane AjJA karI ke, "he vatsa! celaNadevIne mATe ekataMbhano prAsAda karAva. abhayakumAre tarataja tevA staMbhane gya kASTa lAvavAnuM sUtradhArane AjJA karI, eTale vaheMki (suthAra) tevA kASTane mATe araNyamAM gaye. aTavImAM pratyeka vRkSe jotAM jotAM sarva lakSaNavALuM eka vRkSa tenA jevAmAM AvyuM. teNe vicAryuM ke, "ghATI chAyAvALuM, AkAza sudhI uMcuM, ghaNuM puSpa phaLavALuM, moTI zAkhAvALuM ane moTA thaDavALuM A vRkSa sAmAnya jaNAtuM nathI. jevuM tevuM paNa sthAna devatA vagaranuM hotuM nathI, te A vRkSarAja te tenI zobhAvaDe pragaTa devatavALuM mAluma paDe che. mATe prathama A vRkSanA adhiSThAyaka devatAne tapasyAthI ArAdhuM ke jethI tene chedatAM mane ke mArA svAmIne vina na thAya." pachI vaAkie bhaktipUrvaka upavAsa karI, gaMdha, dhUpa, mAlya vigere vastuothI te vRkSane adhivAsita karyuM. te samaye te vRkSane Azrita thai ne rahelA vyaMtare petAno AzrayanI rakSA mATe ane temanA arthanI siddhine mATe abhayakumAranI pAse AvIne kahyuM ke, tuM mArA AzrayarUpa vRkSane chedAvIza nahIM, A vaddhakine te kAma karatAM nivAra, huM ekataMbhavALA prAsAda karI ApIza. vaLI tenI pharatuM sarva RtuothI maMDita tathA sarva vanaspatiothI zobhita naMdanavananI jevuM eka udyAna paNa karI ApIza." A pramANe te vyaMtaranA kahevAthI abhayakumAre pelA vaddhakine vanamAMthI tarata bolAvI lIdhuM ane potAnuM vAMchita siddha thayuM" ema kahyuM. pachI vyaMtare pitAnI kabulAta pramANe ekataMbhavALe mahela ane udyAna karI ApyuM. " vANIthI baMdhAyelA devatAo sevakathI paNa adhika che." sarva RtuonA vanathI maMDita te ekataMbhI prAsAda abhayakumAre zreNika rAjAne batAvyuM. rAjAe prasanna thaIne kahyuM ke-vatsa ! mane mAtra eka staMbhavALA mahelanI IcchA hatI, temAM A sarva RtuvALuM vana thayuM, te te dudhanuM pAna karatAM temAM sAkara paDavA jevuM thayuM." pachI magadhapatie celaNAne te prAsAdamAM rAkhI, jethI lakSmIdevIvaDe padmAdanI jema te prasAda tenAthI aMlakRta thaI gaye. tyAM rahI satI cela| sarva RtunA puSponI mALAo pitAne hAthe guMthIne sarvajJa prabhunI pUjA karavA lAgI. vaLI te sugaMdhI puSpothI guMthelI mALAo vaDe sauraMghInI jema potAnA patinA kezapAzane paNa pUravA lAgI. AvI rIte haMmezAM zrI vItarAga prabhune mATe ane patine mATe puSpane cuMTatI e ramaNI te vananA puSpone dhama tathA kAmamAM saphaLa karatI hatI. sadA puSpavALA ane sadA phaLavALA te upavanamAM mUrtimAna vanadevInI jema celaNA sadA patinI sAthe kIDA karatI hatI. te nagaramAM eka vidyAsiddha mAtaMgapati raheto hato. tenI patnIne ekadA AmraphaLa khAvAno dehada utpanna thaye; tethI teNIe patine kahyuM ke- he nAtha ! mane AmraphaLa lAvI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 saga 7 me ApIne mArA dehadane pUre." te bolyo-"are mUDha zrI ! Aje akALe AmraphaLa kayAMthI hoya ?" strIe kahyuM, 'nAtha ! Aje celaNArANanA udyAnamAM AmravRkSe praphullita che. te sAMbhaLI mAtaMgapati celaNAnA udyAnanI samIpe Avyo. tyAM AmravRkSo sadA phaLita paNa ghaNuM ucA jovAmAM AvyA. pachI rAtre AvI nakSatrone joSI jue tema te bhUmipara rahI pAkelA AmraphaLe jovA lAgyA. kSaNamAtramAM te vidyAsiddha cAMDALe avasAminI vidyAthI AmrazAkhAne namAvI ane vecchAthI AmraphaLa toDIne grahaNa karyA. prAtaHkALe rAjJI cellaNAe teDelAM AmraphaLavALI te vATikA bhraSTa citrovALI citrazALAnI jema aprIti ApatI joI. rANIe te vArtA rAjAne kahI. rAjAe abhayane bolAvIne AjJA karI ke, "jenA pagano saMcAra jovAmAM AvatuM nathI evA AmraphaLanA corane zodhI lAva. he vatsa ! je ceranI AvI atizaya amAnuSI zakti che, te kaI vAra aMtaHpuramAM paNa praveza karI zake. abhayakumAra be -he devathoDA kALamAM jema tene batAvavAne jAmIna houM tema e cerane pakaDI lAvI tamane sepIza." AvI pratijJA karIne abhayakumAra te divasathI te corane zodhavAnI IcchAe AkhA nagaramAM rAtrIdivasa bhamavA lAgyo. eka vakhate buddhimAna abhayakumAra nagaramAM pharato pharate kaI ThekANe nagarajane saMgIta (nATaka) karAvatA hatA tyAM gayA. nagarajane e Asana ApyuM, te para besI abhayakumAra bolyo "he nagarajana ! jyAM sudhI saMgIta karanArA naTe AvyA nathI, tyAM sudhImAM eka kathA huM kahuM te sAMbhaLa-vasaMtapura nagaramAM jIrNa zreNI nAme eka ati nirdhana zeTha raheto hato. tene eka kanyA hatI, te varane lAyaka moTI uMmaranI thaI hatI. uttama vara pAmavAne mATe kAmadevanI pUjA karavA sArUM e bALA keI udyAnamAMthI pratidina cerI karIne puSpa cuMTI lAvatI hatI. eka vakhate huM A puSpanA cerane pakaDuM evuM dhArI te udyAnapALaka kArInI jema sthirapaNe tyAM saMtAI rahyo. te bALA pUrvanI jema vizvAsa pupa cuMTavA lAgI. tene ati rUpavaMtI jaI udyAnapALaka kAmAtura thaI gayA. tethI tatkALa pragaTa thaI tene dhrujatA dhrujatA pakaDI lIdhI. sadya puSpanI corIne kepa bhUlI jaI te belyo ke, "he uttama varNavALI ! huM tArI sAthe ratikrIDAnI IcchA karuM chuM, mATe mArI sAthe krIDA kara. te sivAya huM tane choDIza nahIM. meM tane puSpathIja kharIda karelI che. te belI"are mALI ! mane tuM karathI sparza karIza nahIM, huM kumArI chuM, tethI adyApi purUSanA sparzane yogya nathI." ArAmika be ke, "tema che te che bALA ! tuM kabula kara ke, tAre paraNyA pachI A zarIrane prathama mArA saMganuM pAtra karavuM teNIe tema karavAnuM kabula karyuM; eTale udyAnapALe tene choDI mUkI. te paNa potAnuM kaumAra vaya akSata rAkhIne pitAne ghera AvI. anyadA keI uttama patinI sAthe paraNI. pachI jyAre rAtre vAsagRhamAM gaI tyAre teNe patine kahyuM ke, "he Aryaputra! meM eka mALInI pAse pratijJA karI che ke, paraNyA pachI mAre prathama tenI sAthe saMga kara. huM tenI sAthe vacanathI baMdhAI gaI chuM, mATe mane AjJA Ape to huM tenI pAse jaI AvuM. ekavAra tenI pAse gayA pachI te huM kAyamane mATe tamAre AdhIna ja rahIza" tenAM AvAM vacane sAMbhaLIne "ahe A bALA kevI zuddha hadayavALI ane pratijJA pALanArI che evA vimayathI tenA patie tene javAnI AjJA ApI; eTale te sadya vAsagRhamAMthI bahAra nIkaLI. vicitra ratnAbharaNene dhAraNa karatI te satyavacanI bALA mArge cAlI jatI hatI, tevAmAM keTalAkaeka dhanane irachanArA pApI cerae tene rekI. teonI pAse teNe pelA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 parva 10 muM mALInI kathA kahI batAvI ane bolI ke- he bhAIo ! huM jyAre pAchI vALuM tyAre tame khuzIthI mArA AbhUSaNa laI lejo." teNIne svabhAva uparathI tene satya pratijJAvALI jANI ApaNe pAchI vaLatAM tene luMTIzu ema nizcaya karI teoe cheDI mUkI. AgaLa jatAM sudhAthI kRza udaravALA ane manuSya rUpa mRgane vairI evA eka rAkSase te mRgAkSIne rUMdhI. teNIe pAchA vaLatI vakhata bhakSaNa karavA mAgaNI karI. tene satya svabhAva jANe te vismaya pAmI gaye, ane "pAchI vaLatAM tenuM bhakSaNa karIza" evI AzAthI tene choDI mUkI. pachI te yuvati pelA udyAnamAM AvI ane udyAnapALakane jagADIne kahyuM ke, pelI puSpane ceranArI kanyA chuM ke je naveDhA thaIne mArA vacana pramANe tamArI pAse AvI chuM. te sAMbhaLI "aho ! A kharekharI satya pratijJAvALI mahAsatI che evuM jANI tene mAtAnI jema namIne mALIe rajA ApI. tyAMthI pAchI pharatAM jyAM rAkSasa hato tyAM te AvI ane mALI sAthe je banyuM hatuM te yathArtha rIte rAkSasane kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI "zuM huM mALIthI paNa hINo huM ? ema vicArI teNe svAminInI jema praNAma karIne tene choDI dIdhI. pachI pelA ceronI AgaLa AvIne belI ke, "he bhAIo ! tame mAruM sarvasva luMTI , huM hAjara thaI chuM." pachI jema mALIe ane rAkSase tene cheDI mUkI te badhuM vRttAMta kahyuM, eTale teo bolyA ke, "e mALI ane rAkSasathI ame kAMI hINa nathI, mATe he bhadre ! tuM cAlI jA, tuM te amAre vaMdana karavA gya bahena chuM. A pramANe saue cheDI mUkavAthI te nividane ghera AvI. e uttama bALAe cAra, rAkSasa ane mALInI kathA potAnA pati AgaLa yathArtha rIte kahI ApI. te sAMbhaLI harSa pAmelA patie tenI sAthe badhI rAtri bhogasukhamAM vyatikramAvI ane prAtaHkALe tene pitAnA sarvasvanI svAminI karI." abhayakumAra A pramANe kathA kahIne bolyo ke-"he leke ! vicAra karIne bole ke, A sarvemAM duSkara kArya karanAra koNa che? teNIne pati, care, rAkSasa ke mALI? te jaNAve. pachI te lokamAM je strInA IrSyALu hatA, teo belI uThayo ke, "sarvamAM tene pati duSkara karanAra che, ke jeNe pitAnI anaMgalagna naveDhAne bIjA purUSane mATe mekalI dIdhI." kSudhAtura leke bolI uThayA ke "sarvathI duSkara kArya karanAra te rAkSase che ke jeNe kSudhAtura chatAM prApta thayelI te bALAne choDI dIdhI." jArapurUSa belyA ke"sarvamAM mALI duSkara kArya karanAra che ke jeNe rAtre svayameva AvelI evI yuvAna ramaNIne bhogavI nahIM." chevaTe pele cAra tyAM Ubhe hatuM te bolyA ke-"sarvathI pelA cAra duSkara kArya karanArA che ke jeoe suvarNathI bharelI te bALAne luMTyA vagara cheDI dIdhI." pachI abhayakumAre tene cAra jANIne pakaDI lIdhuM ane pUchayuM ke , "teM AmraphaLanI corI zI rIte karI ?" re kahyuM ke "vidyAnA baLathI.' abhayakumAre sarva vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyuM ane corane lAvIne se. zreNike kahyuM ke, "kaI bIje cAra hoya to paNa tenI upekSA thatI nathI te A cAra te zaktimAna che, mATe tene te nisaMdeha nigraha kare. abhayakumAre niSkapaTapaNe vijJapti karI ke "he deva ! AnI pAsethI vidyA meLavIne pachI je yukta hoya te karajo." pachI magadhapati zreNika rAjAe te mAtaMgapatine pitAnI sAme besADI tenA mukhethI vidyA bhaNavI zarU karI; paraMtu pite siMhAsana para besIne vidyA bhaNatA hovAthI gurUnA abahumAnane lIdhe uMcA sthaLa para jaLanI jema rAjAnA hadayamAM vidyA sthira thaI zakI nahIM. eTale rAjagRhapati zreNike te cerane tiraskArapUrvaka kahyuM ke,
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 saga 7 mo tArAmAM kAMI paNa kuDa che ke jethI tArI kahelI vidyA mArA hRdayamAM saMkramita thatI nathI." te samaye abhayakumAre kahyuM ke "he deva ! atyAre e tamAro vidyAgurU che ane jeo gurUne vinaya kare teone ja vidyA saMkure che, anyathA kuratI nathI, tethI A mAtaMgapatine tamArA siMhAsana para besADo ane tame aMjali joDIne tenI sAme pRthvI para bese, eTale vidyA AvaDaze." vidyAnA arthI rAjAe te pramANe karyuM. kAraNa ke nIcathI paNa uttama vidyA grahaNa karavI e prakhyAta nIti che. pachI rAjAe tenA mukhathI unmAminI ane anAminI be vidyA sAMbhaLI, eTale darpaNamAM pratibiMbanI jema te tarata ja rAjAnA hRdayamAM vasI gaI. pachI abhaye aMjali joDavApUrvaka rAjAne vinavIne vidyAgurUpaNane pAmelA te cA2ne choDAvI mUkayo. anyadA jJAtanaMdana zrI viraprabhu rAjagRhe samavasaryA. te sAMbhaLI rAjA zreNika bhUmipara rahele iMdra hoya tema moTA ADaMbarathI vAMdavA cAlyA. te vakhate gajedronA ghaMTanA TaMkArathI te dizAone pUrato hato, haSA zabdathI paraspara vArtA karatA hoya tevA ane vAdyAlI rUpa raMgabhUmimAM naTa jevA azvothI bhUmitaLane rUMdhato hato. AkAzamAMthI utaratA meghamaMDaLanI zebhAne anusaratA mayUrarUpI trethI tenI senA zobhatI hatI, vAhananI nRtya karatA azvanI spardhAthI tenuM ratnamaya tADaMka nAcatuM hatuM te jANe tenA AsananI sAthe ja uparyuM hoya tema dekhAtuM hatuM, mAthe pUrNimAnA caMdra jevuM zveta chatra dharyuM hatuM, gaMgA, ane yamunA jevA cAmarene vArAMganAo vIMjatI hatI ane suvarNanA alaMkArone dhAraNa karanArA bhATa cAraNe tenI stuti karI rahyA hatA. e samaye mArge cAlyA jatAM jamyA pachI tarata ja choDI dIdhelI eka bAlikA sainikonA jovAmAM AvI, paraMtu jANe narakano aMza Avyo hoya tema tenA zarIramAMthI atyaMta dugadha chuTato hate. te durgaMdhane sahana nahi karI zakavAthI sAyaMkALe prANAyAma karanArA gAyatrI maMtrane jA5kaeNnI jema sarvee tipitAnI nAsikAne baMdha karI dIdhI. zreNike tema joI parijanane pUchyuM ke, "zuM che?" eTale parijane jamyA pachI tarata ja cheDI dIdhelI te durgadhAne jaNAvI. rAjA zreNika haMmezA arihaMtanA mukhathI bAra prakAranI bhAvanAne sAMbhaLanAre hatA, tethI tene kiMcit paNa jugupsA AvI nahIM ane tarata ja te bALAne joIne pote AgaLa cAlyA. pachI samavasaraNamAM AvIne prabhune vAMdIne gya avasare te durgadhAnI kathA pUchI. prabhu bolyA ke, "tamArI AsapAsanA pradezamAM zAlI nAme gAmamAM dhanamitra nAme eka zreSTi raheto hato. tene dhanazrI nAme eka putrI thaI hatI. anyadA zreSTie te dhanazrIne vivAhamahotsava prAraMbhe hato, tevAmAM grISma RtumAM vihAra karatA keI sAdhuo tyAM AvI caDyA tethI zreSTie te sAdhuone vahorAvavA ghanazrIne AjJA karI. sArA AcaraNavALI te bALA pitAnI AjJAthI tatkALa munione pratilAbhita karavAne pravatI. te vakhate pasInAthI jeonA aMga ane vastra malIna thayelA hatA, evA te munione vaherAvatAM tenA maLane durgadha dhanazrIne Avya; tethI sugadhI ane nirmaLa vastravALI, vividha alaMkArane dhAraNa karanArI, aMgarAgathI lipta thayelI ane zRMgAramAM mehita evI te bALA ciMtavavA lAgI ke, ahaMta prabhue je dharma kare che, te badhI rIte nirdoSa che, paNa jo temAM prAsuka jaLathI paNa snAna karavAnI munine AzA hota to temAM zuM doSa hato?" A pramANe munionA maLanI durgadhathI karelI jugupsAvaDe bAMdhelA duSkarmane lAgyA ke pratikramyA vagara anyadA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 su 15 mRtyu pAmIne he rAjana ! te kama thI te khALA rAjagRhanagaramAM rahenArI eka vezyAnA garbhamAM AvI. garbhamAM rahI chatI paNa tenI mAtAne te ghaNI ati ApavA lAgI. tethI te vezyAe garbhapAtanA aneka auSadhA pIdhA, tathApi e garbha paDayo nahIM. 'karmanA khaLa AgaLa auSadha kANu mAtra che ? ' anukrame te vezyAe eka putrIne janma Apyo. te pUnA kathI janmathI ja ati durgaMdhA hatI, tethI vezyAe peAtAnA udarathI utpanna thayelI chatAM tene vidyAnI jema tyajI dIdhI. he rAjana ! te durgaMdhA tamArA jovAmAM AvI che." zreNike pharIthI pUchyuM' ke, 'he prabhu! have pachI e mALA kevA sukha du:khaneA anubhava karaze?' prabhu melyA ke, "dhanazrIe sarva duHkha to bhAgavI lIdhuM che, have te sukhI kevI rIte thaze te sAMbhaLa. e ATha varSanI umaramAM ja tArI paTTarANI thaze. tenI pratItine mATe huM eka nizAnI ApuM chuM ke he rAjan ! aMtaHpuramAM krIDA karatAM tArA pRSTha bhAga upara caDIne je haMsanI lIlA karaze, te A durgaMdhA che ema tuM jANI leje." prabhunI AvI vANI sAMbhaLIne 'ahA ! A mATu. Azcaya che! e bALA mArI patnI zI rIte thaze ?' AvI ciMtA karato rAjA prabhune namIne peAtAne sthAnake gayA. ahIM pUrva karmInI nirjarA thavAthI durgaMdhAnA gadha cAlyA gayA. evAmAM koI eka vadhyA AbhirIe tene joi, eTale putrI tarIke mAnIne tene laI lIdhI. anukrame te AbhirIe pAtAnI uttara jAta putrInI jema tenuM pASaNa karyuM, tethI te rUpalAvaNyavaDe ghaNI zeAbhatI yauvanavatI thai. anyadA maneAhara kaumudI utsava AvyA, je zRgArarasanA sarvasva nATakanA mukha jevA hato, te utsava jovAne mATe yuvAna purUSAnA lAcanarUpa mRgalAne pAzalArUpa te yuvatI peAtAnI mAtAnI sAthe AvI. rAjA zreNika ane abhayakumAra paNa paraNavA mATe jatA varanI jema sa aMga upara zveta vastra paherIne te utsavamAM AvyA. te mATA utsavanA saMmamAM zreNika rAjAnA hAtha te abhirakumArInI uMcA stanavALI chAtI upara paDI gayA. tethI tatkALa tenA upara rAga utpanna thavAthI rAjAe tenA vajranA cheDA sAthe sa bheAganI jAmInagIrI jevI pAtAnI mudrikA bAMdhI dIdhI. pachI zreNika ane abhayakumArane kahyuM ke, 'mArU' cita vyagra thatAM mArI mudrikA koie harI lIdhI che, mATe tenA cArane tu satvara zeAdhI kADha.' te sAMbhaLI buddhimAn abhayakumAra badhA ra'gadvArA baMdha karAvIne sogaThAne vratakAranI jema eka eka mANasane bahAra kADhavA lAgyA. buddhinA bhaMDAra abhaye sanA vastro kezapAza ane mukha zeAdhavA mAMDayA. ema karatAM karatAM pelI AbhirakumArI AvI, eTale tenAM vastro zeAdhatAM tene cheDe bAMdhelI rAjAnI nAmAMkti mudrikA jovAmAM AvI. abhayakumAre tene pUchyuM ke, 'he khALe ! A mudrikA zA mATe lIdhI hatI ? ' te kAne hAtha mUkIne khelI ke 'huM kAMI paNa jANatI nathI." tene ati rUpavatI joI dhImAn abhayakumAre vicAryuM' ke, 'jarUra A AbhirakumArI upara pitA anurakta thayA haze ane ene grahaNa karavA mATe rAgavaza thayelA rAjAe e dhANI tarIke peAtAnI mudrikA tenA vastrane cheDe bAMdhI dIdhI haze.' Avu' ci'tavato abhayakumAra tene rAjAnI pAse laI gayA. rAjAe pUchyuM' ke, 'kema mudrikAnA cAra maLyA ?" abhaya khelyA ke-deva ! te cAranArI A bALA che. paNa he prabhu! teNe mudrikA sAthe tamArA cittane paNa ceArI lIdhu hoya tema lAge che.' rAjA hasIne khelyA-'e kumArIne huM paraNIza. zu' nathI sAMbhaLyu* ke, dukuLamAMthI paNa strI 14
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 7 me ratna grahaNa karavuM. pachI rAjA nirdoSa aMgavALI te AbhirakanyAne paraNyA ane ghaNA rAgathI tene pitAnI paTTarANI karI. eka vakhate rAjA rANIo sAthe pAse ramato hato, temAM evuM paNa karyuM ke, je jIte te hArelAnA pRSTha bhAga upara caDe." e pramANe paNa karIne ramatAM bIjI kuLavAna rANIo jyAre rAjAne jItatI tyAre te te pitAne jaya jaNAvavAne mATe mAtra rAjAnA pRSTha bhAga upara pitAnuM vastra nAMkhatI hatI paNa jyAre A vezyApatrIe rAjAne jItyo tyAre tA te kaThina hadayanI thaI niHzaMkapaNe tene pRSTha upara caDI gaI. rAjAne te vakhata prabhunuM vacana sAMbharavAthI akasmAta hAsya AvyuM, eTale te rANIe nIce UtarIne AdarathI rAjAne hAsyanuM kAraNa pUchyuM. rAjAe je pramANe prabhue kahyuM hatuM, te pramANe tenA pUrva bhavathI mAMDIne pRSTha upara caDavA sudhInuM badhuM vRttAMta kahI ApyuM. te sAMbhaLI te tatkALa vairAgya pAmI ane AdarathI patinI AjJA laIne teNe zrI viraprabhunI pAse jaI dIkSA grahaNa karI. samudranA madhyamAM pAtALabhuvana je Adraka nAme deza che, temAM Adraka nAme mukhya nagara che. te nagaramAM caMdranI jema daSTione AnaMda ApanAra ane lakSamIthI virAjamAna Adraka nAme rAjA hato. tene AdrakA nAme rANI hatI. te baMnene Adra manavALo AdrakakumAra nAme putra thayo. te yauvana vayane prApta karI yathArUci sAMsArika bhega bhegavavA lAge. Adraka rAjAne ane zreNikarAjAne paraMparAthI beDInI jema prIti baMdhAyelI hatI. eka vakhate zreNike neharUpa latAnA dehadarUpa ghaNI bheTa laIne potAnA maMtrIne Adraka rAjAnI pAse mokalyo. maMtrI tyAM pahoMce, eTale Adraka rAjAe jANe zreNikanuM mUrtimAna mitrapaNuM hoya tema gauravatAthI tene je. pachI te maMtrIo sAthe ANelI sauvarya, nibapatra ane kAMbaLa vigerenI bheTa Adraka rAjAe harSathI grahaNa karI. Adraka rAjAe meTA satkArathI tenI saMbhAvanA karIne pUchayuM ke, "mArA baMdhu zreNika kuzaLa che? tenA uttaramAM caMdranA AtapanI jema pitAnA svAmInuM kuzaLa vRttAMta kahevAvaDe te maMtrIrUpa caMdra Adraka rAjAnA manarUpa kumudane pUrNa AnaMda Ape. pachI AdrakakumAre pUchyuM ke, "he pitA ! te magadhezvara koNa che ke jenI sAthe tamAre vasaMtaRtu sAthe kAmadevanI jema ? prIti che?? AdrakarAjA bolyA ke he vatsa! zreNika nAme magadhadezano rAjA che, tenA ane ApaNA kuLane paraMparAthI prIti cAlI Ave che. te sAMbhaLI tarataja AdrakakumAra amRtanI taraMgiNI jevI daSTithI premAkurane pragaTa karato maMtrI pratye bolyo ke, 'tamArA svAmIne kaI pUrNa guNavALo putra che? tene huM prItanuM pAtra karIne mitra karavA IcchuM chuM." maMtrI bolyA ke, "he kumAra ! buddhinuM dhAma, pAMcaso maMtrIne svAmI, dAtAra, asAmAnya, karUNArasane sAgara, dakSa, kRtajJa ane kaLArUpa sAgarane pAraMgata abhayakumAra nAme eka zreNikarAjAne putra che. are kumAra ! buddhi ane parAkramathI saMpanna, dharmeza, bhayarahita ane vizvamAM vikhyAta e abhayakumArane zu tame nathI jANatA ? svayaMbhUramaNa nAmanA samudramAM aneka AkAravALA masyasamUhanI jema te kumAramAM vAsa karIne rahyA na hoya evA kaI paNa guNe A jagatamAM nathI." pitAnA putrane abhayakumAra sAthe mitrI karavAno athI thayela jANIne rAjAe kahyuM ke-"he vatsa ! tuM kharekhara kulIna putra chuM, kemake mArA cAlelA mArge cAlavAne icche che. vaLI samAna guNavALA ane samAna kuLa tathA saMpattivALA tamAre bane vivAha saMbaMdhanI jema paraspara mitrapaNuM ghaTe che. potAnA manorathane maLatI pitAnI AjJA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 107 maLavAthI ArdakakumAre te maMtrIne kahyuM ke, "tamAre mane pUchaLyA vagara javuM nahIM; kAraNake ahIMthI cAlatI vakhate abhayakumAra sAthenA neharUpa vRkSanA bIja jevuM mAruM vacana tamAre sAMbhaLavAnuM che.' kumAranAM vacanathI maMtrIe tema karavAne svIkAryuM. pachI rAjAnI rajA laIne chaDIdAre batAvelA mArge maMtrI tenA utArAmAM gayo. anyadA AkarAjAe metI vigerenI bheTa laIne eka pitAnA purUSa sAthe te maMtrIne vidAyagIrI ApI te vakhate AdrakumAre abhayakumArane mATe te maMtrInA hAthamAM paravALA ane muktAphaLa vigere ApyA. pachI maMtrI AdrakarAjAnA manuSya sahita rAjagRhapure AvyuM ane temaNe zreNika rAjAne ane 'abhayakumArane bheTa ApI. maMtrIe abhayakumArane saMdezo kahyo ke, AdrakakumAra tamArI sAthe mitratA ane saubrAnna karavA Icche che.' jinazAsanamAM kuzaLa abhayakumAre ciMtavyuM ke, 'jarUrazramaNapaNAnI virAdhanA karavAthI te anArya dezamAM utpanna thayela haze; paNa te mahAtmA AdrakakumAra Asanabhavya have joIe. kAraNa ke abhavya ane durabhavyane mArI sAthe prIti karavAnI IcchA ja thAya nahIM. prAya: samAna puNya pApavALA prANIone ja prIti thAya che, teno svabhAva eka sarakho hoya che ane maitrI eka sarakhA svabhAvathIja utpanna thAya che. have koI paNa upAya karIne tene pAcho jainadhamI karI huM tene Aptajana thAuM, kemake je dharma mArgamAM agresara thAya te ja prApta kahevAya che. te ArdakakumArane huM tIrthakaranuM biMba darzAvuM, ke jethI kadI tene uttama jAtismaraNa thAya. ahIthI bheTane viSe mahAna AcArye pratiSThita karelI eka ratnamacI uttama arhat pratimAM huM tenI upara mekalAvuM" A pramANe vicArIne teNe eka peTImAM zrI AdinAthanI apratima pratimA mUkI, ke je pratimA kalyANa ApavAmAM kAmadhena jevI hatI. pachI te pratimAnI AgaLa dhUpadhANuM ane ghaMTA vigere devapUjAnA badhA upakaraNe mUkyA. pachI te peTIna dvArapara tALuM daI abhayakumAre tenI upara potAnI maherachApa karI. magadhapati zreNi ke pelA Adraka rAjAne mANasane ghaNI bheTa ApIne priya AlApapUrvaka vidAya karyo, te vakhate abhayakumAre paNa tenA hAthamAM te peTI ApI ane amRta jevI vANIthI teno satkAra karIne kahyuM ke, "he bhadra! A peTI AdrakakumArane Apaje ane te mArA baMdhune mAre A saMdezo kaheje ke, A peTI ekAMtamAM jaIne tAre ekalAe ja ughADavI ane temAM je vastu che te tAreja jevI, te vastu koI bIjAne batAvavI nahIM.' A pramANe tenuM kahevuM kabula karI te purUSa potAne nagare gaye. sAthe lAvelI bheTa potAnA svAmIne ane temanA kumArane ApI. temaja abhayakumArano saMdeza AdrakakumArane ekAMtamAM laI jaIne kahyuM. AdrakakumAre ekAMte te peTI ughADI, to temAM aMdhakAramAM paNa udyota karatI jANe tejanI ja ghaDelI hoya tevI zrI AdinAthanI manahara pratimA tenA jovAmAM AvI. te joI AdrakakumAra vicAramAM paDyo ke, "A zuM haze? A keI aMganuM uttama AbhUSaNa jaNAya che, paNa te zuM mastake, kaThe ke hRdaye paheravAnuM haze? pUrve meM kaI ThekANe AvI vastu joyelI che, paNa maMdAbhyAsIne zAstranI jema te mArA smaraNamAM AvatuM nathI." AvI rIte ghaNI ciMtavanA karatAM AdrakakumArane jAtismaraNane utpanna karanArI moTI mUcha AvI. tatkALa jAtisamaraNa utpanna thatAM cetanAne prApta karIne te potAnA pUrva janmanI kathAne ciMtavavA lAgyo-are ! A bhavathI trIje bhave magadha dezanA vasaMtapura nagaramAM sAmAyika nAme huM eka kuTuMbI (kaNabI) hatA. mAre baMdhumatI nAme strI hatI. tenI sAthe anyadA susthita nAmanA AcAryanI pAsethI AhaMdudharma ame yathArtha rIte sAMbhaLe.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 7 mA 108 tethI bhAryA sahita pratidha pAmI gRhavAsathI virakta thaIne temanI pAse dIkSA lIdhI. gurUnI sAthe vihAra karatA anyadA eka zaheramAM AvyeA. tyAM mArI strI adhumatI paNa bIjI sAdhvIo sAthe vihAra karatI karatI AvI. eka divase tene jovAthI mane pUnI viSayakrIDA yAda AvI, tethI huM teNImAM anurakta thayA ane bIjA sAdhune meM te vArtA jaNAvI. te sAdhue pravRttinIne kahyuM, ane teNIe khamatIne kahyuM. te sAMbhaLI kheda pAmatI baMdhumatI A pramANe elI ke-he svAminI ! e gItA thayela sAdhu paNa jo maryAdAnuM ulla'ghana karaze teA pachI mArI zI gati thaze ? kAraNa ke maryAdA pALavAthI ja samudra pRthvIne DubADatA nathI. have kadI huM aDIthI dezAMtara jAu te paNa e mahAnubhAva mane dezAMtara gayelI sAMbhaLaze tyAM sudhI mArA viSenA rAga cheDI deze nahIM; mATe huM bhagavatI ! huM prANa ja tajI daiza ke jethI mArA ane temanA zIlanu` ma`Dana nahIM thAya.' A pramANe dhArI anazana karIne lIlA mAtramAM teNe thuMkanI jema peAtAnA prANane tajI dIdhA ane devapaNAne prApta thaI. tene mRtyu pAmelI sAMbhaLI mane vicAra thayA ke, e mahAnubhAvA vratabhaMganA bhayathI mRtyu pAmI, ane huM teA vratano bhaMga thayA chatAM paNa jIvuM chuM, tA mAre have jIvavAnI zI jarUra che ?' evuM dhArIne huM paNa anazana karI mRtyu pAmIne devalAkamAM devatA thayA. tyAMthI cavIne ahI' dha varjita evA anArya dezamAM utpanna thayA chuM. jeNe mane pratibeAdha pamADavo teja mAro kharekhaze badhu ane gurU che. mArA bhAgyano udayathI abhayakumAra maMtrIe mane pratiAdhita karyA che; paNa adyApi hu tenA dana karI zaku tema na heAvAthI kharekhara maMdabhAgya chuM. tethI have pitAnI AjJA meLavIne huM A dezamAM jaIza ke jyAM mArA gurU abhayakumAra che." AvA mAtha karatA ane AdinAthanI pratimAne pUjatA A kakumAra divasone nimana karavA lAgyA. eka divase AkakumAre potAnA pitAne vijJapti karI ke, 'huM abhayakumAranA dana karavAne IcchuM chu.' eTale AkarAjAe kahyuM ke, he vatsa ! tAre tyAM javuM nahI', kAraNake ApaNe zreNikarAjAnI sAthe paNa ahI. rathAne rahyA chatAMja maitrI che.' pitAnI AvI AjJAthI badhAyelA ane abhayakumArane maLavAne utkaMThita thayelA A kakumAra tyAM jaI zakayA nahIM, tema ahIM rahI paNa zako nahi. tethI bhAdaravAnA meghanI jema netramAMthI azrAMta a varSAvato ane jenA netrA sujI gayA che evA te AkakumAra abhayakumArane maLavA javAne utsahita thai rahyo. besatAM, sutAM, cAlatAM, khAtAM ane bIjI badhI kriyAe karatAM te abhayakumArathI alakRta evI dizAne ja potAnI STi AgaLa rAkhatA hatA. abhayakumAranI pAse pArevAnI jema uDIne pahoMcavAnI IcchAvALA te A kakumArane rogapIDita dIna jananI jema jarA paNa zAMti vaLatI nahI. te hamezAM 'magadhadeza kevA che ? rAjagRha nagara kevuM che ? tyAM javAne kayA mArga che?' A pramANe potAnA pirajanAne pUchyA karatA hatA. A kakumAranI AvI sthiti sAMbhaLI AkarAjAne ciMtA thaI ke, 'jarUra A kakumAra koI vakhate mane kahyA vagara abhayakumAranI pAse cAlyA jaze, tethI tenA badobasta rAkhavA joie.' AvuM ciMtavI teNe pAtAnA pAMcase sAmAne AjJA karI ke "tamAre ArdrakakumArane kAI paNa dezAMtare javA na devA.' rAjAnI AvI AjJAthI te sAmaMte paNa chAyAnI jema tenuM paDakhuM cheDatA naheAtA. niraMtara sAthe rahetA hatA; tethI kumAra potAnA AtmAne baMdIvAn sarakhA mAnavA lAgyA. chevaTe abhayakumAranI pAse javAnuM manamAM dhArIne te buddhi
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 109 mAna kumAre pratidina azva pheravavAnI krIDA karavA mAMDI. te vakhate paNa te sAmaMto tenA aMgarakSaka thaIne tenI sAthe rahevA lAgyA. A drakakumAra utAvaLe azva doDAvI tenAthI thoDoka dUra cAlyA jaIne pAcho vaLI Avato hato. evI rIte anukrame ane khelAvatAM adhika adhika dUra javA lAge ane pAcho vaLI AvavA lAgyuM. tethI sarva sAme tene tenA gamanAgamana para vizvAsa utpanna thaye. ema karatAM karatAM eka divasa A drakakumAre pitAnA vizvAsu mANasanI pAse samudramAM eka vahANa taiyAra karAvyuM. te vahANane ratnothI pUrAvyuM ane abhayakumAre mekalelI zrI AdinAthanI pratimA paNa temAM mekalAvI dIdhI. pachI ane khelAvatAM adazya thaIne te vahANa upara caDI AkakumAra AryadezamAM Avato raho. tyAM pahoMrayA pachI vahANamAMthI utarIne abhayakumAre mekalelI pratimAM tenI pAse mokalI, sAta kSetramAM dhana vAparI potAnI meLe yatiliMga grahaNa karyuM. je vakhate teNe sAmAyika uccaravA mAMDayuM, te vakhate AkAzamAM rahelA devatAoe uMce svare kahyuM ke, "he mahAsattva ! tuM dIkSA grahaNa karIza nahI, kAraNa ke adyApi tAre karma avazeSa che, te bhegavI le ane bhecyakarma bhogavyA pachI samaye dIkSA grahaNa karaje, kemake bhAgyakama tIrtha karone paNa avazya bhogavavuM paDe che. he mahAtmA ! tAre hAla vrata levAnI jarUra nathI, hAla vrata levAthI tArUM upahAsya thaze. tevuM bhejana karyuM zA kAmanuM ke jenuM vamana thaI jAya?' AvAM devatAnAM vacanano anAdara karIne A AkakumAre parAkramavaDe potAnI meLe dIkSA grahaNa karI. A pramANe AkakumAra muni pratyekabuddha thaI tIvrapaNe vatane pALatA vihAra karavA lAgyA. anukrame te vasaMtapura nagare AvyA, ane nagaranI bahAra koI devAlayamAM pratimA dhAraNa karIne rahyA, arthAt sarva adhine dUra karI samAdhistha thayA. e nagaramAM mahAkuLavAn devadatta nAme eka moTe zeTha rahete hato. tene dhanavatI nAme patnI hatI. pelI baMdhumatIne jIva devakamAMthI 3vIne te zeThane ghera putrIpaNe avataryo. te bALAnuM zrImatI nAma pADayuM. te ghaNI svarUpavatI ane sarva vanitAomAM ziromaNi thaI mAlatInA puSpanI mALAnI jema dhAtrIoe pAlana karelI te kanyA anukrame dhUlikrIDA gya avasthAne prApta thaI. ekadA zrImatI nagaranI bIjI bALAonI sAthe pati ramaNanI krIDA karavA mATe pUrvokta devAlayamAM ja AvI ke jyAM Adraka muni kAryotsarga rahelA hatA. tyAM kIDA karavAne mATe badhI bAlikAo bolI ke, "sakhIo ! sarve pitapitAne gamatA evA varane varI lyo.' eTale sarve kanyA paraspara rUci pramANe kaI kaIne vara karIne varI gaI. eTale zrImatIe kahyuM ke, sakhIo ! huM to A bhaTTAraka munine varI. te vakhate devatAe AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "zAbAza che, tu ThIka varI chuM !' A pramANe kahI garjanA karIne te deve tyAM ratnonI vRSTi karI. te garjanAthI trAsa pAmIne zrImatI te muninA caraNane vaLagI paDI. munie vicAryuM ke, "ahIM kSaNavAra rahevAthI paNa vratarUpI vRkSane mahAna pavana je A mane anukULa upasarga thaye, mATe ahI vadhAre vAra rahevuM yogya nathI." AvA vicArathI te muni tarata ja tyAMthI bIje cAlyA gayA. "maharSione kaI sthaLe nivAsa karIne rahevAnI AsthA hotI nathI, te jyAM upasarga thAya tyAM rahevAnI te zAnI ja AsthA hoya ?" pachI te nagarane rAjA te ranavRSTi levAne tyAM AvyuM. kAraNa ke "svAmI vagaranA ghana upara rAjAne ja haka che' e tene nizcaya hate. rAjapura rojAnI AjJAthI jyAre te dravya levA devAlayamAM peThA tyAre nAgalokanA dvAranI jema te sthAna aneka sarSothI vyApta jovAmAM AvyuM. te vakhate tatkALa devatAe AkAzamAM rahIne
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa` 7 mA 110 kahyuM ke, me A dravya A kanyAnA varane nimitte Apelu che, mATe bIjA koie levu nahIM.' te sAMbhaLI rAjA vilakhA thaIne pAchA gayA; eTale zrImatInA pitAe te dravya laIne ilAyaduM rAkhyuM. pachI sAya kALe pakSIonI jema sarve peAtAtAne sthAnake gayA. have zrImatI varavA cogya thavAthI tene varavAne ghaNA vara taiyAra thaine AvyA, eTale tenA pitAe tene kahyuM ke, 'AmAMthI ceAgya lAge tene aMgIkAra kara.'te sAMbhaLI zrImatI khelI ke-"pitAjI ! hu tA te vakhate je munine varI chuM teja mArA vara che ane devatAe tene varavA mATe ja dravya pazu Apelu che. te mahine huM mArI phicathI varI cUkI chuM ane tame paNa dravya levAthI temAM sa Mmata thayA che; mATe te munivara mATe kalpIne have mane bIjA varane ApavI te tamane ceAgya nathI. tAta ! zu' tame nathI sAMbhaLyu` ke je khALaka paNa jANe che ke, 'rAjAe ekaja vAra khAle, munie ekaja vAra vaDhe ane kanyA paNa eka ja vAra apAya-A traNe khAkhata ekajavAra thAya che." zeThe kahyuM ke, "he putrI ! te muni zI rIte maLI zake, kemake te eka sthAne tA rahetA nathI. puSpamAM bhramaranI jema te navanavA sthAnamAM kuM che. te muni pAchA ahI' Avaze ke nahI ? kadI Avaze te te zI rIte eLakhAze ? temanu' nAma zuM ? tenuM abhijJAna zuM ? tevA bhikSukA tA keTalAya Ave che.'" zrImatI kheAlI ke-"pitAjI ! te devAlayamAM devatAnI garjanAthI hu' bhaya pAmI hatI, tethI huM vAnarInI jema temanA caraNane pakaDI rahI hatI, te vakhate temanA caraNamAM eka cihna mArA jovAmAM Avyu che. mATe he pitA ! tame evI geAThavaNu karo ke jethI huM pratidina jatA AvatA sAdhuone joI zakuM." zeTha melyA ke, "he putrI ! have je koi munie A zaheramAM Ave te sarve munine tAre svayameva bhikSA ApavI." pitAnI AjJA thaI tyArathI zrImatI dareka munione bhikSA ApatI, ane vaMdanA karatI vakhate temanA caraNa paranA cihno jotI hatI. tema karatAM karatAM bAra varSe digmUDha thayelA A ka muni tyAM AvI caDayA. zrImatIe va`danA karatAM cihna joI ne tarata oLakhI lIdhA, eTale te khelI ke, "he nAtha ! te devAlayamAM huM tamane varI hatI. mATe tame ja mArA pati che. te vakhate to hu' mugdhA hatI tethI mane pasInAnA khi`dunI jema tyajI daIne tame cAlyA gayA hatA, paNa Aje sapaDAyA che, have karajadAranI jema ahIMthI zI rIte jazeA ? huM nAtha ! jayArathI tame dRSTanaSTa thayA hatA tyArathI prANa rahitanI jema mArA badhA kALa ni mana thayA che, mATe have prasanna thaIne mane aMgIkAra kare. te chatAM paNa kadI jo krUratAthI mArI avajJA karaze to hu agnimAM paDIne tamane srIhatyAnuM pApa ApIza." pachI rAjAe ane mahAjane AvIne vivAha mATe temanI prArthanA karI. eTale munie ta levAne vakhate je tenA niSedharUpa divya vANI thaI hatI te yAda karI; ane te daivI vANI sAMbhArIne temaja sanA vizeSa Agraha joI ne mahAtmA A kamuni te zrImatIne paraNyA. kadI paNa bhAvI anyathA thatu nathI.'1 zrImatInI sAthe cirakALa bhAga bhAgavatA te munine gRhasthapaNAnI prasiddhirUpa eka putra utpanna thayo. anukrame vRddhi pAmato te putra dhAvaNu mUkI daI rAjazukanI jema taratanI chuTelI jivAvaDe kAlu kAlu belavA lAgyA. putra mATo thavAthI A kakumA2e zrImatIne kahyuM ke, 'have A putra tArI sahAya karaze, mATe huM dIkSA laiza.' buddhimAna zrImatI te vAta putrane jaNAvavAne mATe rUnI pUNI sAthe trAka laine reMTIe kAMtavA beThI. jyAre te 3
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 mu 111 kAMtavA lAgI tyAre putre te joI ne pUchyuM ke, he mAtA ! sAdhAraNa mANasane yAgya Avu kAma tame kema karo che ?" te khelI ke-- he vatsa ! tArA pitA dIkSA levA javAnA che, eTale tenA gayA pachI pati rahita evI mAre A trAkanu ja zaraNa che." putra khalyapaNAne lIdhe tAtaDI paNa madhura vANIe khelyA ke-mAtA ! huM mArA pitAne bAMdhIne pakaDI rAkhIza, pachI te zI rIte jaI zakaze ?' A pramANe kahI lALathI karALIAnI jema te mugdhamukha bALaka trAkanA sUtrathI pitAnA caraNane vItavA lAgyA, ane khelyA ke-'abA ! have bhaya rAkheA nahI, svastha thAe, juo mArA pitAnA paga me' bAMdhI lIdhA che, tethI kha'dhAyelA hAthInI jema have te zI rIte jai zakaze ?' bALakanI A pramANenI ceSTA joi A ke vicAryuM ke, 'ahA ! A bALakaneA snehAnubaMdha kevA che ke, je mArA manarUpa pakSIne pAzala rUpa thaI paDayA che, jethI huM have taratamAM dIkSA levA mATe javAne azakta chu. mATe A premALa bALake mArA paga sAthe jeTalA sUtranA AMTA lIdhA che, teTalA varSA sudhI A putranA premathI huM gRhasthapaNe rahIza.' pachI teNe paganA taMtubaMdha gaNyA eTale khAra thayA, tethI teNe gRhasthapaNAmAM bIjA khAra varSe nimana karyA. jyAre peAtAnI pratijJAneA avadha pUrNa thayA tyAre te buddhimAn purUSa vairAgya pAmI rAtrinA pAchalA pahere A pramANe ciMtavavA lAgyA ke-ahA ! A saMsArarUpa kuvAmAMthI nIkaLavAne me dorInI jema vratanu AlaMbana karyuM ane pAchuM tene cheADI Ine huM temAMja magna thayA. pUrva janmamAM meM mAtra manathIja vrata bhAgyuM hatuM, tethI mane anAya pazu prApta thayuM hatuM, te have A bhavamAM to trikaraNe vrata bhAMgyu che, tyAre mArI zI gati thaze! bhavatu ! haju paNa dIkSA laI taparUpa agnithI agnizauca vastranI jema huM mArA AtmAnuM prakSAlana karIza.'A pramANe vicAra karI prAtaHkALe zrImatIne samajAvI yatiliMga dhAraNa karIne te nimama muni thaI gharamAMthI cAlI nIkaLyA. vasaMtapurathI rAjagRha nagara tarapha jatAM mAga mAM peAtAnA pAMcase sAmatone cArIneA dhaMdhA karatA joyA. temaNe oLakhIne bhaktithI Akamunine vaMdanA karI. munie kahyu, tame AvI pApI AjIvikA zA mATe AdarI che ? ' tee khelyA ke, he svAmI ! jyAre tame amane ThagIne palAyana karI gayA tyAre ameA lajjAthI amArUM mukha tamArA pitAne batAvI zakayA nahIM; tethI tamArI ja zeAdhamAM pRthvIpara bhamavA lAgyA ane ceArI vaDe AjIvikA karavA lAgyA. nirdhana zastradhArIee bIjuM zuM karavuM ?" muni khelyA-he bhadro ! kadI mAthe kaSTa AvI paDe to paNa je dharmAnubaMdhI kArya hAya teja karavuM ke je banne lAkamAM saphaLa thAya, kAI mahApuNyanA cAgathI A manuSyajanma prApta thAya che, ane te prApta thayAnuM phaLa svarga tathA mAkSane ApanAra dharmAMja che. sarva jIvAnI ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigrahatA e dhama tamAre mAnavA yAgya che. he bhadrA ! tame svAmi bhakta che, huM rAjAnI jema tamArA svAmI chuM. tethI mArU kahevuM mAnIne mArA aMgIkAra karelA mArgone samuddhivaDe tame paNa grahaNa kare.' teo melyA ke 'tame prathama svAmI hatA ane atyAre gurU che!, tamArA kahelA dharma amane rUcyA che, tethI dIkSA ApIne amArI para anugraha karA.' AkakumAra teone dIkSA ApI sAthe laI ne zrI vIraprabhune vAMDhavA rAjagRha tarapha cAlyA. mArgamAM gAzALA sAmA maLyA. puNyarahita geAzALe A muninI sAthe vAda karavA mAMDayo. te kautuka jovAne hajArA manuSyA ane khecarA taTasthapaNe tyAM ekaThA maLyA. geAzALA khelyA-are muni ! A tapasyA karavI te vRthA kaSTarUpa che, kAraNa
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 sarga 7 me ke zubha azubha phaLanuM kAraNa to niyati (bhavitavyatA) ja che.' Adrakamuni belyA ke-"are gozALA : jo temaja hoya to A jagatamAM sukha ja nathI ema kahe, ane je sukha che ema kaheto hoya to purUSArthane tenA kAraNa tarIke mAnI le. je sarva ThekANe niyatija kAraNa mAnato ho, to ISTasiddhine mATe tArI paNa sarva kiyAo vRthA thaze. vaLI je tuM niyati upara niSThA rAkhIne raheto hoya to sthAna upara kema besI raheto nathI ? bhejanano avasare bhejana mATe zuM kAma prayatna kare che ? tethI niyatinI jema svArthasiddhine mATe purUSArtha kare te paNa yogya che, kAraNa ke artha siddhimAM niyatithI paNa purUSArtha caDhe che. jemake AkAzamAMthI paNa jaLa paDe che ane bhUmi khaNavAthI paNa maLI zake che, tethI niyati baLavAna che ane tethI paNa udyama baLavAna che." A pramANe te mahAmunie gozALAne nettara karI dIdho. te sAMbhaLI becara vigeree jayajaya zabda karIne temanI stuti karI. pachI Adrakamuni hastitApanA AzramamAM gayA. tyAM parNakuTIomAM hAthIonuM mAMsa taDake sukavavA nAMkheluM temanA jevAmAM AvyuM. tyAM rahelA tApase eka meTA hAthIne mArI tenuM mAMsa khAIne ghaNA divase nirgamana karatA hatA. teone e mata hato ke, "eka meTA hAthIne mArI nAkhave te sAre ke jethI eka jIvanAja mAMsathI ApaNe ghaNe kALa nigamana thAya. mRga, tittira, matsya vigere ghaNuM kSudra prANIono ane ghaNuM dhAnyanA kaNono AhAra zA mATe kare ? ke jemAM ghaNuM jIvonI hiMsA thavAthI ghaNuM pApa lAge che. AvAM te dayAbhAsa 1 dharmane mAnanArA tApasoe te vakhate mAravAne mATe eka moTI kAyAvALA hAthIne tyAM bAMdhyo hato. bhAravALI balAvaDe jyAM hAthIne bAMdhyuM hato, te mArge thaIne e karUNALu maharSi nIkaLyA. pAMcase munioe paravarelA te mahaSine aneka le ke pRthvI para mastaka namAvIne namatA hatA, te joI e laghukamI gaje ke vicAryuM ke, " paNa jo chuM thauM to A munivarane vaMdanA karuM, paNa baMdhanamAM chuM tethI zuM karuM ?' hAthI A pramANe vicAre che tevAmAM garUDanA darzanathI nAgapAzanI jema te maharSinA darzanathI tenA lehamaya baMdhana tUTI gayA, tethI te hAthI chuTa thaI te mahAmunine vAMdavA temanI sAme cAle. te joI leke kahevA lAgyA ke, "A munine hAthI jarUra haNI nAkhaze." ema bolatA hAthInA bhayathI dUra nAzI gayA; paraMtu muni to tyAM ja UbhA rahyA. gajeke temanI pAse AvI kubhasthaLa namAvIne praNAma karyo ane dAhathI pIDita jema kadalIne sparza kare te te je maninA caraNane su Dha prasArIne sparza karyo. tethI te parama zAMtine pAmyA. pachI te hAthI Ubhe thaI bhaktithI bharapUra daSTivaDe munine jete jote anAkuLapaNe araNyamAM cAlyA gaye. muninA AvA addabhuta prabhAvathI ane hAthInA bhAgI javAthI pelA dayAbhAsa dhama hastiApase temanA para ghaNuM gusse thayA paraMtu ArdikakumAre teone paNa pratibodha pamADyo ane samatA saMvegathI zubhatA teone zrI vIraprabhunA samavasaraNamAM mokalyA, tyAM jaIne teoe harSathI dIkSA lIdhI. - zreNika rAjA gajedranA mokSanI ane tApasanA pratibaMdhanI hakIkata sAMbhaLI abhayakumAra sahita Arkikamuni pAse AvyA. bhaktithI vaMdanA karatA rAjAne munie sarva kalyANakAriNI dharmalAbharUpa AzISathI AnaMdita karyo. pachI munine zuddha bhUmitaLa upara nirAbAdhapaNe beThelA joI rAjAe pUchayuM ke- he bhagavan! tame karelA gaje drAkSathI mane Azcarya thAya che, eTale mahaSi bolyA ke- he rAje ! gajeno mokSa karavo te mane duSkara lAgate . 1 AbhAsa mAtra jemAM dayA che, vAstavika dayA nathI evA.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mu 113 nathI, paNa mane to trAkasUtranA pAzamAMthI mokSa thave te duSkara jaNAya che." rAjAe pUchayuM ke, te zI rIte ?" eTale munie trAkasUtra saMbaMdhI badhI kathA kahI saMbhaLAvI, je sAMbhaLI rAjA ane sarva ke vismaya pAmI gayA. pachI AdrakakumAra munie abhayakumArane kahyuM ke, "he bhadra! tamo mArI niSkAraNuM upakArI dharmabaMdhu che. he rAjaputra ! tame mekalelI arvatanI pratimAnA darzanathI mane jAtismaraNa jJAna thayuM ane tethI ja huM Aryata thaye. he bhadra! tame mane zuM zuM nathI ApyuM? ane ze ze upakAra nathI karyo ? ke jeNe mane uttama upAyanI yojanA karIne AhaMta dharmamAM pravartAvyuM. he mahopakArI ! tame anAryapaNuM rUpa mahA kAdavamAM nimagna thayelA evA mAro uddhAra karyo. ane tamArI buddhithI bodha pAmI ha' Arya dezamAM AvyuM. temaja tamArAthI ja pratibodha pAmIne huM dIkSAne prApta thayela chuM. tethI he kumAra ! tame ghaNuM kalyANavaDe vRddhi pAme che." rAjA zreNika, abhayakumAra ane bIjA loko te munine vaMdanA karIne potapotAne sthAne gayA. A kamunie rAjagRha nagaramAM samavasarelA zrI vIraprabhune vaMdanA karI ane temanA caraNakamaLanI sevAthI kRtArtha thaI prAMte mokSane prApta thayA. // ityAcArya zrI hemacaMdrasUri viracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi cellaNAyogyaekastaMbhaprAsAda nirmaapnnzIrA-vahANa jeLividyA-tuSAthA Ardra kumArakathA-varNano nAma saptamaH srgH||| *Lu Chai Chai Yuan Yuan Yuan Yuan Yuan Yuan Sha Sha Sha Sha Sha Sha Sha Sha Sha ****** 15 '
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 8 mA zrI RSabhadatta ane devAnaMdAnI dIkSA, jamAli ane gAzALAnI vipratipatti tathA vipatti ane zrI mahAvIra prabhunuM Arogya bhavijananA anugrahane mATe gAma, Akara ane nagara vigeremAM vihAra karatA zrI vIraprabhu anyadA brAhmaNakuMDa grAme AvyA. tenI bahAra bahuzALa nAmanA udyAnamAM devatAoe traNa gaDhavALu samavasaraNa racyuM. temAM prabhu pUrva sihAsana upara pUrvAbhimukhe khIrAjyA ane gautama vagere gaNadharA ane devatAe peAtapAtAne cAgya sthAne beThA, sarvajJane AvelA sAMbhaLI ghaNA nagarajanA tyAM AvyA te sAthe devAnA ane RSabhadatta paNa AvyA. zraddhALu RSabhadatta prabhune traNa pradakSiNA karI vAMdIne ceAgya sthAne beThA. devAnaMdA paNu prabhune namI RSabhadattanI pachavADe AnaMda praphullita mukhavaDe dezanA sAMbhaLavA beThI, te vakhate prabhune jotAMja devAnaMdAnA stanamAMthI dudha jharavA lAgyu ane zarIre zamAMca pragaTa thayA. tenI evI sthiti joI gautamasvAmI saMzaya ane vismaya pAmyA. tethI temaNe aMjali joDIne prabhune pUchyuM ke, 'he prabhu ! putranI jema tamane joI ne A devAnaMdAnI STi devavadhunI jema nirnimeSa kema thaI gaI ?" bhagavAn zrIvIraprabhu meghanA jevI gaMbhIra vANIe bAlyA-he devAnupriya gautama ! huM e devAnaMdAnI kukSimAM utpanna thayelA chuM. devaleAkamAMthI cavIne enI kukSimAM khAzI divasa rahyo hato, tethI paramAne nahIM jANatAM chatAM te mAre viSe vatsala bhAva dhare che,' prabhunAM AvAM vacana ke je pUrva sAMbhaLavAmAM AvyA nahotA, te sAMbhaLI devAnaMdA, RSabhadatta ane adhI padA vismaya pAmI gai. 'A traNa jaganA svAmI putra kathAM ! ane eka sAmAnya gRhasthAzramI ApaNe kayAM ! ema vicArI te da'patIe uThone pharIvAra prabhune vaMdanA karI. A mAtApitAne pratibodha pamADavA duSkara che.' evI buddhithI bhagavate temane anya leAkAne uddezIne A pramANe dezanA ApI. "ahA bhavyajIvo ! A saMsAramAM sarva vastu IMdrajALa jevI che, tethI vivekI purUSa tenA sthirapaNA viSe kSaNavAra paNa zraddhA rAkhatA nathI. jyAM sudhI jarAvasthA AvIne A zarIrane jarjarita kare nahi, ane jyAM sudhI mRtyu prALu levAne Ave nahI, tyAM sudhImAM advaita sukhanA nidhAnarUpa nirvANunA eka sAdhana jevI dIkSAnA Azraya karI levA cAgya che, temAM jarA paNa pramAda karavA yukta nathI. " A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLI devAnadA ane RSabhadatta prabhune namIne khelyA ke "he svAmI ! ame baMne A asAra saMsAravAsathI virakta thayA chIe, mATe he jagama kalpavRkSa ! amAne sa`sAratAraNI dvIkSA Ape. tamArA sivAya taravAne ane tAravAne bIjo kANu samartha che ?'' prabhue 'tathAstu' ema kahyuM, eTale AtmAne dhanya mAnatA te daMpatIe IzAna dizAmAM jaI AbhUSaNo vigere tajI dIdhAM, ane sa'vegathI pAMca muSTivaDe kezane lAca karI prabhune pradakSiNApUrvaka vandvanA karIne
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 115 bolyA ke "he svAmI ! ame janma, jarA ane mRtyuthI bhaya pAmI tamAre zaraNe AvyA chIe, mATe tame svayameva amane dIkSA ApavAne prasanna thaI anugraha kare." pachI prabhue nirdoSa manavALA te daMpatIne dIkSA ApI ane samAcArI tathA AvazyakanI vidhi kahI saMbhaLAvI. "sarva satparU upakArI hoya che, to pachI sarva kRtajJa purUSomAM ziromaNi prabhunI to vAta ja zI karavI ! " pachI prabhue caMdanA sAdhvIne devAnaMdA ane sthavira sAdhaone RSabhadattane soMpI dIdhA. baMne parama AnaMdathI vratane pALavA lAgyA. anukrame ekAdazAMgInuM adhyayana karI, vividha tapamAM tatpara thaI kevaLajJAna pAmIne teo mokSane prApta thayA. bhagavaMta zrI vaddhamAna svAmI jagajInA AnaMdamAM vRddhi karatA chatA gAma, Akara ane nagarathI AkuLa evI pRthvI para vihAra karavA lAgyA. anukrame prabhu kSatrIyakuMDa gAme padhAryA. tyAM samavasaraNamAM besI dezanA ApI. prabhune samavasarelA jANI rAjA naMdivardhvana meTI samRddhi ane bhaktithI prabhune vAMdavA AvyA. traNa pradakSiNA karI jagadagurUne vAMdI bhaktithI aMjali joDIne te yogya sthAne beThA. te vakhate jamAli nAme prabhune bhANeja ane jAmAtA, prabhunI putrI priyadarzanA sahita prabhune vAMdavA Avyo. bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne pratibodha pAmelA jamAlie mAtApitAnI rajA laI pAMcase kSatrIonI sAthe dIkSA grahaNa karI. jamAlinI strI ane bhagavaMtanI putrI priyadarzanAe paNa eka hajAra strIo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI prabhue tyAMthI anyatra vihAra karyo. jamAlimuni paNa kSatriya munio sahita prabhunI sAthe vihAra karavA lAgyA. anukrame jamAlie ara aMganuM adhyayana karyuM, eTale prabhue tene sahastra kSatriyamunione AcAryo karyA. temaNe caturtha, cha ane ama vigere tapa karavA mAMDayo, tema ja caMdanAne anusaratI priyadarzI nAe paNa tapa karavA mAMDayuM. eka vakhate jamAlie potAnA parivAra sahita prabhune namIne kahyuM, "svAmI ! tamArI AjJA hoya to ame have aniyata vihAra karIe." prabhue jJAnacakSuvaDe temAM bhAvI anartha jAryo hato, tethI jamAli munie vAraMvAra pUchayuM tathApi kAMI paNa uttara Apyo nahI. eTale jemAM niSedha na hoya temAM AjJA samajavI." evuM vicArI jamAlimuni parivAra sahita bIje vihAra karavA prabhu pAsethI nIkaLyA. anukrame vihAra karatAM karatAM zrAvastI nagarIe gayA. tyAM koSTaka nAmanA nagaranI bahAranA udyAnamAM virasa, zItaLa, lukhA, tuccha, samaya vagaranA ane ThaMDA annapAna vAparavAthI anyadA jamAlimunine pittajavara utpanna thayo. e javaranI pIDAthI kAdavamAM paDelA khIlAnI jema te UbhA rahI zakatA nahIM, tethI ekadA pAsenA munione temaNe kahyuM ke, "saMthAro kare.' munioe tarata ja saMthAro karavA mAMDyo. "rAjAnI AjJA sevako uThAve tema ziSya gurUnI AjJA uThAve che." pittanI atyaMta pIDAthI jamAlimunie vAraMvAra pUchavA mAMDayuM ke, "are sAdhuo ! saMthAre pAtharyo ke kema? " sAdhuo bolyA ke-"saMthAre karele che. eTale varArtA jamAlimuni tarataja uThIne temanI pAse AvyA, tyAM saMthAro patharAto joI zarIranI azaktithI te besI gayA ane tatkALa mithyAtvane udaya thavAthI krodha karIne te sAdhuo pratye kahevA lAgyA ke, "are ! sAdhuo ! ApaNe ghaNuM kALathI bhrAMta thaI gayA, have cira kALe tattva jANavAmAM AvyuM ke je kArya karAtuM hoya tene "karyuM ema kahevAya nahIM, je kArya pUrNa thaI gayuM hoya teja "kayuM' kahevAya, saMthAre patharAto hato, chatAM tame "pArtha" ema je kahyuM te
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 saga 8 mA asatya che, ane tevu asatya khelavu ayukta che. utpanna thatu hoya tene utpanna thayelu kahevu', ane karAtu hoya tene karelu kahevuM, tevuM ahita prabhu kahe che te ghaTatu nathI; kAraNa ke temAM pratyakSa virodha jaNAya che. vattamAna ane bhaviSya kSaNeAnA vyUhanA yAgathI niSpanna thatAM kAryane viSe 'kayu' ema ArabhamAM ja zI rIte kahevAya ? je artha ane kriyAnuM vidhAna kare che, tene viSe ja vastutA rahelI che, to te prathama kALe utpanna thayelA padArthamAM kadI paNa saMbhave nahIM. jo kArya AraMbhamAMja karyuM. kahevAya to pachI khAkInA kSaNe karelAne karavAmAM jarUra anavasthA doSa Ave che; tethI yuktivaDe ema siddha thAya che ke, je kArya pUrNa karyu teja skuTa rIte karelu' kahevAya. 'nahI' janmelA putranuM nAma koi pADe ja nahIM.' mATe he muni ! huM kahuM chuM te pratyakSa nirdoSa che, tene aMgIkAra karo, prabhu je kAMI kahe te grahaNa karAya nahIM, je yuktiyukta hAya tenuMja grahaNa thAya che. sanapaNAthI vikhyAta evA ahaMta prabhu mithyA beleja nahI' evu' dhArazeA nahIM, te paNa kAI vAra mithyA ele, kAraNa ke mahAna purUSone paNa skhalanA thAya che.' . A pramANe viparIta bhASaNa karatA ane krodhathI maryAdAne cheADI detA jamAli pratye sthavira munie melyA ke "are jamAli ! tame AvuM viparIta kema melA che ? rAgadveSathI varjita evA ahaMta prabhu kadI paNa anyathA kheAlatAja nathI. temanI vANImAM kadA paNa pratyakSa pramukha doSane eka aMza paNa hAtA nathI. jo Adya samayamAM vastu niSpanna thayelI na kahevAya tA samayanA avizeSapaNAthI bIjA samayeAmAM paNa tenI utpatti thayelI kema kahevAya ? artha ane kriyAnuM sAdhakapaNuM e vastunu je lakSaNa che, te nAmanA anya upayAgathI kAMi vyabhicAra (viparIta bhAva) pAmatuM nathI. jema leAkamAM koI kArya karatAM prathamathI ja kAI pUche ke, zu kare che ?' tyAre kArya pUrNa thayeluM na hoya tepaNu ema kahevAya che ke, amuka ghaTa vigere karIe chIe.' pU kALe karelI vastu karavAmAM anavasthA doSa lAgu karavA te paNa yukta nathI, kAraNa ke temAM peTA bhAge kAryA taranuM sAdhana rahelu che. vaLI tamArA jevA chadmasthane yukta ayuktane pUrNa viveka kacAMthI hoya ? ane tethI tamArU vacana yuktivALuM kema mAnI zakAya ke jethI te grahaNa karAya ? kevaLajJa!nanA AlAkathI zaileAkayanI vastuone jANanArA evA sarvajJa zrI vIraprabhunu` kathana ja amAre pramANa che. tenI pAse tamArI yukti badhI mithyA che. he jamAli ! tame je kahyuM ke, 'mahAna purUSone paNa skhalanA thAya che' te tamArU' vacana matta, pramatta ane unmattanA jevu che. 'je karAtu hoya tene kareluM kahevu' '1 evuM sarvajJanu bhASita kharAkhara ja che, nahIM to temanA vacanathI tame rAjya cheADIne zA mATe dIkSA lIdhI ? e mahAtmAnA nirdoSa vacanane dUSita karatAM tame kema lAjatA nathI ? ane AvA svakRta karyAMthI tame zA mATe bhavasAgaramAM nimagna thAo che ? tethI tame zrI vIra prabhu pAse jaI A bAbatanu' prAyazcita grahaNa karI, tamArUM' tapa ane janma nirarthaka karo nahI, je prANI arihaMtanA eka akSara upara paNa zraddhA rAkhe nahIM, te prANI mithyAtvane pAmIne bhavaparaMparAmAM rakhaDe che." A pramANe sthavira munioe jamAline ghaNI rIte samanvalye tathApi teNe potAnA kumata choDayo nahIM, mAtra mauna dharIne rahyo eTale te kumatadhArI jamAline cheDIne keTalAka sthavira muni to tarata ja prabhu pAse cAlyA gayA ane keTalAka tenI pAse rahyA. 1. A viSayamAM urdu tattvajJAna samAyelu che. Du vicAra karyA vagara viSaya prAva thaI zakaze nahi, kAI gItA pAse A viSaya vicAravA ucita che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 117 priyadarzanAe parivAra sahita strI jAtine sulabha evA meha (ajJAna) thI ane pUrvanA sanehathI jamAlinA pakSane svIkAryo. anukrame jamAli unmatta thaI bIjA mANasone paNa pitAne mata grahaNa karAvavA lAgyo ane teo pachI te kumatane phelAvavA lAgyA. jiteMdranA vacanane hasI kADhatA ane "sarvajJa chuM" ema kaheto jamAli parivAra sahita vihAra karavA lAgyA. ekadA te madenmatta jamAlimuni zrI viraprabhune caMpAnagarInA pUrvabhadra nAmanA vanamAM samavasarelA jANI tyAM gaye ane be ke-"he bhagavana ! tamArA ghaNuM zikhe chadmasthapaNamAM ja kevalajJAna upana thayA vagara mRtyu pAmI gayA, paNa huM te nathI. mane to kevaLajJAna ane kevaLadarzana akSayapaNe utpanna thayA che, tethI A pRthvI para huM paNa sarvajJa ane sarvadazI ahata chuM." tenA AvA mithyA vacane sAMbhaLIne gautamasvAmI belI uThayA ke, "are jamAli! jo tuM jJAnavAnuM che to kahe ke, A jIva ane leka zAzvata che ke azAzvata che ? " A praznane pratyuttara ApavAne asamartha e jamAli kAgaDAnA baccAMnI jema mukha prasArI zUnya thaI gayo. pachI bhagavaMta zrI vIraprabhu bolyA ke-jamAla ! A loka tatvathI zAzvata ane azAzvata che, tenI jema jIva paNa zAzvata ane ezAzvata che. A leka dravyarUpe zAzvata che ane pratikSaNe nAza pAmatA paryAyanI apekSAe azAzvata che, temaja jIva paNa dravyarUpe zAzvata che ane deva, manuSya, tiryaMca vigere paryAnA saMbhavathI azAzvata che. A pramANe prabhue kahyuM te sAMbhaLyuM topaNa mithyAtvathI jenuM hRdaya mathita thayeluM che e te jamAli kAMI paNa bolyA vinA potAnA parivAra sahita samavasaraNanI bahAra nIkaLyA. AvA nihanavapaNAthI te jamAline saMghe saMghabahAra karyo. te samaye prabhune kevaLajJAna upajyA cauda varSa thayA hatA. sarva ThekANe pitAnA darzananA abhiprAyane kaheto ane svacchedathI pharato jamAli potAnA AtmAne sarvajJa mAnato chato pRthvIpara vihAra karavA lAgyuM. paraMtu "jamAli ajJAnavaDe zrI vIraprabhuthI viparIta thaI mithyAtvane pAmyA che." evI lokamAM sarvatra prasiddhi thaI gaI " ekadA vihAra karato karato jamAli zrAvastI nagarIe gayo ane nagara bahAra udyAnamAM parivAra sAthe utaryo. priyadarzanA paNa teja nagarImAM eka hajAra AryA sahita 'ka' nAmanA samRddhivAn kuMbhAranI zALAmAM utarI hatI. te DhaMkakulAla parama zrAvaka hato, teNe priyadarzanAne AvA kumatamAM rahelI joIne ciMtavyuM ke, huM kaI paNa upAyathI Ane pratibaMdha pamADuM." AvA vicArathI ekadA teNe nIbhADAmAMthI pAtrane ekaThA karatAM karatAM buddhipUrvaka agnine eka taNakho priyadarzana na jANe tema tenA vastra upara nAkhe. vastrane baLatuM joI priyadarzanA belI ke-are TaMka ! ! tArA pramAdathI A mArU vastra baLI gayuM !'jhaMka belyo-"he sAdhvI ! tame mRSA bela nahIM, tamArA mata pramANe te jyAre badhuM vastra baLI jAya tyAre ja banyuM ema kahevuM ghaTita che. baLatuM hoya tene baLI gayuM kahevuM, e to zrI ahaMtanuM vacana che ane anubhavathI temanuM te vacana svIkAravAne yogya jaNAya che." te sAMbhaLI priyadarzanAne zuddhabuddhi utpanna thaI, tethI te bolI ke "he TaMka ! huM cirakALathI vimUDha thaI gaI hatI, tene te sAre baMdha karyo. are ! meM ATalA vakhata sudhI zrI vIra prabhunA vacanane druSita karyuM, tethI te saMbaMdhI mane mithyAduSkRta he, havethI zrI vIrabhagavaMtanI vANI mAre pramANa che." pachI DhaMka kuMbhAre kahyuM ke, "he sAvI ! tame sArA hRdayavALA che, tathApi hamaNAM ja sarvajJa prabhunI pAse jAo ane
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 sarga 8 me prAyazcitta le." haMkanA AvA vacanathI priyadarzana 'huM prAyazcitta levAnuM icchuM chuM' ema kahI ja mAline choDI daIne potAnA parivAra sahita zrI vIraprabhunI pAse AvI. pachI Dhake pratibaMdha pamADelA eka jamAli sivAya bIjA sarva munie zrI vIra prabhunI pAse cAlyA gayA. ekale jamAli kumatathI chetarAI ghaNuM varasa sudhI pRthvI para vratadhArIpaNe bha. chevaTe ardhA mAsanuM anazana karI potAnA te duSkarmanI AlecanA karyA vagara mRtyu pAmIne chaThThA devalokamAM kilivaSa devatA thaye. jamAline mRtyu pAmelA jANI gautame zrI viraprabhune vaMdanA karIne pUchayuM ke, huM svAmI ! te mahAtapasvI ja mAli kaI gatine pAme che?" prabhue kahyuM ke, te tapodhana jamAli lAMtaka devalokamAM tera sAgaropamanA AyuSyavALo kiviSika devatA thayA che." gautame pharIthI pUchyuM ke teNe mahA ugra tapa karyuM hatuM, tathApi te kiviSika deva kema thaye ? ane tyAMthI yavIne kayAM jaze ?" prabhu bolyA ke-"je prANI uttama AcAravALA dharmagurU, (AcArya), upAdhyAya, kuLa, gaNa tathA saMghane virodhI hoya, te game teTalI tapasyA kare to paNa kilviSikAdi halakI jAtine devatA thAya che. jamAli paNa te daSathI ja kiviSika deva thayela che. tyAMthI cyavI pAMca pAMca bhava tiryaMca, manuSya ane nArakIne pharI pharIne bAdhabIja prApta karI chevaTe nirvANane pAmaze. tethI koI paNa prANIe dharmAcArya vigerenA vidhI thavuM nahIM." A pramANe upadeza ApI bhagavaMte tyAMthI anyatra vihAra karyo. - sAketapura nAmanA nagaramAM surapriya nAme eka yakSanuM devAlaya hatuM. tyAM prativarSa tenI pratimAne citrAvIne le ke mahotsava karatA hatA. paraMtu tene je citre te citrakArane te yakSa mArI nAkhato hato ane jo koI tene citre nahIM to te AkhA nagaramAM mahAmArI vikuvaMte hato. tethI bhaya pAmIne badhA citrakAro te nagaramAMthI palAyana karavA lAgyA. eTale potAnI prajAmAM mahAmArI utpanna thavAnA bhayathI rAjAe temane jatA aTakAvyA, ane temanA jAmIna laI ciThThIomAM te sarvene nAma lakhI yamarAjanI pATa jevA eka ghaDAmAM badhI ciThThI nAkhI. pachI prativarSa temAMthI eka ciThThI kADhatAM jenA nAmanI ciThThI Ave te citrakArane bolAvI tenI pAse te yakSanI mUrti citrAvavA lAgyo. A pramANe keTaleka vakhata gayA pachI ekadA kaI citrakArane putra kauzAMbI nagarIthI citrakaLA zIkhavAne mATe tyAM AvyA, ane kaI citrakAranI vRddha strIne ghera utaryo. tene te vRddhAnA putranI sAthe maitrI thaI. devage te varSe te vRddhAnA putranA nAmanI ja ciThThI nIkaLI, je ciThThI yamarAjanA paDAnA pAnA jevI hatI. te khabara sAMbhaLI vRddhAe rUdana karavA mAMDayuM te joI kauzabInA yuvAna citrakAre rUdana karavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre vRddhAe yakSanuM vRttAMta ane potAnA putrane AvI paDelI vipattinI vArtA jaNAvI. te bolya-"mAtA! rUdana kare nahIM, tamAre putra ghera raho, huM jaIne citrakAranA bhakSaka te yakSane citarIza." sthavirA belI ke-"vatsa ! tuM paNa mAro putra ja che." te bolyo-"mAtA ! huM chatAM mAro bhAI svastha raho." pachI te yuvAna citrakAra chaTThane tapa karI, nhAI, caMdanathI zarIra para vilepana karI, mukha upara pavitra vastrane AThapaDuM karI bAMdhIne navIna pIMchIo ane suMdara raMgothI teNe yakSanI mUtti citrI. pachI te bALa citrakAra yakSane namIne be ke-"he surapriya devazreSTha ! ati catura citrakAra paNa tamArA citrane citaravAne samartha nathI te huM garIba mugdha bALaka te kaNa mAtra chuM. tathApi he yakSarAja! mArI zaktithI je kAMI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 119 karyuM che te yukta ke ayukta je hoya te svIkArajo ane kAMI bhUlacUka thaI hoya to tene mATe kSamA karaje, kAraNa ke tame nigraha ane anugraha karavAmAM samartha che." AvI te bALakanI vinaya bharapUra vANIthI yakSa prasanna thaIne bolyo ke "he citrakAra ! vara mAga." bALa citrakAra bole ke- he deva ! tame je huM garIba upara prasanna thayA che to huM evuM varadAna mAguM chuM ke, havethI koI citrakArane mAraze nahIM." yakSa bolyo-"meM tane mAryo nahIM tyArathI ja have tema karavuM to siddha thaI gayela che. paNa he bhadra! tArA svArthanI siddhine mATe kAMI bIju' varadAna mAgI le." yuvAna citrakAra belyo "he deva !. Ape A nagaramAMthI mahAmArIne nivArI, te eTalAthI ja huM kRtArtha thaye chuM." yakSa vismaya pAmIne be-kumAra ! paramArthane mATe te varadAna mAgyuM, tethI huM tArI upara punaHsaMtuSTa tha chuM, mATe svArthane mATe kAMIka varadAna mAgI le." citrakAra be - deva ! je vizeSa saMtuSTa thayA ho to mane evuM varadAna Ape che, je koI manuSya, pazu ke bIjAne huM eka aMza jouM to te aMzane anusAre tene AkhA svarUpane vAstavika AlekhavAnI mane zakti prApta thAya. yakSe 'tathAstu' ema kahyuM. pachI nagarajanee pUjA karAto te tyAMthI pelI vRddhA tathA potAnA mitra citrakAranI rajA laIne zatAnIka rAjAe Azrita karelI kauzAMbI nagarImAM AvyuM. kauzAMbImAM ekadA zatAnIkarAnA lakamIthI gAvita thaye chato sabhAmAM beThe hato. te vakhate teNe paradeza jatA AvatA dUtane pUchayuM ke he dUta ! je bIjA rAjAonI pAse che ne mAre nathI evuM zuM che ? te kahe hRta be -"he rAjana ! tamAre eka citrasabhA nathI." te sAMbhaLI rAjA e tatkAla citrakArone AjJA karI ke, "mAre mATe eka citrasabhA, taiyAra karo. pachI ghaNA citrakAroe ekaThA thaIne citaravAne mATe sabhAnI bhUmi vaheMcI lIdhI. temAM pelA yuvAna citrakArane aMtaHpuranI najIkane pradeza bhAgamAM AvyuM. tyAM citrakAma karatAM jALIAnI aMdarathI mRgAvatIdevInA pagane aMguThe aMguThI tenA jovAmAM AvyuM. te uparathI 'A mRgAvatIdevI haze evuM anumAna karIne te citrakAre yakSarAjanA prasAdathI tenuM svarUpa yathArtha rIte AlekhavA mAMDayuM, chevaTe tenA netra AlekhatA pachImAMthI maSInuM biMdu teNInA sAthaLa upara paDyuM, eTale tatkALa citrakAre te luMchI lIdhuM. pAchuM pharIvAra paDayuM, tene paNa luMchI lIdhuM. pAchuM trIjIvAra paDayuM. te joI citrakAre ciMtavyuM ke, "jarUra A strInA urUpradezamAM tevuM lAMchana haze, to te lAMchana bhale raho, have huM tene luMchIza nahIM." pachI te mRgAvatInuM citra pUrepUruM AlekhI rahyo. tevAmAM citrakAma jevAne rAjA tyAM AvyA. anukrame jotAM jotAM mRgAvatInuM svarUpa tenA jovAmAM AvyuM. te vakhate sAthala upara peluM lAMchana kareluM joI rAjAe krodhathI ciMtavyuM ke, jarUra A pApI citrakAre mArI patnI bhraSTa karI jaNAya che; nahI to vastranI aMdara rahelA A lAMchanane e durAzaya zI rIte jANI zake !" AvA ke pachI tene te deSa pragaTa karIne rAjAe nigraha karavA mATe tene rakSakone svAdhIna karyo. te vakhate bIjA citrakAroe maLIne rAjAe kahyuM ke, "he svAmI ! e citrakAra kaI yakSa devanA prabhAvathI eka aMza joIne AkhuM svarUpa yathAvat AlekhI zake che, mATe AmAM tene aparAdha nathI" temanA AvA vacanathI kSudra cittavALA rAjAe te uttama citrakAranI parIkSA karavAne mATe eka kubaDI dAsInuM mukha mAtra tene batAvyuM. te uparathI te catura citAre tenuM yathArtha svarUpa AlekhI batAvyuM. te joIne rAjAne khAtrI thayA chatAM IrSA AvI tethI kodhavaDe te citrakAranA jamaNA hAthano aMguTho teNe kapAvI nAkhyo.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 sarga 8 mAM te citrakAre pelA yakSanI pAse jaI upavAsa karyo. eTale yakSe tene kahyuM ke, "tuM vAma hastathI paNa tevA citrA karI zakIza." yakSe AvuM varadAna ApyuM, tethI te citrakAre krodhathI vicAryuM ke, "te duSTa rAjAe mArI niraparAdhInI AvI dazA karI, mATe huM kaI upAyathI tene badale lauM." "buddhimAna purUSe je parAkramathI asAdhya hoya tene paNa buddhithI sAdhya kare che." A vicAra karIne teNe eka pATI upara vizvabhUSaNa mRgAvatIdevIne aneka AbhUSaNo sahita AlekhI, ane pachI strIonA lolupI ane paMcaDa evA caMDapradyota rAjAnI pAse jaIne te mane hara citra batAvyuM. te joI caMDapradyote kahyuM ke, "he uttama citrakAra! tArUM citrakauzalya kharekhara vidhAtA jevuM ja che ema huM dhAruM chuM. AvuM svarUpa A mAnavakamAM pUrve kadIpaNa jovAmAM AvyuM nathI. temaja svargamAM AvuM rUpa hoya tema sAMbhaLavAmAM paNa AvyuM nathI, te chatAM bIjI nakala sivAya teM A zI rIte AlekhyuM ? he citrakAra ! AvI strI kyAM che! te kharekharUM kahe te tarataja huM tene pakaDI lAvuM, kemake evI strI keI paNa sthAne hoya te te mAreja lAyaka che." rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI have mAre manoratha pUre thaze" evuM dhArI citrakAre havata thaIne kahyuM ke, "he rAjA ! kauzAMbI nagarImAM zatAnIka nAme rAjA che. pUNa mRgAMka jevA mukhavALI mRgAvatI 1 A mRgAkSI e siMha jevA parAkramI rAjAnI paTarANI che. tenuM yathArtha rUpa AlekhavAne to vizvakarmA paNa samartha nathI, meM to AmAM tenuM jarA mAtra rUpa ja AlekheluM che, kemake tenuM vAstavika rUpa to vacanathI paNa dUra che. caMDapradyote kahyuM ke, "mRganA dekhatAM siMha jema mRgalIne grahaNa kare, tema huM zatAnIka rojAnA dekhatAM e mRgAvatIne grahaNa karI laIza. tathApi rAjanIti pramANe prathama tenI mAgaNI karavAne dUta mokala gya che, ke jethI mArI AjJA mAnya kare to tene koI paNa anartha na thAya." evo vicAra karIne caMDapradyote vAjagha nAmanA dUtane samajAvIne zatAnIka rAjA pAse mokalya zatAnIka rAjAnI pAse AvI A pramANe kahyuM "he zatAnIka rAjA ! caMDapradyotarAjA tamane AjJA kare che ke te daivayegathI mRgAvatIdevIne prApta karI che, paNa e strIratna mAre yogya che, tuM keNu mAtra cho; mATe je rAjya ane prANa vahAlA hoya to tene satvara ahI mokalI de."hRtanAM AvAM vacana sAMbhaLI zatAnIkarA jA belyo ke-"are adhama dUta ! tArA mukhe tuM Ave anAcAranI vAta bole che, paNa jA, tapaNuthI A je tane mArato nathI. mAre AdhIna che tene mATe paNa tArA pApI rAjAne A AcAra che, to pitAne svAdhIna prajA upara to tene ke julama haze?'. A pramANe kahI zatAnIke nirbhayapaNe dUtane tiraskAra karIne kADhI mUkyo. dUte avatIe AvIne te vArtA caMDapradyotane kahI. te sAMbhaLI caMDapradyotane ghaNe kodha caDyo. tethI sainya vaDe dizAone AchAdana karato maryAdA rahita samudranI jema te kauzAMbI tarapha cAlyo. garUDanA AvavAthI sarSanI jema caMDapradyotane Avato sAMbhaLI zatAnIkarA jA kSobhavaDe atisAra thavAthI tatkALa mRtyu pAmI gayA. devI mRgAvatIe vicAryuM ke, "mArA pati to mRtyu pAmyA ane A udayanakumAra haju alpa baLavALo bALaka che. 'baLavAnane anusaravuM" evI nIti che, paNa A strIlaMpaTa rAjAnA saMbaMdhamAM te tema karavAthI mane kalaMka lAge, mATe enI sAthe to kapaTa karavuM eja gya che. tethI have to ahIM ja rahIne anukULa saMdezAthI tene lebhAvI gya samaya Ave tyAM sudhI kALa nigamana karUM." Avo vicAra karI mRgAvatIe eka dUtane samajAvIne caMDapradyota pAse mokalyo. te dUta chAvaNImAM rahelA pradyotarAjAnI pAse AvIne bolyo ke
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 12 -"devI mRgAvatIe kahevarAvyuM che ke, mArA pati zatAnIka rAjA svarge gayA tethI have mane tamAruM ja zaraNa che, paraMtu mAro putra haju baLarahita bALaka che, tethI je huM hamaNA tene choDI dauM to pitAnI vipattithI thayelA ugra zekAveganI jema zatrurAjAo paNa tene parAbhava karaze." mRgAvatInI AvI vinaMti sAMbhaLI pradyotarAjA ghaNe harSa pAmIne belyo ke, "huM rakSaka chatAM mRgAvatInA putrane parAbhava karavAne kaNa samartha che?" hata be ke "devIe paNa emaja kahyuM che ke, pradyotarAjA svAmI chatAM mArA putrane parAbhava karavAne keNa samartha che. paNa Apa pUjya mahArAjA to dUra raho cho ane zatru rAjAo to najIkanA rahenArA che, tethI "sarpa ozIke ane auSadhio himAlaya upara' e pramANe che. tethI jo tame sArI sAthe nirvidane yoga karavAne icchatA ho to ujayinI nagarIthI ITa lAvI kauzAMbI pharato majabuta kIle karAvI Apo." pradyote tema karavAne svIkAryuM. pacha ujajayinI ne kauzAMbInA mArgamAM potAnI sAthenA cauda rAjAone parivAra sAthe zreNibaMdha sthApita karyA, ane purUnI paraMparA vaDe hAthohAtha ujajacinIthI ITe maMgAvIne thoDA samayamAM kauzAMbI pharate majabuta kille karAvI dIdhuM. pachI mRgAvatIe pharIne dUta mokalI kahevarAvyuM ke, "he pradyotarAjA ! tame dhana dhAnya ane IdhanAdikathI kauzAMbInagarIne bharapUra karI dyo. pradyotarAjAe te sarva paNa satvara karAvI dIdhuM. "AzA pAzathI vaza thayele purUSa zuM zuM nathI karato." buddhimatI mRgAvatIe jANyuM ke, "have nagarI rAdha karavAne gya che. tethI teNIe daravAjA baMdha karyA ane killA upara subhaTone caDAvyA. caMDamota rAjA phALathI bhraSTa thayelA kapinI jema atyaMta vila thaI nagarIne vIMTane paDI rahyo. ekadA mRgAvatIne vairAgya AvyuM ke, jyAM sudhI zrI vIraprabhu vicaratA che, tyAM sudhImAM huM temanI pAse dIkSA lauM." teNIne A saMka95 jJAnavaDe jANI zrI vIraprabhu sura asuranA parivAra sAthe tatkALa tyAM padhAryA. prabhune bahAra samavasaryA sAMbhaLI mRgAvatI puradvAra ughADI nirbhayapaNe maTI samRddhi sAthe prabhu pAse AvI ane prabhune vaMdanA karIne gya sthAne beThI. pradyotarAjA paNa prabhune bhakta hovAthI tyAM AvI vaira choDIne beThe. pachI ekajana sudhI prasaratI ane sarva bhASAne anusaratI vANI vaDe zrI vIraprabhue dharmadezanA ApI. ahIM sarvajJa padhAryA che' evuM loko pAsethI sAMbhaLI keI eka dhanuSyadhArI purUSa prabhunI pAse Avyo ane najIka UbhuM rahIne prabhune manavaDe ja potAno saMzaya pULyo. prabhu bolyA- "are bhadra! tAre saMzaya vacana dvArA kahI batAva ke jethI A bIjA bhavya prANIo pratibodha pAme. prabhue A pramANe kahyuM, te paNa te lajAvaza thaI spaSTa balavAne asamartha thayo, tethI te thoDA akSaramAM bolyo ke, "he svAmI ! tArA, sArA. prabhue paNa kAja akSaramAM teno "yameva e uttara ApyuM. te sAMbhaLI gautamasvAmIe pUchayuM. ke, "he bhagavaMta! "zANA, sAMsa' e vacanane zo artha che ? prabhu bolyA ke A bharatakSetrane viSe caMpAnagarImAM pUrve eka rIlaMpaTa suvarNakAra hatA. te pRthvI para pharatuM hatuM ane je je rUpavatI kanyA jote tene pAMca pAMcase senaiyA ApIne paraNate hate. evI rIte anukrame te pAMcaso strIone paraNyo hato ane pratyeka strIne teNe sarva aMganA AbhUSaNe karAvI ApyA hatA. pachI jyAre je strIne vAro Ave tyAre te strI khAna aMgarAga vigere karI sarva AbhUSaNe paherI tenI sAthe krIDA karavAne sajaja thatI hatI. tenA sivAya bIjI koI paNa strI je pitAnA vezamAM kAMIpaNa pheraphAra kare te te
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ' saga 8 me tene tiraskAra ane tADana vigere karate hato. pitAnI strIo paranA ati IrSyALupaNAthI temanA rakSaNamAM tatpara eve te senI nAjaranI jema kadApi paNa gRhadvArane choDato nahoto, te pitAnA svajanone pitAne ghera kaI divasa jamADate nahote temaja strIonA avizvAsathI pote paNa bIjAne ghera jamavA jaI zakto nahote. eka vakhate tene kaI priya mitra che ke te Icchato na hato paNa tene atyAgrahathI potAne ghera jamavA laI gayA. kemake e maitrInuM Adya lakSaNa che. sanInA javAthI tenI sarva strIoe ciMtavyuM ke, "ApaNuM gharane, ApaNuM yauvanane ane ApaNuM jIvitane paNa dhikAra che ke jethI ApaNe ahIM kArAgRhanI jema baMdIvAna thaIne rahIe chIe. ApaNe pApI pati yamadUtanI jema kadipaNu dvArane choDato nathI, paraMtu Aje te kAMIka gayo che eTaluM sAruM thayuM che, mATe cAle, Aje te ApaNe kSaNavAra svecchAe vattie." Ave vicAra karIne sarva strIoe snAna karI, aMgarAga lagAvI uttama puSpamALAdi dhAraNa karI, suzobhita veSa dhAraNa karyo pachI jevAmAM te sarve hAthamAM darpaNa laI tipitAnuM rUpa temAM jetI hatI, tevAmAM te sonI Avyo ane te joIne atyaMta krodha pAme tethI teomAMthI eka strIne pakaDIne teNe evI mArI che, jethI hAthInA paga nIce caMpAyelI kamalinInI jema te mRtyu pAmI gaI. te joI bIjI strIo e vicAra karyo ke, "AvI rIte ApaNane paNa A duSTa mArI nAkhaze, mATe ApaNe ekaThI thaIne tene ja mArI nAkhIe. AvA pApI patine jIvate rAkhavAthI zuM phAyade che ?" A vicAra karIne te badhIe niHzaMka thaIne cArasone navANu darpaNe cakranI jema tenI upara pheMkyA, tethI tatkALa te tenI mRtyu pAmI gayo. pachI sarva strIo pazcAttApa karatI chatI citAvat gRhane bALI daI tenI aMdara rahI pote paNa baLIne mRtyu pAmI. pazcAttApanA me akAma nirjarA thavAthI te cArasone navANu strIo maraNa pAmIne purUSapaNe utpanna thaI. durdevayoge teo badhA ekaThA maLI koI araNyamAM kIllo karIne rahetA chatA cerI karavAne baMdha karavA lAgyA. pele senI mRtyu pAmIne tiryaMca gatimAM utpana thaye. tenI je eka patnI prathama marI gaI hatI, te paNa tiryaMcamAM utpanna thaI. ane pachI brAhmaNanA kuLamAM putrarUpe thaI. tenI pAMca varSanI vaya thatAM pelo sonI teja brAhmaNane ghera tenI benapaNe utpanna thayA. mAtApitAe te putrIne pALaka pelA putrane TharAvyuM. te potAnI benanuM sArI rIte pAlana karato hato, tathApi ati duSTatAthI te royA karatI hatI. eka vakhate te dvijaputra tenA udarane paMpALatAM acAnaka tene gusthAne aDakyA, eTale te rotI baMdha thaI. te uparathI teNe rUdanane baMdha karavAne te upAya jANe. pachI jyAre te rUdana kare tyAre te tenA gusthAnane sparza karato hato, eTale te rotI rahI jatI hatI. eka vakhate tenA mAtApitAe tene tema karato je eTale kedhathI tene mArIne gharanI bahAra kADhI mUkyo. te koI girinI guphAmAM cAlyo gaye. anukrame je pALamAM pelA cArase ne navANu cera rahetA hatA, tyAM te jaI pahoMce ane te zeronI sAthe tene samAgama thavAthI tenI bheLA bhaLI gaye. ahIM tenI bena yuvAvasthAne pAmatAM kulaTA thaI. te svacchAthI pharatI pharatI ekAda koI gAmamAM AvI. pelA cAre e teja gAmane lUMTI lIdhuM ane te kulaTAne pakaDI jaIne e badhAe tene strI tarIke aMgIkAra karI. eka vakhate badhA e vicAra karyo ke, "A bIcArI ekalI che, tethI ApaNA badhAnI sAthe bhegavilAsa karavAthI jarUra thoDA samayamAM te mRtyu pAmI jaze. mATe kaI bIjI strI lAvIe to ThIka." AvA vicArathI teo bIjI strIne lAvyA, tyAre pelI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 123 kulaTA strI IrSyAthI tenA chidra zodhavA lAgI ane potAnA viSayamAM bhAga paDAvanArI mAnavA lAgI. eka vakhate badhA cera ke I ThekANe corI karavAne gayA, te vakhate chaLa meLavIne pUrva strI keI bAnuM kADhI tene koI kuvAnI pAse laI gaI ane belI ke, "bhadra! je A kuvAmAM kAMIka che. te sarala strI jevA gaI eTale teNIe dhakko mArIne tene aMdara nAkhI dIdhI. coroe AvIne pUchayuM ke, "pelI strI kyAM che?" eTale te bolI, "mane zI mAluma, tame tamArI patnIne kema jALavatA nathI ?" ceree jANI lIdhuM ke, "jarUra te bIcArIne ANe IrSothI mArI nAkhI che." pelA brAhmaNe vicAryuM ke, "zuM A mArI durazIlA bhaginI haze ? tevAmAM teNe loko pAsethI sAMbhaLyuM ke, "ahIM sarvajJa bhagavAna AvelA che, eTale te ahI Avyo, ane pitAnI benanA du:zIla viSe pUchavAnI lajajA thavAthI teNe prathama manathI ja pUchayuM, pachI meM kahyuM ke "vANIthI pUcha." eTale teNe "vAsA, sArA evA akSarothI te strI zuM mArI bahena che ? ema pUchayuM. tene amo e gva eTalo ja uttara ApIne "te tenI bena che ema jaNAvI dIdhuM. A pramANe rAga dveSAdikathI mUDha thayelA prANIo A saMsAramAM bhavabhava bhame che ane vividha duHkhanA pAtra thayA kare che." A pramANe sarva hakIkta sAMbhaLI te puruSe parama saMvegane pAmIne prabhu pAse dIkSA lIdhI ane pAche pallImAM AvyA. tyAM jaIne teNe cAraso navANuM cerane pratibaMdha Ape, tethI te badhAe e paNa vrata grahaNa karyuM. gya samaye mRgAvatIe uThI prabhune namIne kahyuM ke "caMDaprota rAjAnI AjJA meLavIne huM dIkSA laIza." pachI caMDapradyota pAse AvIne kahyuM ke-"je tamArI saMmati hoya te huM dIkSA lauM, kAraNa ke huM A saMsArathI udvega pAmI chuM, ane mAro putra to tamane pIja dIdhuM che." te sAMbhaLI prabhunA prabhAvathI pradyotarAjAnuM vaira zAMta thaI gayuM eTale teNe mRgAvatInA putra udayanane kauzAMbI nagarIno rAjA karyo ane mRgAvatIne dIkSA levAnI AjJA ApI. pachI mRgAvatIe prabhunI samipe dIkSA lIdhI. tenI sAthe aMgAravatI vigere protarAjAnI ATha strIoe paNa dIkSA lIdhI. prabhue keTalIka zikSA ApIne temane caMdanA sAdhvIne seMpI teoe te sAdhvInI sevA karIne sarva samAcArI jANI lIdhI. have parama samRddhivaDe nirUpama evuM vaNijakagrAma nAme eka vikhyAta nagara hatuM. temAM pitAnI jema prajAne pALanAra jitazatru nAme prakhyAta rAjA rAjya karato hato. te nagarane viSe pRthvI para caMdra Avyo hoya tema jenA darzanathI netrane AnaMda thAya te 'AnaMda' nAme eka gRhapati rahete hate. caMdrane rohiNInI jema tene "zivAnaMda' nAme rUpalAvaNyavatI eka patnI hatI. teNe cAra karoDa senaiyA bhaMDAramAM, cAra karoDa vyAje ane cAra karoDa vyApAramAM rokyA hatA, tathA gAyanA cAra gokuLa hatA. te nagaranI IzAna dizAmAM Avela chellAka nAmanA parAmAM te AnaMdanA ghaNA baMdhao ane sa rahetA hatA. anyadA samaye pRthvI para vihAra karatA karatA siddhArthanaMdana zrI vIraprabhu te nagaranA putipalAza nAmanA udyAnamAM samavasaryA. rAjA jitazatru prabhune AvelA sAMbhaLI saMjamathI parivAra sAthe temane vAMdavA gaye. AnaMda paNa page cAlI prabhunA caraNa pAse Ave, ane karNane amRtanA gaMDuSa jevI prabhunI dezanA sAMbhaLyA pachI mahA manavALA AnaMde prabhunA caraNane namIne bAra prakAranA gRhastha dharmane aMgikAra karyo.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 8 me tenI aMdara zivAnaMdA sivAya bIjI strIono ane nidhimAM, vyAjamAM ane vyApAramAM rahelA bAra koTI senaiyA uparAMta bIjA dravyano tyAga karyo. gAyanA cAra dhaNa vinA bIja dhaNano ane pAMcase haLa uparAMta bIjA haLane temaja 100 kSetra uparAMta kSetrane paNa tyAga karyo. pAMcaso gADAM uparAMta bIjA gADAMone vyApAra nimitta tyAga karyo, ane dizAomAM pravAsa karavA mATe cAra vahANa uparAMta bIjA vahANone tyAga karyo. gaMdhakASAyI (rakta) vastra vinA aMga luMchavAnA vastrane tyAga karyo, ane A (lIlI) madhuSTi (jeThImadha) sivAya bIjA daMtadhAvana (dAtaNa)ne tyAga karyo. kSIrAmalaka vinA bIjAMphaLone tajI dIdhAM ane sahastrapAka tathA zatapAka tela vinA bIjA atyaMgane tyAga karyo. eka jAtanI sugaMdhI gaMdhADhaya udvartana sivAya bIjA uddhattana tajI dIdhAM ane ATha auSTrIka pANInA kuMbha karatAM vadhAre pANIthI nahAvuM tyajI dIdhuM. kSemayugaLa sivAya bIjAM vastrane tyajI dIdhAM ane zrIkhaMDa, agara tathA kezara vinA bIja vilepanane choDI dIdhAM. mAlatInI mALA sivAya bIjI mALA ane kamaLa sivAya bIjAM puSpane tyAga karyo. kaNikA* tathA nAmAMkti mudrikA sivAya bIjA AbhUSaNone tyAga karyo ane turUSkapa tathA agarU sivAya bIjA dhUpane tyAga karyo. ghebara tathA khAMDanA khAjA sivAya bIjI sukhaDI tyajI dIdhI ane kAjhapeyA vinA bIjA piya bhojanano tyAga karyo. kamaLazALI vinA bIjA bhAtane tajI dIdhA ane aDada, maga tathA kalAya vinA bIjA kaThoLanI dALane vasarAvI dIdhI. zaradda RtunA gAyanA ghI vinA bIju ghI tajI dIdhuM ane svastika, maMDukI tathA vAsukITa vinA bIjA zAka choDI dIdhAM. AMbalI vinA bIjA azla padArthane ane AkAzanA pANI sivAya bIjA pANIne vasarAvI dIdhAM tema ja paMcamugadhI tAMbuLa vinA bIjA mukhavAsane tajI dIdhAM. A pramANe niyama laI harSa pAmate AnaMda ghera Avyo ane pite grahaNa karelA gRhastha dharmanI savistara hakIkata zivAnaMdAne kahI. te sAMbhaLI gRhidharmanI athI zivAnaMdA pitAnA kalyANane mATe tatkALa vAhanamAM besI prabhunA caraNa samIpe AvI. prabhune namI zivAnaMdAe paNa samAhita mane temanI AgaLa gRhidharma aMgIkAra karyo. pachI bhagavaMtanI vANIrUpa sudhAnA pAnathI harSita thaI chatI zivAnaMdA prakAzita vimAna jevA vAhanapara besIne pitAne ghera AvI. pachI gautamasvAmIe praNAma karIne sarvane pUchayuM ke, "he svAmI ! A mahAtmA AnaMda yatidharmane grahaNa karaze ?" trikAladaza prabhu bolyA ke, AnaMda zrAvaka cirakALa zrAvaka dhamane pALaze ane maraNa pAmIne saudharma devalokanA arUNaprabhA vimAnamAM cAra palyopamanA AyuSyavALA devatA thaze." gaMgAnA kinArA para rahetA haMsanI zreNi jevA suMdara rItyadhvajothI virAjamAna caMpA nAme eka moTI nagarI che, temAM sarpanA zarIra jevI bhujAvALo ane lakSamInA kulagraharUpa jitazatru nAme rAjA che. te nagaramAM kAmadeva nAme eka buddhimAna kulapati rahe che. te mArgamAM AvelA mahAna vRkSanI jema aneka lokone AzrayabhUta che. sthira rahelI lakamI jevI ane bhadra AkRtivALI bhadrA nAme tene sadharmiNI (patnI) che. tene cha karoDa sonaiyA 1. eka jAtanA kSIra jevA madhura AmaLA. 2. bahu nAnA ke bahu moTA nahIM-ucita pramANavALA ghaDA te auSTIka kaMbha. 3 TIkAkAra be sutarU vastra kahe che. 4 kAnamAM paheravAmAM kaMDahe 5 seArasa. 6 maga vigere yukta ghImAM taLelI taMduLanI piyA. 7 eka jAtanuM caNa jevuM dhAnya, vaTANuM ke masura 8 A traNe jAtanA zAkanA cokkasa nAma samajAtA nathI, TabAmAM paththavo, agathIo ne DeDI kahe che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ pava 10 mu 125 bhaMDAramAM, cha karoDa vepAramAM che. daza daza hajAra gAyovALA cha gAkuLA che. anyadA pRthvIpara vihAra karatAM karatAM zrI vIraprabhu pRthvInA mukhamaMDana jevA te nagaranI bahAra rahelA puNyabhadra nAmanA udyAnamAM AvIne samavasaryA, te khabara sAMbhaLI kAmadeva page cAlato bhagavaMtanI pAse Avyo ane zravaNane amRtarUpa dha dezanA sAMbhaLI, pachI zuddha buddhivALA kAmadeve deva, manuSya ane asuronI samakSa gurU zrI vIraprabhunI pAse khAra prakAranA gRhidharma aMgIkAra karyA. teNe bhadrA sivAya bIjI strInA, gAyAnA cha gAkuLa uparAMta bIjI gAyAnA ane bhaDAra, vyAja ane vyApAramAM rahelA cha koTI dravya uparAMta dravyanA tyAga karyo. khAkInI bIjI vastuonA paNa AnaMda zrAvakanI jema niyama grahaNa karyAM. pachI prabhune namIne te pAtAne ghera gayA, ane pote lIdhelA zrAvakatrata sabaMdhI khakhara bhadrAne kahyA, eTale bhadrAe paNa prabhu pAse jaIne zrAvakanAM vrata graheNu karyAM. gaMgAnadIne kAMThe kAzI nAme eka uttama nagarI che, je vicitra ane ramaNika racanAthI pRthvInA tilakanI zaiAbhA hAya tevI dekhAya che. amarAvatImAM iMdranI jema te nagarImAM akhaMDita parAkramavALeA jitazatru nAme uttama rAjA che, ane jANe mAnavadharma manuSyapaNAne prApta thayo heAya tevA culanIpitA nAme eka dhanADhaya gRhastha tyAM rahe che. jagatane AnaMdadAcaka te gRhasthane cadrane zyAmAnI jema zyAmA nAme eka anukULa rUpavatI ramaNI che. te zreSThInI pAse ATha kreDa bhaMDAramAM, ArDa krADa vyAje ane ATha krADa vyApAramAM maLI cAvIza koDa sonaiyAnI saMpatti che. eka eka gAkuLamAM daza daza hajAra gAyAvALA tene ATha gAkuLa che, ke je lakSmInA kuLagRha jevA zAle che. ekadA te nagarInA keSTaka nAmanA udyAnamAM vihAra karatA zrIvIraprabhu samavasaryA, eTale i"dra sahita devatAo, asuro ane jitazatru rAjA prabhune vAMDhavA AvyA. temaja te khakhara sAMbhaLIne culanIpitA paNa jagatpati vIrane vAMdavAnI IcchAthI yAgya AbhUSaNA paherI page cAlatA tyAM AvyeA. bhagavaMtane namI cAgya sthAne esI culanIpitAe pa2ma bhaktithI aMjaLI joDIne dha dezanA sAMbhaLI. jyAre padA uThI tyAre culanI ipatAe prabhunA caraNamAM namI vinIta thaine kahyuM ke-"he svAmI ! amArA jevAne bedha ApavA mATe ja tame pRthvIpara vicarA che, kAraNa ke sUrya'nu' saMkramaNa jagatane prakAza ApavA sivAya bIjA koI paNa athe` hetu nathI. sa jananI pAse jaIne yAcanA karIe te te di Ape ke na Ape paNa tame te yAcanA vagara dhama ApeA che, tenA hetu mAtra tamArI kRpA ja che. hu' jANuM chuM ke ApanI pAse yatidharma grahaNa karU tA ThIka, paNa mArA jevA maMdabhAgya manuSyamAM teTalI ceAgyatA nathI. tethI he nAtha ! huM zrAvakadharmanI yAcanA karU chuM, te mane prasanna thaine ApeA, kAraNa megha pAtAnI meLe jaLa vahana karI yAgya lAge tyAM varase che.'" prabhue kahyuM ke "jema sukha upaje tema karo." eTale prabhunI sa'mati maLatAM teNe khAra prakAranA zrAvakadharma grahaNa karyAM, cAvIza koTI dhanathI vizeSa dhananA ane gAyAnA ATha gokuLathI vadhAre gAkuLanA teNe tyAga karyA. te sivAya bIjI vastuonA paNu kAmadeva zrAvakanI jema teNe niyama lIdhA. tenI patnI zyAmAe paNa prabhunI pAse zrAvakanAM vrata aMgIkAra karyA e samaye gautama gaNudhare prabhune namIne pUchyuM ke, "he svAmI ! A culanIpitA zrAvaka mahAvratadhArI thaze ke nahIM ?" prabhu melyA ke, "te A bhavamAM yatidhane pAmaze nahI', paNa gRhastha dharma prItipUrvaka pALI mRtyu pAmIne saudhama devalAkamAM deva thaze. tyAM arUNAbha nAmanA vimAnamAM cAra palyApamanuM AyuSya bheLavI tyAMthI cavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaine nirvANane pAmaze.''
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 saga 8 me te ja nagaramAM surAdeva nAme eka gRhastha rahetuM hatuM. tene dhanyA nAme priyA hatI. tenI pAse paNa kAmadevanI jema puSkaLa dhana hatuM. teNe paNa kAmadevanI jema prabhunI pAse jaIne zrAvakanA vrata grahaNa karyA ane dharma vaDe dhanya evI tenI dhanyA nAmanI tenI patnIe paNa zrAvakapaNuM grahaNa karyuM. zrI vIra prabhu tyAMthI vihAra karIne AlaMbhikA nagarIe padhAryA. tyAM zaMkhavana nAmanA udyAnamAM prabhu samavasaryA. te nagarImAM cuddhazataka nAme gRhastha rahete hato. te paNa kAmadevanA je mRddhimAn hato. tene bahulA nAme strI hatI. te paNa kAmadevanI jema zrI vIraprabhunA caraNa pAse gaye ane pitAnI bahulA strInI sAthe teNe gRhIdharma ane bIjI niyamo paNa grahaNa karyA. vihAra karatAM karatAM prabhu anyadA kAMpItyapure AvyA, ane sahassAmravana nAmanA udyAnamAM samavasaryA. tyAM kAmadevanA je dhanavAna kuMDaLika nAme gRhastha rahetuM hatuM. tene zIlavaDe alaMkRta puSpA nAme zrI hatI. teNe paNa pu"pAnI sAthe kAmadevanI jema prabhunI pAse jaIne zrAvaka vrata ane bIjI niyamo grahaNa karyA. - pilAzapura nAmanA nagaramAM zabdAlaputra nAme eka kuMbhAra rahetuM hatuM. te gozALAno upAsaka hato. tene agnimitrA nAme strI hatI. tene eka keTI sonIyA bhaMDAramAM, eka koTI vyAje ane eka kaTI vyApAramAM hatA, temaja eka gAyanuM gokuLa hatuM. pilAzapuranI bahAra te kuMbhAranI pAMcase dukAne tenA mATInA vAsaNo vecavAnI hatI. anyadA azokavanamAM kaI devatAe AvIne tene kahyuM ke, "kAle prAtaHkALe mahAbrahma ane trilekapUjita sarvajJa prabhu ahIM Avaze. temane pITha, phalaka ane saMskAraka vigere ApIne te temanI sevA karaje." evI rIte be traNavAra kahIne te deva aMtardhAna thaI gaye. zabdAlaputra kuMbhAre bhaktithI vicAryuM ke, "jarUra mArA dharmagurU sarvajJa evA gazALA ja prAta:kALe ahIM Avaze." A vicAra karIne te temanI rAha joI rahyo hato, tevAmAM prAtaHkALe zIvaraprabhu sahasAmravana nAmanA udyAnamAM AvIne samavasaryA. te hakIkata sAMbhaLIne kuMbhakAre tyAM jaI bhagavaMtane vaMdanA karI. prabhu dezanA ApIne te kulAla pratye belyA ke-"he zabdAlaputra ! gaI kAle ke I devatAe azekavanamAM AvIne tene kahyuM hatuM ke, kAle prAta brahmA ane sarvajJa evA ahaMtaprabhu ahIM Avaze, temanI tAre pITha, phalaka vigere ApIne upAsanA karavI. te vakhate te paNa vicAryuM hatuM ke, prAtaHkALe gozALa ahIM Avaze." AvA prabhunAM vacana sAMbhaLIne teNe ciMtavyuM ke "aho ! A sarvajJa mahobrAhmaNa ahaMta zrI mahAvIra prabhuja atre padhAryA, te te mAre namaskAra karavA yogya ane sarvathA upAsanA karavA gya che." A pramANe vicArI Ubho thaI prabhune namI aMjali joDIne te bolyA ke, "he svAmI! A nagaranI bahAra je mArI pAMcase kuMbhakArapaNAnI dukAno che temAM rahe ane pITha, phalaka vigere je joIe te grahaNa karIne mArA para anugraha kare." prabhue tenuM vacana svIkAryuM ane gozALAnI zikSAthI teNe grahaNa karelA niyativAdathI yuktipUrvaka nivRtta karI dIdhuM. pachI teNe niyativAda cheDI purUSArthane pramANe karI AnaMda zrAvakanI jema prabhunI pAse zrAvakanA trata grahaNa karyA. tenA niyamamAM eTaluM vizeSa ke, teNe bhaMDAra, vyAja ane vyApAramAM maLI traNa keTI suvarNa rAkhyuM, ane gAyanuM eka gokuLa rAkhyuM. tene agnimitrA nAme patnI hatI, tene teNeja pratibaMdha pamADo, eTale teNe paNa prabhunI pAse jaI zrAvakanAM vrata svIkAryA. pachI prabhue tyAMthI anyatra vihAra karyo.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM. 127 gozALa lakavANIthI sAMbhaLyuM ke, "zabdAlaputre AchAvakAmatane choDI daIne nirgathe sAdhuonA zAsanane svIkAryuM che. tethI "cAla, huM tyAM jaI te zabdAlaputrane pAcho AjIvikAmatamAM pUrvanI jema sthApana karUM.' ema dhArI gozALa pitAnA matavALAothI paravale tene ghera AvyA. zabdAlaputre gozALAne daSTithI paNa mAna ApyuM nahIM, tethI zadAlaputrane potAnA matamAM sthApana karavAne ane zrAvaka vratamAMthI calita karavAne azakta thaye chata gazALe tyAMthI pAchA cAlyA gaye. anyadA viraprabhu rAjagRha nagaranI bahAra AvelA guNazIla nAmanA daityamAM samavasaryA. te nagaramAM culanI pitAnI jeTalI samRddhivALe mahAzataka nAme eka gRhastha hato. tene revatI vigere tera patnIo hatI. revatI ATha keTI suvarNa ane ATha gAnA gokuLa pitAnA pitAne tyAMthI lAvI hatI, ane bIjI pratyeka strIo ekeka keTI suvarNa ane eka eka gAyanuM gokuLa lAvI hatI. teNe paNa culanI pitAnI jema prabhunI pAse zrAvakanA vrata ane niyame grahaNa karyA temaja te strIo vinA bIjI strIone tyAga karyo. ekadA prabhu vihAra karatA karatA zrAvastIpurIe AvyA, tyAM kepTaka nAmanA upava. namAM samavasaryA. te nagarImAM AnaMdanA jevo kRddhimAna naMdinIpitA nAme gRhastha raheto hato. caMdrane azvinInI jema azvinI nAme tene priyA hatI. zrI vIraprabhunA mukhathI dharmadezanA sAMbhaLI teNe paNa AnaMdanI jema zrAvakapaNuM ane niyame grahaNa karyA. teja nagaramAM AnaMdanA jeTalI samRddhivALo lAMtakapitA nAme eka bIjo gRhastha rahete hate. tene madhura bhASaNa karanArI phAgunI nAme patnI hatI. teNe paNa vIraprabhunI pAse AvI dezanA sAMbhaLIne AnaMdanI jema zrAvakapaNuM ane niyamo grahaNa karyA. A pramANe devatAothI paNa akSebhya ane parvatanI jema zrAvakapaNAmAM sthira rahenArA zrI vIraprabhunA mukhya daza zrAvaka thayA. evI rIte kamaLane sUryanI jema bhavyajanane pratibaMdha karatA zrI vIra bhagavaMta pharIne kauzAMbI nagarIe padhAryA. divasane chele pahore caMdra sUrya svAbhAvika (zAzvata) vimAnamAM besI prabhune vAMdavA AvyA. teonA vimAnanA tejathI AkAzamAM udyota thayela joI lo ke kautukathI tyAMja besI rahyA. rAtri paDavAthI pitAne uThavAne samaya joI caMdanA sAdhvI potAnA parivAra sAthe vIraprabhune namIne pitAne upAzraye gayA, paraMtu mRgAvatIe sUryanA udyotanA tejavaDe divasanA bhramathI rAtri thayelI jANI nahIM, tethI te tyAM ja besI rahI. pachI jyAre sUrya caMdra cAlyA gayA, tyAre mRgAvatI rAtri paDI gaI jANI kALAtikemanA bhayathI cakti thaI upAzraye AvI. caMdanAe tene kahyuM ke, "are mRgAvatI ! tArA jevI kulIna strIne rAtre ekalA bahAra rahevuM zuM ghaTe che?" A vacana sAMbhaLI te caMdanAne vAraMvAra khamAvavA lAgI. tema karatAM karatAM zubha bhAvavaDe ghAtakarmanA kSayathI mRgAvatIne kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate nidrAvaza thayelA caMdanAnI paDakhethI sarpa jato hato, tene kevaLajJAnanI zaktithI joIne mRgAvatIe temano hAtha saMthArAparathI UMce lIdhe. tethI caMdanAe jAgIne pUchyuM ke mAre hAtha kema UMce karyo? mRgAvatI belI-"ahI meTa sarpa jato hato, caMdanAe pharIne pUchayuM ke, "are mRgAvatI ! AvA samaye vIMdhAya tevA gADha aMdhakAramAM te zI rIte sarpa je ? ethI mane vismaya thAya che." mRgAvatI balI- he bhagavatI ! meM mane utpanna thayelA kevaLajJAna cakSuthI tene dIThA." te sAMbhaLatAM ja "are ! kevaLInI AzAtanA karanArI evI mane dhikkAra che evI rIte pitAnA AtmAnI niMdA karatAM caMdanAne paNa kevaLajJAna utpanna thayuM.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 8 mA A arasAmAM gautamasvAmIe prabhune pUchyuM ke, svAmI! je sthira padArthA che te zuM kardi peAtAnA svabhAvathI calita thatA haze ? ke jethI sUrya caMdranA vimAna calita thaI ne ahI AvyA ?' prabhu e!yA ke A avasarpiNImAM daza AzcaryA thayA che, te A pramANe-ariha'tane kevaLajJAna thayA pachI upasaga, garbhamAMthI haraNu, sUrya caMdranA vimAnanuM avataraNa, camaredranA utpAta, abhAvI pariSad, eka samaye utkRSTa avagAhanAvALA ekasAne ATha siddha, dhAtakIkhaMDanI aparakakAmAM kRSNanuM gamana, asa yamInI pUjA, zrI tIrthaMkara, ane hariva'za kuLanI utpatti. A daza AzcayanI aMtargata sUrya caMdranA vimAnanuM avataraNa paNa Azcarya bhUta ja thayelu che.' A pramANe kahI tyAMthI vihAra karIne prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA. tyAM nagaranI bahAra kASTaka nAmanA udyAnamAM samavasaryA, 128 tyAM teolezyAnA baLathI virodhanA nAza karanAra, aSTAMga nimittanA jJAnathI leAkeAnA mananI vArtAne kahenAra ane jina nahi chatAM jina nAmane dhAraNa karanAra gAzALA prathamathI AvaleA hateA. te hAlAhalA nAmanI kAi kuMbhakArInI dukAnamAM utaryA hatA. tenI 'arha'ta' tarIkenI khyAti sAMbhaLI mugdha leAkeA pratidina tenI pAse AvI upAsanA karatA hatA. evA vakhatamAM gautamasvAmI prabhunI AjJAthI tuM pAraNuM karavA mATe nagaramAM bhikSA levA gayA. tyAM temaNe sAMbhaLyu ke, aDI gazALA a`ta ane sarvajJanA nAmathI vikhyAta thaIne AvelA che.' sAMbhaLatAM ja gautamasvAmI kheda pAmI bhikSA laine prabhunI pAse AvyA. pachI vidhipUrvaka pAraNu karI cAgya avasare gautamasvAmIe badhA lokonI samakSa svaccha buddhithI prabhune pUchyuM ke, 'he svAmI ! A nagarImAM leAkeA gAzALAne sajJa kahIne melAve che, te ghaTe che ke nahIM ?" prabhu khelyA ke, "e makha ane maMkhaLInA putra gAzALA che. e kapaTI ajina chatAM potAnA AtmAne jina mAne che. he gautama ! me ja tene dIkSA ApI che, zikSA paNa me' ja ApI che, ane pachI te mithyAtvane pAmI gaye che; te sana nathI '' prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI nagarajane nagarImAM cAre tarapha cauTAmAM ane zerIomAM paspara kahevA lAgyA ke, ahA bhAI! zrI vIraprabhu arhaMta ahIM' AvelA che te kahe che ke, A gAzALA te makhalIneA putra che, ane te pote mithyA sarva jJa mAne che.' AvA leAkeA pAsethI khabara sAMbhaLI gozALAne kALA sarpanI jema atyaMta kepa utpanna thaye; tethI potAnA parivArathI parasercI chatA kAMIka viparIta karavAne taiyAra thaI gayA. e samaye prabhunA ziSya ane sthavirAnA agraNI AnaMdamuni chaThThanuM pAraNu karavAne mATe nagarImAM bhikSA levAne AvyA. je hAlAhalA kubhakArIne ghera gAzALA rahetA hato tyAM thaine AnaMdamuni nIkaLyA, eTale tene geAzALe bAlAvyA, ane tiraskArapUrvaka A pramANe kahyuM ke, "are AnaMda! tArA dharmAcArya leAkeAmAM potAnA satkAra karAvavAnI IcchAthI sabhA vacce mArA atyaMta tiraskAra kare che, ane kahe che ke geAzALA to makha putra che, arhata tathA sajJa nathI, paNa haju zatrune dahana karavAne samartha evI mArI tejAlezyAne jANatA nathI; paraMtu huM tene piravAra sahita bhasma karI daIza. mAtra tane ja ekalA cheDI daIza. te upara eka draSTAMta sAMbhaLa-- "pUrva kSemilAnagarImAM avasara, prasara, savAda, kAraka ane bhalana nAmanA pAMca Nika rahetA hatA. teo anyajJA keTalAka kariyANAnA gADAM bharIne vyApAra karavA nIkaLyA.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 sa 129 mArge jatAM teo koI nirjana araNyamAM peThA, tyAM te pAMce jaNmasthaLamAM gayA hoya tema tRSAthI AkrAMta thai gayA, tethI te mahATavImAM aTana karIne teo jaLa zeAdhavA lAgyA. teemAMthI bhamatA bhamatA avasarane pAMca zikharavALA eka rAphaDo jovAmAM AvyeA. teNe te cAre mitrone batAvyA. pachI teoe maLIne temAMthI pUrvanu zikhara phADayuM, temAMthI puSkaLa jaLa nIkaLyuM, tenuM pAna karIne teo svastha thayA. pachI prasare kahyuM ke, "AnuM dakSiNa zikhara phADIe temAMthI jarUra ApaNane kAMIka khIjI vastu maLaze.' tyAre avasare kahyuM ke, 'ApaNe te khAvu. yAgya nathI kAraNa ke temAMthI kadI sapa nIkaLe teA zuM karIe, kemake rAphaDA sarpanuM ja sthAna hoya che.' te sAMbhaLI savAda elyA ke, 'tamArA khelavAmAM moTo phera paDayo che, kemake prathama phreADelA zikharamAMthI sarpa nIkaLyA nathI paNa jaLa nIkaLyuM che.' avasare kIvAra kahyuM ke, e to daivayeAge jaLa nIkaLI gayuM.' eTale kAraka kholyA ke, teja pramANe kaDhi daivayeAge AmAMthI paNa bIjI vastu nIkaLaze.' A pramANe kahIne kAraka te kheAdavA lAgyA. eTale A karavAmAM mArA mata nathI' ema kahI avasara potAnA gADAmAM besI AgaLa cAlyA tyAre bhalana kholyA ke, kadi avasara cAlyA gayA to bhale gayA, enA vinA paNa ApaNe A zikharane khAdIzu,' A pramANe vicArI teo khAdavA lAgyA. te khAdatA temAMthI trAMbAnANuM puSkaLa nIkaLyuM; eTale avasara vinA bAkInA cAre jaNAe te vaheMcI lIdhuM, pachI temaNe lAbhathI trIjuM zikhara khAvuM, te temAMthI rUpu nIkaLyuM; eTale teoe prathamanuM trAMbAnANuM tajI dai rUpuM vaheMcI lIdhuM. pachI ceAthu zikhara khAghuM, to temAMthI suvarNa nIkaLyuM, eTale lAbhathI rUpAne cheADI daI ne suvarNa vaheMcI lIdhuM. pachI temaNe jANyuM ke 'A pAMcamA zikharamAM to jarUra rahnA ja haze' evA vicArathI te leAbhAMdha viSNukAe tene paNa khAvuM, kemake 'lAbhathI lAbha vadhe che.' paraMtu atyaMta mathana karelA samudramAMthI chevaTa kAlakUTa nIkaLyuM hatu' tema te zikhara khADhatAM eka dRSTiviSa sarpa nIkaLyA. te sarpa rAphaDA upara caDI sUrya sAme joIne viSardaSTithI joyuM ke tatkALa vRSabha sahita cAra gADAM ane cAre viSNukA dahana thaI gayA. pelA avasarane nirlobhI jANIne tenI adhiSThAtAdevIe baLada ane gADA sahita teNe dhArelA sthAnake paheAMcADI dIdhA.' he AnaMdamuni ! A pramANe te cAra vaNikanI jema huM tArA gurUne khALI nAMkhIza ane pelA avasaranI jema tane cheADI mukIza." A pramANe sAMbhaLI bhikSA samApta karI AnaMdamuni prabhu pAse AvyA ane geAzALe kahyuM hatu. te badhuM kahI sa`bhaLAvyuM. pachI teNe zakti thaine pUchyuM ke, "he svAmI! gauzALe kahyuM ke 'huM bhasma karI daIza' te tenuM unmatta bhASaNa che ke tema karavAne te samartha che ?" prabhu bolyA ke, te ata sivAya bIjAnI upara tema karavAne samartha che, ane te anArya buddhithI aMtane saMtApa mAtra karI zake che. mATe Anandre ! tu jaine gautama vigere sarva munine A khabara kahe ke jethI tenI sAthe kAI bole nahi. tevI preraNA karavAthI tArU paNa hita thaze. kemake dharmAMnA vighna paNa ApaNane pIDe che.' AnaMde tarata ja sarve muni pAse jaIne te pramANe kahyuM, tevAmAM gAzALA prabhu pAse AvyA ane A pramANe melyA ke-" are kAzyapa ! tuM 'A geAzALA makhaliputra che ane mArA ziSya che' ityAdi je leAkA pAse bele che, te tArU bhASaNa mithyA che; kemake je tArA ziSya geAzALA hato, te zukalakuLaneA hato, 17
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 sa 8 mA te to dharma dhyAnathI mRtyu pAmIne devagatimAM utpanna thayelA che. tenuM zarIra upasaga ane pariSahA sahana karavAmAM samartha jANI mArU zarIra cheADI daine huM temAM peDA chu, mArU nAma to udAya nAme muni che. tethI mane jANyA vagara A ma'khalinA putra gauzALA mArA ziSya che' evu kema kahe che ? tuM kAMI mArA gurU nathI." prabhu bolyA ke-"gAzALA ! jema koi alpa buddhivALA cAra peAlIsathI pakaDAya tyAre kAI khADAnuM ke du vananu DhAMkaNu nahI' maLavAthI te una, zaNu, rU ke ghAsathI peAtAnA zarIrane DhAMkI peAtAnI jAtane gupta thayelI mAne, tema tuM paNa 'huM gozALA nathI' evuM kheAlI tArI jAtane DhAMkavA mAge che, paNa tuM zA mATe asatya khele che ? tu teja che, khIje nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI gAzALA krodha karIne khelyA ke-"are kAzyapa ! Aje tuM bhraSTa thaI jaIza, naSTa thaI jaIza, nAza pAmI jaiza." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI prabhunA ziSya sarvAnubhutimuni prabhu uparanA atyaMta rAgathI te sahana karI zakaLyA nahi, tethI te gAzALA pratye khAlI uThayA ke, "are gozALA ! A gurUe tane dIkSA ApI che ane temaNe ja zikSA paNa ApI che, te chatAM tuM kema tenA nidbhava kare che ? tu ja gozALA chuM." te sAMbhaLatAM ja kApAyamAna thaine geAzALe diviSasapa dRSTirUpa javALA mUke tema te sarvAnubhUti muni upara tejolezyA mUkI. mahAzaya sarvAnubhUti geAzALAnI tejolezyAthI drugdha thai zubha dhyAne maraNa pAmIne sahasrAra devalAkamAM devatA thayA. peAtAnI legyAnI zaktithI gava pAmelA gAzALA pachI vAra vAra bhagava tanI nirbhatsa nA karavA lAgyA; eTale bIjA sunakSatra nAme bhaktimAna ziSye prabhunI niMdA karanAra te gozALAne sarvAnubhUtinI jema ghaNAM zikSAnAM vacanA kahyAM. tethI geAzALe temanI upara paNa teolezyA mUkI, eTale temanuM zarIra paNa khaLavA lAgyuM. tatkALa te munie prabhune pradakSiNA karIne pharIvAra vrata laI, AlAcanApratikramaNa karI, badhA munione khamAvyA, ane mRtyu pAmIne azruta kalpamAM devatA thayA. gAzALA pAtAne vijayI mAnato chato prabhune kaThora vacaneAvaDe AAza karavA lAgyA. tathApi ekAMta dayALu prabhu khelyA ke-'are geAzALA ! meM tane dIkSA ane zikSA ApIne zrutanu bhAjana karyA, tathApi tuM mArAja avarNavAda khAle che to tArI buddhi kema pharI gaI che !' prabhunAM AvAM vacanathI ati kopa pAmelA gAzALAe kAMika najIka AvIne prabhunI upara paNa tejolezyA mUkI; para`tu te tejolezyA parvata upara mahAvAyunI jema prabhunI upara asamartha thaI ane teNe bhaktithI prabhune pradakSiNA karI. te tejolezyAthI kAMThA uparanA ghAsamAM utpanna thayelA dAvAnaLathI nadInuM jaLa jema tape tema mAtra prabhunA aMgamAM saMtApa utpanna thayA; pachI A duSTe mane akArya karavAne prerI' evA kredhathI te tejolezyAe pAchI pharIne chaLathI gozALAnAja zarIramAM praveza karyA. tenAthI aMdara dahana thatA chatAM paNa geAzALe dhI thaIne uddhRtapaNe prabhune A pramANe kahyuM ke, "are kAzyapa ! mArI tejolezyAthI atyAre tu* khacI gayA che, teA paNa tenAthI thayelA cittajavarathI pIDita thaIne AjathI cha mAsane aMte tu' chadmasthapaNAmAMja maraNa pAmIza." prabhu melyA "are gozALA ! tAro e Agraha vRthA che, kAraNa ke hu to haju bIjA seALa varSa sudhI kevaLIpaNe ja vihAra karIza, paNa tuM AjathI sAtame divase tArI ja teolezyAthI thayelA pittajavarathI pIDita thaine mRtyu pAmIza, temAM jarA paNa sa`zaya nathI." pachI tejolezyAthI jenuM zarIra glAni pAmI gayu' che evA gAzALA vilApa karato karato tyAMja vAyuthI zALavRkSanI jema pRthvI para paDI gayA. te vakhate gurUnI avajJAthI kApa pAmelA gautama vigere muni mama vedhI vacanAthI gAzALAne uMce svare kahevA lAgyA ke- are mUkha je koI potAnA dharmAcArya thI prati
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 10 mu 131 kULa thAya che, tenI AvI dazA ja thAya che, are ! teM tArA dharmAcAya upara nAMkhelI teolezyA kayAM gaI ? bahu vakhata sudhI jema tema khelanArA ane e mahA munionI hatyA karanArA evA tArI upara paNa prabhue to kRpA karI. paraMtu have tu' svayameva mRtyu pAmIza. pUrve jo prabhue zItalezyAvaDe tArI rakSA na karI hAta tA tu vezakAyane mUkelI tejolezyAthI marI gayA heAta, te yAda kara." teonAM AvAM vacana sAMbhaLIne khADAmAM paDelA siMhanI jema asamartha banelo gozALA temane kAMI paNa nahi karI zakavA chatAM krodha vaDe uchALA mAravA lAgyA. pachI dIgha ane uSNu niHzvAsa nAMkhato, dADha ane kezane khecato, pagathI pRthvI para tADana karato ane 'are huM marAyeA' ema vAravAra kholato te prabhunI padAmAMthI nIkaLI gayA; ane lokeAthI cAranI jema tiraskAra karato chato te mAMDa mAMDa hAlAhalA kuMbhakArInI dukAne pahoMcyA. tenA gayA pachI prabhue munione kahyuM, "gAzALe je tejolezyA mArA vadha karavAne mArApara mUkI hatI, te peAtAnI ugra zaktithI vatsa, accha, kutsa, magadha, maga, vAlava, kAzaLa, pADa, lATa, vandri, mALi, malaya, vAdhaka, aMga, kAzI, ane sahyugirinA uttara pradeza--e pramANenA soLa dezane khALavAne zaktivAna hatI. gAzALe tejolezyAne atya`ta ugra tapa vaDe sAdhelI hatI." te sAMbhaLI gautama vagere munie parama vismaya pAmI gayA ke, "ahA ! satpurUSo zatru upara paNa mAtsaryuMbhAva rAkhatA nathI." ahI pAtAnI tejolezyAthI dahana thatA geAzALe hAthamAM madyanu pAtra laI ne madya pIvA mAMDavuM; pachI tenAthI madonmatta banIne gAzALA gAvA temaja nAcavA lAgyA; ane hAlAhalA kuMbhakArIne vAraMvAra aMjila joDI joDIne namavA vAgyA. pAtrane mATe cALelI mRttikA laI laI ne zarIre cALavA lAgyA, ane gharanI khALamAM ALoTI vAraMvAra gharanI khALanuM jaLa pIvA lAgyA; temaja asa baddha virUddha vacane jema tema khelavA lAgyA. zeka sahita ziSyAe sevelA gAzALo evI rIte divasa nirgamana karavA lAgyA. e samaye putrALa nAme geAzALAnA eka upAsaka hato, te pU.rAtri ane apararAtrimAM dharma jAgaraNa karatA vicAravA lAgyA ke, 'tRNugeApAlikAnuM sa`sthAna kevu haze ! te hu' jANatA nathI mATe mArA satta gurU geAzALAnI pAse jai pUchI jouM.' AvA vicAra karI te amUlya AbhUSaNeA dhAraNa karI gozALAnI pAse AvyA. tyAM hAlAhalA kubhakArInI dukAne geAzALAne tevI rIte paDelA teNe joyA. jaLa levAne jatA geAzALAnA sthavira ziSyAe tene utAvaLeA Avato avaleAkyA eTale tatkALa teo khelyA ke-are putrAla ! Aje pAchalI rAtre tane tRNugeApAlikAnA saMsthAna sabaMdhI saMzaya thayelA che.' te sAMbhaLatAMja putrAla vismaya pAmyA; ane te vAtane teNe svIkAra karyAM, pachI pAtAnA gurUnA ceSTita gopavavAne te mahiSa e pharIvAra khelyA-jo, A tamArA gurU je gAya che, nAce che, karapAtravarDa aMjali joDe che, te badhA temanA nirvANunAM cinho jaNAve che. je A temanu sauthI chelluM gAyana, nRtya, aMjali joDavAnu kama, pAna, ane mRttikAnA aMgarAga vigere che, te badhuM cAvIzamAM tI'karanuM nirvANu cinha che. have temanI pAse jaI tArA saMdeha pUchI jo, kemake e tArA satta gurU che.' A pramANe temanA kahevAthI te putrAla geAzALAnI pAse javA tatpara thayA eTale te mahiSa e tenI agAu geAzALA pAse jai tenuM Agamana ane tene je sa Mzaya hatA te jaNAvI dIdhA, temaja temaNe gAzALAnI pAsethI madyapAtra vigere khIje mUkAvyu ane eka Asana upara besAyeryA. eTalAmAM putrAla paNa tyAM AvyeA. te AgaLa beThA eTale gazALe tene kahyuM ke 'tRNagApALikAnu` sasthAna kevuM hoya ? e tAro
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 saga 8 mA saMzaya che. te sAMbhaLa-vAMsanA mULa jevI tRNugopAlikAnI AkRti jANavI.' A pramANe uttara sAMbhaLI te putrAla ha pAmyA chatA potAne sthAnake gayA. anyadA gAzALe sAvadhAna thai pAtAnA avasAna samayane jANI peAtAnA ziSyAne AdarapUrvaka bolAvI A pramANe kahyuM ke--"he ziSyA ! mArA maraNa pAmyA pachI mArA mRta zarIrane sugadhI jaLathI snAna karAvI, suga MdhI vilepana karo, pachI tenI upara utkRSTa vasra vI TALajo, pachI divya AbhUSaNAthI zaNagArI tene sahasra purUSoe vAdya evI zikhikAmAM esADI utsava sahita bahAra kADho, ane te vakhate 'A gAzALaka cAlatI avasarpiNInA cAvIzamA tIrthaMkara mAkSe gayela che' evI uMce svare AkhA nagaramAM AghASaNA karAvajo,'' teoe tema karavAne svIkAryu. pachI sAtame divase geAzALAnu` hRdaya kharekharU' zuddha thayuM', tethI teNe atyaMta pazcAttApa karavA mAMDayo. "ahA ! hu kevApApI ! kevA duti ! me* mArA dharmagurU zrI vIra arhaMta prabhunI mana vacana kAyAthI atyaMta AzAtanA karI. me sarva ThekANe mArA AtmAne mithyA sajJa kahevarAvyA ane satya jevA jaNAtA mithyA upadezavaDe sarva leAkeAne chetayAM; are mane dhikkAra che, meM gurUnA be uttama ziSyAne tejolezyAvaDe khALI nAkhyA; vaLI chevaTe mArA AtmAnuM dahana karavA mATe me' prabhunI upara paNa teolezyA mUkI. mane dhikkAra che ! are ! gheADA divasane mATe ghaNA kALa sudhI narakAvAsamAM nivAsa thAya tevu akAya me* Acayu. vaLI kevaLa me mArA AtmAneja narakanA atithi karyA nathI paNu asat mA nA upadezathI A badhA lokonA AtmAne paNa narakanA atithi karyA che. bhavatu ! have ATalethIja sayu, have to leAkA pAchA sanmArge cAleA." AvA vicAra karI teNe potAnA sarva ziSyAne khelAvIne kahyuM ke, "he ziSyA ! sAMbhaLeA, huM aMta nathI tema kevaLI paNa nathI, huM teA makhalinA putra ane zrI vIraprabhunA ziSya gozALA chu. Azrayane ja bhakSaNa karanAra agninI jema huM gurUnA pratyenIka thayA chu.. meM ATalA kALa sudhI daMbhathI mArA AtmAne ane leAkAne ThagyA che. mArI pAtAnI tejolezyAthIja dahana thayA chatA huM chadmasthapaNe ja mRtyu pAmIza. mATe mArA maraNa pAmyA pachI mArA mRta zarIranA caraNane rajajuthI khAMdhI mane AkhA nagaramAM ghasaDajo, marelA zvAnanI jema mane kheMcatAM mArA mukha upara thuMko ane AkhI nagarImAM cauTA, trika, cAka ane zerIe zerIe evI AgheSaNA karajo ke, leAkeAne 'bhathI ThaganAra, muninA ghAta karanAra, jina nahI tevA (chadmastha), doSanuMja nidhAna, gurUnA drohI ane gurUnA ja vinAza icchanAra malinA putra A geAzALA che, te jina nathI, jinezvara teA bhagavAna, sajJa, karUNAnidhi, hiteApadeSTA zrI vIraprabhu che. A gozALA vRthA mAnI che." A pramANe karavAnA sogana ApI geAzALA atyaMta vyathAthI pIDAtA chato mRtyu pAmyA. eTale tenA ziSya e lajjAthI te kulAla (kuMbhAra) nI zALAnA dvAra baMdha karI sAganathI mukta thavAne mATe adara zrAvasti cItrI geAzALAnA zabane temAMthI teNe kahelI AghASaNA karavA pUrvaka ghasaDayu.... pachI te ziSyAe gAzALAnA kalevarane makAnanI bahAra kADhayu' eTale tenA upAsakAe mATI samRddhithI tene agnisa skAra maheAtsava karyA, zrI vIraprabhu tyAMthI vihAra karI meDhaka gAme AvyA. tyAM kAka nAmanA caityamAM sameAsaryA. tyAM gautame prabhune pUchayu ke, svAmI ! gAzALA kai gatine pAmyA ?" prabhu khelyA ke-'acyuta devalAkamAM gayA.' gautame pharIvAra pUchyuM ke-'mahArAja ! evA unmAgI ane akArya karanAra kurAtmA gAzALA devatA kema thayA ? emAM mane mATu' Azcarya thAya che.'
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 133 eTale prabhu bolyA ke-he gautama ! je avasAna kALe paNa pitAnA duSTa kRtyanI niMdA kare che, tene devapaNu dUra nathI. gozALe paNa tevI rIte karyuM hatuM. gautame pharIthI pUchayuM, "he svAmI !te amRta devalokamAMthI cavIne kyAM utpanna thaze ane kyAre siddhine pAmaze?" prabhu bolyA-"A jaMbudviIpanA bharatakSetramAM paMdradezamAM zatadvAra nAme eka mahAnuM nagara che, temAM saMkuci nAmanA rAjAnI bhadrA nAmanI rANIthI gozALAne jIva mahApadma nAme putrapaNe utpanna thaze. te mahaTe rAjA thaze. pUrNabhadra ane mANibhadra nAme be uttama yakSe tenuM senApatipAgu karaze. tethI prajA bhAgyanA nidhi samAna e rAjAnuM devasena evuM bIja guNa pramANe nAma pADaze. te addabhuta tejasvIne cakravattInI jema eka vetavaNuM ane cAra dAMtavALa bIjA airAvata je hastI prApta thaze. tenI para ArUDha thayelA te rAjAne joIne harSa pAmelA leke vimalavAhana evuM tenuM trIjuM nAma paNa pADaze. anyadA tene pUrva bhavanA abhyAsathI muni uparanA zreSya karma vaDe munio para atyaMta duSTa buddhi utpanna thaze. koIpaNa munine jetAM ke sAMbhaLatAM ja te niMdA, tADana, baMdhana, halakuM ane chevaTe haNavA vigerethI temane pIDA karavA lAgaze. pachI nagaranA loko ane maMtrIo tene vijJapti karaze ke, "rAjAoe te duSTano nigraha ane sAdhujananuM pAlana karavuM joIe. mATe he svAmI ! A ni bhikSuka ane tapasvI sAdhuonI te Apa rakSA kare, ane kadi je rakSA na kare te bhale paNa teone nigraha zA mATe karo cho ? kadApi koI niraparAdhI muni tADana karavAthI kopa karaze te te pitAnA tejathI tamane temaja tamArA dezane paNa bALI nAkhaze." A pramANenAM temanAM vacano te mAnaze nahIM. eka vakhata te rathamAM besI udyAnamAM kIDA karavAne jaze, tyAM traNa jJAnanA dhAraka ane jene telesyA siddha thayelI che evA sumaMgaLa nAme muni kAsage rahIne AtApanA karatA tene jovAmAM Avaze. eTale sAdhunA darzana mAtrathI ja virUddha thayela te rAjA ni:kAraNa kola karIne rathanA agra bhAgathI te munine pADI nAkha te muni pAchA UbhA thaIne kAryotsarga karaze, pAcho te rAjA tene pharIvAra pRthvI para pADI nAMkhaze, pharIvAra pAchA muni kAryotsarga dhAraNa karaze, pachI avadhijJAnavaDe joIne te rAjAne A pramANe kaheze-are mUDha ! tuM devasena nathI ane vimalavAhana paNa nathI, paNa tu te maMkhaline putra gozALe chuM, te saMbhAra. te bhavamAM tArA dharmagurU chellA tIrthakara vIraprabhunI atyaMta AzAtanA karI hatI ane temanA be ziSyone madenmatta thaIne bALI nAMkhyA hatA, paNa temaNe te badhuM sahana karyuM hatuM, paraMtu huM sahana karIza nahIM. je have pharIvAra kAMIpaNa karIza te jarUra huM tane kSaNavAramAM dahana karI nAkhIza." tenA AvA vacanathI ghInA siMcanathI agninI jema adhika pradipta thayele mahApa trIjIvAra paNa te sumaMgaLamunine pADI nAkhaze. eTale te muni sAta ATha pagalAM tenI sAmAM bharIne tejalezyAvaDe te mahApadmane ratha, ghoDA ane sArathI sahita bALI nAkhaze. pachI te karmanI AlocanA karI cirakALa trata pALI aMte eka mAsanuM aNasaNa karIne muni sarvArthasiddha vimAne jaze. tyAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI dIkSA laIne mokSa pratye pAmaze. mahApa dagdha thaIne sAtamI narake jaze. pachI anukrame sAte narakamAM bevAra utpanna thaze; pachI badhI tiryaMca jAtiomAM vAraMvAra utpanna thaze ane dareka bhavamAM zastrathI athavA dAhathI pIDita thaIne mRtyu pAmaze. evI rIte anaMtakALa paryata duHkhadAyaka bhavabhramaNa karIne te rAjagRha nagaranI bahAra vezyA thaze; tyAM sukhe sutelI te vezyAne kaI tenA AbhUSaNamAM lubdha thayela kAmI purUSa mArI nAkhaze. pharIvAra paNa te nagaranI aMdara vezyApaNe utpanna thaI mRtyu pAmaze. pachI vidhyagirinA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 sarga 8 me mULamAM AvelA ebhaLa nAmanA gAmamAM keI brAhmaNanI kanyA thaze tene keI brAhmaNa paraNaze tyAM garbhiNa thatAM sAsarAnA gharathI pIyara AvatAM mArgamAM dAvAnaLathI dagdha thaI chatI te agnikumAra devatAe mAM utpanna thaze. tyAMthI pAcho manuSya thaze; te bhavamAM dIkSA leze. paraMtu sAdhupaNAnI virAdhanA karIne pAchA asurakumAramAM utpanna thaze, e pramANe vAraMvAra keTalAka manuSyabhava pAmI dareka bhavamAM munipaNane virAdhI asurakumAra vigeremAM utpanna thaze. pharIvAra pAcho manuSya thaI aticAra rahita vratane pALavAthI saudharma devalokamAM devatA thaze. evI rIte sAta bhava sudhI munipaNuM pALI pratyeka ka9pe utpanna thaI chevaTe sarvArthasiddha vimAne jaze. tyAMthI ravI videhakSetramAM kei dhanADhaya gRhasthane draDhapratijJA nAme buddhimAn putra thaze te virakta thaIne dikSA leze; te bhavamAM kevaLajJAna utpanna thatAM te zALAnA bhAvathI mAMDIne potAnA sarva bhavane jANI leze, ke je gurUnI avajJA ane munivadhathI duSita thayelA hatA; pitAnA sarva nI hakIkata te potAnA ziSyone jaNAvaze ane pitAne thayelA anubhavathI te ziSyone kaheze ke, "sarvathA gurUnI avajJA vigere kAMI karavuM nahIM, kemake tema karavAthI tenuM mAThuM phaLa ghaNuM bhavamAM bhogavavuM paDe che. A pramANe pitAnA ziSyone bedha karI pRthvI para vihAra karI prAMte ge zALAne jIva karmane kSaya karIne nirvANapadane pAmaze." gautame pharIthI pUchayuM ke, bhagavan! pUrvanA kyA karmathI te gozALa tamane pratikuLa thaye?" prabhu belyA-"A jabUdvIpanA bharatakSetramAM pAchalI covIzImAM udAya nAme eka tIrthakara thayA hatA. tene mokSamahimA karavA sura asuro AvyA, te vakhate najIkamAM rahenAra keI manuSyane te joIne jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. te mahAzaye pratyekabuddha thaIne tatkALa dIkSA lIdhI. eTale zAsanadevatAe tene vratInuM liMga arpaNa karyuM. lokothI pUjAtA te mahAmuni tIvra tapasyA karavA lAgyA. tene joI kaI Izvara nAmanA durmatie temanI pAse AvI pUchayuM ke, "tane keNe dIkSA ApI ? tuM kyAM utpanna thaye chuM ? tAruM zuM kuLa che? ane sUtra tathA tene artha te kenI pAsethI meLavyuM che?" te pratyekabuddha mahAmunie tene badhA praznano uttara ApyuM. te sAMbhaLI Izvare vicAryuM ke, "A sAdhu daMbhathI prajAnuM bhakSaNa kare che. huM dhAruM chuM ke, jevuM ANe tevuM jinezvara paNa kaheze, athavA meha rahita evA prabhu evuM nahIM kahe, mATe cAla tenI pAse jAuM ane sarva duHkhane nAza karanArI dIkSAnuM abhinaMdana karUM. (u) AvuM ciMtavI te prabhu hatA tyAM gaye, paNa prabhu nirvANa pAmelA hovAthI jovAmAM AvyA nahIM, eTale teNe gaNadharanI pAse dIkSA lIdhI. kapinI jema maMda mahivALA tene mehagarbhita vairAgya utpanna thayela hato. prabhu mokSa pAmelA hovAthI gaNadhara mahArAje parSadAmAM besI je sUtrArtha zrI jinezvara mahArAje kahyo hato te kahI saMbhaLAvyuM. temAM kahyuM ke, "je pRthvIkAyanA eka jIvane paNa haNe, te jidranA zAsanamAM asaMyata kahevAya che. te sAMbhaLI Izvare vicAryuM ke, "pRthvIkAya jIvonuM to sarvatra madana thAya che, tenuM sarvathA rakSaNa karavA ke tene jovAne koNa samartha che ? A vAkya ja zraddhA karavA yaMgya nathI, kevaLa muninI laghutAne mATe ja che. jema unmatta bole tema boleluM A vAkya sAMbhaLyA chatAM paNa te pramANe koNa Acare che ? jo AvuM kahevuM choDI daIne eo madhyama pakSanA sAdhupaNAnI vAta kahe to tenI upara jarUra sarva loka anurakta thAya." A pramANe vicArIne vaLI pAcho vicAravA lAgyo ke "arere! huM mAryo 1. muniza. (odho muhapatti vigere.)
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 135 gaye ! jo huM A vAkaya na mAnuM ane te pramANe na Acare to meM jinezvarane paNa mAnyA na kahevAya ! kemake A sarvajJanuM ja vacana che. tethI meM ahaMtanA A eka vacanane anyathA dhAyuM, tethI tenuM prAyazcitta mATe hamaNA ja levuM joIe. AvI rIte pazcAttApa karato te pelA pratyekabuddha mahAmuninI pAse gaye. tyAM paNa dharmane vyAkhyAnamAM teNe sAMbhaLyuM ke, "munie mana vacana kAyAthI pRthvIkAya vigere ane samAra bha tyajI de." te sAMbhaLI vaLI Izvare ciMtavyuM ke, "AvI rIte te konAthI maLI zake? ke pRthvIkAyAdikane tridhA AraMbha karatuM nathI, A muni paNa pRthvI para bese che, AhAra kare che ane anipakava jaLa pIve che. A kaTuvAdI to pitAthI paNa na paLI zake tevuM bele che, mATe AthI to pilA gaNadhara sArA, jo ke tenI paNa vANuM to virUddha che; tyAre mAre e baMnenI kAMI jarUra nathI, huM pite ja e dharma kahuM ke, jene loko avirakta paNe sukhe sukhe pALI zake." AvuM ciMtavana karatAM tenA mastakapara vijaLI paDI, jethI te mRtyu pAmIne sAtamI narake nArakI thaye. zruta, jinazAsana ane samakitanA pratyenIkapaNuthI bAMdhelA tIvra pApavaDe tyAM cirakALa duHkha bhogavIne te ahIM samudramAM matsya thayo, tyAMthI pharIvAra te sAtamI narake gayo, tyAMthI nIkaLIne te ahIM kApakSI thayo; tyAMthI pahelI narake gayo tyAMthI nIkaLI duSTa tiryaMca thayo, pachI pharIvAra pahelI narakamAM jaIne gadheDe thayo tevA cha bhava karIne manuSya thayo. tyAMthI mRtyu pAmI vanacara thayo. tyArapachI bIlADa thaIne narake gayo. tyAMthI nIkaLI kRmithI AkuLavyAkuLa kuSTa vyAdhivALo kuMbhAra thayo. te bhAvamAM pacAsa varSa sudhI kRminuM bhakSa thaI aMte mRtyu pAmIne akAmanirjarAnA vegathI devapaNAne prApta thayuM. tyAMthI racavIne rAjA thayo. te bhavamAM mRtyu pAmIne pAcho sAtamI narake gaye. evI rIte manuSya, tiryaMca ane naraka gatimAM bhamIne te gozALa thayo. pUrva bhavanA abhyAsathI tathA duSTa vAsanAnA AvezathI te tIrthakara, dharma ane sAdhuone atyaMta dveSI thayo hato." A pramANenA prabhunA vacana sAMbhaLI ghaNA loko pratibaMdha pAmyA. keTalAke saMsArathI uga pAmI dIkSA lIdhI ane keTalAke zrAvakapaNuM aMgIkAra karyuM. gazALe mUkelI tejalezyAthI zrI vIraprabhune rakta atisAra tathA pittajavara thavAthI zarIre ati kRza thaI gayA, tathApi temaNe tenuM kAMI paNa auSadha karyuM nahIM. prabhunA zarIramAM e ugra vyAdhi joIne lokomAM eve pravAda cAlyuM ke, "ge zALAnI tejolezyAthI zrI vIraprabhu cha mA tamAM mRtyu pAmI jaze." AvI vAta sAMbhaLIne siMha nAmanA eka prabhunA anarAgI ziSya ekAMte jaIne uMce svare rUdana karavA lAgyA. 'tevI vANI sAMbhaLIne kene dhIraja rahe ? kevaLajJAna vaDe te vAta jANIne vIraprabhue tene belAvI kahyuM ke, "are bhadra ! lekanI vAto sAMbhaLIne tuM zA mATe bhaya rAkhe che ? ane hRdayamAM kema paritApa pAme che ? tIrthakare kadi paNa evI ApattithI mRtyu pAmatA nathI. saMgamaka vigerenA prANAMta upasargo zuM vRthA nathI thayA ?" siMha muni belyA ke, "he bhagavan! jo ke tamAruM kahevuM satya che, tathApi tamane AvI Apatti jANI badhA lake ghaNe paritApa pAme che, mATe te svAmI ! mArA jevAnA mananI zAMti mATe tame auSadhanuM sevana kare Apane pIDita jevAne huM kSaNavAra paNa samartha nathI." siMhamuninA A pramANenA ati AgrahathI prabhu bolyA, "revatI nAme eka zreSThInI strIe mAre mATe keLAne kaTAha pakAvyo che, te tuM laIza nahIM ane potAnA gharane mATe teNe bIrAne kaTAha pakAve che, te laI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 sarga 8 mAM Ava. tArA AgrahathI huM te auSadha tarIke grahaNa karIza, ke jethI tane daurya prApta thAya." prabhunI AvI AjJA thavAthI siMhamuni revatI zrAvikAne ghera gayA, ane teNIe ApelA kalpanIya auSadhane sadya grahaNa karyuM. tatkALa harSa pAmelA devatAoe tenA gharamAM suvarNanI vRSTi karI. siMhamunie ANelA uttama prAsuka auSadhane sevI saMgharUpa cakora pakSImAM pUrNa caMdra jevA zrIvIraprabhue sadya zarIranI ArogyatA prApta karI. che . tyAvArtha zrI hemacaMdrasUrivittei tridizA. pukti ma- kAvye dazamaparvaNi RSabhadatta devAnaMdA pravrajyA, jamAli gozAlaka cha che. vitA ja vipatti, mAvAvano nAma gAma : che A % 85 86 888888888888888888888888888
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 9 mAM hAlika, prasanacaMdra, dadrAMkadeva, zreNikanuM bhAvi tIrthakarava, sALa-mahAsALa, gautamanuM aSTApada upara ArohaNa, ambaDa tathA sulasInuM caritra chavasthAvasthAmAM prabhu jyAre vahANumAM besIne nadI utaratA hatA, te vakhate sudaMSTra nAmanA je nAgakumAra deve prabhune upasarga karyA hatA, te nAgakumAra tyAMthI ravIne kaI gAmamAM kheDuta thaye hato, ane te kRSikarmathI AjIvikA calAvato hato. eka vakhate te haLathI pRthvIne kheDavAne pravarte hato, tevAmAM zrI vIraprabhu te gAme padhAryA. prabhue tene baMdha karavAne mATe gautamane mokalyA. gautame te kheDuta pAse AvIne kahyuM ke, "A zuM kare che ? te be -"mArA bhAgyanI preraNAthI A khetI karuM chuM. gautame pharIthI kahyuM ke, "AvI kSudra AjIvikAthI jIvatAM tane zuM cirakALa sukha thavAnuM che ! are bhadra! kevaLa A kaSTa tane A bhavamAM ja prApta thayuM che tema nathI, paNa A khetImAM thatI pArAvAra jIvahiMsAthI AvuM kaSTa bIjA bhavamAM paNa tane prApta thaze. A mahA AkarA karmanA kaSTathI eka lAkhamA aMzanuM kaSTa paNa je dharmakAryamAM karAya to tatkALa sarva kaSTane aMta Ave che." AvAM gautamasvAmInAM vacana sAMbhaLI te bolyo ke-he svAmI! tame mane sAre bodha Ape. have huM saMsArathI udvega pAmya chuM, mATe mane dIkSA Apo." pachI "A pratibodha pAme che, evuM jANI gautame tarata ja tene dIkSA ApI; ane zrI vIraprabhunA caraNa pAse javA mATe tene laIne cAlyA. hAlika (kRSIvaLa) munie temane pUchayuM ke, bhagavana! ApaNe kyAM javuM che?' gautama bolyA- he sAdhu ! mArA gurUnI pAse javuM che.' hAlika muni bolyA ke tamArA jevA bIjA koI jaNAtA nathI, te chatAM tamArA paNa koI gurU che, to te kevA haze?" gautame kahyuM ke, "trIza atizaya sahita vizvagurU, sarvajJa, zrI carama tIrthakara mArA gurU che. te sAMbhaLI hAlika munie sarvajJa prabhupara prIti thavAvaDe tyAM ja bodhibIja upArjana karyuM ane gautamasvAmInI pAchaLa pAchaLa cAlyA. prabhu pAse jaIne prabhue jotAMja siMha vigere pUrvabhavanA prabhu sAthenA vairathI tene krodha utpanna thaye, tethI teNe gautamasvAmIne pUchyuM ke- he gurU mahArAja ! A sAmA beThA che te keNa che? gautama bolyA ke-e mArA dharmAcArya jinezvara che."hAlike kahyuM ke, "jo e tamArA gurU hoya to mAre tamArI sAthe paNa kAMI kAma nathI ane tamArI dIkSA paNa mAre jeIDa nathI.' ema kahI Dara vigere cheDI kaMIne tarata ja te cAlyo gayo ane pitAnA kSetramAM AvI pAchA haLa vigere grahaNa karyA. gautame prabhune namIne pUchyuM ke, "bhagavana! tamArA jevA samagra lokane AnaMda utpanna karanArA purUSa upara paNa Ane dveSa utpanna thaye te joI mane Azcarya thAya che. he nAtha! tamane jotAM ja teNe svIka kareluM cAritra paNa choDI dIdhuM tenuM zuM kAraNa? vaLI te prathama te mArI upara prItimAna ka ru "A mArA gurU che ema jyAre kahyuM tyAre te 18
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 sahu mA mArA paNa dveSI thaI gayA te zu' ?" prabhu melyA-me tripRSTanA bhavamAM je si'hune mAryA hatA, tenA jIva e kheDuta thayeleA che. te vakhate krodhathI phaDaphaDatA te siMhane, tuM mAro sArathI hatA, tethI te. sAmavacane zAMta karyA hatA; tyArathI te mArI upara dveSI ane tArI upara snehI thayA hatA. tethIja ene edha karavAne mATe meM tane mAkalyA hatA." A pramANe kahI bhagavate tyAMthI vihAra karyAM. prabhu anukrame pAtanapure padhAryA. tyAM nagaranI bahAra manAma nAmanA uMdyAnamAM samavasaryA. peAtanapati prasannacaMdra rAjA tatkALa prabhune vAMDhavA AvyA; ane mAhane nAza karanArI prabhunI dezanA teNe sAMbhaLI. prabhunI dezanArthI prasannaca`dra rAjA saMsArathI udvega pAmyA ane potAnA bALakumArane rAjyapara besADIne teNe tatkALa vrata grahaNa karyuM. prabhunI sAthe vihAra karatAM ane ugra tapasyA karatAM te prasannacaMdra rAjarSi anukrame sUtrAnA pAragAmI thayA. anyadA prasannacaMdra ane bIjA muniothI paravarelA prabhu rAjagRha nagare padhAryA. prabhunA darzana karavAne utka MThita evA zreNikarAjA putrAthI parivArita thai hAthI gheADAnI zreNIvaDe pRthvIne maDita karatA chatA prabhu pAse AvavA nIkaLyA. tenI senAmAM AgaLa cAlanArA sumukha ane durmukha nAge e mithyASTi senAnIo hatA, teo paraspara vividha vArtAe karatA cAlyA AvatA hatA. mArge AvatAM prasannaca`dra muni eka page UbhA rahI uMcA bAhu karIne AtApanA karatA temanA jovAmAM AvyA. tene joine sumukha khelyA ke, "ahA ! AvI AtApanA karanAra A munine svarga ke meAkSa jarA paNa du^bha nathI." te sAMbhaLI kathI ane nAmathI paNa du`kha khelyA ke-"are ! A tApAtananagaranA rAjA prasannaca'dra che. meTA gADAmAM jema nAnA vAchaDAne joDe tema jeNe peAtAnA khALakumAranI upara pAtAnA moTA rAjyanA khAjo mUkayo che, e te zenA dhamI ! AnA ma`trIe caMpAnagarInA rAjA dhivAhananI sAthe maLI jaine tenA rAjakumArane rAjya uparathI bhraSTa karaze. ANe teA rAjaya upara ulaTo adha karyA che, temaja tenI patnIe paNa kAMIka cAlI gaI che. tethI A pAkhaMDI darzanane dhAraNa karanAra prasannacaMdra ApaNe jovA yAgya paNa nathI." A pramANe dhyAnarUpI parvata upara vajra jevuM temanu vacana sAMbhaLIne rASi prasannacaMdra tatkALa A pramANe ciMtavavA lAgyA ke-"ahA ! mArA akRtajJa matrIone dhikkAra che. meM tenA Aja sudhI niratara satkAra karyA che, te chatAM temaNe hamaNA mArA putra sAthe bheda karyAM. jo A vakhate huM tyAM hAta to teone bahu AkarI zikSA karata.'' AvA sa'kalpa vikalpAthI aprasanna thayelA prasannacaMdra rAjarSi pAtAnA grahaNa karelA tane paNa bhUlI gayA. pachI potAne rAjA tarIke mAnatA prasannaca'dra manamAM te ma`trIonI sAthe yuddha karavA pravAM, tevAmAM zreNikarAjA temanI pAse AvyA, ane teNe temane vinayapU ka vaMdanA karI. pachI 'aheA ! atyAre A prasannacaMdra muni pUrNa dhyAnAvasthAmAM che' evu vicArI zreNika rAjA mahAvIra prabhu pAse AvyA, ane prabhune namIne A pramANe pUchyuM ke-he svAmI ! meM prasannacaMdra munine pUrNa dhyAnAvasthAmAM vAMdyA che. te sthitimAM kadApi te mRtyu pAme to kaI gatimAM jAya?' prabhu melyA ke-sAtamI narake jAya.' te sAMbhaLI zreNika rAjA vicAramAM paDavA ke, 'sAdhune narakagamana hoya nahIM, tethI prabhunuM kahevuM mArAthI kharAkhara saMbhaLAyuM nahIM hoya, kSaNavAra rahIne zreNike pharIthI pUchyuM ke, 'he bhagavan ! prasannacaMdra muni jo A samaye kALa kare tA kayAM jAya ?' bhagavate kahyuM ke,
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 139 sarvArthasiddha vimAne jAya." zreNike pUchyuM ke, "bhagavaMta ! Ape kSaNanA aMtaramAM be judI judI vAta kema jaNAvI ?" prabhu bolyA ke-dhyAnanA bhedathI te muninI sthiti be prakAranI thaI che, tethI meM tema kaheluM che. prathama durmukhanI vANIthI prasannacaMdra muni kepa pAmyA hatA, ane pitAnA sAmaMta maMtrI vigerenI sAthe manamAM krodhavaDe yuddha karatA hatA, te vakhate tame temane vaMdanA karI hatI, tethI te vakhate te narakane yogya hatA. tyAMthI tArA ahI AvavA pachI teNe manamAM vicAryuM ke, "have mArA Ayudha te badhA khuTI gayA, mATe have to huM zirastrANathI zatrune mArUM." evuM dhArI teNe potAne hAtha mAthe mUkyo. tyAM te mAthe leca karele jANe temane pitAnA vratanuM maraNa thayuM. tethI tatkALa "mane dhikkAra che, meM A zuM akArya ciMtavyuM?' ema te pitAnA AtmAne ni davA lAgyA, ane tenI AlocanA pratikramaNa karIne pAchA prazasta dhyAnamAM sthita thayA. tethI tamArA bIjA prazna vakhate te sarvArthasiddhine vegya thaI gayA." A pramANe vAta cAle che, tevAmAM prasanacaMdra muninI samIpe devaduMdubhi vigerene mATe kalakala zabda thate saMbhaLAve; te sAMbhaLI zreNike prabhune pUchyuM "svAmI ! A zuM thayuM ?" prabhu belyA ke-dhyAnamAM sthira thayelA prasannacaMdra munine hamaNA kevaLajJAna utpanna thayuM che ane devatAe tenA kevaLajJAnane mahimA kare che, tethI duMdubhinA nAda mizrita A harSanAda thAya che." pachI zreNike pUchayuM ke, "bhagavAna ! kevaLajJAna kyAre ucheda pAmaze? e vakhate mahA kAMtivALo vidyumbhALI nAme brahmalekanA Idrane sAmAnika devatA potAnI cAra devIonI sAthe prabhune namavA Avyo. tene batAvIne prabhu bolyA ke, "A purUSathI kevaLajJAna ucchada pAmaze, arthAt A cheluM kevaLajJAna pAmaze." eTale zreNike pUchayuM ke, "zuM devatAone paNa kevaLajJAna hoya che?" prabhu bolyA- A deva AjathI sAtame divase vI tamArA nagaranA nivAsI dhanADhaya RSabhadattane putra thaze, ane pachI mArA ziSya sudharmAne jaMbU nAme ziSya thaze. tene kevaLajJAna thayA pachI bIjuM kaI kevaLajJAna upArjana karaze nahI. zreNike pUchyuM ke he nAtha ! A devane 3vavAne samaya najIka che, chatAM A devanu teja maMda kema paDyuM nathI ? kAraNa ke aMtakALe devanuM teja maMda thAya che. prabhu belyA-hAla te A devanuM teja maMda che, pUrvanA puNyathI prathama AthI paNa utkRSTa teja hatuM." A pramANe praznottara thayA pachI prabhue sarvabhASAnusArI vANIvaDe pApane nAza karanArI dharmadezanA ApI. tevAmAM kuSTha rogathI jenI kAyA gaLI gaI che evo koI purUSa tyAM Avyo ane te prabhune praNAma karI haDakAyA zvAnanI jema prabhunI pAse jamIna upara beThe. pachI caMdananI jema pitAnA parathI teNe prabhunA caraNane vAraMvAra niHzaMkapaNe carcita karavA mAMDyA. te joIne zreNikarAjA krodhAyamAna thayA chatA vicAravA lAgyA ke-"A mahA pApI jagasvAmInI AvI mahA AzAtanA kare che, tethI te ahIMthI uThe tyAre jarUra vadha karavA gya che. evAmAM prabhune chIMka AvI, eTale te kuSTI belyo ke-"mRtyu pAme." pachI rAjA zreNikane chIMka AvI eTale te bolyo ke, "ghaNuM jIvo." thoDIvAre abhayakumArane chIMka AvI eTale te belyo ke "jI ke mare.' pachI kALasaukarIne chIMka AvI eTale bole ke-jIva nahIM ane mara paNa nahIM." prabhune mATe "mRtyu pAmo" ema kahyuM e vacana sAMbhaLIne krodha pAmelA zreNika rAjAe potAnA subhaTane AjJA karI ke-jyAre A kuSTI ahIMthI uThe tyAre tene pakaDI lejo. dezanA samApta thaI eTale te kuSTI prabhune namIne UDyo, te vakhate kirAta le ke jema Dukarane gherI le tema zreNikanA subhaToe tene gherI lIdhe
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 sa 9 mA para`tu tenA dekhAtAM te kSaNavAramAM dvizya rUpane dhAraNa karI sUryanA biMbane paNa nisteja karatA chatA AkAzamAM uDI gayA. sumaTAe te vAta zreNika rAjAne karI eTale rAjAe vismaya pAmIne prabhune vijJapti karI ke, 'he prabhu! te kuSTI kANu hatA.' prabhu melyA ke 'te deva hatA.' rAjAe pharIvAra sarvajJane pUchyuM ke-tyAre te kuSTI zA mATe thayA hatA ?' prabhue kahyuM ke, "tenI vArtA A pramANe cheH-- A vizvamAM prakhyAta evI kauzAMkhI nAmanI nagarImAM zatAnIka nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagarImAM seDuka nAme eka brAhmaNu rahetA hatA. te kAyamanA ridrIpaNAnI sImA ane bhUkha paNAnA avidha hatA. anyaDhA tenI strI sagarbhA thai, tethI te brAhmaNIe seDukane kahyuM ke, 'bhaTajI ! mArI suvAvaDane mATe ghI laI Ave, te sivAya mArAthI vyathA sahana thaze nahI.' te bAlyA-priyA ! mArAmAM evI kAMi paNa kuzaLatA ke kaLA nathI, ke jethI mane kAMI paNa prApta thAya; kemake dhanADhaya purUSaSa kaLAthI ja grAhya thAya che.' te kheAlI ke-jAo, koI rAjAnI pAse yAcanA karA; pRthvImAM rAjA jevuM bIjuM kalpavRkSa nathI.' te vAta kabula karIne seDuka te divasathI puSpa phaLa vigerethI rattecchu jema sAgarane seve tema rAjAne sevavA lAgyuM. anyadA capAnagarInA rAjAe varSARtu jema vAdaLAthI AkAzane ghere, tema amita sainyathI kauzAMkhIne gherI lIdhI. zatAnIka rAjA rAphaDAmAM rahela sarpanI jema sainya sahita kauzAMbInI aMdara samayanI rAha joto chato daravAjA baMdha karIne rahyo. keTaleka kALe caMpApati potAnuM sainya bahu sIdAvAthI ane ghaNuM maraNa pAmI javAthI varSARtumAM rAjahu'sanI jema potAnA nagara tarapha javA cAlyA. te samaye pelA seDuka brAhmaNa puSpAdi levAne mATe udyAnamAM jato hato tenA jovAmAM te AvyA. sainya kSINa thai javAthI prabhAte nisteja thayelA nakSatro yukta caMdranI jema nisteja thayelA tene joine te tatkALa zatAnIka rAjAnI pAse AvyA ane kahyuM ke, "dADha bhaMga thayelA sarpanI jema tamAro zatru kSINu baLavALA thayA chato peAtAnA nagara tarapha jAya che, tethI jo hamaNA ja tame uThI tenI pAchaLa jaze to te sukhe grAhya thaI zakaze; kemake bhagna thayelA purUSa baLavAn hAya topaNa tene parAbhava karI zakAya che." tenAM vacanane yukta mAnI zatAnIka rAjA tatkALa sa aLavAna ane khANanI vRSTi karanAra pradhAna sainyathI dArUNa thaIne nagara bahAra nIkaLyA. tene pAchaLa Avato joI ca'pApatinA sainiko pAchu joyA vagara nAsavA lAgyA. 'akasmAt paDatI vIjaLInI sAme kANu joI zake?' ca'pApati to ekaleAja 'kaI dizAmAM javu" evA bhaya pAmI palAyana karI gayA. kauzAMkhIpatie tenA hAthI, ghoDA ane bhaMDAra vigere laI lIdhuM. pachI moTA manavALA zatAnIkarAjA harSa pAmato chatA kauzAMbImAM pAchA AvyA, ane pelA seDukaviprane lAvIne kahyuM ke, kahe, tane huM zuM ApuM ?" vipra khelyA ke'mArI strIne pUchIne pachI mAgI laiza. "gRhasthAne gRhiNI vinA vicAra karavAnu bIju` sthAna nathI." bhaTajI khuzI thatA thatA ghera AvyA ane brAhmaNIne badhI vArtA kahI saMbhaLAvI. buddhivALI brAhmaNIe manamAM vicAryuM ke, 'jo huM rAjA pAsethI gAma garAsa magAvIza tA vaibhavanA madathI A brAhmaNa jarUra bIjI strI paraNaze.' AvA vicAra karIne te khelI ke-he nAtha ! tamAre pratiSThita jamavAne bhAjana ane dakSiNAmAM eka sAnAmahAra rAjA pAsethI mAgI levI.' A pramANe teNe potAnA patine samajAvyuM, eTale teNe jaI ne te pramANe rAjA pAsethI mAgI lIdhuM. rAjAe te Apyu.... "gAgara samudramAM jAya topaNu peAtAne yAgya hAya teTaluM ja jaLa pAme che.' have pratidina te saiDuka brAhmaNa teTaleA lAbha temaja sanmAna
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 141 pAmavA lAgyo. 'purUSane rAjAne prasAda mahAI paNAne vistAre che." "A rAjAne mAnIto che evuM dhArI leke nitya tenuM AmaMtraNa karatA hatA. "jenI upara rAjA prasanna hoya, tene sevaka kaNa na thAya ?" A pramANe ekathI vadhAre AmaMtraNe AvavAthI te prathama ja hoya to paNa dakSiNanA lebhathI pratidina pahelAM jameluM vamI nAkhIne pAcho aneka vAra jamato hato. "brAhmaNonA lAbhane dhikkAra che." vividha dakSiNanA dravyathI te brAhmaNa dravyavaDe vadhI gayo ane vaDavAIothI vaDanA vRkSanI jema putrapautrAdikanA parivArathI paNa vRddhi pAme. paraMtu nitya ajIrNa annanA vamanathI Ama (apakava) rasa uMce jatAM tenI vacA dUSita thaI gaI. tethI te lAkhavaDe pIpaLAnA vRkSa je vyAdhigrasta thaI gaye. anukrame tenA nAka, caraNa ane hAtha saDI gayA ane te kuSTI thaI gaye, tathApi agninI jema atRpta thaIne te rAjAnI AgaLa jaI daraja bhajana karato hato. ekadA maMtrIoe rAjAne kahyuM ke, "he deva ! A kuchIne rega saMparkathI phelAze, mATe have tene bhejana karAvavuM egya nathI. tene ghaNuM putro nirogI che, temAMthI keI ekane tenI vatI jamADe, kemake jyAre kaI pratimA khaMDita thAya tyAre tene ThekANe bIjI pratimA sthapAya che." rAjAe tema karavuM sarakAyuM, eTale maMtrIoe te brAhmaNane tema kahyuM; teNe paNa pitAne sthAne potAnA putranuM sthApana karyuM ane pote ghera rahyo. madhapuDAnI jema kSudra makSikAenI jALathI bharapUra evA te brAhmaNane tenA putrae paNa gharanI bahAra eka jhuMpaDI bAMdhI daIne temAM rAkhe. tenI putravadhUo jugupsApUrvaka tene khavarAvavA jatI ane nAsikA maraDI grIvA vAMkI karI te thuMkatI hatI. gharanI bahAra rAkhelA te brAhmaNanI AjJA tenA putre paNa mAnatA nahatA. mAtra zvAnanI jema tene eka kASTanA pAtramAM bhejana ApatA hatA. eka vakhate te brAhmaNe vicAryuM ke, "meM A putrone zrImaMta karyA tyAre have samudra tarIne vahANane tajI de tema teoe mane choDI dIdhuM che teo vANIthI mane bolAvatA paNa nathI; ulaTA mArI upara reSa kare che. AvI rIte vicArI asaMtoSI abhavyanI jema te kuchI zeSa pAye, tethI teNe nizcaya karyo ke, "jema A putre mArI jugupsA kare che, tema teo paNa jugupsA karavAne gya thAya tevI rIte huM karIza." pachI teNe potAnA putrane kahyuM ke, "he putra ! huM have jIvavAthI udvega pAmI gayo chuM, paraMtu ApaNA kuLane e AcAra che ke je maravAne I che teNe potAnA kuTuMbane eka maMtrelo pazu Ave, mATe mane eka pazu lAvI Ape." AvuM tenuM vacana sAMbhaLI pazunI jevA maMda buddhivALA putrae harSathI eka pazu tene lAvI ApyuM. pachI teNe pitAnA aMga uparathI parU laI laIne tenI sAthe annane cALI te pazune khavarAvyuM, ke jethI te pazu paNa kuchI thaI gayo. pachI te viSe te pazune mArIne potAnA putrane khAvA ApyA. pelA mugdha ajJAnI putre tene Azaya jANyA vagara tene khAI gayA. pachI "have huM tIrthe jaIza" ema kahI putronI rajA mAgIne te brAhmaNa araNyanuM zaraNuM dhArI tyAMthI cAlI nIkaLyo. mArgamAM atyaMta tRSAtura thavAthI te aTavImAM jaLa zodhato bhamavA lAgyuM. tevAmAM vividha vRkSavALA kaI pradezamAM mitranI je eka jaLane dhare tene jovAmAM Ave. tIra uparanA vRkSa parathI paDatA aneka jAtinA patra puSpa ane phaLethI vyApta ane divasanA sUryanA kiraNothI ukaLeluM temAMnuM jaLa teNe kavAthanI jema pIvA mAMDayuM. teNe jema jema tRSAturapaNe temAMnuM jaLa pIdhuM, tema tema kRmionI sAthe tene reca lAgavA mAMDayA. tevI rIte te dharAnuM jaLa pItAM keTaleka divase te tana nirogI thaye ane vasaMtatratumAM
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14ra sahu mA vrukSanI jema tenA sarvAM aMga pAchA prakRtRita thaI gayA. Arogya thavAthI harSa pAmI te vipra pAtAnA ghara tarapha pAchA vaLyA. "purUSone zarIranI ArogyatA prApta thatAM janmabhUmi zagArarUpa thAya che.' kAMcaLIthI mukta thayelA sarpanI jema daidipyamAna zarIravALA tene nagarajanAe vismaya pAmIne nagarImAM praveza karatA joyA. nagarajanA tene evA ArogyavALA joI ne pUchatA ke 'are ! tuM jANe pharIne janmyA hoya tema AvA sAjo zI rIte thayA ? tyAre kaheto ke, devatAnA ArAdhanathI thayA.' anukrame te potAne ghera gayA. tyAM teNe peAtAnA badhA putrone kuSTI thayela joyA. eTale hu pAmIne khelyA ke, tamane mArI avajJAnuM phaLa kevuM sArU maLyu che ?' te sAMbhaLI putrA kholyA- are ni ya pitA ! tame dveSInI jema amArA jevA vizvAsI upara A zuM karyu* ?" A vAta sAMbhaLI leAke paNa tenA para bahu Akroza karavA lAgyA. tethI te tyAMthI nAzIne he rAjan ! tArA nagaramAM AvI nirAzrayapaNe AjIvikAne mATe bhamatAM tArA dvArapALane Azraye AvIne rahyo. tevAmAM amArUM ahI' Avavu' thayu; eTale dvArapALa peAtAnA kAma upara te brAhmaNane joDI daIne amArI dha dezanA sAMbhaLavA AvyA. pele vipra daravAjA pAse beTho. tyAM du devInI AgaLa alidAna mUkavAmAM Avelu te joI atyaMta kSudhAthI kaSTa pAmatAM teNe jANe janmamAM paNa dIThuM na hAya tema puSkaLa khAdhuM. pachI kaMThe sudhI annane bharavAnA doSathI temaja grISmaRRtunI garamIthI tene ghaNI tRSA lAgI, tethI marUbhUminA pAMthanI jema te AkuLavyAkuLa thaI gayo paNa pelA dvArapALanA bhayathI te dvAranu sthAna cheADI kAMi paNa paraba vigeremAM pANI pIvA mATe jai zakayo nahIM. te vakhate te jaLacara jIvAne kharekharA dhanya mAnavA lAgyA. chevaTe pANI pANI pAkAratA te brAhmaNa tRSAta paNe mRtyu pAmI A nagaranA dvAra pAsenI vAvamAM deDakA thayo. ame vihAra karatAM karatAM pAchA pharIne A nagare AvyA, eTale leAkeA sa`bhramathI amane vAMDhavAne mATe AvavA lAgyA. te vakhate pelI vApikAmAMthI jaLa bharatI strIonA mukhathI amArA AgamananA vRttAMta sAMbhaLI te vApikAmAM rahelA peleA deDake vicAravA lAgyo ke, me AvuM pUrva sAMbhaLyu che.' vAra vAra tenA uhApeAha karatAM svapnanA smaraNanI jema tene tatkALa jAtismaraNa jJAna thayuM. eTale te duSTa ciMtavyuM ke, "pUrve dvAra upara mane rAkhIne dvArapALa jene vAMDhavAne gayo hatA, te bhagavaMta jarUra ahIM AvyA haze. temane vAMdavAne jema A leke jAya che tema huM paNa jAuM, kemake gagA nadI sane sarakhI che, kAinA bApanI nathI,'" AvuM dhArI te dura amane vAMDhavAne vApikAnI bahAra ThekIne nIkaLyo. tyAMthI ahI AvatAM mArgamAM tArA gheADAnI kharIthI caDhAine mRtyu pAmI gayo; paraMtu amArI taraphanA bhaktibhAva sAthe mRtyu pAmavAthI te da rAMka nAme devatA thayo. "anuSTAna vinA paNa bhAvanA phaLe che." Ajeja IMdre sabhAmAM kahyu ke, 'zreNika jevA zraddhALu kAI zrAvaka nathI.' te vacana upara zraddhA na AvavAthI dadu rAMka deva tamArI parIkSA levAne mATe ahIM Avyo hatA. teNe gezI caMdanavaDe mArA caraNane carcita karyA hatA, paNa tamArI dRSTinA mAhathI tamane badhuM pheraphAra jovAmAM AvyuM hatuM. zreNike pUchyuM ke- he nAtha ! Ape chIMka khAdhI te vakhate te amAMgaLika AlyA, ane bIjAnI chIkA vakhate mAMgaLika kholyA, tenuM zuM kAraNa ?" prabhu AlyA ke -"tame haju sudhI A saMsAramAM kema rahyA che, zIghra mokSe jAo, evu dhArI teNe mane kahyuM ke, mRtyu pAme.' he narakezarI rAjA ! tane kahyuM ke 'jIvA' tene Azaya evA che ke, tane jIvatAM ja sukha che, kAraNa ke mRtyu pachI tArI gati narakamAM thavAnI che. ane abhayakumArane kahyu` ke, 'jIvA ke, mA' ethI ke, jo te jIvato haze to dhama karaze
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pava 10 muM 143 ane mRtyu pachI anuttara vimAnamAM jaze ane kALasaurikane kahyuM ke, 'tuM jIva nahIM ane mara paNa nahIM.' kAraNa ke te jo jIve teA pApakarma karaze ane mare to sAtamI narake jaze, tethI ema kahyuM hatuM." A pramANenA khulAsA sAMbhaLI zreNike bhagavaMtane namIne kahyuM ke, he prabhu ! tamArA jevA jagatpati mArA svAmI chatAM mArI gati narakamAM kema thAya ?" prabhu melyA, he rAjan ! te pUrve narakanuM AyuSya bAMdhelu che, tethI tuM avazya narakamAM jaiza. kemake pUrve zubha ke azubha jevAM karma khAMdhyAM hoya tevuM phaLa avazya bhAgavavu paDe che. ame paNa tene anyathA karavAne samartha nathI. tathApi bhAvI ceAvIzImAM tuM padmanAbha nAme prathama tIrthaMkara thaiza. tethI he rAjana! tu' jarA paNa vRthA kheda karIza nahIM.' zreNika olyA ke--he nAtha ! kAI evA upAya che ke jethI akUpamAMthI AMdhaLAnI jema narakamAMthI mArI rakSA thAya?' prabhu bAlyA-he rAjana ! kapilA brAhmaNI pAse jo sAdhuone harSoMthI bhikSA apAva ane jo kALasaurikanI pAse kasAinuM kAma mUkAva, to narakathI tArA meAkSa thAya; te sivAya thAya tema nathI." A pramANe hAranI jema prabhunA upadeza hRdayamAM dhAraNa karI zreNikarAjA prabhune namIne peAtAnA sthAna tarapha cAlye. A samaye pelA rAMka deve zreNikarAjAnI parIkSA karavA sArU DhImaranI jema akA karatA eka sAdhune batAvyA. 'te joI jaina pravacananI malinatA na thAo' evu dhArI te sAdhune tevA akAryAMthI nivArIne te svagRha tarapha cAlyo. AgaLa cAlatAM eka sAdhvIne sagarbhA batAvI. zAsanabhakta rAjAe teNIne potAnA gharamAM gupta rAkhI. zreNikanuM AvuM zraddhAyukta kArya jo te rAMka deva prasanna thayA ane pratyakSa thaIne olyA ke, "he rAjan ! zAkhAza che, potAnA sthAnathI patanI jema tamane samikatathI calita karI zakAya tema nathI. he naravara ! IMdre potAnI sabhAmAM jevI tamArI prazaMsA karI hatI, tevAja tame jovAmAM AvyA che. tevA purUSo mithyAvacana khelatA nathI." A pramANe kahIne teNe divase nakSatrAnI zreNI racI hoya tevA eka suMdara hAra tathA e gALA zreNikarAjAne ApyA, ane kahyuM ke je A tuTI gayelA hArane sAMdhI Apaze, te mRtyu pAmI jaze.' A pramANe kahI te deva svapnadRSTanI jema tatkALa aMtaradhyAna thai gayeA.' zreNike harSoMthI te divya maneAhara hAra celaNAne ApyA ane be geALA naMdAdevIne ApyA. te joi 'huM AvA tuccha dAnane cAgya thaI ' evI IrSyAvaDe manasvI naMdAe te e gALA sthabha sAthe aphaLAvIne phADI nAkhyA; eTale eka gALAmAMthI caMdranI jevA nirmaLa e kuMDaLa ane khIjAmAMthI dedIpyamAna be rezamI vasro nIkaLyA. naMdAe te divya vastue AnaMdathI grahaNa karI. "mahAn janAne vAdaLAM vagara vRSTinI jema acitita lAbha thaI Ave che.'" pachI rAjAe pelI kapilA brAhmaNIne melAvIne tenI pAse mAgaNI karI ke, he bhadre ! tuM sAdhuone zraddhAthI bhikSA Apa. hu N tane dhananA rAzi ApIne nyAla karI daiza.' kapilA khelI ke, kadi mane badhI suvarNamaya karI athavA mane mArI nAMkhA, tApaNu hu e akRtya di nahIMja karUM.' pachI rAjAe kALasaurikane bolAvIne kahyuM ke, 'jo tu' A kasAIpaNuM chADI de tA huM tane ghaNuM dravya ApuM, kemake tuM paNa dhananA lAbhathI kasAI thayA chuM." kALasaukarika kholyA ke- A kasAinA kAmamAM ze! doSa che ? jenAthI aneka manuSya jIve che tevA kasAInA dhaMdhAne huM kadi paNa cheADIza nahI.' pachI 'tu kasAInA vyApAra zI rIte karIza ?' ema kahI rAjAe tene adhakUpamAM eka rAtridivasa pUrI rAkho. pachI rAjA zreNike bhagavatanI AgaLa jaIne kahyuM ke, huM svAmI ! me kALasaurikane eka ahArAtra sudhI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 sarga 9 mA kasAInuM kAma choDAvyuM che. sarvajJa prabhu bolyA ke, "he rAjana ! teNe aMdhakRpamAM paNa mRttikAnA pAMcase pADA banAvIne haNyA che. tatkALa zreNike jaIne joyuM to te pramANe jovAmAM AvyuM, eTale tene bahu udvega thaye ke, "mArA pUrva karmane dhikkAra che, tevA duSkarmanA gathI bhagavaMtanI vANI anyathA thaze nahIM." surAsuroe sevAtA zrI vIraprabhu tyAMthI vihAra karIne parivAra sAthe pRSacaMpAnagarIe padhAryA. tyAM sAla nAme rAjA ane mahAsAla nAme yuvarAja te baMne baMdhu, trijagatanA baMdhu zrI vIraprabhune vAMdavAne A gyA. prabhunI dezanA sAMbhaLIne te baMne pratibodha pAmyA, eTale yazAmatI ane piTharano gAgalI nAme putra ke je temane bhANeja thato hato, tene rAjya upara abhiSeka karyo ane te baMnee saMsAravAsathI virakta thaIne zrI viraprabhunA caraNakamaLamAM jai dIkSA lIdhI. bhagavaMta zrI vIraprabhu kALAMtare vihAra karatAM karatAM parivAra sAthe cetrIza atizaya sahita caMpApurIe padhAryA. prabhunI AjJA laIne gautamasvAmI sAla ane mahAsAla sAdhunI sAthe pRSTacaMpAnagarIe gayA. tyAM gAgalI rAjAe bhaktithI gautama gaNadharane vaMdanA karI, temaja tenA mAtApitA ane bIjA maMtrI vigere parajanoe paNa temane vaMdanA karI. pachI devatAe racelA suvarNanA kamaLa upara besIne caturNAnI indrabhUtie dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI gAgalI pratibodha pAmyo; eTale potAnA putrane rAjya upara besArI pitAnA mAtApitA sahita teNe gautamasvAmInI pAse dIkSA lIdhI. te muniothI ane sAla mahAsAlathI parivRtta thayelA gautamasvAmI caMpAnagarImAM prabhune vAMdavA cAlyA. gautamasvAmInI pAchaLa cAlyA AvatAM mArgamAM zubha bhAvanAthI te pAMcane kevaLajJAna utapanna thayuM sarva caMpApurImAM AvyA. teoe prabhune pradakSiNA karI, ane gautamasvAmIne praNAma karyo. pachI tIrthane namIne te pAMce kevaLInI parvadAmAM cAlyA, gautame kahyuM ke prabhune vaMdanA karo." prabhu bolyA ke-gautama! kevaLInI AzAtanA karo nahIM. tatkALa gautame mithyA duSkRta ApI temane khamAvyA. pachI gautama kheda pAmIne ciMtavavA lAgyA ke, "zuM mane kevaLajJAna utpanna nahi thAya? zuM huM A bhavamAM siddha nahIM thAu?" ane vicAra kare che tevAmAM je aSTApada upara pitAnI labdhivaDe jaI tyAM rahelA jinezvarane namI eka rAtri tyAM rahe, te teja bhavamAM siddhine pAme." A pramANe arihaMta bhagavaMte dezanAmAM kahyuM che, ema pitAne devatAoe kaheluM te saMbhArI, devavANInI pratIti AvavAthI tatkALa gautamasvAmIe aSTApada upara rahelA jinabiMbonA darzana mATe tyAM javAnI IcchA karI. tyAM bhaviSyamAM tApasane pratibaMdha thavAne jANI prabhue gautamane aSTApada tIrthe tIrthakarane vAMdavA javAnI AjJA ApI. potAnI IcchA pramANe prabhunI AjJA maLavAthI gautama harSa pAmyA ane cAraNalabdhithI vAyu jevA vegavaDe kSaNamAM aSTApada samIpe AvI pahoMcyA. e arasAmAM, kauDinya, datta ane sevAla vigere paMdaraso tapasvIo aSTApadane mokSano hetu sAMbhaLI te giri upara caDavA AvyA hatA. temAM pAMcaso tapasvIe caturtha tapa karI A kadAdinuM pAraNuM karatA chatA aSTApadanI pahelI mekhalA sudhI AvyA hatA. bIjA pAMcaso tApasI chaThTha tapa karI sukA kaMdAdinuM pAraNuM karatA chatA bIjI mekhalA sudhI AvyA hatA, trIjA pAMcaso tApase amane tapa karI sukI sevAlanuM pAraNuM karatA chatA trIjI mekhalA sudhI AvyA hatA. tyAMthI uce caDavAne azakta thavAthI te traNe samUha pahelI, bIjI ne trIjI mekhaLAe
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM - 45 aTakI rahyA hatA. tevAmAM suvarNa jevI kAMtivALA ane puSTa AkRtivALA gautamane temaNe tyAM AvatA dIThA. temane joI teo paraspara kahevA lAgyA ke, "ApaNe zarIre kRza thaI gayA chIe, tathApi ahIMthI AgaLa caDI zakatA nathI, te A sthULa zarIravALA muni kema caDI zakaze ?? A pramANe teo vAtacIta kare che, tevAmAM te gautama te mahAgiripara caDI gayA ane kSaNamAM devanI jema temanAthI adazya paNa thaI gayA pachI teo paraspara bolyA ke, "A maharSinI pAse kaI mahAzakti che, tethI je te ahI pAchA Avaze, te ApaNe tenA ziSya thaIzu." A nizcaya karI te tApaso eka dhyAne badhunI jema AdarathI temanA pAchA AvavAnI rAha joI rahyA. ahI gautama svAmIe bharatezvare karAvelA naMdIvara dvIpanI rautya jevA caityamAM praveza karyo, ane temAM rahelA covIza tIrthakaronA anupama biMbane teNe bhaktithI vaMdanA karI. pachI rautyamAMthI nIkaLIne gautama gaNadhara eka meTA azokavRkSa nIce beThA. tyAM aneka sura asura ane vidyAdharee temane vaMdanA karI. gautame temane yegyatA pramANe dharmadezanA ApI ane temaNe pUchelA saMdeho tarkazakti vaDe kevaLInI jema dUra karyA. dezanA ApatAM prasaMgopAta temaNe jaNAvyuM ke, "sAdhuo zarIre zithila thaI gayA hoya che, ane teo glAni pAmI javAthI mAtra jIvasattAvaDe dhrujatA dhrujatA cAle evA thaI jAya che. gautamasvAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI vaizravaNa (kubera) temanA zarIranI skUlatA joI te vacana temanAmAMja aghaTita jANI jarA ha. te vakhate mana:paryavajJAnI IdrabhUti tenA manano bhAva jANuM bolyA kemunipaNAmAM kAMI zarIranI kRzatAnuM pramANa nathI. paNa zubha dhyAna vaDe AtmAne nigraha kara te pramANa che. te upara eka kathA che te A pramANe - A ja bUdvIpamAM mahAvidehakSetranA AbhUSaNarUpa puSkalAvatI nAmanA vijayamAM puMDarIkiNI nAme nagarI che. tyAM mahApadma nAme rAjA hato, tene padmAvatI nAme priyA hatI. tene puMDarIka ane kaMDarIka nAme be putre tene thayA hatA. eka vakhate nalinIvana nAmanA udyAnamAM kaI sAdhuo padhAryA. temanI pAse mahApadma rAjAe dharma sAMbhaLe, tethI pratibodha pAmI puMDarIkane rAjya upara besADI mahApadmarAjAe vrata grahaNa karyuM. anukrame kevaLajJAna pAmIne te mokSe gayA. eka vakhate pharIne keTalAka munio puMDarIkiNI nagarIe AvyA, eTale puMDarIka ane kaMDarIka temanI pAse dharma sAMbhaLavA gayA. temAM puMDarIka bhAvayati thaIne ghera AvyA ane maMtrIonI samakSa kaMDarIkane bolAvIne A pramANe kahyuM ke, "vatsa! tuM A pitAnA rAjyane grahaNa kara, huM saMsArathI bhaya pAme chuM, tethI bhayamAMthI rakSaNa karanArI dIkSA huM grahaNa karIza." kaMDarIke bolyA ke, "baMdhu! zuM tuM mane saMsAramAM paDe che? mATe huM dIkSA laIza ane A bhavasAgara tarI jaIza." paMDarIke be traNavAra tene rAjya levA kahyuM, paNa jyAre teNe na mAnyuM, tyAre puMDarIke tene kahyuM ke, "he baMdhu ! Idriye bahuja durbhaya che, mana sadA caMcaLa che, tArUNya vaya vikAranuM dhAma che ane prANIne pramAda to svAbhAvika che; vaLI parisaha tathA upasargo sahana karavA duHsaha che, tethI tAre daDha pratijJAvALA thavuM paDaze, kemake dIkSA pALavI ghaNI duSkara che. tethI hamaNAM zrAvakadharma pALI rAjya kara ane yauvana vaya gayA pachI dIkSA leje, ema karavuM badhI rIte yogya che." kaMDarIka bolyo ke-"bhAI! te satya che, paNa huM je che te mAre pALavuM ja joIe, mATe huM to jarUra dIkSA laIza." A pramANe kahIne kaMDarIke dIkSA lIdhI, ane puMDarIkane maMtrIoe vrata levAne nivAryo eTale te bhAvayati thaI ghera raho. kaMDarIka muni vividha prakAranA tapathI zarIrane kaleza pamADatA temaja samAcArIne barAbara pALatA chatA sAdhuone priya thaI paDyA. eka vakhate vasaMta samaya AvatAM
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 sarga 9 mAM cAritrAvaraNIya karmanA udayathI maharSi kaMDarIkanuM mana calita thayuM. teNe ciMtavyuM ke, "mAre have A dIkSAthI saryuM, mAre bhAI je prathama mane rAjya Apato hato, te huM grahaNa karIza." AvuM vicArI bhagnacitte tatkALa te puMDarIkizuM nagarIe AvyuM ane tenA udyAnamAM eka vRkSa nIce lIlA patra vigerenA zItaLa saMthArA upara ALoTavA lAgyo. potAnI upAdhi jhADa sAthe laTakAvI dIdhI. udyAnapALakanI mAraphata teNe potAnA AvavAnA khabara rAjAne ApyA, eTale rAjA pradhAna sahita tyAM AvyuM ane temane vaMdana karI. pachI vRkSa upara upakaraNa laTakAvI lIlotarIne saMthAro karIne paDele tene joIne "e muni paNAthI nirveda pAye haze evuM vicArI puMDarIka rAjA potAnA maMtrIo pratye bolya ke- are bhAIo ! tamane yAda che ke, jyAre ANe bAlyApaNAne lIdhe sAhasathI vrata grahaNa karyuM, tyAre meM tene vAryo hato. A pramANe kahI puMDarIke teNe irachelA rAjya upara tene besADa, rAjyacihane arpaNa karyA, ane pote tenI pAsenuM yatiliMga grahaNa karI zuddha buddhie dIkSA laIne tyAMthI vihAra karyo. ahIM "ANe anane mATe rAMkanI jema vrata bhagna kayuM? ema kahI kahIne sevaka leke kaMDarIkanuM upahAsya karavA lAgyA, tethI te hRdayamAM ghaNe kopAyamAna thayuM. paraMtu teNe ciMtavyuM ke, "prathama huM sAruM sAruM bhojana karUM, pachI A upahAsya karanArAone vadhu vigere zikSA karIza." AvuM ciMtavI te rAjamahelamAM gaye. pachI prAtaHkALe yuvAna pArevuM khAya tema teNe jaghanya, madhyama ane utkRSTa-ema traNe prakArane AhAra kaMTha sudhI khAdhe, ane rAtre viSayabhegane mATe jAgaraNa karyuM. te rAtrIjAgaraNathI ane ati AhAranA durjarapaNAthI tene visUcikA thaI, tethI moTI arati utpana thaI pavanathI pUrAyalI dhamaNanI jema tenuM udara praphullita thayuM, pavanane repa thaye ane mATe tRSAne dAha thayo. te vakhate "A pApI pratijJA bhraSTa thaye" evuM dhArI tenA maMtrI vigeree tenI cikitsA karI nahIM, tethI te ati vyathAthI ciMtavavA lAgyo ke, "je huM A rAtri keI paNa prakAre nirgamana karUM to prAta:kALe A badhA adhikArIone kuTuMba sahita mArI naMkhAvuM." AvI rIte kRSNalezyAthI ane mahA raudradhyAnathI te mRtyu pAmIne sAtamI nArake apratiSThAna narakA vAsamAM utpanna thayo. ahIM paMDarIka muni ciMtavavA lAgyA ke "sAre bhAgye cirakALa thayA Ichele yatidharma mane prApta thaye che, to have tene gurUnI sAkSIe grahaNa karUM." AvuM dhArI gurUnI pAse javA cAlyA. gurUnI samIpe jaI vrata grahaNa karIne puMDarIka munie amanuM pAraNuM karyuM, paraMtu nirasa, TADha ane lukhe AhAra levAthI temaja gurU pAse AvavA mATe utAvaLa cAlyA AvavAthI, kemaLa caraNamAMthI nIkaLatA rUdhirathI bahu parizrama pAmatAM gAmanI aMdara jaI upAzraya mAgI ati khedathI ghAsanA saMthArApara sutA, dIkSA lIdhA chatAM huM gurUnI pAse jaI kyAre dIkSA lauM ?' evuM ja ciMtavana karatA chatA teja rAtrie Arodhana karI zubhadhyAnaparAyaNapaNe puSTa aMge ja mRtyu pAmI sarvArthasiddhi vimAnamAM utpana thayA. tethI he sabhAjane ! tapasvIone kuzapaNuM hoya ke puSTapaNuM hoya evuM kAMI pramANa nathI. zubha dhyAna ja parama puruSArthanuM kAraNabhUta che. A pramANe gautamasvAmIe kaheluM paMDarIkanuM adhyayana pAse beThelA vaizravaNanA sAmAnika deve ekaniSThAthI zravaNa karyuM. vaizramaNe paNa samakti prApta karyuM ane gautamasvAmIe pitAne abhiprAya jANI lIdhe tethI harSa pAmI te potAnA sthAna pratye gaye. - A pramANe dezanA ApI bAkInI rAtri tyAMja nirgamana karI gautamasvAmI prAtaHkALe te parvata uparathI utaravA lAgyAeTale rAha joI rahelA pelA tApasanA jovAmAM AvyA.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 mu 147 tApasAe temanI pAse AvI praNAma karIne kahyuM ke, huM taponidhi mahAtmA ! ame tamArA ziSyA thaIe ane tame amArA gurU thAo.' gautamasvAmI khelyA ke-sajJa paramezvara mahAvIra prabhu che teja tamArA gurU thAo.' pachI teoe ghaNA Agraha karyo, eTale gautame tyAMja teone dIkSA ApI. devatAe tarata ja tene yatili`ga Apyu., pachI vidhyagirimAM thapati sAthe jema khIjA hAthIe cAle tema teo gautamasvAmInI sAthe prabhunI pAse javA cAlyA. mArgamAM koI gAma AvatAM bhikSAnA samaya thayA eTale gautama gaNudhare tApasa munione pUchyuM ke 'tamAre mATe pAraNu karavA zuM iSTa vastu lAvuM ? ' temaNe kahyuM ke, pAyasAnta lAvajo.' eTale gautamasvAmI labdhinI sapattithI peAtAnA udaranu poSaNa thAya teTalI kSIra eka pAtramAM lAvyA. pachI i'drabhUti gautama khelyA-he mahiSa e ! sau besI jAe ane A pAyasAntathI sarve pAraNu karo.' eTale 'ATalA pAyasAntathI zuM thaze ?' ema sanA manamAM Avyu, tathApi 'ApaNA gurUnI AjJA ApaNe mAnavI joIe.' evuM vicArI badhA eka sAthe besI gayA. pachI iMdrabhUtie akSINamahAnasa labdhivaDe te sarvane jamADI dIdhA, ane temane vismaya pamADIne pachI pote AhAra karavA beThA. jyAre tApasA bhAjana karavA beThA hatA tyAre ApaNA pUrA bhAgyayeAgathI zrI vIparamAtmA jagadgurU ApaNane dharma gurU tarIke prApta thayA che, temaja pitA jevA AvA sune bedha karanAra maLavA te paNa bahuja dula bha che; mATe ApaNe sava thA puNyavAna chIe." A pramANe bhAvatAM zuSka sevALabhakSI pAMcaseA tApasAne kevaLajJAna utpanna thayuM. datta vigere pAMcasA tApasAne dUrathI prabhunA prAtihArya jotAM ujjavaLa kevaLajJAna utpanna thayu, temaja kauDinsa vigere pAMcasAne bhagavatanA dana dUrathI thatAM kevaLajJAna thayuM. pachI teo zrI vIraprabhune pratiikSaNA karI kevaLInI sabhA tarapha cAlyA, eTale gautamasvAmI khelyA ke--A vIraprabhune vahanA karo.' prabhu khelyA ke-gautama ! kevaLInI AzAtanA karo nahI'. 'gautame tarataja mithyA duSkRta ApI temane khamAvyA. te vakhate gautame pharIthI ci'tathyuM ke, 'jarUra huM A bhavamAM siddhine pAmIza nahIM, kAraNu ke huM gurUkamI chuM. A mahAtmAone dhanya OM ke, je mArA dIkSita chatAM jemane kSaNamAM kevaLajJAna utpanna thayuM.' AvI ciMtA karatA gautama prati zrI vIraprabhu melyA "he gautama ! tIrthaM karAnu vacana satya ke deva tAnu' ?" gautame kahyuM, tItha 'karAnuM.' tyAre prabhu melyA "have adhairya rAkhazeA nahIM. gurUnA sneha ziSyAnI upara dvIDhaLa uparanA tRNanI jevA hoya che te tatkALa dUra thaI jAya che, ane gurU upara ziSyanA hoya tema tamArA sneha teA unanI kaDAha (caTAI) jevA dRDha che. cirakALanA saMsargathI amArI upara tamArA sneha bahu dRDha thayelA che, tethI tamArU kevaLajJAna rU dhAyu che, te snehanA jyAre abhAva thaze tyAre pragaTa thaze." pachI prabhue gautamane ane bIjAne bodha karavAne mATe drumapatrIya accananI vyAkhyA karI. tyAra pachI prabhunA caraNanI upAsanA karanAra akhaMDa nAme parivrAjaka chatrI ane trIdaDa hAthamAM rAkhIne tyAM AvyA. te traNa pradakSiNA karI prabhune namyA ane bhaktithI zamAMcita thaI aMjali joDI A pramANe stuti karavA lAgyA, "he nAtha ! huM tamArA cittamAM vatu, evI teA vArtA paNa dula bha che, paNa jo tame mArA cittamAM vattA teA pachI mAre khIjA koInuM prayAjana nathI. chetaravAmAM tatpara evA anyajanA mRdu buddhivALA purUSAmAM koIne kApathI, koIne tRSTithI ane keAIne anugrahavaDe chetare che, tevA kahe che ke-je prasanna na thAya tenI pAsethI zI rIte phaLa meLavI zakAya ?" para`tu ciMtAmaNi vigere acetana che, tA paNa zuM phaLa nathI ApatA ! he vItarAga ! tamArI sevA karavA karatAM paNa tamArA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 sarga 9 me AjJA pALavI te vizeSa uttama che, kemake tamArI AjJA ArAdhI hoya te mokSane mATe thAya che ane virodhI hoya te saMsArane mATe thAya che. tamArI AjJA anAdi kALathI heya ane upAdeya gocara che, eTale ke Azrava sarvathA heya che ane saMvara sarvathA upAdeya che evI tamArI AjJA che. 'Azrava saMsArane hetu che ane saMvara mokSane hetu che' A pramANe AhaMtI muSTi che, arthAt mULa jJAna eTaluM ja che, bAkI bIjo badhe tene vistAra che. A pramANenI AjJAnI ArAdhanamAM tatpara evA anaMtA jI mokSa pAmyA, anaMtA pAme che ane anaMtA pAmaze. cittanI prasannatA vaDe dInatAne choDI daIne mAtra tamArI AjJAne ja mAnanArA prANIo sarvathA karmarUpa paMjaramAMthI mukta thAya che." A pramANe jagadguru zrIvIraprabhunI stuti karIne te saMnyAsI yegya sthAne besI devanI jema animeSa dRSTie prabhunI dezanA sAMbhaLavA lAge. dezanA pUrNa thayA pachI te aMbaDa saMnyAsI rAjagRha nagara tarapha javA taiyAra thaye, eTale prabhue tene kahyuM ke, tuM rAjagRhamAM jaIne nAga nAmanA rathakAranI strI sulatAne amArI AjJAthI komaLa vANIvaDe kuzaLatA pUchaje." prabhunI AjJAne svIkAra karI aMbaDa AkAzamArge uDIne tatkALa rAjagRhImAM AvyuM. pachI sulasAnA gRhadvAra pAse AvI ciMtavavA lAgyuM ke - sura, asura ane narezvaronI najare prabhue sulatAno pakSapAta karyo, tenuM zuM kAraNa? mATe huM tenI parIkSA karuM." A pramANe vicArI jene vaikriyalabdhi prApta thayelI che evA aMbaDe rUpa pheravIne tenA gharamAM praveza karyo, ane bhikSA mAgI. sulasAe e niyama karyo hato ke, mArA hAthathI je supAtra hoya tene ja bhikSA ApavI, tethI teNIe A yAcanA karatA tApasane bhikSA na ApI. (dAsIne ApavA AjJA karI.) pachI aMbaDa rAjagRhI nagarInI bahAra jaI pUrva taraphane daravAje brahmAnuM rUpa-vikuvane beThe. teNe padmAsana vALyuM, cAra bAhu ane cAra mukha karyA, brahmAstra, traNa akSasUtra ane jaTA mugaTa dhAraNa karyA, sAvitrIne sAthe rAkhyA ane pAse haMsanuM vAhana UbhuM rAkhyuM. pachI dhama upadeza karIne sAkSAt brahmA AvyA che ema mAnanArA nagarajanonAM manane harI lIdhA. A khabara sAMbhaLI sakhIjanee AvIne sulasAne kahyuM ke, "ApaNuM nagaranI bahAra sAkSAt brahmA AvyA che, mATe cAle, jovA jaIe.' A pramANe ghaNI rIte bolAvI te paNa mithyAdaSTinA paricayathI bhaya pAmatI sulasA tyAM na gaI bIje divase te aMbaDa dakSiNa dizAnA daravAjA bahAra garUDapara besI, zaMkha, cakra, gadA ane khagane dhAraNa karI sAkSAt viSNunuM rUpa dharIne beThe lokone vyAmoha karanArA sAkSAt viSNu padhAryAnA khabara sulasAe sAMbhaLyA te paNa samyam darzanamAM nizcaLa mulAsA tyAM gaI nahI. trIje divase aMbaDa pazcima dizAne daravAje zaMkaranuM rUpa dharIne beTho, temAM nIce vRSabhanuM vAhana rAkhyuM, lalATe caMdrane dhAraNa karyo, pArvatIne sAthe rAkhyA, gajacarmanA vastra paheryA, traNa locana karyA, zarIre bhamane aMgarAga karyo, bhujAmAM khaTvAMga, trizUla ane pinAka rAkhyA, kapALanI rUMDamALA gaLAmAM dhAraNa karI ane bhUtonA vividha gaNe vikuLaM. teve rUpe dharmopadeza karIne teNe nagarajanonA manane harI lIdhA, paraMtu te khabara sAMbhaLIne parama zrAvikA sulasI tyAM jevA paNa gaI nahIM. pachI cothe divase teNe uttara dizAmAM traNa gaDhathI zobhatuM ane dedipyamAna taraNevALuM divya samavasaraNa vikuvyuM, ane temAM potejinezvara thaIne beThA. te sAMbhaLI nagarajano vizeSe meTI samRddhi sahita tyAM AvI dharmA sAMbhaLavA lAgyA. A khabara sAMbhaLIne paNa
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 parva 10 muM sulasA tyAM gaI nahI, eTale aMDe tene caLAvavA mATe kaI purUSane tenI pAse mokalyo. teNe AvIne A pramANe kahyuM ke, "he sulasA ! zrI vizvasvAmI jinezvara nagaranI bahAra samavasaryA che, he bhadra! temane vAMdavA cAle, zA mATe vilaMba kare che ?" sulasA belI ke-"vIzamAM tIrthakara jagaddagurU zrIvIra prabhu nathI." te bolyA ke, "are muzke! A te pacIsamA tIrthaMkara che, mATe temane pratyakSa AvIne juve." sulasA belI ke "kadi paNa paccIza tIrthakara hAya ja nahIM, mATe A te koI mAThI buddhivALo mahApAkhaMDI jaNAya che. te bicArA bheLA lekone Thage che." te bolyo-"bhadra! AvuM bole nahIM, AthI jainazAsananI prabhAvanA thaze, tethI tamAre zI hAni thavAnI che mATe tyAM cAle." sulasA bolI AvA khoTA prapaMcathI kAMI jainazAsananI prabhAvanA thatI nathI, paNa tethI to aprabhAvanA ja thAya che." AvI rIte sulatAne acalita manavALI jeI aMbaDa hRdayamAM pratIti lAvIne ciMtavavA lAgyo ke, "jagadgurU zrI vIraprabhue bharasabhAmAM A satInI saMbhAvanA karI te ghaTita ja che, kAraNa ke huM moTI mAyAe karIne paNa teNune samakitathI calita karI zakyo nahi." pachI te badhA prapaMca saMharI laI pitAne mULarUpe naidhikI bolate sulatAnA gharamAM peThe. sulasA UbhI thaIne sAmI AvI ane bolI ke, he dharmabaMdhu! jagabaMdhu vIraprabhunA uttama zrAvaka! tamane svAgata che !" A pramANe kahIne pachI mAtAnI jevI vatsala sulasAe tenA caraNa dhoyA ane pitAnA gRhatyanI vaMdanA karAvI. te caityane vaMdanA karIne pachI aMbaDa zuddha buddhie be ke-"bhadre ! mArA vacanathI tuM zAzvata caityane vaMdanA kara." pachI pRthvI para mastaka namAvI teNIe jANe pratyakSa jotI hoya tema manamAM bhaktibhAva lAvIne vaMdanA karI. aMbaDe pharIvAra kahyuM ke "A jagatamAM tuM ekaja guNavatI che, ke jenA khabara vIraprabhue mArA mukhathI pUchaLyA che. te sAMbhaLI sulasAe harSa pAmIne prabhune vaMdanA karI ane romAMcita zarIre uttama vANIthI prabhunI stuti karI. pharIvAra parIkSA karavAnI IrachAe te catura be ke "he bha! hamaNa brahmAdika deve A nagaranI bahAra pragaTa thayA hatA ane dharmanA vyAkhyA karatA hatA; nagarajane temane vAMdavA gayA hatA ane tenI pAse dharma sAMbhaLyuM hatuM, paNa tame kautukathI paNa tyAM kema gayA nahotA?? julasA belI, "he mahAzaya! tame jANo cho, te chatAM ajJAnInI jema kema pUcho che ? te bicArA brahmAdika te koNa mAtra che? hiMsA karavAne zastra rAkhanArA ane bhaga karavAne strIne pAse rAkhanArA pateja adharmamAM tatpara hovAthI teo dharmanA vyAkhyAna za Apaze ? jagatamAM advitIya Apta purUSa zrI mahAvIra bhagavaMtane joyA pachI ane temanA dharma aMgIkAra karyA pachI je tevA devane jue che te kharekharA pitAnA svArthanA ghAtaka che." alasAnAM AvAM vacana sAMbhaLI cittamAM harSa pAmatA ane sulasI pratye "sAdhu sAdhu" (zAbAza-zAbAza) zabda kahete aMbai potAne sthAnake gayo ane e mahA satI sulasA anidita AhaMdudharmane sarvadA hRdayamAM vahana karavA lAgI. #Qa888888888888888888888088938839 // ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacarite - mahAkAvye dazamaparvaNi hAli ka-prasannaca dravudarAMka deva-zreNika bhAvitIrtha karatvazAlamahAzAla gautamASTApadArohaNa ambaDa sulasA carita varNano nAma navamaH sargaH //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 10 me dazArNabhadra ane dhanAzAlibhadranuM caritra. 'sura asurethI paravarelA zrI viraprabhu caMpAnagarIthI vihAra karI anukrame dazArNa dezamAM AvyA, te dezamAM dazANa nAme nagara che ane tyAM dazArNabhadra nAme rAjA rAjya kare che. eka vakhate te rAjA sAyaMkALe pitAnI sabhAmAM beThe hatuM, tevAmAM cara purUSoe AvIne kahyuM ke, prAtaHkALe A tamArA nagaranI bahAra zrI vIraprabhu samavasaraze. sevakonI AvI vANI sAMbhaLIne meghanI garjanAthI jema viragirimAM ratnanA aMkura pragaTe tema rAjAnA zarIramAMthI ati harSavaDe romAMca kaMcuka utpanna thaye. tatkALa teNe sabhA samakSa kahyuM ke, prAta:kALe huM evI samRddhithI prabhune vaMdanA karIza ke jevI samRddhithI pUrve keIe paNa temane vAMdyA nahIM hoya." A pramANe maMtrI vigerene kahI te pitAnA aMtaHpuramAM gaye, ane prAtaHkALe prabhune Ama vAMdIza ane A pramANe stuti karIza."evI ciMtA karatAM teNe te rAtri mAMDamAMDa nirgamana karI. haju sUryodaya the nAto tyAM te e rAjasUrya dazArNarAjAe nagaranA adhyakSa vigerene bolAvI AjJA karI ke-"mArA mahelathI prabhunA samavasaraNa sudhI moTI samRddhithI mAre javA lAyaka mArgane zaNagAra." ahIM viraprabhu nagaranI bahAra padhAryA ane devatAoe samavasaraNa racyuM. ahIM nagarAdhyakSa vigeree kSaNavAramAM rAjAnI AjJA pramANe karI dIdhuM. "devatAone jema manavaDe kAryasiddhi thAya che, tema rAjAone vacanavaDe thAya che." rAjamArgonI rajane kuMkuma jaLanA chaTakAvavaDe zAMta karI, mArganI bhUmi upara sarvatra puSpo pAtharI dIdhA, sthAne sthAne suvarNanA staMbha sahita toraNa bAMdhI dIdhA. suvarNanA pAtronI zreNithI zebhita evA mAMcAo goThavI dIdhA, bhAtabhAtanA citravALA cinAI vastrothI suzobhita, ratnamaya darpaNothI Azcarya utpana kare tevI ane sugaMdhathI bharapUra evI mALAo mArganI cotarapha suMdara sta sAthe laTakAvI dIdhI. ucA daMDavALA ane khetInA ulecavALA maMDapa ke jeo meghADaMbaranI zobhAne dhAratA hatA, temanAthI badhe eka chAyA karI dIdhI. sthAne sthAne mUkelI agni sahita dhUpaghaTIo aMdara agarU kapUranA ghamrathI maMDapane aMkurita kare tevuM karI dIdhuM. AvI rIte jANe svargane eka khaMDa hoya tevo mArgane suzobhita karIne maMtrIoe prabhunA darzanane utsAha dharI rahela rAjAne sarve hakIkata nivedana karI. pachI rAjA nAna karI divya aMgarAga ane sarva aMge AbhUSaNo tathA zuddha vastro dharI puSpanI mALA paherI uttama gajedra upara ArUDha thaye. maka5ra veta chatra ane baMne bAju be cAmarathI virAjamAna mahArAjA IMdranA je thaIne cAle. mahAmUlyavALA AbhUSaNone dhAraNa karanArA hajAre sAmato jANe potAnA vakiya svarUpa hoya tevA tenI pachavADe cAlyA. tyAra pachI calita cAmarethI virAjita ane IMdrANInA rUpane paNa parAbhava karatI aMta:puranI mRgAkSIe tenI pachavADe cAlI, mArgamAM baMdijane rAjAnI stuti karatA hatA, gAyaka gIta gAtA hatA ane mArgane zaNagAranArAo pitAnuM kauzalya batAvatA hatA. evI rIte bIjA rAjAonA ghATA chatrothI jenA mArgamAM navIne maMDapa thaI rahele che e dazArNarAjA anukrame prabhune samavasaraNamAM AvyuM. teNe
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 151 traNa pradakSiNA daIne prabhune vaMdanA karI. pachI samRddhithI garvita thaI potAne yogya evA sthAna upara beThe. e vakhate dazArNapatine samRddhine garva thayele jANI tene pratibodha karavAne mATe Ide eka jaLamaya vimAna vikuvyuM. temAM sphaTika maNi jevA nirmaLa jaLanA prAMtabhAge suMdara kamaLa vikasvara thayelA hatA, haMsa tathA sArasa pakSIonA madhura zabdanA pratinAda thaI rahyA hatA, devavRkSo ane devatAonI zreNimAMthI kharI paDatA puSpothI te zebhita hatuM, nIlakamalenI zebhAthI te IndranIla maNimaya hoya tevuM lAgatuM hatuM, marakata maNimaya nalInImAM suvarNamaya vikasvara kamaLone prakAza praveza thatAM te adhika caLakatuM hatuM ane jaLanA capaLa taraMgenI mALAothI te patAkAnI zebhAne dhAraNa karatuM hatuM. AvA jaLakAMta vimAnamAM Idra devatAonI sAthe beTho. te vakhate hajAre devAMganAe tene cAmara vIMjavA lAgI ane gAMdhee AraMbhelA saMgItamAM te jarA jarA kAna ApavA lAgyuM. A pramANe prabhunA caraNathI pavitra evI nIcenI pRthvI tarapha daSTi karato IMdra manuSyalokamAM AvyA. nIcenI utaratAM utaratAM marakata maNinA nALathI virAjita suvarNanA kamaLa upara jANe caraNa sahita parvata hoya tema caraNa mUkato mUkato, maNimaya ATha jaMtuzaLathI zobhita ane devadUSya vastrothI jenI pITha AcchAdita karelI che evA arAvata hAthIpara Idra caDyo. te vakhate te hastI para prathamathI ArUDha thayelI devAMganAoe tene hAthane Teke Akhe. pachI jinendranA caraNamAM vaMdana karavAne icachanAra bhaktajanomAM ziromaNi Ive bhaktibhAvita citte samavasaraNamAM praveza karyo. te vakhate tenA jaLakAMta vimAnamAM AvelI kriDAvApIomAM rahelA dareka kamaLanI aMdara saMgIta thavA lAgyuM. pratyeka saMgIte IdranA jevA vaibhavavALe ekeka sAmAnika deva divyarUpa tathA suMdara veSayukta dekhAvA lAgyA. te dareka devano parivAra IdranA parivAranI jema mahaddhika ane vizvane vismayakAraka hato. AvI vimAnanI samRddhithI Idra pote vismaya pAmI gayo, te pachI tethI uNa uNa samRddhivALA bIjAnI to zI vAta karavI? - pachI samavasaraNamAM rahelA suranaroe vismayathI joyelA Ide kaMThamAM paherelA hArane pRthvI para laTAvatA chatA prabhune vAraMvAra praNAma karyA. IdranI AvI pArAvAra samRddhi jaIne dazArNabhadrarAjA zaheranI samRddhi jaIne grAmya jana thaI jAya tema kSaNavAra to khaMbhita thaI gayuM. pachI vismayathI vikasita netra karIne teNe vicAryuM ke, "ahe ! A IdranA vimAnanI kevI lokottara zobhA che ? aho ! A arAvata hAthInA gAtra kevA suMdara che? aho ! A IdranA vaibhavano vistAra te koI alaukika jaNAya che ! mane dhikkAra che ke, meM mArI saMpattinuM abhimAna karyuM. mArI ane A IdranI samRddhi vacce te eka khAbocIyA ne samudranA jeTaluM aMtara che. meM A mArI samRddhinA garvathI mArA AtmAne tuccha karyo. pUrve AvI samRddhi nahIM joyelI hovAthI huM eka kuvAnA deDakAnI je hato" AvI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM haLave haLave vairAgya AvavAthI alpa karmane lIdhe tenA atyaMta zubha pariNAma thayA. temaNe vicAryuM ke, "AvI samRddhithI Idra mane chatI lIdhe che, tathApi have dIkSA laIne huM tene parAjaya karIza. vaLI dIkSA laIne kevaLa tene ja viya karIza ema nahI paNa bhavabhramaNa karAvanArA je kamarUpa zatruo che, temane paNa jItI laIza." AvI rIte vicArIne vivekI dazANapatie tatkALa tyAM ja mugaTa ane kaDAM vigere AbhUSaNo kADhI nAkhyA, ane jANe kamarUpa vRkSanA mULI kheMcI kADhato hoya tema
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 sarca 10 mA pAMca muSTivaDe mastaka uparanA kezane khe...cI kADhayA. vismayathI vikasita netre i'dranA jotAM jotAMmAM teNe gaNadharanI pAse AvIne tiliMga grahaNa karyuM. pachI apUrva utsAha ane sAhasavALA te dazANu bhadra munie prabhune pradakSiNApUrvaka vaMdanA karI. te vakhate indre temanI pAse AvIne kahyuM ke 'ahe| mahAtman ! tamArU A koI mahAna parAkrama che ke jethI tame mane paNa jItI lIdhA che, teA pachI bIjAnI zI vAta karavI ?' A pramANe kahI IMdra temane namaskAra karI peAtAne sthAnake gayA. dazA bhadra muni sArI rIte vratanuM pratipAlana karavA lAgyA, ane zrI vIraprabhue bhavyajananA upakArane mATe tyAMthI khIjA nagara vigere sthAnamAM vihAra karyA. rAjagRha nagaranI najIka zALi nAme grAmamAM koi dhanyA nAmanI strI AvIne rahI hatI. teneA badhe vaMza uccheka thai gayA hatA. mAtra saMgamaka nAmanA eka putra rahyo hato, tene te sAthe lAvI hatI. kemake game tevA du:khamAM paNa peAtAnA udarathI thayeluM saMtAna cheDI devu azakaya che.'" te sa`gamaka tyAM rahyo to nagarajaneAnA vAcharaDA cArato hatA. "garIba chekarAne AvI mRdu AjIvikA ghaTita che." eka vakhate koI parvotsavanA divasa AvyA, te samaye ghera ghera pAyasAnanA bhejana thatAM sagamakanA jovAmAM AvyAM, tethI te mugdha bALake ghera jaI peAtAnI TvIna mAtA pAse pAyasAnanI mAgaNI karI, te belI 'putra ! huM darI chuM, mArI pAse pa:casAnna kayAMthI hoya ?' jyAre ajJatAthI bALake vAraMvAra tevI mAgaNI karyA karI tyAre dhanyA petAnA pUrva zaibhavane sa MbhAratI tAra svare rUdana karavA lAgI. tenA rUdana du:khathI jemanu hRdaya vIdhAyu che evI tenI pADozAe tenI pAse AvI tenA duHkhanuM kAraNa pUchyuM, eTale dhanyAe gadgad svare temane potAnA du:khanuM kAraNu kahyuM. pachI te badhIe maLIne tene dudha vigere lAvI Apyu, eTale teNIe kSIra rAMdhI, ane eka thALamAM kADhI peAtAnA putrane ApIne pote koi gRhakAya mAM paDI. e samaye koI mAsakSapaNadhArI muni pAraNAne mATe ane sa`gamakane bhavasAgarathI tAravAne mATe tyAM AvI caDayA. temane jotAM ja sagamaka vicAra karavA lAgyA ke, 'A sacetana ciMtAmaNi ratna, jagama kalpavRkSa ane apazu kAmadhenu rUpa munimahArAja mArA bhAgyathI A vakhate AvI caDayA te khaDuja sArUM thayuM, nahIM to mArA jevA garIbane AvA uttama pAtrane yAga kathAMthI thAya ? mArA koI bhAgyanA yeAge Aje citta, vitta ane pAtra e triveNInA saMgama thayA che' A pramANe vicAra karI teNe thALamAM rahelI badhI kSIra munine vaheArAvI dIdhI. dayALu munie tenA anugrahane mATe grahaNu paNa karI. muni gharanI bahAra nIkaLyA eTale dhanyA tyAM AvI, ane thALamAM kSIra na dekhAvAthI pAte ApelI kSIra putra khAI gayA haze' evu dhArI teNe pharIthI bIjI ApI. te kSIra saMgamake atRptapaNe kaMTha sudhI khAdhI, jethI tenA ajIrNa vaDe teja rAtre pelA munine sa`bhArata saMgamaka maraNa pAmyA. munidAnanA prabhAvathI saMgamakane! jIva rAjagRhI nagarImAM gAbhadra zeThanI bhadrA nAmanI strInA udaramAM avataryA. bhadrAe svapnamAM pAkeluM zALIkSetra joyuM. teNIe te vArtA patine kahI, eTale patie 'putra thaze' ema kahyuM, pachI 'hu' dAnadhama vigere sukRtyA karU' eve bhadrAne dohada thayA. bhadra buddhivALA gAbhadra zeThe te dAda pUrNa karyo. samaya pUrNa thatAM vigirinI bhUmi jema ratnane janma Ape tema bhadrAe dizAonA mukhane udyota karanArA putraratnane janma ApyA. joyelA svapnane anusAre mAtApitAe zubha divase tenu zALibhadra
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 parva 10 muM evuM nAma pADayuM. pAMca dhAtrIoe paherelA hArane pRthvI para laTAvatA chatA prabhune vAraMvAra praNAma karyo. pAlana karo to te putra anukrame moTo thayo. kAMIka uNA ATha varSano che tyAre tenA pitAe nizALe mUkIne tene badhI kaLAe bhaNAvI, anukrame yuvatijanane vallabha e zAlibhadra yauvana vayane prApta thatAM navIna praghananI jevA samAna vayanA mitronI sAthe ramavA lAgyuM. te nagaranA zreSThIoe pitAnI batrIza kanyAo zAlibhadrane ApavAne mATe gabhadra zeThane vijJapti karI. gabhadrazeThe harSa pAmI tene svIkAra karyo ane sarva lakSaNasaMpUrNa batrIza kanyAo zAlibhadrane paraNAvI. pachI vimAnanI jevA ramaNiya pitAnA maMdiramAM strIonI sAthe zAlibhadra vilAsa karavA lAgyA. te evA AnaMdamAM magna thato hato ke rAtri ke divasane paNa jANato nahotA. mAtApitA tene bhegasAmagrI pUrI pADatA betA anyado gebhadra zeThe zrI vIraprabhunI pAse dIkSA lIdhI, ane vidhipUrvaka anazana karIne te devale ke gayA. tyAMthI avadhijJAnavaDe potAnA putra zAlibhadrane joI tenA puNyathI vaza thaIne te putravAtsalyamAM tatpara thayA ane kalpavRkSanI jema strI sahita tene pratidina divya vastra ane nepathya vigere pUravA lAgyA. ahIM purUSane lAyaka je je kArya hoya te bhadrA karatI hatI ane zAlibhadra to pUrvadAnanA prabhAvathI kevaLa bhegone ja bhogavato hato. anyadA koI paradezI vyApArI ratnakaMbaLa laIne zreNikarAjAnI pAse vecavA AvyA, paraMtu tenI kiMmata bahu vizeSa hovAthI zreNike te kharIdyA nahIM, eTale teo pharatA pharatA zAlibhadrane ghera gayA. tyAM bhadrAe meM mAthuM mUlya ApIne te sarve kharIdI lIdhA. evAmAM celuNAe teja divase zreNikane kahyuM ke, "mAre ye ... eka ratnakaMbaLa lAvI Ape." eTale zreNike eka ratnakaMbaLa kharIdavAne mATe te vyApArIne bolAvyA. teoe kahyuM ke, ratnakaMbaLe te bhadrAe kharIdI lIdhA che." pachI zreNika rAjAe eka catura puruSane mUlyAM ApIne ratnakaMbala levA sArU bhadrAnI pAse mokalyotene AvIne ratnakaMbaLa mAgyuM, eTale bhadrA belI ke, "zAlibhadranI strIone paga luvAne mATe te ratnakaMbaLanA kaDaka karIne meM ApI dIdhA che, tethI je jIrNaratnakaMbalothI kArya hoya te rAjA zreNikane pUchIne A ane laI jAo." catura purUSe e vRttAMta rAjAne kahyo, te sAMbhaLI celaNa rANI bolI ke "juo ! tamArAmAM ne e vaNikamAM pItaLa ane suvarNanA jeTaluM aMtara che. pachI rAjAe kautukathI teja purUSane mokalI zAlibhadrane potAnI pAse bolAvyo. tyAre bhadrAe rAjA pAse AvIne kahyuM ke-"mAro putra kadi paNa gharanI bahAra nIkaLato nathI, mATe Apa mAre ghera padhAravAnI kRpA karo." zreNike kautukathI tema karavAne kabula karyuM. eTale kSaNavAra pachI AvavAnuM kahI bhadrA ghera gaI ane teTalA vakhatamAM vicitra vastra ane mANijyAdi vaDe rAjamArganI zobhA rAjamahelathI te pitAnA ghara sudhI ati suMdara karAvI. pachI teNI e kahevarAvavAthI devatAnI jema kSaNamAM taiyAra karelI mAganI zobhAne je jete zreNika rAjA zAlibhadrane ghera AvyA. jyAM suvarNanA staMbha upara IdranIlamaNinA toraNe jhulatA hatA, dvAranI bhUmi upara motInAM sAthIAnI zreNIo karelI hatI, sthAne sthAne divya vastranA caMdaravA bAMdhyA hatA ane AkhuM ghara sugaMdhI dravyathI dhUpita thayeluM hatuM. te sarva jevAthI thayelA vismayavaDe vikasita netra karatA rAjAe gRhamAM praveza karyo; ane cothAmALa sudhI caDI suzobhita siMhAsanane alaMkRta karyuM. pachI bhadrAe sAtamI bhUmikA (mALa) upara rahelA zAlibhadra pAse jaIne kahyuM ke, "putra! zreNika ahIM Avela che, to 20.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 saga 10 mo tuM tene jovAne cAla." zAlibhadra be -"mAtA ! te bAbatamAM tame sarva jANe che, mATe je mUlya ApavA yogya hoya te tame Apa. mAre tyAM AvIne zuM karavuM che?" bhadrA belI-"putra! zreNika e kAMI kharIdavAne padArtha nathI, paNa te to badhA lokone ane tAro paNa svAmI che." te sAMbhaLI zAlibhadra kheda pAmyA chatAM ciMtavyuM ke, "mArA A sAMsArika aizvaryane dhikkAra che ke jemAM mAre paNa bIjo svAmI che; mATe mAre sarpanI phaNu jevA A bhegathI have sayuM. have to huM zrI vIraprabhunA caraNamAM jaI satvara trata grahaNa karIza." A pramANe tene utkaTa saMvega prApta thaye, tathApi mAtAnA AgrahathI te strIo sahita zreNika rAjA pAse A ; ane vinayathI rAjAne praNAma karyA. rAjA zreNike tene AliMgana karI svaputravat potAnA khoLAmAM besADaye. ane sanehathI mastaka sudhI kSaNavAra harSAzru mUkyA. pachI bhadrA bolI ke he deva ! have ene choDI dyo, e manuSya che chatAM manuSyanA gaMdhathI badhA pAme che. tenA pitA devatA thayA che, te strIo sahita pitAnA putrane divya veSa, vastra tathA aMgarAga vigere pratidina Ape che." te sAMbhaLI rAjAe zAlibhadrane rajA ApI eTale te sAtamI bhUmikAe gayA. pachI bhadrAe rAjAne vijJapti karI ke, "Aje to ahIMja bhojana levA kRpA karo." bhadrAnA AgrahathI rAjAe te vAta svIkArI, eTale tatkALa bhadrAe sarva rasoI taiyAra karAvI. "zrImAnane zuM siddha na thAya ?' pachI rAjAe snAnane yogya tela jala ane cUrNa vaDe snAna karyuM. snAna karatAM tenI AMgaLImAMthI eka mudrikA gRhavApikAmAM paDI gaI. rAjA Ama tema tene zodhavA lAge, eTale bhadrAe dAsIne AjJA ApI ke, "vApinuM jaLa bIjI tarapha kADhI nAkha.' tema karatA te vApikA mAM divya AbharaNAnI madhyamAM potAnI phIkI dekhAtI mudrikA joIne rAjA vismaya pAmI gaye. rAjAe pUchayuM ke A badhuM zuM che?" dAsI belI ke-dararoja zAlibhadranA ane tenI strIonA nirmAlya AbharaNe kADhI nAkhavAmAM Ave che te A che.' te sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke "sarvathA A zAlibhadrane dhanya che temaja mane paNa dhanya che ke, jenA rAjyamAM AvA dhanADhaya purUSe paNa vase che, pachI rAjAonA agresara zreNika rAjAe parivAra sahita bhejana karyuM. jamyA pachI vicitra alaMkAra ane vastrothI acita thaIne rAjA potAnA rAjamahelamAM gaye. have zAlibhadra saMsArathI mukta thavAnA vicAra karato hato, tevAmAM tenA dharmamitre AvIne vijJapti karI ke-"caturkAnadhArI ane sura asuroe namaskAra karelA jANe mUrtimAna dharma hoya tevA dharma zeSa nAmanA muni udyAnamAM padhAryA che." te sAMbhaLI zAlibhadra harSathI rathamAM besI tyAM AvyuM. AcAryane tathA bIjA sAdhuone vAMdIne AgaLa beThA. sUri dezanA ApI rahyA pachI teNe pUchyuM ke, "he bhagavan! kevA karmathI rAjA svAmI na thAya?" mani bolyA-jeo dIkSA grahaNa kare teo A badhA jagane paNa svAmI thAya che." zAlibhadre kahyuM ke, je ema che to to huM ghera jaI mArI mAtAnI rajA laIne dIkSA laIza." sUri bolyA ke-"dharmakAryamAM pramAda na kare." pachI zAlibhadra ghera gayo ane mAtAne namaskAra karIne kahyuM ke, "he mAtA ! Aje zrI dharmaghoSasUrinA mukhakamaLathI meM dharma sAMbhaLyo che ke, je dharma A saMsAranA sarva duHkhathI mUkAvAnA upAya rUpa che." bhadrA belI ke-vatsa! te ghaNuM sAruM karyuM, kemake tuM tevA dhamI pitAne ja putra chuM."
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 155 A pramANe harSathI zAlibhadranI prazaMsA karI. pachI zAlibhadra kahyuM ke "mAtA ! jo ema hoya to mArI upara prasanna thaIne mane rajA Ape; huM vrata grahaNa karIza. kAraNa ke huM tevA pitAne putra chuM." bhadrA belI-vatsa! tAre vrata levAne udyama yukta che, paNa temAM to niraMtara loDhAnA caNA cAvavAnA che. te prakRtimAM sukamaLa che ane divya bhAgethI lAlita thayela che, tethI moTA rathane nAnA vAchaDAonI jema tuM zI rIte vratanA bhArane vahI zakIza?" zAlibhadra be he mAtA ! bhegalAlita thayelA je purUSa vratanA kaSTane sahana kare nahIM tene kAyara samajavA, mATe badhA kAMI tevA hotA nathI." bhadrA bolI-he vatsa! je tAre evo ja vicAra hoya to dhIme dhIme-cheDe thoDe bhegane tyAga karI manuganI malinatI gaMdhane sahana kara ke jethI te abhyAsa paDe, pachI vrata grahaNa karaje. zAlibhadre te vacana satvare mAnya karyuM, ane te divasathI dararoja eka eka strIne ane eka eka zayyAne tajavA lAgyo. teja nagaramAM dhanya nAme eka moTo dhanavAna zeTha raheto hato ke je zAlibhadranI kaniSTa bhaginIne pati thato hatA. pitAnA baMdhunA A khabara sAMbhaLavAthI pitAnA patine tvavarAvatAM zAlibhadranI benanI AMkhamAM AMsu AvyA. te joI dhanya pUchayuM ke, "zA mATe rUe che?" tyAre te gaddagadda akSare bolI ke- "he svAmI ! mAro bhAI zAlibhadra vrata levAne mATe pratidina eka eka strI ane eka eka zamyA tajI de che, tethI huM rUdana karUM chuM." te sAMbhaLI dhanya mazkarImAM kahyuM ke, "je evuM kare te to ziyALanA je bIkaNa gaNAya. tethI tAre bhAI paNa hInasatva lAge che." te sAMbhaLI tenI bIjI strIe hAsyamAM bolI uThI ke- he nAtha ! je vrata levuM saheluM che to tame kema nathI letA ?' dhanya bolyA ke mane trata levAmAM tame vinarUpa hatI, te Aje puNya yoge anukULa thaI, to have huM satvara trata laIza." teo bolI ke prANeza! prasanna thAo, ame to mazkarImAM kahetI hatI. strIonAM AvAM vacananA uttaramAM "A strI ane dravya vigere sarva anitya che, niraMtara tyAga karavAne gya che, mATe huM to avazya dIkSA laIza." A pramANe bolato dhanya tarata ja Ubhe thaye; eTale ame paNa tamArI pAchaLa dIkSA laIzuM.' ema sarva strIe bolI. pitAnA AtmAne dhanya mAnanArA mahA manasvI dhanya temAM saMmati ApI. A arasAmAM zrI viraprabhu vaibhAragiri upara samavasaryA. dhanya dharmamitranA kahevAthI te khabara jANyA, eTale tarataja dinajanene puSkaLa dAna ApI strIo sahita zibikAmAM besI bhavabhramaNathI bhaya pAmele dhanya mahAvIra bhagavaMtanA caraNane zaraNe AvyuM prabhunI pAse strIo sahita dIkSA lIdhI. te khabara sAMbhaLI zAlibhadra pitAne vijita mAnI tvarA karavA lAgyA. pachI zreNika rAjAe anusarelA zAlibhadde paNa tarataja zrI vIraprabhunI pAse AvIne vrata grahaNa karyuM. zrI viraprabhue yutha sahita gajendranI jema tyAMthI bIje vihAra karyo. dhanya ane zAlibhadra baMne anukrame bahuzruta thayA ane khaDjhanI dhArA jevuM mahAtapa karavA lAgyA. zarIranI kiMcit paNa apekSA vagaranA teo pakSa, mAsa, be mAsa, traNa mAsa ane cAra mAsanI tapasyA karIne pAraNuM karatA hatA. tevI ugra tapasyAthI mAMsa ane rUdhira vagaranA zarIravALA thayelA dhanya ane zAlibhadra cAmaDA nA dhamaNa jevA dekhAvA lAgyA. anyadA zrI vIrasvAmInI sAthe te baMne mahAmuni pitAnI janmabhUmi rAjagRhI
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 sarga 10 me nagarImAM AvyA. prabhune samavasarelA jANI temane namavAne mATe atizaya zraddhAthI loka satvara nagaramAMthI bahAra AvyA. te avasare dhanya ne zAlibhadra baMne muni mA khamaNanA pAraNAne mATe bhikSA levA javAnI AjJA levA sArU prabhu pAse AvyA ane namaskAra karIne UbhA rahyA. pachI zAlibhadra pratye prabhue kahyuM ke, "Aje tamArI mAtA pAsethI maLelA AhArathI tamAre pAraNuM thaze." eTale huM IcchuM chuM.' ema kahI zAlibhadra muni dhanyanI sAthe nagaramAM gayA. baMne muni bhadrAnA gRhadvAra pAse AvIne UbhA rahyA, paNa tapasyAthI thayelI atyaMta kRzatAne lIdhe te e kAIne oLakhavAmAM AvyA nahIM. vaLI zrI viraprabhu, zAlibhadra ane dhanya muni Aje ahIM padhAryA che, tethI huM temane vAMdavA jAuM." evI IcchAthI AkuLavyAkuLa thayelI romAMcita zarIravALI bhadrA paNa te vyavasAyamAM rokAI rahI, tethI tenuM paNa te tarapha dhyAna gayuM nahIM. ahIM bane muni kSaNavAra UbhA rahIne tarata ja pAchA vaLyA. teo nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLatA hatA tevAmAM zAlibhadranI pUrva bhavanI mAtA dhanya nagaramAM dahI ghI vecavAne AvatI sAmI maLI. zAlibhadrane jotAM tenA stanamAMthI paya jharavA lAgyuM. pachI baMne muninA caraNamAM vaMdanA karIne teNIe bhaktipUrvaka dahIM vaharAvyuM. tyAMthI zAlibhadra muni vIra prabhunI pAse AvyA ane gocarI ALevI aMjali jeDIne pUchayuM ke "he prabhu! ApanA kahevA pramANe mane mArI mAtA pAsethI pAraNuM mATe AhAra kema na maLe ?" sarvajJa prabhu bo9yA ke, "he zAlibhadra mahAmuni! e dahI vahorAvanArI tamArI pUrva janmanI mAtA dhanyA hatI." pachI dadhivaDe pAraNuM karI, prabhunI AjJA laIne zAlibhadra muni dhanyanI sAthe anazana karavA mATe vaibhAragiri para gayA. tyAM dhanya sahita zAlibhadra munie zilAtaLa upara pratilekhana karIne pAdapapagama nAme anazana aMgIkAra karyuM. ahIM zAlibhadranI mAtA bhadrA ane zreNikarAjA teja vakhate bhaktiyukta citte zrI vIraprabhunI pAse AvyA. prabhune namaskAra karIne bhadrAe pUchayuM ke he jagapati ! dhanya ane zAlibhadra muni kyAM gayA ? teo amAre ghera bhikSAne mATe kema na AvyA?" sarvajJa bolyA ke- te munie tamAre ghera vahoravA mATe AvyA hatA. paNa tame ahIM AvavAnI vyagratAmAM hatA, tethI tamArA jANavAmAM AvyA nahIM. pachI tamArA putranI pUrva janmanI mAtA dhanyA nagara tarapha AvatI hatI, teNIe temane dadhi vaherAvyuM, tenA vaDe pAraNuM karIne mahAsattAdhArI te baMne munioe satvara saMsArathI chuTavAne mATe hamaNuM ja vaibhAragiri para jaI anazana graDaNa karyuM che. te sAMbhaLI bhadrA zreNi karAjAnI sAthe takALa hobhAragiri para AvI, tyAM te baMne muni e jANe pASANavaDe ghaDelA hoya tema sthira rahelA tenA jevAmAM AvyA. temanA kaSTane jotI ane pUrvanA sukhane saMbhAratI bhadrA prativanithI vaibhAragirine paNa rovarAvatI hoya tema rovA lAgI. te belI ke-"he. vatsa! tame ghera AvyA te paNa meM abhAgiNI e pramAdayI tamane jANyA nahI, tethI mArI upara aprasanna thAe nahIM. jo ke tame to amAro tyAga karyo che, paNa koIvAra tame mArI draSTine to AnaMda Apaze e prathama mAre manoratha hato. paNa he putra! A zarIratyAganA heturUpa AraMbhathI tame have mAre e manoratha paNa bhAMgavAne ughukta thayA jaNAe cho. he munio! tame je A ugra tapa AraMvyuM che, temAM huM vijJarUpa thatI nathI, paNa mAruM mana A zilAtaLanI jema atizaya kaThora thayeluM che." pachI zreNikarAjA belyA ke-"he bhale A harSane sthAne rUdana kema karo cho ? tamAre putra A mahAsattavAn hevAthI tame
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 157 ekaja sarva strIomAM kharA putravatI cho. A tattvajJa mahAsattAdhArI purUSe tRNanI jema lakamIne choDIne sAkSAt mokSapada jevA prabhunA caraNane aMgIkAra karyA che. he mugdha ! A mahAzaya jagasvAmInA ziSyane ghaTe evuM tapa Acare che, temAM tame strIsvabhAvathI vRthA paritApa zA mATe kare che?" rAjAe A pramANe pratibodha karyo tethI bhadrA te munione vAMdI bedayukta citte potAne ghare gaI ane zreNika rAjA paNa potAne sthAne gayA. te baMne dhanya ane zAlibhadrakALa karI sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM harSarUpa sAgaramAM magna thayA chatA tetrIza sogarepamane AyuSya devapaNe upanna thayA. ki BA%% ja digada * // ityAcArya zrI hemacaMdrasariviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahArAje drazama zAma zAma-dhanya gaNitavrnnno nAma dazamaH sargaH // 10 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 11 mo. rohiNeyanuM caritra, abhayakumAranuM haraNa, udAyananuM vRttAMta, pradyatanuM baMdhana ane udAyananI dIkSA. zrI vIrabhagavAna lokone anugraha karavAnI IcchAthI nagara, gAma, khINa ane droNamukha (kheDuta lokonAM gAmaDAM) vigeremAM vihAra karatA hatA. te samaye rAjagRhI nagarInI pAsenA zaibhAragirinI guphAmAM jANe mUrtimAna saidrarasa hoya te lehakhura nAme eka cera rahete. hatuM. jyAre rAjagRhI nagarImAM loko utsavAdimAM rokAyelA hoya tyAre te cAra chidra meLavIne pizAcanI jema upadrava karatA hatA. te dravya laI AvatuM hatuM ane parastrIone bhagavate hato. te nagaranA badhA bhaMDAre ane mahele te pitAne ja mAnate hato. tene cerI karavAnI vRttimAM ja prIti hatI, bIjAmAM nahatI. "rAkSase mAMsa vinA bIjA bhayathI tRpta thatA nathI." tene rohiNI nAmanI strIthI AkRti ane ceSTAmAM tenI ja jevo rauhiNeya nAme putra thaze. jyAre lohakhura corane mRtyu samaya prApta thayA tyAre teNe rauhiNeyane bolAvIne kahyuM ke, "he putra! je tuM mArA kahyA pramANe avazya kare te huM tane kAMIka jarUrane upadeza ApuM." te bolyo ke- tamAruM vacana mAre avazya karavuM ja joIe. pRthvImAM pitAnI AjJAne kaNa na uThAve ?" putranuM AvuM vacana sAMbhaLI lehakhure harSa pAmya ane putrane pRSTa upara hAtha pheravate A pramANe niSphara vacana bolyA- "je A devatAnA racelA samavasaraNamAM besIne mahAvIra nAmanA yegI dezane Ape che, tenA bhASaNane tuM kaIvAra sAMbhaLIza nahIM, bAkI bIje ThekANe bhale svecchAe vartaje." Avo upadeza ApIne lehakhuro paMcatvane pAmI gayo. pitAnI mRtakriyA ryA pachI rohiNIo paNa jANe bIje lehakhura hoya tema niraMtara corI karavA lAgyA. pitAnA jIvitavyanI jema pitAnI AjJAne pALate te pitAnI strInI jema badhI rAjagRhI nagarIne luMTavA lAgyo. A samaye nagara gAma ane khANa vigeremAM vihAra karatA cauda hajAra muniethI paravarelA carama tIrthakara zrI vIraprabhu rAjagRhI nagarIe padhAryA. devatAoe saMcAra karelA suMdara suvarNa kamaLa upara pagalA mUkatA mUkatA prabhu najIkamAM AvyA, eTale vaimAnika, tiSi, bhuvanapati ane vyaMtara devatAoe maLIne prabhunuM samavasaraNa racyuM. temAM besIne zrI vIra prabhue jana sudhI prasaratI sarva bhASAnusArI vANI vaDe dharmadezanA ApavA mAMDI. te vakhate pele rauhiNeya cAra rAjagRhI nagarI tarapha jato hato, tyAM mArgamAM A samavasaraNa AvyuM. te joIne teNe vicAryuM ke, je huM A mArge cAlIza te mahAvIranAM vacana sAMbhaLI laIza, tethI pitAnI AjJAne bhaMga thaze ane A sivAya rAjagRhImAM javAne bIjo mArga paNa nathI. tyAre zuM karavuM ? A vicAra karI be kAna ADA hAtha rAkhI teja mAge rAjagRhI nagarImAM gaye. evI rIte pratidina gamanAgamana karatAM eka vakhate samavasaraNanI pAse ja tenA pagamAM kAM bhAMge. utAvaLe cAlatAM te kAMTe gADha rIte pagamAM khuMcI gayA. tethI tene kADhayA sivAya te eka
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 me 159 pagaluM bharavAne paNa zaktivAna rahyuM nahIM. jyAre bIje kAMI upAya sujha nahIM tyAre - teNe kAna uparathI hAtha laI laIne kAMTe kADhavA mAMDaze. te vakhate prabhunA mukhanI vANI A pramANe tenA sAMbhaLavAmAM AvI. "jemanA caraNa pRthvIne aDatA nathI, netra nimeSa rahita hoya che, puSpamAlA glAni pAmatI nathI ane zarIra prasvedathI tathA rajathI rahita hoya che te devatA kahevAya che." ATalAM vacana sAMbhaLavAthI "meM ghaNuM sAMbhaLI lIdhuM, tethI mane dhikkAra che' ema vicArate, utAvaLe pagamAMthI kAMTe kADhI ane pAchA kAna para hAtha mUkI rauhiNeya tyAMthI pitAne kAme gaye. have te cora pratidina zaheramAM corI karato, tethI kaMTALIne gAmanA zeThIAe zreNika rAjAnI pAse AvIne kahevA lAgyA ke, "he deva! tame rAjya karatA chatA amane bIje kaMI paNa bhaya nathI paNa adazya ceTakanI jema keI cera adazya rahIne amane luMTe che. baMdhunI jema temanI A pIDA sAMbhaLIne zreNika rAjAe kopa karI keTavALane bAlAvIne kaI ke -are keTavALa! zuM tame cora thaIne ke coranA bhAgIdAra thaIne mAre pagAra khAo cho? ke jethI tamArI upekSAvaDe A prajAjanane core luMTe che." keTavALA bole ke "mahArAjakaI rauhiNeya nAmane cAra nagarajanone evI rIte luTe che ke, tene ame joIe chIe, te paNa te pakaDI zakAtuM nathI. vijaLInA uchaLatA kIraNanI jema te uchaLI, vAnaranI jema ThekI, eka helAmAtramAM te eka gherathI bIje ghera pahoMcI jAya che, ane nagarane kIle paNa oLaMgI jAya che. ame tenA javAne mAge pAchaLa pAchaLa jaIe chIe te tyAM te jovAmAM Avato nathI. ane je eka pagalA mAtra tene choDaye to te se pagalAM amArAthI dUra jato rahe che. huM to tene pakaDavAne ke haNavAne zaktimAna nathI, mATe A tamAre keTavALapaNAne adhikAra khuzIthI pAche laI . pachI rAjAe bhrakuTInI saMjJAthI sUcavyuM, eTale abhayakumAre keTavALane kahyuM ke, "tame caturaMga senAne sajaja karIne nagaranI bahAra rAkhe; pachI jyAre cera aMdara pese tyAre lazkare pharatuM pharI vaLavuM ane aMdarathI te cArane trAsa pamADe, eTale pAzalAmAM haraNa AvIne paDe tema te vijaLInA jhabakA rAnI jema uchaLIne svayameva rInyamAM AvI paDaze, pachI jANe tenA jAmIna hoya tema e mahAcarane pramAda rahita sAvadhAna rahelA subhaToe pakaDI le.' A pramANenI abhayakumAranI AjJAnuM pramANa karI koTavALa tyAMthI nIkaLe ane gupta rIte senAne sajaja karI. rAjAe AjJA karI te divase rauhiNeya bIje gAma gayela hato tethI A vAtanI tene khabara paDI nahIM. eTale te bIje divase pANImAM hAthI pese tema nagaramAM peThe ane tyAMthI nagara karatA karI vaLelA sainyanI jALamAM mInanI jema sapaDAI gaye. tene bAMdhIne keTavALe rAjAnI pAse raju karyo. "rAjanIti pramANe purUSonI rakSA ane durjanone nigraha rAjAe karavo joIe, tethI Ano nigraha karo." ema kahIne rAjAe tene abhaya. kumArane se. abhayakumAre kahyuM ke-chaLavaDe pakaDAyela hovathI cerInA muddA athavA tenI kabulAta sivAya A cAra nigraha karavAne gya thatuM nathI, mATe tene nigraha vicArIne karavuM joIe." eTale rAjAe rauhiNeyane pUchyuM ke tuM kyAM rahevAsI chuM? tArI AjIvikA kevA prakAre cAle che ? tuM A nagaramAM zA mATe AvyuM hatuM ? ane tAruM nAma rohiNeya kahevAya che te kharUM che ?' pitAnA nAmathI zaMti thaI teNe rAjAne kahyuM ke, "huM zAligrAmamAM rahenAra dugacaMDa nAme kuTuMbI (kaNabI) chuM. keI prajane kautuka thatAM Aje ahIM AvyuM hatuM ane koI devAlayamAM rAtri rahyo hato. rAtri ghaNI gayA pachI
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 sarga 11 mAM tyAMthI pAchA ghera javA nIkaLatAM rAkSasa jevA keTavALa ane tenA sIpAIoe mane sapaDA, eTale tenAthI bhaya pAmIne huM kille oLaMgI bhAgavA gaye. Apa jANo cho ke, prANIne sarvathI moTAmAM moTe bhaya prANana che," madhyanA rakSakonA hAthamAMthI jema tema huM chuTI gayo, paNa pAcho bAhya rakSakonA hAthamAM, mAchInA hAthamAMthI chuTeluM mAchaluM jema jALamAM AvI paDe tema AvI paDyo. eTale teo mane niraparAdhIne coranI jema bAMdhIne ahIM lAvyA. mATe he natimAna rAjA ! have nyAyapUrvaka vicArIne je karavuM hoya te karo." pachI rAjAe tenI pravRttinA khabara jANavAne mATe teNe kahelA gAmamAM gupta rIte purUSe mokalyA. paraMtu te care agAuthI te gAmanA lokonI sAthe saMketa karI rAkhyo hato; kemake keTalAka caralokanA manamAM paNa vicitra ciMtavana thayA kare che. rAjapurUSe te gAmamAM jaIne pUchyuM. eTale lokoe kahyuM ke "hA, ahIM eka durgacaMDa nAme kuTuMbI rahe che, paNa te hamaNAM ahIMthI bIje gAma gayela che. rAjapurUe rAjAne tevA khabara ApyA eTale, abhayakumAra vicAramAM paDyA ke; "aho ! sArI rIte racelA daMbhanA aMtane brahmA paNa pAmatA nathI." pachI abhayakumAre devatAnA vimAna jevo mahA mUlyavALA ratnothI jaDita sAta mALane eka mahela tene rahevA Ape. te mahela jANe svargamAMthI paDelo amarAvatIne eka khaMDa hoya te jaNAto hato. temAM gaMdharvo saMgItane mahatsava karatA hatA, tethI te akasmAta utpanna thayelA gaMdharvanagaranI zobhAne sUcavatA hatA. abhayakumAre te corane madyapAna karAvIne bezuddha karyo ane pachI devadUSya vastro paherAvI te mahelamAM zayyA upara suvADa. jyAre tene nIse utarI gaye tyAre te cAre bAju jevA lAge, to akasmAta vismaya. kArI apUrva divya saMpatti tenA jovAmAM AvI. e samaye abhayakumAranI AjJAthI nara nArIonA samUhe "jaya pAme, jagatamAM AnaMda karo" evA maMgaLa vanipUrvaka tenA pratye kahyuM ke, "he bhadra ! tame A meTA vimAnamAM devatA thayA cho, tame amArA svAmI cho ane ame tamArA kiMkara chIe, tethI A asarAonI sAthe iMdranI jema krIDA kare." AvI rIte ghaNuM khuzAmatanAM vacane caturAI yukta teo kahevA lAgyA. te sAMbhaLI zuM huM devatA thaye?" ema rehiNIe vicAravA lAgyA. tevAmAM gaMdharvoe saMgItanuM kAma zarU karyuM. eTalAmAM suvarNanI chaDI laI kaI purUSa A be, teNe gaMdharvone kahyuM ke, "are ! ekadama A zuM AvyuM ?' gaMdharvoe uttara Ape ke-"are pratihAra ! ame amArA svAmI pAse amAruM vijJAnakauzala batAvavAno AraMbha karyo che. pratihAra bolyA ke bahu sArUM, tame tamArUM kauzalya svAmIne batAve paNa tyAre agAu prathama devakanA AcAra temanI pAse karAve." gaMdharva bolyA ke, "zuM zuM AcAra karAvavAnA che ?" pratihAra AkSepapUrvaka belyo ke, "are ! zuM e paNa navA svAmInA lAbhamAM bhUlI gayA ke? sAMbhaLe, prathama to ahIM je navA deva tarIke utpanna thAya, te potAnA pUrvabhavanA sukRtya ane duSkRtya jaNAve, pachI te svarganA sukhabhegane anubhava kare." gaMdharvoe kahyuM ke-"he deva ! ame to navA svAmIne lAbhathI te badhuM bhUlI gayA chIe, mATe tame badhI devakanI sthiti karAve." A pramANe teoe kahyuM, eTale te purUSe rauhiNeya corane kahyuM, "he bhadra! tame tamArA pUrvanA sukRtya duSkRtya yathArtha amane kaho, pachI svargane bhega bhega." te sAMbhaLI hiNIo vicAramAM paDyo ke, "zuM A satya haze ? athavA zuM mane mArI kabulatavaDe pakaDavAne abhayakumAre A prapaMca racelo haze ? paNa have tenI khAtrI zI rIte karavI ? A pramANe vicAratAM tene pagamAMthI kAMTe kADhatI vakhate sAMbhaLeluM vIraprabhunuM vacana yAda AvyuM, eTale vicAravA lAgyA, zrI vIraprabhunI pAsethI meM je vacana sAMbhaLyuM che, te
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 ma 1 pramANe devatAnAM cihna jo maLatAM Avaze to to huM AnA satya uttara ApIza; anyathA tenA jema ThIka lAgaze teve uttara ApIza' AvA vicAra karI teNe pratihArI,gadhA, apsarAo vigerenI tarapha joyu to te badhAne pRthvIpara sparza karatA, prasvedathI malIna thayelA, puSpanI mALA karamAyelA ane netramAM nimeSavALA )maTakuM mAratA) dIThA. prabhunAM vacanane AdhAre te badhuM kapaTa jANIne reAhiNIe uttara ApavAnA vicAra karI lIdhA. pharIne pelA purUSa khelyA ke-kaho, tamArA uttara sAMbhaLavAne A sa` deva devIo utsuka thayelA che.' pachI rohiNeya belyA ke-me pUrvajanmamAM supAtrane dAna ApyAM che, jinacaitya karAvyAM che, jinabiMba racAvyAM che, aSTaprakAranI pUjAvaDe temane pUyA che, tItha yAtrAe karI che ane saddagurUnI sevA karI che. A pramANe meM pUrva janmamAM sukRtyA karelAM che.' pachI pelA daDadhArI khelyo ke, 'have je duSkRtya karyA hoya te paNa kaho.' rahiSNeya kholyA ke'sAdhunA saMsaCthI meM kAMI paNa duSkRtya tA karyuM ja nathI.' pratihAra pharIthI khelyA ke- 'eka sarakhA svabhAvathI AkhA janma vyatita thatA nathI,' tethI je kAMI cArI, jArI vagere duSkRtya karyA... hAya te paNu kaheA.' rauhiNeya bolyA ke-jo AvAM duSkRtya karyA hoya te te zuM svarga leAkane pAme ? zuM AMdhaLA mANasa paryaMta upara caDhI zake ?" pachI chaDIdAre A badhuM abhayakumArane kahyuM ane abhayakumAre zreNikarAjAne jaNAvyuM. zreNika khelyA ke-"ATalA upAyAthI paNa je cAra tarIke pakaDI na zakAya tevA cArane choDI mUkavA joi e. kAraNa nItinuM udghaghana karavu ceAgya nathI.''rAjAnAM A pramANenAM vacanathI abhayakumAre rauhiya cArane cheDI mUkayo. koIvAra vacanA karavAmAM catura evA purUSAthI DAhyA purUSo paNa ThagAya che." tyAMthI chuTI gayA pachI rauhiNeye vicAyuM ke, "mArA pitAnI AjJAne dhikkAra che ke jethI hu` bhagavaMtanA vacanAmRtathI Aja dina sudhI nirbhAgI rahyo. ATalu eka paNa prabhunuM vacana jo mAre kAne na AvyuM hota teA atyAre huM vividha prakAranI vyathA bhAgavI cama rAjanA dvAre paheAMcI gayA heAta. te vakhate meM anicchAthI bhagava tanuM vacana grahaNa karyuM. hatuM, chatAM paNa te rogIne auSadhanI jema mane jIvanarUpa thaI paDayu.. ahatanAM vacanane tyAga karIne Aja sudhI me cAranI vANImAM prIti karI ! A to kAgaDAnI jema AmraphaLane cheDI daI ne lIbaDAnA phaLamAM prIti karyA jevuM meM karyuM'. mane dhikkAra che ! jenA upadezanA eka leze ATaluM phaLa ApyuM, tA jo temanA sarva upadeza sAMbhaLyeA hoya te zu phaLa na Ape ?" manamAM A pramANe vicAra karIne te tarata ja bhagavatanI pAse gayA. prabhunA caraNamAM praNAma karIne teNe A pramANe vijJapti karI- he nAtha ! ghAra vipattirUpI aneka magaramacchAthI AkuLavyAkuLa evA A sasArasAgaramAM lokomAM prasaratI tamArI dezanAnI vANI naukAnI peThe AcaraNa kare che. huM traNa jagatanA gurU! Apta chatAM anAptapaNAne mAnatA evA mArA pitAe tamArAM vacana sAMbhaLavAnA niSedha karIne mane ATalA vakhata sudhI ThagyA che. huM trileAkapati ! je karNAMjalirUpa saMpuTathI tamArAM vacanAmRtane zraddhApUrvaka pIve che tene dhanya che. hu' evA pApI hatA ke je tamArAM vacanane nahi sAMbhaLavAnI icchAe kAne hAtha daI ne A sthAnane ALagI jatA hatA. tevAmAM ekavAra icchA vagara meM tamArU vacana sAMbhaLyuM hatu, paraMtu matrAkSara jevA te vacanavaDe rAjArUpa rAkSasathI mArI rakSA thai che. he jagatpati ! jevI rIte mane maraNathI bacAvyA che tevI ja rIte A saMsAramAgaramAM DubI javAthI paNa mane khacAvA.' 21
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 sarga 11 me pachI prabhue tenI upara kRpA karIne nirvANapadane ApanArI zuddha dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI pratibodha pAmIne rohiNeya belyo ke, "he svAmin ! huM yatidharmane yogya chuM ke nahIM ?" prabhue kahyuM ke, "gya chuM. eTale te bolyo ke-"he vibhu ! ema che to hu vratane grahaNa karIza, paNa tyAre agAu mAre rAjA zreNikane kAMIka kahevAnuM che. zreNika rAjA sabhAmAM ja beThelA hatA, temaNe kahyuM ke, "tAre je kahevAnuM hoya te vikalpa ke zaMkA rahita thaIne kahe, eTale rauhiNeya bolyo ke "he rAjana ! tame jene lokavArtAthI sAMbhaLe hato, teja huM tamArA nagarane luMTanAra rauhiNeya cAra chuM. paraMtu A prabhunuM eka vacana sAMbhaLavAthI tenA AdhAravaDe vahANavaDe nadInI jema huM abhayakumAranI duladhya buddhinuM paNa ullaMghana karI gayo chuM. he rAjaravi! tamArA badhA nagarane meMja luMTeluM che, tethI tamAre have kaI bIje cAra zodha nahIM. atyAre mArI sAthe keIne mokale ke jethI tene huM cerIne mAla batAvuM ane pachI dIkSA laIne mArA janmane saphaLa karuM." pachI zreNikarAjAnI AjJAthI abhayakumAra ane bIjA loko kautukathI te coranI sAthe cAlyA. rohiNIe parvata, nadI, kuMja ane samazAna vigeremAM dATeluM corInuM dhana abhayakumArane batAvyuM. abhayakumAre je jenuM hatuM, te tene soMpI dIdhuM. "nItijJa ane nirlobhI maMtrIonI bIjI maryAdA heya nahIM." pachI potAnA mANasone je vAta hatI te badhI samajAvIne zraddhALu rauhiNeya prabhunI pAse AvyuM. ane zreNika rAjAe jene ni:kramaNa mahotsava karela che, evA te rauhiNeye zrI vIraprabhunI pAse dIkSA lIdhI. pachI teNe anukrame karmanuM unmelana karavAne mATe caturtha (eka upavAsa)thI mAMDIne chamAsI upavAsa sudhInuM ujajavaLa tapa AcaryuM. prAte tapasyAthI kRza thaI, bhAvasaMlekhanA karI, zrI viraprabhunI rajA laIne teNe bhAraparvata upara pAdapapagama anazana karyuM. zubha dhyAnapUrvaka paMca parameSThI namaskAranuM smaraNa karatAM rauhiNeya mahAmuni manuSya dehane tyajI daIne svarge gayA. bhagavaMta zrI vIraprabhu jaghanyathI paNa keTI devatAothI paravarelA tIrthakRta nAmakarmanI nirjarA karavAne mATe vihAra karavA lAgyA, dharmadezanA vaDe keTalAka rAjA maMtrI vigerene zrAvaka karyA ane keTalAkane yati karyA. ahIM zreNika rAjA rAjagRha nagaramAM samakitane dhAraNa karato nItithI rAjyanuM pAlana karato hato, tevAmAM eka vakhate caMDapradyota rAjA ujajayinI nagarIthI sarva sAmagrI sahita rAjagRhI nagarIne rUMdhavA mATe cAlyuM. caMDapradyota rAjA ane tenI sAthenA bIjA mugaTadhArI cauda rAjAone jANe paMdara paramadhAmika hoya tevI najare lokoe joyA. suMdara gati vaDe cAlatA adhothI jANe pRthvIne phaDato hoya tevI rIte AvatA caDapradyota rAjAnA khabara bAtamIdAroe zreNika rAjAne ApyA. eTale zreNika rAjAne ciMtA thaI ke, "krUra grahanI jema krodha karIne ahIM AvatA pradyota rAjAne mAre kevI rIte haThAve?" tpAtikI vigere buddhinA bhaMDAra rUpa abhayakumAranA mukha sAmuM zreNika rAjAe amRta jevI daSTithI joyuM. eTale yathArtha nAmavALA abhayakumAre kahyuM ke, ujajayinI nagarIne pradyota bhale mArA yuddhano atithi thAya, temAM zI ciMtA che? vaLI je kadi tene parAsta karavAnuM kAma buddhisAdhya lAgaze to huM zastrAzastranI kathA sAthe temAM mArI buddhine paNa vejIza, kAraNa ke "buddhi zatrune vijaya karavAmAM kAmadhenu jevI che." pachI abhayakumAre zatrunA sainyane nivAsa karavA yogya bhUmimAM loDhAnA saMpuTamAM sonaiyA bharI bharIne dATayA. eTalAmAM to samudranA jaLathI bhUgoLanI jema pradyotarAjAnA sainikoe
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruva 10 mu' rAjagRhIpurIne gherI lIdhuM, pachI abhayakumAre de jevI madhura vANI khelanArA gupta purUSadvArA pradyotarAjAnI upara eka khAnagI lekha mokalyA. temAM lakhyu* ke, zivAdevI ane cihnaNAnI vacce huM jarA paNa bheda joto nathI, tethI tame paNa zivAdevInA saMbadhathI mAre mAnavA ceAgya cheA. huM ujjayinInA rAjA ! teja kAraNathI tamArU ekAMta hita karavAnI icchAthI huM tamane jaNAvu' chuM ke, tamArI sAthenA badhA rAjAone zreNikarAjAe khuTavI dIdhA che. teone svAdhIna karavA mATe temaNe puSkaLa seAnaiyA mAkalyA che. jethI te lAga joI tamane bAMdhIne mArA pitAne sAMpI deze. tenI khAtrIne mATe teonA vAsagRhamAM teoe somaiyA dATavA haze te khAdAvIne joI lejo, kemake dIpaka chatAM agnine koNa juve." A pramANenA patra vAMcI teNe eka rAjAnA AvAsa nIce khAdAvyuM, te tyAMthI sonaiyA nIkaLyA, eTale pradyotarAjAe ekadama tyAMthI paDAva uThAvI ucinI tarapha bhAgavA mAMDayuM. tenA nAsI javAthI sarvAM saunya sAgaranI jema kSeAbha pAmI gayuM, eTale magadhapatie temAMthI gheADA vigere jeTaluM levAya teTaluM laI lIdhuM'. jIva nAsikAe caDAvIne pradyota rAjA to vAyuvegI azva vaDe utAvaLA peAtAnI nagarImAM pesI gayA. tenI sAthe je mugaTandre rAjAe ane bIjA mahArathI hatA tee paNa kAgaDAnI jema nAsI gayA. kAraNake nAyaka vagaranuM sainya haNAyelu' ja che." keza khAMdhavAnA paNa avakAza na maLavAthI chuTA keza temaja chatra vagaranA mastakavaDe nAsatA teo pradyotarAjAnI pachavADe ujjayinImAM AvI paheAMcyA. pachI paraspara vAtacIta thatAM 'A badhI abhayakumAranI mAyA che, ame puchyA natho,' ema kahI teoe sogana khAine pradyotarAjAnI khAtrI karI ApI. 163 ekadA ujjayinInA rAjA pradyote kradhapUrvaka sabhA vacce kahyuM ke, "je kAI abhayakumArane khAMdhI lAvIne mane sAMpaze tene huM khuzI karIza.' te vakhate koI eka gaNikA hAtha uMcA karIne bolI ke "e kAma karavAmAM huM sama chuM.' te sAMbhaLI pradyotarAjAe tene AjJA karI ke, 'te kAma tu kara, tAre jeTalI joze teTalI dravya vigerenI sahAya huM ApIza.' teNIe vicAryuM` ke, 'abhayakumAra bIjA koI upAyAthI pakaDAze nahI, tethI dhanu chaLa karIne mArUM kArya sAdhya karUM.' Ama vicArI teNIe bIjI be yuvAna strIonI mAgaNI karI. rAjAe te ApI ane puSkaLa dravya ApyuM. pachI te traNe strIe koI sAdhvInI AdarapUrNAMka upAsanA karIne ghaNI ugra buddhivALI hovAthI gheADA vakhatamAM bahuzruta thai, traNa jagatane chetaravAne mAyAnI traNa mUrtti hoya tevI te traNe zreNikanA nagaramAM AvI. te vArAMganAe e nagaranI bahAra udyAnamAM nivAsa karyA, ane pachI caityAnA dana karavAnI IcchAe teNIe zaheramA AvI. atizaya vibhUtivaDe naiSedhikI vigere kriyA karIne ane prabhunI pUjA karIne temaNe mAlakAza vigere rAgarAgaNImAM prabhunI stuti karavA mAMDI. te vakhate deva vAMDhavAnI IcchAe abhayakumAra tyAM Avela hatA, teNe peAtAnI AgaLa prabhunI stavanA karatI te traNe strIone dIThI. tethI 'mArA pravezathI A zrAvikAone devabhaktimAM vina na thAo.' ema dhArI te dvAranI pAseja UbhA rahyo. ra'gamaMDapamAM peThe nahIM. pachI muktA zukti mudrAvaDe praNidhAna stuti karIne te UbhI thaI, eTale abhayakumAra aMdara ALye, ane tenI su Mdara bhAvanA, suMdara veSa ane upazama bhAva joI, tenI praza'sA karI AnaMdapUrvaka khelyA ke, "bhadre ! sAre bhAgye mane tamArA jevA sAdhima kanenA samAgama thayA che. "A saMsAramAM vivekIne sAdhamI jevA koI baMdhu nathI. tame keNu che ! ahI kema
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 11 mo. AvyA cho ? nivAsa kyAM karyo che ? A bIjI be strIo koNa che ? jemanAthI svAti ane anurAdhA nakSatravaDe caMdralekhAnI jema tame zebhe che. te kapaTazrAvikA belI-"ujayinInagarInA eka dhanADhaya vyApArInI huM vivAhita thayelI vidhavA strI chuM. A be mArI putravadhu che, te paNa kALadharmathI bhagna vRkSavALI latAnI jema vidhavA thavAthI nisteja thayelI che. teoe vidhavA thatAM ja vratane mATe mArI rajA mAgI hatI, kAraNa ke vidhavA thayelI satIonuM zaraNa vrataja che." tyAre meM kahyuM che ke, vRddha nahI thayelI evI huM paNa vatane ja grahaNa karIza. paraMtu hAla to tIrthayAtrA vaDe gRhasthapaNAnuM phaLa grahaNa karIe, kAraNa ke vrata lIdhA pachI to bhAvapUjA thAya che, dravyapUjA thatI nathI. evuM dhArIne huM mArI baMne putravadhune sAthe laIne tIrthayAtrAne mATe nIkaLI chuM." abhayakumAra bAlyA ke, "tame Aje mArA atithi thAo, sAdhamIonuM Atithya tIrthathI paNa ati pavitra che. te sAMbhaLIne teNI abhayakumAra pratye belI ke, "tame yukta kaho cho, paNa Aje to ame tIrthopavAsa karyo che, tethI tamArA atithi zI rIte thaIe ? AvI temanI vRtti joI vizeSa khuzI thayelA abhaye kahyuM ke, "tyAre kAle prAtaHkALe avazya mAre ghera Avajo." te bolI keeka kSaNamAM paNa prANI pitAne janma pUrNa kare che, to huM kAle prAtaHkALe Ama karIza" ma saddabuddhivALe manuSya kema bele ?" "vArU, tyAre Aje to bhale tema thao, kAle prAtaHkALe pharIne huM AmaMtraNa karIza." ema ciMtavI abhayakumAra temane vidAya karI rautyavaMdana karI pitAne ghera gaye. bIje divase prAtaHkALe abhayakumAre temane nimaMtraNa karyuM ane gRhatyanI vaMdanA karAvI bhojana karAvIne puSkaLa vastra vigere ApyuM. anyadA te kapaTazrAvikAe abhayakumArane nimaMtraNa karyuM. tethI te nagna thaIne teNIne utAre gaye. "tevA sajajane sAdharmika baMdhunA AgrahathI zuM na kare." teNe vividha prakAranA bhejana vaDe abhayakumArane jamADyA. ane caMdrahAsasurAe mizrita jaLanuM pAna karAvyuM; tethI abhayakumAra jamIne tatkALa suI gayo madyapAnanI prathama sahacarI nidrA ja che." pachI sthAne sthAne saMketa karI rAkhelA ratha vaDe te durlabha kapaTavALI vezyAe abhayakumArane ujajayinI nagarImAM pahoMcADI dIdhA. ahIM pAchaLa zreNikarAjAe tarata ja abhayanI zodha karavAne mATe sthAne sthAne mANase mokalyA. teoe zodhatAM zodhatAM te kapaTIzrAvikA pAse jaIne pUchayuM ke, "ahIM abhayakumAra AvyA hatA ? te belI ke "hA, ahIM AvyA hatA kharA, paNa te to tatkALa pAchA cAlyA gayA che." teNInAM vacananI pratItithI te zodha karanArA bIje zedhavA gayA. pachI te kapaTIzrAvikA sthAne sthAne rAkhelA a vaDe avaMtImAM AvI pahoMcI. te pracaMDa ramaNIe caMDapradyotane abhayakumAra soMpI dIdhuM. pachI abhayakumArane je upAya vaDe te lAvI hatI te upAyanuM svarUpa kahI batAvyuM. eTale pradyote kahyuM ke, "tuM A dharmanA vizvAsI abhayakumArane dharmanA kapaTathI pakaDI lAvI te kAMI ThIka karyuM nahIM." pachI rAjAe abhayakamArane kahyuM kesIra vAtonA kahenArA tArA jevA nItijJa purUSane paNa zuka pakSIne sArI pakaDI lAve tema A strI pakaDI lAvI. abhayakumAre kahyuM ke, tame ja eka A jagatamAM buddhimAna che ke jenI AvI buddhithI rAjadharma vRddhi pAme che. te sAMbhaLI caMDa pradyota zaramAye, temaja kopAyamAna thayo, tethI teNe abhayakumArane rAjahaMsanI jema kASTanA pAMjarAmAM nAkhe. 1 vRddha thayA agAu. 2 kaI paNa navA tIrthe javuM tyAre prathama divase upavAsa karavAnI pravRtti (vidhi)
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 165 pradyotarAjAnA rAjyamAM agnibhIrU ratha, zivAdevI rANa, analagiri hAthI ane lehaaMdha nAme lekha laI janAra dUta e cAra ratno hatA. rAjA vAraMvAra lehajaMghane bragukaccha nagare mokalato hato. tenA vAraMvAra javA AvavAthI kaleza pAmelA tyAMnA lekoe vicAryuM ke, "A eka divase pacavIza pejana Ave che ane vAraMvAra ApaNI upara navA navA hukamo lAvyA kare che mATe tene ApaNe mArI nAkhIe.' A vicAra karI teoe eka divasa tenA bhAtAmAM viSamizrita lADu mUkyA ne sArA hatA te laI lIdhA. te bhAtuM laIne lohajagha avaMtI tarapha cAlyo. keTalAka mArga u9laMghana karI koI nadInA taTa upara te bhAtuM khAvA beThe. tyAM tene apazukanoe nivAryo. vaLI te dura gaye, tyAM paNa apazukoe nivAryo. eTale bhAtuM khAdhA vinA avaMtIe AvIne e vRttAMta teNe pradyota rAjAne kahyo. rAjAe abhayakumArane bolAvIne pUchayuM, eTale te buddhimAne bhAtAnI kothaLI maMgAvI suMghIne kahyuM ke, "AmAM tevA prakAranA dravya saMyogathI daSTiviSa sarpa utpanna thaye che. tethI je A kothaLI lehajaMghe cheDI hota to te dagdha thaI jAta. mATe have Ane araNyamAM parA mukha rahIne mUkI gho." rAjAe te pramANe mUkAvyuM, eTale tenI daSTithI tyAMnA vRkSe dagdha thaI gayA ane te mRtyu pAmI gayA. A saghaLuM jaI caMDapradyote abhaya kumArane kahyuM ke "abhaya ! te hajaghane bacAvyo che, tethI chUTA thavAnI mAgaNI vagara bIjuM varadAna mAga." abhayakumAra bolyA ke, "e varadAna thApaNarUpe ja tamArI pAse rAkhuM chuM." samudramAMthI lakSmInI jema caMDaprota rAjAne aMgAravatI rANIthI vAsavadattA nAme eka patrI hatI. dhAtrIjane lAlana karelI te putrI anakrame sAkSAta rAjyalakamInI jema rAjagRhanA AMgaNAmAM ramatI hatI. sarva lakSaNavaDe saMpUrNa ane vinayAdi guNothI yukta evI te bALAne ati vAtsalyane lIdhe pratarAjA putrathI paNa adhika mAnato hato. te bALa gurUnI pAsethI sarva kaLA zIkhI, mAtra koI yogya gurU vagara gaMdharvaveda zIkhave bAkI do. eka vakhate rAjAe potAnA bahudaSTa ane bahuzruta maMtrIne pUchayuM ke, "A duhitAne gaMdharvanI zikSAmAM koNa gurU thaze?" maMtrI betye ke jANe tuMbarU gaMdharvanI bIjI mUtti hoya te udayana nAme rAjA che, tenI pAse gAMdharvakaLA bahu atizayavALI saMbhaLAya che. te vanamAM gIta vaDe meha pamADIne moTA gaje drone paNa bAMdhI le che. jyAre te vanamAM jaIne gIta gAya che tyAre tethI moha pAmelA gaje jANe svAdiSTa rasa pItA heya tema baMdhanane paNa gaNatA nathI. gItanA upAyathI jema te vanamAM hAthIone bAMdhI le che tema tene bAMdhIne ahIM lAvavAne paNa upAya che. te kArya mATe Apa jANe sAce hoya te kASTane eka hastI karAve, temAM e yaMtraprayoga karAvo ke jethI te gati ane Asana vigere kriyAo kare. te kASTagajanI madhyamAM zastradhArI purU rahe ane tene yaMtrathI calAve. pachI te hAthIne joIne vatsarAja pakaDavA Ave, eTale tene bAMdhIne aMdaranA purUSe ahIM laI Ave. A pramANe thavAthI kabajAmAM Avela udayanarAjA tamArI duhitA vAsavadattAne gAMdharvavidyA zIkhavaze." rAjA sAbAzI ApavA sAthe tenA vicAramAM saMmata thaye. eTale maMtrIe sAcA hAthIthI paNa guNamAM adhika evo kASTane hAthI karAvyo. daMtaghAta, kara (suMDha)ne ukSepa, garjanA ane gati vigerethI vanacaree tene kRtrima hAthI jANe nahIM. eTale teoe jaIne te gajeMdranA khabara udayana rAjAne ApyA. pachI udayanarAjA tene bAMdhI levAne
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 saga 11 mA vanamAM AvyA. parivArane dUra rAkhI pote jANe zakuna zeAdhato hoya tema haLave haLave vanamAM peThA. te mAyAvI hAthInI pAse AvIne ki narane parAbhava kare tema u Mce svare gAvA lAgyA. jema jema uDDayana amRta jevuM svAdiSTa gAyana gAvA lAgyA tema tema hAthInI aMdara rahelA purUSo te kRtrima hastInA aMgane stabdha karavA lAgyA. kauzAMmIpati uDDayana te gajendrane potAnA gIta vaDe meAhita thayela jANIe 'dhakAramAM cAlato hoya tema haLave haLave tenI pAse AvyA. pachI 'A hAthI mArA gItathI stabdha banI gayA che,' ema dhArI te rAjA vRkSa para pakSInI jema chala'ga mArIne tenI upara caDI beTho. eTale tatkALa pradyotarAjAnA subhaTAe hAthInA udaramAMthI bahAra nikaLI vatsarAja (uDDayana)ne hAthInA ska'dha uparathI pADIne bAMdhI lIdheA. ekalA, zastra vagaranA eka vizvAsI evA udayanane Dukkarane zvAna gherI le tema subhaToe gherI lIdhA, tethI teNe kAMI paNa parAkrama batAvyuM nahI'. subhaToe udayanane avaMtI lAvI ca'Dapradyotane sAMpyA, eTale rAjAe tene kahyuM ke, 'mAre eka AMkhavALI putrI che, tene tame tamArI gaMdha kALA zIkhaveo. mArI duhitAne abhyAsa karAvavAthI tame mArA gharamAM sukhe rahI zakazeA, nahIM to badhanamAM AvavAthI tamArU' jIvitavya mAre Adhina che,' udayane vicAra karyA ke, "hAla to A kanyAne abhyAsa karAvIne huM kALa niga mana karUM. kemake jIvatA nara bhadra juve che." A pramANe cittamAM nizcaya karIne vatsarAje caDapradyotanI AjJAne kabula karI. "je samayane jANe te ja purUSa che.'" pachI caDapradyote kahyuM, mArI duhitA kANI che, mATe tuM tene di paNa joIza nahIM, joIza tA te lajajA pAmaze.' A pramANe udayanane kahIne te aMtaHpuramAM gayA ane rAja kumArIne kahyuM ke, "tAre mATe gAMdhaCvidyA zIkhavanAra gurU Avela che, paNa te kuSTi che, mATe tAre tene pratyakSa jovA nahIM." kanyAe te vAta svIkArI. pachI vatsarAje teNIne gAMdha vidyA zIkhavavA mAMDI. para'tu pradyotarAjAe baMnene ThaMgelA haoNvAthI tee ekabIjAnI sAmuM jotA nahI.. eka vakhate 'huM Ane jouM tA ThIka' ema vAsavadattAnA manamAM AvyuM; tethI te bhaNavAmAM zUnya manavALI thai gaI. kemake 'manane AdhIna ceSTA thAya che.' vatsarAje te vakhate abhyAsamAM zunyattA joine avatIpatinI kumArIne tarachoDIne kahyuM ke, are kANI zIkhavAmAM dhyAna nahI ApIne tuM gAMdhava zAstrane kema vinAza kare che ? zu tuM du:zikSitA chuM ?" AvA tiraskArathI kApa pAmIne teNIe vatsarAjane kahyuM ke, 'zuM tuM jAte kuNI chuM te jotA nathI ke mane mithyA kANI kahe che.' vatsarAje vicAyu ke 'jevA hu kuSTI chuM, tevI ja A kANI haze, arthAt te kha'ne vAta khATI jaNAya che. mATe avazya tene jou'.' AvA vicAra karI catura udayane tarata ja madhyamAM rahela vastranA paDadA dUra karyA, eTale vAdaLAMmAMthI mukta thayela cadralekhA jevI vAsavadattA tenA jovAmAM AvI vAsavadattAe paNa leAcana vistArIne sAkSAt kAmadeva jevA sarvAMga suMdara uDDayanakumArane joyA, vAsavadattAe ane vatsarAje paraspara joine anurAganI samRddhine sUcavanArU hAsya karyuM. pradyotakumArI khelI ke-he su`dara ! mane dhikkAra che ke mArA pitAe chetaravAthI amAvAsyA tarIke gaNAyelA caMdranI jema meM tamane Aja sudhI joyA nahIM. he kalAcAya ! tame tamArI kaLA je mArAmAM saMkramita karI che te tamArA upayAgamAM ja AveA. arthAt tame ja mArA pati thAo.' vatsarAje kahyuM ke, bhadre ! tuM kANI chuM ema kahIne tArA pitAe mane paNa tane jovAthI nivAryo ane Aja dina sudhI cheto. he kAMte ! hAla tA ahIM rahetAM ApaNA cAga thAo. pachI jyAre samaya Avaze tyAre amRtane garUDa lai gayA tema huM tane harI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 167 jaIza.' A pramANe svaya dvIpaNu' karI cAtu yukta AlApasalApa karatAM temane mananA saMcAganI spardhA karatA hoya tema zarIrasaMyoga paNa thaI gayA. vAsavadattAnI vizvAsapAtra kAMcanamALA nAme eka dhAtrI dAsI hatI, te eka ja A baMnenu caratra jANatI hatI. te eka ja dAsIthI sevAtA heAvAthI te ba MnenuM dAMpatya keAI e paNa jANyu nahIM, eTale te sukhe sukhe kALa nirgamana karavA lAgyA. eka vakhate analimira hAthI badhanasthAna tADI mahAvatAne pADI nAkhIne svecchAe chUTA thai gayA ane jyAM tyAM bhamatA chatA nagarajaneAne kSeAbha karavA lAgyA. tethI A avaza thayelA hAthIne zI rIte vaza karavA ?' ema rAjAe abhayakumArane pUchyuM, eTale teNe kahyuM ke, udayananI pAse gAyana karAvA, tethI te vaza thaze.' pradyote udayanane kahyuM ke, anagiri hAthInI pAse jaI gAyana kare.' udbhayane vAsavadattAnI sAthe hAthI pAse jaine gAyana karyuM. te gAyana sAMbhaLI hAMthI stabdha thaI gayA, eTale tene bAMdhI lIdhe. rAjA pradyote abhayakumArane khIjI vAra varadAna ApyuM. abhayaqamAre tene paNa pUrvanI jema thApaNa tarIke ja rahevA dIdhuM. eka vakhate urjANIne nimitte caDapradyota rAjA aMta:pura parivAra sahita mahaddhika nagarajanonI sAthe udyAnamAM gayA hatA. te samaye cAga dharAyaNa nAme uddayana rAjAne maMtrI temane cheADAvI laI javAnA upAya ci'tavatA mArga mAM pharatA hatA. tene Aja upAya maLI javAthI te peAtAnI buddhinA vaibhavanI garamIne aMtaramAM jIravI zakayA nahIM, tethI khAlI uThayA. "prAya je manamAM hoya te ja vacanamAM Ave che." te khelyA ke, te vizALa leAcanavALI strIne mArA rAjAne mATe jo huM na harI jAuM te mArU nAma yAga dharAyaNa nahI.' mArge jatAM caDapradyAtarAjAe tenI A viSTa vANI sAMbhaLI tethI duSTa kaTAkSa bharelA netre tenI sAme joyuM. ceSTAothI hRdayabhAvane jANanArA cAga dharAyaNe tarata ja pradyotarAjA kApAyamAna thayAnuM jANI lIdhuM. tethI tAtkAlika buddhivALAemAM agresara evA teNe pote tatkALa paheravAnuM vastra kADhI nAkhI mAthA para mUkayu ane preta jevI vikRta kauzAMbIpatinA kabajAmAM AvI gayA hatA temAMthI chuTA thavA mATe A pramANe upAya karyo AkRti karI mUtrAtsarga karatA te peAtAne bhUta vaLagyuM che' ema jaNAvavA lAgyA. te joi 'A koi pizAcaka che' evuM dhArIne rAjAe tarata ja kepanA nigraha karyo, eTale mahAvate paNa hAthIne AgaLa calAvyo. ca'Dapradyota rAjAe suMdara udyAnamAM jai kAmadevarUpa unmatta hastIne uttejita karavAnA mahA auSadharUpa gAMdha`geAbdI zarU karI. kautukI evA pradyotarAjAe gAMdhavidyAnI navIna kuzaLatA jovAne vAsavadattAne ane vatsarAjane paNa tyAM khelAvyA. te vakhate vatsarAje vAsavadattAne kahyuM ke, 'he zubhamukho khAlA ! Aje vegavatI hAthiNI upara besIne nAsI javAnA ApaNane vakhata maLyA che.' te sAMbhaLI ujjayinIpatinI duhitAe uDDayana rAjAnI AjJAthI tatkALa vegavatI hAthiNI sajja karIne magAvI. jyAre hAthiNIne taMga bAMdhavA mAMDayo tyAre te hAthiNIe ganA karI. te sAMbhaLI kAI aMdha joSIe kahyu ke, taraMga mAMdhatAM je hAthiNIe garjanA karI che, te sA yojana jaine peAtAnA prANanA tyAga karaze.' pachI uDDayananI AjJAthI vasaMta mahAvane hAiiNane ane paDakhe cAra tenA mUtranA ghaDAo khAMdhyA. pachI vatsarAja, ghASavatI, vAsavadattA, kAMcanamALA dhAtrI ane vata mahA 1 pizAca vaLagelA hoya tevA manuSya 2 ghASavatI vINA jenA hAthamAM che te,
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 sa`ga 11 mA vata e pAMce jaNA vegavatI hAthiNI upara ArUDha thayA. eTalAmAM yoga dharAyaNe AvIne udayanane hAthavatI sa`jJA karIne kahyuM ke, cAlyA jAo, cAlyA jAo.' pachI te cAlatAM cAlatAM elyo ke--A vAsavadattA, kAMcanamALA, vasa'taka, gheSavatI ane vatsarAja vegavatI hAthiNI upara besIne jAya che.' ghaNA vegathI hAthiNIne calAvatAM vatsarAja paNa sarvane jANItA thayA. guptapaNe nAsI jaIne teNe kSatriyavratane leAkhyuM nahIM, A pramANe pAMca jaNanI sAthe uDDayana jatA rahyAnI khakhara jANI jANe pAzakrIDA karato hoya tema pradyota hAtha ghasavA lAgyo. pachI mahA parAkramI ujjayanIpatie tarata ja anagiri hAthIne taiyAra karAvI, tenA para mahA yeddhA kheAne besADIne tenA pachavADe pakaDI lAvavA ravAnA karyo. ekadama pacavIza yojana pRthvInuM ullaMghana karI te hAthI vegavatI hArthiNInI najIka AvI paheAMcyo. eTale uyane bhayakara hAthIne dIThA. tarataja cAra ghaDAmAMthI eka mUtrano ghaDo pRthvI para pachADI phADI nAkhyo. ane hArthiNIne haMkArI mUkI. hAthiNInuM mUtra suMghavA mATe analigira hAthI kSaNavAra Ubhe! rahyo. pachI jyAre ghaNA kaSTa hAMkayo, tyAre pAchA uccananI pAchaLa cAlyA. khIjIvAra najIka AvatAM bIjo mUtrane ghaDo phADayo. eTale vaLI hAthI kSaNavAra aTakayo. evI rIte cAre ghaDA phADI vatsarAje analagiri hAthInI gatine aTakAvI; ane cAra kakaDe sA yojana pRthvIne eLa MgIne te kauzAMkhI nagarImAM pesI gayo. zrAMta thaI gayelI hAthiNI tarata ja mRtyu pAmI gai, pachI jevAmAM mUtrane suMghatA hAthI AvI paheAMcyA, tevAmAM to kauzAMbIpatinI senA yuddha karavAne taiyAra thai sAmI AvI. eTale hAthI para beThelA mahAvatA analigarane pAcheA vALI jema AvyA hatA tema ja pAchA ujacinIe cAlyA gayA. pachI kApamAM camarAja jevA rAjA dyote saunyanI taiyArI karavA mAMDI, paNu bhakta evA kuLamaMtrIoe tene yuktipUrNAMka samajAvIne nivAryA ane kahyuM ke, he rAjan ! tamAre kAI yAgya varane kanyA to ApavI ja hatI, tyAre vatsarAjathI adhika evA bIjo kA jAmAtA meLavaze ? vAsavadattA svayaMvarA thaIne tene varI to he svAmin ! tenA puNyathI tA cAgya varanI prApti thaI ema samajo. mATe yuddhanI taiyArI kareA nahIM, temaja jAmAtA mAno, kAraNa ke te vAsavadattAnA kaumArapaNAne haranAra thayA che.' A pramANe ma`trIoe samajALyo, eTale teNe harSoMthI vatsarAja upara jAmAtRpaNAne yogya evI keTalIka vastuo mAkalI. eka vakhate ujeNI nagarImAM mATI azcinI lhAya lAgI, pradyote tenI zAMtinA upAya abhayakumArane pUchayA, eTale abhaya khelyA ke-jema viSaneA upAya viSa che, tema agrinA upAya agni che, mATe khIje ThekANe agni prajALA ke jeyI te agni zAMta thaze.' rAjAe tema karyuM" eTale te lhAya zAMta thai gai. rAjAe prasanna thai trIjI varadAna ApyuM, te paNa abhayakumAre thApaNa tarIke rAkhyu. eka vakhate ujeNI nagarImAM mahA marakI cAlI, tenI zAMtine mATe rAjAe abhayakumArane pUchyuM', eTale abhayakumAra bAlyo ke-' tame tamArA aMtaHpuramAM Ave tyAre vibhUSita thayelI tamArI sa` rANIomAMthI je rANI tamane STithI jItI le tenuM nAma mane Apajo.' rAjAe tema karyuM, te vakhate zivAdevIe rAjAne dRSTie jItI lIdhA, rAjAe te vAta abhayakumArane jaNAvI. abhayakumAra khelyA ke-e mahArANI zivAdevI pAtAne
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 169 hAthe kUranuM balidAna ApI bhUtonI pUjA kare, je bhUta ziyALane rUpe sAme Ave athavA AvIne bese tenA mukhamAM devIe potAne hAthe kurabali kSepavavo." zivAdevIe te pramANe karyuM, eTale tarataja utpanna thayela aziva (mahAmArI)nI zAMti thaI gaI. tethI prasanna thaIne rAjAe cothuM varadAna ApyuM. te vakhate abhayakumAre cAre varadAna bhegAM mAgyAM ke, 'tame analagiri hAthI upara mahAvata thaine bese ane huM zivAdevInA utsagamAM pAchaLa besuM. pachI agnibhIrU rathane bhAMgI tenA kASTanI citA karAvI temAM praveza karIe.' AvA abhayakumAre mAgelA varadAnane ApavAne asamartha evA pradyotarAjAe kheda pAmI aMjali jeDIne abhayakumArane choDI mUkI rAjagRhI tarapha vidAya karyo. cAlatI vakhate abhayakumAre pratijJA karIne kahyuM ke "tame to mane chaLathI pakaDI maMgAvyo hato paNa huM to tamane dhoLe divase nagarInI vacamAMthI "huM rAjA chuM' e pikAra karatAM harI jaIza. pachI abhayakumAra anukrame rAjagRhI nagarIe Avyo. ane e mahAmatie keTalAka kALa nigamana karyo. anyadA abhayakumAra vaNikano veSa laI be gaNikAnI rUpavatI putrIone sAthe rAkhI evaMtI nagarIe Avyo, ane rAjamArga upara eka ghara bhADe laIne rahyo. koI samaye mArge jatAM pradyote te be ramaNIone joI ane temaNe paNa vilAsapUrvaka pratarAjAne nirakhyo. bIje divase te rAgI rAjAe temanI pAse eka dUtI mokalI. dUtIe AvIne ghaNI rIte vinaMtI karI paNa temaNe roSathI teno tiraskAra karyo. bIje divase paNa teNIe AvIne pAchI rAjAne mATe prArthanA karI, te vakhate temaNe kAMIka dhImethI paNa reSapUrvaka avajJA karIne kADhI mUkI. trIje divase teNIe kheda sAthe AvIne tenI mAgaNI karI. tyAre te bolI ke-"A amAro sadAcArI bhrAtA amArI rakSA kare che, paraMtu te AjathI sAtame divase bahAra gAma janAra che te vakhate rAjAeahiM gupta rIte AvavuM, jethI amAre saMga thaze." ahi abhayakumAre praghotarAjAnI jevAja eka pitAnA mANasane katrima gAMDo karI rAkhyo ane tenuM nAma paNa pradyota pADayuM. abhayakumAra lokomAM tene mATe vAraMvAra kaheto ke, "A mAro bhAI gAMDo thaI gayo che, te jema tema bhame che. mAre tene mahA muzkelIo jALavo paDe che, zuM karavuM te kAMI sujhatuM nathI." abhayakumAra pratidina vaidyane ghera laI javAne bahAne tene ArtAnI jema mAMcA upara suvADI bAMdhIne rastA vaccethI laI jato hato. te vakhate pikAra karato te gAMDa umatta thaIne uMce svare AMkhamAM azru lAvI kaheto hato ke, huM pradyota chuM, mane A harI jAya che.' have sAtamo divasa Avyo. eTale pratarAjA guptapaNe abhayakumArane utAre Avyo. tatkALa abhayakumAranA subhaToe hAthInI jema te kAmAMdhane bAMdhI lIdhe. pachI abhaye "Ane vaidyane ghera laI jaIe chIe ema kahI te pokArato rahyo ane dhoLe divase zaheranI vacce thaIne tene upADyo. prathamathI eka eka koza upara sArA athavALA ratha taiyAra rAkhelo hatA, tenA vaDe nirbhaya abhayakumAre tene rAjagRhI nagarIe ekadama pahoMcADI dIdhuM. pachI abhayakumAra tene zreNika rAjAnI pAse laI gayo, eTale tatkALa zreNikarAjA paga kheMcIne mAravA devo. abhayakumAre temane samajAvyA eTale te zAMta thayA ane vastrAbharaNathI sanmAna karIne temaNe pradyotarAjAne harSa pUrvaka vidAya karyo. eka vakhate kaI kaThIArAe virakta thaIne gaNadhara zrI sudharmA svAmI pAse rAjagRhImAM dIkSA lIdhI. pachI zaheramAM gocarI vigere kAraNasara pharatAM tenI pUrvAvasthAne jANanArA nagarInA 22
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 sarga 11 mA lake sthAne sthAne teno tiraskAra, mazkarI ane niMdA karavA lAgyA. evI avajJAne sahana nahIM karI zakavAthI teNe tyAMthI vihAra karavA zrI sudharmAsvAmIne jaNAvyuM. sudharmAsvAmIe vihAra karavAno vicAra abhayakumArane jaNAvyo. abhayakumAre tenuM kAraNa pUchyuM. tenA javAbamAM sudharmAsvAmIe pUrvokta kAraNa jaNAvyuM. pachI abhayakumAre eka divasa rahevAnI mAgaNI karI, eTale sudharmAsvAmI kaThIArA muni sAthe tyAM rokAyA. bIje divase abhayakumAre rAjya bhaMDAramAMthI traNa keTI rane kaDhAvI, rastA vacce tene Dhagale karAvI paDaha vagaDAvIne evI AghoSaNA karAvI ke, "he loke ! ahI Ave, huM tamane A traNa koTI ratna ApuM. te sAMbhaLI besumAra lake tyAM ekaThA thayA. pachI teNe kahyuM ke, "je purUSa sacitta jaLa, agni ane strIne sarvathA tyAga kare, teno A ratnarAzi che." tyAre teo bolyA ke-"svAmin ! evuM lakattara kArya karavAne koNa samartha che? abhayakamAra bolyo ke jo tamArAmAM koI te na hoya to jaLa, agni ane strIne sarvathA varjanAra A kASTahArI (kaThIArA) munine A ratnarAzi thAo." teo bolyA- "are zuM A sAdhu evA tyAgI ane dAnapAtra che? ame tenuM vRthA upahAsya karyuM. pachI abhayakumAre AjJA karI ke, have pachI e munine koIe tiraskAra ke hAsya karavuM nahi." loke te vAta svIkArIne potapotAne sthAnake gayA. ( A pramANe buddhine mahAsAgara ane pitRbhaktimAM tatpara e abhayakumAra nispRha ane dharmAsaktapaNe pitAnuM rAjya calAvato hato. pote dharmamAM pravartato hato tethI prajA paNu dharmamAM pravartatI hatI. kAraNa ke "prajA ane pazuonI pravRtti gepa (pakSe rAjA)ne AdhIna hoya che. abhayakumAra jevI rIte bAra prakAranA rAjacakramAM jAgRta raheto hato. tevI ja rIte apramAdIpaNe bAra prakAranA zrAvakadharmamAM paNa jAgRta raheto hato. baMne lokane sAdhanArA teNe jema durjaya evA bahiru zatruone jItyA hatA, tema ja aMtaranA zatruone paNa jItyA hatA, eka vakhate zreNika rAjAe abhayakumArane kahyuM ke, "vatsa ! have tuM rAjyane Azraya kara, eTale huM pratidina zrI viraprabhunI sevAnA sukhane Azraya karUM. pitAnI AjJAnA bhaMgathI ane saMsArathI bhIrU e abhayakumAra belyo ke-"Apa je AjJA kare che te ghaTita che, paNa tene mATe haju thoDIka rAha juo" AvI vAta cAle che tevAmAM zrI viraprabhu udAyana rAjAne dIkSA ApI marUmaDImAMthI tyAM AvIne samavasaryA. te khabara sAMbhaLI "Aje mAre sAre nazIbe bhagavaMta ahIM padhAryA ema vicArI harSa pAmIne abhayakumAra prabhunI pAse AvyA ane bhagavaMtane bhaktithI namIne A pramANe stuti karavA lAgyA"he svAmin ! je jIvanuM ekAMta nityapaNuM mAnIe to kRtanAza ane akRtAgama deSa Ave che ane ekAMta anityapaNuM mAnIe to paNa kRtanAza ane akRtAgama doSa Ave che. vaLI je AtmAnuM ekAnta nityapaNuM laIe to sukhaduHkhane bhega raheto nathI, ane ekAMta anityapaNuM laIe to paNa sukha duHkhano bhAga raheto nathI, puNya ane pApa tathA baMdha ane mekSa jIvane ekAMta nitya mAnanArA darzanamAM saMbhavatA nathI temaja ekAMta anitya mAnanArA darzanamAM paNa saMbhavatA nathI. krama ane anukrama vaDe je jIvane nitya mAnIe to tene arthakriyA ghaTatI nathI. temaja je ekAMta kSaNikapaNuM mAnIe to paNa artha kriyA ghaTatI nathI. tethI he bhagavan! je tamArA kahevA pramANe vastunuM nityAnitya svarUpa hoya to te yathArtha hoIne temAM koI paNa deSa Avato nathI. goLa kaphane utpanna
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 mu 171 kare che ane suMTha pittane utpanna kare che, paNa jo te kha'ne auSadhamAM hoya to kAMI paNu doSa utpanna thato nathI. vaLI asat pramANanI prasiddhi vaDe e virUddha bhAva eka ThekANe na hAya ema kahevu... paNa mithyA che, kAraNa ke kAbaracItrI vastumAM viruddha vadhunA cAga najare dekhAya che. vijJAnano eka AkAra te vividha AkAranA samudAyathI thayelA che te pramANe mAnatAM trAjJa evA bauddha anekAMta matane toDI zakato nathI, e ane anekarUpa pramANa vicitra rIte che' ema kahevAthI vaizeSika matavALe ekAMta matane toDI zakato nathI. vaLI sattvAdika virUddha guNAthI guthAyela AtmAne mAnatAM sAMkhya matavALA paNu anekAMta matane toDI zakato nathI, ane cArvAkanI vimati ke sa'mati meLavavAnI to jarUddaja nathI; kAraNa ke tenI buddhi no paraleAka, AtmA ane mAkSanA saMbaMdhamAM mUDha thaI gayelI che. tethI huM svAmin ! tamArA kathana pramANe utpAda, vyaya ane dhruvapaNe gArasa vigerenI jema siddha karela vastu vastupaNe rahela che ane te sarva rIte mAnya che." A pramANe stuti karI punaH prabhune namIne abhayakumAre pUjayu` ke, he svAmin! chellA rAjaSa kANu thaze ?" prabhu khelyA ke, 'udAyana rAjA' abhayakumAre pharIthI pUchyuM', he prabhu !te udAyana rAjA koNa ?' eTale prabhue udAyanarAjAnuM caritra A pramANe kahI sa`bhaLAvyu.. si sauvIradezamAM vItabhaya nAme nagara che, te nagaramAM utkrAyana nAme parAkramI rAjA hato te vitabhaya vigere traNasAne tresaTha nagaranA ane siMdhusauvIra vigere sALa dezanA svAmI hato. mahAsena vigere Dhaza mugaTabaddha rAjAonA nAyaka hato, ane bIjA paNa ghaNA sAmAnya rAjAonA netA temaja vijetA hatA. samyag darzanathI pavitra ane tIrthaMnI prabhAvanA karanArI prabhAvatI nAme tene eka prabhAvALI patnI hatI. te prabhAvatInA uttarathI yuvarAjanI kurAne dhAraNa karanArI abhIci nAme eka zreSTha putra thayA hatA ane kezI nAme te rAjAne eka bhANeja hato. caMpAnagarImAM janmathI ja strIla paTa kumAranadI nAme eka dhanAtya sAnI rahetA hatA. te je je rUpavatI kanyAne joto ke sAMbhaLato tene tatkALa pAMcase sAnaiyA ApI paraNato hato. ema karatAM anukrame tene pAMcase strIo thai hatI. te irSyALu seAnI eka sta'bhavALA mahelamAM tenI sAthe krIDA karato hato. te seAnIne nAgila nAme eka ati vallabha mitra hato te muninA upAsaka ane zuddha paca aNuvratanA dhAraka hato. eka vakhate pa'cazailadvIpamAM rahenArI e vyaMtara devIe zaiMdranI AjJAthI temanI sAthe nadIzvara dvIpanI yAtrA karavA cAlI, temanA pati vidyamAnI je pacazaila dvIpanA svAmI hato, te mAge jatAM cavI gayA. tethI te devIee vicAyu ke, 'ApaNe koI manuSya evA zeAdhI kADhIe ke je maraNa pAmIne ApaNA pati thAya.' Ama vicAratI teo ca pApurI pAse nIkaLI, tyAM pAcasA strIonI sAthe krIDA karato kumAranaDhI seAnI temanA jovAmAM AvyeA. eTale tene potAnA pati karavAnI IcchAthI te kha'ne tenI pAse AvI, ane peAtAnu' rUpa dekhADayu'. te joI kumArana`dI khelyA ke-tame kANu che ?" teo khelI ke, he mAnava ! ame hrAsA ane prahAsA nAme devIe chIe.' temane joI ne te suvaNa kAra tenApara mAha pAmI mUrchA pAmyA. jyAre saMjJA AvI tyAre teNe krIDA karavAnI icchAthI temanI prAthanA karI. teo khelI ke, tAre amArI icchA hoya to tuM pacazaila dvIpamAM Avaje.' A pramANe kahIne te AkAzamAM uDI gai. pachI te sAnIe rAjAe dravya ApIne zaheramAM AvI rIte paDaho vagaDAvI 1 svAmI. 2 jItanAra. 3 kAMtivALI-rUpavatI.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17ra sarga 10 mi. AgheSaNa karAvI ke, "je mane paMcazailagiri upara laI jaze tene huM keTI dravya ApIza." kaI eka vRddha paDaha chabIne te dhana grahaNa karyuM, ane eka vahANa taiyAra karAvI temAM puSkaLa bhAtu-vigere bharyuM. lIdheluM dravya potAnA putrone vaheMcI ApyuM. pachI te vRddha kumAranadI sAthe nAvamAM besI samudramArge cAlyuM. ghaNe dUra gayA pachI te vRddhe kumAranaMdIne ke-"A samudranA kInArA upara rahelA parvotanA pratyaMta bhAge je A vaDanuM vRkSa dekhAya che, tenI nIce thaIne jyAre A nAva nIkaLe tyAre tuM te vRkSanI DALIne vaLagI jaje. paMcazela dvIpamAMthI traNa pagavALA bhAraMDapakSIo te jhADa para AvIne besaze. teo suI jAya eTale temAMnA ekanA paganI sAthe tuM vaLagI paDaje. tArA zarIrane vastrathI tenI sAthe gADha rIte bAMdhI daDha muSTi bhIDaje. eTale prAta:kALe te bhAraMDapakSInI sAthe uDIne tuM pacazeladvIpe pahoMcI jaIza. A yAnapAtra moTA vamaLamAM paDI athaDAIne bhAMgI jaze. tethI jo tuM vaDa sAthe vaLagIza nahIM to ahIM ja mRtyu pAmI jaIza." suvarNakAre tene kahevA pramANe karyuM, eTale bhAraMDapakSI tene upADI gayuM. ane te paMcazeladvIpe pahoMcyuM. paMcazelamAM AvelA te suvarNakArane joI baMne devIo khuzI thaI. tenA para anurakta thaIne belI ke- he anagha ! tArA A manuSya zarIrathI ame bhAgya thaIzuM , mATe agnimAM praveza karavA vigerethI tuM paMcazailagirina adhipati thA. te sAMbhaLI have mAre zuM karavuM ane kyAM javuM ?" ema sanIe kahyuM, eTale temaNe hAthano saMpuTa karI tene caMpAnagarInA udyAnamAM mUkyo. lokoe tene oLakhIne tene vRttAMta pUcho, eTale teNe potAnI kathA kahI saMbhaLAvo. pachI hAsA prahAsAnuM smaraNa karIne te agnimAM baLI maravA taiyAra thayo, eTale tenA nAgila mitre AvI pratibodha Apyo ke, "tane kApurUSane yogya evA maraNe maravuM ucita nathI. A manuSya janma duprApya che, tene tuccha bhogaphaLa meLavavAne mATe vRthA hArI na jA. "ratnane badale keDI kaNa mUkha le ?" sukhabhegane athe paNa tuM at dharmano Azraya kara, kemake svarga ane mokSane ApanAre te dharma artha ane kAmamAM paNa kAmadhenu samAna che. AvI rIte kahI nAgilamitre ghaNo vAryo, topaNa te agnipraveza vaDe mRtyu pAmI paMcazelane adhipati thayo. pitAnA mitranuM AvuM apaMDita mRtyu joI nAgile nirveda pAmI sadya dIkSA grahaNa karI. niraticAra cAritra pALI kALa karIne te azruta devalokamAM devatA thayuM. teNe avadhi. jJAna vaDe pitAnA mitrane paMcazelamAM utpanna thayeluM che. ekadA zrI naMdIzvaranI yAtrA karavA devatAo jatA hatA, temanI AjJAthI te hAsa ane prAsA gAyana karavAne mATe sAthe cAlI te vakhate Dhola vagADavA mATe vidyumbhALIne kahyuM. te bolyo ke zuM mArI upara svAmIne hukama cAle che ?' AvA ahaMkArathI mukhe huMkArA karatA te vidyumbhALInA gaLAmAM jANe mUtti mAna abhiyogya karma hoya tema te Dhela vaLagI paDyo. hAtha paganI jema jANe zarIra sAthe utpanna thayela avayava hoya tema te Dholane lIdhe te ghaNe lajajA pAmato hato chatAM kaI rIte utarI zake nahIM. te vakhate hAsA prahAsA bolI ke-"are ! ahIM janma lenArA prANIonuM A karma ja che, mATe lajajA pAme nahI, tamAre A Dhola avazya vagADavo ja pADaze." pachI hAsaprahAsAe gAyana karavA mAMDayuM ane te Dhelane vagADato devatAonI pAse AgaLa calyo.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177* - parva 10 mo. A samaye pele nAgila deva paNa yAtrA karavA jato hato, teNe hAsa ane prahAsAnI sAthe te devane Dhola vagADato joye; eTale avadhijJAna vaDe tene potAno pUrvabhavane mitra jANe tene kAMIka kahevA mATe te tenI pAse AvyA. paraMtu sUryanI prabhAthI ghuvaDanI jema tenA aMganI pramAne sahana karavAne azakta e vidyumbhALI deva tyAMthI palAyana karavA lAge. te joI amrutadeve sAyaMkALanA sUryanI jema potAnuM teja saMhArI vidyumbhALIne Ubhe rAkhIne kahyuM ke, mArI sAme je, tu mane nathI oLakhato " paTahadhArI devatAe kahyuM, e koNa chuM je tamArI jevA moTI RddhivALA devene tathA I TrAdikane paNa na jANuM ? pachI azrutadeve pUrvabhavanI zrAvakanuM rUpa laI hAsA prahAsA mATe maraNa pAmatI vakhate tene je pratibodha karyo hato, te yAda ApIne kahyuM ke, "he mitra ! te vakhate mArA upadezathI te Ahe dharmane Azraya karyo nahIM ane mUDha buddhi vaDe pataMganI jema agnimAM paDIne mRtyu pAmyuM ane huM to jinadharmane jANI dIkSA pALIne mRtyu pAmyA. ethI ApaNA baMnene pitAnA pUrva karmanuM AvuM juduM juduM pariNAma AvyuM. te sAMbhaLI paMcala. pati devane ghaNe nirveda utpanna thaye, tethI te bolyo ke-"he mitra ! have huM zuM karuM ?' tyAre nAgiladeve kahyuM ke- mitra ! tArA gRhasthapaNAnI citrazALAmAM kAryotsarga mudrAe rahelA bhAvati zrI mahAvIra prabhunI mUti karAva. he baMdhu ! e AhaMtI pratimAM karAvyAthI tane AgAmI bhavamAM bodhibIjarUpa mahA phaLanI prApti thaze, kAraNa ke rAgadveSa ane mehane rA evA zrI arihaMtanI pratimA je karAve tene svarga tathA mokSa ApanAra dharmanI prApti thAya che. jinapratimA karAvanArane kutsita jama, kugati, dAridra, daurbhAgya ane bIju kaI prakAranuM kutsitapaNuM prApta thatuM nathI." vidya--ALI deva A pramANenI tenI AjJAne svIkArI satvara kSatriyakuMDa gAme Ave. tyAM teNe kAryotsarge rahelA amane joyA. pachI mahA himavAnagiri upara jaIgazIrSa caMdana chedIne te kASTanI jevI amArI mUtti teNe joI hatI tevI sarva alaMkArayukta pratimA teNe banAvI. pachI jAtivaMta caMdana kASTanA pote ghaDelA saMpuTamAM dhanADhaya jema bhaMDArane gopavI rAkhe tema teNe te pratimA sthApita rAkhI. anyadA kaI eka vahANa utpAta yogathI cha mAsa thayA samudramAM bhamatuM te vidyambhALIne jovAmAM AvyuM. tethI tatkALa tene utpAta saMhArIne te vahANavaTIne pelo pratibhAvALe saMpuTa A pramANe kahIne arpaNa karyo ke, "he bhadra! tAruM kalyANa thAo, tu upadrava rahita samudrane pAra pAmI siMdhusauvIra dezamAM AvelA vItabhaya nagaramAM jaje ane te nagaranA cauTAmAM Ubhe rahI evI AghoSaNuM karaje ke, A devAdhidevanI pratimA kaI grahaNa karo, grahaNa kara." vahANavaTIe te pramANe kabula karyuM. pachI te vahANavaTI te pratimAnA prabhAvathI tatkALa nadInI jema samudrane utarI kAMThe AvI pahoMce. tyAMthI siMdhusauvIra dezamAM vitabhaya nagare AvI cauTAmAM UbhA rahIne teNe pilA deva kahyA pramANe ApaNuM karI. te vakhate tApasane paramabhakta udAyana rAjA, keTalAka vidaDIo, brAhmaNe tathA tApase tyAM AvyA. teo viSNu, brahmA, zaMkara ke bIjA potapotAnA ISTadevanuM smaraNa karI kuhADA vatI te kASTanA saMpuTane toDavA lAgyA. leke e paNa potAnI rUci pramANe tenI stuti karI karIne ghaNA prahAro karyA paNa e loDhAnA kuhADA paNa jANe kathiranA hoya tema ulaTA bhAMgI gayA. AvA AzcaryamAM prasakta thayelA rAjAne tyAM UbhA rahetAM lalATa tape te madhyAhna samaya thaye. paNa saMpuTa ughADyo nahIM. evAmAM rAjAnA bhojanakALane atikama thavAthI tenI rANI prabhAvatIe rAjAne bolAvavA eka dAsIne mekalI-patibhaktA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ '174 sarga 10 mi strIne temaja ghaTe che." rAjAe te Azcarya jovA mATe AvavAnI prabhAvatIne AjJA karI. eTale rANa tyA AvI, teNIe hakIkta pUchI eTale rAjAe kahI batAvI. te sAMbhaLI prabhAvatI bolI ke- "he svAmin ! brahmAdika deve kAMIdevAdhideva nathI. devAdhideva te eka bhagavAna arihaMta paramAtmA ja che. tethI A saMpuTamAM te prabhunIja pratimA haze temAM jarA paNa saMzaya nathI. brahmAdikanA nAmasmaraNathI te pratimA darzana ApatI nathI, paNa huM te devAdhidevanA nAmasmaraNathI arihaMta prabhunI pratimAne AmAMthI kADhIne sarva lokone kautuka batAvIza." pachI prabhAvatI yakSa kardama vaDe saMpuTane sIMcI puSpAMjali kSepana karavApUrvaka praNAma karIne uMce svare bolIke-"rAga, dveSa ane mehathI rahita, temaja aSTa prAtihAryathI AvRtta evA devAdhideva sarvajJa ahaMta mane darzana Apo." A pramANe bolatAMja te pratibhAvALo saMpuTa prAtaHkALe kamaLakoza ughaDe tema svayameva ughaDI gayo. ane tenI aMdara rahelI, gazIrSacaMdanamayI, devanirmita, azlAna mAlyane dhAraNa karatI, sarva aMge saMpUrNa arihaMta prabhunI pratimA sarvane jovAmAM AvI. te samaye at zAsananI atyaMta prabhAvanA thaI. prabhAvatI tene namIne A pramANe stuti karavA lAgI ke-saumya darzanavALA, sarvajJa, apunarbhava, jagatanA gurU, bhavya janane AnaMdadAyaka, ane vizvane ciMtAmaNirUpa he at ! tame jaya pAme." pachI prabhAvatI te vahANavaTIne baMdhunI jema satkAra karIne te pratimAne utsavapUrvaka pitAnA aMtaHpuramAM laI gaI ane eka suMdara caitya karAvIne temAM te pratimAne padharAvI. pachI trikALa gAnatAna pUrvaka te tenI pUjA karavA lAgI, eka vakhate prabhAvatIe patinI sAthe te pratimAnI harSathI pUjA karIne nirdoSa saMgItane AraMbha ryo. te vakhate rAjA vyaMjana, dhAtu, svara ane rAga spaSTa karato zravaNa karavA gya vINAne vagADavA lAgyuM ane prabhAvatI aMgahArane spaSTa karatI temaja sarva aMganA abhinayane dekhADatI tAMDavapUrvaka prItithI nRtya karavA lAgI, A pramANe pravartatAM eka samaye rAjAe kSaNavAra prabhAvatInA mastakane joyuM nahIM ane raNabhUmimAM hoya tema mAtra tenA dhaDane ja nAcatuM joyuM. A aniSTa jovAthI rAjA tatkALa kSobha pAmI gaye. tethI jANe nidrA AvI gaI hoya tema tenA karamAMthI vINA vagADavAnI kAMbI paDI gaI. akasmAta tAMDava nRtyano cheda thavAthI rANI krodha pAmIne bolI ke "are svAmin ! tame vAdya vagADatAM baMdha kema thayA? zuM huM tALamAMthI bhraSTa thaI?" A pramANe teNIe vAraMvAra kAMbI paDI javAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre chevaTe rAjAe je joyuM hatuM te jaNAvI dIdhuM. "strIne Agraha baLavAnuM che.te sAMbhaLI rANI bolI- he priya ! AvA nimittathI mArU: AyuSya a5 che, ema nizcaya thAya che. paNa janmathI ahaMdu dharmane pALanArI evI mane mRtyune kiMcit paNa bhaya nathI; UlaTuM te dunimittanuM darzana ane te AnaMdane hetu che. kemake te mane sarvavirati aMgIkAra karavAno samaya sUcave che. A pramANe kahI hadaya sAthe vicAra karatI prabhAvatI aMtaHpuramAM gaI, paraMtu arhaddharmanA vacanathI jenA kAna aviddha che e rAjA te kAMIka manamAM kacavAye. eka vakhate prabhAvatIe snAna zauca karI devArcane mATe yogya evAM vastra dAsI pAse maMgAvyAM, dAsI vastra lAvI. bhAvI aniSTane lIdhe rANIe te vastrane rakta joyA. "A vastro pUjAnA samaye anucita che" ema dhArI rANI dAsI para krodha pAmI, tethI teNe tatkALa dAsI para ghA karyo, teTalA prahAramAtrathI ja te mRtyu pAmI gaI. "mRtyunI gati viSama che. pachI tarata ja prabhAvatIe te vastrane ujajavaLa joyA, tethI ciMtavavA lAgI ke, "mane dhikkAra che ! meM mArA prathama vratane khaMDita karyuM. bIjA paMcedriyane vighAta karyo hoya te te paNa
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 su 175 narakanu kAraNa che, teA A strIhatyAnI teA vAtaja zI karavI ? mATe have to mAre cAritra a'gIkAra karavu... te ja zreyakArI che.' pachI rAjJIe te dunimitta rAjAne jaNAvI pote kareluM zrIhatyAnu mahApApa ane peAtAne thayela vairAgya paNa ajali joDIne jaNAvyA. pachI prAthanA karI ke "he svAmin ! huM kharekhara alpAyu chuM, tethI savavaritane mATe mane hamaNAja AjJA Ape|. prathama tame mane mastaka vagaranI joI hatI ane hamaNA meM vasranA raMgane phAphera joyA, A che dunimitta thayA. A e durnimittathI mane alpAyuSyanA nizcaya thAya che, tethI have ahI' samayane cAgya dIkSA grahaNa karavAmAM mane vighna karazeA nahI.' AvI rIte jyAre teNIe ghaNA AgrahathI kahyuM, tyAre rAjA khelyA ke-mahAdevI ! je tamane rUce te karo. paNa he devI ! tame devapaNAne pAme te jarUra mane pratiSedha karavA Avo. mAre mATe kSaNavAra svanA sukhane atarAya sahana karajo.' te vAta kabula karIne prabhAvato saviratipaNu' a'gIkAra karI anazana ArAdhIne mRtyu pAmI ane prathama devalAkamA mahaddhika devatA thaI. devAdhidevanI pratimA je aMtaHpuranA caityamAM rAkhI hatI tene devadattA nAmanI prabhAvatInI kubjA dAsI te ja pramANe pUjatI. devatA thayela prabhAvatIe udAyanarAjAne ghaNI rIte pratibodha pamADavA mAMDayA paNa te pratibodha pAmyA nahIM; tethI avadhijJAna vaDe tenA upAya ciMtavIne A pramANe prayAga karyAM. eka vakhate te pramAvI de tApasane rUpe hAthamAM divya amRtaphaLa bharelu` pUrNa pAtra lai udAyanarAjA pAse AvyA. eka to tApasa ne vaLI te AvI uttama bheTa laine AvyA, tethI sAtu ane suga'dha jevu thayu', ema dhArI tApasanA bhakta rAjAe te tApasane ghaNu mAna ApyuM. pachI jANe paramAnaMdanA bIja hoya tema pAkAM ane kapUranI khurAkhovALAM te iSTa phaLa rAjAe bhakSaNa karyAM. tethI prasanna thaI ne rAjAe te tApasane pUchyuM ke, 'he mahAzaya ! AvAM apUrvAM phaLa tame kayAMthI meLavyAM ?te sthAna mane khatAvA.' tApasa kholyA-A nagaranI najIkamAM vizrAma nAme eka Azrama che, temAM AvAM phaLA thAya che.' rAjAe kahyuM ke, 'cAleA, mane te Azrama batAve.' pachI devatA rAjAne jANe vidyA ApavI hoya tema tyAM eka ja sAthe lai cAlyA. thoDeka dUra jaIne teNe potAnI divya zaktithI tevAM ja kaLAthI manArama ane aneka tApasAthI vyApta evuM naMdanavana jevuM eka udyAna batAvyu. 'A tApasetu vana che, ane tenA para mArI bhakti che, tethI have ahI mArI phaLanI icchA pUrNa thaze.' evu dhArI rAjA vAnaranI peThe phaLeA levA doDayo. eTale tatkALa te mAyAvI tApasA krodhathI tenI sAme doDI AvyA ane rAjAne mAravA mAMDayo, tethI krodha pAmIne naSTa buddhavALA rAjA cAranI jema nAsavA lAgyA. nAsatAM nAsatAM teNe AgaLanA bhAgamAM sAdhuone ubhelA joyA, temaNe rAjAne 'maya pAmeA nahi' ema kahyuM, eTale rAjA temane zaraNe gayA. temaNe karelI AzvAsanAthI svastha thaine rAjAe ciMtaLyu ke, 'dhikkAra che. A krUra karmavALA tApasAne ke jeee mane janmathI ja chetaryA che.' pachI sAdhue e tene zikSA ApI ke, 'A saMsAramAM eka dharma ja zaraNu karavA yeAgya che. tethI dharmAthI saddabuddhivALA purUSe deva, dharma ane gurUnI parIkSA karavI. aDhAra doSothI mukta hoya te ja deva, jemAM dayA mukhya hoya te ja dharma ane brahmacArI tathA AraMbha parigraha rahita hoya te ja gurU kahevAya che.' ityAdika upadeza vaDe te sAdhue e rAjAne pratibodhita karyAM. tethI hRdayamAM kotaryA hoya tema jinadharma tenA cittamAM sthira thayA, pachI te devA pratyakSa thaI rAjAne arhat dhama mAM 1 dRSTi AnaMdane Ape tevA.-suMdara.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 saga 10 mA sthApana karIne aMtardhyAna thai gayA eTale rAjAe pota ne sabhAsthAnamAM ja eTle joyA. te divasathI udAcanarAjA devatattva, gurUtattvathI samyak prakAre adhivAsita thayA. A samayamAM gAMdhAra dezanA gAMdhAra nAme koI purUSa zAzrvata pratimAne vAMDhavAnIicchAe baitADhagiri pAse AvyA, ane baitADhathagirinA mULamAM upavAsa karIne beThe, eTale zAsana devIe saMtuSTa thaI tenA manArathane pUrNa karyA. pachI kRtArtha thayelA te purUSane devIe baitADhavagirinI taLeTImAM mUkavA ane dhArelA maneAthane ApanArI ekaso ATha goLIe tene ApI. temAMthI eka gALI mukhamAM rAkhI teNe ciMtavyuM ke 'zrI vItabhaya nagaramAM zrI devAdhidevanI pratimAnI mAre vaMdanA karavI che.' evu' kahetAM ja te vItabhaya nagare paheAMcyA. tyAM pelI kubjA dAsIe tene devAdhidevanI pratimAnI vaMdanA karAvI, tyAM rahetAM eka divase te gAMdhAranA zarIramAM kAI vyAdhi utpanna thayA, tethI ahu dhama mAM vatsala evI kubjAe tenI sevA karI saddabuddhivALA gAMdhAre potAnA avasAna kALa najIka AvelA jANI kubjAne pelI gALIe ApI dIdhI ane pAte dIkSA grahaNa karI. kurUpA kubjAe rUpanI IcchAe eka gALI mukhamAM rAkhI, tethI te upavAda zayyAmAM utpanna thayelI divya rUpane dhAraNa karanArI devI jevI tatkALa thai gai, tenA sa aMgAnA varNa suvarNanA jevA thaI gayA. tethI le ke tene 'suvarNa gulikA' evA nAmathI kholAvavA lAgyA. pachI teNIe bIjI geALI mukhamAM rAkhI ciMtavyu` ke 'jo ceAgya pati na hoya to mArUM A rUpa vRthA che, ahI'nA uDhAyanarAjA te mAre pitA samAna che ane bIjAe te tenA pALA jevA che, tethI pracaMDa zAsanavALe caDapradyota rAjA mArA pati thAe' pachI devatAe pradyotarAjAnI pAse jaine teNInA rUpanu vaNuM na karyuM. te sAMbhaLI pradyote kubjAnI prArthanAne mATe dUta mAkalyA. dUte tyAM jaIne prArthanA karI eTale teNIe dUtane kahyuM 'mane pradyotarAjA batAva.' te AvI te pramANe pradyotane kahyuM, eTale tatkALa airAvata upara beThelA idranI zebhAne dhAraNa karato pradyotarAjA anila vega hAthI upara besIne rAtre tyAM AvyeA. te kubjA jema tene rUcI hatI tema te paNa kukhtane rUmyA. pachI pradyote kukhtane kahyuM ke, he kamalAkSi! mArI nagarIe cAla.' kubjA kholI-'svAmin ! jenA vinA huM eka kSaNa mAtra paNa jIvI zakuM ema nathI, evI A devAdhidevanI pratimAne mUkIne huM kayAMya paNa jaI zakuM ema nathI, tethI he rAjana ! A pratimAnI jevI bIjI pratimA tame karAvI lAvA ke jethI te pratimA ahI" rAkhIne A pratimA lai javAya" pachI rAjAe te pratimAne barAbara nIrakhI lIdhI, ane te rAtri tenI sAthe krIDA karI prAtaHkALe pAchA ujjiyanIe AvyA. ujjayinI AvIne jevI pratimA joI hatI tevI ja jAtivata zrIkhaDa kASTanI eka pratimA karAvI. pachI teNe peAtAnA maMtrIone pUchyuM ke, 'meM A devAdhidevanI navI pratimA karAvI che, tenI pratiSThA koNa karaze ?' maMtrIe khelyA ke, "svAmin ! kauzAMbI nAme eka nagarI che, temAM sArthaka nAmavALA jitazatru nAme rAjA hato. sarva vidyArUpa sAgaranA pAraMgata kAzyapa nAme eka brAhmaNa tene purAhita hato. tene yazA nAme strI hatI. te vipradapa tine kapila nAme putra thayeA. kapilanI zizuvayamAM ja kAzyapa mRtyu pAmyA, tethI kapila anAtha thaI gayA. jitazatrurAjAe te bALaka kapilanA anAdara karIne kAzyapanA purohitapade bIjA brAhmaNane sthApana karyA. cAgyatA vinA AmnAya kayAMthI rahe?" chatranI saMprAsithI sUryanAM kiraNA jenA zarIrane sparzI karatA nathI evA te brAhmaNu nAcatA turaMga upara ArUDha thaine nagaramAM pharavA lAgyA. tene joIne kapilanI mAtA potAnA patinI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 177 samRti yAda karI rUdana karavA lAgI. "maMdabhAgyavALAne duHkhamAM rUdana karavuM, te mitra samAna che." mAtAne rUdana karatI joI kapila paNa UMce svare rUdana karavA lAge. kAraNa ke darpa NamAM pratibiMbanI jema AptajanamAM zaka saMke meta thAya che. baMne netrethI azra nI be dhArAvALuM mAtAnuM mukha UMcuM karIne kapila bolyA ke, he mAtA ! tame zA mATe rUo cho ?" mAtAe pelA purohitane batAvIne kahyuM ke-vatsa ! A brAhmaNanI jema tArA pitA paNa eka vakhata tevI ja saMpattivALA hatA, tene saMbhArIne huM rUdana karuM chuM. jyAre te tArA pitAnI jevA guNa upArjana karyA nahIM tyAre tArA pitAnI ra prApta thaI. nirguNa putra pitAnI samRddhine rAkhI zakatA nathI." te sAMbhaLI kapila bolyA"mAtA ! huM guNane athI thaIne have abhyAsa karUM' mAtAe kahyuM ke, "ahIM to sarve tArA IrSALu loko che, tethI ahIM tane koNa bheNAvaze? tethI je tArI evI vRtti hoya to zrAvastI nagarIe jA. tyAM Idradatta nAme tArA pitAne mitra rahe che. he vahAlA putra! e sarva zAstravettA brAhmaNa vidyAne arthe AvelA tane putra samAna jANa pitAvat prasanna thaIne kaLApUrNa karaze." pachI kapila IdradattanI pAse gayA ane vijJapti karI ke, "mane zAstrAdhyayana karAvo, tamArA vinA mAre bIjuM koI zaraNa nathI.' upAdhyAya bolyAvatsa ! tuM mArA bhAIne putra chuM. A vidyAno manoratha karIne teM tArA pitAne lajita nathI karyo. paNa huM tane zuM kahuM? nirdhanapaNane lIdhe tAruM Atithya karavA huM azakta chuM. tuM abhyAsa to kara, paNa nitya bhajana kayAM karIza? bhejana vagara bhaNavAne manoratha vyartha thaze. kemake bhajana vinA to mRdaMga paNa vAgatuM nathI. kapila bolyApitA ! bhikSA vaDe mAruM bhojana thaI raheze. muMjanI kaTimekhalA athavA janoIne dhAraNa karanArA viprabaTukone mikSa le"i eTalA zabdothI bhejana maLavuM siddha ja che. brAhmaNa kadI hAthI upara caDaDyo hoya to paNa bhikSA mAgavAthI zaramAto nathI. bhikSuka brAhmaNa rAjAnI jema kyAre paNa koIne AdhIna nathI." idradatta bolyA-vatsa! tapasvIone to bhikSA zreSTha che, paNa tane to kadi ekavAra bhikSA na maLI te abhyAsa zI rIte karI zakIza ?' A pramANe kahI te bALakane potAnI AMgaLIe vaLagADI Idradatta koI dhanADhaya. zAlibhadra nAmanA zeThane ghera gayo ane gharanI bahAra Ubhe. ahIM "34 mUkuM va: :" ItyAdika gAyatrImaMtrane uMce svare bhaNuM pitAnA AtmAne brAhmaNa tarIke oLakhAve. zreSThIe tene bolAvI pUchyuM ke, 'tu zuM mAge che?" te bole ke, A viprabaTukane pratidina bhejana Apa" zreNIe te ApavAne kabula karyuM. pachI kapila zeThane ghera bhejana karI AvI IdradattanI pAse pratidina adhyayana karavA lAgyA. zAlibhadra zeThane ghera bhejana karavA jato tyAre dararoja koI eka yuvAna dAsI tene pIrasatI hatI. A yuvAna vidyAthI upahAsya karatAM teNInI upara rAgI thayo. "yuvAna purUSone strInuM sAnidhyapaNu kAmadevarUpa vRkSane dehada tulya che. te dAso paNa tenA para rakta thaI, anukrame teo paraspara kAmakrIDA karavA lAgyA. eka vakhate bIjA purUSane na IcchatI evI te dAsIe ekAte AvI kapilane kahyuM, tame ja mArA prANanAtha cho, chatAM tame nirdhAna che, tethI huM mAtra prANayAtrAne mATe bIjA purUSane bhajuM chuM. kapile te kabula karyuM. eka vakhate te nagaramAM dAsIone utsavano divasa AvyuM. te samaye A dAsI puSpa patra vigerenI ciMtAthI kheda pAmI. tene kheda karatI joI kapila bolya- he suMdarI! jhAkaLathI karamAyelI kamaLinInI jema tuM kema nisteja jaNAya che ?" te - 23
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 11 mA belI-kAle dAsIonA mahAtsava che, temAM mArI pAse puSpa patrAdi kAMi nathI, tethI huM dAsIenI vacce vageAvAiza, have mArI zI gati thaze ?" teNIe kahelA duHkharUpa bya taranA AvezathI kapila vivaza thai gayA ane adhIrajapaNAne lIdhe maunapaNu' dharIne beThA. eTale dAsI kholI ke--haeNpriya ! tame kheda kareA nahI'. A nagaramAM dhana nAme eka zreSThI che, prAtaHkALa pahelAM tene je jagADe tene te e mASA suvarNa Ape che. mATe rAtri vyatikramyA agAu tame tene ghera jajo ane tyAM mRdu svare kalyANa rAga gAjo.' kapile tema karavA kabula karyu. pachI teja rAtre ghaNuM adhArU' hatuM' teve vakhate teNIe dhana zreSThIne ghera kapilane mAkalyA. mANasAnI hIlacAla vinAnA mArge kapila utAvaLA cAlyA jato hato, tene cAra jANIne purarakSakAe pakaDIne mAMdhI lIdhA. cAranI pravRtti evI hoya che.' prAtaHkALe tene prasenajita rAjAnI pAse lai gayA. rAjAe tene pUchyu eTale teNe e mASA suvarNa mATe vahelA javAnI kathA jevI hatI tevI kahI AvI. rAjAne te vAta sAMbhaLIne tenApara bahu dayA AvI tethI khelyA ke 'are dvija ! tArI je IcchA hoya te mAgI le huM ApIza te sAMbhaLI 'hu' vicArIne mAgIza.' ema kahI kapila azoka vanamAM jai yAgInI jema ekAnte eka citto ci'tavana karavA lAgyA 'jo e mASA suvaNu mAgu to tenAthI mAtra annavastrAdika maLe, mATe rAjA pAsethI sA sAnaiyA mAMgI lau, leAbhamAM paDayA pachI gheADI yAcanA zA mATe hAya ?" vaLI vicAryuM ke, saiA sAmaiyAthI kAMi vAhana vigerenI samRddhi na thAya, mATe ISTa artha nI siddhine mATe eka hajAra sAnaiyA mAgI lauM.' vaLI vicAryuM ke, eka hajAra sAnaiyAthI mArAM karAMonA vivAhArdika utsava zI rIte thAya, eka lAkha sAnaiyA mAgI lau', kemake hu' yAcanA karavAmAM catura chuM.' vaLI ciMtavyu ke, 'eka lAkha sAnaiyAthI mArA mitro ane sagAM sa'kha'dhIonA temaja dInajanAnA uddhAra zI rIte thAya, mATe eka krADa athavA hajAra kroDa sAnaiyA mAgI lauM.' AvuM ciMtavana karatA keAI zubha kanA uyathI tene zubha pariNAmavALI buddhi utpanna thai buddhi : karmAnusAriNI che.' te pAche vicAravA lAgyA ke ahA ! e mASA suvarNathI mane je sa'toSa hato, ne sa'toSa atyAre kATI sAmaiyAnI praptinA vicA ramAM paDI javAthI jANe bhaya pAmyA hoya tema mane cheDI dIdhA jaNAya che. huM ahI vidyA meLavavAne mATe AvyA, temAM mane AvuM durvyasana thayuM, te sAgara pratye javAnI icchAvALA himAlayanIya tenA jevu thayu che. mArA jevA adhamamAM gurUnu` jJAnadAna, te sthaLamAM kamaLa reApavA jevu' che, kemake meM akulInane yAgya evu eka nIca dAsInu paNa dAsapaNuM karyuM che. paNa have AvA mahA mAThA viSayAthI saryu" A pramANe vicAratAM te parama savega pAmyA ane tatkALa jAtismaraNu utpanna thatAM te svaya buddha thayA. tarataja peAtAnI meLe teNe kezanA leAca karyA ane devatAe rajoharaNa tathA mukhavastrikA vigere teNe grahaNa karyA te rAjAnI pAse AvyA eTale rAjAe pUchyuM ke, 'kahA, zuM vicAyu ?' pachI temaNe potAnA manArathanA vistAra saMbhaLAvI kahyuM ke 178 yathA lAmastathA lAbho lobhaH pravarddhate / dvimASyA citita kArya, koTatyApi hi niSTita / / ' jema jema lAbha thAya che, tema tema lAbha thAya che, arthAt lAbhavaDe lAbha vRddhi pAme che, juo e mASA sUvarNathI ciMtaveluM kAya kATI sonaiyAthI paNa pUrUM thayu nahI. rAjA vismaya pAmIne olyA ke, "huM tamane kATI sAnaiyA ApIza, mATe vratane cheDI do ane bhAga bhAgavA, kemake vratanA phaLane mATe koi jAmIna nathI" kapila muni kholyA ke, huM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 179 rAjana ! anarthane ja ApanAra evA dravyanI mAre have kAMI paNa jarUra nathI. huM to have nigraMthA thaye chuM, mATe he bhadra!tamane dharmalAbha thAo A pramANe kahIne kapila muni tyAMthI nIkaLyA ane nirmama, nispRha temaja nirahaMkArI thaIne pRthvI para vihAra karavA lAgyA. evI rIte daDhapaNe vrata pALatAM te mahAmuni kapilane cha mAsane dIkSA paryAya thaye chate ujajavaLa kevaLajJAna utpana thayuM. - rAjagRhI nagarInA aMtarALamAM aDhAra jananA pramANavALI eka bhayaMkara aTavI che. temAM kaDadAsanA nAmathI prasiddha balabhadra vigere pAMcase cAra rahetA hatA. te pratibodhane gya che. ema kapilamuninA jANavAmAM AvyuM. tethI te cera lokonA mATe sarva prANIone zaraNa karavA gya kapila kevaLI te dArUNa aTavImAM cAlyA. te cAramAMthI eka cora vAnaranI jema vRkSa upara caDele hato, teNe kapilamunine dUrathI AvatA joyA, eTale te care ciMtavyuM ke, "ApaNe parAbhava karavA mATe A koIka Ave che.' teNe te vAta senA patine jaNAvI. Aje A eka ramakaDuM AvyuM." ema bolato senApati muninI pAse Avyo. e ajJa senApatie munine AjJA karI ke, "he zramaNa ! nRtya kare." kapilamuni bolyA ke koI vAgha vagADanAra vAdaka nathI, to vAgha vinA nRtya zI rIte thAya? kAraNa vinA kArya hetuM nathI. pachI pAMcase cAra hAtha vaDe tALIo pADavA lAgyA eTale kapilamuni nAcavA lAgyA, ane zravaNa sukha thAya tevI rIte uMce svare A pramANe gAvA lAgyA. "A nAzavaMta saMsAramAM pRthvI para aneka prakAranA duHkhe rahelA che, tethI tevuM kArya karuM ke jethI huM kadi paNa durgatine pAmuM nahi." AvI matalabanA pAMcaso dhruvapada kapilamunie gAI batA vyA ke je badhA prAkRta bhASAmAM ane zravaNa karavA gya rAgamAM banAvelA hatA. maharSi kapile gAyelA A dhruvapadomAM judA judA chevaTe pAMcase cera pratibodha pAmI gayA, pachI kapila mahAmunie te pAMcaso corone dIkSA ApI A sarva temaNe jJAnacakSuthI joyeluM ja hatuM. e brahmaSi kapila rAjagRhI nagarIe jaI, devAdhideva zrI mahAvIranI AjJA laIne hAlamAM tamArI nagarIne pavitra kare che. e svayaM buddha kevaLI vetAMbarIomAM ziromaNi che, te je tamArA puNyanA udayathI A pratimAnI pratiSThA kare to bahu uttama thAya." " pachI ujajayinInA rAjAe kapila kevaLa pAse jaI temanI prArthanA karI, eTale temaNe maMtrathI pavitra vAsakSepa karavAvaDe te pratimAnI pratiSThA karI. pachI rAjAe be hAthe te pratimAnuM arcana tathA pUjana karI lubdha nara jema dhanane rAkhe tema potAnA hRdaya pAse rAkhI. pachI anilaga hAthInA skaMdha upara te pratimAM mUkIne pote eka sainikanI jema tenI pAchaLa besI tene dhAraNa karI, divya vimAnathI paNa ati vegavALA gajeMdra vaDe vItabhaya nagaramAM AvI te pratimA pelI dAsIne arpaNa karI. dAsI te pratimAne pratyamAM mUkI purANa pratimAM laIne AvI, eTale rAjAe dAsI sahita pratimAne gajendra upara besADI. rAjA paNa hAthI upara caDI satvara ujajarminImAM AvyA. te vakhate jANe sanmukha AvatI hoya tema te nagarI dekhAvA lAgI. anyadA vidizApurInA rahenArA brAjilasvAmI nAmanA vaNikane vidyunsALI deve prakAzita karelI gozISacaMdananI devAdhidevanI te pratimA rAjAe ane kunzAe pUjavA mATe sapI, " te viSayAsakta daMpatI (caMDapradyota ne kujA)ne ATaluM (bIjAne sepavuM te) paNa
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 saga 11 mA ghaNuM che." eka vakhate jANe zarIradhArI tejanA rAzi hoya tevA hAthamAM pUjAnI sAmagrI laIne UbhA rahelA e purUSaSa bhAjilanA jovAmAM AvyA. netrane sukha ApanArA ane jANe janmathI ja mitra hoya tevA te ba Mnene joine bhrAjile pUchyuM ke 'tame koNa che ?' tee melyA-ame kamala ane sabala nAme pAtALabhavanavAsI nAgakumAra devA chIe. dharaNe dranI AjJAthI vizrunmALI devanI karelI A devAdhidevanI pratimAne pUjAnI sAmagrI laine pUjavA AvyA chIe. A nagarI pAsenI vidizA nadInA drahane mAge ane nitya sanI jema majjana ane unmajjana karI chIe, arthAt AvIe jaIe chIe.' bhrAjila elya-vhe devatA ! mArA manuSyanA bhavamAM tamArA pAtALanA bhavane Aje mane batAvA. kemake tyAM rahelI zAzvatI pratimAnA darzana karavAnA mane manAtha chete kRpA karIne pUrNa karA devanu dana vRthA thatuM nathI.'' devAe hA pADI, eTale brAjila javAnA utsAhamAM devAdhidevanI adhI pUjA karI, adhI bAkI rAkhIne nadInA drahane mAge tyAM javA cAlyA. tyAM jaIne teNe zAzvatI pratimAne vadanA karI dharaNetre sa tuSTa thaI ne tene kahyuM ke 'kAika prasAda mAgI le' bhrAjila melyA-'jevI rIte mAMrUM nAma badhe vikhyAta thAya tema kare. peAtAnA nAmane avicaLa karavuM, te ja purUSonA purUSa che.' dharaNendra khelyA ke-'caDapradyota rAjA tArA nAmathI jANe devanagara hAya tevuM devAdhideva sabadhI eka nagara vasAvaze. paraMtu te ahI' AvavAnA utsAhamAM adha` pUjA karI che, tethI e pratimA keTaleka kALe gupta rIte mithyASTithI pUjAze. te tenI nakala karIne bahAra rAkhaze, ane A bhrAjilasvAmI nAme Aditya che ema khelaze, sajanA 'bhrAjilasvAmI sUrya' evA nAmathI te kRtrima pratimAnI pUjA karaze. sAMrI rIte yAjelA da bha niSphaLa thato nathI' A pramANe sAMbhaLI brAjila khelyA'are ! mArA jevA pApIne dhikkAra che ! A to bahu kharAba thayu' ! me ghaNuM. azivakArI kAma karyuM...! kemake mArA nimitte devAdhidevanI pratimAne geApavI daine te durAzaya mithyAtvIe mArA nAmathI sUrya tarIke mArI pUjA karaze.' dharaNendra khelyA-he niSpApI ! tame zA mATe zAka karo che ? A duSpama kALanI lIlA ja evI che.' pachI nAgakumArA svapnadazI nI jema kSaNamAtramAM je mAge lAvyA hatA te ja mAge pAchA bhrAjilane tenA sthAnaka upara mUkaye ahI' vItabhaya nagaramAM dAsI pratimA badalIne gaI, tene bIje divase udAyana rAjana nitya karmamAM tatpara thaI prAtaHkALe devAlayamAM AvyA. pratimAnI sAmu jotAM ja kaThamAM rahelI puSpamALAne glAni pAmelI joi. tatkALa teNe ci'tavyu ke, jarUra A pratimA bIjI che, asala nathI; kAraNa ke tenI upara caDAyelAM puSpA bIje divase paNa jANe tatkALanA cuTelA hoya tevA jaNAtA hatA. tethI A zuM thayuM ! vaLI jANe sthaMbha para rahelI putaLI hAya tema je ahIM sadA sthira rahetI hatI, te dAsI devadattA paNa ahI' jaNAtI nathI, tenu zuM kAraNa ? vicAra karatAM jaNAya che ke grISmaRtumAM marUvAsI pa'thIonI jema mArA sa hAthIonA maDha nAza pAmI gayA che tethI jarUra ahIM anilavega gadhahastI AvI gayA lAge che. e anilavega hAthI para besI ahI AvIne ca'Dapradyota rAjA gai rAtre cAranI jema te pratimA ane devadattA dAsInuM haraNa karI gayA jaNAya che. A pramANe vicAra karIne tarata ja udAyana rAjAe tenI upara caDAInI taiyArI karI. jANe bIjI jayabha'bhA hAya tema azvonI kharIethI te pRthvIne vagADavA lAgyA. daza mugaTabaddha rAjAe paNa tenI pAchaLa baDavA. te badhA maLIne agyAra rUdranI jema mahA parAkramIpaNe ze|bhavA lAgyA jAgaLa bhUmimAM cAlatAM udAyana rAjAnA sainyanI upa2 sUryanAM tIkSNa kIraNA sphuravA lAgyA. 1. jenA gaMdhavaDe bIjA sAmAnya hAthIonA maMda gaLI jAya te 'ga hastI' kahevAya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 181 paraspara aphaLAtA ane pRthvI para paDatA sainikoe divase paNa ghuvaDanI jema tRSAkrAMta thavAthI kAMI paNa joyuM nahIM. tatkALa udAyane prabhAvatI devanuM smaraNa karyuM, "vyasana prApta thatAM ISTa devane kaNa na saMbhAre ?" smaraNa karatAM ja te deva pragaTa thayuM ane tatkALa nirmaLa jaLavaDe traNa saravara bharI dIdhA, te sAthe harSathI sainikone paNa bharI dIdhA. pachI temAMthI jaLapAna karIne badhuM kaTaka svastha thayuM. "jaLa vinA jIvI zakAya nahIM" pachI prabhAvatI deva potAne sthAne gayo. ane udAyana ujajayinI nagarInI samipe AvyuM. thoDA vakhatamAM udAyanarIjA ane avaMtI pati caMDapradyotane paraspara dUtamukhe rathasaMgrAma karavAnI pratijJA thaI, dhanuSyadhArI udAyana rAjA saMgrAmanA rathamAM beTho ane bIjA rathavAdyanI sAthe dhanuSyanI paNachanA paNa nAda karyo. pradyotane lAgyuM ke "udAyana rAjA rathavaDe ajeya che eTale te anilaga hAthI upara beThe. "baLavAnanI sAme zI rIte pratijJA rahe ?" udAyana rAjA tene gajArUDha thayele joI be ke-"are pApI ! tuM satyaprati rahyo nahIM tathApi jIvato rahevAnuM nathI. A pramANe kahIne potAnA rathane vega vaDe kuMDALAmAM gaLAkRtie pheravato mahA parAkramI udAyana rAjA hasato hasato yuddha karavAne tenI najIka gayo ane dhanurdhArIomAM dhuraMdhara evA teNe soyanI aNI jevA tIkSaNa bANo vaDe cAre bAjuthI anilagha hAthInAM paganAM taLIyAM vIMdhI nAkhyA. tethI pharatI zalAkAthI pUrAyelA pAtranA mukha jevA caraNa vaDe te hAthI cAlI zakyo nahIM ane tatkALa pRthvI para paDI gaye; eTale udAyane pradyotane hAthI uparathI nIce pADI pitAnA yazerAzinI jema tene hAtha vaDe pakaDIne bAMdhI lIdhe. pachI te ujajayinIpatinA lalATa upara "dAsIpati' eTalA akSare pitAnI navIna prazastinI jema udAyana rAjAe lakhAvyA. e pramANe dAsanI jema tene aMkita karIne vItabhaya nagarane svAmI pitAnI diyapratimA levAne mATe vidizAmAM jyAM rAkhela hatI tyAM gaye. tyAM jaI te divya pratimAnI pUjA karI namaskAra karIne tene upADavA lAgyo, paNa parvatanI jema te kiMcit calAyamAna thaI nahIM. eTale udAyana te devAdhidevane vizeSa pUjIne bolyo ke, "he prabhu! zuM abhAgya che. ke tame AvatA nathI ?' tenA javAbamAM te pratimAne adhiSThAyika deva pratimAmAM praveza karIne bolyA ke-"he mahAzaya ! tuM zeka kara nahItAruM vItabhaya nagara ravRSTithI sthaLa jevuM thaI javAnuM che, tethI huM tyAM Avato nathI." A pramANenA temanA uttarathI udAyana rAjA pAcho pharyo. potAnA nagare jatAM aMtarALe prayANane rodhanArI varSARtu AvI, eTale mArgamAM udAyana rAjAe nagaranA jevI chAvaNI nAkhI. "jyAM rAjAo rahe che, tyAM zahera vasI jAya che." daza mugaTabaddha rAjAe tenI rakSAne mATe tenI pharato dhULino kille karIne rahyA, tethI te chAvaNI dazapura evA nAmathI prasiddha thaI. - udAyana rAjA saMgrAmamAM keda karelA pradyota rAjAnI jana vigerethI potAnI pramANe ja saMbhALa rAkhavA lAgyo, "kSatriya dharma ja e che." anukrame paryuSaNa parva AvyuM, eTale udAyana rAjAe upavAsa karyo, kemake te zrAvaka hatuM. tenI AjJAthI rasoIe pradyota rAjAne pUchyuM ke, "Aje zuM jamaze?" te sAMbhaLI ujjayinIpati kSobha pAmIne ciMtavavA lAgyuM ke, "A prazna Aja sudhI koI vAra thayela nathI; Aje ja thAya che, tethI te mArA kuzaLane mATe jaNAtuM nathI. A upahAsyanuM vacana jarUra mAro vadha ke baMdhana sUcave che. A pramANe vicArI teNe rAIAne pUchayuM ke, "Aje A prazna karavAnuM zuM kAraNa che? kemake vidyAthI AkarSAIne AvatI hoya tema rasavatI hamezAM samaya pramANe AvyA kare che.'
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 sarga 11 me raseIo bolyA ke, "rAjana ! Aje paryuSaNa parva che, tethI amArA svAmI aMta:pura parivAra sAthe upaSita thayA che, arthAt saue upavAsa karela che. hamezAM to je amArA rAjAne mATe rasoI thatI hatI, temAMthI tamane jamADatA hatA, paNa Aje to tamArA ekane mATe ja rasoI karavAnI che, tethI tamane pUchuM chuM. pradyotarAjA bolyo ke, "he pAcaka! Aje mAre paNa upavAsa che, kAraNake A parva mahA uttama kahevAya che, ane mArA mAtapitA zrAvaka hatA, tethI mAre paNa aMgIkAra karavA yogya che." rasoIAe pradyotanA te vacana udAyana rAjAne kahI saMbhaLAvyA. te sAMbhaLI udAyana bolyo ke-"e dhUrtajana che, tuM zuM nathI jANato? paraMtu te game te hoya to paNa kArAgRhamAM rahIne paryuSaNa parvane zubha nAma ApIne AcaryuM tethI te mAre dharmabaMdhu thaye, eTale have tene kArAgRhamAM rAkhagya nathI. AvuM vicArI tarataja udAyane pradyotane chuTe karyo. parvanI rIti pramANe tene khamAvI tenA lalATamAM je dAsIpati' evA akSaro lakhelA hatA tene DhAMkavA sArU tenI upara paTTabaMdha karyo. tyArathI rAjAomAM vaibhavasUcaka paTTabaMdhane rIvAja cAlyA che. prathama to teo mAthe mAtra mugaTane baMdha ja karatA hatA. udAyana rAjAe pradyotane avaMtideza pAcho Ape ane varSARtu vItI eTale pote vItabhaya nagaramAM AvyuM. tenI chAvaNImAM vaNikoe e sthiravAsa karyo ke jethI teothI vaseluM te nagara dazapura nAmathI prakhyAta thayuM. zuddha buddhivALA thayelA pradyotarAjAe vItabhaya nagaranI pratimAnA kharcane mATe dazapura nagara ApyuM ane pote ujajayinImAM AvyuM. eka vakhate vidizAmAM jaIne pote brAjilasvAmInA nAmathI tyAM devakIya nagara vasAvyuM dharaNendranuM vacana anyathA thatuM nathI." pachI teNe vidyumbhALI vALI devAdhidevanI pratimAna zAsanamAM bAra hajAra gAma ApyA. anyadA vitabhaya nagaramAM rahelA udAyana rAjAnI pAse AvIne prabhAvatI deve snehapUrvaka kahyuM ke-"he rAjana! ahIM je pradyotarAjAe mUkelI jIvitasvAmInI pratimA che, te paNa sAmAnya nathI, te mahA prabhAvika uttama tIrtharUpa che. e pratimA brahmarSi mahAtmA zvetAMbarI kapila kevaLIe pratiSThita karelI che. tethI e pratimAne prAcIna pratimAnI jema ja tamAre pUjavI ane yogya samaye mahA phaLavALI sarvavirati grahaNa karavI." udAyane te vANI svIkArI, eTale tenA manarUpI aMkuramAM megha samAna te deva aMtardhAna thaI gaye. anyadA udAyane dharmakAryamAM ughukta thaI pauSadhazALAmAM pAkSika parvaNIe pauSadhavrata grahaNa karyuM. rAtrijAgaraNamAM zubha dhyAna dharatA te rAjAne vivekanA sahodara je A pramANe adhyavasIya utpanna thaye. bate gAma ane te nagarane dhanya che te je zrIvIraprabhue pavitra karela che, te rAjAdikane paNa dhanya che ke jeoe temanA mukhathI dharma sAMbhaLyo che, ane jeoe te vIraprabhunA caraNakamaLanI sAMnidhye pratibaMdha pAmI bAra prakAranA gRhIdharmane aMgIkAra karyo che, teo kRtArtha thayelA che. te prabhunA prasAdathI jeo sarvaviratine pAmyA che, teo klAdhya ane vaMdanIya che, temane mAre nitya namaskAra che, have je svAmI A vItabhayanagarane pitAnA vihAravaDe pavitra kare, to huM temanA caraNamAM dIkSA laIne kRtArtha thAuM."(prabhu kahe che, "he abhayakumAra ! AvA tene adhyavasAye jANI tene anugraha karavAnI IcchAe ame caMpApurIthI vihAra karI tenA nagaramAM samavasaryA. te rAjA amArI pAse AvI amane vAMdI dezanA sAMbhaLIne ghera gaye. pachI pitAnA vivekaguNanI yogyatA pramANe teNe A pramANe vicAryuM-huM vratanI IcchAvALe thaI je putrane rAjya ApuM, te meM tene A saMsArarUpa nATakane eka naTa karyo kahevAya.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 183 nItivettAo paNa rAjyane narakAMta kahe che, arthAta rAjyane aMte naraka kahe che, tethI huM 'putrane rAjya ApIza nahi, kemake je ApIza te tene hitakAroM kahevAIza nahi. A vicAra karI sUrya jema agnine teja arpaNa kare tema udAyane kezI nAmanA pitAnA bhANejane rAjAzrI kheparNa karI, ane jIvatasvAmInI pUjAne mATe ghaNA gAma, khANa ane nagara vigere ApyA. pachI kazIrAjAe jene niSkramaNa utsava kare che evA udAyana rAjAe amArI pAse dIkSA lIdhI. vratanA divasathI mAMDIne chaTTha, aDrama, dazama ane dvAdazavigere tapa karavA vaDe teNe potAnA karmonI jema pitAnA dehane paNa zeSita karI nAkhe che." A pramANe vRttAMta kahIne chevaTe vIraprabhu belyA ke- he abhayakumAra ! tRNanI jema rAjyalakSamIne choDI zuddha sAdhupaNAne grahaNa karanAra udAyana rAjA chellA rAjarSi thayA che." 33% 88888888888888888888888888888888888 88888 6 ityAcArya zrI hemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi rauhiNeyacarita-abhayakumArAparihAra-udAyana carita-pradyotabaMdhana-udAyanapravrajyAvarNano nAma gzaH sa | za | 8BB8088888888888888888888
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa 12 vitabhayapattanamAM devatAe karelI reNunI vRSTi, tethI pradyotarAjAe sthApelI jIvitasvAmInI pratimA sahita vItabhayanagaranuM daTAI javuM, abhayakumAre lIdhelI dIkSA, kRNikacaritra, ceplarAja carita, udAyirAjA-mahAvIra svAmInA parivAranuM varNana, abhayakumAre zrI mahAvIra prabhune praNAma karIne pharIthI pUchayuM ke, "he svAmI ! rAjarSi udAyananuM pariNAme zuM thaze?' utkRSTa tIrthaMkara nAmakarmanI nirjarA karavAmAM tatpara evA zrI jJAtanaMdana prabhu tenA uttaramAM bolyA ke-"he abhayakumAra ! pRthvI para vihAra karatAM e udAyana rAjarSine anyadA akALe apazya bhUjana karavAthI mahA vyAdhi utpanna thaze. temanI cikitsA karatAM niSpA5 AzayavALA vaidyo temane kaheze ke, "he guNaratnanA sAgara ! tame svadehamAM niHspRha che, tathApi A roganI zAMtine mATe dahIM khAo." pachI rAjarSi tyAMthI vihAra karI koI gAnA sthAnamAM Avaze; kAraNa ke tyAM nirdoSa dadhinI bhikSA sulabha hoya che. tyAMthI vihAra karIne jyAM potAnA bhANeja kezIne rAjA karela che, te vItabhaya nagaramAM Avaze. udAyanane AvelA jANI kezIrAjAnA maMtrIo tene kaheze ke he rAjana ! tamArA mAtala udAyana jarUra tapathI kaMTALI jaIne AvyA jaNAya che, Idrapada jevA rAjyane choDI devAthI jarUra te pastAyA che, tethI te pAchA rAjya levA IcchatA hoya ema lAge che, mATe tame tene vizvAsa karaze nahIM." te sAMbhaLI kezI bAlaze ke, te pitAnuM rAjya pAchuM grahaNa kare to temAM mane zI ciMtA che? jo dhanavAna pitAnuM dhana laI le to temAM gopALane zA mATe kopa thAya ?" pachI maMtrIo kaheze ke, "he rAjana ! tamane tamArA puNyathI A rocce prApta thayuM che, kAMI koIe ApyuM nathI ane vaLI rAjadharma paNa teja che. kSatriya te pitA, bhAI, mAmA, mitra ke bIjAnI pAsethI baLAtkAre paNa rAjya laI le che, to je ApyuM he tene to koNa choDI de ?" maMtrIonA AvA ati AgrahavALA vacanathI kezI udAyana uparanI bhaktine tajI deze ane kaheze ke, have mAre zuM karavuM ?' eTale teo udAyana munine viSa apAvavAnI salAha Apaze. te uparathI kezI koI pazapAlikAnI pAse jheramizrita dahI apAvaze. "je bIjAnI preraNAne vaza thaI jAya tenAmAM zI buddhi heya?? udAyana para bhaktivALA devatA te viSane harI laI munine kaheze ke, "tamane ahIM viSamizrita dahIMnI prApti thAya tema che, mATe have dadhinI spRhA karaze nahIM." te uparathI udAyana muni dahIMne choDI deze, eTale temanA zarIramAM rega vRddhi pAmaze. "raga paNa bhUtanI jema kAMI paNa chaLa pAmIne vadhe che. roga vRddhi pAmavAthI tene nigraha karavAne mATe udAyana muni pAchA dadhi grahaNa karaze, paNa devatA traNavAra temAMthI viSane dUra karI nAkhaze. ekavAra te deva pramAdathI viSane harI zakaze nahIM,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 185 eTale udAyana muni viSasahita dadhino AhAra karaze. jyAre caitanyane cAranArA vipa vaDe muni pitAnuM avasAna samaya jANaze tyAre tatkALa anazana grahaNa karaze. eka mAsa paryatA samAdhipUrvaka anazana pALI kevaLajJAna prApta karI mRtyu pAmIne te mokSe jaze. udAyana mokSe gayA pachI pele deva tyAM Avaze. te avadhijJAnathI badhuM vRttAMta jANI kALarAtrinI jema ke pAyamAna thaze, ane tevA ke pachI te vItabhayanagarane raja vaDe pUrI deze. tyArapachI paNa nira tara dhuLinI vRSTi karyA karaze he mahAbhAga abhaya ! te vakhate kapila munie pratiSThita karelI pelI pratimA nidhinI jema pRthvImAM daTAI jaze. udAyana mahAmunine zayyAtara kuMbhakAra ke je niraparAdhI hato, tene dhuLI varSAvanAra deva tyAMthI harI jaI sinapallImAM lAvI tenA nAmathI "kuMbhakArakRta' nAmanuM eka sthAna vasAvI daI tyAM rAkhaze." A pramANe hakIkata sAMbhaLIne abhayakumAre prabhune namIne pUchayuM ke, "he svAminuM ! udAyana muninA kumAra abhIcinI zI gati thaze ?' prabhu bolyA- jyAre udAyana pitAnA bhANeja kezIne rAjya Apaze tyAre prabhAvatIno putra abhIci ciMtavaze ke, "mArA je rAjyAdhikArI ane bhaktivAna putra chatAM pitAe karaja devAnI jema kezIne rAjya ApyuM, A te mArA pitAne zo viveka? kemake kezI to bahenano putra hovAthI mAtra hA hA kahevAno ja adhikArI che. paNa mArA pitA svataMtra che, tethI te je karavAne Irache te bhale kare. paNa huM kezInI sevA zA mATe karUM? kemake huM to rAjaputra chuM.' A pramANe ciMtavI pitAthI parAbhava pAmele abhIci kRNikanI pAse jaze. "abhimAnI purUSone parAbhava thavAthI videza javuM te ja sAruM che," kRNika abhIcinI mAzIne putra thato hato, tethI abhIcine Avelo joI te sanmAna Apaze, eTale tyAM sukhe raheze. sAdhuone upAsaka ane jIva ajIva vigere tane jANanAra abhI ca tyAM rahyo chato zrAvakadharmane yathArtha rIte pALaze. ghaNA varSa sudhI akhaMDitapaNe gRhIdharmane pALatAM chatAM abhIci udAyane karelA parAbhavane saMbhArI te varane samAvI zakaze nahIM. prAMte sArI rIte saMlekhanA karI pAkSika anazana ArAdhI pitAnA vairanI AlocanA karyA vagara mRtyu pAmIne te uttama devatA thaze. tyAM eka palyopamanuM AyuSya nirgamI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI abhIcine jIva mise jaze. abhayakumAre punaH pUchayuM, "he prabhu! tame kahyuM ke kapila munie pratiSThita karelI pratimA pRthvImAM daTAI jaze, te pachI kyAre pragaTa thaze?" prabhu bolyA ke saurASTra, lATa ane gurjara dezanA sImADAmAM aNahilapura pATaNa nAme eka nagara vasaze, te nagara AryabhUminuM ziromaNi, kalyANanuM sthAna ane ahaMta dharmanuM eka chatrarUpa tIrtha thaze. tyAM rautyane viSe rahelI ratna mayI nirmaLa ahaMtu pratimAo naMdIzvara vigere sthAnanI pratimAnI satyatA batAvI Apaze. prakAzamAna suvarNa kaLazonI zreNithI jemanA zikhara avaMkRta che evA te rauthI jANe sUrya tyAM AvIne vizrAMta thayuM hoya tevI zobhAne dhAraNa karaze. tyAM prAyaH sarva jana zrAvaka thaze, ane teo atithi vibhAga karIne ja bhojana karaze. bIjAnI saMpattimAM IrSyA rahita, svasaMpattithI saMtuSTa ane pAtramAM dAna ApanAra evI tyAMnI prajA thaze. alakApurImAM yakSanI jema tyAM ghaNA dhanADhaya zrAvako thaze, teo atyaMta ArTas banI sAtakSetromAM dravyane vAparaze. suSamA kALanI jema tyAMnA sarve leko paradhana ane parastrIthI vimukha thaze. he abhayakumAra ! amArA nirvANa pachI seLase ne egaNotera varSa jaze, tyAre e nagaramAM caulukya kuLamAM caMdramAna, pracaMDa parAkramI ane akhaMDa zAsanavALA kumArapALa nAme dharmavIra, dAnavIra ane yuddhavIra rAjA 24.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 sarga 12 me thaze. te mahAtmA pitAnI prajAne pitAnI jema pAlana karIne moTI samRddhimAna karaze, sarala chatAM ati catura, zAnta chatAM AjJAmAM Idra che ane kSamAvAna chatAM adhaSya e te cirakALa A pRthvI para rAjya karaze. upAdhyAya jema pitAnA ziSyone vidyApUrNa kare tema te pitAnI prajAne potAnA jevI dharmaniSTa karaze. zaraNezruone zaraNa karavA lAyaka ane paranArIsahodara te rAjA prANathI ane dhanathI paNa dharmane bahu mAnaze. parAkrama, dharma, dayA, AjJA ane bIjA purUSaguNethI te advitIya thaze. te rAjA uttara dizAmAM turUSka (turkasthAna) sudhI, pUrvamAM gaMgA nadI sudhI, dakSiNamAM vidhyagiri sudhI ane pazcimamAM samudra sudhI pRthvIne sAdhaze. eka vakhate vajazAkhA ane cAMdrakuLamAM thayelA AcArya hemacaMdra te rAjAnA jovAmAM Avaze. te bhadrikarAjA meghanA darzanathI mayUranI jema te AcAryanA darzanathI harSita thaI temane vaMdanA karavAnI tvarA karaze. sUri jinacaityamAM dharmadezanA detA hatA, tyAM temane vaMdanA karavAne mATe te rAja petAnA zrAvaka maMtrIonI sAthe A tyAM prathama devane namaskAra karIne pachI tatvane nahIM jANatAM chatAM paNa te rAjA zuddha bhAvathI AcAryane vAMdaze. pachI temanA mukhathI zuddha dharmadezanA prItipUrvaka sAMbhaLIne te rAjA samakitapUrvaka aNuvrata (zrAvakanAM vrata) svIkAraze. pachI sArI rIte bodhane prApta karIne te rAjA zrAvakanA AcArano pAragAmI thaze, ane rAjasabhAmAM beThe chatAM paNa te dhamaMgachIthI potAnA AtmAne ramADaze, arthAt dharmacarcA karaze. prAya: niraMtara brahmacarya pALanAra te rAjA anna, zAka ane phaLAdi saMbaMdhI aneka niyamo vizeSa prakAre grahaNa karaze. saddabuddhivAna te rAjA anya sAdhAraNa strIone tajI deze eTaluM ja nahi paNa pitAnI dharmapatnIone paNa brahmacarya pALavAno pratibodha karaze. sUrinA upadezathI jIva ajIva vigere tane jANanAra te rAjA AcAryanI jema bIjAone paNa bedhi (samyaktva) prApta karAvaze. at dharmanA draSI evA pAMDurogI brAhmaNo paNa tenI AjJAthI garbhazrAvaka jevA thaI jaze. parama zrAvakapaNAne prApta karanAra ane dharma jANanAra te rAjA devapUjA ane dana karyA vagara bhojana karaze nahIM. te rAjA aputra mRtyu pAmelAonuM dravya leze nahI. vivekanuM phaLa e ja che ane vivekIo sadA tRpta ja hoya che." pAMDu jevA rAjAoe paNa je mRgayA (zikAra) choDe nahIM tene e rAjA choDI deze ane tenI AjJAthI bIjA sarva paNa choDI deze. hiMsAne niSedha karanAra e rAjA rAjya karate chate mRgayAnI vAta to dUra rahI, paNa mAMkaNa ke ju jevA zudra prANIone aMtyaja paNa mArI zakaze nahIM. pApaddhi (mRgayA)ne niSedha karanArA mahAna rAjAnA rAjyamAM araNyamAM rahetI sarva mRgajAtio gaSTanI gAyonI jema sadA nividane vAgoLaze. zAsanamAM pAkazAsane (I) jevo te rAjA sarva jaLacara, sthaLacara ane khecara prANIonI rakSA karavAne mATe kAyamanI amArI zeSaNa karAvaze. jeo janmathI ja mAMsanA khAnArA hatA teo paNa tenI AjJAthI duHsvapnanI jema mAMsanI vArtA paNa bhUlI jaze. pUrve dezanI rItithI zrAvake e jene pUrepUruM choDavuM nahotuM tevA madyane A nirdoSa rAjA sarvatra choDAvI deze. te rAjA A pRthvI para mane evuM rUMdhI deze ke jethI kuMbhakAra paNa madyanA pAtrane ghaDavA choDI deze. madyapAnanA vyasanathI jemanI saMpatti kSINa thaI gaI che evA purU e mahArAjAnI AjJAthI mane choDI devAvaDe saMpattivAna thaze pUrve naLa vigere rAjAoe paNa je chutakrIDAne choDI nathI, te dyutanuM nAma paNa zatrunA nAmanI jema te umUlana karI deze. tenuM udayavALuM zAsana cAlatAM A pRthvI1, janmathI thayela zrAvaka, 1 DheDa, camAra vigere enIvaNa.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 187 para pArevAnI paNakrIDA ane kukaDAnA yuddha paNa thaze nahi. niHsIma vaibhavavALe te rAjA prAyaH pratyeka grAme jinamaMdira karAvavAthI badhI pRthvIne jinamaMdirothI maMDita karaze, ane samudra paryata pratyeka mArga tathA pratyeka nagare ahaMta pratimAnI rathayAtrAno mahotsava karAvaze. dravyane puSkaLa dAna vaDe jagatane RNamukta karIne te rAjA A pRthvI upara pitAne saMvatsara calAvaze. A mahAna pratApI kumArapALa rAjA eka vakhate kathA prasaMgamAM gurUmukhathI kapila munie pratiSThita karelI ane rajamAM gupta thayelI te pratimAnI vAta sAMbhaLaze, jethI tatkALa te dhaLinuM sthAna khodAvI e vizvapAvanI pratimAne bahAra kADhI laI AvavAne manoratha karaze. te vakhate manano utsAha ane bIjA zubha nimittovaDe e rAjA pratimAne hastagAmI thavAno saMbhava mAnaze. pachI gurUnI AjJA laI gya purUSanI yejanA karIne vItabhaya nagaranA te sthaLane khodAvavAne AraMbha karaze te vakhate parama AhaMtu evA te rAjAnA sattvathI zAsanadevatA tyAM AvIne sAnidhya karaze. kumArapALa rAjAnA ghaNuM puNyathI khedAvavA mAMDelA sthaLamAMja tatkALa te pragaTa thaze. te sAthe te pratimAnI pUjAne mATe udAyana rAjAe ApelA gAmane AjJAlekha paNa pragaTa thaze. rAjAe nImelA purUSe prApta thayelI che pratimAne navIna hoya tema yathAvidhi pUjA karIne rathamAM besADaze. mArgamAM tenI aneka prakAre pUjAe thaze, tenI pAse ahorAtrI saMgIta thayA karaze, tenI samIpe gAmaDAnI strIo tALIo daIne rAsaDA leze, paMcazabda vAjIMtre harSa pUrvaka vAgaze, ane tenI baMne bAju cAmare vIMjAtA jaze. evI rIte meTI dhAmadhuma sAthe e pratimAne rakSakajano pATaNanA sImADAmAM lAvaze. te hakIkata sAMbhaLIne aMtaHpura parivAra sahita caturaMga senAthI paravArele kumArapALarAjA sarva saMghanI sAthe te pratimAnI sAme jaze. tyAM jaI te pratimAne potAne hAthe rathamAMthI utArI hAthI upara besADIne moTA utsava sAthe potAnA nagaramAM praveza karAvaze. ane pitAnA rAjabhavananI pAsenA kriDAbhavanamAM rAkhIne tenI vidhipUrvaka trikALa pUjA karaze. pachI te pratimAne arthe udAyanarAjAe je AjJAlekha lakhI Apyo hato. te vAMcIne kumArapALa tene pramANa karaze. niSkapaTI kumArapALarAjA te pratimAne sthApana karavA mATe eka sphaTikamaya prAsAda karAvaze. jANe aSTApada para rahelA prAsAdane yuvarAja hoya te te prAsAda jevAthI jagatane vismaya pamADaze. pachI te prAsAdamAM te pratimAnuM sthApana karaze. e pramANe sthApita karelI te pratimAnA prabhAvathI kumArapALarAjA pratidina pratApa, samRddhi ane AtmakalyANamAM vRddhi pAmyA karaze. he abhayakumAra ! deva ane gurUnI bhakti vaDe e kumArapALa rAjA A bhAratavarSamAM tArA pitAnI je thaze." A pramANe zrI viraprabhunI pAsethI sAMbhaLIne abhayakumAra prabhune namI zreNikarAjA pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyo ke-"he pitAjI ! je huM rAjA thaiza to pachI mArAthI muni thavAze nahIM, kAraNa ke zrI viraprabhue udAyana rAjAne chellA rAjarSi kahyA che. zrI viraprabhu jevA svAmIne pAmIne ane tamArA putrapaNAne pAmIne je huM A bhavaduHkhano cheda na kare to mArA jevo bIjo kaye purUSa adhama kahevAya ? he tAta! huM nAmathI abhaya chuM, paNa bhavabhayathI sabhaya che, mATe ja AjJA AjJA Ape te huM traNa bhuvanane abhaya ApanArA zrI vIra prabhune Azraya karUM, abhimAnarUpa sukhanA hetubhUta evA rAjyathI mAre 1 paNa-heDa karIne paraspara laDAvavA te. 2 vizvane pavitra karanArI.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 saga 12 ma saryuM. kAraNa ke maharSi sa`tASane ja zreSTha sukha kahe che." A pramANenAM abhayakumAranAM vacano sAMbhaLIne zreNa ke rAjya levA mATe tene AgrahathI kahyuM, te paNa jyAre teNe rAjya grahaNa karyuM' nahI', tyAre chevaTe rAjAe harSoMthI abhayakumAre vrata levAnI AjJA ApI. pachI sa'toSasukhanA zatru jevA rAjyane tRNanI jema cheADI daine abhayakumAre zrI vIraprabhunI pAse dIkSA grahaNa karI. jyAre abhayakumAre vrata grahaNa karyuM... tyAre tenI mAtA nadAe paNa zreNikarAjAnI AjJA laine zrI vIraprabhunA caraNamAM AvI dIkSA lIdhI. abhaya ane na MdAe dIkSA letI vakhate digdha e kuMDaLA ane divya vastrayugma je prathama zreNike ApelA hatA te halla vihallane ApyA. bhagava`ta zrI vIra prabhue sura asurAthI sevAtA chatA bhavyajanane pratibedha karavAne mATe tyAMthI anyatra vihAra karyA. abhayakumAra vividha prakAranA abhigraha pUrvaka cirakALa cAritra pALI mRtyu pAmIne sarvAsiddha vimAnamAM uttama devapaNe utpanna thayA. jayAre abhayakumAre zrI vIraprabhunI pAsa dIkSA lIdhI tyAre zuddha buddhivALA magadhapati zreNika rAjAe A pramANe vicAyu" ke, "abhayakumAra mArA sa kumArAmAM guNanI bhUmirUpa hato, te sukRtie teA vrata laIne potAno svArtha sAdhI lIdhe; to have parAkramI ane AyuSyamAna evA kAI kumAranI upara A rAjyanA bhAra mUkavA joie; kAraNa ke 'rAjAeno e krama cAlyA ja Ave che.' saguNa hoya ke nirguNa hAya paNa putra ja pitAnI sapattino adhikArI che; paraMtu jo putra guNI hoya te (patAnu' puNya ujjavaLa gaNAya che. abhayakumAra vinA have mArA vizrAmanu dhAma mAtra mArA guNI putra kRNika che, e ja rAjyane ceAgya che. te sivAya bIjo koI rAjyane yAgya nathI." AvA nizcaya karIne kuNukane rAjya ApavAnA niradhArathI zreNike havruvihaaene aDhAra cakrano hAra ane secanaka nAme hAthI ApyA. te joI kUNikakumAre pAtAnA kALa vigere daza baMdhuone ekaThA karIne kahyuM ke, 'pitA vRddha thayA topaNa hajI rAjyathI tRpti pAmatA nathI. putra jyAre kavacadhArI thAya tyAre rAjAe teA vrata grahaNa kare che, ApaNA jyeSTa abhayakumAra ane dhanya che ke, jeNe yuvAna chatAM rAjyalakSmIne cheDI dIdhI; paraMtu ApaNA viSayAMdha pitA teA haju rAjya bhAgavatAM kAMI paNa jotAja nathI; mATe Aje e pitAne badhI laIne ApaNe samayane yogya rAjaya grahaNa karIe, temAM ApaNane kAMI paNa apavAda lAgaze nahI", kAraNa ke te viveka vikaLa thayelA che. pachI ApaNe rAjyane agyAra bhAge vahecI laIne bhAgavIzu. tyArabAda ApaNA badhIkhAne paDelA pitA seMkaDo varSa sudhI bhale jIve." AvA vicAra karIne teoe potAnA vizvAsI pitAne ekadama bAMdhI lIdhA." duSTa putra gharamAM utpanna thayA chatAM paNa viSavRkSa jevAja che.'' kRNike zreNikane zukapakSInI jema pAMjarAmAM pUrI dIdhA, vizeSamAM tene khAnapAna paNa Apato nahIM; eTaluja nahI paNa te pApI kUNika pUrvabhavanA vairathI pratidina savAre ane sAMje temane sA sA cAbuka mAratA hato. deve mAthe nAkhelI A durdazAne zreNika bhAgavata hato. kemake 'gaje dra samartha hoya topaNa sAMkaLe baMdhAyelA zuM karI zake ?" kRNika zreNikanI pAse koine paNa javA detA nahI, phakta mAtApaNAnA dAkSiNyathI cellAne javAmAM vArsa zakatA nahI'. cellA pratidina se vAra dhAyelI surA vaDe snAna karIne javAnI utAvaLa jaNAvI A keze ja zreNikanI pAse vAravAra jatI hatI, ane potAnA kezapAzamAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu puSpanA gucchAnI jema kulmASa (aDada)nA eka piMDa gepavI rAkhI e patibhakatA ramaNI zreNikane gupta rIte ApI detI. duHprApya evA te kumASano piMDa mALavAthI rAjA tene divya bhAjana samAna mAnatA hatA, ane te piMDathI peAtAnI prANAyAtrA karatA hatA. kemake kSudhA nAmano roga annarUpa auSadha vinA mRtyune mATe thAya che." pachI celaNAsA vAra dhAyelI surAnA biMdue kezapAzamAMthI netranA azrubiMdu sAthe paDatI hatI, ane te surAnA biMdunuM meghabiMdunu cAtaka pAna kare tema zreNika tRSita thaine pAna karatA hatA. e bi'dumAtra surAnu'1 pAna karavAthI rAjA cAbukanA dhAne bahu vedate nahIM, temaja tRSAthI paNa pIDita thatA nahIM. 189 AvI rIte zreNikarAjAne bAMdhI ugrapaNe rAjya karatAM kRNikane padmAvatI nAmanI rANIthI eka putra thayA. te vadhAmaNI laine AvelA dAsadAsIone kUNike vastrAbharaNathI AcchAdita karI kalatA jevA karI dIdhA. pachI pote 'taHpuramAM jaIne putrane hAthamAM lIdhA. tenA kamaLamAM rahelA te bALaka hasanA bALakanI jevA zAbhavA lAgyA. nayanarUpa kamaLane sUkSma samAna te putrane jotA kRNika parama AnaMdamAM magna thaI eka aAka khelyA, jeno bhAvArtha evA hatA ke-he vatsa ! tuM mArA aMgathI utpanna thayA che ane mArA hRdayathI anelA che, tethI mArA AtmA samAna che, mATe tuM so varSa sudhI jIva !' A pramANe vAra vAra khelato kUNika vizrAMta thayA nahI; arthAt te zlAkanA miSathI hRdayamAM nahIM samAtA hatu. te vamana karavA lAgyA. pachI kumAranA rakSaNamAM catura evI vRddha strI rAjAnA hAthamAMthI putrane sUtikAgrahanI zayyAmAM lai gaI. rAjAe putrano natakama maheAtsala karyAM; ane zrAvaka evA brAhmaNa vigerene yathArUci dAna Apyu. pachI zubha divase Nike moTA utsavathI te putranu` udAyI evuM nAma pADayu. suvarNa sarakhI kAMtivALA kumAra divase divase rakSakAthI rakSaNa thatA udyAnanA brahmAnI jema vRddhi pAmavA lAgya hatA. kumArane kaTI upara besADIne niraMtara pharato kRNika putaLIvALA sta'bhanI jevA lAgato. hakAlAkAlA zabdothI kumArane khelAvato kRNika bAlavAmAM ajJAna evA zizunI bhAne dhAraNa karato hato. besatAM, sutAM, cAlatAM ane bhejana karatAM a'guLImAMthI mudrikAnI jema rAjA tene hAthamAMthI mukato nahAtA. eka vakhate putravatsala mUrNikarAjA DAbA sAthaLa upara putrane besADIne jamavA beThA hatA; teNe adhu` bhAjana karyuM, tevAmAM te abhake mUtrAtsaga karyA, eTale ghInI dhArAI jema tenAM sUtrI dhArA bhAjana upara paDI. putranA pezAkhanA vegano bhaMga na thAe" evuM dhArI kRNike pAtAno sAthaLa halAvyo paNa nahI. "putravAtsalya evuM hoya che.' paNa mUtrathI Adra thayelu' anna peAtAne hArthe dUra karI khAkInu' anna teja thALamAM te khAvA lAgye. putranA premathI te bheAjana paNa tene sukhadAyaka lAgyuM. A samaye tenI mAtA callaNA pAse kheDI hatI, tene kUNike pUchyuM ke, "huM mAtA ! koine peAtAno putra AvA priya hato ke atyAre haze " calaNA khAlI "are pApI ! are rAjakuLAdhama ! tuM tArA pitAne AnA karatAM paNa atyaMta vahAlA hato, te zuM nathI jANatA ? mane duSTa dohada thavA varDe tuM janmyA chuM ane tethI ja tuM tArA pitAno vairI thayA chuM; sagarbhA strIone garbha pramANe ja dehada thAya che.' gamamAM rahelA tu tArA pitAno vairI chu, evu jANI meM patinA kalyANanI 1 asara serane.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 12 mA 190 IcchAthI garbhapAta karavA mATe aneka prayatna karyA hatA, tathApi tuM te te auSadheAthI nAza na pAmatAM ulaTA puSTa thayA hatA. baLavAna purUSone sarva vastu pathya yathA. tArA te pitAe 'huM putranu mukha kayAre jo ?' evI AzAthI mArA naThArA dohalAte paNa pUrNa karyA hatA. pachI jyAre tuM janmyA tyAre tane tArA pitAno vairI dhArI me` tajI dIdhA hato. paNa tArA pitA pAtAnA jIvitavyanI jema tane pAchA laI AvyA hatA. tane tajI dIdhA te vakhate phukaDInA piMchAthI tArI eka AMgaLI vIdhAI gaI hatI. te pAkI javAthI ane aMdara jIva paDavAthI tane atyaMta pIDA thatI hatI. te vakhate tArI vacalI AMgaLIne paNa tArA pitA mukhamAM rAkhatA hatA ane te tyAM sudhI mukhamAM rAkhatA tyAM sudhI tane sukha thatu hatuM. are mADA cAritravALA ! AvI rIte je pitAe tane mahA kaSTa bhogavI lAlitapAlita karyA hatA, tenA badalAmAM atyAre tevA upakArI pitAne te kArAgRhamAM nAMkhelA che." kRNika khelyA-mAtA ! mArA pitAe mane gALanA mAdaka mAkalyA ane hallavihallane khAMDanA mAkalyA tenu zuM kAraNa ?" cillANA khAlI-"he mUDha ! tuM tArA pitAno dveSI chuM evu' jANI mane aniSTa thayA hatA, tethI gALanA mAdaka te meM meAkalyA hatA." A pramANe khulAsA thavAthI kUNika khelyA ke- "avicArita kArya karanArA evA mane dhikkAra che ! paraMtu have jema thApaNa rAkhelI pAchI sAMpe tema huM mArA pitAne rAjya pAchuM ApI dauM chuM." A pramANe kaDI adhu` bhAjana karyuM' hatuM tevI sthitimAM ja pUr` bhAjana karavA na rokAtAM Acamana laI dhAtrIne putra sAMpI kUNika pitAnI samIpe javAne utsuka thaI ubhA thayA, ane tyAM jaIne mAre hAtheja pitAnA caraNanI kheDI bhAMgI nAMkhuM" ema vicArI eka lAhaiDa upADIne te zreNikanI pAse javA doDayo. kRNike zreNika pAse rAkhelA paheragIrA pUrvInA piracayathI kRNikanI pAse AvyA ane Nikane utAvaLe AvatA joI AkuLavyAkuLa thaine A pramANe melyA-"are rAjeMdra ! sAkSAt yamarAjanI je lAhaiDane dhAraNa karI tamArA putra utAvaLA Ave che, te zuM karaze ? te kAMI ame jANI zakatA nathI." te sAMbhaLI kUNike vicAyu" ke "Aje tA jarUra mArA prANa ja leze, kAraNa ke Aja sudhI teA te hAthamAM cAbuka laine Avato hatA ane Aje tA lAhudaDa laIne Ave che. vaLI huM jANI zakatA nathI ke te mane kevA kutsita mArathI mArI nAkhaze ! mATe te AbyA nathI tyAM sudhImAM mAre ja maraNanuM zaraNu karavu. cAgya che.'" Avu' vicArI teNe tatkALa tALapuTa viSa jihvAnA agra bhAge mUkayu, jethI AgaLathI jANe prasthAna karavA taiyAra thayelA hoya tema tenA prANa tatkALa cAlyA gayA. kRNika najIka AvyA tyAM te teNe pitAne mRtyu pAmelA joyA. tethI tatkALa teNe chAtI kuTIne pAkAra karyA ene vilApa karavA lAgyA ke huM pitA ! huM AvA pApakamathI A pRthvImAM advitIya pApI thayA. vaLI 'huM jaI pitAne khamAyu" AvA mArA maneratha paNu atyAre pUrNa thaye nahIM, tethI hamaNA te hu ati pApI chuM. pitAjI! tamArA prasAdanu vacana to dUra rahyuM paNa me tamArU tiraskAra bharelu` vacana paNa sAMbhaLyuM nahIM. mane mATu duva vacamAM AvIne naDayu. have bhRgupAta, zastra, agni ke jaLathI mAre maravuM te ja yukata che." A pramANe ati zekamAM tratrata thayelA kRNika maravAne taiyAra thayA; tathApi ma trIoe tene samajAvyeA, eTale teNe zreNikanA dehanA agnisa skAra karyA. rAjyamA (kSaya) nA vyAdhinI jema divase divase ghaNA zAkathI kSINa thatA rAjAne joI ma`trIo ciMtavana karavA lAgyA ke-jarUra ApaNA rAjA AvA atyaMta zokathI mRtyu
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pava 10 mu 191 pAmaze ane badhuM rAjya vinAza pAmaze, tethI kAMI pitRbhaktinA miSane laIne tene upAya racava joIe." AvuM vicArI temaNe koI jIrNa tAmrapatramAM evA akSaro lakhyA ke, " putra ApelA piMDAdika mRta pitA paNa meLavI zake che. pachI te tAmrapatra temaNe rAjAnI pAse vAMcI saMbhaLAvyuM; tethI ThagAyelA rAjAe pitAne piMDAdi ApyA. tyArathI piMDadAnane pracAra patyuM. mArA ApelA piMDAdikane mArA mRta pitA bhogave che. AvI mUDha buddhithI rasavikriyAne varavALAnI jema rAjAe zanaiH zanaiH zekane choDI dIdhe te paNa kaI kaIvAra pitAnI zayA ane Asana vigere jovAmAM AvatAM siMhAvakana nyAyathI pAcho tenA hRdayamAM zoka utpanna thatuM hatuM. gaLAnA bhothAMnI jema vAraMvAra tene zeka utpanna thavA lAgyA, tethI te rAjagRhamAM rahevAne azakta thaye; eTale "huM ahIMthI bIje sthAne zahera vasAvuM" e vicAra karIne teNe uttama bhUmi zedhavAne mATe vAstuvidyAmAM catura evA purUSone AjJA ApI. te uttama vAstavettAoe bhUmi zedhavA mATe pharatAM pharatAM eka ukANe caMpakanuM moTuM vRkSa dIThuM. te joIne teo vicAravA lAgyA ke, "A vRkSa koI udyAnamAM nathI, ahIM kAMI pANInI nIka jovAmAM AvatI nathI. temaja enI nIce kayArAmAM jaLa paNa nathI, te chatAM adabhuta A zI rIte thayuM haze ! aho ! AnI zAkhAo kevI vizALa che ! patralatA kevI adbhuta che ! navAM paddha kevAM khIlyAM che ? puSponI sugaMdha kevI Ave che ! chatrane paNa parAbhava kare tevI kevI sarasa zItaLa chAyA che ? aho ! AnI nIce vizrAma karavAnI kevI yogyatA che ? AnuM sarva kevuM suMdara che ! zebhAne sthAnarUpa A caMpaka vRkSa jevuM svAbhAvathI ja ramaNika che, tevuM ahIM nagara vasAvazuM te te paNa ramaNika thaze." A pramANe vicArI teoe rAjA pAse AvIne kahyuM ke, "jevuM e caMpaka vRkSa zobhI rahyuM che, tevuM ja tyAM nagara zebhAne pAmaze e jANe kola maLavAthI Ave tema amane vizvAsa Ave che, mATe e sthAna nagara vasAvavAne yogya che." pachI rAjAe caMpaka vRkSanA nAmathI caMpA nAme nagarI vegathI tyAM vasAvI. "rAjAone vacanathI kArya siddhi thAya che. pachI kRNika pitAnA brAtAonI sAthe baLa vAhana vigere laI caMpApurImAM AvIne pRthvInuM rAjya karavA lAge. * eka vakhate hala ane vihala nAmanA be dIyarane secanaka hAthI upara ArUDha thayelA divya kuMDaLethI maMDita tathA divya hAra ane divya vastra dhAraNa karavAthI adbhuta zebhA vaDe jANe pRthvI para deva AvelA hoya tevA jaI kRNikanI strI padmAvatI strIpaNAne yogya vicAra karavA lAgI ke, "AvAM divya vastra, hAra, kuMDaLa ane secanaka hastI vinA mArA patinuM rAjya netra vinAnA mukha jevuM che pachI teNIe hallavihala pAsethI te divya hAra vagere laI lene potAnA patine Agraha karyo, eTale kRNike tene kahyuM ke, "halavihalane je pitAe ApyuM che, te pAchuM levuM egya nathI, vaLI pitA svargamAM gayA pachI te e baMne mAre vizeSe prAsAda karavAne gya che. tathApi rANIe ghaNo Agraha karyo tyAre chevaTe rAjAe te hAra mAgI levAne kabula karyuM. strIone Agraha maMkoDAnA AgrahathI paNa vizeSa che.. anyadA kUNike hallAvihalanI pAse saubhrAtRpaNuM choDI daIne te hAra vagere cAre vastu mAgI. eTale "jevI ApanI AjJA" ema kahIne te baMne potAne ghera gayA. pachI buddhimAna evA te baMne vicAravA lAgyA ke-kRNikano A abhiprAya sAro nathI, paNa enuM 1 cAre prakAranuM lazkara.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 saga` 12 mA ApaNe zuM prayAjana che, ApaNe te ahiMthI koi khIje ThekANe cAlyA jaIe.' parAkramIne sarva ThekANe zreya thAya che." AvA nizcaya karIne te hallavihalla peAtAnu aMtaHpura ane divya hAra vigere lai teja rAtre tyAMthI nIkaLIne vaizALI nagarI tarapha cAlyA; tyAM temanA ceTaka nAmanA mAtAmaha hatA teNe snehathI AliMgana karavA pUka tenA satkAra karyAM ane yuvarAjanI jema peAtAnI pAse rAkhyA. prAtaHkALe kUNikane khabara paDavA ke, vihalla tA dhUnI jema chetarIne vaizAlI nagarIe cAlyA gayA che. eTale dADhI upara hAtha mUkIne te ciMtavavA lAgyA ke, "ahA ! mAre to hastI vigere ratnA paNa na rahyA ane te e bhrAtA paNa na rahyA, strInI pradhAnatAthI arthAt tenA kahyA pramANe va`vAthI hu' ubhaya bhraSTa thayA. to banyuM te kharU, paNa have Avu kaSTa prApta thatAM jo huM temane pAchA na lAvuM, to evA parAbhavane sahana karanAra mArAmAM ane vikamAM a Mtara zuM ?" A pramANe vicArIne teNe keAi dUtane samajAvI vaizAlI nagarImAM ceTakarAjAnI pAse ratnA laIne AvelA peAtAnA bhAIonI mAgaNI ka2vAne mATe mokalyA. te kUta vaizAlI nagarIe paheAMcI ceTakarAjAnI sabhAmAM gayA ane ceTakarAjAne praNAma karI Asane besI sabhyatAthI A pramANe AlyA-"he rAjanlR ahI hallavihala kumAra gajAdika ratnA laine nAzI AvyA che, temane amArA svAmI kRddhine sAMpI do. jo nahIM sAMpA tA tame rAjyabhraSTa thazeA, tethI eka khIlIne mATe AkhuM devAlaya teADavA jevu' karavuM tamane yagya nathI." ceTakarAjAmAlyA ke, "bIju kAI zo Avela hoya to tene paNa sAMpAtu nathI, teA pachI A to mArA bhANeja che ke je mArA para vizvAsI che, ane mane putravat priya che, tene mArAthI zI rIte seAMpI devAya ?" kUta khelyA ke-"tame zaraNe AvelA temane kadi na soMpe to khera, temanI pAsethI ratnA lai mArA svAmIne arpaNa karaze.'' ceTakarAjA melyA ke-"are krUta ! rAjA ane rakanA evA samAna dharma che ke bIjAnA vittane ApI devAne bIje mANasa kadi paNa sattA dharAvatA nathI. vaLI baLAtkAre ke samajAvIne paNu hu' temanI pAsethI kAMi lai zakuM tema nathI; kAraNa ke te mArA dhapAtra bhANeja hovAthI dAna ApavAne ceAgya che." Ave uttara sAMbhaLI tyAMthI pAchA pharIne kRta capAnagarIe AvyA ane ceTakarAjAe kahele uttara peAtAnA svAmI kUNikane kahI sa`bhaLAvyA, ke je tenA kArUpI agnimAM vaTALIA jevA thaI paDayo. kUNika tatkALa cekarAjA para caDAi karavAne jayabha'bhA vagaDAvI, "mahA parAkramI vI siMhanI jema bIjAnA AkSepane sahana karI zakatA nathI." bhaMbhAnAda sAMbhaLI asAmAnya tejavALA kUNikarAjAnA sainikA sa prakAre sajja thaI gayA. kALa vagere daza maLavAna kumArA (kRNikanA bhAie) sa rIte sajja thaIne saunyanI AgaLa thayA. te pratyeka kumAranI sAthe traNa traNa hajAra hAthIe, teTalA ja azrvA, teTalA ja rathA ane traNa kATI pAyadaLAnu satya taiyAra thayuM kUNikAnuM prabhupaNuM hatuM. AvA mATA sainyanI sAthe ca'pApati ceTakarAjAnI sanmukha cAlyuM; tenA sanmanA prayANa pRthvI ane sUryAM ane DhaMkAI gayA; rAjA ceTake paNa aparimita rautyathI kRNikanA sAmI taiyArI. karI aDhAra mugaTabaddha rAjAe tenI krUratA vITAI vaLyA hatA. pratyeka rAjAonI sAthe traNa hajAra gajendro, teTalA gheADA, teTalA ratha ane traNa kATI pedaLanI senA hatI. tethI ceTakanu' sainya paNa kUNikanA jeTaluM ja hatu. 1 uttama badhupaNuM.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 mi ceTakarAnA vizALAthI cAlIne pitA dezanI sImA upara jaI Ubho rahyo. sAmuM sainya AvI maLatAM potAnA sainyamAM durbhedya sAgarayUhanI racanA karI. caMpApati kRNike paNa pUrve kahyA pramANenI potAnI senA vaDe zatrusenAthI abhedya evA garUDavyuhanI racanA karI. baMne senAmAM vinithI AkAza ane aMtarIkSane pUratA hajAro ghara sainya vAcha vAgavA lAgyA, ane baMne senAmAM kIrtinA staMbha hoya tevA stabdha ane sevakoe pracalita karelA kharo vaDe zakhavAdake pharavA lAgyA. prathama kRNikanA sainyanA nAyaka kALakumAre ceTakarAjAnI senA sAthe yuddha karavAnI zarUAta karI. eTale baMne saMnyamAM gajarUDhe gajarUDha, svAre svA2, rathIe rathI ane pattie patti yuddha karavA lAgyA. bhAlAonA ghAtathI paDatA hAthIo ane ghoDA vaDe badhI pRthvI, parvata ane zilAovALI hoya tevI dekhAvA lAgI. bhAMgelA raze ane haNAyelA vIre vaDe rUdhiranI nadIo jaLamAnuSa ane beTavALI hoya tevI dekhAvA lAgI. te vakhate raNAMgaNamAM varakuMjanA phuraNAyamAna thatA khothI jANe asipatranuM vana pragaTa thayuM hoya tema dekhAtuM hatuM. khagathI kapAIne uchaLatA zuravIronA karakamaLo laIne mAMsabhakSI rAkSase karNanA AbhUSaNanuM kautuka pUrUM karatAM hatA; ane subhaTanA mastake khagadhArA vaDe judA karatAM huMkAra karavAvaDe jANe pitAnA dhaDane laDavAnI AjJA karatA hoya tema jaNAtuM hatuM. A pramANe samudranuM vahANa vaDe avagAhana kare tema kALakumAra sAgaramUhanuM avagAhana karIne tene pAra pAmyAnI jema ceTakarAjAnI pAse AvyA. jyAre kALa je kALakumAra akALe pitAnI pAse Avyo tyAre ceTakarAjAe vicAryuM ke, "vajAnI jema A kumArane kaI paNa khalita karI zakayuM nahIM, tethI A sanmukha AvatA kALakumAra ke je raNarUpa sAgaramAM maMdaragiri je che, tene huM A divya bANathI kSaNamAM nigraha karuM, A vicAra karI prANarUpa dhanane coranArUM eka bANa choDI ceTake kALakumArane tatkALa paMcatva pamADI dIdho. te samaye kALakumAranI jema sUrya paNa asta pAmya ane caMpApatinuM sainya jema zekyasta thayuM tema AkhuM jagata paNa aMdhakArathI grasta thayuM. te rAtrIe caMpApatinuM sainya yuddha cheDI dIdhA chatAM jAgrata ja rahyuM. kemake abhakta strIvALA purUSanI jema mAthe bairavALA purUSane nidrA kyAMthI Ave ? ceTakarAjAnA sanyamAM tenA subhaToe vIrajayaMtI karI vAInA nAda vaDe AnaMdamAM nizA nirgamana karI. - bIje divase caMpApati kRNike senApatinA pada upara kALanA nAnA bhAI mahAkALano abhiSeka karyo, tene paNa ceDaka rAjAe kALanI jema mArI nAkhe. evI rI enA patinA pada upara AvelA zreNika rAjAnA bIjA ATha kumArone paNa ceTake eka eka divase mArI nAMkhyA e pramANe jyAre pitAnI jevA kALa vigere daza kumAro mAryA gayA tyAre kRNike, vicAra karyo ke "devatAnA prasAdathI eka bAvaDe ceTakarAjA saune jItI le che, tethI have te keTI manuSyothI paNa jItI zakAze nahIMmane dhikkAra che ke, ceTakane A prabhAva jANayA vagara deva jevA mArA daza bhAIone meM haNAvI nAMkhyA have je yuddha karIza to je gati temanI thaI te gati mArI paNa thaze, tethI yuddha karavuM yogya nathI; tema have bhrAtRvadha joIne mAre ahIMthI pAchA vaLavuM te ghaTita nathI, mATe huM paNa devatAnuM ArAdhana karIne tenA prabhAvathI zatrune jItI lauM. "divya prabhAva divya prabhAva vaDe ja bAvita thAya che." upara pramANe upAya ciMtavI hRdayamAM keI devanuM dhyAna dharIne zreNikakumAra kUNika atuma bhakta karI sthiti the. pUrva janmanA tapathI ane temAM A janmanuM tapa maLavAthI za dra 25
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 sarga 12 me, ane camareMdra tatkAla tyAM AvyA. temaNe kRNikane kahyuM ke, "he bhadra ! zI icchA che ?" te bolyA- "jo tame prasanna thayA che to ceTakarAjAne haNI nAMkhe." zake ke pharIthI kahyuM ke te sivAya bIjutakAMI mAge, kAraNa ke ceTakarAjA zrAvaka hovAthI mAro sAdharmika che, tethI tene huM kadi paNa haNuza nahI. tathApi huM tArA dehanI rakSA karIza ke jethI tenAthI tuM jItAIza nahIM," kRNike "gSathatukahI te vAta svIkArI. pachI camaredra mahAzila. kaMTaka ane rathamUzaLa nAme be vijayadAyaka saMgrAma karavAnuM kahyuM. pahelA mahAzilA kaMTaka saMgrAmamAM duzmana taraphathI mahAzilA Ave to te moTA zasathI adhika thaI paDe che. bIjA rathamUzaLa saMgrAmamAM cAre tarapha bhamavApaNuM thAya che ane tethI sarvatra saMgrAma karavA uTheluM zatruonu sanya jovAmAM AvI jAya che, pachI sureMdra, asureMdra, ane nareMdra (phUNike) maLIne ceTakarAjAnI senA sAthe yuddha karavA mAMDayuM, te vakhate nAgarathI pautra varUNa ke je zrAvakanA dvAdaza vratane pALanAra, samyagadaSTi, chaThane chaThe bhajana karanAra, saMsArathI virakata, ane rAjAbhiyegI chaThThane aMte paNa aThThama karanAra hato, tenI ceTakarAjAe ghaNI prArthanA karI eTale te rathamUzaLa nAmanA dusaha saMgrAmamAM satya pratijJA laI senApati thaIne yuddha karavA peTho. te yuddha karavA mATe AkSepa karato chato asahya vegavALA ratha vaDe kaNikanA senApati upara dhasI AvyuM. rathane sAmasAmA karI te baMne yuddhanI icchAthI jANe pRthvI para sUrya ane AvyA hoya tema ekabIjAnI najIka AvyA. kRNikano senApati yuddhanI mAgaNI karate chate varUNanI sAme UbhuM rahIne tene "ghA kara, ghA kara ema kahevA lAvyo. tenA uttaramAM varUNa be ke-he mahAbhuja ! huM zrAvaka chuM, tethI mAre evuM vrata che ke, koInI upara prathama prahAra kare nahIM.' te sAMbhaLI "he mahAsatva ! sAbAza che' ema kahI kaNikanA senApatie tenI upara bANa choDayuM ke jethI varUNanuM marmasthAna vidhAI gayuM, pachI varUNe rAtA netra karI eka prahAra vaDe ja kRNikanA senApatine yamadvAramAM pahoMcADI dIdhe; ane tatkALa gADha prahArathI vidhura thayele te raNamAMthI nIkaLI gaye. bahAra nIkaLI eka ThekANe tRNane saMthAra karI te para besIne te A pramANe ciMtavavA lAgyo A zarIra vaDe sarva rIte svAmInuM kArya karyuM che, have aMtakALa samIpa Avelo hevAthI sAdhavAne avasara che, tethI have mahApUjya evA arihaMta, sarva siddha, sAdhuo ane kevaLI bhagavaMte kahelA dharmanuM mAre zaraNa ho; huM sarva jIvone khamAvuM chuM; teo badhA mArA aparAdhane khama. mAre have sarva jIvo sAme maitrI che, keInI sAthe zaira nathI. traNa jagatamAM mAruM kaI nathI ane huM kaI nathI. mArAmAM je jaganA padArtho para mamatA hatI, tene hu choDI dauM chuM. meM mUDha thaIne kayA kayApA sthAnake sevyA nathI ? have atyAre nigI thayele e je huM tenA sarva duSkRtya mithyA thAo deva, manuSya, tiryaMca ane nArakIpaNAmAM je je duSkRtya karyA hoya te sarvane huM biMdu chuM, zrI vIraprabhu eka ja mArI gati ho" A pramANe ArAdhanA karIne teNe catuvidha AhAranA paccakhANa karyo ane pachI samAhita mane navakAra maMtranuM dhyAna karyuM. e samaye varUNane eka mitra mithyAtvI hatA, te raNamAMthI ekAeka bahAra nIkaLI varUNanI pAse AvyuM ane A pramANe be ke - he mitra! huM tamArA snehathI vecANa thayela chuM, tethI ajJa chatAM paNa tamArA aMgIkAra karelA mArgane svIkAruM chuM. ema kahIne te paNa tenI jema dhyAnaparAyaNa thaye. varUNa navakAra maMtrane japate chato dharmadhyAnamAM parAyaNa thaI samAdhi vaDe maraNa pAmIne
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 parva 10 muM saudharma devalokamAM devapaNe utpanna thaye, tyAM arUNAbha nAmanA vimAnamAM cAra 55manuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI siddhipadane pAmaze. tene mithyAvI mitra paNa varUNanA mArge ja mRtyu pAmI tene mitra devatA thaI koI uttama kuLamAM manuSya thaze, ane pharIne videhakSetramAM puna: uttama kuLamAM manuSyapaNuM prApta karI muktimArgane ArAdhIne mokSapadane pAmaze. maraNa pAmavAnA khabara maLavAthI ceTakarAjAnA subhaTe lAkaDIne sparza thavAthI varAhanI jema yuddha karavAne dviguNa utsAha dharAvavA lAgyA. te uparathI gaNarAja vaDe sanAtha thayelA ceTakanI senAnA subhaTee krodha vaDe haTha DazIne kRNikanI senAne ghaNa kuTI. pitAnA saunyane e pramANe kuTAtuM joIne kRNika rAjA paththarathI haNAyelA siMhanI jema krodhavaDe uddhata thaIne piote doDI Avya vIra jara kRNike sarovaranI jema raNabhUmimAM kIDA karIne zatrunA sainyane kamaLa khaMDanI jema daze dizAe vikherI nAMkhyuM; tethI kRNikane durjaya jANuM ati krodha pAmele ceTaka ke je zaurya rUpa dhanavALe have teNe dhanuSya upara peluM divya bANa caDhAvyuM te samaye zake ke kUNikanI AgaLa vaja kavaca rAkhyuM ane amare tenI pachavADe lehakavaca rAkhyuM. pachI vaizALInagarInA pati ceTake dhanuSyane kAna sudhI kheMcI divya bANa choDayuM paNa te vA kavacathI khalita thaI gayuM. te amegha bANane niSphaLa thayeluM jeIne ceTakarAjAnA subhaTa tenA puNyane kSaya mAnavA lAgyA, satya pratijJAvALA ceTake bIjuM bANa cheDyuM, to te paNa niSphaLa thayuM eTale te pAcho pharyo. bIje divase paNa te ja pramANe yuddha thayuM, ane ceTake te ja pramANe bANa mUkyA paNa te saphaLa thayA nahIM evI rIte temanuM divase divase ati ghora yuddha thayuM ane baMne pakSanA maLIne eka keTI ne eMzI lAkha subhaTo mRtyu pAmyA. teo tiryaMcamAM ane nArakImAM utpanna thayA. pachI gaNarAjAe nAzI pitapotAnA nagaramAM cAlyA gayA. eTale ceTakarAjA paNa palAyana karIne pitAnI nagarImAM pezI gaye; eTale kRNike AvIne vizALI nagarIne rUdhI lIdhI. pachI dararoja rAtrIe secanaka hAthI upara caDIne hallavihala kRNikanA rasainyamAM AvavA lAgyA ane ghaNuM raunyane vinAza karavA lAgyA. kAraNa ke e secanaka hAthI svapna hastInI jema keIthI mArI ke pakaDI zakAto nahoto tethI rAtre badhA suI gayA hoya tyAre AvI ghaNA sainyane vinAza karIne hilavihala kuzaLakSema pAchA cAlyA jatA hatA. eka divasa maMtrIo pratye kUNike kahyuM ke, "A hallavihale te prAye ApaNA AkhA sanyane vilupta karI nAMkhyuM che, tethI teone jItavAne kAMI upAya che ?" maMtrIo bolyA ke jyAM sudhI e narahastI halavihalla secanaka hAthI upara besIne Ave che, tyAM sudhI teo ke InAthI paNa jItI zakAze nahIM; mATe ApaNe te hastIne vadha karavAnI jarUra che, tethI tenA AvavAnA mArgamAM eka khAI karI temAM kheranA aMgArA saMpUrNa rIte bhare ane tenI upara AcchAdana karI laI tene pulanI jema khabara na paDe tevuM kare. pachI secanaka vegathI deDo Avaze, eTale temAM paDI jaze ane maraNa pAmaze. kRNike tarata ja kheranA agArAthI pUrNa evI eka khAI tenA AvavAnA mArgamAM karAvI ane tenI upara AcchAdana karI lIdhuM. have haivahala potAnA vijayathI gavata thaI secanaka hAthI upara besIne te rAtre paNa kRNikanA sainya para dhasAre karavAne vizALAmAMthI nIkaLyA. mArgamAM pelI aMgArAvALI khAI AvI, eTale tarataja secanaka tenI racanAne vilaMgaNA vaDe jANI gaye tethI te tenA kAMThA upara Ubhe rahyo. calAvavAne ghaNe prayAsa karyA chatAM jarA paNa cAle nahI,
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 196 sa 12 mA eTale hallavihalle te hAthInA tiraskAra karIne kahyuM ke, "are secanaka! tu atyAre khare kharA pazu thayA, tethI ja A vakhate raNamAM javAne kAyara thaIne UbheA rahyo. chuM, tAre mATe ame videzagamana ane baMdhunA tyAga karyA, tema tAre ja mATe ame A ceTakane AvA durvyasanamAM nAMkhyA. je potAnA svAmI upara sadA bhakata rahe tevA prANIne poSavA te zreSTha che; paNa tArA jevAne poSavA cagya nathI, ke je peAtAnA prANane vahAlA karIne svAmInA kAryanI apekSA kare che." AvA tiraskAranAM vacanA sAMbhaLI pAtAnA AtmAne bhraSTa mAnatA secanaka hastIe baLAtkAre hallavihallane peAtAnA pRSTa upara nIce utArI nAkhyA; ane pote te a'gArAnI khAimAM paDI jhaMpApAta karyAM. tatkALa mRtyu pAmIne te gajendra pahelI nArakImAM utpanna thayA. te joi bane kumAroe ciMtavyuM ke, "ApaNane dhikkAra che ! ApaNe A zu karyuM... ! AmAM teA ApaNe ja kharekharA pazu DaryA. secanaka pazu nahIM; kAraNa ke pUjya mAtAmaha ceTakane AvA mahA saMkaTamAM nAkhI moTo vinAza pamADI haju paNa ApaNe duSTa buddhivALA jIvIe chIe. vaLI. vaLI ApaNe A kha'nA mATAsainyanA vinAza karavAmAM jAmInarUpa thayA ane tenA vRthA nAza harAvyA; temaja baMdhune abaMdhupaNAmAM lAvyA, mATe have ApaNe jIvavu yukta nathI; tema chatAM kadi jo jIvavu to atyArathI zrI vIraprabhunA ziSya thaIne jIvavuM, anyathA nahi." :" te e samaye zAsana devI bhAvayita thayelA te tene zrI vIraprabhunI pAse lai. eTale tatkALa temaNe prabhunI pAse dIkSA lIdhI. hallavihalle A pramANe dIkSA lIdhI, to paNa Nika vizALA nagarI laI zakayA nahIM; tethI te capApati kRNike vizALA kabaje karavA saMbaMdhI pratijJA lIdhI. parAkramI purUSone pratijJA karavAthI purUSArtha vRddhi pAme che.' te pratijJA A pramANe hatI ke jo huM A nagarIne gadheDA joDelA haLa vaDe na khAdu' to mAre bhRgupAta ke agnipraveza karI maravu. AvI pratijJA karI to paNa te vizALApurIne bhAMgI zakayA nahIM; tethI tene ghaNA kheda thayA. evAmAM kramayeAgathI kuLavALukanI upara rUmAna thayelI devIe AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "he kUNika ! jo mAgadhikA vezyA kuLavALuka munine mAhita karI vaza kare to tu` vizALAnagarI grahaNa karI zakIza,' AvI AkAzavANI sAMbhaLI : tatkALa jene jayanI pratyAzA utpanna thaI che evA kuNika sajja thaIne khelyA-bALakAnI bhASA strIonI bhASA ane utpAtikI bhASA prAye anyathA thatI nathI, te e kuLavALuka muni kayAM che ? ane te zI rIte maLI zake ? ane mArgAdhikA vezyA paNa kayAM haze ?'' te sAMbhaLI ma`trIe khelyA ke, "he rAjana ! mAgadhikA vezyA tA tamArAja nagaramAM che; bAkI kuLavALuka munine ame jANatA nathI.' pachI kUNika vizALAnA nirodhane mATe adha sainya mUkI bAkInu ardha saunya laIne pote capAnagarIe AvyA; ane tarata ja carama`trInI jema teNe mAgadhikA vezyAne khelAvI; te paNa tarata hAjara thai, eTale kRNike tene kahyuM ke, "huMbhadre ! tuM buddhimatI ane kaLAvatI chuM, tuM janmathI mAMDIne aneka purUSone vaza karIne upavita thaI chuM. te have humA mArU eka kArya saphaLa kara. eTale ke tArI sarva kaLA calDavIne kuLavALuka nAmanA munine tArA patipaNe karI lAva," e manasvInI vezyAe 'hu* te krAya karIza' ema svIkAryuM, eTale caMpApatie vastrAla kArAdi vaDe tene satkAra karyA ane tene vidAca karI. pachI te zrImatI ramaNI ghera jai vicAra karIne te munine ThagavAne mUrtimatI mAyA hoya tevI kapaTazrAvikA thai. pachI jANe garbha zrAvikA heAya tema te dvAdaza prakAranA gRhISane leAkeAmAM cacA ane satya rIte batAvavA lAgI; teu parathI te yuvatine
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 197 saralAza vALA AcArya caityapUjAmAM ane dharmazravaNamAM tatpara evI yathArtha zrAvikA jANavA lAgyA. eka vakhate te kapaTazrAvikAe AvI AcAryane pUchyuM ke, gurUvarya ! kuLavALuka sAdhu kayA ? kapaTazrAvikAnA hadayane nahi jANanArA AcAryo A pramANe tenA uttaramAM kahyuM ke, "dharmajJa ane paMcavidha AcAramAM, tatpara evA eka uttama muni hatA. temane kapinA je capaLa eka kSullaka ziSya hato te samacArIthI bhraSTa chatAM tene vAraNA tathA smaraNArdi vaDe gurUe ghaNI preraNA karI, te paNa te ati durvinita kSullaka kiMcit paNa sudharyo nahi. gurU dukhe saMbhaLAya tevI ane zAstramAM kahelI AcArazikSA tene AdarathI ApatA hatA. AgamAM kahyuM che -ke"bIjA reSa pAme tene viSanA jevI lAge paNa je vAta tene guNa karanArI hoya te tene kahI jaNAvavI." pelo kSullaka gurUnI kaThora ke madhura koI prakAranI zikSA mAnato nahIM, kAraNa ke gurUnI girAo paNa laghukamI ziSya uparaja asara kare che. eka vakhate AcArya vihAra karatA karatA girinagare AvyA. ane te bhulakatA ziSyane sAthe laIne ujjataMgiri upara caDyA. tyAM darzanAdi karIne gurU nIce utAratA hatA, te vakhate te adhama ziSya gurUne pIsI nAkhavA mATe uparathI eka moTo pASANu deDavyuM. tene khaDakhaDATa zabda sAMbhaLI gurUe netra saMkecIne joyuM, to vanALa geLAnI jema te pASANane paDato dIThe eTale tatkALa gurUe jaghA vistArI eTale te pASANa tenA aMtaramAMthI nIkaLI gayo. "buddhimAna upara prAya: Apatti duHkha ApavA samartha thaI zakatI nathI." AvA tenA karmathI kedha pAmelA gurUe te kSulakane zApa Apyo ke "he pApI ! jA tuM kaI strInA saMge vratanA bhaMgane pAmIza." sulaka belya-"he gurU ! tamArA zApane vRthA karIza; eTale ke I strI jovAmAM ja na Ave evA araNyamAM jaIne rahIza." A pramANe kahIne te durmati jema lajajAno tyAga kare tema gurUne tyAga karI siMhanI jema nijana araNyamAM cAlyo gayo. tyAM koI parvatarmAthI nIkaLatI nadInA mULa pAse kAryotsarga rahyo te mAse ke aI mAse koI pathika Ave tyAre kAryotsargane pALato hato ane pAraNuM karato hato rIte nadInA mULa pAse rahIne te muni tapa kare che tevA mAM AkAza upara vAdaLArUpa caMdaravA bAMdhatI varSARtu AvI, temAM adhika jaLa AvavAthI radra vaDe kulaTA strIonI jema nadIo baMne kuLa'(kAMThA)ne lepavA lAgI ane unmArgagAmI thavA lAgI. je nadInA taTa upara e muni rahelA che tyAM jaLanuM pUra AvatAM zrI ahaMtanA zAsananI bhakta kaI devIe ciMtavyuM ke- "je hu A vakhate upekSA karIza to A jaLanuM pUra tene tIre rahelA munine taTanA vRkSanI jema ghasaDI jaze." A pramANe vicArIne te devIe te giri. nadInA pUrane bIjI dizAmAM pravartAvyuM. "tapasvIone game tyAM paNa kuzaLatA thAya che." tyArathI te muninu "kuLavALuka' evuM nAma paDayuM. hAlamAM e mahAtapasvI muni ahIM najIkanA pradezamAM ja rahelA che." A pramANe kuLavALuka muni saMbaMdhI khabara maLavAthI jenuM kapaTarUpa vRkSa saphaLa thayeluM! che evI te vezyA sadha kRtArtha thaI hoya tema netra vikasita karatI AcArya pAsethI uThI ane tyAMthI prayANa karI tIrthayAtrAnA miSathI mArgamAM cetyavaMdanA karatI karatI je pradezamAM 1 viSarasanI vRddhivaDe. ane pitAnuM sAsarAnuM ane baMne kuLa. 2 strIpakSe durAcArI.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ saga 12 mA kuLavALukamuni hatA, tyAM AvI. temane va MdanA karIne te mAyAvI zrAvikA belI-he munei jo tame sAthe padhAro tA huM ujjaya tyAdi tIrghAnI vaMdanA kar'.' munie kAyAtsaga cheDI dha lAbha, AzISa ApI, ane pUchyuM ke, 'bhadra ! tIrtha vaMdanA karatA karatA tame kayAMthI AvA che! ?" te belI-mahiSa ! huM caMpAnagarIthI tItha vAMDhavAne mATe nIkaLI chuM ane meM sa` tIrthAthI utkRSTa tIrUpa evA tamane ahI vAMghA che. have bhikSAdoSathI rahita evuM mArU pAtheya laI tenAvaDe pAraNuM karIne mArA upara anugraha karo." tenI bhaktibhAvanA dekhIne te muninu hRdaya A thaI gayu, tethI tatkALa tenI sAthe bhikSA levAne mATe gayA. harSa pAmatI evI te mAyAvI ramaNIe prathamathI taiyAra karI rAkhelA mAka te munine vaheArAvyA. je mAdakatuM prAzana karatAM ja munine atisAra (jhADA) thaI AvyA. 'dravyanA rasavIya vipAka kadi paNa anyathA thato nathI.'' te atisArathI muni evA glAna thaI gayA ke, jethI atya'ta baLa kSINa thaI javAne lIdhe te potAnA aMgane paNa DhAMkI zakatA nahI.. te vakhate pelI kapaTI mAgadhikA ceAgya samayane jANIne khelI ke, "mahArAja ! mArA para anugraha karavAne mATe tame pAraNuM karyuM; temAM mArA pAtheyanu bhAjana karatAMja tame AvA durdazAne prApta thayA, tethI pApasaritArUpa mane dhikkAra che. have AvI dazAne prApta thayelA tamane mUkIne mArA caraNu baMdhana pAmyA hAya tema ahI'thI AgaLa cAlavAne jarA paNa utsAhita thatA nathI.'' A pramANe kahI te yuvatI tyAM rahI ane kSaNe kSaNe te muninI sevA karavA lAgI, temaja temanA aMgane cALavA ane auSadha ApavA lAgI. te mAgadhikA muninA aMgane evI rIte mardana karatI hatI ke jethI te munine tenA sa` aMgano spa thato hato. pratidina evI rIte sevA karIne teNIe te munine haLave haLave sAjA karyA; eTale caMpakanA sugaMdhathI vastranI jema tenI bhaktithI te muninu hRdaya paNa vAsita thayuM, te sAthe tenA kaTAkSa khANeAthI, aMganA sparzathI ane mRdu uktithI temanuM citta caLAyamAna thaI gayuM. "strInA sa Mge tapa kayAM sudhI Take ?"' 198 divase divase paraspara eka zayyA ane AsananA prasaMga thatAM kuLavALuka muni ane mAgadhikA vezyAne spaSTa rIte dapatIvyavahAra thavA lAgyA. pachI mAgadhikA kuLavALuka munine caMpAnagarImAM lAvI. kAmAMdha purUSa nArIno kikara thaine zu zu nathI karato ?" pachI te vezyAe ca'pApati pAse jaIne kahyuM ke, deva ! A kuLavALuMka muni che ane tene huM mArA pati karIne lAvI chuM. mATe have zu karavu che te viSe AjJA Apo.' rAjAe AdarapUrvaka te munine kahyu ke, 'jema vaizALInagarI zIghra bhAMgI jAya tema karA.' rAjAnI AjJA svIkArIne buddhinA nidhi kuLavALuka muni sAdhunA veze ja skhalitapaNe vaizALInagarImAM gayA. te samaye ca'pApatie prathamathI ja jayanI pratyAthI utsuka thaIne peAtAnA badhA saunyA vaDe vazALIne rUdhI dIdhI. mAgadhikApati kuLavALuka muni nagarImAM badhA byAne jovA lAgyA ke zA kAraNathI A nagarI levAtI nathI.'krUratAM pharatAM munisuvratasvAmIno eka stUpa tenA jovAmAM AvyA. tene joI tenI pratiSThAnA lagna viSe citavatAM temAM bahu uttama cAga paDelA hovAthI te kAraNa ja prakhaLapaNe vaizALInA rakSaNunuM tenA samajavAmAM Avyu. tethI koI paNa prakAre teno bhaMga karAvavAnI dhAraNA karIne te aizALI nagarImAM kvA lAgyA. nagarInA rAdhathI kadathI ta thayelA leAkeA temane puchatA ke, he bhada'ta ! ame A zatrue karelA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 199 nagarInA rodhathI bahuja du:khI thaI gayA chIe, to have AmAMthI amAre chuTakAre kyAre thaze ? je Apa jANatA he to batAve." muni belyA ke-"he leke ! huM te sArI rIte jANuM chuM. sAMbhaLe, jyAM sudhI A nagarImAM pelo stUpa che, tyAM sudhI nagarIno rodha maTaze nahIM, ane jyAre e stUpa bhAMgI jaze tyAre samudranI velAnI jema zatrunuM sainya akaramAt pAchuM khasI jaze. eTale te vAtanI tamane khAtrI paNa thaze. huM dhAruM chuM ke-e stUpa ukheDavAthI tamArI kuzaLatA thAo; kAraNa ke e tenI pratiSThA mahA naThArA lagnamAM thaI che, te ja tamane muMjhave che. A pramANe te dhUrta munie ApelI buddhithI ThagAyelA lokee e stUpane bhAMgavA mAMDyA. sarva jana. du:khathI pIDita thatAM prAyaH akRtya heya te paNa kare che." jyAre le ke e te stUpa bhAMgavA mAMDe tyAre mAgadhikApati munie kaNika pAse jaIne tene be keza sudhI pAcho haThA. tethI lokoe kuLavALuke kahelI vAtanI pratIti AvatAM kopAyamAna thayelAnI jema kaTherapaNe te stUpane kurmazilA suddhAM unmelana karI dIdhuM. pachI kRNike bAra varSane aMte baizAlIpurIne bhagna karI nAkhI; kAraNa ke e tUpanA prabhAvathI ja te nagarIno bhaMga thaI zakato nahoto zaizALIno bhaMga thavAthI caMpA ane vaizALInA pati vacce thatuM yuddha virAma pAmyuM. A avasarpiNImAM AvuM mahAyuddha kayAre paNa thayuM nathI. pachI caMpApatie zaizALI patine kahevarAvyuM ke- Arya ceTaka ! tame pUjya che, tethI kahe. huM tamAruM zuM priya karuM ?" ceTake kheda pAmI tenA uttaramAM kahevarAvyuM ke- he rAjana ! tuM vijayanA utsavamAM utsuka chuM, tathApi jarA vilaMbathI nagarImAM praveza karaje." te AvIne ceTakanuM vacana kahyuM, eTale buddhi kSINa thayelA ceTakarAjAe AmAM zuM mAgyuM. ema kahI kRNike te vacana svIkAryuM. satyaki nAme eka khecara je suSTAne putra ane ceTakarAjAne bhANeja thato hato, te te samaye tyAM Avyo. teNe cittamAM vicAryuM ke, mArA mAtAmahanI prajAne zatruo laMTI le che. te mArAthI zI rIte joI zakAya, mATe ha tene koI bIje ThekANe laI jau." A vicAra karIne te AkhI nagarInA lokone vidyAnA prabhAve upADI puSpamALAnI jema jALavato chato nIlavAna parvata upara laI gayo. pachI ceTakarAjAe mRtyunI lahamI hoya tevI leDhAnI putaLIne gaLe bAMdhI anazana karIne uMDA jaLamAM paDatuM mUkyuM. temane DubI jatA joI dharaNe tene sAdhama jANIne pitAnA bhuvanamAM laI gaye. "AyuSya pUruM thayA vagara mRtyu thatuM nathI." dharaNe prazaMsA karatA ane dharmadhyAnamAM tatpara evA moTA manavALA ceTakarAjA pUrve raNamAM rahelA hatA tema mRtyuthI nirbhaya thaIne tyAM rahyA. te cature ahaMna, siddha, sAdhu ane dharma ke je cAre maMgaLarUpa ane lokottama che temanuM smaraNa karyuM. te A pramANe-"jIva ajIva vigere tanA upadezaka, paramezvara, badhidAyaka ane svayaM buddha evA ahaMtanuM mAre zaraNa he dhyAnarUpa agnithI karmone dagdha karanAra, tejarUpa, anadhara ane anaMta kevaLajJAnavALA bhagavaMtanuM mAre zaraNa che. nirIha, nirahaMkAra, nirmama, samAna cittavALA, mahAvratane gharanArA ane dhIra sAdhuonuM mAre zaraNa che. ahiMsA satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca yamavALA kevaLI prarUpita utkRSTa dharmanuM mAre zaraNa he. meM seMkaDo janmamAM prANIonA je kAMI mana vacana kAyAe aparAdha karyA hoya tene huM mana vacana kAyAthI niMduM , dvAdaza prakArano gRhIdharma pALatAM mane je kAMI aticAra lAgyA hoya te sarvane huM sirAvuM chuM. kedha, mAna, mAyA ane lebhathI parAbhava pAmelA meM je kAMI ahiMsAdi pApakarma karyuM hoya tene dhikkAra che, arthAt teno huM micchAmi dukakaDa dauM chuM." AvI rIte ArAdhanA karI namaskAra maMtranA samaraNamAM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 12 mA parAyaNa e ceTakarA nA mRtyu pAmIne svargane sukhanuM bhAjana thaye, ahIM azokacaMpha (kRNike) gadheDA sAthe haLane joDI kSetranI jema te nagarIne kheDAvIne potAnI pratijJA pUrI karI. evI rIte dustara nadI jevI te pratijJAne tarI jaIne caMpApati moTA utsava sAthe nagarImAM AvyuM. anyadA vihArathI pRthvIne pavitra karatA jagadagurU zrI vIraprabhu caMpAnagarIe AvIne samavasaryA. te vakhate keTalIeka zreNika rAjAnI strIoe pitAne zreputronA maraNa vigere kAraNothI virakta thaIne prabhunI pAse dIkSA lIdhI. traNa lokanA saMzayane chedanAra zrI vIraprabhune vAMdavA mATe kRNika paNa samavasaraNamAM AvyuM. prabhune namI yogya sthAne beThA pachI avasara AvatAM mastake aMjali joDIne teNe prabhune pUchayuM ke jeo janmathI mRtyu paryata bhegane cheDI detA nathI evA cakravatIe aMte kaI gatimAM jAya che? prabhu belyA-teo sAtamI nArakIe jAya che." kRNike pharIthI pUchyuM, "he prabhu ! mArI zI gati thaze ? prabhu bolyAtuM mRtyu pAmIne chaThThI narake jaIza." kUNika bolyo- sAtamI narake kema nahIM jAuM? prabhu bolyA-'tuM cakravartI nathI." "pote dharmane cagya ane upadezara prabhu mahAvIra chatAM kRNakinA putronI AvI sthiti ciMtavavA gya che." kRNike pUchayuM, "bhagavAna ! huM cakravatI kema nahIM ? mAre paNa cakravatIne jevI caturaMga senA che." prabhu bolyA-tArI pAse cakrAdi ratno nathI. eka paNa rana ochuM hoya tyAM sudhI cakravartI evuM nAma paDavuM durghaTa che. prabhunI pAsethI upara pramANe sAMbhaLI ahaMkAranA parvatarUpa caMpApati tyAMthI Ubhe thayo. ane pitAnI nagarImAM AvIne tatkALa loDhAnA akedriya sAta mahAratno karAvyA. temaja vRtha manoratha vaDe kadarzita thayelA teNe padmAvatIne strIratna mAnI hastI vigere bIjA cha pacedriya ratno paNa kalpI lIdhA. pachI AkhA bharatakSetrane sAdhavAne mATe moTA parAkramavALo phaNika ghaNA dezo sAdhato sAdhato vatADhayagirinI tamisA guhA pAse raunya sahita AvyA. dudevathI dUSita thayelA ane pitAnA AtmAne nahI jANanArA teNe guhAdvAranA kapATa upara daMDavaDe traNavAra tADana karyuM, eTale te guhAdvArA rakSaka kRtamALadeva che ke-"A maravAne koNa taiyAra thayela che ke je pitAnA AtmAne nahIM oLakhato chato gudAdvArane daMDathI tADana kare che ?" kRNika be -"are ! huM vijayanI IcchAe AvyuM chuM. mane zuM tuM nathI oLakhato ? huM azekacaMdra nAme cakravatI utpanna thaye chuM, kRtamALadeva be 'cakravatI te bAra thaI gayA che, to have aprArthita (yu) nI prAthanA karanAra tuM koNa chuM. ? tArI buddhine svasti ho." kRNika be -ghaNuM puNya karavAthI huM terame cakravatI utpanna thayo chuM. puNyathI zuM durlabha che ? are kRtamALadeva ! tuM mAruM parAkrama jANato nathI, nahIM to A guhAnA dvAra ughADaDyA vinA rahe ja nahi." A pramANe devadoSathI grahaNa thayelAnI jema asaMbaddha bhASaNa karanAra te kRNikane kRtamALa deve reSathI tatkALa bALIne bhasma karI dIdhuM. evI rIte azokacaMdra (kRNika) rAjA mRtyu pAmIne chaThThI narake gaye. "arihaMtAnuM vacana kadi paNa anyathA thatuM nathI." kRNikaro jA mRtyu pAmyAM, eTale tenA pradhAna puruSoe tenA putra udAyanane rAjya upara besADo. udAyIrAjAe prajAnuM nyAyamAguM pratipAlana karyuM ane pRthvI para akhaMDapa nazAsana pravartAvyuM. petAnA sthAneja rahelA evA te pratApI rAjAnI pratAparUpa sUryane nahI sahana karI zakanArA zatruo ghuvaDa pakSInI jema giriguhAmAM pesI gayA. tene svacakra ke paracakranuM bhaya kadi paNa utpanna thayuM nahIM, paNa te hamezA zrAvakatratanA khaMDanathI bhaya pAmate rahyo. cAra parvaNImA caturthaMdira tapa vaDe zuddhine vahana karIne te pauSadhagRhamAM 1 aSTamo, caturdazI, pUrNimA ane amAvAsyA. 2 upavAsa vigere.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 10 sa 201 sAmAyika laI svasthapaNe raheto. arihaMta deva ane sAdhu gurU' eTalA zabdonu dhyAna matrAkSaranI jema rAtrIdivasa tenA hRdayamAMthI kadI paNa khasatuM nahI. te uyavAna udAyIrAjA dayALu chatA akhaMDita AjJAe sadA trikha'Da pRthvI para rAjya karatA hatA; ane e saddabuddhi vIra zrIvIraprabhunI amRta jevI dharmAM dezanAnu` vAravAra Acamana karIne peAtAnA AtmAne pavitra karatA hatA. kevaLajJAnanI utpattithI mAMDIne vihAra karatAM carama tIrthaMkara zrI vIraprabhune saudahajAra muni, chatrIza hajAra zAMta hRdayavALI sAdhvIe, traNasA caudapUrva dhArI zramaNA, terase avadhijJAnI, sAtaso vaikriya labdhivALA, teTalA ja kevaLI ane teTalA ja anuttara vimAne janArA, pAMcaso mana:paryavajJAnI, caudasA vAdI, eka lAkha ne egaNasATha hajAra zrAvako ane traNulAkha ne aThAra hajAra zrAvikAe eTaleA parivAra thayA. gautama ane sudharmA gaNadhara sivAya bIjA nava gaNudharA mAkSe gayA pachI sura asura ane narezvarAe jemanA caraNakamaLa sevelA che evA zrI vIra bhagavaMta prAMte apApAnagarIe padhAryA. **************************** // ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite zrI triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi debatAkRta reNu vRSTa-pradyotasthApitajIvitasvAmipratimAsahita vittabhaya purasthagamana - amaya pravrajyA - kUNika caritra - ceTaka caritra - udAyirAjya - zrI mahAvIraparivAra varNano nAma dAgaH sarvaH // 2 // *************************
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarga 13 mo. bhagavaMtanI chellI dezanA, pAMcamA chaThThA ArAnA bhAva, utsarpiNInI sthiti, bhagavaMtanuM nirvANa vigere. , apApAnagarImAM devatAoe traNa vothI vibhUSita evuM ramaNika samavasaraNa prabhune dezanA devA mATe racyuM. sura asuroe sevelA prabhu pitAnA AyuSyane aMta jANI temAM chellI dezanA ApavAne beThA. prabhune samavasaryA jANI apApApurIne rAjA hastipALa tyAM - AvyuM, ane prabhune namI dezanA sAMbhaLavA mATe beTho. devatAo paNa sAMbhaLavAnI IcchAe tyAM AvyA. te samaye Idra AvI namaskAra karIne A pramANe prabhunI stuti karI. he prabhu ! dharmAdharma eTale puNya pApa vinA zarIranI prApti hotI nathI, zarIra vinA mukhya hetuM nathI, ane mukhavinA vAcakatva hotuM nathI, tethI anya IzvarAdika deva bIjAne zikSA ApanArA zI rIte thaI zakaze? vaLI deha vinAne IzvaranI A jagat racavAmAM pravRtti ja ghaTatI nathI, temaja svataMtrapaNAthI ke bIjAnI AjJAthI temane jagat racavAnI pravRttimAM kAMI paNa projana nathI. have je te Izvara krIDAne mATe A jagata strajavA pravarte to te bALakanI jema rAgavAnuM Thare, ane jo kRpA vaDe saje to saune sukhI sajavA joIe. he nAtha ! duHkha, daridratA ane duSTa nimAM janma ityAdi kaleze karIne vyAkaLa evA lekene strajavAthI te kRpALu IzvaranI kRpALatA kayAM TharI? arthAt na karI. have jo te Izvara karmanI apekSA dharAvIne prANIne sukhI ke duHkhI kare che ema hoya te te te paNa amArI sarakhe svataMtra nathI ema Tharaze, ane je A jagatamAM karmathI thayelI ja vicitratA che te pachI evA vidhakartA nAma dharAvanArA napuMsaka Izvara vaDe zuM kartavya che? mahezvaranI A jagata racavAmAM svabhAveja pravRtti thAya che, tethI tene vicAra ja na jagata karavo ema kaheze te te parIkSakane parIkSAnA AkSepa mATe DaMko samaja. arthAt A bAbatanI keIe parIkSA ja karavI nahIM evuM kathana karaze. have je sarva bhAvane viSe jJAtRtva rU5 katva kahetA hoya to te amAre mAnya che, kAraNa ke sarvajJa be prakAranA hoya che. eka mukta ene bIjA dehadhArI. he nAtha ! tame jenA upara prasanna thAo cho te upara jaNAvyA pramANenA apramANika evA sRSTinA kartutvavAdane tajI daIne tamArA zAsanane viSe rame che." A pramANe stuti karIne IdravirAma pAmyA eTale apApApurInA rAjA hastipALe nIce pramANe stuti karI he svAmina, vizeSajJa evA ApanI komaLa vijJApanA ja karavI ema kAMI nathI, tethI aMtaHkaraNanI vizuddhine arthe kAMIka kaThora vijJApanA karuM chuM. he nAtha ! tame pakSI, pazu ke siMhAdi vAhana upara jemano deha beThelo hoya evA nathI, temaja tamArA netra, mukha ane gAtranI vikAra vaDe vikRta AkRti paNa nathI. vaLI tame trizULa, dhanuSya ane cakAdi zastro vaDe yukta karapallavavALA nathI, tema ja strInA manohara aMganuM AliMgana devAmAM tatpara evA paNa
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ pava 10 muM 203 tame nathI. vaLI niMdanika AcaraNa vaDe karIne ziSTa janone jemaNe kaMpAyamAna karI dIdhA che tevA paNa tame nathI, temaja kepa ane prAsAda vaDe karIne jeNe nara amarane viDaMbIta karelA che tevA paNa tame nathI. vaLI A jagatanI utpatti, pAlana ane nAza-e karavAmAM AdaravALA tame nathI, temaja nRtya, hAsya ne gAyanAdi upadravaDe upadravita tamArI sthiti nathI. A pramANe hevAthI parIkSako e tamArI devapaNe pratiSThA zI rIte karavI? kAraNa ke tame to sarva deva karatAM sarvathA vilakSaNa che. he nAtha! jaLanA pravAhanI sAthe pAMdaDA, tRNa ne kASTAdi taNAya to te yuktivALuM che, paNa sAme pUre taNAya ema kahevuM te kaI yuktie mAnI zakAya? paNa che svAmin ! evA maMda buddhivALA parIkSakanA parIkSaNathI sayuM; ane mArA paNa tevA prayAsathI sayuM. kAraNa ke sarva saMsArI jIvonA rUpathI vilakSaNa evuM ja tamAruM lakSaNa che tenI buddhimAnuM prANIo parIkSA kare. A jagata badhuM krodha, lobha ane bhaya vaDe AkrAMta che ane tame tethI vilakSaNa che. paraMtu he prabhe ! vItarAga evA je tame te kamaLa buddhivALAene grAhya thaI zaktA nathI, arthAt tIkSNa buddhivALAe ja Apane devapaNe oLakhI zake che." A pramANe stuti karIne hastipALa rAjA virAma pAmyo, eTale carama tIrthakare nIce pramANe carama (chellI) dezanA ApI. A jagatamAM dharma, artha, kAma ane mokSa-e cAra purUSArtha che, temAM kAma ne artha te prANIone nAmathI ja artharUpa che, paramArthe anartharUpa che. cAra purUSArthamAM kharI rIte , artharUpa to eka mokSa che, ane tenuM kAraNa dharma che, te dharma saMyama vigere daza prakArane che ane saMsArasAgarathI tAranAra che. anaMta du:kharUpa saMsAra che ane anaMta sukharUpa mokSa che, tethI saMsArano tyAgane ane mokSanI prAptine hetu dharma vinA bIje kaI nathI. pAMgaLe mANasa paNa vAhananA AzrayathI dUra jaI zake che, tema ghanakamI hoya chatAM paNa dhamane Azraya karavAthI te mekSe jAya che." A pramANe dezanA ApIne prabhu virAma pAmyA, eTale hastipALa rAjAe prabhune namIne kahyuM ke-he svAmin ! meM Aje svapnamAM anukrame hAthI, kapi, kSIravALuM vRkSa, kAkapakSI, siMha, kamaLa, bIja ane kuMbha e ATha vAnAM joyAM che te tenuM phaLa zuM thaze te kahe." bhagavan! evuM svapna jevAthI mane bhaya lAge che. A pramANe hastipALe pUchyuM, eTale prabhu bolyA-"he rAjana ! sAMbhaLa - 1 havethI kSaNika samRddhinA sukhamAM lubdha thayelA zrAvako viveka vinAnI jaDatAthI hAthI jevA chatAM gharamAM paDyA raheze, mahA duHkhI sthiti athavA paracakrane bhaya utpana thaze te paNa teo dIkSA leze nahIM. kadi dIkSA grahaNa karI haze te tene paNa kusaMga thavAthI cheDI deze. kusaMga thavAthI lIdhelA vratane pALanArA viralA thaze. A pramANe pahelA hAthInA svapnanuM phaLa che. 2 bIjA kapinA svapnanuM phaLa evuM che ke ghaNuM karIne gacchanA svAmIbhUta AcAryo kapinI jevA capaLa pariNAmI, a5 savavALA ane vratamAM pramAdI thaze. eTaluM ja nahI paNa dharmamAM rahelA bIjAone paNa viparyAsa bhAva karAvaze. dharmanA udyogamAM tatpara to kaI viralA nIkaLaze. jee pite pramAdI chatAM dharmamAM zithila evA bIjAene zikSA Apaze, teonI gAmaDAmAM rahelA zaherInI jema grAmya jane hAMsI kare tema 1 A vakhomAM hAthI, kapi vigere mAtra spaSTa dIThA nathI paNa te judI judI sthitimAM dIThA che. tenuM ne tenA phaLanuM vizeSa varNana divALIka95mAMthI jANI levuM.. 8
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 sa 13 mA khIjAe hAMsI karaze. he rAjan ! AvI rIte AgAmI kALe pravacananA ajJAta purUSA thaze. te kapinA svapnanu phaLa tamAre jANavuM. 3 je kSIravRkSanu' svapna joyuM, tethI sAte kSetramAM dravya vAparanArA dAtAra ane zAsanapUjaka kSIravRkSa tUlya zrAvako haze teone ThagArA evA ligadhArIe rUdhI deze. evA pAsAonI sa'gatathI siMha jevA sattvavALA mahiSa e paNa temane zvAnanI jevA sAra vagaranA lAgaze. suvihita muninI vihArabhUmimAM evA liMgadhArIe zULI jevA thaI upadrava karaze. kSauravRkSa jevA zrAvakAne evA munienI saMgata karavA deze nahIM. A pramANe kSIravRkSanA svapnanuM phaLa che. 4 have cAthA svapnanuM phaLa A pramANe-dhRSTa svabhAvI munie dharmAthI chatAM kAkapakSI jema vihAravApikAmAM ramatA nathI tema prAyaH potAnA gacchamAM raheze nahI. tethI khIjA gacchanA sUrie ke je vAMcanA karatA tatpara ane mRgatRSNuikA jevA mithyAbhAva dekhADanArA haze tenI sAthe jaDAzayathI cAlaze. 'emanI sAthe gamana karavu yukta nathI.' ema upadeza karanArAne tee sAmA thaIne ulaTA khAdhA karaze. A pramANe kAkapakSInA svapnanuM phaLa che. 5 zrI jinamata ke je siMha jevA che te jAtismaraNa vigerethI rahita evA dhana rahita evA A bharatakSetrarUpI vanamAM jovAmAM Avaze. tene paratIthI rUpI tiya cA tA parAbhava karI zakaze nahI, paraMtu si MhanA kalevaramAM jema kIDA paDe ane te upadrava kare tema liMgIe ke je kRminI jema pAtAmAMthI ja utpanna thAya che teo upadrava karaze ane zAsananI hIlA karAvaze. keTalAka liMgadhArIe te jainazAsananA pUrvanA prabhAvane lIdhe zvApadonI jevA anya da nIethI kadi paNa parAbhava pAmaze nahIM. A pramANe siMhanA svapnanu phaLa che. 6 kamaLAkaramAM jema kamaLeA sugaMdhI thAya tema uttama kuLamAM utpanna thayelA sarva prANIo dhArmika zravA joie, paNa have pachI tema nahIM thAya. dha parAyaNa thaIne paNa pAchA teo kusa`gathI bhraSTa thaze; ane ukaraDAmAM kamaLa ugavAnI jema kudeza ane kukuLamAM utpanna thayelA kAI kAI prANIo dhamI thaze, tathApi teo hIna jAtinA hovAthI anupA deya thaze. A pramANe kamaLanA svapnanuM mULa che. 7 jema phaLaprAptine mATe khIja upara bhUmimAM vAve, tema kupAtramAM supAtra buddhithI akalpya vastue vAvaze. athavA jema koi nirAzaya kheDuta ghuNAkSara nyAyathI uttama kSetramAM akhIjanI a Mtargata bIja vAve tema koi zrAvaka akalpsanI aMtargata kampyarUpa pAtradAna karaze. A khIja svapnanuM phaLa che. 8 kSamAdi guNurUpa kamaLAthI aMkita ane sucAritrarUpa jaLathI pUti evA ekAMte rAkhelA kuMbhanI jevA mahaSi e koika ja sthAnake ane te paNa bahu gheADA dekhAze; ane malIna kaLazanI jevA zithila AcAra ane cAritravALA liMgIe jyAM tyAM ghaNA jovAmAM Avaze. teo matsarabhAvathI mahiSa enI sAthe kalaha karaze ane teo kha'ne, leAkeAmAM sarakhA gaNAro, gItA ane liMgI nagaralAka ghelA thavAthI jema rAjA paNa ghelA thayA hatA tema vyavahAramAM gItArtho lIgIonI sAthe raheze jema.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 205 pRthvIpurImAM pUrNa nAme rAjA hatuM, tene subuddhi nAme buddhisaMpattivALo maMtrI hatA. sukhamAM kALa nirgamana karatAM eka vakhate subuddhi maMtrIe devaloka nAmanA nimittiyAne bhaviSyakALa saMbaMdhI pUchayuM, eTale te nimitta be ke-eka mAsa pachI meghavRSTi thaze, tenA jaLanuM je pAna karaze, te sarve gRhila (ghelA) thaI jaze. pachI keTaleka kALe pAchI bIjIvAra meghavRSTi thaze, tenA jaLanuM pAna karavAthI loko pAchA sArA thaI jaze." maMtrIe A vRttAMta rAjAne kahyuM, eTale rAjAe paDaha vagaDAvIne lokone jaLano saMgraha karavAnI AjJA karI. sarva lekee tema karyuM. pachI nimittiyAe kahelA divase megha varyo. lokoe taratamAM to te pANI pIdhuM nahIM, paNa keTalAka kALa jatAM lokoe saMgraha kareluM jaLa khuTI gayuM. mAtra rAjA ane maMtrIne tyAM jaLa khuTayuM nahIM, eTale te sivAya bIjA sAmaMta vigere lokoe navA varaselA jaLanuM pAna karyuM. tenuM pAna karatAM ja teo badhA ghelA thaIne nAcavA lAgyA, hasavA lAgyA, jema tema bolavA lAgyA, gAvA lAgyA ane svecchAe aneka prakAranI ceSTAo karavA lAgyA. mAtra rAjA ane maMtrI e ja sArA rahyA. pachI bIjA sAmaMta vigeree rAjA ane maMtrIne pitAnAthI viparIta pravRttivALA joI nizcaya karyo ke, "jarUra A rAjA ane maMtrI baMne ghelA thaI gayA jaNAya che; kAraNake teo ApaNAthI vilakSaNa AcAravALA che, tethI temane temanA sthAnathI dUra karI bIjA rAjA ane maMtrIne ApaNe sthApita karIe." temane A vicAra maMtrInA jANavAmAM AvyuM, teNe rAjAne jaNAvyuM eTale rAjAe maMtrIne pUchayuM ke "ApaNe have temanAthI AtmarakSA zI rIte karavI ? kemake janavRMda rAjA samAna che." maMtrI bolyo ke- he deva! ApaNe paNa temanI sAthe ghelA thaIne temanI jema vartavuM. te sivAya bIjo koI upAya A samaye yegya nathI." pachI rAjA ane maMtrI kRtrima ghelA thaI teonI madhyamAM rahevA lAgyA ane pitAnI saMpatti bhegavavA lAgyA. jyAre pAchA zubha samaya AvyuM ane zubha vRSTi thaI tyAre te navIna vRSTinA jaLanuM pAna karavAthI sarve mULa prakRtivALA (svastha) thayA. A pramANe duSamA kALamAM gItArtha munio paNa vezadhArIonI sAthe temanI jevA thaIne raheze; paraMtu bhavidhyamAM pitAnA samayanI IrachA rAkhyA karaze." A pramANe pitAnA svapnanuM phaLa sAMbhaLIne mahAzaya hastipALa rAjA pratibodha pAmI dIkSA laIne anukrame mokSe gayA. A samaye gautama gaNadhare bhagavaMtane praNAma karIne kahyuM ke, "he svAmin ! trIjA ArAne aMte bhagavAnuM vRSabhasvAmI thayA, ane cothA ArAmAM zrI ajitanAtha vigere trevIsa tIrthaMkara thayA, jemAM chevaTe tame thayA. e pramANe A avasarpiNImAM je banyuM, te joyuM. have duHSamA nAmanA pAMcamA ArAmAM je thavAnuM hoya te prasanna thaIne kaho vIraprabhu bolyA, "he gautama ! amArA nirvANa pachI traNa varSa ane sADAATha mAse pAMcame Are praveza karaze. amArA nirvANa pachI egaNIso ne cauda varSo gayA pachI pATalIputra nagaramAM mleccha kuLamAM rautra mAsanI aSTamIne divase viSTimAM kalkI, rUdra ane catumukha evA traNa nAmathI vikhyAta rAjA thaze. te samaye mathurApurImAM pavane haNAyelA jIrNa vRkSanI jema rAmakRSNanuM maMdira akasmAt paDI jaze. atikrUra AzayavALA kalkImAM kaeNdha, mAna, mAyA ane lobha, kASTramAM ghuNA jAtanA kIDAnI jeNu svabhAvathI ja utpanna thaze. te kALe caralokone ane rAjAnA virodhano bhaya rahyA karaze. temaja uttama gaMdha rasane kSaya, dubhikSA ane ativRSTi thayA karaze. te kalkI aDhAra varSane thaze tyAM sudhI mahAmArI pravartaze. pachI te pracaMDAtmA kalkI rAjA thaze. eka vakhate kakI rAjA nagaramAM pharavA nIkaLatAM mArgamAM pAMca
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 saga 13 me stUpane joI pArzvastha janane pUchaze ke 'A stUpa keNe karAvyA che!' tee jaNAvaze ke, pUrve dhanathI kuberabha'DArI jevA nada nAme vizvavikhyAta rAjA thaI gayA che, teNe A stUpAnI nIce ghaNuM suvaNuM nAkhyu che, paNa te levAne kArya rAjA adyApi samatha thayA nathI,' te sAMbhaLI svabhAvathI ja ati lubdha evA kalkIrAjA te stUpane kheAdAvaze ane tenI nIcethI suvarNa lai leze. pachI te dravyanA aI thaI Akhu zahera khAdAvo. ane badhA rAjAne tRNunI jevA gaNaze. kalkIe khAdelI te nagarInI bhUmimAMthI lavaNudevI nAme eka zilA mayI gAya nIkaLaze. tene cauTAmAM UbhI rAkhavAmAM Avaze. te peAtAnA prabhAva batAvavA mATe bhikSA sArU karatA munione peAtAnA bhRganA agrabhAgathI saMghaTTa karaze. te uparathI sthavirA kaheze ke, 'A bhaviSyamAM jaLanA mahA upadrava thavAnu sUcave che, tethI A nagarI cheDIne cAlyA javu yAgya che." te sAMbhaLI keTalAeka maharSi e tyAMthI vihAra karIne cAlyA jaze; ane keTalAeka teA bhAjana vastra vigerenA lAlupI tyAM ja raheze ane melaze ke, 'kane vaza evA kALayeAge je kAMI zubha ke azubha thAya tene aTakAvavAne jinezvara paNa sama nathI." pachI duSTa kalkI sarva pAkhaDIonI pAsethI kara leze; te tene Apaze, kAraNa ke teo tA sAra'bhaparigrahI heAya che. pachI lubdha kalkI bIjA pAkhaDIee kara ApyA ane tame kema ApatA nathI ?' A pramANe kahIne sAdhuone paNa rUdharo. sAdhue tene kaheze ke, "rAjana ! ame teA niSkiMcana chIe ane bhikSA mAgIne khAnArA chIe. teA dha lAbha sivAya tamane khIju zuM ApIe? purANamAM kahyuM che ke, brahmaniSTa tapasvIonuM rakSaNa karanAra rAjAne temanA puNyanA chaThTho bhAga maLe che, tethI he rAjana! A duSkRtyathI virAma pAme, kemake tamArA A vyavasAya zahera ane dezanA azubhane mATe che." AvAM muninAM vacana sAMbhaLI tatkALa kalkI kApa karaze ane bhrakuTI caDhAvI vikarALa mukha karI yamarAjanA jevA bhaya kara dekhAze, te vakhate nagaradevatA tene kaheze ke, are kalkI ! zu tArI maravAnI IcchA che ke jethI AvA munienI pAsethI paNa dravyanI yAcanA kare che ?" devatAnAM A pramANenAM vacanathI siMhana! nAdathI hastInI jema bhaya pAmelA kalkI namaskAra pUrvaka te sAdhuAne khamAvaze. tyArapachI kalkIrAjAnA nagaranA bhaya sUcavanArA meATA bhaya kara utpAtA pratidina thavA mAMDaze, sattara divasa sudhI aheArAtra megha vaze; tethI gagAnA pravAha vRddhi pAmIne kalTInA nagarane DubADI deze. te vakhate mAtra prAtipada nAme AcAyaeN, keTalAka sa'ghanA lAko, kAIka nagarajane ane kalkIrAjA 'ce sthaLe caDI javAthI bacaze. khAkI gaMgAnA prasaratA pravAhamAM ghaNA nagaravAsIo tatkALa DubIne mRtyu pAmI jaze, pachI jyAre jaLanA upasa virAma pAmaze tyAre kalkI nanA dravyathI pharIvAra navuM nagara vasAvaze. temAM sArAM sArAM makAnA baMdhAvaze, sAdhue vihAra karaze, samaya pramANe dhAnyanI utpattinA kAraNabhUta megha varasaze, eka damaDAmAM kuMbha bharIne dhAnya mAze, to paNa leAkeA dhAnya kharIdaze nahI, evI rIte kalkInA rAjyamAM pacAsa varSa sudhI subhikSa raheze. ema karatAM karatAM jyAre kalkInuM mRtyu najIka Avaze tyAre te pAchA badhA pAkhaDIonA veSa cheDAvI deze ane ghaNA upadrava karaze. saMdha sahita prAtipada AcAya ne gAyanA vADAmAM pUrIne temanI pAsethI e durAzaya kalkI bhikSAnA chaThTho bhAga mAgaze. eTale saMgha zakredranI ArAdhanA karavAne mATe kAyAtsaga karaze. te vakhate zAsanadevI AvIne kaheze ke he kalkI ! A tArU kAma tArI kuzaLatAne mATe nahIM thAya.' sa`ghe karelA kAyAtsarganA prabhAvathI IMdranu Asana calita thatAM te vRddha brAhmaNanuM rUpa laine tyAM Avaze. pachI sabhA vacce moTA siMhAsanapara beThelA kalkIne zakrendra kaheze ke, "he rAjan ! teM A sAdhuone kema pUryA che" kalkI kaheze ke,
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 parva 10 muM "he vRddha ! A badhA mArA nagaramAM rahe che, chatAM mane bhikSAmAMthI cho bhAga paNa kara tarIke ApatA nathI. bIjA sarva pAkhaMDIo mane kara Ape che ane A sAdhuo ApatA nathI, tethI meM temane kIllAnI jevA A gAyonA vADAmAM pUryA che." pachI zakedra kaheze ke, "teonI pAse kAMI nathI, teo keIne bhikSA aMza kadi paNa ApatA nathI. A bhikSakenI pAsethI bhikSA aMza mAgatAM tuM kema zaramAtuM nathI ? mATe have temane choDI de, nahi te tane meTa anartha prApta thaze." iMdranAM AvAM vacanathI kalkI kopAyamAna thaIne kaheze ke, "are subhaTe ! A brAhmaNane gaLe pakaDIne kADhI mUke. A pramANe tenA bolatAM ja Indra pApanA parvata jevA kalkIne lapaDAka mArIne bhasma karI nAkhaze; eTale chAzI varSanuM AyuSya pUrNa karIne kalkI duraMta evI nAkabhUmimAM nArakIpaNe utpanna thaze. pachI zadra kakInA datta nAmanA kumArane jainadharma saMbaMdhI zikSA ApI, rAjya upara besADI, saMghane namIne pitAne sthAnake jaze. dattarAjA pitAne prApta thayeluM tenA pApanuM ghara phaLa ane idde ApelI zikSAne vAraMvAra saMbhArIne badhI pRthvIne arihaMtanA caityothI vibhUSita karI deze. pachI pAMcamAM ArAnA paryata sudhI jainadharmanI pravRtti niraMtara rahyA karaze. tIrthakaranA samayamAM A bharatakSetra grAma, khANa ane nagarothI AkuLa ane dhana dhAnya vigere samRddhithI bharela svargapurI jevuM hoya che ane gAme zahera jevA, zahere svarga purI jevA, kuTuMbIo rAjA jevA, rAjAe kubera bhaMDArI jevA, AcAryo candra jevA. pitAe deva jevA, sAsuo mAtA jevI ane sAsarA pitA jevA hoya che. loke satya tathA zaucamAM tatpara, dharmAdharmanA jANu, vinIta, gurUdevanA pUjaka ane pitAnI strImAM saMtuSTa hoya che. vaLI tevA lokomAM vijJAna, vidyA, ane kuLavApaNuM hoya che. paracaka, Iti ane cAra lokone bhaya hoto nathI, temaja na kara nakhAte nathI, tevA samayamAM paNa ahaMtanI bhaktine nahI jANanArA temaja viparIta vRttivALA kutIthaothI muni Adikane upasarga vigere thAya che ane daza Azcaryo paNa thayA che. tyArapachI duSamA kALamAM eTale pAMcamA ArAmAM sarva loko kaSAyathI lepa pAmelI dharmabuddhivALA, ane vADa vinAnI kSetrabhUminI jema maryAdA rahita thaze. jema jema AgaLa kALa jaze tema loko vizeSe kutIrthIoe mahita karelI buddhivALA ane ahiMsAdikathI varjita thaze, temaja gAmaDA smazAna jevA, zahera pretaleka jevA, kuTuMbIo dAsa jevA ane rAjAe yamadaMDa jevA thaze. rAjAo lubdha thaIne pitAnA sevakono nigraha karaze ane sevake pitAnA svajanane kaMTaze ema mAsya nyAya pravartaze. je aMtye haze te madhyamAM Avaze ane je madhyamAM haze te aMtye Avaze ema veta vAvaTAvALA vahANothI jema badhA dezo caLAyamAna thaI jaze, cora corIthI, rAjAo karathI ane bhUta bharAyelAnI jevA adhikArIo lAMca laIne sarva prajAne pIDA karaze. jo ke svArthamAM ja tatpara parArthavimukha ane satya, lajajA tathA dAkSiNyatAthI rahita temaja svajananA virodhI thaze. ziSya gurUnI ArAdhanA karaze. nahIM, gurUo paNa ziSyabhAva rAkhaze nahIM ane temane upadezAdivaDe zrutijJAna Apaze nahIM. anukrame gurUkuLamAM vAsa kare baMdha paDaze, dharmamAM maMda buddhi thaze ane pRthvI ghaNuM prANIothI AkuLavyAkuLa thaze. devatAo pratyakSa thaze nahIM, putro pitAnI avajJA karaze, vahue sarpiNI jevI thaze ane sAsue kALarAtri jevI jaNAze. kulIna strIo paNa lajajA choDIne daSTinA vikArathI, hAsyathI, AlApathI athavA nAnA mAchalAne moTA mAchalAM khAya, temane temanAthI moTA khAI jAya e bhAsya nyAya kahevAya che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 saga 13 mo bIjA prakAranA vilAsethI vezyAne anusaraze. zrAvaka ane zrAvikApaNanI hAni thaze, caturvidha dharmane kSaya thaze ane sAdhu sAdhvIne parva divase ke svane paNa nimaMtraNa nahIM thAya. khoTAM tela tathA khoTA mAna cAlaze, dharmamAM paNa zaThatA thaze ane purUSa duHkhI ne durjane sukhI thaze, maNi, maMtra, auSadhI, taMtra, vijJAna, dhana, AyuSya, phaLa, puSpa, rasa, rUpa, zarIranI uMcAi, dharma ane bIjA zubha bhAvanI pAMcamAM ArAmAM pratidina hAni thaze, ane te pachI chaThThA ArAmAM to adhika hAni thaze. e pramANe puNyanA kSayavALa kALa prasaratAM jenI buddhi dharmamAM raheze tenuM jIvita saphaLa gaNAze. A bhAratakSetramAM duSamakALamAM chellA duprasaha nAme AcArya, phalgazrI name sAdhvI, nAgila nAme zrAvaka, satyazrI nAme zrAvikA, vimalavAhana nAme rAjA ane saMmukha nAme maMtrI thaze. be hAtha pramANu zarIra thaze, vIza varSanuM utkRSTa AyuSya thaze ane du:prasAdi cArethI utkRSTa chane tapa banI zakaze. dazavaikAlikanA vettA te cauda pUrva dhArI jevA gaNAze ane evA munie duprasahasUri paryata saMgharUpa tIrthane pratibadha karaze te kAraNu mATe tyAM sudhI je keme dharma nathI evuM bele tene saMgha bahAra mUka. du:prasahAcArya bAra varSa gRhavAsamAM ane ATha varSa dIkSAmAM nirgamana karI chevaTe aThThama tapa karI mRtyu pAmIne saudharma kalpamAM jaze. te divase pUrvAhane cAritrane, madhyAhune rAjadharmane ane aparAne agnine ucacheda thaI jaze. evI rIte ekavIza hajAra varSanA prANavALe duSamakALa vyatIta thayA pachI teTalA ja pramANavALo ekAta duSama duHSama kALa pravartAze. temAM dharma tattva naSTa thatAM hAhAkAra thaI raheze pazunI jema mAtA putranI vyavasthA manuSyamAM paNa raheze nahIM. rAtrIdivasa kaThora ane ghaNI rajavALA aniSTa pavano vAyA karaze tema ja dizAo dhUmravaNa thavAthI bhayaMkara lAgaze. caMdra atyaMta zItaLatA mUkaze ane sUrya ati uSNatAthI tapaze, tevI ati zIta ane atiuNatAthI parAbhava pAmelA loko atyaMta kaleza pAmaze. te samaye virasa thayelA megha kSAra, Azla, viSa, agni ane vajanamaya thaI te te rUpe vRSTi karaze. jethI lokomAM kAsa, zvAsa, zULa, kaSTa, kUda, jaLe Thara, javara, zirovyathA ane bIjA paNa keTalAka rogo utpanna thaze. jaLacara, sthaLacara ane khecara tiryaMce mahA du:khe raheze, kSetra, vana, ArAma, latA, vRkSa ane ghAsano kSaya thaI jaze. vaitADhayagiri, RSabhakUTa ane gaMgA tathA siMdhu nadI sivAya bIjA badhA girio khADAo ane saritAe sapATa thaI jaze. bhUmi aMgArAnA bhAThA jevI bhasmarUpa thaze; temaja keI sthAne ati dhULavALI ane kaI sthAne ghATA kIcaDavALI thaze. manuSyanA zarIra eka hAthanA pramANavALA ane mAThA varNavALA thaze temaja purU ne zrI niSphara vANI bolanAra, rogAtta, krodhI, lAMbA dekhAvanA capaTI, nAsikAvALA, nirlaja ane vastra rahita thaze. purUSanuM AyuSya utkRSTa vIza varSanuM ane strIonuM seLa varSanuM thaze. te samayamAM strI cha varSanI vayamAM garbha dhAraNa karI duHkhe prasava karaze. soLa varSe te ghaNuM putra pautravALI thaze ane vRddhA gaNAze. vaitADhayagirinI nIce tene lagatA bIlamAM nivAsa thaze. gaMgA ne siMdhu baMne nadInA taTa upara zaitADhayanI baMne tarapha nava nava bIla che kula bahotera bIla che temAM teo raheze. tiryaMca jAti badhI mAtra bIjarUpe raheze. te viSamakALe sarva manuSya tathA pazuo mAMsAhArI, krUra ane nivivekI thaze, gaMgA ane siMdhu nadIne pravAha ghaNu matsya kacchapavALo ane mAtra rathanA paiDAM jeTale raheze. temAMthI loko mAtra mAchalAne kADhIne sthaLa upara mUkI rAkhaze. te divase sUryanA tApathI pAkI jaze. eTale rAtre temanuM bhakSaNa karaze. evI rIte tene nirvAha
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mA 209 cAlaze. kemake te samaye dudha nahI' vigere rasavALA padArthA, puSpa, phaLa ke Amra kAMI paNa maLaza nahIM. temaja zayyA AsanAdi paNa raheze nahI. bharata, airAvata nAmanA daze kSetramAM evI ja rIte pahelA duHSamA ane pachI duHSamAkALa bane ekavIza hajAra varSAM sudhI pravarttaze. ava siNImAM jema aMtya (ThTho) ane upAMtya (pAMcamA) e ArA hoya che, te ja pramANe utsarpiNImAM pahelA ane bIjo Ara heAya che, utsarpiNImAM duHSamaduHkhamA kALa (avasarpiNImAM chaThThA jevA pahelA ArA) ne aMta samaye judA judA pAMca jAtinA megha sAta sAta divasa sudhI varSaze. temAM pahelA puSkara nAme megha vI pRthvIne tRpta karI deze. bIjo kSIramegha dhAnya utpanna karaze. trIjo dhRtamegha sneha (cIkAsa) rasamaya pedA karaze. cAthA amRtamegha auSadhione utpanna karaze. pAMcame rasamela pRthvI vigerene karaze. evI rIte pAMtrIza visa sudhI zAMtapaNe du`ina vRSTi thaze. pachI vRkSa, auSadhI, latA, vallI vagere lIleAtarIe joi khIlamAM rahenArA manuSyeA harSoM pAmIne bahAra nIkaLaze tyArathI bhAratavarSanI bhUmi puSpa phUlavatI thaze; eTale pachI manuSyA mAMsanuM bhakSaNa karaze nahIM, mAMsane tajI deze. pachI jema jema kALa vRddhi pAmaze tema tema manuSyeAnA rUpamAM, zarIranA bAMdhAmAM, AyuSyamAM ane dhAnya vigeremAM vadhAro thatA jaze. anukrame sukhakArI pavana vAte, anukuLa Rtue thaze, nadIemAM jaLa vRddhi pAmaze, eTale tiya cA ane manuSyA nirogI thavA mAMDaze. duHSamAkALane (upi NInA khIjA ArAne) aMte A bhAratavarSanI bhUmi upara sAta kulakara thaze. pelA vimalavAhana, bIje sudAma, trIjo sa'gama, ceAtheA supArzva, pAMcamA datta, chaThTho sumukha ane sAtamA saMsuci, temAM pahelA vimalavAhana jAtismaraNa jJAnavaDe rAjyane mATe gAme ane zahero vasAvaze; gAya, hAthI ane azvAno saMgraha karaze ane zilpa, vyApAra, lipi ane gaNitAdri vyavahAra leAkeAmAM calAvaze. pachI jyAre dUdha, dahi', dhAnya ane agni utpanna thaze tyAre te prajAhitecchu rAjA leAkeAne anna rAMdhIne khAvAno upadeza karaze. jyAre AvI rIte duHSamakALa vyatIta thaze tyAre zatadvAra nAmanA nagaramAM samuci nAmanA sAtamA kuLakara rAjAnI rANI bhadrA devInI kukSimAM zreNikanA jIva putrapaNe utpanna thaze. AyuSya ane zarIra vigerethI mArA sarakhA te padmanAbha nAme pahelA tI kara thaze. tyArapachI pUrvanI jema pratileAmapaNe trevIza tIrthaM karA zarIra, Ayu. aMtara vigerethI pUrva samAna anukrame utpanna thaze. zreNikano jIvapadmanAbha nAme pahelA tIrthaMkara thaze. supArzvanA jIva zUradeva nAme bIjA ta kara thaze, peTTilano jIva supArzva nAme trIjA tI kara thaze. draDhAyuno jIva svaya'prabha nAme ceAthA tI kara thaze. kArtika zeThano jIva sarvAnubhUti nAme pAMcamA tIrthaMkara thaze. za'kha zrAvakano jIva devazruta nAme chaThThA tIrthaMkara thaze. naMdanA jIva udaya nAme sAtamA tItha kara thaze. sunaMdano jItra peDhALa nAme AThamA tI'kara thaze. kaikasInA jIva pATila nAme navamA tI kara thaze. revatIno jIva zatakIrtti nAme dazamA tIrthaMkara thaze. satyakino jIva suvrata nAme agyAramA tItha kara thaze kRSNa vAsudevano jIva amama nAme bAramA tIthaMkara tharo, baladevano jIva akaSAya nAme teramA tIrthaMkara thaze. rAhiNInA jIva niSkulAka nAme caudamA tIrthaMkara thaze, sulasAno jIva ni`ma nAme paMdaramAM tIrthaMkara thaze. revatIno jIva citragupta nAme seALamA tIthaMkara thaze. gavALInA jIva samAdhi nAme sattaramA tIrthaMkara thaze. gAlano jIva savara nAme aDhAramAM tIrthaMkara thaze. dvIpAyanano jIva yazodharA 27
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 sarga 13 nAme ogaNIzamAM tIrthakara thaze. karNane jIva vijaya nAme vazamAM tIrthakara thaze. nAradane jIva mala nAme ekavIsamA tIrthaMkara thaze. abaDano jIva deva nAme bAvIsamA tIrthaMkara thaze. bAramAM cakavatI brahmadattano jIva anaMtavIrya nAme vevIzamAM tIrthakara thaze. ane svAtine jIva bhadrakRta nAme covIzamAM tIrthakara thaze. 1 teTalA samayamAM dIrghadaMta, guDhadaMta, zuddhadaMta, zrIcaMdra, zrIbhUti, zrIma, padma, mahApaddha, dazama, vimaLa, vimaLavAhana ane ariSTa-e bAra cakravartI thaze. naMdI, naMdimitra, suMdarabAhu, mahAbAhu, ati baLa, mahAbaLa, baLa, dvipRSTa ane tripRSTa-e nava ardhacakrI (vAsudeva) thaze. jayaMta, ajita, dharma, suprabha, sudarzana, AnaMda, naMdana paddha ane saMkarSaNa e nava baLarAma thaze ane tilaka, lehajaMgha, vAjaMgha, kezarI, bali, alhAda aparAjita, bhIma ane sugrIva-e nava prativAsudeva thaze. A pramANe utsarpiNI kALamAM triSaSTi zalAkA purU thaze." A pramANe kahI rahyA pachI zrI vIraprabhune sudharmA gaNadhare pUchayuM ke, "he svAmin ! kevaLajJAna rUpI sUya kayAre ane konA pachI ucchada pAmaze ?' prabhu belyA-"mArA mokSagamana pachI keTaleka kALe ja bU nAmanA tamArA ziSya chellA kevaLI thaze, tenA pachI kevaLajJAna uccheda pAmaze. kevaLajJAna ucchada pAmatAM keIne mana:paryAya jJAna paNa nahIM thAya. pulAka labdhi ke paramAvadhijJAna paNa nahi thAya, kSapaka zreNI ane upazama zreNI baMne vinAza pAmaze, temaja AhA2ka zarIra, jinaka95 ane trividha saMyama paNa nahi rahe. temanA ziSya prabhava caudapUrvadhArI thaze ane tenA ziSya zaaibhava paNa dvAdazAMgIna pAragAmI thaze te pUrvamAMthI uddharIne dazavaikALika sUtra racaze. tenA ziSya yazobhadra sarva pUrvadhArI thaze. ane tenA ziSya saMbhUtivijaya ne bhadrabAhu paNa caudapUva thaze. saMbhUtivijayanA ziSya sthUlabhadra caudapUva thaze. tyArapachI chellAM cAra pUrva ucheda pAmI jaze. tyArapachI mahAgiri ane suhastithI te vajasvAmI sudhI A tIrthanA pravarta ke daza pUrvadhara thaze." A pramANe bhaviSyanI hakIkata kahIne zrIvIraprabhu samavasaraNamAMthI bahAra nIkaLyA ane hastipALa rAjAnI zulka ( dANa levAnI) zALAmAM gayA. te divasanI rAtre ja pitAne mokSa jANune prabhue vicAryuM ke, "aho ! gautamane neha mArA upara atyaMta che ane te ja temane kevaLajJAnanI utpattimAM aMtarAya kare che, tethI te nehane mAre chedI nAkhavuM joIe. AvuM vicArI temaNe gautamane kahyuM-gautama! ahIMthI najIkanA bIjA gAmamAM devazarmA nAme brAhmaNa che, te tamArAthI pratibodha pAmaze, mATe tame tyAM jAo." te sAMbhaLI jevI ApanI AjJA ema kahI gautama vIraprabhune namIne tarata ja tyAM gayA ane prabhunuM vacana satya karyuM arthAta tene pratibodha pamADayo. ahIM kAtti, mAsanI amAvAsyAnI pAchalI rAtre caMdra svAti nakSatramAM AvatAM chaThane tapa karelo che evA zrI viraprabhue paMcAvana adhyayana puNyaphaLavipAka saMbaMdhI ane paMcAvana adhyayana pApaphaLavipAka saMbaMdhI kahyA. pachI chatrIza adhyayana apraznavyAkaraNa eTale koInA pUchaLyA vinA kahI, chelluM pradhAna nAme adhyayana kahevA lAgyA. te samaye AsanakaMpathI prabhune mokSasamaya jANI sarva sura ne asuranA idro parivAra sahita tyAM AvyA. pachI jenA netramAM 1 A covIzImAM pUrvabhavI jIva vigeremAM pAThAMtare che, tene nirNaya ahIM thaI zake tema nathI. 2 parihAra vizaddha, sUkSama saMpAzaya ane yathAkhyAta e traNa cAritro. 3. A dezanA rIvAja pramANe Aso vadi amAvAsyAMe.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 parva 10 muM azru AvelA che evA zadra prabhune praNAma karI aMjali joDIne saMbhrama vaDe A pramANe kahyuM ke-"nAtha ! tamArA garbha, janma, dIkSA ane kevaLajJAnamAM hastottarA nakSatra hatuM, A vakhate temAM bhasmaka graha saMkrAMta thavAno che. tamArA janmanakSatramAM saMkrame te graha be hajAra varSa sudhI tamArA saMtAna (sAdhu sAdhvI)ne bAdhA utpanna karaze. mATe te bhasmakagraha ApanA janmanakSatre saMkame tyAM sudhI Apa rAha juo ke jethI tamArI daSTie saMkramaNa thAya to tamArA prabhAvathI te niSphaLa thaI jAya. je bIjAo paNa tamane hRdayamAM dhAraNa kare che teonA kusvapna, apazukana ane kugraha paNa zreSTapaNAne pAmI jAya che, to he svAmina ! jyAM tame sAkSAt rahyA che tyAM te vAta ja zI karavI. mATe prasanna thaIne kSaNavAra TakA ke jethI te duhane upazama thaI jAya." prabhu bolyA- "he zakeMdra! AyuSyane vadhAravAne kaI paNa samartha nathI. te tuM jANe che te chatAM tIrthanA premathI mehita thaIne Ama kema bele che ? AgAmI duSamakALanI pravRttithI ja tIrthane bAdhA thavAnI che. temAM bhavitavyatAne anasarIne A bhasmaka grahano paNa udaya thayo che. evI rIte iMdrane samajAvIne sADA cha mAse uNuM trIza varSa paryata kevaLajJAna paryAya pALI, paryakAsane beThelA prabhue bAdara kAyAgamAM rahI, bAdara managa ane vacanagane rUMdhyA. pachI sUkSma kAyagamAM sthita thaI gavicakSaNa prabhue bAra kAyAgane paNa rUMdhI lIdhe. pachI vANu tathA mananA sUkSama cAgane paNa kyA. evI rIte sukSama kviAvALuM trIju zukaladhyAna prApta karyuM. pachI sukSma tanagane paNa rUMdhI jemAM sarva kriyAne uccheda thAya che evA samuchinnakriya nAmanA cothA. zukaladhyAnane dhAraNa karyuM. pachI pAMca hUsvAkSarane uccAra karIe teTalA kALamAnavALA atyabhicArI evA zukaladhyAnanA cothA pAyAvaDe eraMDanA bIjanI jema karmabaMdha rahita thayelA prabhu yathAsvabhAva Rtu gativaDe urdhvagamana karI mUkSane prApta thayA. te vakhate jeone eka lavamAtra sukha kadI paNa prApta thatuM nathI tevA nArakIne paNa kSaNamAtra sukha thayuM. te kALe caMdra nAme saMvatsara prItivardhvana nAme mAsa, naMdivardhvana nAme pakSa ane agniveza nAme divasa hato. tenuM bIju nAma upazama hatuM. te rAtrinuM nAma devAnaMdA hatuM, tenuM bIju nAma nirati paNa hatuM. vakhate ace nAme lava, zRMdra nAme prANa, siddha nAme stoka ane sarvArthasiddha nAme muhUrta tema ja nAga nAme kAraNa hatuM. te samaye na uddhArI zakAya tevA ati sUkSma kuMthuo utpanna thayA, te sthira hoya tyAre daSTigrAhya paNa thatA nahotA; jyAre hAlatA cAlatA tyAreja dRSTie paDatA hatA. te joIne have saMyama pALavuM muzkela che ema vicArIne ghaNuM sAdhu ane sAdhvIoe anazana karyuM, prabhunA nirvANane jANIne te samaye bhAvadIpakane uccheda thavAthI sarva rAjAoe dravya dIpaka karyA. tyArathI loka mAM dIpotsavInuM parva pravatyu, adyApi te rAtre lokomAM dIvA karavAmAM Ave che. te samaye jagaddagurUnA zarIrane devatAoe netramAM azru lAvIne praNAma karyA ane pite anAtha thaI gayA teno zeka karatA chatA pAse UbhA rahyA. pachI zake Dhe vairya dhAraNa karIne naMdanavana vigere sthAnakethI devatAo pAse gozISacaMdananA kAraNe maMgAvyAM ane tenA vaDe eka citA racI. pachI kSIrasAgaranA jaLathI prabhunA zarIrane rinAna karAvyuM, ane InDe pitAne hAthe divya aMgarAga vaDe vilepana karyuM. pachI divya vastra oDhADI jANe nayanAzrethI pharI tvavarAvatA hoya tema apUra netre zake Dhe prabhunA zarIrane upADayuM ane surAsuree 1 zukala dhyAnane trIjo pA. 2 zukaladhyAnanA cothA pAyAne.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 sarga 13 mAM sAthunayane jotAM tene zreSTha vimAna jevI zibikAmAM padharAvyuM. pachI mahAprayAse zekane rekIne prabhunA zAsanane dhAraNa kare tema I droe te zibikA upADI. te samaye devatAo baMdijananI jema jaya jaya dhvani karatA tenI upara divya puSponI vRSTi karavA lAgyA temaja pitAnA netrakamaLanA jaLanI jema sugaMdhI jaLanI vRSTithI cAre bAju bhUmitaLa upara siMcana karavA lAgyA. gaMdharva deve prabhunA guNane vAraMvAra saMbhArIne gaMdharvonI jema tArasvarathI gAvA lAgyA. seMkaDe devatAo mRdaMga ane pazuva vigere vAdyone zekathI pitAnA usthaLanI jema tADana karavA lAgyA. prabhunI zibikA AgaLa zekathI khalita thatI devAMganAo abhinava nartakIonI jema nRtya karatI cAlavA lAgI. caturvidha devatAo divya rezamI vastrothI, hArAdi AbhUSaNe thI ane puSpamALAothI prabhunI zibikAnuM pUjana karavA lAgyA ane zrAvako tathA zrAvikA e bhakti ane zekathI AkuLavyAkuLa thaI rAsaDAnA gIta ane rUdana karavA lAgyA. te samaye sAdhu ane sAdhvInA hRdayamAM zoke moTuM sthAna karyuM. "sUryane asta thatAM gADha nidrA prApta thAya ja che." pachI zokarUpa za kuthI vidIrNa thatA hadayavALA che ke prabhunA zarIrane citA upara mUkayuM. agnikumAra dee temAM agni prajavalita karyo ane tene viSa pradipta karavAne vAyukumAre e vAyu vikalpe. anya devatAoe sugaMdhI padArtho ane dhRta tathA madhunA seMkaDe ghaDA agnimAM kSepaka karyA. pachI jyAre prabhunA zarIramAMthI mAMsAdika dagdha thaI gayA tyAre meghakumAra devoe kSIrasAgaranA jaLavaDe citAne bujhAvI dIdhI. eTale zaka ane IzAna Idde prabhunI uparanI dakSiNa ane vAma dADhAo lIdhI ane camare tathA baliI nIcenI be dADhAo grahaNa karI. bIjA Idro ane devatAo bIjA dAMta ane asthi laI gayA. manuSya kalyANane arthe temanI citAnI bhasma laI gayA. pachI devatAoe te citAne sthAne kalyANa saMpattinA sthAnarUpa eka ratnamaya sUpa ra. A pramANe zrI viraprabhuno nirvANamahimA karIne sarve Indro tathA devatAo naMdIzvara dvIpe gayA, ane tyAM zAzvata pratimAono aSTAhinaka utsava karyo. pachI potapotAne sthAnake jaIne potapotAnA vimAnamAM maNimaya (mANavaka) staMbhanI upara rahelA vijaya goLa dAbaDAmAM prabhunI dADhAe tathA asthine sthApana karyA. gRhasthapaNAmAM trIsa varSa ane vratamAM beMtALIsa varSa ema betera varSanuM AyuSya zrIvIra prabhue pUrNa karyuM. zrI pArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI aDhI varSa vyatIta thaye chate zrIvIraprabhunuM nirvANa thayuM. ahIM zrI gautama gaNadhara devazarmA brAhmaNane pratibodha pamADIne pAchA pharyA, eTale mArgamA devatAonI vArtAthI prabhunA nirvANanA khabara sAMbhaLyA. te uparathI te cittamAM vicAravA lAgyA ke, "eka divasamAM nirvANa hatu te chatAM ane pratye ! mane zA mATe dUra mokale? are jagatpati ! meM ATalA kALa sudhI tamArI sevA karI paNa aMtakALe mane tamArA darzana thayA nahIM tethI huM sarvathA adhanya chuM; je te vakhate ApanI sevAmAM hAjara hatA temane dhanya che. are gautama! tuM kharekhara vajI maya chuM, vA vAthI paNa adhika kaThIna chuM ke jethI prabhunuM nirvANa sAMbhaLIne paNa tArA hRdayanA seMkaDe kakaDA thaI jatA nathI ! athavA he prabho! huM atyArasudhI brAMta thaI gaye ke jethI A nirAgI ane nirmama evA prabhumAM meM rAga ane mamatA rAkhI. te rAga-dveSa vigere saMsAranA hetu che, tene tyAga karAvavA mATe ja e parameSTIe mAre tyAga karyo haze, mATe evA mamatA rahita prabhumAM mamatA rAkhavAthI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ parva 10 muM 213 mAre saryuMkemake munione mamatALumAM paNa mamatva rAkhavuM yukta nathI." A pramANe zubha dhyAna parAyaNa thatAM gautama muni kSapakazreNIne prApta thayA..tethI tatkALa ghAti karmane kSaya thatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM. pachI bAra varSa sudhI pRthvI para vihAra karI, ane bhavya prANIone pratibodha ApI kevaLajJAnarUpa acaLa samRddhithI prabhunI jema devatAo vaDe pUjAtA gautama muni prAMte rAjagRhI nagarIe AvyA. tyAM eka mAsanuM anazana karI, bhopagrahI kame khapAmI, akSaya sukhavALA mokSapadane prApta thayA. gautamasvAmI mokSe gayA pachI pAMcamAM gaNadhara sudharmAsvAmIe paMcama jJAnane prApta karI ghaNA kALa paryata pRthvI upara vicArIne lokene dharmadezanA ApI. prAMte teo paNa rAjagRhI nagarIe padhAryA ane pitAnA nirdoSa saMghane je bUsvAmIne svAdhIna karI dIdhuM. pachI sudharmA gaNadhara paNa te ja nagaramAM azeSarmA (aSTa) karmone khapAvI zuM dhyAna dhyAtA chatA ati sukhavALA sthAnane prApta thayA. tyArapachI carama kevaLI zrI ja bUsvAe paNa zrI vIra bhagavaMtanA zAsanamAM agramaNI thaIne ghaNA varSo sudhI bhavya jinene dharma saMbaMdhI upadeza karyo ane prAMte mokSe gayA. - kartA kahe che ke-"layamAM paNa sAtvika purUSamAM parama zreSTha evA ane jemaNe sarva pApane nAza karyo che evA zrI mahAvIra jinezvaranuM pUrva janmathI mAMDIne mokSa prApti paryata samasta caritra kahevAne kaNa samartha thAya? tathApi pravacanarUpa samudramAMthI lava mAtra grahaNa karIne meM svapara upakAranI IcchA vaDe ahIM kiMcit kIrtAnA karI che." 989 888888888888888888888888888888888888 B ityAcArya zrI hemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi mahAvIranirvANa-gautama. sudharmAjabUmokSa kAmanAno nAma , trADa sa che. ag232353588 8888888888888888888888 BRI. samAptamidaM dazama parva.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthakartAnI prazasti mahAmuni jaththusvAmInA prabhava nAme ziSya thayA, temanA ziSya zrI zayyaMbhava nAme thayA, temanA ziSya yazobhadra nAme thayA, temanA saMbhUti ane bhadrabAhu nAme be uttama ziSya thayA. temAM je sa'bhUtimuni hatA, temanA caraNakamaLamAM bhramararUpa zrI sthUlabhadra nAme ziSya thayA. vaMzapara parAthI AvelA caudapUrva rUpI ratnanA bhaMDAra jevA te sthUlabhadranA maharSi mahAgirinAme sa.mAM moTA ziSya thayA; je sthiratAmAM merU samAna ane viSTi labdhiothI yukta hatA. bIjA ziSya daza pUrva dhArI, muniemAM zreSTha suhastI nAme thayA; jeonA caraNakamaLanI sevAthI proAdharUpa ghaNI samRddhi prApta karIne saMprati nAmanA rAjAe A bharatAmAM pratyeka nagare, pratyeka grAme eka pratyeka AkaramAM cotarapha ema badhA pRthvIma'DaLane jinarautyathI ma`Dita karI dIdhuM. te Arya suhastI mahAmunine susthita supratibuddha nAme ziSya thayA ke je samatArUpa dhanavALA, daza pUrva dhArI ane saMsArarUpa mahAvRkSane bhaga karavAmAM hastI samAna hatA. himAlaya parvatamAMthI nIkaLelA gagAnA pravAhanI jema mahiSa ee jemanA caraNane sevyA che evA te munithI kATika nAme eka mahAn gaNu lavaNusamudra sudhI prasAra pAmyA. te keTika gaNumAM keTalAeka uttama sAdhue thayA, pachI chellA daza pUrva dhArI lakhkhi saMbaMdhI Rddhie karIne sahita, tuyanapattanamAM janmelA vAsamAna vasUri thayA, temanA samayamAM jyAre pralayakALanI jevA bhayaMkara (bAra varSanA) duSkALa prApta thayA tyAre niHsImataLavALA nidhirUpa te vajrAsUri cAtarapha bhaya pAmelA saghane vidyAthI abhimaMtrIta evA vastrapara besADI peAtAnA karakamaLathI upADIne AkAzamArge subhikSanA dhAmarUpa mahApurImAM lai gayA hatA. te vasUrithI koTika gaNurUpa vRkSanI aMdarathI ucca nAgarikA pramukha traNa zAkhAnI jevI vajI nAme eka cAthI zAkhA nIkaLI. te vA zAkhAmAMthI munirUpa bhramarAe jemAM lIna thayelA che evA cadra nAme eka puSpanA guccha jevA gaccha pravartyA, te gacchamAM dharmadhyAnarUpa AkAzamAM cadra samAna, nima La graMthAnA ratnAkara, bhavyaprANI rUpa kamaLamAM sUrya samAna, kAmadevarUpa hastIne mathana karavAmAM kezarIsiMharUpa, sayamarUpa dhanavALA ane karUNAnA rAzirUpa zrIyazeAbhadra nAme sUrivara thayA ke jeAe peAtAnA ujajavala yazathI A jagatane pUrI dIdhuM hatuM. te sUrivare, zrI nemiprabhue jenu zikhara pavitra karelu che evA raivatagiri upara sa'lekhanA karIne anazana grahaNa karyuM. temAM temaNe zubhadhyAnapUrvaka tera divasa sudhI zAMta mane rahevAvaDe sarvane Azcaya utpanna karI pUrva maharSi nIsayama kathAene satya karI batAvI hatI. temanA ziSya praznasUri thayA. aneka jIvAne pratibAdha karanArA ane sa vizvamAM peAtAnA guNagaNune prakhyAta karanArA je sUrivare zravaNa viSayamAM amRta samAna evA vIza sthAnakanA tapa karI, pravacanarUpa samudramAMthI kADhelA arUpa nIravaDe varSAkALanA meghanI jema samagra pRthvIne prasannakarI hatI. te pradyumrasUrinA ziSya guNusenasUri thayA. tee sava graMthanA rahasyamAM ratnamaya dvaNurUpa kalyANurUpa vaDhDhInA vRkSa jevA, karUNAmRtanA sAgara, pravacanarUpa AkAzamAM sUrya samAna, cAritrAdi ratnAnA rAhagiri, pRthvIne pavitra karanAra ane dha rAjAnA senApati hatA. te gusenasUrinA ziSya zrI devacaMdrasUri thayA ke jeo A pRthvIne pavitra karanAra jaMgamatIrUpa hatA, ane syAdvAda vANIrUpa gaMgAnadIne mATe 1. cadragaccha e nAma cadrasUrithI paDelu che ema graMthAMtaramAM che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva 10 mu 15 himAlayarUpa hatA. ghaNA tapanA prabhAvanA sthAnarUpa ane vizvane proAdha karavAmAM sUrya rUpa evA te sUri zrI zAMticaritra tathA ThANA prakaraNanI vRtti karIne parama siddhine prApta thayA che, te devacaMdrasUrinA caraNakamaLamAM bhramararUpa hemacaMdra nAme AcAya thayA, ke jeoe te gurUnA prasAdathI jJAnasapattinA mahAya prApta karyAM, ceDhI, dazA, mAlava, mahArASTra, kurU, siMdhu ane bIjA durgAma dezeAne peAtAnA bhujavInI zaktithI harinI jema jitanAra, parama Ata, vinayavAn ane caulukayakuLanA zrI mUlarAjanA vaMzamAM thayelA zrI kumArapAla rAjAe eka vakhate te zrI hemaca'drasUrine namIne A pramANe kahyuM ke "he svAmI! niSkAraNa upakAra karavAnI buddhivALA je tame temanI AjJAne prApta karIne naka gati saMbadhI AyuSyanA nimittarUpa mRgayA, dyuta ane madirA vigere durguNAne mArI pRthvImAMthI meM niSiddha karyA che, tathA putra rAhata mRtyu pAmelAnuM dhana levuM paNa me' cheDI dIdheluM che ane badhI pRthvI arihaMtanA caityavaDe suzAbhita karI dIdhI che, te have hu'sAMpratakALamAM sa'pratirAjA jevA thayA chuM. pUrve mArA pUrve ja siddharAjanI bhaktiyukta yAcanAthI Ape vRtti (vivaraNa)thI yukta evuM sAMga vyAkaraNa (siddha hemacaMdra raceluM che, tema ja mAre mATe niLa yogazAstra racelu' che ane leAkAne mATe dvAzrayakAvya, cha dAnuzAsana, kAvyAnuzAsana ane nAmasaMgraha (abhidhAna ciMtAmaNi vigere koSa) pramukha khIjA zAo paNa racelA che. he svAmI ! jo ke tame svayameva lAkopara upakAra karavAne arthe sajja thayA che, tathApi mArI prArthanA che ke, mArA jevA manuSyAne pratiAdha thavAne mATe Apa triSiSTi zalAkA purUSonA caritra prakAza karo." A pramANenA zrI kumArapALa rAjAnA AgrahathI zrI hemAcArya dharmopadeza jetu' eka pradhAna phaLa che evu' A triSaSThi zalAkA purUSa caritra vANInA vistAramAM sthApita karyu. arthAt racyuM. jyAM sudhI suvarNagiri (merU) A ja khUdvIparUpa kamaLamAM kaNikAnuM rUpa dhAraNa kare, tyAM sudhI samudra pRthvInI pharatA pharatA karI vaLelA rahe ane jyAM sudhI sUrya caMdra AkAzamArgomAM jyAM pAMtha thaIne bhasyA kare tyAM sudhI A triSTi zalAkA purUSa citra mahAkAvya jainazAsanarUpa pRthvI upara jayavaMtu vo || iti prazasti samApta / / zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra samApta.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
_