Book Title: Tattvartha Sutra Jainagam samanvay
Author(s): Atmaramji Maharaj
Publisher: Ratnadevi Jain Ludhiyana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002427/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E WERPOETRODHIREORITICIratA WAIGATISTKATREETTERDISTRATHORESen t enTriranmintinly ncuentrientirealtin Heritteeaturin o redHEReality MHEMAMAMALAUDDISTRARUITMERam MARATHAHARMEROINNARTNEHARMERNMENaren MORNIRANILIOTATANAHATU RDASATOPAWAN m enuinthiatri MARATHISRUSATIREE HALIRALUTATIRAVHAKRAMRUTTISTICS CAREERRORNBHRegmi ADDIDORDINE DISTERDICitimum wiWAINIORATIHAROSHWHESARIDWAR IHITSODE DASRHARIHARAMITHAARARMSATTARA HONETARIANNANOTHEROINSIDENT CELERED FARSINGINNARRANTS upAdhyAya jainamuni AtmArAma jI LATHIMATPORNHARIHARANA SAMACLEBRATRAUTAHARI FOTANAMEDIANPHICALENMARATRIOTIONAR Y ECORRENADRAMAMTARINEERI ASADHANALISHAMARIIRAMABRDAR HIMHASIAUNTOSHOOTISHAANEARRIOR MERELEARNAAMRATEDuniya nAgamasamanvayaH ta svArtha satra TauuttitisRRISHNOISTRYINHAIRMIRCHANASAMAJ MAHARARITERAPASETOHARMARATHAHAHARA WELTWIRELESTE ASHOUSEUOTHREADHAR ITUTELATURI KEECartrumentertainmeESTHUR MODIFICODENERATOLORRIERRRRRRRRRRRIT (CCCORIAADHeidou ratarataDOw SUALLAHAMARRIALARAKESTRAL I MBORTIERROR Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaya samanvayakartA sAhityaratna, jainadharmadivAkara upAdhyAya muni zrI AtmArAma jI mahArAja ( paJjAbI) prakAzikA zrImatI ratnadevI jaina ludhiyAnA dvitIyAvRtti 500] 1641 [vIra samvat 2467 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FOREWORD The Upadhyaya, Sri Atma Ram ji is a well known monk of the Sthanakavasi Sect. Ever since his initiation into the order he has devoted himself to a study of Jaina Philosophy and literature. He has done a useful work by translating the following Sutras into Hindi: 1 The Anuyogadvara. 2 The Avasyaka. 3. The Dasasrutaskandha. 4 The Dasavaikalika. 5 The Uttaradhyayana. * Besides these he compiled from the Sutras an original treatise entitled Jaina-tattua-Kalika-. sikasa where the original texts have been translated into Hindi and explained fully... Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 For use in Jain Schools the Upadhyaya compiled a set of readers wherein he has combined sacred and secular instruction. Upadhyaya Atma Ram Ji is a thorough scholar of Jaina literature not only on the traditional lines, but on the comparative lines also. Some years ago he published a valuable paper in the Hindi monthly "Saraswati" wherein he compared a number of passages from the Jaina Sutras with similar ones found in the Buddhist literature. The present volume i. e., the Tattvarthasutra-JainagamaS-amanavaya is another work of this kind. Here, of course, the material compared comes from the Jaina sources only. The Tattvart ha or the Tattvarthadhigama Sutra (also called the Moksa-Sastra) is the Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 earliest extant Jaina work in Sanskrit and is composed in the Sutra style. It is regarded authoritative both by the Digambaras and the Svetambaras. Its author Umasvati (according to the Digambaras, Umasvami ) lived about 2,000years ago. This Sutra was one of the most widely and deeply studied works in the past as the number of commentaries on it (about forty) shows. Leaving aside the question whether the Agamas are older or later than the Tattvartha Sutra, Upadhyaya Atma Ram ji has been able to find out from the Agamas passages corresponding to all the individual sutras of the Tattvartha. For his comparison he has chosen the Digambara recension of the Tattvartha, perhaps to indicate that, so far as the fundamental Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ principles are concerned, there is not much difference of, opinion between the Digambaras and the Svetambaras. The passages quoted from the Agamas often have a striking similarity with the sutras of the Tattvartha both in words and meaning. It hardly needs to be added that the present work of Upadhyaya Atma Ram ji is a highly valuable apparatus for Research connected with Jaina philosophy and literature, and as such it will be fully appreciated by scholars working in that direction. * Oriental College, L. LAHORE. S BANARSI DAS JAIN Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA isa anAdi saMsAra-cakra meM paribhramaNa karate hue AtmA ko manuSya janma aura Aryatva bhAva kI prApti ho jAne para bhI zrutidharma kI prApti durlabha hI hai| isa ke atirikta samyagdarzana bhI samyak zruta para hI nirbhara hai| ataeva ukta sarva sAdhana mila jAne para bhI samyagdarzana kI prApti ke liye samyakzruta kA adhyayana avazya karanA cAhiye / __ aba yaha prazna upasthita hotA hai ki ukta prApti ke liye adhyayana karane yogya kauna 2 grantha aise haiM jinako samyakzruta kA pratipAdaka kahA jAe / isakA spaSTa uttara yaha hai ki jina graMthoM ke praNetA sarvajJa athavA sarvajJasadRza mahAnubhAva haiM ve Agama hI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) adhyayana karane yogya haiM / kyoMki jisakA vaktA Apta hotA hai vahI Agama samyagdarzana kI prApti meM kAraNa hotA hai / yadyapi samyagdarzana kI utpatti kSAyika, kSAyopazamika athavA pazamika bhAva para nirbhara hai tathApi samyak zruta ko usakI utpatti meM kAraNa mAnA gayA hai / ataeva siddha huA ki samyak zruta kA adhyayana avazya karanA cAhiye / zvetAmbara-sthAnakavAsI sampradAya ke anusAra samyakazruta kA pratipAdana karane vAle 32 zrAgama hI pramANakoTi meM mAne jAte haiM / ve nimna prakAra haiM: -- 11 aGga, 12 upAGga, 4 mUla, 4 cheda aura 32vAM Avazyaka sUtra | inake atirikta ina AgamoM ke AdhAra se evaM inake viruddha bane hue granthoM ko na mAnane meM bhI ukta sampradAya AgrahazIla nahIM hai / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) ukta zAstroM ke viSaya meM vizeSa paricaya prApta karane ke liye isa viSaya ke jaina aitihAsika graMtha dekhane caahiye| ___ aneka mahAnubhAvoM ne ukta AgamoM ke AdhAra para aneka prakAra ke graMthoM kI racanA kI hai, jinakA adhya. yana jaina samAja meM atyanta Adara aura pUjya bhAva se kiyA jA rahA hai| ina lekhakoM meM se bhI jina mahAnubhAvoM ne AgamoM meM se Avazyaka viSayoM kA saMgraha kara janatA kA paramopakAra kiyA hai una ko atyanta pUjya dRSTi se dekhA jAtA hai aura unake grantha jaina samAja meM atyanta AdaraNIya samajhe jAte haiN| vartamAna grantha tattvArtha sUtra (mokSa zAstra) kI gaNanA unhIM AdaraNIya graMthoM meM hai| isa grantha meM isa ke racayitA ne AgamoM meM se Avazyaka viSayoM kA saMgraha kara janatA kA paramopakAra kiyA hai| isameM tattvoM kA saMgraha samayopayogI tathA sUkSma dRSTi se kiyA gayA hai Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) isake kartA ne AgamoM kI mUla bhASA arddhamAgadhI se viSayoM kA saMgraha kara unako saMskRta bhASA ke sUtroM meM prakaTa kiyA hai / sUtrakAra ne apane graMtha meM jaina tattvoM kA digdarzana vidvAnoM ke bhAvAnusAra saMskRta bhASA meM kiyA / prAyaH vidvAnoM kA mata hai ki tattvArthasUtra ke racayitA kA samaya vikrama kI prathama zatAbdI hai / saMskRta bhASA usa samaya vikasita ho rahI thI / jisa prakAra isa graMtha ke kartA ne isa saMgraha meM apanI anupama pratibhA kA paricaya diyA hai usI prakAra aneka vidvAnoM ne isake Upara bhinna ra TIkAoM kI racanA karake jaina tattvoM kA mahatva pragaTa kiyA hai / aura isa graMtha ko Agama ke samAna hI pramANa koTi meM sthAna dekara isake mahatva ko bahuta adhika bar3hA diyA hai / pUjyapAda umAsvAtijI mahArAja ne jaina tattvoM ko AgamoM se saMgraha kara jaina aura jainaMtara janatA kA bar3A bhArI upakAra kiyA hai / Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa sUtra ko saMgraha hI mAnA gayA hai / yaha grantha sUtrakAra kI kAlpanika racanA nahIM hai / kAraNa ki isa grantha meM jina2 viSayoM kA saMgraha kiyA gayA hai, una saba kA AgamoM meM spaSTa rUpa se varNana hai| ataH svAdhyAya premiyoM ko yogya hai ki ve bhakti aura zraddhApUrvaka jaina Agama tathA tattvArthasUtra donoM kA hI svAdhyAya kareM, jisase bheda bhAva miTa kara jaina samAja unnati ke zikhara para pahu~ca jAve / ___aba rahA yaha prazna ki kyA yaha grantha vAstava meM saMgraha grantha hai ? so AgamoM kA svAdhyAya karane vAle to isa graMtha ko AgamoM se saMgraha kiyA huA mAnate hI haiN| isake atirikta AcAryavarya hemacandrasUri ne apane banAye hue 'siddhahemazabdAnuzAsana' nAma ke vyAkaraNa meM pUjyapAda umAsvAti jI mahArAja ko saMgraha kartAoM meM utkRSTa saMgrahakartA mAnA hai / jaisA ki unhoMne ukta grantha kI svopajJavRtti meM kahA hai| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTo'napena 2 / 2 / 36 utkRSTArthAdanUpAbhyAM yuktA dvitIyA syAt / anusiddhasenaM kvyH| upomAsvAtiM saMgrahItAraH // 36 // svopajJa bRhadvRtti meM bhI ukta AcAryavarya ne ukta sUtra kI vyAkhyA meM kahA hai : "utkRSTa'rthe vartamAnAt anUpAbhyAM yuktAd gauNAnnAmno dvitIyA bhavati / anusiddhasenaM kavayaH / anumallavAdinaM tArkikAH / upomAsvAtiM sNgrhiitaarH| upajinabhadrakSamAzramaNaM vyAkhyAtAraH tasmAdanye hInA ityarthaH // 36 // " __ AcArya hemacandra kA samaya vikrama kI 12 vIM zatAbdI sabhI vidvAnoM ko mAnya hai| Apake kathana se yaha bhalI prakAra siddha ho jAtA hai ki pUjyapAda umAsvAti saMgraha karane vAloM meM sabase bar3hakara saMgraha karane vAle mAne gaye haiM / AgamoM se saMgraha kiye jAne se yaha grantha bhI saMgraha graMtha mAnA gayA hai| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aba prazna yaha upasthita hotA hai ki bhagavAn umAsvAti ne saMgraha kisa rUpa meM kiyA hai ? isakA uttara yaha hai ki isa grantha meM do prakAra se saMgraha kiyA gayA hai| kahIM para to zabdazaH saMgraha hai arthAt Agama ke zabdoM ko saMskRta rUpa de diyA gayA hai aura kahIM para artha saMgraha hai arthAt Agama ke artha ko lakSya meM rakhakara sUtra kI racanA kI gaI hai| kahIM 2 para Agama meM Aye hue vistRta viSayoM ko saMkSepa rUpa se varNana kiyA gayA hai| AgamoM se kisa prakAra isa zAstra kA uddhAra kiyA gayA hai ? isa viSaya ko spaSTa karane ke liye hI vartamAna grantha vidvatsamAja ke sanmukha rakhA jA rahA hai| isakA yaha bhI uddezya hai ki vidvAna loga AgamoM ke svAdhyAya kA lAbha uThA skeN| __isa graMtha meM sUtroM kA AgamoM se samanvaya kiyA gayA hai| isameM pahale tattvArthasUtra kA sUtra, diyA hai Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) phira Agama pramANa, jisase pAThakavarga Agama aura sUtra ke zabda aura arthoM kA bhalI prakAra jJAna prApta kara skeN| yahAM yaha bAta dhyAna dene yogya hai ki isa grantha meM diye hue Agama pramANa AgamoddhAra samiti dvArA mudrita hue AgamoM se diye gaye haiN| yaha grantha itanA mahattvapUrNa hai ki pratyeka vyakti ke svAdhyAya karane yogya hai / vAstava meM yaha tattvArthasUtra Agama granthoM kI kuJjI hai| ataH jina 2 vidyAlayoM, hAIskUloM aura kAlejoM meM tattvArthasUtra pAThyakrama se niyata kiyA huA hai una 2 saMsthAoM ke adhyakSoM ko yogya hai ki vaha sUtroM ke sAtha hI sAtha bAlakoM ko Agama ke samanvaya pAThoM kA bhI adhyayana karAveM, jisase una bAlakoM ko AgamoM kA bhI bhalI bhAMti jJAna ho jAve / kucha loga yaha zaMkA bhI kara sakate haiM ki 'saMbhava Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) hai ki zvetAmbara AgamoM meM tattvArthasUtra ke ina sUtroM kI hI vyAkhyA kI gaI ho / isa viSaya meM yaha bAta smaraNa rakhane kI hai ki jaina itihAsa ke anveSaNa se yaha bAta siddha ho cukI hai ki Agama granthoM kA astitva umAsvAti jI mahArAja se bhI pahale thA isake atirikta tattvArthasUtra aura jaina AgamoM kA adhyayana karane se yaha svataH hI pragaTa ho jAvegA ki kauna kisa kA anukaraNa hai / ataeva siddha huA hai ki AgamoM kA svAdhyAya avazya karanA cAhiye, jisa se samyagdarzana, samyajJAna aura samyakcAritra kI prApti hone para nirvANapada kI prApti ho ske| anta meM AgamAbhyAsI sajjanoM se anurodha hai ki ve kahIM para yadi koI truTi dekheM yA kisI sthala meM AgamapAThoM ke sAtha kiye gaye samanvaya meM kucha nyUnatA dekheM aura una kI dRSTi meM koI aisA Agama pATha ho jisase ki usa kamI kI pUrti ho sake to ve Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) mahAnubhAva hameM avazya sUcita kareM tAki isa grantha kI AgAmI AvRtti meM usakA prabandha kiyA jAve / AzA hai sajjana puruSa hamAre isa kathana para avazya dhyAna deNge| zrI zrI zrI 1008 AcAryavarya zrI pUjyapAda motIrAma jI mahArAja, unake ziSya zrI zrI zrI 1008 gaNAvacchedaka tathAsthavirapadavibhUSita zrI gaNapatirAya jI mahArAja, unake ziSya zrI zrI zrI 108 gaNAvacchedaka zrI jayarAmadAsa jI mahArAja aura unake ziSya zrI zrI zrI 108 pravartakapadavibhUSita zrI zAligarAma jI mahArAja kI hI kRpA se unakA ziSya maiM isa mahattvapUrNa kArya ko pUrNa kara sakA huuN| gurucaraNarajaH sevI jainamuni upAdhyAya AtmArAma Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka sUcanA khAdhyAya ke samAna dUsarA koI tapa nahIM svAdhyAya sarva duHkhoM se vimukta karane vAlA hai [sabhAya savva dukkha vimokkhaNe] priya vijJa puruSo! Apako yaha jAnakara atyanta harSa hogA ki hamane, sAhityaratna jainadharmadivAkara upAdhyAya muni zrIAtmArAma jI mahArAja saMgahIta tattvArthasUtra jainAgamasamanvaya meM se kevala mUla-sUtroM aura mUla Agama-pAToM ko, unase hI punaH sampAdita karAkara, svAdhyAyapremI mahAnubhAvoM ke liye, eka sundara guTakA ke AkAra meM prakAzita kara diyA hai / isa svAdhyAya guTakA meM pUrva prakAzita Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) bRhad grantha kI apekSA, upAdhyAya jI mahArAja ne hamArI prArthanA para itanI aura vizeSatA kara dI hai ki pahale saMskaraNa meM, jahAM zrAgamoM ke kahIM upayogI mAtra AMzika pATha uddhata kiye the, aba vahAM isa guTake meM unakA sampUrNa pATha de diyA hai tathA kaI eka Avazyaka pATha adhika bar3hA diye haiM, tAki svAdhyAya premiyoM ko zrAgama-pAThoM ke adhika parAmarza kA puNya avasara prApta ho sake / isaliye sarvajJa vItarAga praNIta dharma meM abhiruci rakhane vAle pratyeka mahAnubhAva ko, yaha laghu pustakaratna, pratidina ke svAdhyAya ke liye, avazya apane pAsa rakhanA caahiye| gujaramala pyArelAla jaina caur3A bAjAra, ludhiyaanaa| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trividha dharma tivihe bhagavatA dhamme paNNattA, taMjahAsuadhijjhite sujjhAtite sutavassite, jayA suadhijjhitaM bhavati tadA sujjhAtiyaM bhavati jayA sujjhAtiyaM bhavati tadA sutavassiyaM bhavati, se suadhijjhite sujjhAtite sutavassite sutakkhAte NaM bhagavatA dhamme paeNatte / TIkA-'tivihe' ityAdi spaSTaM, kevalaM bhagavatA mahAvIreNetyevaM jagAda sudharmasvAmI jambUsvAminaM pratIti, suSTu-kAlavinayArAdhanenAdhItaM-gurusakAzAt sUtrataH paThitaM svadhItaM, tathA suSTha-vi Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) dhinA tata eva vyAkhyAnenArthataH zrutvA dhyAtam-- anaprekSitaM, zrutamiti gamyaM sudhyAtam, anuprekSaNAbhAve tattvAnavagamenAdhyayanazravaNayoH prAyo. 'kRtArthatvAditi, anena bhedadvayena zrutadharma uktaH, tathA suSTu-iha zokAdyAzaMsArahitatvena tapasyitaM-- tapasyanuSThAnaM, sutapasyitamiti ca cAritradharma ukta iti, trayANAmapyeSAmuttarottarato'vinAbhAvaM darzayati-'jayA' ityAdi vyaktaM, paraM nirdoSAdhyayanaM vinA zrutArthApratIteH sudhyAtaM na bhavati, tadabhAve jJAnavikalatayA sutapasyitaM na bhavatIti bhAvaH, yadetat-svadhItAditrayaM bhagavatA varddhamAnasvAminA dharmaH prajJaptaH 'se'tti sa vyAkhyAtaH--suSThuktaH samyagajJAnakriyArUpatvAt, tayozcaikAntikAtyantikasukhAvandhyopAyatvena nirupacaritadharmatvAt, sugatidhAraNAddhi dharma iti uktaM ca-- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) 'nANaM payAsayaM soho tavo saMjamo ya guttikro| tiNhapi samAroge mokkho jiNasAsaNe bhnniyo|' zAnaM prakAzakaM zodhakaM tapaH saMyamastu guptikaraH / prayANAmapi samAyogo mokSo jinazAsane bhaNitaH // nnmitivaakyaalNkaare| sutpsyitmiticaaritrykt| - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "6 svAdhyAya kA mahAphala ka suyassa zrArAhaNyAe NaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? su0 annANaM khavei na ya saMkilissai // 24 // uttarAdhyayana sU0 adhya0 26 sajbhASaNaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? sa0 nANAvaraNijaM kammaM khavei // 18 // uttarA0 a0 26 sajjhAe vA niutteNaM savvadukkhavimokkhaNe uttarA0 a0 26 gA0 10 sajjhAyaMtra to kujA savvabhAvavibhAvaNaM- uttarA0 a0 26 gA0 37 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mahAtapa hai bArasavihammivi tave, bhitaravAhire kusala diTThe / nava niviya hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 126 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyavAda isa pustaka ke saMzodhana kArya meM paMDita muni zrI hemacandrajI mahArAja ne vizeSa bhAga liyA hai| etadartha paNDitajI mahArAja kA dhanyavAda kiyA jAtA hai| nivedaka gujaramala jaina Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammati patra suprasiddha zrImAn paM0 haMsarAja jI zAstrI prastuta grantha tattvArthasUtra jainAgamasamanvaya svanAmadhanya upAdhyAya muni zrI zrAtmArAmajI kI projjvala pratibhA tathA unake dIrghakAlIna satata jainAgamAbhyAsa kA sucAru phala hai / Apa zvetAmbara jainadharma kI sthAnakavAsI sampradAya meM eka dvitIya vidvAn hai / yadyapi Aja taka Apane jainadharma se saMbandha rakhane vAlI kaI eka maulika pustakeM likhIM tathA kaI eka jaina AgamoM kA subodha hindI bhASA meM anuvAda bhI kiyA tathApi prastuta graMtha ke saMkalana dvArA zrApane sAhitya - premI jaina tathA jainetara sabhya saMsAra kI jo amUlya sevA kI hai usake liye Apako jitanA bhI dhanyavAda diyA jAya utanA hI kama hai / ApakA yaha saMgraha tatvajJAna ke jijJAsutroM kI abhilASA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrti ke liye to paryApta hai hI, parantu bhAratIya tattvajJAna kI aitihAsika dRSTi se gaveSaNA karane vAle vidvAnoM ke liye bhI yaha bar3e mahatva kI vastu hai / . jainatatvajJAna ke saMskRta vAGmaya meM tatvArthasUtra kA sthAna sabase UcA hai| jaina tatva jJAna viSayaka saMskRta bhASA kA yaha pahalA hI grantha hai / janadharma ke pratyeka sampradAyakA isa ke liye bahumAna hai / yahI kAraNa hai ki zvetAmbara aura digambara AmnAya ke sabhI vidvAnoM ne, apanI 2 yogyatA ke aMnusAra isa para aneka bhASya vArtika aura vizada TIkAe~ likhakara apane svatva evaM zraddhA kA paricaya diyA hai| tatvArthasUtra ke praNetA vAcakavarya umAsvAti bhI apanI kakSA ke eka hI vidvAn hue haiM / jaina vidvAnoM meM tattvajJAna / sambandhI saMskRta racanA meM sabase agrasthAna inhIM ko hI : prApta huA hai / inhoMne apanI ukta racanA meM aAgamoM meM rahe hue samagra jainatattvajJAna ko prAMjala saMskRta bhASA meM jisa khUbI se saMgrahIta kiyA hai vaha unake praur3ha pANDitya, jainAgama Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayiNI unakI gambhIragaveSaNA aura lokottara pratibhA camakAra ke liye hI aAbhArI hai / prastuta grantha meM tattvArthasUtrAntArgata sUtroM kI racanA jinara Agama-pAThoM ke AdhAra para kI gaI hai una sabhI aAgama-pAThoM kA upayogI aMza una2 sUtroM ke nIce uddhRta kara diyA gayA hai| kahIM 2 para to tattvArtha ke mUla sUtra aura Age ke mUlapATha maM akSarazaH samAnatA dekhane meM AtI hai / kevala bhASA ke uccAraNamAtra meM hI antara hai tathA zabdazaH aura bhAvaza sAmya to prAya: hai hii| isase vAcakaumAsvAtijI kI ukta racanA kA mUla jainAgamoM ke sAtha kitanA gaharA sambandha hai isa bAta ke nirNaya ke liye kisI pramANAntara ke DhUDhane kI zrAvazyakatA nahIM rhtii| munijI ke isa samanvaya rUpa saMkalana ko dekhakara merI to yaha dRr3ha dhAraNA hA gaI hai ki tatvArthasUtroM kI AdhArazilA nissandeha prAcIna zvetAmbara paramparA meM upalabdha jainAgama hI hai / mere vicAra meM tatvAtha kA yaha aAgamasamanvayasAmpradAyika Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) vyAmoha ke kAraNa andhakAra meM rahe hue bahuta se vivAdAspada upayogI viSayoM kI gutthI ko sulajhAnemeM bhI saphala siddha hogA / evaM tattvArthasUtra para viziSTa zraddhA rakhane vAle vidvAnoM kI usake (tattvArthasUtra ke ) mUla srotarUpa jainAgamoM kI tarafa abhiruci bar3hane kI bhI isase pUrNa AzA hai / merI dRSTi meM tattvArthasUtra hI eka aisA grantha hai jo jainadharma kI sabhI zAkhAoM ko binA kisI hicakicAhaTa ke mAnya ho sakatA hai / isaliye isa mUlya pustaka kA sucAru rUpa se sampAdana kara ke usakA pracAra karanA cAhiye / anta meM muni jI ke isa upayogI aura sucAru samanvaya kA abhinandana karatA huA maiM unase sAgraha prArthanA karatA hU~ ki jisa prakAra unhoMne isa kArya meM saba se prathama zreya prApta kiyA hai usI prakAra ve tatvArtha ke sAMgopAMga sampAdana meM bhI sabase agrasara hone kA stutya prayAsa kareM / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PROF. DR. M. WINTERNITZ XIX, CECHOVA 15, Prague, Czechoslovakia. October 26th 1936. THE SECRETARY, OFFICE OF JAIN BARADARI, RAWALPINDI CITY, India/Punjab. Dear sir, I am greatly obligod to you sending me a copy of tho Tattvarth-Sutra-Jainagamasaman vaya edited by the Upadhyaya Sri Atma Ram. This famous manual of Jaina Philosopliy and ethics by the great Umasvati, in its boautiful new garb will certainly attract many readers who wish to be introducod into the Jainagama. Yours Faithfully, M. WINTERNITZ. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WORLD CONFERENCE For International Peace Through Religion. (Formerly Universal Religious Peace Conference.) "ECCLEPAX, NEW YORK." October, 28, 1936. KEVRA MALL JAIN, SECRETARY JAIN BARADARI, Rawalpindi City, INDIA, PUNJAB. Dear Sir, Thank you very much for the book of Tattavartha Sutra, edited by Uphadhaya Atma Ram Ji, Maharaj, which was received a few days ago. We greatly appreciate this courtesy and have placed the book in our library. Cordially Yours HENRY A. ATKINSON, GENERAL SECRETARY. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HAMBURGIFCHE UNIVERFITAT Senior Fur Kultur Und CEFCHICHTE INDIENS. HAMIURG, 9TH NOVEMBER, 1936. MR. KEVRA MALL JAIN, Secretary, Jain Baradari, RAWALPINDI CITY. Dear Mr. Jain, I duly received a copy of the Tattavaitha Sutra edited by Upadhyaya Shri Atmaram Ji and want to express my best thanks for the same which please convey to the Upadhyaya Maharaj. "His book is not only excellenty printed and can thus serve as a model volume to most printers of your country, but above all shows a great learning and intimate knowledge of the Agamas and is worth of being studied by all those who want to go back to the sources of Jain Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) ism. For there cannot be any doubt that Umasvati based his Sutras upon the prakrit texts. The fact that these, though belonging to the Svetambaras, have been selected to illustrate the Digambara recension of the Tattvartha, seems most suitable to promote the harmony between both those creeds." With best wishes, I am Yours Sincerely, Dr. W. Schubring, PROFESSOR. phargyusana va viliMgDana kaoNlija traimAsika patrikA Tattavartha-Sutra. Jainagamasamanvayah Edited by Upadhyaya Jain Muni Atma Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( E ) ramaji; published by Chandrapatiji Suputri (daughter) of Lala Sher Sinhji Jain Rohtak; Feb 1936. Tattvartha Sutra or Tattvarthadhigama Sutra is a very important manual in Sanskrit on Jain philosophy composed in Sutra style by the well-knowri Jain writer Umasvati. The authoritativeness of the manual is recognised by both the sects, the Svetambaras as well as the Digambaras, although the versions recognised by each of these sects are not without variations in the total number of Sutras as well as in the readings of individual Sutras, Similarly, there seems to be a difference of opinion regarding the authorship of the Bhashya on the Sutras Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (Po) The special and the most attractive and useful feature of this edition is that the Editor has added after each Sutra the original passages in Ardhamagadhi Prakrit from the Jain Sacred Works- the passages which according to the editor formed as it were the basis for the Sutras composed by Umasvati. The editor has taken care to give references to the editions of the agama works published by "Agamoddhra Samiti". Those who have the experience of editing works which require passages to be traced to the original sources can very well understand and appreciate not only the vast erudition of the learned edi. tor but also the patient and laborious task which the editor must have willingly sub Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitted himself to. The editor has also given in an appendix a comparative statement of the Sutras admitted by the Digambaras as well as the Svetambaras. * The prosent edition is printed in a very clear type and is very good, handy, pocket size edition with attractive binding and we have great pleasure in recommending it to students of Jainism. We have no doubt that it will be specially welcomed by all students of Jain Philosophy who desire to go to the original sources. P. V. BAPAT. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) paM0 sukhalAlajI, pro. hindU yunivarsiTI, banArasa zrApakA tattvArtha viSayaka guTakA milA, tadartha kRtajJa huuN| isakI bAhya racanA aAkarSaka hai, para maiM to isake pIche to zrApakA Antarika svarUpa viSayaka prayatna hai, usakA vizeSa zrAdara karatA huuN| kyoMki isa prayatna se tattvArtha ke aitihAsika aura tulanAtmaka abhyAsiyoM ko bahuta kucha madada milegii| zrApakA yaha samanvaya mere lie bar3A hI santoSaprada hai / jisa eka pariziSTa meM samagra zrAgamoM aura tattvArtha sUtroM kA samanvaya tolana karane kA svapna cirakAla se thA, vaha vastu vinA prayatna se anyasAdhita sAmane dekhakara bhalA kise aAnanda na hogA ? ataeva merI vizAla aura mAdhyamika yojanA ke eka aMza ke pUraka rUpa se Apake prayatna kA savizeSa aAdara karanA mere lie to svabhAva se hI prApta hai / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) paM0 becaradAsa jI dozI, bhU0 pU0 pro0 gujarAta vidyApITha (ahamadAbAda) AgamoM ke mUla meM tatvArthasUtra sambandhI jo sAmagrI pAI, vaha saba isa saMgraha meM saMgRhIta kara dI hai / prAyaH aneka sthAnoM meM to tatvArtha ke mUla sUtroM aura prAgamoM ke mUla pATha ke bIca zabdazaH aura arthazaH sAmya dRSTigocara hotA hai|......" tulanAtmaka dRSTi se abhyAsa karane vAloM ke lie to yaha saMgraha khAsa taura para upayogI siddha hogA |""aaagm svAdhyAyI samanvayakAra zrImAn upAdhyAya AtmArAmajI munivara ke hRdaya ko jahAM taka maiM samajha sakA hU~, vahAM taka mujha para unake samadRSTi guNa kI hI adhikAdhika chApa hai / aura isI dRSTi se maiM unake isa saMgraha kA prayojana dhArmika samabhAva ko utpanna karanA evaM adhikAdhika puSTa karanA hI samajhatA hU~, jo mere lie to solahoM Ane santoSakAraka hai| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) . jaina itihAsika ke prakhara abhyAsI vidvAn paM0 nAthUrAma jI premI, bambaI . yaha eka bilkula naI cIja hai / tatvArtha sUtra jainAgamoM para se kisa prakAra saMgRhIta huaA hai, yaha dRSTi isa se prApta hogI aura jaina sAhitya ke vikAsa krama ko samajhane ke lie yaha bahuta upayogI hogaa.....| kaviratna upAdhyAya jaina muni zrI amaracandrajI aApakI isa zodha ne bhAratIya sAhitya meM jainAgamoM kA mastaka UMcA kara diyA hai / tattvArtha sUtra para Aja ke itihAsa meM isa prakAra kA tulanAtmaka prayatna kabhI nahIM huaa| suvistRta Agama sAhitya meM se pratyeka sUtra kA udgama srota DhUMDha nikAlanA, vastutaH ApakA hI kAma hai / ApakI yaha amara kRti yuga yuga ciraJjIvI rahe ....... / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) suprasiddha jaina vidvAn muni zrI vidyAvijayajI tatvArtha sUtra para kyA abhiprAya likhU ? aise sAmAnya tAtvika grantha ko |js sundaratA ke sAtha nikAlA hai, usako dekhakara hara kisI ko prasannatA hue binA nahIM raha sakatI / khAsa kara. pratyeka sUtra kA, pAlAmA ke pATha ke sAtha jo samanvaya kiyA gayA hai, vaha suvarNa meM sugandha ke samAna hai| zatAvadhAnI paM0 zrI saubhAgyacandra jI, 'santabAla' ___ mujhe kahanA par3egA ki yaha prayatna atyanta sundara hai aura nUtana hai / sAhityika evaM aitihAsika dRSTiM se bAja jaina sAhitya kI khoja jo pAzcAtya evaM paurvAtya vidvAna kara rahe haiM, unako isa kRti se bahuta sahAyatA milegii| ataeva jaina itihAsa meM yaha kRti amara aAdhAra rUpa hai / "....." Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) jainazAstrAcArya Azukavi paM0 zrI ghAsIlAlajI mahArAja ApakA sarvAGga sundara tatvArtha samanvaya nAmaka grantharatna dekhakara atIva Ananda prApta huA / zrAgama sAhitya ke athAha samudra kA Apane buddhi rUpa merudaNDa se mathana kara yaha grantharatna Apane nikAlA hai / prastuta grantharatna ke adhyayana, manana, evaM tadanukUla zrAcaraNa tathA pracAra karane se jainazAsana kI atIva utkRSTa prabhAvanA hogI / bAbU kIrtiprasAdajI jaina bhU0 pU0 adhiSThAtA jaina gurukula gujarAnavAlA ( paMjAba ) Apane tatvArtha sUtra ke saba sUtroM ke mUla sthAna khUba DhUMDha nikAle haiM | ApakA parizrama atIva sarAhanIya hai / digambara aura zvetAmbara mAnyatA'nusAra jo sUtroM meM nyUnAdhikatA hai, usako bhI bar3I khUbI ke sAtha anta meM dikhA diyA hai / mahArAja zrI kI zrAgamasambandhI jAnakArI kA yaha eka acchA namUnA hai | Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkti 14 zuddhi patra azuddhi zuddhi udde0 carittArAhaNa carittArAhaNA sU08 maNaM0 za0 za08 iyi attha pavviA puvviA iya atthu eKIRew xxx x.. 71 sapA khadhe samA khaMdhe dIvagesu dIvaNesu raNANa gANaM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkti - azuddhi * zuddhi guNA asakhi asaMkhi niMggoe niggoe khovasama khovasame laddhA laddhI gavasagA gavesaNA 2028m Morx or bitae bitie aMtovaTThA aMtovaTTA atikhahA atikhuhA paDhaviM puDhaviM ruppiNAma ruppiNAmaM paMcayaegUNa paMcaya egaNa gaNa gUNa dasahA ubhava dasahA u bhava Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) paMkti azuddhi zuddhi accattA accuttA ANAi ANAI 67 Aur x 8 x wa kevajya kevaiyaM vimaNAI vimANAI 338 33 azuddhi zuddhi saNakumAre saNaMkumAre 14 41 saMjate saMjutte khaddakA khuddakA jaMtanA jatUnA sthAnAbhyamanayA sthAnAbhyAmanayorvA 25 24 kampa kampA 132 133 136. 4142 in si Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha paMkti in w 156 160 n 163 181 is an azuddhiH zuddhi jjavayAe jjuyayAe samaNe samaNo posahA posaho uccayaM duccayaM asara asaraNA vikta vivikta sa jjhae sajjhAe antamuhuttaM aMtomuhuttaM labu lAbu 186 162 go on or khala khalu 203 204 207 211 or an a 212 saMkhyA saMkhA nidazya nirdezya uvavAia uvavAiaM oraliya orAliya aNAdavveNaM aNNadavveNaM 227 228 o uz Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkti zuddhi 231 azuddhi 25 veyaraNatti veyaraNitti 24 243 247 x xor or two dariNa duriNa 253 ThANaMga ThANAMga 258 eyaM rAyaM 256 56 256 , 10 maNNaraNAmaNuNuimaNNuNNAmaNNuNAI 263 14 a0 . a07 __pariziSTa naM0 3 kA zuddhi patra pRSTha di0 sU0 naM0 azuddhi zuddhi 20 40 jyekayAga jyekayoga pRSTha zve0 sU0 naM0 azuddhi zuddhi 42 tavye tatvye Page #47 -------------------------------------------------------------------------- Page #48 -------------------------------------------------------------------------- Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyavAda isa tattvArthasUtra jainAgama samanvaya kI dvitIyAvRtti ko zrImatI ratnadevI jI (dharmapatnI svargIya lAlA labbhUrAma sarrApha pharma lAlA totAmala tilakarAma jaina sarrApha ludhiyAnA) apane svargIya patijI kI smRti meM nija vyaya se chapavA kara prakAzita kara rahI haiN| pratyeka mahAnubhAva ko inakA anukaraNa karanA caahiye| nivedikAdevakIdevI jaina mukhyAdhyApikA jaina garlsa skUla ludhiyaanaa| Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargIya lA0 labbhUrAmajI sarrApha ApakI dharmapatnI ne ApakI pavitra smRti meM yahe pustaka prakAzita kI hai| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra - jainAgama samanvayaH / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH // 1 // nAdaMsaNissa nANaM nANeNa vinA na hunti caraNaguNA / aguNissa natthi mokkhonatthi amokkhassa nivvaannN|| utta0 a0 28 gA0 30 sammadaMsaNe duvihe paNNatte / taM jahA-NisaggasammaiMsaNeceva abhigamasammaiMsaNe ceva / NisaggasammaiMsaNe duvihe paeNatte / taM jahA-paDivAI ceva apaDivAI ceva / abhigama mammaiMsaNe duvihe paNNatte / taM jahA--paDivAI ceva apaDivAI cev| sthA0 sthAna 2 udde0 1 sU070 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prthmo'dhyaayH| tivihe samme pagaNataM / taM jahA-nANasamme, dasaNasamme, carittasamme / sthA0 sthAna : uddeza 4 sU0 166 duvihe gANe paNNatte / taM jahA--pacakve ceva parokarave caMba / paccamgve NANe duvihe paNNatte / taM jahA-kevalAgANe Nava NokevalaNANe cavara / kevalaNANe duviha paramAte / taM jahAbhavatthakevalaNANaM catra siddha kevalagANe cava 3 / bhavatthakavalaNANe duvihe paNNale / taM jahA-sajogibhavattha kevalaNANe cava ajogibhavatthakevalaNANa cava 4 / sogibhavatthakevalaNAgA duvihe paNNatte / taM jahA-paDhamasamayamajogibhavatthakevalaNAgA ceva, abaDhamasamayasajogibhavatthakevalaNANe ceva 5 / aDyA carimasamayasajAgibhavatthakavalaNANe ceva acarimasamayasajogibhavattha kevalaNANe cava 6 / evaM yajogibhavatthakevalaNANe vi7-8 siddhakavalaNANe duvihe pnngaatte| taM jahA-yaNaMtarasiddhakaMvalaNAgo caiva paraMpamiddha kevalaNAga ceva 6 / aNaMtargamaddha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArthasUtrajainAgamasamanvaye mokkhamaggagaI tazca, suNeha jiNabhAsiyaM / caukAraNasaMjuttaM, nANadaMsaraNalakkharaNaM // kevalaNANeduvihe penntte| taM jahA-ekkANaMtarasiddhakevalaNANe aNekkANaMtarasiddha kevalaNANe ceva 10 / paraMparasiddhakaMvalaNANe duvihe paNNatte / taM jahA-ekaparaMparasiddhakevalaNANe ceva aNekkaparaMparasiddhakevalaNANe ceva 11 / NokevalaNANe duvihe paeNatte / taM jahA-aohiNANe ceva maNapajavaNANe ceva 12 / zrohiNANe duvihe paNNatte / taM jahA-bhavapaccaie ceva khatro. vasamie cev13| dorahaM bhavapaccaie prnntte| taM jahA-devANaM ceva neraiyANaM ceva 14 / doNiM khagrovasamie paNNatte taM jahA-maNussANaM ceva paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ceva 15 / maNapajavaNANe duvihe paNNatte / taM jahA-ujjumati ceva viulamati ceva 16 / parokkheNANe duvihe penntte| taM jahA. AbhiNibohiyaNANe ceva suyanANe ceva 17 / aAbhiNibohiyaNANe duvihe paNNatte / taM jahA-suyanissie ceva asuya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / nANaM ca daMsaNaM ceva, caritaM ca tavo tahA / esa maggu ti paraNatto, jirohiM varadaM sihiM // nissie ceva 18 | suyanissie duvihe pAte / taM jahAzratthoggahe ceva baMjaragoggahe caitra 16 / suyanissite vi emeva 20 / sunA duvihe patte / taM jahA - graMgapaviSThe ceva aMgabAhiraM ceva 21 | aMgabAhire duvihe paNNatte / taM jahAzrAvassae caiva zrAvasyavairite caitra 22 | zrAvastayavatiritte duvihe patte / taM jahA -kAlie caiva ukkA lie caiva 23 // sthA0 sthAna ra udde0 1 sU0 71. duvi me patte / taM jahA - suyadhamme cetra caritamme cetra / suyadhamme dubihe patte / taM jahA - suttamuyadhammaM cetra tthasuyadhamme caiva / carittadhamme duvihe paNNatte / taM jahAAgAracaritamme caiva gragugAracaritamme ceva / / ' duvihe saMjame patte / taM jahA sarAgasaMjame caiva vIta* 'gugAracarittadhamme duvihe patte' ityapi pAThAntaram / 5. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthamUtrajainAgamasamanvaye nANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM ca tavo tahA / payaM maggamaNuppattA,jIvA gacchanti soggiN|| utta0 a0 28 gA0 1-3 gagasaMjame ceva / sarAgasaMjame duvihe paNNatte / ta jahA-suhumasaMparAyasarAgasaMjame ceva bAdarasaMparAyasarAgasaMjame ceva / suhumasaMparAyasarAgasaMjame duvihe paNNatte / ta jahA-paDhamasamayasuhumasaMparAyasarAgasaMjame caiva apaDhamasamayamu0 / athavA caramasamayesu0 acarimasamayesu0 / avA muhumasaMparAyasarAgasaMjame duvihe paNNatte / ta jahA-saMkilesamAgAe ceva visujjhamANae ceva / bAdaramaMparAyasarAgasaMjame duvihe paNNatte / ta jahA-par3hamasamayabAdara0 apaDhamasamayabAdarasaM0 / ahvA carimasamaya0 acarimasamaya aDvA vAyarasaMparAyasarAgasaMjame duvihe pnnnntte| na jahA-paDivAti ceva apaDivAti ceva / vIyarAgasaMjame duvihe pnnnntte| tajahA-uvasaMtakasAyavIyarAgasaMjame ceva khINakasAyavIyarAyamaMjame cev| uvamaMtakamAyavIyagagamaMjame duvihe pnngte| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam // 2 // tahiyANaM tu bhAvANaM. sagbhAve upasaNaM / bhAveNaM sahahantassa sammataM taM viyAhiyaM // u0 pra0 28 gA0 15 O taM jahAM paDhamasamayauvasaMtakasAyavIyarAgasaMjameM caiva paDhamasamayauva0 / brahvA carimasamaya carimamamaya0 / strIraNakamAyatrIyarAgasaMja meM duvihe paNa te / taM jahA cha umatthavIka mAyavIyarAgasaMjameceva kevalikhI eka sAyavIyarAgamaM jame caiva / umattharavINaka sAyavIyarAgamaMjameM duvihe patte / na jahA-mayaMbuddhaumattharavINa kasAya0 buddhabohiyala umastha / sabuddhala umattha 0 duvihe patte / taM jahA padamasamayapadamamamaya havA carimasamaya gracagmimamaya / kevalivINukasAyavItarAgaja vihe patte / taM jahA majIgikeca likhINakamAya jogikevattivIka sAyavIyarAga0 / majogi keva likhIeka sAyamaM jame duhi pAne taM jAya ~ Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / - tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye tannisargAdadhigamAdvA // 3 // sammaiMsaNe duvihe parANatte / taM jahA-NisaggasammaiMsaNe ceva abhigamasammaiMsaNe ceva // sthA0 sthAna 2 u0 1 sU0 70 apaDhamasamaya0 / avA carimasamaya0 acarimasamayaH / ajogikevalikhINakasAya0 saMjame duvihe paNNatte / ta jahApaDhamasamaya0 apaDhamamamaya / avA carimasamaya0 acarimasamaya0 // sthA0sthAna 2 udda0 1 sU0 72. kativihA NaM bhaMte ! pArAhaNA paNNattA ? goyamA ! tivihA yArAhaNA paNNattA / ta jahA-nANArAhaNA daMsaNAgahaNA carittArAhaNA / NANArAhaNA NaM bhaMte ? kativihA pagaNattA ? goyamA ! tivihA paNNattA / ta jahA-ukkosiyA majjhimA jahannA / daMsaNArAhaNANaM bhaMte ? evaM ceva tivihAvi, evaM carittArAhaNAvi / / jassaNaM bhaMte ? ukkomiyA NA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / jIvAjIvAsravabandhasaMvara nirjarAmo w nAstattvam // 4 // NArAhaNA tasma ukkosiyA daMsaNArAhaNA, jassa ukkosiyA daMsaNArAhaNA tassa ukkomiyA gANArAhaNA ? goyamA ! jassa ukkosiyA khANArAhaNA tassa daMsaNArANA ukkosiyA vAgrajahanna ukkosiyA vA / jassa puraNa ukkosiyA daMsaNArAiNA tassa nANArANA ukkosA vA jahannAvA jahannamaraNukosAbA / jassaraNaM bhaMte ? ukkomiyA nANArAhaNA tassa ukkosiyA caritArANA jassukosiyA caritArANA tassukosiyA khANArAhaNA, jahA ukkosiyA khANArAhNAya daMsaNArAharaNAya bhaNiyA tahA ukkomiyA nANArAiNAya ya caritAraNAya bhaNiyavvA / jassa gaM bhaMte ! ukkosiyA daMsaNArANA tassukosiyA caritArANA jassukomiyA caritArAhaNA tassukkosiyA daMsaNArAhaNA ? goyamA ? jassa ukkomiyA daMsaNArAhaNA tassa caritArAha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye nava sabbhAvapayatthA paraNatte / taM jahA-jIvA ajIvA purANaM pAvo pAsavo saMvaro nijarA baMdho mokkho|| sthA0 sthAna 6 sU0 665 ukkosA vA jahannA vA ajahannamaNukkosA vA / jassa puNa ukkosiyA carittArAhaNA tassa daMsaNArAhaNA niyamA ukkosA / ukkosiyaM NaM bhaMte ? NANArAhaNaM aArAhettA katihiM bhavaggahaNehiM sijhati jAva aMta kareMti ? goyamA ! atthegaie teNeva bhavaggahaNe NaM sijhaMti jAva aMta kareMti / atthe gatie docceNaM bhavaggahaNe gaM sijhaMti jAva aMta kareMti / atthegatie kapyovaesu vA kapAtIesu vA uvavajjati / ukkosiyaM NaM bhaMte ! daMsaNArAhaNaM pArAhetA katihiM bhavaggahaNehiM evaM ceva ukkosiyaeNaM bhaMte ! carittArANaM pArAhettA evaM ceva, navaraM atthegatie kapyAtIya esu uvavajjaMti majhimiyaM NaM bhaMte ! NANArAhaNaM pArAhettA katihiM bhavaggahaNehiM mijhati jAva aMta karati ? goyamA ? attheganie Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prthmo'dhyaayH| naamsthaapnaadrvybhaavtstnnyaasH||5|| jattha ya ja jANejA nikkhevaM nikkhive niravasesaM / jatthavi a na jANejA caukkagaM nikkhive tattha // zrAvassayaM cauvihaM pgnntte| taM jahA-nAmAvassa. yaM ThavaNAvassayaM davAvassayaM bhAvAvassayaM ||anu0suu0 pramANanayairadhigamaH // 6 // docce NaM bhavaggadaNegaM mijjhai jAva aMtaM kareMti ta ccaM puNa bhavaggahaNaM nAikkamai, majhimiyaM bhaMte ! daMsaNArAhaNaM pArAhettA evaM ceva, evaM majjhimiyaM carittArANaM pi / janniyannaMbhaMte ? nANArAhaNaM pArAhettA katihiM bhavaggahaNehi sijhaMti jAva aMtaM kareMti ? goyamA ! atthegatie tacceNaM bhavaggahaNemaNaM mijjhai jAva aMtaM karei sattaTTa bhavaggahaNAI puNa nA ikkamai / evaM damaNArAdaNaM pi evaM carittArAhaNaM pi / / bhaga0 za0 udde010 sUtra 355 / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye davvANa savvabhAvA,savvapamANehiM jassa uvaladdhA / savvAhiM nayavihIhiM, vitthArarui tti nAyavvo // uttarA0 a0 28 gAthA 24 nirdezasvAmitvasAdhanAdhikaraNasthitividhAnataH // 7 // 1samagrapAThastvayam se kiM taM ubagghAya nijjuti aNugame ? imAhiM dohiM gAhAhiM aNugaMtavyo / ta jahA-uddese 1 niddese a 2 niggame 3 khetta 4 kAla 5 puriseya 6 kAraNa 7 paccaya 8 lakkhaNa 6 nae 10 samoyAraNAgumae 11||133 / / kiM 12 kaivihaM 13 kassa 14 kahiM 15 kesu 16 kahaM 17 kicciraM havai kAlaM 18 kai 16 saMtara 20 maviradiyaM 21 bhavA 22 garisa 23 phAsaNa 24 nirutti 25 // 134|| setaM uvagghAya nijjutti annugme| mR0 151 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / nidese purise kAraNa kahiM kesu kAlaM kaivihaM // anu0 sU0 151 satsaMkhyA kSetrasparzana kAlAntarabhA 13 vAlpabahutvaizca // 8 // se kiM taM game ? navavihe paNNatte / taM jahA - saMtapayaparUvaNyA 1 davvapamANaM ca 2 khitta 3 phusaraNAya 3 kAloya 5 aMtaraM 6 bhAga 7 bhAva = appA bahu ceva / anu0 sU0 80 matizrutAvadhimanaH paryaya kevalAni jJAnam // 6 // paMcavihe gANe paNatte / taM jahA - zrAbhiNibohigANe suyaNANe zrahiNANe maraNapajjavaNANe kevala - gANe // nandi 1 sthA0 sthAna 5 udde0 3 sU0463, anu0 sU0 1, bhagavatI zataka 8 udde0 2 sU0 318 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 tattvArtha sUtra jainAgamasamantraye tatpramANe // 10 // Adye parokSam // 10 // pratyakSamanyat // 12 // se kiM taM jIvaga rApyamANe ? tivihe parAgate / taM jahA - gANaguNappamANe iMsaNaguNaSpamANe- carita guNappamANe / granu0 sU0 144. duvihe nANe paraNatte / taM jahA - paccakkhe ceva parokakhe ceva 1 / paJcakkhe nANe duvihe paNNatte / taM jahA - kevalaNANe ceva gokevalaNANe ceva 2 | gokevalaNANe duvihe paNNatte / taM jahA - zrohigANe ceva maNapajjavaNANe ceva / parokkhe gANe duvihe paNNatte / taM jahA - AbhiNibohiyaNANe ceva, suyaNANe caitra / sthA0 sthAna ra udde0 1 sU0 71 .......... Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / matiH smRti: saMjJA cintA'bhinibodha ityanarthAntaram // 13 // 65. IhA apoha vImaMsA maggaNA ya gavesaNA / sannA saI maI pannA savvaM zrabhiNibohizraM // nandi0 0 pra0 matijJAnagAthA 80 tadindriyA'nindriyanimittam // 14 // se kiM taM paccakkha ? paccakkhaM duvihaM parANattaM / taM jahA - indiyapaccakkhaM noindiyapaJcakkhaM ca / nandi0 3 anu0144. avagrahehAvAyadhAraNAH // 15 // se kiM taM sunissi ? cauvvihaM parANattaM / taM jahA - 1 uggahe 2 IhA 3 avAo 4 dhAraNA / nandi0 27 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye bahubahuvidhakSiprAniHsRtAnuktadhruvANAM setarANAm // 16 // chavihA uggahamatI praannttaa| taM jahA-khippamogirahai bahumogirahai bahuvidhamogirahai dhuvamogirahai aNisliyamogirahai asNdiddhmogiehi| chavihA IhAmatI parANattA / taM jahA-khippa. mIhati bahumIhati jAva asaMdiddhamIhati / chavidhA avAyamatI parANattA / taM jahA-khippamaveti jAva asaMdiddha aveti / chavihA dhAraNA parANattA / taM jahA-bahudhAreti porANaM dhAreti duddharaM dhAreti a. NissiyaM dhAreti asaMdiddhaM dhAreti / sthA0 sthAna 6, rasU0 510 jaM bahu bahuviha khippA aNissiya nicchiya dhuveyara vibhinnA, puNaroggahAdo to taM chattIsa ttisayabhedaM / iyi bhAsayAreNa rhaa| chahamAhati jAla taM jahA-sA paNantA - a. mIhAtamatI pApa chabihA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / arthasya // 17 // se kiM taM t ? atyuggahe chavihe paraNatte / taM jahA- soindiyatyugrAhe, cakkhidiya atyuggahe, dhAriNadityuggahe jimmidiyaatyuggahe, phAsiMdiyatthurA, noindriyatthaggahe // nandi 0 30 -- vyaJjanasyAvagrahaH // 18 // na caturanindriyAbhyAm // 16 // suyanissie duvihe paNante / taM jahA - andhogahe va vaMjaNovaggahe caiva // sthA0 sthAna 2 udde0 1 0 71 se kiM taM vaMjaraguggahe ? baMjaraguggahe cauccihe paNNatte / naM jahA- soindiyavaMjaraguggahe, ghANidiyapaMjaraguggahe, jimbhidiyavaMjaraguggahe, phAsiMdiyavaMjaguggahe se taM vaMjaraguggahe // nandi0 26 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye zrutaM matipUrvaMdva canekadvAdazabhedam // 20 maIpudhvaM jeNa sunaM na maI pavitrA || nandi0 sU0 24 taM jahA - aMgapavi IS suyanANe duvihe paraNatte / ceva aMgavAhire caiva // sthA0 sthAna 2, udde0 1, sU071, se kiM taM gapaviddhaM ? duvAlasavihaM parANattaM / taM jahA - 1 AyAro 2 suyagaDe 3 ThANaM 4 samavAo 5. vivAhapattI 6 nAyAdhammakahAo 7 uvAsaga dasAo = aMtagaDadasA zraNutta rovavAisa o 10 parahAvAgaraNa / I 11 vivAga 12 dina vAyo // nandi0 sU0 44 bhavapratyayo 'vadhirdevanArakANAm ||21| dorahaM bhavacca parANante / taM jahA- devANaM ke neraiyANaM caiva // sthA0 sthAna 2, u0 1 sU0 71 3 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prthmo'dhyaayH| se ki taM bhavapaJcaigraM? dugahaM / taM jahA-devANa ya negjhyANa y|| nandi0 sU0 7 kSayopazamanimittaH SaDvikalpaH zeSANAm // 22 // se kiM taM khAzrovasamiaM? khAaovasamizra dugaDaM / taMjahA-maNusANa ya paMciMdiyatirikkhajoNiyANa ya / ko heU khAtrovasamizra ? khAtrovasamiyaM tayAvaraNijANaM kammANaM udigaNANaM khANaM aNudigaNANaM uvasameNaM zrohinANaM smupjji|| nandi0 sU0 8 prajJApanAsUtra-avadhijJAnasyASTo bhedaaHprdrshitaaH| yathAzrANugAmite agANugAmite, baDhamAgate dIyamANae paDivAI yApaDivAI avaTie agavaTie / pada 33 mR0316 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 tattvArthamUtrajainAgamasamanvaye dogaha khovasamie parANatte / taM jahA-maNuH slANaM ceva paMciMdiyatirikvajoNiyANaM ceva / / sthA0 sthAna 2 u0 1 0 71 chavihe ohinANe pagagatte / taM jahA-aNugAmie, aNANugAmite, vaDhamANate, hIyamANate, paDivAI, apddivaaii|| sthA0 sthAna 2 sa 0 526 RjuvipulamatI manaH pryyH||23|| maNapaja vaNANe duvihe pagaNante / taM jahA-ujjumati ceva viulamati ceva / / sthA0 sthAna 2 30 sa0 vizuddhayapratipAtAbhyAM tdvishessH||24|| taM sapAsapoca ubvihaM pagaNatta / taM jahA-davva khittayo kAlo bhAvo tattha vvayoNaM ujjA INaM aNaMte aNaMtapapalie khadhe jANai pAsaha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA'dhyAyaH - va viulamaI amahiyatarAe viulatarAe visuddhatarAe vitimiratarAe jANai pAsai khettoraNaM unjamaI ajahannegA aMgalassa asaMkhe jaibhAgaM ukkAmeNaM ahe jAva ImIserayayabhAe par3havIe ubarima hedville khuDga payareuDDhaMjAva joisassa uparimatale tiriyaM jAva aMto maNuslakhite aDDhAijesu dIvasamuddesu parAgarassakammabhUmIsu tIsAe akammabhUmIsu chapparANae aMtaradIvaNemu sagaNINaM paMciMdiyANaM pajattayANaM magogae bhAve jANai pAsai taMceva viulamA aDhAijahiM aMgalehiM abhahiyata viulataraM visuddhataraM vitimiratagagaM khettaM jANai pAsai kAloNaM ujjasada jahagogaM paliaovamassa---- asaMkhijai bhAgaM ukkoseNaMvi paligrovamassa asaMkhijai bhAgaM atIyamaraNAgaya vA kAlaM jAgai pAsai ta ceva viulamai anbhahiyatarAgaM visuddhatarAgaM vitimiratarAgaM jAgAi pAsai bhAvogaM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye ujjumai te bhAve jANai pAsai savvabhAvA atabhAgaM jANai pAsai taM caiva viulama iNaM zrabbha hiyatarAgaM viulatarAgaM visuddhatarAgaM jANai pAsa maNapajjava rANA raNa paNa jaraNa maNa pariciMtittha pAgaDaNaM mANusakhitta nibaddhaM gaNA paccaiyaM caritavao seta maNapaJjavaNANaM // 22 nandi0 sU018. vizuddhi kSetrasvAmiviSayebhyo 'vadhi - manaH paryayayoH // 25 // bheda visaya saMThANe zrabhitara vAhireya desohI / uhissaya khayabuDDhI paDivAI ceva paDivAI | prajJApanA sU0 pada 33 gA0 1. iDDhIpatta apamattasaMjaya sammadiddhi pajjataga saMkhejjavAsAu kammabhUmi gabbhavakkaMti maraNu svANaM maNapajavanANaM samuppajjai // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prthmo'dhyaayH| matizrutayonibandho dravyeSvasarvapayAyeSu // 26 // tattha vvoNaM AbhiNivAhiyaNANI pAeseNaM savvAI davAiM jAgai na pAsai, khettayoNaM AbhiNi bohiyagANI AemeNaM savvaM kheta jANai na pAsai, kAloNaM grAbhiNivohiyaNANI grAeseNaM savyakAlaM jANai na pAsai, bhAvoNaM AbhiNivohiyaNANI pAeseNaM savve bhAve jANai na pAsai / / nandi 0 sU0 37. se samAso ca uvi parANatta / ta jahAdavyatro khitto kAlo bhAvo / tattha dabboNaM suaNANI uvautte savvadavvAiM jANai pAsai, khitta proNaM suaNANI uvautte savvaM khettaM jANai pAsai kAloNaM suzraNANI uvautta savvaM kAlaM jANai Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajanAgamasamanvaye - pAsai, bhAvaproNaM supraNANI uvautte savve bhAve jANai paasi|| nandi sU0 58 rUpiSvavadheH // 27 // zrohidasaNaM aohidaMsaNissa samvarUvidavyesu na puNa savvapajjavasu / / ana0 sa0 144 taM samAsayo caunvihaM pgnntt| taM jahA davyatro khetto kAlo bhaavo| tattha dabatro aohi. nANI jahanneNaM aNaMtAI rUvidavvAi jANai pAsai ukkoseNaM savAI rUvidavAI jANai pAsai khettaoNaM aohinANI jaharANeNaM aMgalassa asakhijai bhAga jANai pAsai ukkoseNaM asaMkhijjAiM alogalogapamANamittAI khaMDAI jANai pAsai kAlazroNaM ohinANI jaharaNeNaM zrAvaliyAe asakhi Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / jAi bhAgaM jANai pAsai ukkoseNaM asaMkhijAtro usapiNIgro prosampigaNIzro aIyaM aNAgayaM ca kAlaM jANai pAsai bhAvagroNaM aohinANI jahanneNaM agate bhAve jANai pAlai ukkosegAM vi aNaMtabhAve jANai pAsai sayabhAvANaM aNaMtabhAgaM jANai pAsai / / tadanantabhAge manaH paryayasya // 28 // sadhatthovA maraNapajavaNANapajjavA / zrohiNANapajavA anantaguNA, suyaNANapajavA anantaguNA, AbhiNivohiyanANapaja vA anaMtagaNA, kevalanANapajjayA anaMtagaraNA // bhaga0 za0 8 u0 2 sa0 323 sarvadravyapAyeSu kevalasya // 26 // kevaladasaNaM kevaladaMsaNissa savvadabbesu a, savapajjavesu a|| anu0 darzanaguNapramANa 0 1 0 144 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye taM samAso caumvihaM parANattaM / taM jahA-davyo khitto kAlo bhAvato, tattha daboNaM kevalanANI savva davvAiM jANai pAsai, khitaproNaM kevalanANI sabvaM khitta jANai pAsai, kAloNaM kevalanANI savvaM kAlaM jANai pAsai, bhAyoNaM kevalanANI savve bhAve jANai pAsai / aha samvadazvapariNAmabhAvavieNattikAraNamaNaMtaM / sAsayamappaDi. vAI egavihaM kevalaM nANaM // naM0 sa0 22 ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcatubhyaH // 30 // prAbhiriNabohiyanANasAkAro va uttANaM bhaMte ! cattAri NANAI bhayaNAe / vyA0 pra0 za0 8 0 2 sU0320 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prthmo'dhyaayH| je NANI te atthegatiyA duNANI atthegatiyA tiNANI atthegatiyA cauNANI atthegatiyA egaNANI / je duNANI te niyamA prAbhiNibohiyaNANI suyaNANI ya, je niNANI te zrAbhiNivohiyaNANI sutaNANI yohiNANI ya, ahavA AbhiNivohiyaNANI suyaNANI maNapajavaNANI ya, je cauNANI te niyamA prAbhiNivohiyaNANI sutaNANI aohiNANI maNapajavaNANI ya, je egaNANI te niyamA kevalaNANI // jIvAbhi0 pratipatti 0 1 sU0 41 matizrutAvadhayo viparyayazca // 31 // sadasatoravizeSAd yadRcchopalabdherunmattavat // 32 // 5 vyAkhyAprajJaptI (8-2) rAjapraznIyasUtra cApi etAdRza eva paattH| Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye annA gaM bhaMte ! kativihe paraNate ? goyamA ! tivihe paNNatte / taM jahA - maiannANe suyannANe vibhaMgannANe || vyAkhyAprajJapti za08 u0 2 0 348 aNANapariNAmeNaM bhaMte ! kativiheM parANate ? goyamA ! tivihe paNNatte / taM jahA - maraNANapariNAme, suyazraNANapariNAme, vibhaMgaNANapariNAme || prajJApanA pada 13 jJAnapariNAmaviSaya sthA0 sthAna 3 u0 3 0 287 se kiM taM micchAsuyaM ? jaM imaM zraraNApihi micchAdiTThiehiM sacchaMdabuddhimara vigapitryaM ityAdi / nandi0 sU0 42 visesizrA maI mahanAM ca manAM ityAdi // nandi0 sU0 25 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamo'dhyAyaH / 2ha naigamasaMgrahavyavahArarju sUtrazabdasama - bhirUDhaivambhUtAH nayAH // 33 // satta mUlaNyA paraNattA / taM jahA- rogame, saMgahe, cavahAre, ujjusUpa, sade, samabhirUDe, evaMbhUe // anu0 136 sthA0 sthAna 7 sU0 552 iti zrI jainamani- upAdhyAya - zrImadAtmArAma mahArAjasaMgRhItatvArtha jainAgamasamanvaya prathamo'dhyAyaH samAtaH / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| aupazamikakSAyiko bhAvau mizrazca jIvasya svatattvamaudayikapAriNAmiko ca // 1 // chavihe bhAve pnnnntte| taM jahA-trodaie uvasamite khattite khovasamite pAriNAmite snnivaair|| sthA0 sthAna 6 sU0537 dvinavASTAdazaikaviMzatitribhedA yathAkramam // 2 // samyaktvacAritre // 3 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / jJAnadarzanadAnalAbhabhogopabhogavI 31 ryANi ca // 4 // jJAnAjJAnadarzanalabdhayazcatustritripa cabhedAH samyaktvacAritrasaMyamA'saMya mAzca // 5 // gatikaSAyaliGgamithyAdarzanAjJAnAsaMyatAsiddha lezyAzcatuzcaturUye kai kai kai . kaSaDbhedAH // 6 // jIvabhavyAbhavyatvAni ca // 7 // se kiM taM udaie ? dubihe paNNatte / taM jahAuda udaya nimpha / se kiM taM udaie ? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye ahaM kammapayaDINaM udapaNaM, se taM udaie / se kiM taM udayaniphanne ? duvihe paNNatte / taM jahA - jIvodaya niSpanne ajIvodayaniphanne shr| se kiM taM jIvodaya niSkane ? zragavihe parAgante / taM jahA raie tirikkhajogie magusse deve puDhavikAie jAva tasakAie kohakasAI jAya lohakasAI itthI vedae purisaveda puMsagaveda kaNhalese jAva sukkalese micchAdiTThI aviraNa asaraNI gANI zra hArae chaumatthe sajogI saMsAratthe asiddhe se taM jIvodayaniphanne / se kiM taM jIvodaya niphanne ? gavihe parANatte / taM jahA - urAli vA sarIraM urAli sarIrapogapariNAmizraM vA davyaM, veucci yaM vA sarIraM veDabviyasarI rapayogapariNAmizraM vAdavyaM, evaM zrAhAragaM sarIraM teAgaM sarIraM kammagasarIraM ca bhANizravvaM pazrogapariNAmie vara gaMdhe 32 " Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / 33 rase phAse, se taM ajIvodayaniSpharANe / saMtaM udayaniSpharANe, se taM udaie / se kiM taM uvasamie ? duvihe parAgataM, taM jahAMuvasame auvasamanippharANe a| se kiM taM uvasame ? mohaNijassa kammassa uvasameNaM, se taM uvasame / se kiM taM uvasamaniSpharANe ? aNegavihe pagaNatte, taM jahA--uvasaMtakoha jAva uvasaMtalobhe uvasaMtapeje uvasaMtadose uvasaMtadaMsaNamohaNije uvasaMtamohaNije uvasamiyA sammattaladdhI uvasamizrA carittaladdhI uvasaMtakasAyachaumatthavIyarAge, se taM uvasamaniSpharaNe / se taM uvsmie| se kiM taM khaie ? duviha paeNatte / taM jahAkhaie akhayaniSpharaNe a| se kiM taM khaie ? aTaNhaM kammapayaDINaM khae NaM, se taM khaie / se ki taM khayaniSpharaNe ? aNegavihe parANatte, taM jahAupparagaNANadaMsaNadhare arahA jiNe kevalI khINa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye khIsuNANAvara AbhiNibohiyaNANAvaraNe strINaohiNANAvaraNe khINamaNapajjavaNANAvarase khINakevalaraNAraNAvara aNAvara nirAvaraNe vINAvaraNe gANAvara ji kammavipyamukke kevaladasI savvadasI khINanidde khINaniddAnide khINapayate khINapayalApayale khINathI giddhI khINacakkhadaMsa gAvaraNe khINacakkhudaMsaNAvaraNe khINahidasa gAvaraNe khINakevala saraNAvara aNAvaraNe nirA varaNe khINAvaraNe darisaraNAvara Nija kammaviSyamukke khINasAyAveNije khINaasA yAveNije ve nivveNe khINaveNe subhAsubhaveNijakamma viSpa muke; khINakohe jAva khINalohe khINapejje khINa dose khINadaMsaNamohaNije khINacaritta mohaNije amohe nimmohe khINamohe mohaNijakammaviSpamukke khINaNeraiue khINatirakkhajokhiyAue khI magussAue khINadevA ue aNAue nirAue khINA 34 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH|... ue aAukammavipparakaM, gaijAisarIraMgovaMgavaMdhaNasaMghayaNa saMThANaaNegavoMdiviMdasaMghAyaviSpamuke khINasubhanAme khINaasubhagAme aNAma nirANAme khINa nAme subhAsubharaNAmakammavippamukaH khINauccAgoe khIgaNIaAgoga agAe niMggoe khINagoe uccaraNIyagottakammaviSpamukkeH khINadANaMtarAe khINalAbhaMtarAe khINabhogatarAe khINauvabhogaMtarAe khIrAviriyaMtarAga aNaMtagara riNaraMtarAe khINaMtarAe aMtarAyakammavippamuke; siddhe baddhe mutte pariNivvae aMtagaDe savyadukkhappahINe, se taM khayaniSpharANe, se taM khie| se kiM taM khovasamie ? duviha parANatte, taM jahA-khovasamie ya khagrovasamaniSpharANe ya / se kiM taM khovasama ? caurAhaM ghAikammANaM na prova sameNaM, taM jahA-NANAvaraNijassa daMsaNAvaraNi jassa mohaNijassa aMtarAyassa khovasameNaM, se Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajanAgamasamanvaye taM khovasame / se kiM taM khovasamaniSpharaNe ? aNegavihe parANatte, taM jahA-khovasamizrA prA. bhiNibohia-NANaladdhI jAva khovasamitrA maNapajavaNANaladdhI khovasamizrA maiaNNANaladdhA khovasamizrA sua-aNNANaladdhI khovasamizrA vibhaMgaNANaladdhI khovasamizrA cakkhadaMsaNaladdhI acakkhadasaNaladdhI aohidaMsaNaladdhI evaM sammadasaNaladdhI micchAdasaNaladdhI samma micchAdasaNaladdhI khovasamizrA sAmAiacarittaladdhI evaM chedovadvAvaNaladdhI parihAravisuddhipraladdhI suhamasaM. parAyacarittaladdhIevaM carittAcarittaladdhI khovasamizrA dANaladdhI evaM lAbha0 bhoga0 uvabhogaladdhI khovasamitra vIrialaddhI evaM paMDiavIrialaddhI bAlavIrialaddhI bAlapaMDiavIrialaddhI khova samizrA soindiyaladdhI jAva khovasamizrA phA siMdiyaladdhI khovasamie AyAraMgadhare evaMsa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| agaDaMgadhare ThANaMgadhare samavAyaMgadhare vivAhapaeNattidhare nAyAdhammakahA0 uvAsagadasA0 aMtagaDadasA0 anuttarokvAia dasA0 pagahAvAgaraNadhare vivAgasuadhare khovasamie didivAyadhare khovasamie NavapuvI khovasamie jAva cauddasapuvvI khovasamie gaNI khovasamie vAyae, setaM khovasa. maniSpharaNe / se taM khiivsmie| se kiM taM pAriNAmie ? duvihe parANatte. taM jahA-sAipAriNAmie a aNAipAriNAmie / se kiM taM sAipAriNAmie ? aNegavihe parANatte, taM jahAjueNasurA jurANagulo jugaNaghayaM jugaNataMdulA ceva / abhA ya abbhara kavA saMjhA gaMdhavvaNagarA ya // 24 // ukkAvAyA disAdAhA gajiyaM vijJaNigghAyA jUvayA jakkhAdittA dhumitrA mahiyA rayugghAyA caMdova rAgA sUrovarAgAcaMdaparivesA sUraparivesA paDicaMdA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye paDisUrA indadhaNa udagamacchAkavihasiyA amohA vAsA vAsadharA gAmA gagarA gharA pavyatA pAyAlA bhavaNA nirayA rayaNappahA sakarappahA vAluappahA paMkappahA dhUmappahA tamappahA tamatamappahA sohamme jAva accae geje aguttare IsippabhAe paramANupoggale dupaesiNa jAva aNaMtapaesie, se taM sAipariNAmie / se kiM taM aNAipariNAmie ? dhammatthikAe adhammasthikAe aAgAsatthikAe jIvatthikAe puggalasthikAe addhAsapraNa lo: alopa bhavasiddhi yA abhavasiddhiyA, se taM aNAipariNAmie / se taM prinnaamie| anu0 paTabhASAdhikAra upayogo lakSaNam // 8 // ... uvogalakkhaNe jIve / bha0 sa0 za0 2 u0 10 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / jIvo vogalakkhaNo / 3.6 utta0 sU0 gra0 28 gA0 10 sadvividho 'STacaturbhedaH // 6 // katici NaM bhaMte ! uvaoge parANatte ? goyamA ! duvihe udyoge pagaNatte, taM jahA - sAgArovoge, aNAgArovoge ya // 1 // sAgArovoge bhaMte! kativihe paNNatte ? goyamA ! vihe paNNatte / aNagArovoge gaM bhaMte ! goyamA ! unhe parAgate / prajA0 sU0 pada 26 kativihe paraNate ? prajA0 sU0 pada 26 saMsAriNo muktAzca // 10 // duvihA savvajIvA paguNattA, taM jahA- siddhA caiva siddhA ceva / sthA0 sthAna 2 0 1 sU0 101 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 tattvArtha sUtrajainAgamasamanvaye saMsArasamAvannagA ceva zrasaMsArasamAvannagA sthA0 sthAna 2 0 1 sU0 57 treva // samanaskASmanaskAH // 11 // duvihA neraiyA paNNattA, taM jahA sannI deva sannI ceva, evaM paMceMdiyA savve vigaliMdiyavajA jAva vANabhaMtarA vemANiyA / sthA0 sthAna 2 u0 1 sU0 76 saMsAriNastra sasthAvarAH // 12 // saMsArasamAnnagA tase ceva thAvarA ceva / sthA0 sthAna 2 u0 1 sU0 57 pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH sthAva rAH // 13 // paMcathAvarA kAyA paNNattA, taM jahA - iMde Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| thAvarakAe (puDhavIthAvarakAe ) baMbhethAvarakAe (AUthAvarakAe ) sippe thAvarakAe (teUthAvara kAe) saMmatI thAvarakAe (vAUthAvarakAe) pajAvaJcathAvarakApa (vrnnssithaavrkaae)| sthA0 sthAna 5 u0 1 sa0 364 dvIndriyAdayastrasAH // 14 // me kiM taM aorAlA tasA pANA ? cauvihA parANattA, taM jahA-beiMdiyA teiMdiyA cauridiyA paMceMdiyA jIvA0 pratipatti 0 1 0 27 paJcendriyANi // 15 // kati NaM bhaMte ! iMdiyA parANattA ? goyamA ! paMceMdiyA pennttaa| prajJA0 sU0 15 indriyapada0 u0 1 sU0 161 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye dvividhAni // 16 // kaivihANaM bhaMte ! indiyA parANattA ? goyamA! duvihA parANattA, taM jahA-davviMdiyA ya bhAvidiyA ya / prajJA pada 15 u0 1 nirvRtyupakaraNe dravyendriyam // 17 // kaevihe NaM bhaMte ! iMdiyauvacae pANate ? goyamA ! pacavihe indiyauvacae parANatte / ___kaivihe NaM bhaMte ! indiyaNivattaNA parANattA ? goyamA ! paMcavihA indiyaNivattaNA pagaNattA / prajJA0 u02 pada 15 labdhyupayogau bhAvendriyam // 18 // kativihA NaM bhaMte ! indiyaladdhI parANatA ? goyamA ! paMcavihA indiyaladdhI praannttaa| prajJA0 u0 2 indriyapada0 15 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / kativihA NaM bhaMte ! indiya uvaugaddhA parANattA ? goyamA ! paMcavihA indiyauvaugaddhA praannttaa| prajJA0 u0 2 indriyapada0 15 sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrANi // 16 // sparzarasagandhavarNazabdAstadarthAH // 20 // ___ soindie cakkhidie ghANidie jibhidie phaasidie| prajJA indriyapada 15 ___paMca indiyatthA parANattA, taM jahA-soindiyatthe jAva phAsiMdiyatthe / _ sthA0 sthAna 5 u0 3 sU0 443 zrutamanindriyasya // 21 // suNeitti sujhN| nandi sU0 24 vanaspatyantAnAmekam // 22 // se kiM taM egidiyasaMsArasamAvannajIvaparaNa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye vaNA ? egidiyasaMsArasamAvaraNajIvapaNNavaraNA paMcavihA parANattA, taM jahA-puDhavIkAiyA zrAukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA / prajJA prathama pada kRmipipIlikAbhramaramanuSyAdInAmekaikavRddhAni // 23 // kimiyA-pipIliyA-bhamarA-maNussa ityAdi / prajJA0 prathama pada saMjJinaH samanaskAH // 24 // jasla NaM atthi IhA avoho maggaNA gavesagA ciMtA vImaMsA se NaM saraNIti labbhai / jassa NaM natthi IhA avoho maggaNA gavesagA ciMtA vImaMsA se NaM prasannIti labbhai / nandisU0 40 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| vigrahagatau karmayogaH // 25 // kmmaasriirkaayppnoge| prajJA0 pada 16 anuzreNiH gatiH // 26 // paramANupoggalANaM bhaMte ! ki aNuseDhI gatI pavattati viseDhiMgatI pavattati ? goyamA ! aNuseDhI gatI pavattati no visedi gatI pavattati ? dupaesiyANaM bhaMte ! khaMdhANaM aNuseDhI gatI pavattati viseDhI gatI pavattati evaM ceva, evaM jAva aNaMtapaesiyANaM khaMdhANaM / neraiyANaM bhaMte ! kiM aNuseDhI gatI pavattati evaM viseDhI gatI pavattati evaM ceva, evaM jAva vemANiyANaM / vyAkhyAprajJapti zataka 25 u0 3 sU0 730 avigrahA jIvasya // 27 // ujjaseDhIpaDivanne aphusamANagaI uDaM eka Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye samaeNaM zraviggaheNaM gaMtA sAgArovautte sijjhi papAtika sU0 siddhAdhikAra sU0 43 hii | vigrahavatI ca saMsAriNaH prAkU caturbhyaH // 28 // raiyANaM ukkoseNaM tisamatIteNaM viggahe uvavajaMti egiMdivajjaM jAva vemANiyANaM / sthA0 sthAna 3 u0 4 sU0 225 kaisamairANaM viggaheNaM uvavajaMti ? goyamA ! egasamaieNa vA disamaieNa vA tisamaieNa vA causamaieNa vA viggaheM uvavajjanti / vyAkhyAprajJapti za0 34 u0 1 sU0851 ekasamayA 'vigrahA // 26 // egasamaiyo viggaho natthi / vyAkhyAprajJapti za0 34 sU0 851 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| 47 eka dvau trInvA'nAhArakaH // 30 // jIve NaM bhaMte ! ke samayamaNAhArae bhavai ? goyamA ! paDhame samae siya AhArae siya aNAhArae vitae samae siya AhArae siya aNAhArae tatie samae siya AhArae siya praNAhAraecautthe samae niyamA AhArae evaMdaMDo, jIvA ya egidiyAya cautthe samae sesA tatie samae / vyAkhyAprajJati za0 7 u0 1 sU0 260 sammUcchenagarbhopapAdAjjanma // 31 // se bemi saMti me tsaapaannaa| taM jahA-aMDayA poyayA jarAuyA rasayA saMseyayA saMmucchimA ubbhiyA uvavAiyA esa saMsAretti pvccii| yAcagarAMga sU0 a0 1 u06 sU0 48 gambhavakantiyA........ uttarAdhyayana 36 gAthA 117 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArtha sUtra jainAgamasamanvaye aMDayA poyayA jarAuyA.... samucchimA.... uvadazavai 0 0 0 4 trasAdhikAra vAiyA / 48 sacittazIta saMvRtAH setarA mizrA - zcaikazastadyonayaH // 32 // kaivihA gaM bhaMte ! joNI paNNattA ? goyamA ! tivihA joNI paNattA, taM jahA-sIyA joNI usigA jogI sIo siNA jogI / tivihA joNI paNNattA, taM jahA - sacittA joNI, zracittA joNI, mIsiyA jogI / tivihA joNI paNNattA, taM jahA - saMvuDA joNI, viyaDA joNI, saMvuDaviyaDA jogI / prajJApanA yonipada jarAyujANDajapotAnAM garbhaH // 33 // aMDayA poyayA jarAuyA / dazavaikAlika pra0 4 gabbhavakkaMtiyAya | prajJApanA 1 pada Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / devanArakAraNAmupapAdaH // 34 // do vA paNate devAgaM ceva nerayAkhaM ceva / sthA0 sthAna 230 3 0 85 zeSANAM sammUrcchanam // 35 // saMmucchimAya 46 ...... prajApanA pada sUtrakRtAMga zruta0 2 0 3 audArikavaikriyikA''hArakataijasakArmaNAni zarIrANi // 36 // kati NaM bhaMte ! sarIgyA parANattA ? goyamA ! paMca sarIrA paraNattA, taM jahA - orAline, veDavvie, zrAhAraNa, teyae kammae / prajApanA zarIrapada 21 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgama samanvaye paraM paraM sUkSmam // 37 // pradezato'saMkhyeyaguNaM prAktaijasAt // 38 // anantaguNe pare // 36 // savvatthovA AhAragasarIrA davvaTTayAe veubviyasarIrA vaTTayAe zrasaMkhejaguNA orAliya sarIrA dagvaTTayAe zrasaMkhe jaguNA teyA kammagasarIrA dovi tullA davvaTTayAe zraNaMtaguNA, padesaTThAe savvatthovA AhAragasarIrA padeladvAe veDavviyasarIrA padesa. dvAra asaMkhejaguNA zrorA liyasarIrA padesadvAra asaMkhe jaguNA teyagasarIrA padesadvAe zraNaMtaguNA kammagasarIrA padesadvAra praNataguNA ityAdi / prajJApanA zarIra pada 21 pU pratIghAte // 40 // pahiya gaI / rAjapraznIyasUtra, sU066 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyo'dhyAyaH / anAdisambandhe ca // 41 // sarvasya // 42 // teyAsarIrappayogabaMdhe NaM bhante ! kAlo keviviraM hoI ? goyamA ! duvihe paNNatte, taM jahAaNAie vA apajjavasie zraNAie vA sapajavasie / vyAkhyAprajJapti za0 8 306 sU0 350 kammAsarIrappayogabaMdhe... aNAiva sapajjavasie praNAie yajJavasira vA evaM jahA teyagassa / vyAkhyAprajJapti za08 u0 6 mU0 351 teyagasarIrI duvihe - zraNAdIe vA apajavalie praNAdIra vA pajavasie evaM kammasarIrI viityAdi / 51 jIvAbhigamasUtra-sarvajIvAbhigama pratipatti 6 04 sU0 264 tadAdIni bhAjyAni yugapadekasyA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura tattvArtha sUtra jainAgama samanvaye ''caturbhyaH // 43 // jassa gaM bhaMte ! orAliya sarIraM ? goyamA ! jassa orAliya sarIraM tassa veubviyasarIraM siya zratthi siya satthi, jassa veDavviyasarIraM tasta zrorAliyasarIraM siya zratthi siya gatthi / jassa NaM bhaMte ! orAliyasarIraM tassa zrAhAragasarIraM jassa AhAragasarIraM tassa orAliyasarIraM ! goyamA ! jassa orAliyasarIraM tassa AhAraga sarIraM siya zratthi siya satthi, jassa AhAraga sarIraM tassa orAliyasarIraM ziyamA atthi / jassa gaM bhaMte ! orAli yasarIraM tassa teyagasarIraM, jassa teyagasarIraM tassa zrorAliya sarIraM ? goyamA ! jassa zrarAliyasarIraM tassa teyagasarIraM ziyamA zratthi jasla purA teyagasarIraM tassa zrorAliya sarIraM siya zratthi siya rAtthi / evaM kammarI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| 53 vi / jassa NaM bhaMte ! veuvviyasarIraM tassa zrAhAraMgasarIraM, jassa AhAragasarIraM tassa veubviyasarIraM ? goyamA ! jasta veubviyasarIraM tasla pAhAragasarIraM rAtthi. jassa puNa AhAragasarIraM tassa veubviyasarIraM Nasthi / neyAkammAiM jahA orAlieNaM sammaM taheva. AhAragasarIreNa vi sammaM teyAkammAiM naheva uccAriyavvA / jassa NaM bhaMte ! tayagasIraM tassa kammagasarIraM jassa kammagasarIraM tasma teyagasarIraM ? goyamA ! jassa teyagasarIraM tamsa kammagasarIraM NiyamA asthi, jassa vi kammagasarIraM tamma vi teyagasarIraM NiyamA anthi / prajJA0pa0 21 nirupabhogamantyam // 44 // viggahagaisamAvannagANaM neraiyANa dosarIrA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 tatvArthasUtrajainAgamasamanvaye paeNattA; taM jahA-teyae ceva kammae ceva / niraMtara jAva vemANiyANaM / sthA0 sthAna udde0 1 sU0 76 jIve NaM bhaMte ! gambhaM vakkamamANe kiM sasarIrI vakamai, asarIrI vakkamai ? goyamA ! siya sasarIrI vakkamai siya asarIrI vakkamai / sekeNadeNaM ? goyamA ! orAliyaveubviya-zrAhArayAI paDucca asarIrI vkkmi| teyAkammAI paDacca sasarIrI vkkmi| bhagavatI0 za0 1 udde0 7 gbhesmmuucchenjmaadym||45|| urAliasarIre NaM bhaMte ! kativihe parANate ? goyamA ! duvihe parANatte, taM jahA-samucchima...... ....gabbhavatiya / prajJA0 pada 25 aupapAdikaM vaikriyikam // 46 // NeraiyANaM do sarIragA paeNattA, taM jahA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... dvitiiyo'dhyaayH| . abhaMtarage ceva bAhirage ceva, abbhaMtarae kammae bAhirae veuvie, evaM devANaM / sthA0 sthAna 2, udde0 1 sU0 75 labdhipratyayazca // 47 // veubdhiylddhiie| aupa0 sU0 40 taijasamapi // 48 // tihiM ThANehiM samaNe niggaMthe saMkhittaviulateulesse bhavati, taM jahA-pAyAvaNatAte 1 khaMti khamAte 2 apANageNaM tavo kammeNaM 3 / / sthA0 sthAna 3 udde0 3 sU0 182 zubhaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM pramattasaMyatasyaiva // 46 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye - areena. . . . . .. zrAhAragasarIre NaM bhaMte ! kativihe parANatte ? goyamA ! egAgAre paNNatte....."pamattasaMjaya samadidvi...... samacaurasa maMThANa saMTie praanntte| prajJA pada 21 ma0 273 nArakasammachino npuNskaani||50|| tivihA napuMsagA paNNattA, taM jahA-NeratiyanasagA tirikkhajoNiyanapuMsagA mnnustnpuNsgaa| sthA0 sthAna 3 udde0 1 sU0 131 na devAH // 51 // zeSAstrivedAH // 52 // kaivihe eM bhaMte ! vee pagaNatte ? goyamA : tivihe vee paeNatte, taM jahA-itthIvee purisavee napaMsakavee / neraiyANa bhaMte ! kiM itthIveyA puri Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiiyo'dhyaayH| saveyA NapaMsagaveyA parANattA ? goyamA ! No itthI veyA No paMvee NapaMsagaveyA parANattA / asurakumArA eM bhaMte ! kiM itthIveyA purisaveyA NapuMsagaveyA ? goyamA ! itthIveyA purisaveyA jAva No NapuMsagaveyA thaNiyakumArA / puDhavI AU teU vAU vaNassaI viticariMdiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhasaMmucchimamagussA NapaMsagaveyA / gambhavatiyamaNussA paMciMdiyatiriyA ya tiveyaa| jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA joisiyavemANiyAvi / sama0 sU0 156 aupapAdikacaramottamadehA'saMkhyeyavarSAyuSo'napavAyuSaH // 53 // dohAuyaM pAlati devANaM ceva NeraiyANaM ceva / sthA0 sthAnara u0 3 sU0 85 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye ... devA neraiyAvi ya asaMkhavAsAuyA ya tirmnnutraa| uttamapurisA ya tahA caramasarIrA ya niruvakammA // iti ThANAMgavittIe iti jainamuni-upAdhyAya-zrImadAtmArAma-mahArAja saMgRhIte tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye dvitIyo'dhyAyaH smaaptH| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH ratnazarkarAbAlukApaMka ghUmatamomahAtamaH prabhAbhUmayo pratiSThAH saptAdho'dhaH // 1 // ghanAmbuvatAkAza kahi gaMbhate ! neraiyA parivasaMti ? goyamA ! sANe NaM sattasu puDhavisu taM jahA - raya rAjyabhAe, sakkarappabhAe, bAluyappabhAe, paMkappabhAe, dhUmappa bhAe, tamappabhAe, tamatamappabhAe / prajJA0 narakA0 pada 2 asthi bhaMte ! imIse rayaNapabhAe puDhavIe, he ghaNodadhIti vA ghaNavAteti vA taNuvAteti Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye vA aovAsaMtareti vA / haMtA asthi evaM jAva ahe sttmaae| jIvAbhi0 pratipa02 sU070-71 tAsu triMzatpaJcaviMzatipaJcadazadazatripaJconaikanarakazatasahasrANi paMca caiva yathAkramam // 2 // tIsA ya pannavIsA parANarasa daseva tiriNa ya havaMti / paMcaNasahasahassaM paMceva aNuttarA prgaa| jIvA prati0 3 sU0 66 prajJA0 pada0 2 narakAdhikAra vyA0 pra0 za0 1 u0 5 sU0 43 nArakAH nityA'zubhataralezyApariNAmadehavedanAvikriyAH // 3 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatIyo'dhyAyaH / parasparodIritaduHkhAH // 4 // 61 raNamarANasma kArya abhihaNamANA veyaNaM udIreti ityAdi / N jIvAbhigama prati 3 u0 2 0 86. imehiM vivihehi Auhehi kiM te moggarabhusaMDhikarakaya sattihalagaya musala cakka kunta tomara mUla lauDa bhiDimAli saJcala paTTisa cammiTu duharA muTThiya asiveDaga vagga nAva nArAya kaNgakapiNi vAsi parasu TaMka tikva nimmala aroha evamAdihiM sumehiM ucca ehi paharaNamattehi zraNubandhatibvaverA paroparaM veya udIranti / prazna 0 0 1 narakAdhikAra te gaMgaragA toTThA vAhiM cauraMsA he kharapasaMThAraNA saMThiyA piccaMdhayAratamasA vavagayagahacaMdasUra NakkhattajoisappahA. medavasApUyapaDalaru - Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 tattvArthamUtrajainAgamasamanvaye hiramaMsavikkhalalittANulevaNatalA, asuIbIsA paramAdunbhigaMdhA kAUggaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA asubhA garagA asubhAno Naragesu vapraNAao ityAdi / prajJA0 pada 2 narakAdhikAra neraiyANaM to lesAno paeNattA, taM jahAkarAhalessA nIlalessA kAUlessA / sthA0 sthAna 3 u0 1 sUtra 132 atisItaM, atiupaha, atitarAhA, atikhahA, atibhayaM vA, NiraeNeraiyANaM dukkhasayAI avissaamN| jIvA0 pratipatti 3 u0 1 sU0 132 saMkliSTA'surodIritaduHkhAzca prAkcatubhyaH // 5 // prazna-kiM pattiyaM NaM bhaMte ! asurakumArA devA taccaM puDhavaM gayA ya gamissaMti ya ? Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ntiiyo'dhyaayH| uttara-goyamA ! pubaveriyassa vA vedaNaudIraNayAe, pavasaMgaissa vA vedaNauvasAmaNayAe, evaM khalu asurakumArA devA tanvaM paDhadhi gayA ya, gamissaMti ya / vyAkhyA0 za. 3 u0 2 sU0 142 tevekatrisaptadazasaptadazadvAviMzatitrayastriMzatsAgaropamA satvAnAM parA sthitiH // 6 // sAgarovamamegaM tu, ukkoseNa viyAhiyA / paDhamAe jahanneNaM, dasavAsasahastiyA // 160 // tiraNeva sAgarA U, ukkoseNa viyaahiyaa| doccAe jahanneNaM, egaM tu sAgarovamaM // 161 // satteva sAgarA U, ukoseNa viyAhiyA / taiyAe jahanneNaM, tirANeva sAgarovamA // 162 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha tattvArthamUtrajainAgamasamanvaye isa sAgarovamA U, ukkoseNa viyAhiyA / utthIe jahanneAM, sattava sAgarovamA // 163 // sattarasa sAgarA U, ukkoseNa viyAhiyA / paMcamAe jahanneNaM, dasa ceva sAgarovamA // 164 // bAvIsa sAgarA U. ukkoseNa viyAhiyA / chuTTIe jahaneNaM, sattarasa sAgarovamA // 165 // tettIsa sAgarA U. ukkoseNa viyAhiyA / sattamAe jahaneNaM. bAvIsaM sAgarovamA // 166 // uttarA 0 0 36 jambUdvIpalavaNodAdayaH zubhanAmAno dvIpa samudrAH // 7 // zrasaMkhejA jaMbuddIvA nAmadhejehiM paNNattA, kevatiyA NaM bhaMte ! lavaNa samuddA paNNattA ? goyamA ! zrasaMkhejA lavaNasamuddA nAmadhe jehiM parANattA, evaM dhAyatisaMDAvi, evaM jAva asaMkhejA mUradIvA nAmadhe Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH / jehi ya / ege deve dIve parANatte, ege devode samudde paraNatte, evaM NAge jakkhe bhate jAva ege sayaMbhUramaNe dIve ege sayaMbharamaNa samudde NAmadhejaNaM paNNatte / jIvA0 prati0 3 u0 2 sU0 186 dvIpa0 jAvatiyA loge subhA NAmA subhA varaNA jAva subhA phAsA evatiyA dIva samuddA NAmadhejehiM praagttaa| jIvA prati0 3 u0 2 sU0 186 dviDhiviSkambhAH pUrvapUrvaparikSepiNo vlyaakRtyH||8|| jaMbaddIvaM NAma dIvaM lavaNe NAmaM samudde vaTTe valayAgArasaMThANasaMThite savvato samaMtA saMparikkhattA NaM ciTThati / jIvA0 prati0 3 u0 2 sU0 154 ___ jaMbuddIvAiyA dIvA lavaNAdiyA samuddA saMThANato ekavihavidhANA vitthArato aNegavidhavidhANA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye duguNAduguNe paDuppAemANA pavittharamANA aobhAsa. maannviiciiyaa| jIvA0 prati0 3 u0 2 sU0 123 tanmadhye merunAbhivRtto yojanazatasahasraviSkambho jambUdvIpaH // 6 // jaMbuddIve savvaddIvasamudANaM savvabbhaMtarAe savvakhaDDAe vaTTe... - 'egaM joyaNasayasahastaM zraAyAmavikkhaMbheNaM ityaadi| jambU0 sU0 3 jaMbaddIvasta bahumajhadesabhAe etthaNaM jambuddIve mandare NAmmaM pacae parANatte / NavaNautijoaNasahaslAI uddhaM uccateNaM egaM joaNasahassaM uvveheNaM / jambU, sU0 103 bharatahaimavataharivideharamyakaharaNyavatairAvatavarSAH kSetrANi // 10 // jambuddIve satta vAsA paraNattA, taM jahA-bharahe Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH eravate hemavate herannavate harivAse rammagavAse mahA videhe | 67 sthA0 sthAna 7 sU0 555 tadvibhAjinaH pUrvAparAyatA himavanmahAhimavanniSadhanIla rukmizikhari - yo varSadhara parvatAH // 11 // vibhayamANe / jambUdvIpa 0 sU0 15 jambUdvIpa 0 sU0 72 pAINa paDaNAyaNa / jambuddIve cha vAsaharapavvatA parANattA, taM jahAcullahimavaMte mahAhimavaMte nisaDhe nIlavaMte ruppi siharI / sthA0 sthAna 6 sU0 524 hemArjuna tapanIya vaiDUryarajatahemamayAH // 12 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye maNivicitrapArkhA upari mUle ca tulyvistaaraaH||13|| cullahimavaMte jaMbuddIve........savvakaNagAmae acche saNhe taheva jAva paDirUve / ityAdi / jambU0 vakSaskAra 4 sU0 72 mahAhimavaMte NAmaM......savvarayaNAmae / jambU 0 sU0 76 nisahe NAma........savvatavaNijamae / jambU0 sU0 83 NIlavaMte NAma.......savvaverUligrAmae / jambU0 sU0 110 ruuppinnaam.......svvruuppaame| jampU0 sU0 111 siharI NAma........sabbarayaNAmae / jambU0 sU0 111 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiiyo'dhyaayH| . 66 bahusamatullA avisesamaNANattA annamannaM NAtivaTuMti aAyAmavikkhaMbhaubvehasaMThANapariNAheNaM / sthA0 sthAna 2 u0 3 sU0 87 ubho pAsiM dohiM paumavaraveibrAhiM dohi zra vaNasaMDehiM sNprikkhitte| jambU0 pra0 sU0 72 padmamahApadmatigiMchakesarImahApuNDarIkapuNDarIkAhadAsteSAmupari // 14 // jaMbuddIve cha mahaddahA parANattA, taM jahA-paumadahe mahApaumaddahe tigicchaddahe kesarIddahe poMDarIyadRhe mhaapoNddriiyddhe| sthA0 sthAna0 6 sU0 524 prathamo yojanasahasrAyAmastadarddhavikambho hRdaH // 15 // dazayojanAvagAhaH // 16 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye tassa NaM vahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAe ittha NaM ike mahe paumaddahe NAmaM dahe paNNatte pAINapaDiNAyae udINadAhiNavicchirANe ikkaM joyaNasahassaM AyAmeNaM paMca joaNa. sayAI vikkhaMbheNaM dasa joanAI udhveheNaM acche / jambUdvIpaprajJapti padmahadAdhikAra tanmadhye yojanaM puSkaram // 17 // tassa paumaddahassa bahumajhadesabhAe ettha mahaM ege paume paraNatte, joaNaM AyAmavikkhaMbheNaM zraddhajotraNaM vAhalleNaM dasajopraNAiM ubbeheNaM dokose Usie jalaMtAo sAiregAI dasajoSaNAI samvaggeNaM parANattA / jambU0 padmahRdAdhikAra sU0 73 tadviguNadviguNAhadAH puSkarANi ca // 18 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatIyo'dhyAyaH / mahAhimavaMtara bahumajbhadesabhAe ettha gaM ege mahApaumaddahe NAmaM dahe paNNatteH dojoNa sahassAiM zrAyAmeNaM egaM jozraNasahassaM vikkhaMbheNaM dasa joNAI ubveheNaM acche rayayAmayakUle evaM zrAyAmacikvaMbhaviharaNA jA ceva paumaddahassa vattacvayA sA caiva zravvA, paramappamANaM do jogAI aTTho jAva mahApaumaddahavaNNAbhAI hirI zra ittha debI jAva pavimadviiyA parivasai / 71 jambU0 0 mahA0 sU0 80 tigichiddahe gAmaM dahe paraNatte cattAri jokaNasahassAiM zrAyAmeNaM dojoNasahassAI vikkhaMbheNaM dasa jo raNaraNAI ubveheNaM dhiI a ittha devI palivamaTTiyA parivasa | ....... jambU0 sU0 83 se 110. padAdhikAra tannivAsinyo devyaH zrIhIdhRti Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye kIrtibuddhilakSmyaH palyopamasthitayaH sasAmAnikapariSatkAH // 16 // / tattha NaM cha devayAno mahaDDhiyAyo jAva paliaovamadvitItAto parivasaMti / taM jahA-siri hiri dhiti kitti buddhi lcchii| ... __sthAnAMga sthAna 6 sU0 524 __ gaMgAsindhurohidrohitAsyAhariddharikAMtAsItAsItodAnArInarakAntAsuvarNarUpyakUlAraktAraktodAH saritastanmadhyagAH // 20 // dvayordvayoH pUrvAH parvagAH // 21 // zeSAstvaparagAH // 22 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatIyo'dhyAyaH / 73 jaMbuddIve satta mahAnadI o puratthAbhimuhI zro lavaNasamudaM samuppaiti taM jahA- gaMgA rohitA hirI sItA parakaMtA suvaraNakUlA rattA / jaMbuddIve satta mahAnadI paccatthAbhimuhIzro lavaNasamudaM satupati, taM jahA- siMdhU rohitaMsA harikaMtA sItodaza gArIkaMtA rUppakalA rattavatI / sthAnAMga sthAna 7 sU0 555 caturdazanadIsahasraparivRtA gaMgAsindhvAdayo nadyaH // 23 // jaMbuddIve bharaheMravarasu vAsesu kai mahArAIo parANattA / gomA ! cattAri mahArAI parANatAo, taM jahA- gaMgA siMdhu rattA rattavaI / tattha gaM egamegA mahArAI cauddasahiM salilAsa hassehiM samaggA puratthimapaccatthime gaM lavaNasamudda samuppei / jambU 0 pra0 vakSaskAra 6 sU0 225 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye bharataH SaDviMzatipaJcayojanazataH vistAraH SaT caikonaviMzatibhAgA yojanasya // 24 // jaMbaddIve dIve bharahe NAma vAse....jaMbuddIvadIvaNauyasayabhAge paMcachavvIse jozraNasae chacca egaNavIsai bhAe joaNassa vikkhaMbheNaM / jambU0 sU0 12 tadviguNadviguNavistArA varSadharavarSA videhAntAH // 25 // jaMbuddIve dIve cullahemavanta NAmaM vAsaharapavvae paeNatte pAINa paDINAyae udINa dAhiNa vicchiNNo duhA lavaNasamuddapuDhe purathimilAe koDIe paratthimillaM lavaNasamuhaM paTTe paccathimilAekoDIe paJca Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtiiyo'dhyaayH| 75 thimillalavaNasamudaM paDhe egaM joyaNasayaM uDDhaM uccatteNaM paNavIsaM joyaNAiM uvvehaNaM-egaM joyaNasahassaM vAvannaM joyaNAI duvAlasaya egaNa vIsaI bhAe. joyaNassa vikkhaMbheNaM / jambUdvIpa prajJapti cUlavaMtAdhikAra jaMbaddIve dIve hemakae NAmaM vAse parANatte-pAINa paDINAyae udINadAhiNavicchiNe paliyaMkasaMThANasaMThie duhAlavaNasamuddapuDhe purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudda paDhe-paccathimilAe koDIe paccathimilla lavaNasamudaM puDhe-doriNa joyaNasahassAI egaM ca paMcattaraM joyaNasayapaMcayae gaNavIsaIbhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / jambUdvIpa prajJapti hemavarSAdhikAra jambaddIve dIve mahAhimavaMte NAmaM vAsaharapavvae paeNatte-pAINa paDiNAyae udINadAhiNavicchiraNe Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye duhA lavaNasamudda e puTThe purathimillAe koDIe pura* tthimillaM lavaNasamudda' puTThe paJccatthimillAe jAva puTThe dojoyaNasayAI uDDhaM ucca tterNa paNAsaM joyaNa uvve haNaM - cattAri joyaNasahassAI doriNaya dasuttaraM joyaNasae dasayaegaNavIsaI bhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / jambUdvIpa prajJatimahAhemavaMtAdhikAra jaMbuddIve dIve harivAsaM NAmaM vAse parANatte - eva N jAva paccatthimillaM lavaNasamudda puTThe-ajoyaNasahassAiM cattAri egavI se joyaNasae egaM ca egUNavIsahabhAgaM joyaNassa vikkhaMbheNaM / jambUdvIpa harivarSAdhikArajaMbuddIve dIve sihaNAmaM vAsaharapavvae paraNatte pAINa paDaNAyae udIraNadAhiNavicchiraNe duhAlavaNasamudda puTThe puratthimillAe jAva puTThe cattAri joyaNasayAI uDDha uccatteNaM cattAri gAuyasayAI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH / vayA ubvehaNaM - - solasa joyaNasahassAI joyasa dorie ya egaNavIsai bhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / 77 jambUdvIpa prajJapti niSadhAdhikAra 2 jaMbuddIve dIve- mahAvidehavAse parANatte--pAI paDaNAyapa udIraNadAhiNavicchiraNe paliyaMkasaMThANa saMThie duhA lavaNasamudaM puTThe purastha jAva puTThe paccatthimillAe koDIe paccasthitthA jAva puTThe / tittIsaM joyaNasahassAiM chacca culasIe-- joyaesae cattAriya egUNavIsai bhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM | jambU 0 mahAvidehAdhikAra uttarA dakSiNatulyAH // 26 // jaMbumaMdarassa pavvayassa ya uttaradAhiNe NaM do bAsaha rapabvayA bahusamatullA zravisesa maraNANattA anna Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArtha sUtrajainAgamasamanvaye manaM NAtiva Mta zrayAmavika vaMbhuzccaM togveha saMThANapariNAheNaM, taM jahA - culla himavaMte ceva siharicveva, evaM mahAhimavaMte caiva ruppicceva, evaM nisaDaDhe ceva zIlavaMte ceva ityAdi / sthA0 sthAna 2 uddezya 2 sUtra 87 78 bharatairAvatayorvRddhihAsau SaTsamayAbhyAmutsarpiNyavasarpiNIbhyAm ||27|| tAbhyAmaparA bhUmayo'vasthitAH // 28 // jaMbuddIve dIve dosu kurAsu maraNutrAsayA susamasusamamuttamaDDhi pattA paccaraNubbhavamANA viharAMti, taM jahA - devakurAe ceva, uttarakurAe ceva // - jaMbuddIve dIve dosu vAsesu maraNuyAsayA susamamuttamiDhi pattA paccaraNubbhavamANA viharaMti, taM jahA- harivAse ceva ramgavAse ceva // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtiiyo'dhyaayH| jaMbuddIve dIve dosu vAselu maNuyAsayA susamadusamamuttamamiDDhi pattA paccaNubhavamANA viharaMti, taM jahA-hemavae ceva eranavae ceva // jaMbuddIve dIve dosu khittesu maNuyAsayA dusamasusamamuttamamiDDhi pattA paccaNubbhavamANA viharaMti, taM jahA--puvvavidehe ceva avaravidehe ceva / / jaMbaddIve dIve dosu vAsesu maNuyA chanvihaM pi kAlaM paccaNubbhavamANA viharaMti, taM jahA -bharahe ceva eravara ceva // sthAnAMga sthAna 2 sUtra 86 jaMbuddIve maMdarasta paJcassa puracchimapaccatthime. Navi, Nevatthi prosappiNI Nevatthi uslappiNI avahie NaM tattha kAle parANatte // vyA0 pra0 za0 5 uddezya 1 sU0 178 ekadvitripalyopamasthitayo haimavata Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 tatvArthasUtrajanAgamasamanvaye kahArivarSakadaivakuravakAH // 26 // tathottarAH // 30 // jaMbuddIve dIve maMdarasta pavvayassa uttaradAhiNeNa do vAsA paNNattA........himavae ceva herannavate ceva harivAse ceva rammayavAse ceva........devakurA ceva uttarakurA ceva........egaM palizrovamaM ThiI parANattA ........do paligrovamAI ThiI parANattA, tiriNa paliprovamAiM ThiI praannttaa| jambUdvIpa0 vakSaskAra 4 videheSu saMkhyeyakAlAH // 31 // mahAvidehe.......maNuANaM keviiyaM kAlaM ThiI paeNattA ? goyamA ! jaharaNeNa aMtomuhuttaM ukoseNa pUvvakoDI AuaM pAleti / jambU0 vakSaskAra 4 sUtra 85 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanIyo'dhyAyaH / bharatasya viSkambho jambUdvIpasya natratizatabhAgaH // 32 // jambuddIve gaM bhaMte ! dIve bharahayamANamettehi khaMDehi kevaiyaM khaMDagaNie gaM parANatte ? goyamA ! ugraM khaMDasayaM khaMDagaNieNaM parANatte / jambUkhaMDa yojanAdhikAra 0 125 81. dvirdhAtakIkhaNDe // 33 // dhAyakhaMDe dIve puracchima gaM maMdaramsa pavvayassa uttaradAhiNe gaM do vAsA parANattA, bahusamatullA jAva bharahe ceva erAvae ceva" dhAtakIkhaMDIve paccacchimaddhe NaM maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNe gaM do vAsA paNNattA bahusamatullA jAva bhara veva eva caiva / iccAi / sthA0 sthAna ra udde0 3 sU0 62 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye puSkarAddhe ca // 34 // pukkharavaradIvaDDe purakchimaddhe NaM maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNe NaM do vAsA parANattA, bahusamatullA jAva bharahe ceva erAvae ceva taheva jAva do| kuDAao praannttaa| sthA0 sthAna 2 udde0 3 sR063 prAGmAnuSottarAnmanuSyAH // 35 // mANusuttarassa NaM pavvayassa aMto maNuzrA / jIvA0 prati0 3 mAnuSottarA0 udde0 2 sU0 178 AryA mlecchAzca // 36 // te samAso duvihA parANattA, taM jahA-- pArizrA ya milakkha ya / prajJA0 pada 1 manuSyAdhikAra Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH / 83 bharatairAvatavidehAH karmabhUmayo'nyatra devakurUttarakurubhyaH // 37 // se kiM taM kammabhUmagA? kammabhamagA parANarasavihA parANattA, taM jahA--paMcahi bharahehiM paMcahiM erAvaehi paMcahiM mahAvidehehiM / se kiM taM akammamamagA? akammamamagA tIsai vihA parANattA, taM jahA--paMcahiM hemavarahiM, paMcahi harivAsehiM, paMcahiM rammagavAsehiM, paMcahiM erarANavarahi,paMcahiM devakuhi, paMcahiM uttarakuruhiM / setaM akmmbhuumgaa| prajJA0 pada 1 manuSyAdhi0 sUtra 32 nasthitI parA'vare tripalyopamAntarmuhUrte // 38 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye paliaovamAu tinni ya, ukkoseNa viyAhiyA / pAuTiI maNuyANaM, aMtomuhuttaM jahaniyA // uttarA0 adhyAya 36 gAthA 168 maNuslANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaTiI parANattA? goyamA ! jahanneNaM anomuhuttaM ukomeNaM tigiraNa pliovmaaii| prajJA0 pada 4 manuSyAdhikAra tiryagyonijAnAJca // 36 // asaMkhijjavAsAuya sannipaMciMdiyatirikkha. joNiyANaMukomeNaM tigiNa paliaovamAiM pnnttaa| samavA0 sa0 samavAya 3 paliaovamAI tiriNa u ukkomeNa viyaahiyaa| AuTTiI thalayarANAM aMtomuhuttaM jahaniyA // uttaga adhyAya 36 gAthA 183 gambhavatiya cauppaya thalayara paMciMdiya ti Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatoyo'dhyAyaH / 85 rikkha joNiyANaM pacchA ? jaharaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiriNa pliaovmaaii| prajJApanA sthitipada 4 tiryagadhikAra iti zrI jainamuni-upAdhyAya-zrImadAtmArAma mahArAja saMgRhIta tatvArthasUtra jainAgamasamanvaye tRtIyo'dhyAyaH samAsaH / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH devAzcaturNikAyAH // 1 // caubvihA devA paeNattA, taM jahA-bhavaNavaI vANamaMtara joisa vemANiyA / vyAkhyA0 za02 u0 7 AditastriSu pItAntalezyA // 2 // bhavaNavai vANamaMtara........cattAri lessAo... ....jotisiyANaM egA teulesA........vemANiyANaM tinni uvrimlesaapro| sthA0 sthAna 1 sa 0 51 dazASTapaJcadvAdazavikalpAH kalpopapanna paryantAH // 3 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuthoM'dhyAyaH / dasahA ubhavaNavAsI ahA vaNacAriNo / paMcavihA joisiyA duvihA vemANiyA tahA // 203 // mAriyA u je devA duvihA te viyAhiyA / kappovagAyabodhavvA kappAIyA taheva ya // 207 // kappovagA vArasahA sohammIsAgA tahA / sakumAramAhiMdA bambhalogA ya laMtagA || 208 || mahAsukkA sahassArA ANayA pANyA tahA / zrAraNA zraccayA ceva iha kappovagAsurA // 206 // uttarAdhyayana sUtra dhyA0 36 ..... bhavai dasavihA paNNattA. .vAraNamantarA TuvihA paNNattA, joisiyA paMcavihA paNNattA ........ vemANiyA duvihA paraNattA, taM jahA- kappovavaraNagA ya kappAiyA ya / se kiM taM kappovavaraNagA ? bArasavihA paNNattA, taM jahA- sohammA, IsANA, saraNakumArA, mAhiMdA, baMbhalogA, laMtayA, mahAsukkA, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye sahassArA, ANayA, pANayA, pAraNA, accttaa| prajJA prathamapada devAdhikAra indrsaamaaniktraaystriNshpaarissdaatmrksslokpaalaaniikprkiirnnkaabhiyogykilvissikaashcaikshH|| 4 // deviMdA........evaM sAmANiyA.......tAyattIsagA logapAlA parisovavannagA........aNiyAhivaI... AyarakkhA / sthA0 sthAna 3 u0 1 sU0 134 devkigvisie........aabhijogie| gropapA0 jIvApa0 sU0 41 caubbihA devANaM ThitI paeNattA, taM jahA-deve NAmamege devasiNAte NAmamege devapurohite NAmamege devapajalaNe nnaammege| sthA0 sthAna 4 u0 1 sU0 248 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ctaa'dhyaayH| ...avasaMsAya devA devIzro...... jamba0 pra0 sU0 117 (aAgamodaya samiti) trAyastriMzalokapAlavA vyaMtarajyotiSkAH // 5 // kahi NaM bhaMte ! vANamaMtarANaM devANaM pajattA pajattANaM ThANA parANattA ? kahiNaM bhaMte ! vANavaMtarA devA parivasaMti ?...........sANaM. 2 sAmANiya sAhastINaM sANaM 2 aggamahisINaM sANaM 2 saparisANaM sANaM 2 aNiyANaM sANaM 2 aNi AhivaINaM sANaM 2 Ayarakkha devasAhassINaM arANesiM ca bahUNaM vANamaMtarANaM devAgaNya devINaya AvaccaM porevaccaM sAmittaM bhaTTittaM mahattaragattaM zrANAisaraseNAvaccaM.... prajJApanA sUtra pada 2 sU0 37 josiyANaM devANaM............tattha sANaM 2 vimANa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtrajainAgamasamanvaye vAsa sahassANaM sANaM 2 sAmANiya sAhassasIgaM sANaM 2 aggamahisaNaM saparivArAgaM sANaM parisAgaM sANaM 2 aNiyANaM sANaM 2 aNiyAhivaINaM sANaM 2 zrAyarakkha deva sAhassI rANe siMcabahUNaM joisiyANaM devAraNaM devINya AhevaccaM jAva viharati / 60 prajJApanA sUtra pada 2 0 42 pUrvayondrAH // 6 // do asurakumAriMdA paNNattA, taM jahA camare ceva balI ceva / do gAgakumAriMdA paNNattA, taM jahAdharaNe ceva bhUyANaMde ceva / do suvannakumAriMdA paraNattA, taM jahA - veNudeve ceva veNudAlI ceva / do vi jjukumAriMdA paNNattA, taM jahA- hariccaiva harisahe ceva / do zraggikumAriMdA paNNattA, taM jahA - zraggisihe ceva aggimANave ceva / do dIvakumAriMdA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catartho'dhyAyaH / paNattA, taM jahA - pune ceva visiddhe ceva do uda hikumAriMdA paraNattA, taM jahA- jalakaMte ceva jalasabhece / do disAkumAriMdA paNNattA, taM jahAzramiyagatI caiva zramiyavAhaNe caiva / do vAtakumA riMdA parANattA. taM jahA- velaMbe ceva pabhaMjaNe ceva / do thayikumAriMdA parANattA taM jahA ghose ceva mahAghose caiva / do pisAiMdA paNNattA, taM jahA-kAle veva mahAkAle caiva / do bhUiMdA paNNattA, taM jahAsuruve caiva eDisve ceva / do jakkhidA paNNattA, taM jahA - punnabhadde ceva mANibhadde ceva / do rakkhasiMdA paNattA, taM jahA- bhIme ceva mahAbhIme ceva / do kinnariMdA paNNattA, taM jahA - kinnare ceva kiMpurise ceva / do kiMpurisiMdA paNNattA, taM jahA - sappurise ceva mahApurise ceva / do mahoragiMdA parANattA, taM jahA atikAra ceva mahAkAe ceva / do gaMdhavidA 1 61 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArthasUtrajanAgamasamanvaye paeNattA, taM jahA--gItaratI ceva gIyajase ceva / sthA0 sthAna 2 u0 3 sU064 kAyapravIcArA A aizAnAt // 7 // zeSAH sparzarUpazabdamanaH pravIcArAH // 8 // pare'pravIcArAH // 4 // kativihA NaM bhaMte ! pariyAraNA paraNattA ? goya. mA! paJcavihA parANattA, taM jahA-kAyapariyAraNA, phAsapariyAraNA, rUvapariyAraNA, sahapariyAraNA, maNapariyAraNA........bhavaNavAsi vANamaMtarajotisi sohammIsANesu kappesu devA kAyapariyAraNA, saNaM kumAramAhiMdesu kappesu devA phAsapariyAraNA, baMbhaloyalaMtagesu kappesu devA rUvapariyAraNA, mahAsukkasahassAresu kappesu devA sahapariyAraNA, prANa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ctaa'dhyaayH| yapANayAraNaaccuesu devA maNapariyAraNA, gavejaga aNuttarovavAiyA devA apriyaargaa| prajJApanA pada 34 pracAraNA viSaya sthA0 sthAna 2 u0 4 mU0 116 bhvnvaasino'surnaagvidyutsuprnnaagnivaatstnitoddhidviipdikkumaaraaH|| bhavaNabaI dasavihA pagaNattA, naM jahA-asura kumArA, nAgakumAga, suvagaNakumArA, vijjukumAga aggIkumAga, dIvakumArA, udahikamAga, dimAkumArA, vAukumAra, thnniykumaag| prajJApanA prathama pada devAdhikAra vyantarAH kinnarakimpuruSamahoragagandharvayakSarAkSasabhUtapizAcAH // 11 // vANamaMtaga adavihA pagaNattA, taM jahA--kigaNa Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye rA, kimpurisA, mahoragA, gaMdhavA, jakkhA, rakkhasA, bhUyA, pisaayaa| prajJApanA prathamapada devAdhikAra jyotiSkAH sUryAcandramasau grahanakSatraprakIrNakatArakAzca // 12 // joisiyA paMcavihA parANattA, taM jahA-caMdA. sUrA, gahA, NakkhattA, tArA / prajJApanA prathamapada devAdhikAra merupradakSiNA nityagatayo nRloke // 13 // te meru pariyaDaMtA payAhiNAvattamaMDalA savve / aNavaDhiyajogehiM caMdA sarA gahagaNA ya // 10 // jIvAbhi0 tRtIya prati0 udde0 2 mU0 177 tatkRtaH kAlavibhAgaH // 14 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH 65 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vaccai-"sUre prAicce sare", goyamA ! sUrAdiyA NaM samayAi vA pAvalayAi vA jAva ussappiNIi vA avasappiNIi vA se teNaTeNaM jAva shraaicce| vyA0 prajJapti zata0 12 u0 6 se kiM taM pamANakAle ? duvihe parANatte, taM jahA-divasappamANakAle rAippamANakAle iccAi / vyA0 pra0 za0 11 u0 11 sU0 424 jambU0 pra0 sUryapra0 candrapra0 bahiravasthitAH // 15 // aMto maNussakhete habaMti cArovagA ya uvvrnnaa| paJcavihA joisiyA caMdA sUrA gahagaNA ya // 21 // teNa paraM je sesA cNdaaiccghtaarnnkkhttaa| natthi gaI navi cAro avaDhiyA te muNeyavvA // 22 // jIvAbhigama tRtIya pratipatti udde0 2 sUtra 177 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye vaimAnikA // 16 // vemaanniyaa| vyAkhyAprajJami0 zataka 20 mUtra 675-682 kalpopapannAH kalpAtItAzca // 17 // vemANiyA duvihA parANattA, taM jahA--kappovavarANagA ya kappAIyA ya / prajApanA prathama pada sUtra 50 uparyupari // 18 // IsANassa kappassa uppi sapakkhi ityAdi / prajJApanA pada2 vaimAnika devAdhikAra saudharmezAnasAnatkumAramAhendra brahmabahmottaralAntavakApiSTazukramahAzukrazatArasahasrAreSvAnataprANatayorAraNAcyu Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cturtho'dhyaayH| tayornavasu graiveyakeSu vijayavaijayantajayantAparAjiteSu sarvArthasiddhau ca // 16 // mohamma ImANa saNaMkumAra mAhiMda baMbhaloya laMtaga mahAsukka sahassAra prANaya pANaya aAraNa accaya hedvimagevejaga majjhimagevejhaga uvarimagevebhaga vijaya vejayaMta jayaMta aparAjiya samvaTasiddhadevA ya / prajJA0 pada 6 anayoga0 ma0 103 praupa0 middhAdhikAra sthitiprabhAvasukhadyutilezyAvizuddhIndriyAvadhiviSayato'dhikAH // 20 // gatizarIraparigrahAbhimAnato hiinaaH|| ........mahiDDhIyA mahajjuiyA jAva mahANubhAgA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye iDDhIe paraNatte, jAva accutro, gevejaNuttarAya sacce mhiddddhiiyaa...| . jIvAbhigama0 pratipatti 3 sUtra 217 vaimAnikAdhikAra . sohammIsANesu devA kerisae kAmabhoge paJcagubhavamANA viharaMti ? goyamA! iTA saddA iTTA rUvA jAva phAsA evaM jAva gevejjA aNuttarovavAtiyANaM aNuttarA sadA evaM jAva aNuttarA phaasaa| jIvAdhigama0 pratipana 3 udde0 2 sUtra 216 prajJApanA pada 2 devAdhikAra asurakumAra bhavaNavAsi deva0 paMciM0 veubdhiya sarIrassa NaM bhaMte ! ke mahA0 ? go0? asurakamArANaM devANaM duvihA sarIrogAhaNA paM0, 20-bhava. dhAraNijA ya uttara veubbiyA ya tattha NaM jAsA bhavadhAraNijA sA ja0 aMgula0 asaM0 uko0 sattarayaNIo, tattha NaM jAsA uttara veuvitA sA, jaha0 aMgula0 saMkha0 ukko0 joyaNasatasahastaM, evaM jAva Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH / 66 thaNiya kumArANaM, evaM ohiyANaM vANamaMtagaNaM evaM joisiyANavi, mohammIsANa devANaM evaM ceva uttarAveuvitA jAva acco kappo, navaraM saNaMkumAre bhavadhAraNijjA jaha0 aMgu0 asaM0 ukko0 charayaNIo, evaM mAhiMdevi, baMbhaloyalaMtagesu paMcarayaNIo, mahAsukkasahaslAresu cattAri rayaNIpro, prANaya pANayAraNaccaesu niriNa rayaNIyo gevijagakappAtIta vemANiya deva paMciMdiya veu0 sarI0 ke mahA0 ? go0 ! gevejagadevANaM egA bhavaNijjA sarIrogAhaNA paM0 mA jaha0 aMgala0 asaM0 ukko0 do0 rayaNI, evaM aNuttarovavAiyadevANavi NavaraM ekA rayaNI / prajAyanA mRtra zarIra pada 21 sUtra 272 namo visuddhaayo| prajApanA 17 lezyApada uddeza 3 devANaM pucchA--go0 ! cha eyAno ceva devINaM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye / pucchA, go0! cattAri kaNha0 jAva teulessA, bhavaNavAsINaM bhaMte ! devANaM pucchA, goyamA! evaM ceva evaM bhavaNavAsiNINavi vANamaMtarA devANaM pucchA, go0 ! evaM ceva, vANamaMtarINavi joisiyAe pucchA, go0 ! egA teulessA, evaM joisipINavi / vemANiyANaM, pucchA, go0? tinni taM0--teu0 pamha0 sukkalesA vemANiNINaM pucchA, go0 ? egA. teulessaa| prajJApanA 67 lezyA pada uddeza 2 sUtra 216 asurakumArANaM pucchA, go0 ! pallagasaMThite, evaM jAva thaNiyakumArANaM................, vANamaMtarANaM pucchA, go0 ! paDahaga saM0 jotisiyANaM pucchA ? go0! jhalarisaMThANa saM0 paM0 sohammagadevANaM pucchA! go0 ! uDDhamuyaMgAgArasaMThie paM0 evaM jAva accuyadevANaM gevejagadevANaM pucchAgo0 paSphacaMgeri saMThie paM0 aNuttarovavAiyANaM pucchA ? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH go0 ! javanAliyA saMThite ohI paM0 / prajJapanA sUtra pada 33 ( sUtra 316 ) asarakamArANaM bhaMte ! ohiNA kevajya khettaM jA0 pA0 ? goyamA ! jaha0 paNavIsaM joyaNAI ukko0 asaMkheje dIvasamudde aohiNA jA0 pA0 nAgakumArANaM-jahaH paNavosaM joyaNAI u0 saMkheje dIvasamudde zrohiNA jA0 pA0 evaM jAva nniykumaaraa|.......vaannmNtraannN jahA nAkumArA, joisiyANaM bhaMte ! kevatitaM khettaM pro0 jA0 pA0 ? go0 ! ja0 saMkheje dIvasamudde ukkoseNa vi saMkheje dIvasamudde, sohammagadevANaM bhaMte ! keva0 khettaM pro0 jA0 pA0 ? go ! ja0 aMgalassa asaMkhejati bhAgaM ukko0 ahe jAva imIse rayaNappabhAe hidile caramaMte tiriyaM jAva asaMkhije dIvasamudde uDDhaM jAva sagAI vimaNAI zrIhiNA jANaMti pAsaMti, evaM IsANagadevAvi saNaMkumAradevAvi evaM ceva, navaraM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 tatvArthasUtrajainAgasamamanvaye jAva ahe doccAe sakkarappabhAe puDhavIe hiDille caramaMte, evaM mAhiMdadevAvi, baMbhaloyalaMtagadevA tazcAe puDhavIya hiDille carabhaMte mahAsukkasahassAragadevA cautthIe paMkappabhAe puDhavIe heDhille caramaMte prANaya pANaya pANaccuyadevA ahe jAva paMcamAe dhUmappabhAe heDhille caramaMte heDhimamajjhimage. vejagadevA zradhe jAva chavAe tamAe puDhavIe heDhille jAva caramaMte uvarimagevijagadevANaM bhaMte ! kevatiyaM khettaM ohiNA jA0 pA.? go0 ! ja. aMga. lassa asaMkhejatibhAge u0 adhe sattamAe hai| ca0 tiriyaM jAva asaMkheje dIvasamudde uDaDhaM jAva sayAI vimANAI zro0 jA0 pA0 aNuttarovavAiyadevANaM bhante ke0 khettaM pro0 jA0 pA0 ? gora saMbhinaM loganAliM zro0 jA0 pA0 prajJApanA avadhipada 338 sU0318 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... cturtho'dhyaayH| pItapadmazuklalezyA dvitrizeSeSu // 22 // sohammIsANadevANaM kati lessAzro pannatAzro? goyamA ! egA teUlessA parANattA / saNaMkamAramAhiMdesu egA pamhalessA evaM baMbhaloge vi pamhA / sesesu ekA sukkalessA aNuttarovavAtiyANaM ekA prmsukklessaa| jIvAbhigama0 pratipratti 3 udde0 1 sUtra 214 prajJApanA pada 17 udde0 1 lezyAdhikAra prAgveyakebhyaH kalpAH // 23 // kappopavagaNagA bArasavihA praannttaa| prajJApanA prathama pada sUtra 46 brahmalokAlayA laukAntikAH // 24 // vaMbhaloe kappe........logaMtitA devA pnnnnttaa| sthAnAMga sthAna 8 sUtra 623 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye sArasvatAdityavanhayaruNagardatoyatuSi tAvyAvAdhAriSTAzca // 25 // sArassayamAiccA vaNhIvaruNA ya gadattoyA ya / tusiyA avAvAhA aggiccA ceva ridvA ca // sthAnAMga sthAna 6 sUtra 684 eesuNaM ahasu logaMtiya vimANesu avihA logaMtIyA devA parivasaMti, taM jahA-- sArassayamAiccA vaNhIvaruNA ya gaddatoyA y| tusiyA avvAvAhA aggiccA ceva ridvAe // 28 // _bhagavatI sUtra 6 zataka 5 uddeza vijayAdiSu dvicaramAH // 26 // vijaya vejayaMta jayaMta aparAjiya devatte kevaiyA davidiyA atItA parANattA ? goyamA ! kassai asthi kassai Natthi, jassatthi aTTa vA solasa vA ityaadi| prajJApanA0pada 15 indriyapada Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH / aupapAdikamanuSyebhyaH zeSAstiryagyonayaH // 27 // uvavAiyA....maNuzrA (saMsA)tirikkhajoNiyA / dazavaikA0 adhyAya ghaTakAyAdhikAra sthitirasuranAgasuparNadvIpazeSANAM sAgaropamatripalyopamArddhahInamitA // 28 // asurakumArANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAladiI pagaNattA ? goyamA ! ukkoseNaM sAiregaM sAgaro. vmN.......| ___ nAgakumArANaM devANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA ? goyamA ! ukkoseNaM dopalizrovamAiM desUNAI........suvaraNakumArANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA? goyamA! ukkoseNaM dopaliaova Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye mAI desUNAI / evaM eeNaM abhilAvaNa....."jAva thaNiyakumArANaM jahA nAgakumArANaM / __ prajJApanA0 pada 4 bhavanapatyadhikAra, sthiti viSaya saudharmezAnayoH sAgaropame'dhike // 26 // sAnatkumAramAhendrayoH sapta // 30 // trisaptanavaikAdazatrayodazapaJcadazabhiradhikAni tu // 31 // AraNAcyutAdUrdhvamekaikena navasu praiveyakeSu vijayAdiSu sarvArthasiddhau ca // 32 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cturtho'dhyaayH| 107 aparA palyopamadhikam // 33 // parataHparataHpUrvA pUrvA'nantarA // 34 // do ceva sAgarAiM, ukkoseNa viyaahitraa| sohammammi jahanneNaM. egaM ca paliaovamaM // 220 // sAgarA sAhiyA dunni, ukkoseNa viyAhiyA / IsANammi jahanneNaM, sAhiyaM palizrovamaM // 221 // sAgarANi ya satteva, ukkoseNaM ThiI bhave / saNakumAre jahanneNaM, dunni U sAgarovamA // 222 // sAhiyA gAgarA satta, ukkoseNaM ThiI bhave / mAhindammi jahannaNaM,sAhiyA dunni sAgarA // 223 / / dasa ceva sAgarAI, ukkoseNaM ThiI bhave / bambhaloe jahanneNaM, satta U sAgarovamA // 224 // caudasa sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhave / lantagammi jahannaNaM, dasa U sAgarovamA // 225 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArtha sUtra jainAgama samanvaye sattarasa sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhave / mahAsukke jahanneNaM, coisa sAgarovamA // 226 // aTThArasa sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhave / sahassArammi jahanneNaM, sattarasa sAgarovamA // 227 // sAgarA uNavIsaM tu, ukkoseNaM ThiI bhave / zrANayammi jahanneNaM, aTThArasa sAgarovamA ||22|| vIsaM tu sAgarAI ukkoseNa ThiI bhave / pANayammi jahanneNaM, sAgarA uNavIsaI // 226 // sAgarA ikkavIsaM tu ukkoseNa ThiI bhave / 108 raNammi jahanneNaM, vIsaI sAgarovamA // 230 // bAvIsaM sAgarAI, ukkoseNaM ThiIbhave / zracyammi jahanneNaM, sAgarA ikkavIsaI // 239 // tevIsa sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhave / paDhamammi jahanneNaM, bAvIsaM sAgarovamA // 232 // cavIsa sAgarAI, ukkoserA ThiI bhave / baiyammi jahanneNaM, tevIsaM sAgarovamA // 233 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'dhyAyaH / paNavIsa sAgarAiM, ukkoseNa ThiI bhave / taiyammi jahanneNaM, cauvIsaM sAgarovamA // 234 / / chavIsa sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhve| cautthammi jahanneNaM, sAgarA paNuvIsaI // 235 // sAgara sattavIsaM tu ukkosee ThiI bhave / paJcamammi jahanneNaM, sAgarA u chanvIsai // 236 // sAgarA aTTavIsa tu, ukkoseNa ThiI bhave / cha?mmi jahanneNaM, sAgarA sattavIsai / / 237 // sAgarA auNatIsaM , ukkoseNa ThiI bhave / sattamammi jahanneNaM, sAgarA aDhavIsai // 23 // tIsaM tu sAgarAI, ukkoseNa ThiI bhave / aTTamammi jahanneNaM, sAgarA auNa tIsaI / / 236 / / sAgarA ikkatItaM tu, ukkoseNa ThiI bhave / navamammi jahanneNaM, tIsaI sAgarovamA // 240 // tettIsA sAgarAiM, ukkoseNa ThiI bhave / causuvi vijayAIsu, jahanneNekkattIsaI // 241 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 tatvArthamUtrajainAgamasamanvaye ajahannamaNukkosA, tettIsaM sAgarovamA / mahAvimANe savvadve, ThiI esA viyAhiyA // 242 // uttarAdhyayana mRtra adhyA0 36 nArakANAM ca dvitIyAdiSu // 35 // . dazavarSasahasrANi prathamAyAm // 36 // lAgarovamamegaM tu, ukkoseNa viyaahiyaa|| paDhamAe jahanneNaM, dasavAsa sahassiyA // 160 // tiraNeva sAgarA U, ukkoseNa viyaahiyaa| dozcAe jahanneNaM, egaM tu sAgarovamaM // 16 // uttarAdhyayana sUtra adhya 0 36 evaM jA jA pavvasta ukosaThiI anthi tAno tApro paramo paro jaharaNaThiI avvA / ( mamanvayakAra ) bhavaneSu ca // 37 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ctaa'dhyaayH| bhomejjANaM jaharANeNaM, dsvaasshssiyaa| unarA0 adhya0 36 gAthA 217 vyantarANAJca // 38 // parA palyopamadhikam // 36 // vANamaMtarANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paeNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasahaslAI ukkoseNaM paliaovamaM / . prajApanA. sthitipada 4 jyotiSkANAJca // 40 // tadaSTabhAgo'parA // 41 // palinovamamegaM tu, vAsalakkheNa sAhiyaM / palizrIvamaTThabhAgo, joisesu jahaniyA // 216 / / uttaga0 adhya0 36 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye laukAntikAnAmaSTau sAgaropamANi sarveSAm // 42 // 112 logaMtikadevANaM jaharANamaNuko seNaM zraddhasAgaro vamAhaM ThitI paNNattA / sthA0 sthAna 8 sU0 623 vyAkhyA0 za0 6 205 iti zrI - jainamuni - upAdhyAya - zrImadAtmArAma mahArAjasaMgRhIte tattvArtha sUtra jainAgamamamantraye caturtho'dhyAyaH samAptaH / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH ajIvakAyA dharmAdharmAkAzapudgalAH // 1 // / cattAri asthikAyA ajIvakAyA paraNattA, taM jahA--dhammatthikAe, adhammatthikAe, bhAgAsasthikAe poggalatthikAe / sthAnAMga sthAna 4 udde0 1 sUtra 251 vyAkhyAprajJapti zataka 7 udde0 10 sUtra 305 dravyANi // 2 // jIvAzca // 3 // kaivihANaM bhaMte ! davA parANattA ? goyamA ! Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye duvihA parANattA, taM jahA--"jIvadavvA ya ajIvadavvA ya / " anuyoga0 sUtra 141 nityAvasthitAnyarUpANi // 4 // rUpiNaH pudgalAH // 5 // paMcatthikAe na kayAi nAsI na kayAi natthi, na kayAi na bhavissai bhaviM ca bhavai a bhavissai a dhuve niyae sAsae akkhae avvae avahie, nicce aruuvii| naMdi sUtra0 sUtra 58 poggalatthikAyaM rUvikAyaM / sthAnAMgasUtra sthAna 5 udde0 3 sU01 vyAkhyAprajJapti zataka 7 uddezya 10 A AkAzAdekadravyANi // 6 // niSkriyANi ca // 7 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH / dhammo adhammo zrAgAsaM davvaM ikkikkamAhiyaM / aANi yadavyANi kAlo puggalajaMtavo // uttarAdhyayana adhya0 28 gAthA 8 avaTTie nicce | 115 nandi0 dvAdazAGgI adhikAra sUtra 58 asaMkhyeyAH pradezA dharmAdharmaikajI vAnAm // 8 // cattAri paesaggeNaM tullA asaMkhejA parANattA, taM jahA - dhammatthikAe, adhammasthikAe, logAgAse, egajIve / sthAnAMga0 sthAna 4 uddezya 3 sUtra 334 AkAzasyA'nantAH // 6 // zrAgAsatthikAe parasAe taguNe | prajJApanA pada 3 sUtra 14 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye saMkhyeyA'saMkhyeyAzca pudgalAnAm // 10 // nANoH // 11 // rUvI jIvadavvANaM bhaMte ! kaivihA paNNattA ? goyamA ! cavvihA paNNattA, taM jahA - "khaMdhA, khaMdhadesA, khaMdhappaesA, paramANupoggalA,....agaMtA paramANupuggalA, arAMtA dupparasiyA khaMdhA jAva atA dasapaesiyA khaMdhA atA saMkhijapae siyA khaMdhA, atA saMkhija paesiyA khaMdhA, atA tapasiyA khaMdhA / prajJApanA 5 vAM pada lokAkAze'vagAhaH // 12 // kativiNaM bhaMte ! AgAse paNNatte ? goyamA ! duvihe gAse pa0, taM jahA - loyAgAse ya aloyAgAse ya / loyAgAse NaM bhaMte ? kiM jIvA jIvadesA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| jIvapadesA ajIvA ajIvadesA ajIvapaesA? goyamA ! jIvAvi jIvadesAvi jIvapadesAvi ajIvAvi ajIvadesAvi ajIvapadesAvi je jIvA te niyamA egidiyA beiMdiyA teiMdiyA cariMdiyA paMcediyA aNidiyA,je jIvadesAte niyamA egidiyadesA jAva aNidiya desA je jIvapadesA te niyamA egidiyapadesA jAva aNidiyapadesA,je ajIvA te duvihA pannattA,taM jahA--rUvIya arUcI ya je rUvi te caubvihA parANattA, taM jahA--khaMdhA khaMdhadesA khaMdhapadesA paramANupoggalA--je arUvI te paMcavihA paNNattA, taM jahA--dhammatthikAe nodhammatthikAya ssadese dhamnatthikAyassapadesA adhammatthikAenodhammatthikAyassa dese adhammatthikAyassa padesA addhA samae / - vyAkhyA0 za0 2 u0 10 sUtra 121 alonAgAse NaM bhaMte ! ki jIvA ? pucchA taha Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 tattvArtha sUtra jainAgama samanvaye jIvappaesA egaM ceva goyamA ! no jIvA jAva no jIvadavvadese guruya lahue asaMtehiM gurulahuyaguNehiM saMjate savvAgAse asaMtabhAgUNe / * vyAkhyA0 za0 2 u0 10 sU0 122 dhammo adhammo zrAgAsaM kAlo puggalajaM tavo / esa logoti parANatto jiNehiM varadaMsihi // uttarAdhyayana gradhya0 28 gAthA 7 dharmAdharmayoH kRtsne // 13 // dhamAdhamme ya do ceva, logamittA viyAhayA / logAloge ya zrAgA se, samae samayakhettie // uttarAdhyayana adhyayana 36 gAthA 7 ekapradezAdiSu bhAjya: pudgalA nAm // 14 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 116 egapaeso gADhA........saMkhijapaeso gADhA.... asaMkhijapaeso gADhA / prajJA0 paJcama paryAyapada ajIvaparyavAdhikAra asaMkhyeyabhAgAdiSu jIvAnAm // 15 // loassa asNkhejibhaage| prajJApanA pada 2 jIvasthAnAdhikAra pradezasaMhAravisarpAbhyAM pradIpavat // 16 // dIvaM va.......jIvevi jaM jArisayaM pavvakammanibaddhaM bodiM Nivattei taM asaMkhejehiM jIvapadesehiM sacittaM karei khaDDiyaM vA mahAliyaM vaa| rAjapraznIyasUtra sUtra 74 gatisthityupagrahau dharmAdharmayorupakAraH // 17 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArtha sUtra jainAgamasamanvaye AkAzasyAvagAhaH // 18 // zarIravAGmanaH prANApAnAH pudgalA nAm // 16 // 120 sukhaduHkhajIvitamaraNopagrahAzca // 20 // parasparopagraho jIvAnAm // 21 // dhammatthikAeM jIvANaM zrAgamaNagamaNabhAsummesamaNajogA vaijogA kAyajogA je yAvanne tahapagArA calA bhAvA savve te dhammatthikAe pavataMti / gailakkhaNe NaM dhammatthikAe / zrahammatthikAe NaM jIvANaM kiM pavattati ? goyamA ! ahammatthikAraNaM jIvANaM ThANanisIya tuyaTTaNamaraNassa ya egattIbhAvakaraNatA je yAvanne tahappagArA thirA bhAvA savve te ahammatthikAye Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH / pavattaMti / ThANalakkhaNe NaM ahammatthikAe / AgAsatthikAe gaM bhaMte ! jIvANaM jIvANa ya kiM pavattati ? goyamA ! AgAsatthikAraNaM jIvadavvANaya jIvadavvANa ya bhAyaNabhUe egeNa vi se punne dohivi punne sayaMpi mAejA / koDisaevi punne koDisahassaMvi mAejA // 1 // avagAhaNAlakhaNe gaMgAsatthikAe / 121 jIvatthikAraNaM bhaMte! jIvANaM kiM pavattati ? goyamA ! jIvatthikApaNaM jIve zratANaM zrabhiNivohiyanAgapajavANaM zraNaMtANaM suyanANapajavANaM, evaM jahA vitiyasae asthikAyauddesae jAva uvazrogaM gacchati, uvaoogalakkhaNe gaM jIve / vyA0 pra0 zataka 13 u0 4 sU0 481 jIve NaM zratANaM zrabhiNibohiyanAgapajavANaM evaM suyanANapajjavANaM ohinANapajjavANaM maNapajjavanANapa0 kevalanAgapa maiAnnAgapa0 suyarANA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye Napa0 vibhaMgaNANapa0 cakkhudaMsaNapa0 hidaMsaNapa0 kevaladaMsaNapajjavANaM uvayogaM cakkhusa pa0 gacchai0 / 122 vyA0 pra0 zataka 2 u0 10 sU0 120 jIvo uvaoogalakkhaNo | nANeNaM daMsaNeNaM ca suheya duheNa ya / utta0 gradhya0 28 gAthA 10 poggalatthikAe NaM pucchA ? goyamA ! poggala - thikA gaM jIvANaM zrarAliyaveucciya AhArae teyAkammae soiMdiyaca kkhi diyaghANidiyajibbhidiya phAsiMdiyamaNajogavaya jogakAyajoga prANApANaNaM ca gahaNaM pavattati / gahaNalakkhaNe gaM poggalatthikAe / vyA0 pra0 zataka 13 u0 4 sR0 481 vartanApariNAmakriyA: paratvAparatve ca kAlasya // 22 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| vattanA lakkhaNo kaalo0| uttarA0 adhya0 28 gAthA 10 sparzarasagandhavarNavantaH pudgalAH // 23 // pogale paMcavaraNe paMcarase dugaMdhe aTaphAse prnntte| vyA0 pra0 zataka 12 u0 5 sU0 450 zabdabandhasaukSmyasthaulyasaMsthAnabhedatamazchAyA''tapodyotavantazca // 24 // sahandhayAra-ujjoro pabhA chAyA tavo i vA / vaNNarasagandhaphAsA puggalANa tu lakkhaNa // 12 // egattaM ca puhattaM ca saMkhA saMThANameva ca / saMjogA ya vibhAgA ya pajjavANa tu lkkhnn||13|| uttarA0 adhya0 28 agavaH skandhAzca // 25 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye duvihA poggalA parANattA, taM jahA - paramANupoggalA noparamANupoggalA ceva / sthA0 sthAna 2 u0 3 sU0 82 bhedasaGghAtebhyaH utpadyante // 26 // bhedAdaH // 27 // dohiM ThAhiM poggalA sAharaNaMti, taM jahA - saI vA poggalA sAhannati pareNa vA poggalA sAhannati / saI vA poggalA bhijjaMti pareNa vA poggalA bhijjati / sthA0 sthAna 230 3 sU0 82 egatteNa puhatteNa khaMdhAya paramANu ya / 124 uttarA0 adhya0 36 gA0 11 bhedasaMghAtAbhyAM cAkSuSaH // 28 // cakkhudaMsaNa cakkhudaMsaNissa ghaDa paDa kaDa rahAisa davve | anuyoga darzana guNapramANa sU0 144 3 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH / sadravyalakSaNam // 26 // saddavvaM vA / 6.25. vyA0 pra0 zata0 8 u0 6 satpadadvAra utpAdavyayadhauvyayuktaM sat // 30 // mAuyAoge (upanne vA vigae vA dhuve vA ) / sthAnAMga sthAna 10 tadbhAvA'vyayaM nityam // 31 // paramANupoggaleNa bhaMte! kiM sAsae asAsae ? goyamA ! davvaTTayAe sAsae vannapajjavehiM jAva phAsa - pajjavehiM asAsae / vyA0 pra0 zataka 14 u0 4 sU0 512 jIvA0 pra0 3 u0 1 sUtra 77 jIvA bhaMte! kiM sAsayA asAsayA ? goyamA ! Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgama samanvaye jIvA sisAsayA siya sAsayA se keNadvegaM bhaMte ! evaM buccai - jIvA siyasAsayA siya sAsayA ? goyamA ! davvadvayAe sAsayA bhAvaTTayAe sAsayA se te goyamA ! evaM cuccara siyasAsayA siyAsAsayA ! neraiyANaM bhaMte! kiM sAsayA asAsayA ? evaM jahA jIvA tahA neraiyAvi evaM jAva mAriyA jAva siyasAsayA siya sAsayA / se vaM bhaMte ! se vaM bhaMte ! vyA0 za0 7 u0 2 0 274 arpitA'narpita siddheH // 32 // pitaNapite / sthA0 sthAna0 10 sUtra 727 snigdhruuksstvaadbndhH||33|| 126 na jaghanyaguNAnAm // 34 // guNasAmye sadRzAnAm // 35 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 127 dvayadhikAdiguNAnAntu // 36 // bandhe'dhiko pAriNAmiko c||37|| baMdhaNapariNAme gaM bhaMte ! kativihe paNNatte ? goyamA ! duvihe paNNate, taM jahA-NiddhabaMdhaNapariNAme lukkhabaMdhaNapariNAme ya-- samaNiddhayAe baMdho na hoti samalakkhayAevi Na hoti vemAyaNiddhalukkhattoNa baMdho u khaMdhANaM // 2 // giddhassa NiddheNa duyAhieNaM, lukkhasta lukkheNa duyAhieNaM / niddhassa lukkheNa uvei baMdho, jahaeNavajjo visamo samo vA // 2 / / . prajJA0 pari0 pada 13 sUtra 185 guNapayAyavadravyam // 38 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye guNANamA sazrI davvaM, egadavyassiyA guNA / lakkhaNaM pajjavANaM tu, ubhazro zrassiyA bhave // uttarA0 sUtra gravya 0 28 gAthA 6 128 kAlazca // 36 // chavi dave paraNatte, taM jahA -- dhammatthikAe, adhammatthikAe, AgAsatthikAe, jIvatthikAe, puggalatthikAe, zraddhAsamaye a, setaM davvaNAme / anuyoga0 dravyaguNa 0 sU0 124 so'nantasamayaH // 40 // aNaMtA samayA / vyAkhyA prajJapti zata 25 u0 5 sU0 747 dravyAzrayA nirguNA gunnaaH||41|| davvassiyA guNA / uttarAdhyayana adhyayana 28 gAthA 6 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| tadbhAvaH pariNAmaH // 42 // duvihe pariNAme parANatte, taM jahA-jIvapariNAme ya ajiivprinnaay| prajJApanA pariNAma pada 13 sU0 181 iti zrI-jainamuni-upAdhyAya-zrImadAtmArAma mahArAjasaMgRhIte tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye paJcamo'dhyAyaH smaaptH| Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH kAyavAGmanaHkarmayogaH // 1 // tivihe joepaNNatte, taMjahA-maNajoe, vaijoe kaayjoe| vyAkhyA prajJapti zataka 16 udde0 1 sUtra 564 sAstravaH // 2 // paMca pAsavadArA paraNattA, taM jahA-micchattaM, aviraI, pamAyA, kasAyA, jogaa| samavAyAMga samavAya 5 zubhaH puNyasyA'zubhaH pApasya // 3 // purANaM pAvAsabo thaa| uttarAdhyayana 28 gAthA 14 R Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ssssttho'dhyaayH| - sakaSAyA'kaSAyayoH sAmparAyikeryApathayoH // 4 // jasla NaM kohamANamAyAlomA vocchinnAbhavanti tassa NaM IriyAvahiyA kiriyA kajjai, no saMparAiyA kiriyA kajjai, jassa NaM kohamANamAyAlomA avocchinnA bhavanti tassa NaM saMparAyakiriyA kajjai no iiriyaavhiyaa| vyAkhyA prajJapti zataka 7 udde01 sUtra 267 indriyakaSAyAvratakriyAH paJcacatu:paJcapaJcaviMzatisaMkhyAHpUrvasya bhedaaH||5|| paMciMdiyA paNNattA....cattAri kasAyA parANattA ........paMca aviraya parANattA........paMcavIsA kiriyA paeNattA........ sthAnAMga sthAna 2 uddezya 1 sUtra 60 indiya 1 kasAya 2 avvaya 3 jogA 6 paMca 1 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye caU 2 paMca 3 tinnikasAyA kiriyAno parNavIsa imAo annukkmso| nava tatva prakaraNa gA014 tIvramandajJAtAjJAtabhAvAdhikaraNavIyavizeSebhyastadvizeSaH // 6 // je kei khaddakA pANA adu vA saMti mhaalyaa| sarisaM tehiM veraMti asarisaM tI va Nevade // 6 // eehiM dohiM ThANehiM vavahAro Na vijaI / eehiM dohiM ThANehiM aNAyAraM tu jANae* // 7 // sUtrakRtAMga zrutaskandha 2 a0 5 gAthA 6-7 * vyAkhyA-ye kecana kSudrakAH sattvAH prANinaH ekendriyadvIndriyAdayo'lpakAyA vA paJcendriyA athavA mahAlayA mahAkAyAH saMti vidyante, teSAM ca kSudrakANAmalpakAyAnAM kunthvAdInAM mahAnAlayAH zarIraM yeSAM te mahAlayAH hastyAdayasteSAM ca vyApAdane, sadRzaM, vairamiti, vajraM karmavirodhalakSaNaM vA vairaM tatsadRzaM samAnam, alpapradezatvAtsarvajaMtanA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / adhikaraNaM jIvA'jIvAH // 7 // jIve adhikaraNaM / 133 vyA0 prajJa0 za0 16 u0 1 evaM jIvamavi / sthAnAMga sthAna 2 u0 1 sU0 60 mityevamekAntena no vadet / tathA visadRzam grasadRzaM tadvyApattI vairaM karmabandho virodho vA indriyavijJAnakAyAnAM visadRzatvAt satyapi pradeza alpatvena sadRzaM vairamityevamapiM no vadet / yadihi vadhyApekSa eva karmabandhaH syAttadA tattadvazAtkarmaNo'pi sAdRzyamasAdRzyaM vA vaktuM yujyate / na ca tadvazAdeva baMdha:, pitvadhyavasAyavazAdapi / tatazca tIvrAdhyavasAyino'lpakAyasattvavyApAdane'pi mahadvairam | kAmasya tu mahAkAya sattvavyApAdane'pi svalpamiti ||6|| - etadeva sUtreNaiva darzayitumAha zrAbhyAmanantaroktAbhyAM sthAnAbhyAmanayarvA sthAnayoralpakAyamahAkAyavyApAdanApAdita Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 tatvArthasUtrajainAgamasamanvaye AyaM saMrambhasamArambhArambhayogakRtakAritA'numatakaSAyavizeSaistristristrizcatuzcaikazaH // 8 // karmabandhasadRzatvayorvyavaharaNa vyavahAro niyktiktvaannyujyte| tathAhi-na vadhyasya sadRzatvamasadRzatvaM caikameva / karmabandhasya kAraNam / api tu vadhakasya tIvrabhAvo mandabhAvo jJAtabhAvo'jJAtabhAvo mahAvIryatvamallavIryatvaM cetyetadapi / tadevaM vadhyavadhakayorvizeSAtkarmabandhavizeSa ityevaM vyavasthite vadhyamevAzritya, sadRzatvAsadRzatvavyavahAro na vidyata iti / tathA'nayoreva sthAnayoH pravRttasyAnAcAraM, vijAnIyAditi / tathAhi-yajIvasAmyAtkarmabandhasadRzatvamucyate, tadayuktam / yato na hi jIvavyApattyA hiMsAcyate, tasya zAzvatatvena vyApAdayitumazakyatvAt / api tviMdriyAdivyApattyA tathAcoktam-paJcandriyANi, trividhaM valaM ca ucchaavaasniHshvaasmthaanydaayuH| prANAH Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTo'dhyAyaH / 135 saMrambhasamArambhe prArambhe ya taheva ya / u0 adhya0 24 gAthA 21 tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAyaNaM na karemi na kAravemi karataM pi annaM na samaNujANAmi / dazavakAlika a0 4 dazaite bhagavadbhiruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // ityAdi / api ca bhAvasavyapekSasyaiva,karmabandho'nyapetu yuktH| tathAhi-vaidyasyAgamasavyapekSasya, samyak kriyAM kurvato,yadyapyAturavipattirbhavati, tathApi na vairAnuSaGgo bhAvadoSAbhAvAd / aparasya tu saryabuddhazyA rajjumapi ghnato bhAvadoSAtkarmabandhaH / tadrahitasya tu na bandha iti / ukta cAgame, uccaalymipaae| ityAdi taNDulamatsyAkhyAnakaM tu suprasiddhameva / tadevaMvidhavadhyavadhakabhAvApekSayA syAt / sadRzaM syAdasadRzatvamiti / anyathA'nAcAra iti // 7 // vRtti zIlAGkAcArya kRta Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye jassa NaM kohamANamAyAlobhA zravocchinnA bhavaMti tassa NaM saMparAiyA kiriyA / vyA0 prajJapti za0 7 u0 1 sUtra 18 nivartanAnikSepasaMyoganisargAdvicaturdvitribhedAH param // 6 // vittaNAdhikaraNayA ceva saMjoyaraNAdhikara 136 ziyA ceva / sthA0 sthAna 2 sU0 60 Aiye nikkhivejA / uttarA0 0 25 gAthA 14 pavattamANaM / uttarA0 a0 24 gAthA 21-23 tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopaghAtA jJAnadarzanAvaraNayoH // 10 // NANAvara NijjakammAsarIrappaogabaMdhegaM bhaMte ! kassa kammassa udae ? goyamA ! nAgapaDiNIyayAe gANanirAhavaNyAeNANaMtarAeNaM gANappadoseNaM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTo'dhyAyaH / gArAccAsAya gAe gArAvisaMvAdaNA jogeNaM, evaM jahA gANAvaraNijaM navaraM daMsaNanAma ghettavvaM / vyA0 prajJati za0 80 6 sU0 75-76 duHkhazoka tApAkrandanavadhaparidevanAnyAtmaparobhayasthAnyasadvedasya // 11 // paradukakhaNyAe parasoyaNyAra parajUraNayAe paratiSpaNayAe parapiTTaNayAe parapariyAvaNyAe bahUNaM pANANaM jAva sattANaM dukkhaNyAra soyaNyAe jAva pariyAvaNayAe evaM khalu goyamA ! jIvANaM assAyA - veyaNijA kammA kijante / vyAkhyA0 za07 u0 6 sU0 286 bhUtavatyanukampAdAnasarAgasaMyamAdi yogaH kSAntiH zaucamiti sadasya // 12 // 137 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtrajainAgamasamanvaye pANAzukaMpAe bhUyANukaMpAe jIvANukaMpAe sattANukaMpA bahUNaM pAraNANaM jAva sattANaM dukkhayAe soyaNayAe araNyAe zratippaNyAe piTTaNayA pariyAvaNyApa evaM khalu goyamA ! jIvANaM sAyAveyaNijA kamprA kijaMti / vyA0 prajJapti zataka 7 u0 6 sU0 286 kevalizrutasaMghadharmadevAvarNavAdo darzanamohasya ||13|| paMcahi ThANehiM jIvA dullabhabodhiyattAe kamma pakareMti, taM jahA - zrarahaMtANaM zravanaM vadamANe 1, arahaMtapannatassa dhammassa avannaM vadamANe 2. Ayariya uvajjhAyANaM avannaM vadamANe 3, cauvaraNassa saMgha. ssa zravaNaM vadamANe 4, vivakkatavaMbhacerANaM devAgaM avannaM vadamANe / 138 sthA0 sthAna 5 u0 2 sU0 426 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / kaSAyodayAttItrapariNAmazcAritramo 136 hasya // 14 // mohaNijakammAsarIrappayogapucchA, goyamA ! tibvakohayAe tivvamAkhyAe tibvamAyAe tivvalobhAe tivvadaMsaNamohaNijayAe tivvacAritta moha. khijAe / vyA0 pra0 zataka 8 u0 sU0 351 bahvArambhaparigrahatvaM nArakasyAyuSaH // 15 // caurhi ThANehiM jIvA ratiyattAe kammaM pakaraiti, taM jahA - mahArambhatAte mahApariggahayAte paMcidiyavaNaM kuNimAhAreNaM / sthA0 sthAna 4 u0 4 sUtra 373 mAyA tairyagyonasya // 16 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye .. - . cauhiM ThANehiM jIvA tirikkhajoNiyattAe kammaM pagati, taM jahA-mAillatAte NiyaDillatAte aliyavayaNeNaM kUDatulakUDamANeNaM / sthA0 sthAna 4 u0 4 sU0 373 alpArambhaparigrahatvaM mAnuSasya // 17 // svabhAvamAdevaJca // 18 // appAraMbhA appapariggahA dhammiyA dhmmaannuyaa| aupapAtika sUtra saMkhyA 124 cauhiM ThANehiM jIvAmaNussattAte kammaM pagareMti; taM ahA-pagatimaddatAte pagativiNIyayAe saannu-| kosayAte zramaccharitAte / sthA0 sthAna 4 u0 4 sU0 373 vemAyAhiM sikkhAhiM je narA gihisuvvayA / uti mANusaM joNiM kammasaccAhu paannnno|| uttarA0 sU0 adhya0 7 gAthA 20 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / niHzIlavratatvaM ca sarveSAm // 16 // etavAle gaM magusse neraiyAuyaMpi pakareha tiriyA uyaMpi pakarei magussAuyaMpi pakarei devAuyaMpi pare / 141 vyAkhyAprajJapti za0 1308 sUtra 63 sarAgasaMyamasaMyamA'saMyamA'kAmanirjarAbAlatapAMsi daivasya // 20 // cauhiM ThANehiM jIvA devAuyattAra kammaM pagati, taM jahA - sarAgasaMjameNaM saMjamAsaMjameNaM, bAlatavokameNaM, zrakAmaNijarAe / sthA0 sthAna 4 u0 4 sUtra 373 samyaktvaM ca // 21 // vemANiyAvijai sammaddidvIpajatasaMkhejavA sAuyakammabhUmigagavbhavakaMtiyamagussehiMto uvava Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye jaMti kiM saMjatasammaddidvIhiMto saMjayasammaddiTThIpajatta rahito saMjayA saMjaya sammaddidvIpajattasaM kheja 0 hiMto uvavajjaMti ? goyamA ! tIhiMtovi uva vajraMti evaM jAva ago kappo / 942 prajJApanA pada 6 yogavakratA visaMvAdanaM cAzubhasya nAmnaH // 22 // tadviparItaM zubhasya // 23 // subhanAmakamma sarIrapucchA ? goyamA ! kAya ujjayayAe bhAvajjuyayAe bhAsujjuyayAe avisaM vAda jogeNaM subhanAmakammA sarIrajAvappayogabandhe subhanAmakammA sarIrapucchA ? goyamA ! kAyaRNu javAe jAva visaMvAyAjogeNaM asubhanAmakamma, jAva payogabandhe / vyA0 za08 u06 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / darzana vizuddhirvinayasampannatA zIlateSvanaticAro'bhIkSNajJAnopayogasaMvegau zaktitastyAgatapasI sAdhusamAdhirvaiyAvRtyakaraNamarhadAcAryabahuzrutapravacanabhaktirAvazyakA parihANirmArgaprabhAvanA pravacanavatsalatvamiti tIrthakara - tvasya // 24 // 143 arahaMta siddhapavaya gurutherabahussue tavassIsuM / vacchalayA ya tesiM abhikkha gANovoge ya // 1 // daMsaNa viNae zravAssae ya sIlavvae niraiyAraM / khaNalava tava ciyAe veyAvacce samAhIya || 2 || Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 tatvArthasUtrajainAgasamanvaye . appuvaNANagahaNe suyabhattI pavayaNe pbhaavnnyaa| eehiM kAraNehiM titthayarattaM lahai jIvo // 3 // jJAtAdharma kathAMga a0 8 sU0 64 parAtmanindAprazaMse sadasadguNocchAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya // 25 // jAtimadeNaM kulamadeNaM balamadeNaM jAva issari. yamadeNaM NIyAgoyakammAsarIrajAvapayogabandhe / vyA0 zataka 8 u06 sUtra 351 tadviparyayo nIcaityanutseko cottarasya // 26 // jAtiamadeNaM kulazramadeNaM balazramadeNaM rUvazramadeNaM tavatramadeNaM suyaamadeNaM lAbhaamadeNaM issariyaM amadeNaM uccaagoykmmaasriirjaavpyogbNdhe| vyA0 zataka 8 u0 6 sU0 351 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamo'dhyAyaH / 145 vighnakaraNamantarAyasya // 27 // dANaMtarAeNaM lAbhaMtarAeNaM bhogaMtarAeNaM uvabhogaMtarAeNaM vIriyaMtarAeNaM aMtarAiyakammA sriirppyogbndhe| vyA0 pra0 za0 8 u0 6 sU0 351 iti zrI-jainamuni-upAdhyAya-zrImadAtmArAma mahArAja saMgahIte tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye saptamo'dhyAyaH samAptaH / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamodhyAyaH hiMsA 'nRtasteyAbrahmaparigrahebhyo viratirvratam // 1 // dezasarvato'NumahatI // 2 // paMca mahavvayA parANattA, taM jahA-savvAto pANAtivAyA veramaNaM / jAva savvAto pariggahAto veramaNaM / paMcANuvvatA paNNattA, taM jahA - thUlAto pANAivAyAto veramaNaM thUlAto musAvAyAto veramaNaM thUlAto zradinAdANAto veramaNaM sadArasaMtose icchAparimANe | sthA0 sthAna 5 u0 1 sU0 386 tatsthairyArtha bhAvanAH paJca paJca // 3 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamo'dhyAyaH / paMcajAmassa paNavIsaM bhAvaNAzro prNnnttaa| samavAyAMga samavAya 25 (1) tassa imA paMca bhAvaNAto paDhamassa vayassa hoti pANAtivAya veramaNa parirakkhaNaTTayAe / prazna vyA0 1 saMvara0 sU0 23 (2) tassa imA paMca bhAvaNA to vitiyassa vayassa aliya vayaNassa veramaNa parirakkhaNaDhayAe / pra0 vyA0 2 saMvara0 sU0 25 (3) tassa imA paMca bhAvaNAto tatiyassa hoti paradavvaharaNa veramaNaparirakkhaNadvayAe / pra0 vyA0 3 saMvara0 sU0 26 (8) tassa imA paMca bhAvaNAzro cautthayassa hoti abaMbhacera veramaNaparirakkhaNaTTayAe / pra0 dhyA0 4 saMvara0 sU0 27 (5) tassa imA paMtra bhAvaNAzro carimasta Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye vayassa hoti pariggaha veramaNaparirakkhaNaTTayAe / prazna vyA0 5 saMvaradvAra sU0 26 vAGmanoguptIryAdAnanikSepaNasamityAlokitapAnabhojanAni paJca // 4 // IriyA samiI maNaguttI vayagattI AlIyabhA. yaNabhoyaNaM AdANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI / samavAyAMga, samavAya 25 krodhalobhabhIrutvahAsyapratyAkhyAnA. nyanuvIcibhASaNaM ca paJca // 5 // aNuvIti bhAsaNayA kohavivege lobhavivege bhayavivege haasvivege| samavAyAMga, samavAya 25 zanyAgAravimocitAvAsaparoparodhAkaraNabhaikSyazuddhisaddharmA'visaMvAdAH pnyc||6|| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| 146 uggaha aNurANavaNayA uggahasImajANaNayA sayameva uggahaM aNugirAhaNayA sAhammiyauggahaM aNurANaviya paribhaMjaNayA sAhAraNabhattapANaM aNurANaviya pddibhNjnnyaa| sama0 samaya 25 strIrAgakathAzravaNatanmanoharAGganirIkSaNapUrvaratAnusmaraNavRSyeSTarasasvazarIrasaMskAratyAgAH paJca // 7 // itthIpasupaMDagasaMsattagasayaNAsaNavajaNayA itthIkahavajaNayA itthINaM iMdiyANamAloyaNvajaNayA pubarayapubvakIliANaM aNaNusaraNayA pnniitaahaarvjnnyaa| ___ sama0 samavAya 25 ___ manojJAmanojJendriyaviSayarAgadveSavajanAni paJca // 8 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye soindiyarAgovaraI cakkhidiyarA govaraI ghANidiyarAgovaraI jibbhidiyarAgovaraI phAsiMdiyarAgo varaI / 150 sama0 samavAya 25 hiMsAdiSvihAmutrApAyAvadyadarzanam // 6 // duHkhameva vA // 10 // saMvegiNI kahA cauvvihA paNNattA, taM jahAihaloga saMvegaNI paralogasaMvegaNI tasarIrasaMvegaNI parasarIrasaMvegaNI / NivveyaNI kahA cauvvihA paNNattA, taM jahA - ihaloge duccinnA kammA ihaloge duhaphalavivAgasaMjuttA bhavati // | 1 || ihaloge duccinnA kammA paraloge duhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti // 2 // paraloge duzcinnA kammA ihaloge duhaphala vivAgasaMjuttA bhavaMti || 3 || paraloge duccinnA kammA paraloye duhaphalavivAgasaMjuttA bhavati // 4 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamo'dhyAyaH ihaloge sucinnA kammA ihaloge suhaphalavivAgasaMjuttA bhavati // 1 // ihaloge sucinnA kammA paraloge suhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti, evaM cubhNgo| 151 sthA0 sthAna 4 u0 2 sUtra 282 maitrIpramoda kAruNyamAdhyasthAni ca sattvaguNAdhika klizyamAnA'vinayeSu 11 miti bhUpahiM kappae sUtra kRtAMga 0 prathama zrutaskaMdha adhyA0 15 gAthA 3 pa0 0 sU0 1 pra0 20 suppaDiyAgaMdA | sANukossayAe / majjhattho nijarApehI samAhimagupAlae / pa0 bhagavadupadeza AcArAMga pra0 zrutaskaMdha 0 8 u0 7 gAthA 5 jagatkAyasvabhAvau vA saMvegavairAgyA 'rtham // 12 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 tatvArthasUtrajainAgamasamanvaye sNvegkaarnntthaa| samavAya sU0 vipAkasUtrAdhikAra bhAvaNAhiM ya suddhAhiM, samma bhAvettu appayaM / uttarA0 adhya0 16 gAthA0 64 aNicce jiivlogmmi| jIviyaM ceva rUvaM ca, vijjusaMpAyacaMcalam / uttarA0 adhya0 18 gAthA 11, 13 pramattayogAt prANavyaparopaNaM hiMsA // 13 // tattha NaM jete pamattasaMjayA te asuhaM jogaM paDucca prAyAraMbhA parAraMbhA jAva No aNAraMbhA / vyA0 pra0 zataka 1 u0 1 sUtra 48 asadabhidhAnamanRtam // 14 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| 153 An zraliyaM."asaccaM. "saMdhattaNaM 'asambhAva... aliyN| __ pra0 vyA0 prAsrava0 2 adattAdAnaM steyam // 15 // adttN"tenniko| pra0 vyA0 zrAstrava0 3 maithanamabrahma // 16 // abambha mehuNaM / pra0 vyA0 aAsravadvAra 4 mUrchA parigrahaH // 17 // mucchA pariggaho vutto| daza0 adhyayana 6 gAthA 21 nizzalyo vratI // 18 // paDikamAmi tihiM sallehi-mAyAsalleNaM niyANa salleNaM micchAdasaNasalleNaM / zrAvazyaka0 catu0 zrAvazyaH sUtra 7 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye AgAyenagArazca // 16 // - carittadhamne duvihe pannatte, taM jahA-zrAgAracarittadhamme ceva, aNagAracarittadhamme ceva / sthAnAMga sthAna 2 u0 1 aNuvrato'gArI // 20 // zrAgAradhamma''aNubvayAI ityAdi / aupacAtika sUtra zrIvIradezanA digdezAnarthadaNDaviratisAmAyikaproSadhopavAsopabhogaparibhogaparimANAtithisaMvibhAgavatasampannazca // 21 // zrAgAradhamma duvAlasavihaM zrAikkhai, taM jahA. paMca aNubvayAI tiriNa guNavayAiM cattAri sikkhaavyaaii| Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamo'dhyAyaH / tiriNa guNavvayAI, taM jahA - aNatthadaMDaveramaNaM disivvayaM, upabhogaparibhogaparimANaM / cattAri sikkhAvayAi, taM jahA - sAmAiyaM desAvagAsiyaM posahavAse atihisaMvibhAge / zrapapAtika zrIvIra dezanA sUtra 57 mAraNAntikoM sallekhanAM joSitA // 22 // pa haNA / pacchimA mAraNaMtizrA saMlehaNA asaNArA zrapapA0 sU0 57 zaGkAkAMkSAvicikitsAnyadRSTiprazaMsAsaMstavAH smygdRsstterticaaraaH||23|| sammattassa paMca aiyArA peyAlA jANiyavvA, na samAyariyavvA, taM jahA - saMkA kaMkhA vitigicchA, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 tattvArtha sUtrajainAgamasamanvaye parapAsaMDapasaMsA, parapAsaMDasaMthavo / upAsaka dazAMga adhyAya vratazIleSu paJcapaJca yathAkramam // 24 // bandhavadhacchedAtibhArAropaNAnnapAna nirodhAH // 25 // thUlagassa pAraNAivAyaveramaNassa samaNevAsa paMca iyArA peyAlA jANyavvA, na samAyariyavvA / taM jahA- vahabaMdhacchavichee ibhAre bhttpaannvocchee| u0 pra0 1 mithyopadezara hobhyAkhyAna kUTalekhakriyAnyAsApahAra sAkAramantrabhedAH 26 thUlagamusAvAyassa paMca aiyArA jANiyavvA / na samAyariyavvA / taM jahA - sahassAbhakkhANe rahasA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| 157 y| bhakkhANe, sadAramaMtabhee mosovaesee kUDalehakaraNe upA0 a0 1 stenaprayogatadAhRtAdAnaviruddharAjyAtikramahInAdhikamAnonmAnapratirUpakavyavahArAH // 27 // thalagaadirANAdANassa paMca aiyArA jANiyavvA, na samAyariyacA, taM jahA-nAhar3e, takkarappaugeviruddharajAikamme, kUDatullakUDamANe, tappaDirUvagavavahAre / paravivAhakaraNetvarikAparigRhItA'parigRhItAgamanA'naGgakrIDAkAmatIvAbhinivezAH // 28 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye sadAra saMtosie paMca zraiyArA jANiyavvA, na samAyariyavvA, taM jahA- ittariyapariggahiyAgamaNe, apariggahiyAgamaNe, zraNaMgakIDA, paravivAhakaraNe kAmabhosu tivvAbhilAso / upA0 adhyA0 1 kSetravAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyadAsIdAsakupyapramANAtikramAH // 26 // icchAparimANassa samaNovAsaraNaM paMca zraiyArA jANiyavvA, na samAyariyavvA / taM jahA - dhaNadhannapamANAikame khettavatthuSpamANAika me hirarANasuvaraNaparimANAikame duppayaca uppaya parimANAikkame kuviyapamANaikkame | upA0 adhyA 0 1 158 UrdhvAdhastiryagvyatikramakSetravRddhismRtyantarAdhAnAni // 30 // disivtrayasta paMca aiyArA jANiyavvA / na Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmodhyaayH| 156 samAyariyavvA, taM jahA-uDDhadisiparimANAikame, ahodisiparimANAikkame, tiriyadisiparimANAikkame, khettavuDDhissa, saaMtaraDDhA / - upA0 adhyA0 1 AnayanapreSyaprayogazabdarUpAnupAtapudgalakSepAH // 31 // desAvagAsiyassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA jANiyavvA nasamAyariyavvA,taM jahA-pANavaNapayoge pesavaNapoge, saddANuvAe, rUvANuvAe, vhiyaapoglpkkhiye| upA0 adhyA0 1 . kandarpakautkucyamaukharyA'samIkSyAdhikaraNopabhogaparibhogAnarthakyAni // 32 .. aNaTThAdaMDaveramaNassa samaNovAsaeNaM paMca ai. yArA jANiyavvA, na samAyariyavyA, taM jahA-kandappe Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye kukkuie moharie saMjuttAhigaraNe uvabhogapari bhogaairitte| upA0 adhyA0 yogaduSpraNidhAnAnAdarasmRtyanupasthAnAni // 33 // sAmAiyassa paMca aiyArA samaNovAsaera jANiyavvA / na samAyariyavvA,taM jahA-maNaduppaNi hANe, vaeduppaNihANe, kAyaduppaNihANe, sAmAiyassa sati prakaraNayAra, sAmAiyasa aNavadi. yassa krnnyaa| upA0 adhyA01 apratyavekSitA'pramArjitotsargAdAna saMstaropakramaNAnAdarasmRtyanupasthAnAni // 34 // posahAvavAsassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| jANiyavvA na samAyariyavvA,taM jahA-appaDilehiya duppaDilehiya sijAsaMthAre, appamajiyaduppamajiyasijAsaMthAre,appaDilehiyahiyaduppaDilehiya uccArapAsavaNabhamI, appamajiyaduppamanjiya uccArapAsavaNabhUmI posahovavAsassa samma annnnupaalnnyaa| upA0 adhyA0 1 sacittasambandhasammizrAbhiSavaduHpakvAhArAH // 35 // bhoyaNato samaNovAsaeNaM paJca aiyArA jANiyavvA, na samAyariyavvA, taM jahA-sacittAhAre sacittapaDibaddhAhAre uppauliosahibhakkhaNayA, duppolitosahibhakkhaNayA, tucchosahibhakkhaNayA / upA0 adhyA0 1 sacittanikSepApidhAnaparavyapadezamAtsaryakAlAtikramAH // 36 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye "ahAsaMvibhAgassa paJca aiyArA jANiyavyA, na samAyariyavvA, taM jahA-sacittanikkhevaNayA, sacittapehaNayA, kAlAikkamadANe parovaese maccha riyaa| upA0 adhyA05 jIvitamaraNAzaMsAmitrAnurAgasukhAnubandhanidAnAni // 37 // apacchimamAraNaMtiyasaMlehaNA jhasaNArAhaNAra paMca aiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA,taM jahAihalogAsaMsappabhoge, paralogAsaMsappoge,jIviyAsaMsappabhoge, maraNAsaMsappabhoge, kAmabhogAsaMsappa shroge| upA0 adhyA0 1 anugrahArthaM svasyAtisagoM dAnam // 38 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sptmo'dhyaayH| 163 - samaNovAsae NaM tahArUvaM samaNaM vA jAva paDilAmemANe tahArUvassa samaNassa vA mAhaNassa vA samAhiM uppAeti, samAhikAraeNaM tameva samAhiM pddilbhi| vyA0 za0 7 u0 1 sUtra 263 samaNo vAsae NaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA jAva paDilAmemANe kiM cayati ? goyamA ! jIviyaM cayati uccayaM cayati dukkaraM kareti dullaha lahai vohiM bujjhai to pacchA sijhati jAva aMtaM kreti| vyA0 pra0 zata0 7 u0 1 sU0 364 vidhidravyadAtRpAtravizeSAttadvizeSaH // 36 // davvasuddhaNaM dAyagasuddhaNaM tavassivisuddhaNa tika Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye raNasuddheNaM paDigAhasuddheNaM tiviheNaM tikaraNamuddheNaM dANeNaM / vyA0 pra0 zata0 15 sU0 541 164 iti zrI - jainamuni - upAdhyAya - zrImadAtmArAma - mahArAja - saMgRhIte tattvArtha sUtrajainAgamasamanvaye saptamo'dhyAyaH samAptaH / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamo'dhyAyaH mithyAdarzanA'viratipramAdakaSAya yogA bandhahetavaH // 1 // paMca zrasavadArA paNNattA, taM jahA - micchattaM viraI pamAyA kasAyA jogA / samavA0 samavAya 5 sakaSAyatvAjjIvaH karmaNo yogyAn pudgalAnAdatte sa bandhaH // 2 // jogabaMdhe kasAyabaMdhe / samavA0 samavAya 5 dohiM ThANehiM pApakammA baMdhaMti, taM jahA - rAgeNa ya doseNa ya / rAge duvihe paNNatte, taM jahA - mAyA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye ya lobhe ya / dose duvihe paNNatte, taM jahA-kohe ya mANe y| sthA0 sthAna 2 u0 2 prajJApanA pada 23 sU05 prakRtisthityanubhAgapradezAstadvidhayaH caubihe bandhe parANatte, taM jahA-pagaibaMdhe Thiibandhe aNubhAvabandhe paesabandhe / samavAyAMga samavAya 4 Adyo jJAnadarzanAvaraNavedanIyamohanIyAyurnAmagotrAntarAyAH // 4 // aTu kammapagaDIo paNNattAno,taM jahA-NANAvaraNijaM, dasaNAvaraNija, vedaNijaM, mohaNijaM, AuyaM, nAma, goyaM, aMtarAiyaM / prajJApanA pada 21 u0 1 sU0 288 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamo'dhyAyaH / 167 paJcanavadvayaSTAviMzaticaturdvicatvAriM zadvipaJcabhedA yathAkramam // 5 // matizrutAvadhimanaHparyayakevalAnAm // 6 // paMcavihe gANAvaraNije kamme parANatte, taM jahAAbhiNibohiyaNANAvaraNije suyaNANAvaraNije, ohiNANAvaraNijje, maNapajavaNANAvaraNijje kevalaNANAvaraNijje / __ sthAnAMga sthAna 5 u0 3 sU0 464 cakSuracakSuravadhikevalAnAM nidrAnidrAnidrApracalApracalApracalAstyAnagRddhayazca // 7 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArthasUtrajainAgamasamanvaye ... Navavidhe darisaNAvaraNijje kamme parANatte, taM jahA-nidA niddAniddA payalA payalApayalA thINagiddhI cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudaMsaNAvaraNe, ava. dhidasaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNe / sthAnAMga sthAna 6 sU0 668 sadasadvadye // 8 // sAtAvedaNijje ya asAyAvedaNijje ya / prajJApanA pada 23 u0 2 sU0 263 darzanacAritramohanIyAkaSAyakaSAyavedanIyAkhyAstridvinavaSoDazabhedAH samyaktvamithyAtvatadubhayAnyakaSAyakaSAyau hAsyaratyaratizokabhayajugupsAstrI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamo'dhyAyaH / punnapuMsakavedA anantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhamAnamAyAlobhAH // 6 // mohaNijje NaM bhaMte ! kamme katividhe parANate ? goyamA ! duvihe paNNatte, taM jahA-dasaNamohaNijje ya carittamohaNijjeya / dasaNamohaNi jje NaM bhaMte ! kamme katividhe parANatte ? goyamA ! tivihe paeNatte, taM jahA-sammattavedaNijje, micchattavedaNijje, sammAmicchattaveyaNijje / __ carittamohaNijje NaM bhaMte ! kamme katividhe paeNatte ? goyamA! duvihe parANatte, taM jahA-kasAyavedaNijje noksaayvednnijje| kasAyavedaNijje NaM bhaMte ! katividhe parANatte ? goyamA ! solasavidhe paeNatte, taM jahA-aNaM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye tANubaMdhIkohe aNaMtANubaMdhI mANe a0 mAyA zrA lobhe, apaJcakkhANe kohe evaM mANe mAyA lobhe paccakkhaNAvaraNe kohe evaM mANe mAyA lobhe saMjala Nakohe evaM mANe mAyA lobhe / / nokasAyaveyaNijje NaM bhaMte ! kamme katividhe paeNate ? ___goyamA ! Navavidhe parANatte, taM jahA-itthIveya veyaNijje, purisave0 napusagave hAse ratI aratI bhae soge duguNchaa| prajJA0 karmabandha0 23 u0 2 nArakatairyagyonamAnuSadaivAni // 10 // AueNaM bhaMte ! kamme kaivihe paraNatte ? goya mA! cauvihe paNNatte, taM jahA--NeraiyAue, tiriya Aue, maNussAue, devAue / : prajJApanA pada 23 u02 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ assttmo'dhyaayH| gatijAtizarIrAGgopAGganirmANabandhanasaMghAtasaMsthAnasaMhananasparzarasagandhavarNAnupUAgurulaghUpaghAtaparaghAtAtapodyotocchvAsavihAyogatayaHpratyekazarIratrasasubhagasusvarazubhasUkSmaparyAptisthirAdeyayazaHkIrtisetarANi tIrthakaratvaM c||11 __NAmeNaM bhaMte ! kamme kativihe parANatte ? goyamA! vAyAlIsativihe paNNatte, taM jahA-1 gatiNAme, 2 jAtiNAme, 3 sarIraNAme, 4 sarIrovaMgaNAme, 5 sarIrabaMdhaNaNAme, sarIrasaMghayaNaNAme, 7 saMghAyaNaNAme, 8 saMThANaNAme, 6 varANaNAme, 10 gaMdhaNAme, 11 rasaNAme, 12 phAsaNAme, 13 agurulaghuNAme, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye 14 uvaghAyaNAme, 15 parAghAyaNAme, 16 ANupunvI, NAme, 17 ussAsaNAme, 18 zrAyavaNAme, 16 ujjo. yaNAme, 20 vihAyagatiNAme, 21 tasaNAme, 22 thAvaraNAme, 23 suhumaNAme, 24 bAdaraNAme, 25 pajattaNAme, 26 apajattaNAme, 27 sAhAraNasarIraNAma, 28 patteyasarIraNAme, 26 thiraNAme, 30 athiraNAme, 31 subhaNAme, 32 asubhaNAma; 33 subhagaNAme, 34 dubhagaNAme, 35 sUsaraNAme, 36 dUsaraNAme, 37 zrAdejaNAme, 38 praNAdejaNAme, 36 jasokittiNAme, 40 ajasokittiNAme, 41 NimmANaNAme, 42 titthagaraNAme / / prajJApanA u0 2 pada 23 sU0 263 . samavAyAMga0 sthAna 42 uccairnIcaizca // 12 goe NaM bhaMte ! kamme kaivihe paeNatte ? goyamA ! Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ assttmo'dhyaayH| duvihe paeNatte, taM jahA-uccAgoe ya nIyAgoe ya / __prazApanA pada 23 u0 2 sU0 263 daanlaabhbhogopbhogviiryaannaam||13|| aMtarAe NaM bhaMte ! kamme katividhe paraNatte ? goyamA ! paMcavidhe paeNatte, taM jahA-dANaMtarAie, lAbhaMtarAie, bhogaMtarAie, uvabhogaMtarAie,vIriyaMtarAie / prajJApanA pada 23 udde0 2 sU0 263 AditastisRNAmantarAyasya ca triMzatsAgaropamakoTIkoTyaH parA sthitiH // 14 // udahIsarisanAmANa, tIsaI koDikoDIao / ukosiyA ThiI hoi, antomuhuttaM jahaniyA // 16 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye zrAvaraNijANa duNhaMpi, veyANije taheva yA antarAe ya kammammi, ThiI esA viyAhiyA // 20 // - uttamadhyayana adhyayana 33 saptatirmohanIyasya // 15 // udahIsarisanAmANa, sattaraM koddikoddiishro| mohaNijassa ukkosA, antomuhuttaM jahaniyA // uttarAdhyayana adhyayana 33 gAthA 21 viMzatirnAmagotrayoH // 16 // udahIsarisanAmANa, vIsaI koddikoddiio| nAmagottANaM ukkosA, antomuhuttaM jahaniyA // . uttarAdhyayana adhya0 33 gAthA 23 trayastriMzatsAgaropamANyAyuSaH // 17 // tettIsa sAgarovamA, ukkoseNa viyaahiyaa| Thii u aAukammassa, antomuhuttaM jahanniyA // uttarAdhyayana a0 33 gAthA 23 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraSTamodhyAyaH / 75 aparA dvAdazamuhUrtA vedanIyasya // 18 // sAtAvedaNija ssa..jahaneM bArasamuhuttA / prajJApanA pada 23 u0 2 sU0 263 nAmagotrayoraSTau // 16 // nAmagoyANaM jaharANeNaM muhuttA / bhagavatIsUtra zataka 6 u0 3 sU0 236 jasokittinAmAeNaM pucchA ? goyamA ! jaharANeaTumuhuttA / uccagoyassa pucchA ? goyamA ! jaharANeNaM zraTumuhuttA / * prajJApanA pada 23 u0 2 sUtra 264 zeSANAmantarmuhUrtAH // 20 // antomuhuttaM jahanniyA / uttarAdhyayana 0 23 gAthA 16 -22 vipAko 'nubhavaH // 21 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvArthasUtra jainAgamasamanvaye sa yathAnAma // 22 // aNubhAgaphala vivAMgA / samavAyAMga vipAkazruta varNana savvesi ca kammANaM / 176 prajJApanA pada 23 u0 2 uttarAdhyayana 0 23 gAthA 17 tatazca nirjarA // 23 // udIriyA vezyA ya nijinnA / vyAkhyA prajJapti zata0 1 u0 1 sU0 11 nAmapratyayAH sarvato yogavizeSAt sUkSmaikakSetrAvagAhasthitAH sarvAtmaprade zeSvanantAnantapradezAH // 24 // savvesiM ceva kammANaM parasaggamaNantagaM / gaNThiyasattAIyaM anto siddhANa zrAuyaM // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamo'dhyAyaH / savvajIvANa kammaM tu saMgahe chaddisAgayaM / savvesu vipaesesu, savvaM savveNa baddhagaM // uttarAdhyayana 0 33 gAthA 17-18 sadvedyazubhAyurnAmagotrANi puNyam // 25 // 177 ato'nyatpApam // 26 // sAyAvedaNijja...... tirizrAue magussAue devAue, suhaNAmassaNaM........ uccAgottassa............ sAyA vedaNija ityAdi / prajJApanA sUtra pada 23 u0 1 ege purANe page pAve / sthAnAMga sthAna 1 sUtra 16 iti zrI - jainamuni - upAdhyAya - zrImadAtmArAma mahArAjasaMgRhItatvArtha sUtra jainAgamasamanvaye aSTamo'dhyAyaH samAptaH / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH AsravanirodhaH saMvaraH // 1 // niruddhAsave ( saMvaro ) / ege saMvare / sthAnA0 sthA0 1 uttarAdhyayana 0 26 sUtra 11 sa gupti samitidharmAnuprekSAparISaha jayacAritraiH // 2 // tapasA nirjarA ca // 3 // * saMviyate karmakAraNaM prANAtipAtAdi nirudhyate yena pariNAmena sa saMvaraH zravanirodha ityarthaH / iti vRttikAraH // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nvmo'dhyaayH| samaI guttI dhammo aNupeha parIsahA carittaM ca / sattAvannaM bheyA paNatigameyAiM saMvaraNe / / sthAnAMga vRtti sthAna 1 evaM tu saMjayassAvi, pAvakammanirAsave / bhavakoDIsaMciyaM kamna, tavasA nijarijai / uttarAdhyayana a0 30 gAthA 6 samyagyoganigraho guptiH // 4 // guttI niyaktaNe vuttA, asubhatthesu sbbso| __ uttarAdhyayana a0 24 gAthA 26 IrSyAbhASeSaNA''dAnanikSepotsargAH samitayaH // 5 // paMca samiIao parANattA, taM jahA-IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye vaNAsamiI uccArapAsava rAkhelasiMghANa jallapAriTThAvaNiyAsamiI | samavAyAMga samavAya 5 uttamakSa mAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryANi dharmaH 11&11 isavi samadhamme paraNatte, taM jahA - 1 khaMtI, 2 muttI, 3 ajave, 4 maddave, 5 lAghave, 6 sacce, 7 saMjame, 8 tave, 6 ciyAe, 10 vaMbhacevAse / samavAyAMga samavAya 10 180 anityAzaraNasaMsAraikatvAnyatvAzucyAstravasaMvaranirjarAlokabodhidurlabhadharmasvAkhyAtattvAnucintanamanuprekSAH // 7 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / 1 NiccANuppehA, 2 asaraguppehA, 3 egatANupehA, 4 saMsArApahA / 181 sthAnAMga sthAna 4 u0 1 sU0 247 aNNatte [ aNuppehA ] 5 - zranne khalu AtisaMjogA anno ahamaMsi / zrasuiNupehA 6 / sUtrakRtAMga zrutaskaMdha 2 0 1 sU0 13 imaM sarIraM aNiccaM, asuiM asuisaMbhavaM / zrasAsayAvAsamiNaM, dukkhakesArA bhAyaNaM // uttarAdhyayana gra 16 gAthA 12 vAyAguppehA 7 / sthAnAMga sthAna 430 1 sU0 247 saMvare [ aha ] ---- jAu assAviNI nAvA, na sA pArassa gAmiNI / jA nissAviNI nAvA, sA u pArassa gAmiNI // uttarAdhyayana adhyayana 23 gAthA 71 jire [ guppehA ] ha / sthAnAMga sthAna 1 sU016 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 tattvArtha sUtra jainAgamasamanvaye loge [hA] 10 / sthAnAMga sthAna 1 sU0 5 bohidulla [ guppehA ] 11 / saMbujjhaha kiM na bujjhaha saMboho khalu peccadullahA / No hravaNamaMti rAio no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // sUtrakRtAMga prathama zrutaskandha gAthA 1 dhamme [ aNuSpahA ] 12- uttamadhammasuI hu dullahA / uttarAdhyayana 010 gAthA 18 mArgAcyavananirjarArthaM pariSoDhavyAH parISahAH // 8 // no vinihannejA / uttarAdhyayana 0 2 prathama pATha sammaM sahamANassa.... gijarA kajjati / sthAnAMga sthAna 5 u0 1 sU0 406 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / 183 kSutpipAsAzItoSNadaMzamazakanAgnyAratistrIcaryAniSadyAzayyAkrozavadhayAcanA'lAbharogatRNasparzamalasatkA " rapuraskAraprajJA'jJAnA'darzanAni // // bAvIsa parisahA paNattA, taM jahA - 2 digiMchAparIsa 2 pivAsAparIsahe, 3 sItaparIsahe, 4 usi parIsaha. 5 iMsamasagaparIsahe, 6 acela - parIsa. 7 zraraiparIsaha = itthIparIsa he , cariparIsaha 10 nisIhiyAparIsahe, 11 sijAparIsahe, 12 akkosaparIsahe, 13 vahaparIsahe, 14 jAyagA parIsahe, 15 alAbhaparIsahe, 16 rogaparIsaha 17 tarAkAsa parIsahe, 18 jallaparIsahe, 16. sakkArapurakkAraparIsaha 20 paraNAparIsa he, 21 rANA parIsahe. 22 daMsaNaparIsahe / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye - sUkSmasAmparAyachadmasthavItarAgayozcaturdaza // 10 // ekAdaza jine // 11 // bAdarasAmparAye sarve // 12 // jJAnAvaraNe prajJAjJAne // 13 // ___darzanamohAntarAyayoradarzanAlAbhau // 14 // cAritramohe nAgnyAratistrIniSadyAkrozayAcanAsatkArapuraskArAH // 15 // vedanIye zeSAH // 16 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / 105 ekAdayo bhAjyA yugapadekasminnaikonaviMzataH // 17 // nANAvaraNijje NaM bhaMte ! kamme kati parIsahA samoyaraMti ? goyamA ! do parIsahA samoyaraMti, taM jahA--pannAparIsahe nANaparIsahe ya / veyaNijje NaM bhaMte ! kamme kati parIsahA samoyaraMti ? goyamA ! ekArasaparIsahA samoyaraMti, taMjahApaMcava ANupucI, cariyA sejjA vahe ya roge| taNaphAsa jallameva ya, ekkArasa vedaNijjaMmi // 1 // dasaNamohaNijje NaM bhaMte ! kamme kati parIsahA samoyaraMti ? goyamA ! ege daMsaNaparIsahe samoyarai / carittamohaNije NaM bhaMte ! kamme kati parIsahA samoyaraMti ? goyamA ! sattaparIsahA samoyaraMti, taM jahA-- Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye aratI acela itthI nisIhiyA jAyaNA ya akose| sakkAra purakAre carittamohami satte te // 1 // aMtarAie NaM bhaMte ! kamme kati parIsahA samora yaraMti ? govamA! ege alAbhaparIsahe samoyarai / sattavihavaMdhagassa NaM bhaMte ! kati parIsahA parANatA! goyamA ! vAvIsaM parIsahA parANatA, vIsaM puNa vedei, jaM samayaM sIyaparIsahaM vedeti No taM samaya usiNaparIsahaM vedei, jaM samayaM usiNaparIsahaM vedei yo ta samayaM sIyaparIsahaM vedei, jaM samayaM cariyAparIsahaM vedeti No taM samayaM nisIhiyAparIsahaM vedeti jaM samayaM nisIhiyAparIsahaM vedei No taM samayaM cariyAparIsahaM vedeha / avihabaMdhagassa NaM bhaMte ! katiparIsahA paNNattA ? goyamA ! bAvIsaM parIsahA parANattA, taM jahA. chahAparIsahe pivAsAparIsaha sIyapa0 daMsapa0 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / 187 masagapa0 jAva alAbhapa evaM avihabaMdhagassa vi sattavihabaMdhagasAta vi / / chavihabadhagassa NaM maMte ! sarAgachaumatthasta kati parIsahA parAga,ttA ? goyamA ! coddasa parIsahA parANattA / vArasa paNa vedei / jaM samayaM sIyaparIsahaM vadei No taM samayaM usiNaparIsahaM vedeI / jaM samayaM usiNaparImahaM vaMdei no taM samayaM sIyaparIsahaM vedei / jaM samayaM cariya parisahaM vedei go taM samayaM sejAparosahaM vedeha / jaM samayaM sejAparIsahaM vedeti yo ta samayaM cariyAparIsaha vede / __ ekavihabaMdhagassa NaM bhaMte ! vIyarAgacha umatthassa kati parisahA parANatA ? goyamA ! evaM ceva java chabbihabaMdhagasta maM / pagavihavaMdhagassa NaM bhaMte ! sajogibhavatthakevalirasa kati parissahA parANatA ? goyamA ! ekArase parIsahA paraNatA, nava puNa vedei, sesaM jahA chavihavaMdhagassa / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye prabaMdhagassa NaM bhaMte ! ajogibhvtthkevliss| kati parIsahA paraNattA ? goyamA ! ekArassa parI / sahA paNNattA, nava puNa vedei / jaM samayaM sIya parIsahaM vedeti no taM samayaM usiNaparIsahaM vedei| jaM samayaM usiNaparIsahaM vedeti no taM samaya sIyaparIsahaM vedei / jaM samayaM cariyAparIsahaM vedeI no taM samayaM sejAparIsahaM vedeti / jaM samayaM se. jAparIsahaM vedei no taM samayaM cariyAparIsahaM vedei / vyAkhyAprajJapti za0 8 u0 8 sU0 343 sAmAyikacchedopasthApanAparihAravizuddhisUkSmasAmparAyayathAkhyAtamiti cAritram // 18 // sAmAiyattha paDhamaM, chedovaDhAvaNaM bhave vIyaM / parihAravisuddhIyaM, suhuma taha saMparAyaM ca // 32 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nvmo'dhyaayH| 186 akasAyamahakkhAyaM, chaumatthassa jiNassa vA / evaM cayarittakaraM, cArittaM hoi aAhiyaM // 33 // uttarAdhyayana a0 28 gAthA 32-33 anazanAvamaudaryavRttiparisaMkhyAnarasaparityAgaviktazayyAsanakAyaklezA bAhyaM tapaH // 11 // bAhirae tave chavihe parANatte, taM jahA-aNasaNa UNoyariyA bhikkhAyariyA ya rasapariccAyo / kAya. kileso paDisalINayA vajjho ( tavo hoii)| vyAkhyAprajJati zadeg 25 u0 7 sU0 802 prAyazcittavinayavaiyAvRtyasvAdhyAyavyutsargadhyAnAnyuttaram // 20 // abhitarae tave chabihe paNNatte, taM jahA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 tattvArthasUtrajainAgamalamanvaye pAyacchittaM viNo veyAvaccaM tava sabhAo, bhAra viusggo| ___ vyAkhyAprati za0 25 u0 7 sU0 80 navacaturdazapaMcadvibhedA yathAkramaM prAgdhyAnAt // 21 // AlocanApratikramaNatadubhayavivekavyutsagetapazchedaparihAropasthApanAH 22 Navavidhe pAyacchite paNNatte, taM jahA-Alo. aNArihe paDikammaNArihe tadubhayArihe vivegArihe viusaggArihe tavArihe chedArihe mUlArihe aNavaddha paarihe| sthAnAMga sthAna 6 sU0 688 jJAnadarzanacAritropacArAH // 23 // viNae sattavihe, parANatte taM jahA-NANaviNae Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / daMsaNaviNae caritaviNae mavie vaivirAe kAyavie logovayAraviNae / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 802 AcAryopAdhyAyatapasvizaikSaglAnagaNakulasaMghasAdhumanojJAnAm // 24 // vaiyAvacce dasavi parANatte, taM jahA- grAyariyave zravacce uvajjhAyavecAvaLace sehavecAvacce gilANave zravaccetavassive yAvacce theravezravacce sAhammizra vezravacce kulavedyAvacce gaNave yAvacce saMghavezrA bacce | 16? vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 802 vAcanApRcchanAnuprekSAmnAyadharmopade zAH // 25 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye sajjhae paMcavihe paNNatte, taM jahA-bAyaNA paDi pucchaNA, pariaTTaNA aNuppehA dhmmkhaa| ___ vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 802 bAhyAbhyantaropadhyoH // 26 // viusagge duvihe paNNatte, taM jahA-davvaviusagge ya bhAvaviusagge y| vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 802 uttamasaMhananasyaikAgracintAnirodho dhyAnamAntarmuhartAt // 27 // kevatiyaM kAla avaTiyapAriNAme hojA? go. yamA ! jahanneNaM eka samayaM ukkoseNa antamuhattaM / __ vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 6 sU0 770 aMtomuhuttamittaM cittAvatthANamegavatthummi / chaumatthANaM jhANaM joganiroho jiNANaM tu // sthAnAMgavRtti0 sthAna 4 u0 1 sU0 247 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / zrArttaraudradharmazuklAni // 28 // cattAri kAraNA paraNatA, taM jahA zraddhe jhANe, rodde jhANe, dhamme jhANe, sukke jhANe / vyAkhyAprajJami za0 25 u0 7 0 803 - 163 pare mokSa hetuH // 26 // dhammasukAI bhAragAI jhANaM taM tu buhA vae / uttarAdhyayana a0 30 gAthA 35 ArttamamanojJasya saMprayoge tadviprayogAya smRtisamanvAhAraH // 30 // zraTTe bhANe cavihe paraNate, taM jahA - zramaraNunna saMpayogasaMpatte tassa vippayoga sati samannAgae yAvi bhavai / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU080 3 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye viparItaM manojJasya // 31 // maNunnasaMpayogasaMpautte tassa avippabhoga sati samaNNAgate yAvi bhavati / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 803 vedanAyAzca // 32 // prAyaMkasaMpayogasaMpautte tasla vippayoga sati samaraNAgae yAvi bhavati / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 803 nidAnazca // 33 // parijasitakAmabhogasaMpogasaMpautte tassa avippabhoga sati samaraNAgae yAvi bhavai / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7sU0 803 tadaviratadezaviratapramattasaMyatAnAm // 34 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nvmo'dhyaayH| . . . 265 - - aTTaruddANi vajjittA, bhAejjA susmaahiye| dhampasukAI jhANAI jhANaM taM tu vahAvae // __uttarAdhyayana adhyayana 30 gAthA 35 hiMsAnRtasteyaviSayasaMrakSaNebhyo raudramaviratadezaviratayoH // 35 // rodajjhANe caubviha parANatte, ta jahA-hiMsANubaMdhI mosANubaMdhI teyANubaMdhI saarkkhnnaannubNdhii| vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 803 AjJApAyavipAkasaMsthAnavicayAya dhamyam // 36 // dhamme bhANe caubdhihe paNatte, taM jahA-ANAvijae, abAyavijae, vivAgavijae, saMThANavijae / vyAkhyAprajJaptiza0 25 u0 7 sU0 803 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye zukne cAye pUrvavidaH // 37 // suhamasaMparAyasarAgacarittAriyA ya bAyarasaMparAyasarAgavarittAriyA ya,.......uvasaMtakasAyavIya. rAyavarittAriyA ya khINakasAya vIyarAyacarittAri. yA c| prajJApanA sUtra pada 1 cAritrAya viSaya pare kevalinaH // 38 // sajogikevalikhINakasAyavIyarAyacarittAriyA ya ajogikevalikhINakasAyavIyarAyacarittAriyA ya / prajJA panAsUtra pada 1 cAritrAryaviSaya pRthaktvaikatvavitarkasUkSmakriyApratipAtivyaparatakriyAnivartIni // 36 // suke jhANe caubihe parANatte, taM jahA-1 puhuttavitake saviyArI, 2 egattavitake aviyArI, Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nvmo'dhyaayH| 3 suhumakirite aNiyaTThI, 4 samucchinnakirie appddiyaatii| vyAravyAprajJapti za0 25 u0 7 sU0 803 tryekayogakAyayogAyogAnAm // 40 // suhamasaMparAyasarAgacarittAriyA ya bAyarasaMparAyasarAgacarittAriyA ya,........uvasaMtakasAyavI. yarAyacarittAriyA ya khINa kasAyavIyarAyacarittAriyA y| sajogikevalikhINakasAyavIyarAyacarittAriyA ya ajogike valikhINakasAyavIyarAyacarittAriyA y| prajJApanA sUtra pada 1 cAritrAryaviSaya ekAzraye savitarkavicAre pUrve // 41 // avicAraMdvitIyam // 42 // vitarkaH zrutam // 43 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ass tattvArthasutrajainAgamasamanvaye vicaaro'rthvynyjnyogsNkraantiH||44 uppAyaTitibhaMgAI pajayANaM jamegadavvami / nANAnayANusaraNaM puvagayasuyANusAreNaM // 1 // saviyAramatthavaMjaNajogaMtaro tayaM paDhamasukaM / hoti pahuttaviyakaM saviyAramarAgabhAvassa // 2 // jaM paNa sunippakaMpaM nivAyasaraNappaImiva cittaM / uppAyaTiibhaMgAiyANamegaMmi pajAe // 3 // aviyAramatthavaMjaNajogaMtaro tayaM biiyasukaM / puvvagayasuyAlaMbaNamegattaviyakamaviyAraM // 4 // ___ sthAnAMga sUtra vRtti sthA0 4 u0 1 sU0 247 samyagdRSTi zrAvakaviratAnantaviyojakadarzanamohakSapakopazamakopazAntamohakSapakakSINamohajinAH kramazo' Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamo'dhyAyaH / 166 saMkhyeyaguNanirjarAH // 45 // kammavisohimagaNaM paDucca ca udasa jIvaTThANA paeNattA, taM jahA-....avirayasammadiTThI virayAvirae pamattasaMjae appamattasaMjae nipaTTIbAyare aniaTTibAyare suhamasaMparAe uvasAmae vA khavae vA uvasaMtamohe khINamohe sajogI kevalI ajogI kevalI / samavAyAMga samavAya 14 pulAkabakuzakuzIla nirgranthasnAtakA nirgranthAH // 46 // paMca NiyaMThA pannattA, taM jahA-pulAe bause kusIle NiyaMThe sinnaae| vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 5 sU0 751 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 tattvArthasUtra jainAgamasamanvaye saMyamazrutaprati sevanAtIrthaliGgalezyo - papAdasthAnavikalpataH sAdhyAH // 47 // paDisevaNA gANe titthe liMga-khette kAla gara saMjama ....... lesA / vyAkhyAprajJapti za0 25 30 5 sU0 751 iti zrI - jainamuni - upAdhyAya - zrImadAtmArAma mahArAjasaMgRhIte tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye navamo'dhyAyaH samAptaH / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamo'dhyAyaH mohadayAjjJAnadarzanAvaraNAntarAya kSayAcca kevalam // 1 // vImohassa NaM zrarao tato kammaMsA jagavaM khijaMti, taM jahA - nAraNAvaraNijaM daMsaNAvaraNijaM aMtarAtiyaM / sthAnAMga sthAna 3 u0 4 sU0 226 tappaDhamayAe jahANupuJcIe vIsaivihaM mohaNijaM kammaM ugvAei, paMcavihaM nANAvara NijaM, navavihaM daMsaNAvaraNijjaM paMcavihaM zrantarAiyaM, ee tini vikrammaMse jugavaM khavei / uttarAdhyayana adhyayana 26 sU0 71 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye . bandhahetvabhAvanirjarAbhyAM kRtsnakarma vipramokSo mokSaH // 2 // aNagAre samucchinnakiriyaM aniyaTTisukkajmANa jhiyAyamANe veyaNijaM aAuyaM nAmaM gottaM ca ee cattAri kammase jugavaM khavei / uttarAdhyayana adhyayana 26 sU0 72 aupazamikAdibhavyatvAnAJca // 3 // nobhavasiddhie nobhvsiddhie| ___ prajJApanA pada 18 anyatra kevalasamyaktvajJAnadarzana. siddhatvebhyaH // 4 // * khINamohe (kevalasammattaM ) kevalaNANI, * siddhA sammadiThI (siddhAH samyagdRSTiH) prajJApanA 16 samyaktva pada / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamo'dhyAyaH / sI siddhe / 203 anuyogadvArasUtra paraNAmAdhikAra sU0 126 tadanantaramUrdhvaM gacchatyAlokAntAt 119.11 aNupavveNaM Tu kamma pagaDio khavettA gagaNatalamuppaittA uppi loyaggapatidvAraNA bhavanti / jJAtAdharmakathAMga adhyayana 6 sU0 62 pUrvaprayogAdasaMgatvAdvaMdhacchedAttathA gatipariNAmAcca // 6 // AviddhakulAlacakravadvayapagatalepAlabuvaderaNDabIjAvadagnizikhAvacca // 7 // asthi bhaMte! akammassa gatI pannAyati ? haMtA tthi, kannaM bhaMte! kammassa gatI pannAyati ? Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye goyamA ! nissaMgayAe niraMgaNyAe gati pariNAme baMdhaNacheyaNayApa niraMdhaNyAe puvyapayogeNaM zraka mmassa gatI pannattA / kahannaM bhaMte! nissaMgayAe niraMgaNyAe gaipariNAmeNaM baMdharaNacheyaNayAe niraMdha gayAe pugvappogeNaM zrakammassa gatI pannAyati ? se jahAnAmae, keI purise sukkaM tuMbaM nicchi niruvahayaM zraNupuccIe parikammemANe 2 dabbhehi ya kusehi ya veDhei 2 ahiM mahiyAlevehiM liMpai 2 uhe dalayati bhUrti 2 sukkaM samAgaM zratthAhamatAramaporasiyaMsi udagaMsi pakkhivejA, se nUNaM goyamA ! se tuMbe tesiM zrahaM maTThiyAleveNaM guruyattAe bhA rittAe gurusaMbhAriyattAe salilatalamativaittA he dharaNitalapaidvANe bhavai ? haMtA bhavai, ahe gaM se tuMbe rAhaM maTThiyAleveNaM parikkhaeNaM dharaNitalamativaittA upi salilatalapaiTThANe bhavai ? haMtA bhavai, evaM khala goyamA ! nissaMgayAe niraMgaNyAe 204 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamo'dhyAyaH / pariNAmeNaM zrakammassa gaI pannAyati / kaddannaM bhaMte! baMdhaNachedaNyAe kammassa gaI pannattA ? gomA ! se jahAnAmae - kalasiMvaliyAi vA muggasiMvaliyAi vA mAsasiMvaliyAi vA siMbalisiMbaliyAha vA eraMDamiMjiyAi vA urahe dinnA sukkA samANI phuDittANaM egaMtamaMtaM gacchai, evaM khalu goyamA ! 0 | kahannaM bhaMte ! niraMdhaNyAe kammassa gatI ? goyamA ! se jahAnAmae - dhUmassa iMdhaNavipyamukkassa ur3adaM vIsasAe nivvAghApaNaM, gatI pavattati, evaM khalu goyamA ! 0 | kahannaM bhaMte ! putrapogeNaM kammassa gatI pannatA ? goyamA ! se jahAnAmae - kaMDassa kodaMDavippamukassa lakkhAbhimuhI nivvAvAegaM gatI pavattai, evaM khalu goyamA ! nIsaMgayAe niraMgaNyAe jAva putrvapogeNaM zrakammassa gati vyAkhyAprajJapti za0 7 u0 1 sU0 265 paNNattA / 205 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye dharmAstikAyAbhAvAt // 8 // cauhiM ThANehiM jIvAya poggalA ya No saMcAteti bahiyA logaMtA gamaNatAte, taM jahA--gatibhAveNaM NiruvaggahatAte lukkhatAte logANubhAveNaM / ___ sthAnAMgasthAna 4 u0 3 sU0 337 kSetrakAlagatiliMgatIrthacAritrapratyekabuddhabodhitajJAnAvagAhanAntarasaMkhyAlpabahatvataH sAdhyAH // 6 // khettakAlagaIliGgatitthe critte| ___ vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 6 sU0 751 patteyabuddhasiddhA buddhbohiysiddhaa| nandisUtra kevalajJAnAdhikAra nANe khetta antara appAbahuyaM / vyAkhyAprajJapti za0 25 u0 6 sU0 751 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamo'dhyAyaH / 207 - siddhANogAhaNA saMkhyA / uttarAdhyayana adhyayana 36 gAthA 53 iti zrI-jainamuni-upAdhyAya-zrImadAtmArAma-mahArAja saMgRhIte tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye dazamo'dhyAyaH samAptaH / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruppasatthI nAyasutro vaddhamANo nAyasutro mahAmuNI / loge titthayaro aAsI apacchimo sivaMkaro // 1 // satitthe Thavitro teNa paDhamo aNusAsago / suhammo gaNaharo nAma teaMsI samaNaJcizro // 2 / / tatto paTTio gaccho sohammo nAma vissuno| paraMparAe tatthAsI sUrI cAmarasiMgho // 3 // tassa saMtassa daMtassa motIrAmAbhiho muNI / hottha sIso mahApanno gaNipaya vibhasizro // 4 // tassa paTTe mahAthero gaNAvaccheago guNI / gaNapatisannizro sAhU sAmaeNaguNasohiro // 5 // tassa sIso gurubhatto so jyraamdaasbho| . gaNAvaccheago asthisamomutto vva sAsaNe // 6 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruppa satthI / tassa sIso saccasaMdho pavaTTagapayaMki zrI / sAliggAmo mahAbhikkhU pAvayaNI dhuraMdharo // 7 // tassaMtevAsiNA bhikkhu appArAmeNa nimmizro / uvajjhAyapayaMkeNaM tattatthassa samannazro ||8|| tattatthamUlasuttassa jaM bIaM uvalabbhai / jiNAgamesu taM savvaM saMkheveNettha daMsi // 6 // igUNavIsAnavai vikkamavAsesu nimmizro esa / dillI nAmayanayare mukkha satthassa ya samannayo // 10 // 206 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naM0 1 tadindriyAnindriyAnimittam // 14 // tatra 'noiMdiyapratthAvaggaho' ti noindriyaM manaH tacca dvidhA dravyarUpaM bhAvarUpaM ca tatra manaHparyAptinAmakarmodayato yat manaHprAyogyavargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamitaM tadravyarUpaM manaH, tathA cAha cUriNakRt - "maNapajattinAmakammodayazro tajoge maNodavve ghettuM maraNatteNa pariNAmiyA davvA davvamaNo bhaNNai / " tathA dravyamano'vaSTambhena jIvasya yo mananapariNAmaH sa bhAvamanaH, tathA cAha cUrNi kAra eva - " jIvo puNa maNaNapariNAmagiriyApanno Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa / 211 bhAvamano, kiM bhaNiyaM hoi ?-maNadavvAlaMbaNo jIvassa maNaNavAvAro bhAvamaNo bhaeNaI" toha bhAvamanasA prayojanaM, tadgrahaNe hyavazyaM dravyamanaso'pi grahaNaM bhavati, dravyamano'ntareNa bhAvamanaso'sambhavAt, bhAvamano vinApi ca dravyamano bhavati, yathA bhavasthakevalinaH, tata ucyatebhAvamanaseha prayojanaM, tatra noindriyeNa-bhAvamanasA'rthAvagraho dravyendriyavyApAranirapekSo ghaTAdyathesvarUpaparibhAvanAbhimukhaH prathamamekasAmayiko rUpAdyarthAkArAdivizeSacintAvikalo'nidazyasAmAnyamAtracintAtmako bodho noindriyaarthaavgrhH| nandisUtra vRtti matijJAna varNana zrutaM matipUrvaM dvathanekadvAdazabhedam // 20 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye , " aMgabAhiraM dubihaM parANattaM taM jahA - zrAvassayaM ca zrAvassaya vairitaM ca / se kiM taM zravassayaM ? zrAvassayaM chavvihaM paNNattaM taM jahA -- sAmAiyaM caDavIsatthavo vaMdaNayaM paDikkamaNaM kAussaggo paccakkhANaM, settaM zrAvassayaM / se kiM taM zravasyavairittaM ? AvassayavairittaM duvihaM parANattaM taM jahA kAlizraM ca ukkAlizraM ca ! se kiM taM ukkAlizraM ? ukkAliaM aNegavihaM parANantaM taM jahA-dasaveliyaM kanpiAkapitryaM cullakappasuzraM mahAkappasUtra kappA uvavAi rAyapaseNizraM jIvAbhigamo parANavaNA mahAparANavaraNA pamAyappamAyaM naMdI aNugadarAI devidatthazra taMdulavelizraM caMdAvijbhayaM sUraparANati porisimaMDalaM maMDalapaveso vi jAcaraNaviNicchazro gaNivijJA bhANavibhattI maraNavibhattI AyavisohI vIyarAgasutraM saMlehaNAsutraM vihArakappo caraNavihI zrAurapaccakkhANaM mahA 212 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa / paJcakkhANaM evamAi, se taM ukkAlliaM / se kiM taM kAliaM ? kAliaM aNegavihaM parANattaM, taM jahA-- uttarajjhayaNAI dasAo kappo vavahAro nisIhaM mahAnisIhaM isibhAsiprAiM jaMbadIvapannatI dIvasAgarapannattI caMdapannattI khaDDiA vimANapavibhattI mahalliA vimANapavibhattI aMgacaliA vaggacaliyA vivAhacaliyA aruNovavAe varuNovavAe garulovavAe dharaNovavAe vesamaNovavAe velaMdharovavAe deviMdovavAe uTThANasue samuTThANasae nAgaparizrAvaNipAtro nirayAvaliAo kappiAtro kappaDisizrAo papphiAtro pupphacUlipAtro varahIdasAo, evamAiyAI caurAsIiM painnagasahassAI bhagavo araho usahasAmissa Aititthayarassa tahA saMkhijjAiM painnagasahassAI majjhimagANaM jiNavagaNaM codasapainnagasahassANi bhagavo vaddhamANasAmissa, ahavA jassa jattiA sIsA Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 tattvArthasUtrajainAgamasamanvaye uppattiAe veNaiAe kammiyAe pAriNAmizrAe cauvihAe buddhie uvavetrA tassa tattizrAI pairANagasahassAiM, patteprabuddhAvi tattizrA ceva, settaM kAliaM, settaM zrAvassayavairitaM, se taM aNaMgapaviDhe / nandI sUtra 44 saMjJinaH samanaskAH // 24 // jIvA NaM bhaMte ! kiM saraNI asaNNI nosarANInoasaraNI ? goyamo ! jIvA sarANIvi asarANIvi nosaraNInoasaraNIvi / neraiyANaM pucchA? goyamA ! neraiyA sarANIvi asaraNIvi no nosarANInoasaraNI, evaM asurakumArA jAva thnniykumaaraa| puDhavikAiyANaM pucchA ? goyamA ! no sagaNI asaraNI, no nosagaNI noasrnnii| evaM beiMdi. yateiMdiyacariMdiyAvi / maNusA jahA jIvA, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa / 215 paMcidiyatirikkhajogiyA vANamaMtarA ya jahA neraiyA, jotisiyavemANiyA sarANI no asaraNI no nosaraNInosaraNI / siddhANaMpucchA ? goyamA ! no saraNI no asaraNI nosaraNInosaraNI / neraiyatiriyamaraNuyA ya vaNayaragasurA i sarANI'sarANI ya | vigaliMdiyA asaraNI jotisavemANiyA saraNI / paNNavaNAe saragIpayaM samantaM / prajJApanA 31 saMjJApada sUtra 315 * Page #267 -------------------------------------------------------------------------- Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naM0 1 ( zeSabhAga) nimnalikhita pATha pRSTha 176 0 8 sUtra 24 ke sAtha sambandha rakhatA hai katiNaM bhaMte kamma pagaDIoo paNNattAzro, goyamA ! aTu kamma pagaDio paNNattAo jahA - nANAvaraNijaM jAva aMtarAiyaM / neraiyANaM, bhaMte ? kai kamma pagaDIo parantAzra goyamA zraddha evaM savvajIvANaM aTu kamma pagaDIo ThAveyavvAzra jAva vemANiyANaM nANAvara Nijassa gaM bhaMte kammassa kevatiyA avibhAgapalicchedA paNNattA goyamA arAMtA zravibhAgaparicchedA paraNattA neraiyANaM bhaMte nANAvara Nijjassa kammassa kevitayA zravibhAga palicchedA paNNattA goyamA atA zravibhAgapalicchedA paNNattA evaM savva jIvANaM jAva vemANiyANaM pucchA goyamA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 218 ) aNaMtA avibhAgapalicchedA parANattA evaM jahA nANA varaNijassa avibhAga palicchedA bhaNiyA tahA aDhaNhavi kamma pagaDINaM bhANiyavvA jAva vemANiyANaM aMtarAiyassa egamegassa NaM bhaMte jIvassa egamege jIvapaese NANAvaraNijassa kammassa kevaiehiM avibhAga palicchedehiM AveDhie parive. Dhie siyA goyamA sie AveDhiya pariveDhie siya no AveDhie pariveDhie jai AveDhiya pariveDhie niyamA aNaMtehiM egamegassaNaM bhaMte neraiyassa egamege jIvapaese nANAvaraNijassa kammassa kevaraehiM avibhAgapalicchedehiM AveDhie pariveDhite goyamA niyamA aNaMtehiM jahA neraiyassa evaM jApa vemANiyassa navaraM maNasassa jahA jIvassa ! ega megassa NaM ! bhaMte jIvassa ! egamege! jIvapaese darisaNAvaraNijissa ! kammassa ! kevatiehiM evaM ! jaheva ! nANAvaraNijassa ! taheva daMDago! Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226 ) bhANiyavvo ! jAva ! vemANiyassa evaM! jAva! aMtarAiyassa ! bhAriNayavvaM navaraM veyaNijassa ! Auyassa! NAmassa goyassa! eesiM ! caurAhavi! kammANaM maNasassa jahA ! neraiyassa ! tahA! bhANiyavvaM ! sesaMtaM ! ceva / ___ vyAkhyAprajJapti zataka 8 uddeza 10 sU0 359 nimnalikhita pATha pRSTa 200 adhyAya 6 sUtra 47 ke sAtha sambandha rakhatA hai| 1 parANavaNa 2 veda 3 rAge4 kappa 5 caritta 6 paDisevaNA 7 NANe - titthe 8 liMga 10 sarIre 15 'khette 12 kAla 13 gai 14 saMjama 15 nigAse // 1 // 16 jogu 17 vayoga 18 kasAe 16 lesA 20 pariNAma 21 baMdha 22 vedeya 23 kammodIraNa 24 uvasaMpajahanna 25 sannAya 26 AhAre // 2 // 27 bhava 18 garise 26 kAlaM 30 zrAhAre 31 samugdhAya Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 220 ) - 32 khetta 33 phusaNAya 34 bhAve 35 pariNAme 36 viya appAbahuaM (yaM) 37 niyaMThANaM // 3 // nimnalikhita pATha pRSTha 56 tRtIyo'dhyAya prathama sUtra ke sAtha sambandha rakhatA hai| ahologeNaM satta puDhavIzro paNNattAno / sattaghaNodahIno paeNattAno satta ghaNavAyAzro pa0 / satta taNuvAyA pa0 / satta uvAsaMtarA / pa. ee suNaM sattasu uvAsaMtaresu sattataNuvAyA paiTThiyA / eesuNaM . sattasa taNuvAe satta ghaNa vAyA paiTThiyA, sattasu ghaNavAesu satta ghaNodahI paiTThiyA, eesuNaM sattasu ghaNodahIsu piMDalaga pihula saMThANa saMThiyAtrI satta puDhavIzrI parANattAno taMjahA paDhamA jAva sttmaa| eyAsiNaM sattaehaM puDhavINaM sattaNAma dhejA paNNattA taM jahA ghammA vaMsA selA aMjaNA ridvA maghA maaghvii| eyAsiNaM sattaraha puDhavINaM satta gotA paNNatA taM jahA rayaNappabhA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221) karappabhA vAluyappabhA paMkappabhA dhUmappabhA tamA matamA / ThANAMga sUtra, ThANA 7 'nimnalikhita pATha pahilA adhyAya pRSTha 28 kI aMtima paMktiyoM ke sAtha sambandha rakhatA hai / visesiyA mai mai nANaMca / mai annANaM ca // visesiyA sammaddissi maI / mai nANaM / micchAdiTThissa | mai mai annANaM avisesi suyaM suyanANaM ca suya annANaM ca visesizraM suyaM sammaddidvissa suyaM nANaM micchAhidvissa suyaM suya annANaM // nandisUtra sUtra 25 // nimnalikhita pATha adhyAya 2 sUtra 53 pR0 57 se sambandha rakhatA hai / neraiyANaM bhaMte ! kaiyA bhAgAvasesAjyA parabhaviprAuyaM pakati ? goyamA ! niyamA chammAsA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222 ) -- - vasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti ? evaM asara kumArAvi jAva thaNiyakumArA // puDhavikAiyANa bhaMte ! kaiyA bhAgA vasesAuyA parabhaviyAuyaM paka. reti ? goyamA ! puDhavikAiyA duvihA parANattA : taM jahA sovakammAuyAya niruvakammAuyAya, tatthaNaM jete niruvakkamAuyA te niyamA tibhAgA vasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti // tatthaNaM jete sovakamA uyA teNaM siyaM tibhAga basesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti, siyatibhAgatibhAgAvasesAuya parabhaviyAuyaM pakareMti, siyatibhAgatibhAgatibhAgAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti, bhAuteuvAu vaNassai kAiyANaM beiMdiya teiMdiya cauridiyANavi evaM ceva // paMceMdiya tirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kaibhAgA vasesAuyA parabhaviyAuyaM pakaraiti, ? goyamA! paMceMdiya tirikkhajoNiyA duvihA parANattA taM jahA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 223 ) saMkhija vAsAuyAya asaMkhijavAsAuyAya // tatthaNaM jete asaMkhejavAsAuyA te niyamA chammAsAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareti tatthaNaM jete saMkhija vAsAuyate duvihA paraNattA taM jahA sovakamAu prAya niruvakamAuAya tatthaNaM jete niruvakkamAuayAya te niyamA tibhAgavasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti // tatthaNaM tete sovakamAuyA teNaM siyati bhAgAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti, siya tibhAgAsiyatibhAgatibhAgAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti, siyatibhAgatibhAgatibhAgAvasesAuyA parabhaviyAuyaM pakareMti // evaM maNussAvi vANamaMtara joisiya vemANiyA jahA nerayA // pannavaNA zvAsozvAsa pada6 sUtra 24 // ____ to ahAuyaM pAleti taM jahA arahaMtA cakkavaTTI valadeva vAsudevA // ThANAMga 3 u0 1 sU0 34 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 224 ) jIvANaM bhaMte ! kiM sovakamAuyA NiruvakkamAuyA ? goyamA ! jIvA sovakkamAuyAvi NiruvakamAuyAvi ||1||nneriyaannN pucchA ? goyamA ! NeraiyA No sovakkamAuyA, NiruvakkamAuyAvi / evaM jAva thaNiyakumArA // puDhavI kAiyA jahA jIvA / evaM jAva maNussA / vANamaMtara joisa vemANiyA jahA NeraiyA // 2 // bhagavatI sUtra zataka 20 u0 10 000000000 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naM02 ta0 a0 6 sUtra 7 se isa pATha kA saMbaMdha hai| jIveNaM bhaMte ! adhigaraNI adhigaraNaM ? goyamA ! jIve adhigaraNI vi adhigaraNaMpi / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vaccai jIve adhigaraNIvi adhigaraNaMpi? goyamA ! aviratiM paDacca / se teNaTeNaM jAva adhigaraNaMpi / NeraieNaM bhaMte ! kiM adhigaraNI adhigaraNaM ? goyamA ! adhigaraNIvi adhigaraNaMpi ! evaM jaheva jIve taheva Neraievi / evaM NiraMtaraM jAva vemANie / jIveNaM bhaMte ! kiM sAhi garaNI NirahigaraNI ? goyamA ! sAhigaraNI No NirahigaraNI / se keNaTeNaM pucchA ? goyamA ! aviratiM paDacca / se teNaTeNaM jAva No NirahigaraNI / evaM jAva vemANie ! jIveNaM bhaMte ? kiM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226 ) zrAyAhigaraNI parAhigaraNI tadubhayAhigaraNI ? goyamA ! AyAhigaraNI vi parAhigaraNI vi tadubhayA higaraNIvi ! se keNadvegaM bhaMte ! evaM vuccara jAva tadubhayAhigaraNIvi / goyamA ! aviratiM paDucca se teNadvegaM jAva tadubhayAhigaraNIvi / evaM jaav| mArie | jIvANaM bhaMte / adhigaraNe kiM zrayappazragaNivvattie parampao gaNivvattie tadubhayappazragaNivvattie ? goyamA ! Ayappayoga Nivyattie vi parappaNi vyattie vi tadubhayappa zragaNi vvattie vi / se keNaTuNaM bhaMte ! evaM bunnai ? goyamA ! avirati paDucca ! se teNadvegaM jAva tadu- ' bhayapagaNivvattie vi evaM jAva vemANiyANaM / kaiNaM bhaMte! sarIragA paNNattA ? goyamA / paMca sarIragA paNNattA - taM jahA zrarAlie jAva kammae / kaiNaM bhaMte! iMdiyA paNNattA ? goyamA paMca iMdiyA parANattA - taM jahA soiMdiya jAva * Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 227 ) phAsidie / kaiNaM bhaMte / joe pagaNatte ? goyamA ! tivihe joe parANatte-taM jahA maNajoe vayajoe kAyajoe / jIveNaM bhaMte ! orAliyasarIraM NivvattemANe kiM-adhigaraNI adhigaraNaM ? goyamA ! adhigaraNI adhigaraNaMpi / se keNadveNaM bhaMte ! evaM ghuccai adhigaraNI vi adhigaraNaMpi ? goyamA ! aviratiM paDucca / se teNaTeNaM jAva adhigaraNaMpi / pur3havI kAieNaM bhaMte ! zroraliyasarIraM Nivatte mANe kiM adhigaraNI adhigaraNaM ? evaM ceva / evaM jAva maNusse / evaM veubviyasarIraM pi NavaraM jassa asthi / jIveNaM bhaMte ! AhAragasarIraM NivvattemANe kiM adhigaraNI pucchA ? goyamA ! adhigaraNIvi adhigaraNaMpi / se keNadveNaM jAva adhigaraNaMpi ? goyamA ! pamAdaM paDucca ! se teNaTeNaMjAva adhigaraNaMpi / evaM maNussevi / teyA sarIraM jahA zrorAliyaM / NavaraM savva jIvANaM bhANiyavvaM / evaM Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 228 ) kammagasarIraMvi / "jIveNaM bhaMte" soiMdiyaM khi vvattemANe kiM-adhigaraNI adhigaraNaM ? evaM jaheva zrorAliyasarIraM taheva soiMdiyaMpi bhANi yavvaM ! NavaraM jassa atthi soiMdiyaM / evaM cakkhidiya-ghANaMdiya-jimbhidiya-phAsiMdiyA Navi navaraM jANiyavvaM jassa jaM asthi / jIveNaM bhaMte maNajogaM NivvattemANe kiM adhigaraNI adhi. garaNaM ? evaM jaheva soiMdiya, taheva giravasesa, vaijIgo evaM ceva / NavaraM egidiyavajANaM / evaM kAyajogo vi NavaraM savvajIvANaM / jAva vemA Nie / sevaM bhaMte bhaMtetti // vyAkhyAprajJapti, zataka 16 uddezya 1 ta0 a0 6 sUtraha se isa pATa kA sambandha hai| jeNaM NigaMthI vA jAva paDiggahettA guNuppAyara heU aNAdavyeNaM saddhiM saMjoettA AhAramAhare esa NaM goyamA ! saMjoyaNA dosadudve pANabhoyaNe Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226 ) eeNaM goyamA ! saiMgAlassa sadhUmassa saMjoyaNA dosaduddhassa pANabhoyaNassa aTTe paNNatte ! maha bhaMte ! vIiMgAlassa vIyadhamassa saMjoyaNA hosavippamukkassa pANabhoyaNassa ke aTe paNNatte ! goyamA / jeNaM NiggaMthe vA jAva paDiggahettA asamucchie jAva AhArai ! esaNaM goyamA ! vIiMgAle pANabhoyaNe ! jeNaM niggaMthe vA jAva paDiggahettA no mahayA appattiyaM jAva AhArei, esaNaM goyamA ! vIyadhame pANabhAyaNe jeNaM niggaMthe vA jAva paDiggahettA jahA laddhaM tahA AhAramAhArei esaNa goyamA ! saMjoyaNa dosa vippamukke pANabhoyaNe esaNa goyamA vIiMgAlassa vIyadhamassa saMjoyaNAdosa vippamukkassa pANabhoyaNassa aTThe paeNatte // ( vyAkhyAprajJapti zataka 7 uddezya 1) na vitA ahamevaM lappae luppaMti logaMsi Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) pANiNo evaM sahi ehi pAsae aniha se puDhe hiyAsae // -sUyaga0 a0 2 u0 1 gA0 13 ta0 sUtra a0 4 sUtra 11 se isa pATha kA sambandha hai pisAyabhayA jakkhAya rakkhasA kinnarA kiM purisaa| mahoragA ya gaMdhavvA, aTTha vihA vANamaMtarA / / uttarAdhyayana, adhya0 36 / 206 ta0 a0 6 sU0 6 se isa pATha kA sambandha hai / saMjoyaNAhigaraNa kiriyA ya nivvataNAhigaraNa kiriyA y| -vyAkhyA0 pra0 zataka 3 u0 2 zrohovahovaggahiyaM bhaMDagaM duvihaM muNI / girAhato nikkhivaMto vA, pauMjeja imaM vihiM // -uttarAdhyayana a0 24 sU0 13 saMrambha samArambhe, prAraMbhe ya taheva ya / maNaM pavattamANaM tu, niyatteja jayaM jaI // 21 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMrambha-samArambhe, prAramai ya taheva yA vayaM pavattamANaM tu, niyatteja jayaM jaI // 23 // saMrambha-samArambhe, AraMbhe ya taheva y| kAyaM pavattamANaM tu, niyattenja jayaM jaI // 25 // --uttarAdhyayana adhya025 tattvAthasUtra a0 7 sUtra 14, 15 se ina pAThoM kA sambandha hai bitiyaM ca aliya va yaNaM / ___-prazna vyA0 dvitIya adharmadvAra taiyaM ca adattA dANaM / -prazna vyA0 tRtIya adharmadvAra tattvArtha sUtra a0 7 sUtra 14-15-16 se isa pATha kA sambandha hai| tassa ya NAmANi goNNANi hoti tIsaM taM jahA-aliyaM 1 saDhaM 2 aNajaM 3 mAyAmoso 4 asaMtakaM 5 kUDa kavaDamavatthugaM ca 6 niratthayamavatthayaM ca 7 viddesa garahariNajaM aNujakaMha Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232 ) 1 kakkaraNAya 10 vaMcaNAya 11 micchA pacchA kaDaM ca 12 sAtIu 13 ucchannaM 14 ukkalaM ca 15 zrahaM 16 abbhakkhANaM ca 17 kibbisaM 18 valayaM 16 gahaNaM ca 20 mammaNaM ca 21 namaM 22 niyayI 23 apaca o 24 asamo 25 asanca saMdhattaNaM 26 vivakkho 27 avahIyaM 28 uvahi asuddha 26 avalovotti 30 aviyatassa eyANi evamAdINi nAmadhejANi hoMti tIsaM sAvajasta liyassa vaha jogassa gAiM || prazna vyAkaraNa sUtra 02 sU0 6 / tasya NAmANi gonnANi hoMti tIsaM taM jahA corikkaM 1 parahaDaM 2 pradattaM 3 kUri kaDaM 4 para lAbho 5 saMjamo 6 paradharAMmi gehI 7 lolika ma takkarattarAMtiya / zravahAro 10 hatthalahutta 19 pAvakammakaraNa 12 te NikkaM 13 haraNavippaNAso 14 AdiyA 15 luMpaNA dharaNANa 16 appaccayo 17 avIlo 18 akkhevo 16 khevo 20 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 233 ) vikkhevo 21 krUDayA 22 kulamasI 23 ya kaMkhA 24 lAlappaNapatthAraNa ya 25 AsasaraNAya vasaNa 26 icchAmucchA ya 27 tarahAgehi 28 niyaDikammaM 26 aparacchaMti viya 30 tassa eyANi evamAdINi nAmadhejjANi hoti tIsaM adinnAdANassa pAva kalikalusakammabahulassa arogAI || prazna0 0 3 sU0 10 // tassa ya NAmANi gonnANi imANi hoMti tIsaM taM jahA avaMbhaM 1 mehuNa 2 carataM 3 saMsaggi 4 sevaNAdhikArI 5 saMkappo 6 vAhaNa padANa 7 dappo = mohoha maNasaMkhevo 10 aNiggaho 11 buggaho 12 vighAo 13 vibhaMgo 14 vibbhamo 15 adhammo 16 asIlayA 17 gAmadhammatittI 18 ratI 16 rAgaciMtA 20 kAmabhogamAro 21 veraM 22 rahassaM 23 gujbhaM 24 bahumANo 25 baMbhaceraviggho 26 vAvatti 27 virAhaNA 28 pasaMgo 26 guNo 30 ti viya tassa eyANi evamAdINi nAma kAma Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) dhejANi hoti tIsaM / - prazna vyAkaraNa sUtra pra0 4 sU0 14 ta0 0 3 sU0 27-28 se isa pATha kA sambandha hai kaiNaM bhaMte | kamma bhUmIo paNNattAo ? ! paraNarasa kammabhUmi goyamA paNNattAo, taM jahA -- paMca bharahAI paMca paravayAiM paMca mahAvide hAI / kaiNaM bhaMte! akasma bhUmi paNNattAo goyamA ! tIsaM kamma bhUmitro paraNattAo ! taM jahA - paMca hemavayAI, paMca heraNavayAI, paMca harivAsAI, paMcarammaga vAsAI, paMca devakurAI, paMca uttarakurAI / eyAsu NaM bhaMte ? tIsAsu kamma bhUmisu zratthi ussappiNIti vA zrasappiNIti vA ? No iNaTThe samaTThe / eesu gaM bhaMte ! paMcasu bha rahesu paMcasu eravasu atthi ussappiNIti vA zrasappiNIti vA haMtA atthi / eesugaM paMcasu mahAvidehesu vatthi ussappiNIti vA zrasappi Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NIti vA avaTieNaM tattha kAle parANatte samaNAuso ! - vyAkhyAprajJati sUtra zataka 20 uddezya 8 na0 a07 sUtra 13 se isa pATha kA sambandha hai jIvANaM bhaMte / kiM pAyAraMbhA, parAraMbhA, tadu. bhayAraMbhA, aNAraMbhA? goyamA ! atthegaiyA jIvA pAyAraMbhAvi, parAraMbhAvi, tadubhayAraMbhAvi, yo aNAraMbhA, atthe gaiyA jIvA No AyAraMbhA, No parAraMbhA, No tadubhayA raMbhA, annaarNbhaa| se keNaTeNaM bhaMte ! evaM bacca0 ? atthegaiyA jIvA AyAraMbhAvi, evaM paDiuccAreyavvaM / goyamA ! jIvA duvihA parANattA taM jahA-saMsAra samAvaeNagAya, asaMsAra samA paraNagAya / tatthaNaM je te asaMsArasamAvarANagAya teNaM siddhaa| siddhA NaM No AyAraMbhA jAva annaarNbhaa| tatthaNaM je te saMsAra samAvaNNagA te duvihA parANattA taM jahA-saMjayAya asaMjayAya Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 236 ) tatthaNaM je te saMjayA te duvihA parANattA taM jahApamatta saMjayA ya apamattasaMjayAya / tatthaNaM je te apamattasaMjayA teNaM No AyAraMbhA, go parAraMbhA jAva aNAraMbhA / tatthaNaM je te pamattasaMjayA te suhaM jogaM paDucca No pAyAraMbhA, No parAraMbhA, jAva annaarNbhaa| asuhaM joga paDucca AyAraMbhAvi jAva No aNAraMbhA / tatthaNaM je te asaMjayA te avi. ratiM par3acca zrAyAraMbhAvi jAva No aNAraMbhA / se teNadveNaM goyamA ! evaM vaJcai atthegaiyA jIvA jAva aNAraMbhA / ta0 a06 sU0 5 se isa pATha kA sambandha hai-- do kiriyApro pannatAo taM jahA--jIva kiriyA ceva ajIvakiriyA ceva ! jIvakiriyA duvihA pannattA taM jahA--sammattakiriyA ceva micchatta kiriyA ceva 2, ajIva kiriyA duvihA pannattA taM0-iriyavahiyA ceva saMparAigA ceva 3, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 237 ) do kiriyAao paM0 taM0 kAiyA ceva ahigaraNiyA ceva 4, kAiyA kiriyA duvihA pannattA taM0 aNuvaraya kAyakiriyA ceva duppauttakAya kiriyA ceva 5, ahikaraNiyA kiriyA duvihA pannattA taM0 saMyojaNAdhikaraNiyA ceva NivvattaNAdhikaraNiyA ceva 6, do kiriyA zrI paM0 taM0 pAu. siyA ceva pAriyAvaNiyA ceva 7, pAusiyA kiriyA duvihA paM0 taM0 jIvapAusiyA ceva ajIvapAusiyA ceva 8, pAriyAvaNiyA kiritrA duvihA paM0 20 sahattha pAriyAvaNiyA ceva parahattha pAriyAvaNiyA ceva 6, do kiriyAo paM0 taM0 pANAtivAya kiriyA ceva apaJcakkhANa kiriyA ceva 10, pANAtivAya kiriyA duvihA paM0 20 sahattha pANAtivAya kiriyA ceva parahattha pANAtivAya kiriyA ceva 11, apaccakkhANa kiriyA duvihA paM0 20 jIva apaccakkhANa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 238 ) kiriyA ceva ajIvapaccakkhANa kiriyAceva 12, do kiriyAao paM0 taM0 prAraMbhiyA ceva pariggahiyA ceva 13, prAraMbhiyA kiriyA duvihA paM0 20 jIva prAraMbhiyA ceva ajIvaprAraMbhiyA ceva 14, evaM pariggahiyAvi 15, do kiriyApro paM0 taM0 mAyA vattiA ceva micchAdasaNavattiyA ceva 16, mAyAvattiyA kiriyA duvihA paM0 taM prAya bhAvavaMkaNatA ceva parabhAvavaMkaNatA ceva 17, micchA dasaNa vattiyA kiriyA duvihA paM0 taM* UNAiritta micchAdasaNavattiyA cava, tavvairittamicchA dasaNa vattiyA ceva 18, do kiriyA o paM0 ta. diTTiyA ceva puddhiyA ceva 26, didviyA kiriyA duvihA paM0 taM0 jIva dihiyA ceva ajIva diTThiyA ceva 20, evaM paTiyAvi 21, do kiriyApro paM0 taM0 pADucciyA ceva sAmaMtovaNIvAiyA ceva 22, pADucciyA kiriyA duvihA paM0 20 jIvapADucciyA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ) veva jIvapAr3acciyA ceva 23, evaM sAmaMtovaNi vAiyAvi 24, do kiriyA zrI paM0 taM 0 sAhatthiyA caiva satthiyA ceva 25, sAhatthiyA kiriyA duvihA paM0 taM jIvasAhatthiyA ceva jIvasAhatithayA ceva 26, evaM satthiyAvi 27, do kiriyA zrI paM0 taM0 zraNavariyA ceva veyAraNiyA ceva 28, jaheva gosatthiyA 26-30, do kiriyA o paM0 taM0 aNAbhogavattiyA ceva aNvakhava ttiyA ceva 31, aNAbhogavattiyA kiriyA duvihA paM0 taM uttaAiyaNatA ceva praNAuttapamajjagatA ceva 32, aNvakakhavattiyA kiriyA duvihA paM0 naM0 AyasarIraaNavakaM khavattiyA ceva parasarIra aNavakakhavattiyA ceva 33, do kiriyA paM0 taM0 pijavattiyA ceva dosavattiyA ceva 34, peja vattiyA kiriyA duvihA paM0 taM mAyAvattiyA ceva lobhavantiyA ceva 35, dosavattiyA kiriyA O aNA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 240 ) duvihA paM0 taM0 kohe ceva mANe ceva 36 ( sU0 60) sthAnAMga sUtra sthAna 2 uddezya 1 / ta0 a0 10 sU0 2-5 se isa pATha kA sambandha hai ___ savvakAmavirayA, savvarAgavirayA, savvasaMgA. tItA, savvasiNehAikaMtA, akohA, nikohA, khINakohA, evaM mANamAyAlohA aNupuvveNaM aTTha kammapayaDIao khavettA, udipa loyaggapaiDhANA havaMti--aupapAtika sUtra prazna 21 / / sU0 13 / / ta0 a0 10 sU0 1-2 se isa pATha kA sambandha hai pijja dosa micchAdasaNavijaeNaM bhaMte jIve kiM jaNai ? pi0 nANadasaNacarittArAhaNayAe abbhuTei / aDhavihassa kammassa kammagaNThi vimoyaNa yAe tappaDhamayAe jahANupavvIe avisaivihaM mohaNijjaM kammaM ugghAei, paMcavihaM nANAvaraNijjaM, navavihaM daMsaNAvaraNijaM, paMcavihaM aMtarAiyaM, ee tinni vi kammaM se jagavaM khaveI / tatro Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 241 ) pacchA aNuttaraM kasiNaM paDipurANaM nirAvaraNaM viti miraM visuddhaM logAlogappabhAvaM kevalavaranANa isaNaM samuppAdei / jAva sajogI bhavai tAva hariyAvahiyaM kammaM nibaMdhai suhapharisaM dusamaya'ThiiyaM / taM paDhamasamae baddhaM giiyasamae veiyaM taya samayanijirANaM taM baddhaM puDhe udIriyaM veiyaM nijigaNaM seyAleya akammaMcAvi bhavai / uttarAdhyayana sU0 a0 26 sU0 71 aha aAuyaM pAlaittA aMto muhuttaddhAvasesAe joganirohaM karamANe suhumakiriyaM appaDivAiM sukamANaM jhAyamANe tappaDhamayAe maNajogaM nirumbhai, vayajogaM nirumbhai, kAyajogaM nirumbhai, prANapANunirohaM karei, IsipaMcarahassakkharuccAraNaTTAe ya NaM aNagAre samucchinnakiriyaM aniyaDhisukkajhANaM jhiyAyamANe veyaNijaM zrAuyaM nAma gottaM ca ee cattAri kammase jugavaMkhavei uttarAdhyayana sU0 a0 26 pra. 75 to zrorAliya Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242 ) teya kammAI savvAhi vippajahaNAhiM vippajahitA ujuseDhipatte zra phusamANagaI uDDhaM egasama: eNaM aviggaheNaM tattha gaMtA sAgArovautte sijhaI bujjhai jAva aMtaM karei / uttarAdhyayana a0 16 pr073| ta0 sU0 a0 7 sU0 10 / / . dukha meva vA esolo pANavahassa phala vivAgo ihaloiyo pAraloiyo appasuho bahudukkho mahaH bhayo bahurayappagADho dAruNo kakaso asAo vAsasahassehiM muccatI, naya avedayittA--atthihu mokkhoti / prazna vyAkaraNa sU0 a0 5-2-3-4-5 esoso aliyavayaNassa phalavivAgo............ esoso adirANAdANassa phalavivAgo...... esoso abaMbhassa phalavivAgo........ esoso pariggahassa phalavivAgo............ tatvArthasUtra a0 3 sU0 5 se isa pATha kA sambandha hai| Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 243 ) pannarasa paramAhammiyA paNNattA-taM jahAaMbe 1 aMbarisi 2 ceva sAme 3 sabaletti pAvare 4 ruddo 5 varudda 6 kAle a7 mahA kAletti = Avare // 1 // asipatte 6 dhagu 10 kaMbhe 11 vAlue 12 veyaraNatti a 13 kharasare. 14 mahA ghose 15 ete pannarasAhibA // 2 // samavAyaMga sU0 samavAya 15 vAM narayavAlA / vyAkhyA prajJapti zataka 3 uddeza 6 / Avazyaka sUtra0 zramaNa sUtra0 / ThANAMga sUtra0 sthAna 6 / uttarAdhyayana sU0 a0 31 / prazna vyAkaraNa a0 10 // tatvArthasUtra a0 1 sUtra 1 se isa pATha kA sambandha hai / daMsaNa nANa-caritte, tava vigae Nacca samii guttIsu jo kiriyA bhAvarui, so khala kiriyA ruI nAma / uttarAdhyayana a0 28 gA0 25 / tatvArtha sU0 a0 3 sU 20 se isa pATha kA sambandha hai / jaMbUddIveNaM dIve cauddasa mahAnaIao puvAvareNa / lavaNasamudaM samuppeti-taM jahA-gaMgA siMdhU rohitrA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 244 ) rohiaMsA harI harIkaMtA sIdhA sIodA naramo. kaMtA nArikAMtA suvaraNakUlA rUppakUlA ratA rttvi|| ___ samavAyAMga sUtra, samavAya 14 vAM tatvArtha sU0 a0 3 sU0 15 se isa pATha kA sambandha hai| paumaddahapuMDarI yaha hAya dasa dasa joyaNasayAI AyAmeNaM paNNattA // ___samavAyAMga sUtra, sU0 113 / tatvArtha sUtra a0 3 sU0 18 se isa pATha kA sambandha hai / mahApaumamahApuMDarIyadahANaM do do joyaNa sahassAiM pAyA meNaM paNNattA-- samavAyAMga sUtra-sU0 115 / tigicchi kesarI dahANaM cattAri cattAri joyaNa sahassAiM pAyAmeNaM paraNattAiM // samavAyAMga sUtra. sU0 117 // tatvAthe sUtra a0 3 sU0 20 se isa pATha kA sambandha hai| tassa uNaM paumaddahassa parathimilleNaM tora Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 245 ) NeNaM gaMgA mahA naI pavUDhA samANI puratthAbhimuhI paMca joyaNa sayAI pavvaNaM gaMtA gaMgA vattaNa kUDe zrAvattA samANI paMca te gIse joyaNa sae tiriNa aegaNa vIsai bhAe joyaNassa dAhiNAbhimuhI pavvaNaM gaMtA mahayA ghaDamuha pavattaraNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAirega joyaNa saieNaM pavAraNaM pavaDai....................evaM siMdhu evi NeyavaM jAva tassa NaM paumaddahassa paccathimilleNaM toraNeNaM siMdha AvattaNa kUDe dAhiNAbhi muhI siMdhuppavAya kuMDa siMdhuddIvo aTTho so ceva ||............tssnnN paumaddahassa uttarilleNaM toraNeNaM rohiaMsA mahAnaI pavaDhA khamANI doriNa jAvattare joyaNa sae jacca egaNa vIsai bhAe joyaNassa uttarAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuha pavattieNaM muttAvalihAra saMThieNaM sAirega jozraNa saieNaM pavAeNaM pavaDai // jaMbudvIpa prajJapti sUtra 4 vakSaskAra sUtra 74 tassaNaM mahA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 246 ) paumadahassa dakkhiNilleNaM toraNaM rohinA mahANaI pavaDhA samANI solasa paMcuttare joyaNa sae paMca ya egUNa vIsai bhAe joyaNassa dAhiNAbhimuhI pavva. eNaMgaMtA mahayA ghaDamuhapavittieNaM mutto valihAra saMThirANaM sAirega do joyaNa saieNaM pavAeNaM pavaDA ........tassaNaM mahA paumaddahassa uttarilleNaM toraNe NaM harikaMtA mahANaI paDhA samANI solasa paMcuttare joyaNasae paMca ya egaNa vIsai bhAe joyaNassa uttarAbhimahI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuha pava. ttieNaM muttAvalihAra saMThiraNa sAirega dujoyaNa sairANaM pavAeNaM pavaDai / / jaMbU dvIpa0 4 vakSaskAra sU080 tassaNaM tigichiddahassa dakkhiNilleNaM toraNeNaM hari mahANaI pavaDhA samANI satta jotraNa sahassAI cattAri a ekavIse jo aNasae egaM ca egaNa vIsai bhAgaM jo aNassa dAhiNAbhimahI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDa muha pavittieNaM jAva sAirega cau Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 247) jopaNa saieNaM pavAeNaM pavaDai ||............tssnnN tigiMchiddahassa uttarilleNaM toraNeNaM sIpotrA mahANaI pavUDhA samANI sattajoaNasahassAI cattAri a egavIse joaNasaeegaM ca egaNa vIsai bhAgaM joaNassa uttarAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA, mahayA ghaDamuhapavittigaNaM jAva sAirega caujopaNa saieNaM pavAeNaM pavaDai...........jaMbU dvIpa prajJapti sUtra, 4 vakSaskAra ( sU0 84) jaMbUddIve 2 NIlavaMte nAmaM vAsahara pavvae, parANatte, pAINa paDINAyae udINadAhiNa vicchiNNe Nisaha vattavvayA, NIlavaMtassa bhANiyabvA, NavaraM jIvA dAhiNeNaM dhaNu uttareNaM, etthaNaM kesariddaho, dAhiNeNaM sIdhA mahANaI pavaDhA............avasiTTaM taM cevatti / evaM NArikatAvi uttarAbhimuhI NeyavvA / jaMbUdvIpa0 40 vakSaskAra (sU0 110 ) jaMbuddIve dIve ruppINAmaM vAsahara pavvae paeNatte / pAINapaDINAyae udINa dAhiNa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 248 ) vicchiNNe evaM jA ceva mahAhimavatavattavayA sA ceva ruppissavi, NavaraM dAhiNeNaM jIvA, uttarekheM dhaNu, avasesaM taM ceva / mahApaNDarIe dahe garaka tANadI dakkhigoNaM NeyavvA jahA rohizrA puratthimeNaM gacchai ruppakUlA uttareNaM NeyavvA jahA harikatA paccatthimeNaM avasesa ta cevatti............ jaMbUddIve dIve siharI NAmaM vAsahara pavvae parANatte ? ............avasiTuM taM ceva / puNDarIe dahe suvaraNa kUlA mahANaI dAhiNeNaM NeyavvA jahA rohiaMsA purasthimeNaM gacchai, evaM jaha ceva gaMgA siMdhUtro taha ceva rattA rattA vaIzo NeyavvAo, puratthimeNaM rattA paccatthimeNaM ratta vaiavasiTuM taM ceva ( avasesaM bhANiyavvaMti), jaMbUdvIpa prajJapti sUtra, vakSaskAra 4 sU0 111 ta0 a0 4 sU0 20 se isa pATha kA sambandha hai / kAviheNaM bhaMte ! veubviyasarIre pa0 ? goyamA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ) duvihe pa0 ta0 egiMdiya veubviya sarIre, pacidiyavevviyasarIre zra evaM jAva saNaM kumAre ADhataM, jAva aNuttarANaM, bhavadhAraNijA, jAva tesiM rayaNI tyaNI parihAyai // samavAyAMga sUtra zarIra dvAra ( sU0 152 ) tatvArtha sUtra 0 3 sUtra 6 se isa pATha kA sambandha hai / kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIve ? ke mahAlaeNaM bhaMte ! jaMbUddIve ? 2 kiM saMThie gaM bhaMte ! jaMbUddIve 3 ? kimAyAra bhAvapaDoyAraNaM bhaMte ! jaMbUddIve 4 paNNatte goyamA ? ayaraNa jaMbUddIve 2 savvadIva samuddANaM savvabhaMtarAe 1 savvakhuDAe 2 vaTTe tellApUya saMThANa saMTie vaTTeraha cakkavAla saMThANa saMThie baTTe pukkhara kariNayA saMThANa saMThie vaTThe paDipurANacanda saMThANa saMThie 4 evaM joyaNa saya sahassaM AyAma vikakhaMbheNaM tiriNa joyaNa sayasahassAiM solasa sahassAI / dariNa ya sattAvIse joyaNa sae tiriNa ya kose - Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 250 ) aTThAvIsaM ca dhaNu sayaM terasa aMgalAI zraddhaMgalaM ca kiMci visesAhiyaM parikkhevegaM paNNatte / jaMbUdvIpa prajJapti vakSaskAra 1 sUtra ( sR0 3 ) - tattvArthasUtra 0 3 sU0 20 se isa pATha kA sambandha hai / jaMbU maMdara - uttara dAhiNeNaM culla himavaMta siharIsu vAsa harapavvasu do mahadahA paM0 taM0 bahusamatullA avisesamaNANattA araNamarANaM NAtiva Mti zrayAmavika khaMbhaubvehasaMThANapariNAheNaM taM0 - paumaddahe ceva puMDarIyadahe ceva ! tatthaM do devayAzro mahaDDiyA jAva palizrovamaTTi tIyAzro parivasaMti - taM0 - sirI ceva lacchI ceva / evaM mahAhimavaMta rUppIsu vAsaharapavvasu do mahaddahA paM0 taM0 vahu sama0 jAva taM0 mahA paumaddahe ceva mahA poMDarIyaddahe ceva devatAo hiricceva buddhicceva evaM nisaDha nIlavaMtesu tirgichiddahe ceva kesariddahe ceva devatAo dhitI ceva kitti Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 251 ) cceva jaMba maMdara0 dAhiNeNaM mahA himavaMtAzro vAsaharapavvayAgro mahApaumaddahAzro dahAzro do mahA Naio pavahati taM0 rohiyaccava harikaMtA veva / evaM nisaDhAo vAsahara pavvatAro tigi cchiddahAo do ma0 taM0 haricceva sIoacceva jaMba maMdara uttareNaM nIlavaMtAno vAsahara pavvatAro kesari dahAo do mahAnaIao pavahati taM0 sItA ceva nArikatA ceva evaM rUppIzro vAsahara pavvatAtro mahApoMDarIyaddahAo do mahAnaIo pavahaMti taM0 NarakaMtA ceva ruppakUlA ceva jaMbUmaMdara dAhiNeNaM bharahe vAso do pavAyadahA paM0 taM bahu sama taM0 gaMgappavAtaddahe ceva siMdhuppavAyaddahe ceva evaM himavaevAse do pavAyadahA paM0 taM0 vahu) taM. rohiyappavAyaddahe ceva rohiyaMsapavAtadahe cevajaMbamaMdara dAhiNeNaM harivAse vAse do pavAya dahA paM0 bahu0 sama0 taM0 haripavAtadahe ceva hari Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252 ) kaMta pavAtaddahe ceva jaMba maMdara uttara dAhiNeNaM mahA videhavAse do pavAyadahA paM0bahu samajAva sItraNa vAtaddahe ceva sItodappavAyadahe ceva jaMbUmaMdarassa uttareNaM rammaevAse do pavAyadahA--paM0taM bahu jAva narakaMtappavAyadahe ceva NArIkaMtappavAyadahe ceSa evaM herannavate vAse do pavAyadahA paM0taM-bahu suvanna kulappavAyadahe ceva rUppakUla ppavAyaddahe ceva jaMbamaMdara uttareNaM eravae vAse do pavAyadahA paM0 bahu jAva rattappavAyadahe ceva rattAvai ppavAyadahe ceva jaMbamaMdara dAhiNaNaM bharahe vAse do mahAnaI. zro paM0 bahu0 jAva gaMgA ceva siMdhU ceva evaM jadhA pavAta dahA evaM gaIzro bhANiyavvAao jAva e. ravae vAse do mahAnaI zrI paM0 bahu sama tullAzro jAva rattA ceva rattavatI ceva / / ThANAMga sUtra, sthAna 2 u0 3 sa0 88 / ta0 a04tra 11 se isa pATha kA sambandha hai / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 253 ) pisAya bhUya jakkha rakkhasa kiMnara kiMpurisamahoraga gaMdhavvA // prazna vyAkaraNa a05 sUtra 16 / / mar3ha vidhA vANamaMtarA devA paM0 taM0 pisAyA bhUtA kkhiA rakkhasA kinnarA kiMparisA mahoragA maMdhavvA // ThANaMga sUtra sthAna 8 uddeza 3 ( sU0 654 ) pisAyabhUyA jakkhA ya rakkhasA kinnarAya kiM parisA mahoragA ya gaMdhavvA adavihA vANamaMtariyA-deviMda tha0 gA0 67 / ta0 a0 8 sU0 1 se isa pATha kA sambandha hai / ajjhatthaheuM niyayassa baMdho saMsAraheuM ca SayaMti baMdho--uttarAdhyayana sU0 a0 14 kAvya 16 // ta0 a0 5 sa8 4 se isa pATha kA sambandha hai| kativiheNaM bhate baMdhe parANate ? goyamA duvihe baMdhe parANatte, taM jahA- iriyAvahiyabaMdhe ya / samparAiya baMdheya / vyAkhyA prajJapti zataka 8 u08|| tattvArtha a06 sU0 34 va 35 se sambandha hai| Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 254 ) A raudraM bhavedatra, mandaM dharmyaM tu madhyamam / SaTkarma pratimA zrAddha vrata pAlanasaMbhavam // 25 // astitvAt no kaSAyANAmatrArtasyeva mukhyatA / AjJAdyAlaMvanopeta-- dharmadhyAnasya gauNatA -- guNa sthAna kamArohaNa ta0 sUtra a0 5 sUtra 36 se isa pATha kA sambandha hai. se kiM taM baMdhaNapaccaie 2 jaraNa paramANupoggalA dupaesiyA tipaesiyA jAvadasa paesiyA saMkheja parasiyA asaMkheja paesiyA prAMta paesiyANaM khaMdhANaM vemAya niddhayAe bemAya lukkhayAe vemAya niddha lukkhayAe evaM baMdhaNa paccaieNaM baMdhe samuppajjai jaharaNeNaM ekkaMsamayaM ukkoseNaM asaMkhejaM kAlaM settaM vaMdhaNa paccaie // vyAkhyAprajJapti za08 u0 6 ta0 sUtra a0 3 sU0 10-11 se isa pATha kA sambandha hai iheva jaMbUddIve dIve satta vAsahara pavvayA paM0 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 255 ) taM0 calahimavaMte, mahAhimavaMte, mahAhimavaMte, nisaDhe, nisaDhe, nIlavaMte, ruppi, siharI, maMdare / " jaMbUddIve dIve satta vAsA paM0 taM bharahe, hemavaMte, harivAse, mahA videhe, rammae, eraNNavvae, eravae / samavAyAMga putra samavAya 7 // ta0 sUtra zra0 5 sUtra 11 tato acchejA paM0 taM0 samaye, padese, paramANu, 1 evamabhejA 2 DajjhA 3 gijmA 4 zraNaTTA 5 zramamA 6 apaesA 7 / tato avibhAtimA paM0 samate, parase, paramANa uu 1 sthAnAMga sUtra sthAna 3 uddeza 2 sU0 ( 165 ) tattvA0 a0 2 sU0 23 se isa pATha kA sambandha haiiMdiya - paribuDDhi - kAyavvA / - - prajJApanA, pada 15 u0 2 taH sUtra 0 5 sUtra 36 se isa pATha kA sambandha hai / kAlazca zraddhAM samae - prajJApana sUtra pada 1 ( sU0 3 ) ta0 sU0 0 5 sUtra 20-21 / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 256 ) - jIveNaM bhaMte ! sauvANe sakamme sabale savIrie saparisakAra parakame zrAyabhAveNaM jIvabhAvaM uvadaMseI ti vattavvaMsiyA ? haMtA goyamA ! jIveNaM sauTThANe jAva uvadaMseIti vattavvaMsiyA se keNaTeNaM jAva vattavvaMsiyA jIveNaM bhAbhi NibohiyanANapajavANaM, evaM suyanANapajavANaM ohinANapajavANaM maNanANapajavANaM kevala nANapaja vANaM, maiannANa pajavANaM, suyaannANa pajavANaM, vibhaMganANapajavANaM, cakkhudaMsaNapaja. vANaM, acakkhudaMsaNa pajavANaM, zrohi saNa pajavANaM, kevaladasaNapajavANaM, uvogaM gacchai uvabhoga lakkhaNeNaM jIve se, e NaTeNaM evaM vaccai goyama ! jIve saudANe jAva vttvysiyaa| vyAkhyA prajJapti zataka / 2 uddezya // 10 // ta0 sU0 a0 3 sU0 36 se isa pATha kA sambandha hai| tirikkhajoNiyANaM jahanneNaM aMtomuhutta, ukko Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25.7 ) meNaM tini palizravamAiM / jIvAbhigama sU0 pratipatti 3 Bo 2 sU0 222 / tatvA0 a0 5 sU0 15 se isa pATha kA sambandha hai / davvaNaM page jIve saaMte, khettaNaM jIve saMkheja para lie, asaMkheja parasogADhe / - vyAkhyA prajJapti zataka 2 u0 1 sU0 61 ta0 sU0 pra0 3 sU0 1 egamegANaM pur3havIhi tivalaehiM savvazrosamaMtA saMparikkhittA taM0 ghaNodadhi valae gaM ghaNavAta valaeNaM taNuvAya valaeNaM / sthAnAMga sU0 sthAna 3 u0 4 sU0 ta0 sU0 pra0 5 sUtra 8 ? kevatiyAM bhaMte ! loyAgAsapaesA pannattA goyamA ! asaMkhejA loyAgAsapaesA pannattA / egamegassaNaM bhaMte ! jIvassa kevaiyA jIvaparasA panatA ? goyamA ! jAvatiyAlogAgAsaparasA 1 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 258 ) egamegassa gaM jIvassa evatiyA jIvapaesApannattA vyAkhyA prajJapti zataka 8 uddezya 10 sU0 358 ta0 sU0 0 2 sUtra 11 je ime sanniyo pANA taM jahA pur3ha vikAiyA vassai kAiyA chaTTAvegaiyA tasA pAraNA jesi no takkAivA sannAivA pannAivA maNAivA vaivA sUyagaDAMga sUtra, dvitIya zrutaskaMdha 0 4 sUtra 4 ta0 sU0 0 4 sUtra 13 atthaM pavvaya eyaM pavvaindre padAhiNAvantaM maMDalA yara meru zraNu pariyaTTaMti // 28 // jIvAbhigama sU0 tRtIya pratipatti- manuSya kSetra varNana // ta0 sUtra 07 sUtra 8 tatthimA paDhamA bhAvaNAH - sotatteNa jIve marapurANAmapuraNAI saddAI suNei, maraguNNAmapurANehisahehiM No sajjejA, go rajejjA, go gijbhejA go mujbhejA No ajjhovajjejA No viNigdhAyamAva Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) jejA kevalI bayA NiggaMtheNaM maNuNNAmaNurANehiMsaddehiM sajjamANe jAva viNigyAyamAvajjamANe saMti bheyA saMti vibhaMgA saMti kevali paNNattAzro dhammAao bhaMsejjA (1064) Na sakA Na souM saddA soyvisymaagtaa| rAgadosAu je tattha,taM bhikkhU parivajjae (1065) soyo jIvo maNurANAmaNurANAI saddAI suNeti0 paDhamA / ( 1066) ahAvarA doccA bhAvaNA, cakkhano jIvo maraNaraNAmaNuNuiM rUvAiM pAsai maNurANAmaNurANehiM rUvehiM No sajjejjA No rajjejjA jAvaNo vi. NigghAya mAvajjejA kevalI bUyA maNurANAmaNurANehiM rUvehiM sajjamANe rajjamANe jAva viNigyAyamAvajjamANe saMti bheyA saMti vibhaMgA jAva bhaM. sejjA (1067) Na sakkA rUvamadaTuM cakkhuvisayamAgayaM / Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 260 ) rAga dosAu je tattha taM bhikkha parivajjae (1068) cakkhano jIvo maNurANA maNuNNAI rUvAI pAsati0 doccA bhAvaNA (1066) ahAvarA taccA bhAvaNA ghANato jIvo maNurANA maguNNAiM gaMdhAiM agghAyai maNurANAmaNurohiM gaMdhehiM No sajjejjA No rajjejjA jAva No viNigghAyamAvajjejjA kevalI bUyA maNurANamaNurANehiM gaMdhehiM sajamANe rajamANe jAva viNigyAyamAvaccamANe saMti bhedA saMti vibhaMgA jAva bhaMsaMjA (1070) No sakkA gaMdhamagghAuM NAsAvisayamAgayaM / rAgadosAu je tattha taM bhikkhU parivajae (1071) ghANo jIvo maNurANAmaNugaNAI gaMdhAI agyAyati0 taccA bhAvaNA (1072) ahA varA cautthA bhAvaNA jimbhAo jIvo magurANA maNuNNAiM rasAiM assAdeti maNurANAmaNurANehiM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 261 ) rasehiM No rajejA jAvaNo viNigdhAyamAva jejjA kevalI vUyA NiggaMtheNaM maNuraNAmarapurarohiM sajjamANe jAva viNighAya mAvajjamANe rasehiM saMti bhedA jAva bhaMsejjA (1073 ) No sakkaM rasamaNAsAtuM jIhAvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha taMbhikkhU parivajjae (1074) jIhAo jIvo maNurANAmasurAgAI rasAI assA deti ca utthA bhAvaNA (1075 ) zrahAvarA paMcamA bhAvaNA maNurANAmasurANAI phAlAI paDisaMvedeti maNurANAmarapurANehiM phAsehiM go sajjejjA, go rajjejA No gijbhejA go mujbhejA go zrajbhovajejA ho viNigdhAyamAvajjjA kevalI bUyA NiggaMtheNaM maNurANAmasurANehiM phAsehiM sajjamAge jAva viNigdhAyamAvajjamANe saMti bhedA saMti vibhaMgA saMti kevalI paNNattAo dhammA bhaMsejjA (1076 ) Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 262 ) No sakkA phAsaM ga vedetuM phAsaM visayamAgayaM rAga dosA u je tattha te bhikkhU parivajjae (2077) phAsao jIvo maNurANAmasurANAI phAsAiM paDisaMvedeti0 paMcamA bhAvaNA (107 = ) ettA vayAva mahavvate sambhaM kAraNa phAsie pAlie tIrie kiTTie hidvite ANAeM rAhiye yAvi bhavati / paMcamaM bhaMte mahavvayaM ( 1076 ) icce tesiM mahavvatesiM paNavIsAhiM ya bhAvaNAhiM saMparaNe aNagAre hAsuyaM ahAkappaM ahAmaggaM sammaM kAraNa phAsittA pAlitA tIritA kiTTittA ANAe zrArAhiyAvi bhavati ( 1080 ) nimnalikhita pATha tattvArtha sUtra 0 2 sUtra 42 ke sAtha sambandha rakhatA hai / teyA sarIraM jahA orAliyaM gavaraM / savva jIvANaM bhANiyavvaM evaM kammaga sarIraMpi // vyA0 za0 16 u010 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 263 ) nimnalikhita pATha tattvArthasU0 a0 6 sU0 11 veM se gambandha rakhatA hai| / pAdosiyANaM bhaMte ! kiriyA kativihA pa0 ? goyamA ! tivihA pa0 taM0-jeNaM appaNo vA parassa / tadubhayassa vA asubhaM maNaM saMpadhAreti, settaM pAdosiyA kiriyA, pAriyAbaNiyANaM bhaMte ! kiriyA kativihApa0? goyamA! tivihA pa020-jeNaMthappaNo vA parassa vA tadubhayassa vA assAyaM vedaNaM udIreti settaM pAriyAvaNiyA kiriyA, pANAtivAya kiriyANaM bhaMte ! kativihA pa0 goyamA! tivihA pa0 taM0--jeNaM appAraNaM vA paraM vA tadubhayaM vA jIviyAzra vavarovei setaM pANAivAya kiriyA / prajJApanA sU0 pada 22 sU0 276 nimnalikhita pATha tattvArtha sa0a0 sa0 10 se sambandha khatA hai| , bahu dukkhAhu jaMtavo-- Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAGga sU0 prathama zrutaskandha a06 uddezya 1 sU0343 aho asubhANa kammANaM nijjANaM pAvagaM imN| uttarAdhyayana sU0 a0 21 gA06 nimnalikhita pATha-ta0 a0 1-sa 0 2 se sambandha rakhatA hai| nANeNa jANaI bhAve daMsaroNa ya sddhe| caritteNa nigirahAi taveNa parisujjhaI // utta0 a0 28 gA0 35 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naM0 3 digambara zvetAmbarAmnAya sUtrapAThabhedaH / prathamo'dhyAyaH sUtrAGkA: digambarAmnAyI sUtrapATha: 15 avagrahehAvAyadhAraNA: X X 21 bhavapratyayovadhirdevanArakANAm 22 kSayopazamanimitta: Savikalpa: X zeSANAm sUtrAGkAH zvetAmbarAmnAyI sUtrapAThaH grahApAyadhAraNA: 15 21 dvividho'vadhiH 22 bhavapratyayo nArakadevAnAm 23 yathoktanimitta..... . 23 RjuvipulamatI manaH payayaH 24 *paryAyaH * bhASya ke sUtroM meM sarvatra manaH paryaya ke badale mana: paryAya pATha hai / ... .... Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 vizuddhakSetrasvAmiviSayebhyo'vadhimanaHparyayayoH 26 ... 26 ... .... paryAyayoH 28 tadanantabhAge manaHparyayasya 26 .... .... paryAyasya 33 naigamasaMgrahavyavahAra sUtrazabda- | samabhirUDhevambhUtA nayAH 34 .... .... sUtrazabdA nayA: xxx 35 Adyazabdau dvitribhedI dvitIyo'dhyAyaH 5 jJAnAjJAnadarzanalabdhayazcatusritri- 5 ...........darzanadAnAdilabdhayaH paJcabhedAH / samyaktvacAritrasaMyamAsaMyamAzca 7 jIvabhavyAbhavyatvAni ca 7 bhavyatvAdIni ca 13 pRthivyaptejovAyuvanaspatayaHsthA- 13 pRthivyabvanaspatayaH sthAvarAH . varA: ( 2 ) Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dvAndriyAdayastrasAH / 14 tejAvAyUdvAndrayAdayazca trasAH 16 upayoga: sparzAdiSu 20 sparzarasagandhavarNazabdAstadarthAH 21 ........zabdAsteSAmarthAH 22 vanasyatyantAnAmekam 23 vAyvantAnAmekam 26 ekasamayA'vigrahA 30 ekasamayo'vigrahaH 30 ekaM dvau trInvA'nAhArakaH 31 ekaM dvau vAnAhArakaH 31 sammUrcchanagarbhopapAdA janma 32 sammULunagarbhopapAtA janma 33 jarAyujANDajapotAnAM garbhaH 34 jarAyyaNDapotajAnAM garbhaH 34 devanArakANAmupapAdaH 35 nArakadevAnAmupapAta: 37 paraM paraM sUkSmam 38 teSAM paraM paraM sUkSmam 40 apratIpAte 41 apratighAte 43 tadAdIni bhAjyAni yugapadeka- 44 .... .... kasyA''catubhyaH sminnAcaturyaH / Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 aupapAdikaM vaikriyikam / 47 vaikriyamopapAtikam 48 taijasamapi 46 zubhaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM 46 .... .... .... caturdazapramattasaMyatasyaiva pUrvadharasyaiva 52 zeSAstrivedAH 53 aupapAdikacaramottamadehA:saMkhye- 52 aupapAtikacaramadehottamapuruSAyavarSAyuSo'napavAyuSaH . . saMkhya.... tatIyo'dhyAyaH 1 ratnazarkarAbAlukApaGkadhUmatamo- 1 ......saptAdho'dhaH pRthutarA: mahAtamaHprabhAbhUmayo ghanAmbuvAtAkAzapratiSThAH saptAdho'dhaH 2 tAsu triMzatpaJcaviMzatipaJcadaza | 2 tAsu narakAH dazatripaJcAnekanarakazatasahasrA- / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ni paJca caiva yathAkramam 3 nArakA nityAzubhataralezyApari 2nityAzubhataralezyA: NAmadehavedanAvikriyAH 7 jambUdvIpalavaNodAdaya: zubhanAmAno dvIpasamudrAH 10 bharata haimavataharividehara myakahairaNyavatairAvatavarSAH kSetrANi 12 hemArjjunatapanIyavaiDUryarajatahema mayA: 13 maNivicitra pArvA uparimUle ca tulyavistArA: 14 padmamahApadmatigicchakesa rimahApuNDarIkapuNDarIkA hRdAsteSA 7 jambUdvIpalavaNAdaya: zubhanAmAno dvIpasamudrA: 10 tatra bharata ( 5 ) X X .... X Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mupari x x x x 15 prathamo yojanasahasrAyAmastadardha viSkambho hRdaH 16 dazayojanAvagAhaH 17 tanmadhye yojanaM puSkaram 18 tadviguNadviguNAhadAH puSka rANi ca 16 tannivAsinyo devyaH zrIhrItikIrtibuddhilakSmyaH palyopamasthitayaH sasAmAnikapariSatkAH 20 gaGgAsindhurohidrohitAsyAhariddharikAntAsItAsItodAnArInarakAntAsuvarNarUpyakulAraktArakto x x. . Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAH saritastanmadhyagA: 21 dvayordvayoH pUrvAH pUrvagAH 22 zeSAstvaparagAH 23 caturdazana dIsahasra parivRttA gaGgAsindhyAdayo nadyaH 24 bharataH SaDviMzatipaJcayojanazata-| vistAraH SaT caikonaviMzati bhAgA yojanasya 25 tadudviguNadviguNavistArA varSe - dharavarSAvidehAntAH 26 uttarA dakSiNatulyAH 27 bharatairAvatayorvA dvihrAsau SaTsamayAbhyAmutsarpiNyavasarpiNIbhyAm ( 7 ) x x x X X X X x xx x x x x X Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xxx xx 28 tAbhyAmaparA bhUmayo'vasthitAH / 26 ekadvitripalyopamasthitayo haima vatakahArivarSakadaivakuruvakAH 30 tathottarAH 31 videheSu saMkhyeyakAlAH 32 bharatasya viSkambho jambUdvIpasya navatizatabhAgaH 38 nRsthitI parAvara tripalyopamA 17 .... parApare ntarmuhUrte 36 tiryagyonijAnAJca | 18 tiryagyonInAJca caturtho'dhyAyaH 2 AditastriSu pItAntalezyA 3 tRtIyaH pItalezyaH .... 7 pItAntalezyAH ( 8 ) .... . . Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zeSAH sparzarUpazabdamanaH prvii-| cArAH | 6 ........pravIcArAdvayordvayoH 12 jyotiSkAH sUryAcandramasau 13 ........sUryAzcandramaso.. grahanakSatraprakIrNakatArakAzca prakIrNatArakAzca 16 saudharmezAnasAnatkumAramAhendra- | 20 saudharmezAnasAnatkumAramAhendra brahmabrahmottaralAntavakApiSTazukra- brahmalokalAntakamahAzukrasahasrAre mahAzukrazatArasahasrAraSvAnataprANatayorAraNAcyutayornavasu graiveyakeSu vijayavaijayantajayantAparAjiteSu sarvArthasiddhau ca sarvArthasiddhaca 22 pItapadmazuklalezyA dvitrizeSeSu ___.... lezyA hi vizeSeSu 24 brahmalokAlayA laukAntikAH lokAntikAH 25 sArasvatAdityavahnayaruNagardatoya- 26 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuSitAvyAvAdhAriSTAzca vyAbAdhamarutaH (ariSTAzca ) 4 28 sthitirasuranAga suparNa dvIpazeSANAM | 26 sthitiH sAgaropamatripalyopamAddha hIna- 30 bhavaneSu dakSiNArdhAdhipatInAM palyopamamadhyardham mitAH xxx x x x X X X X 26 saudharmezAnayoH sAgaropame'dhike 30 sAnatkumAramA hendrayoH sapta 31 trisaptanavaikAdazatrayodazapaMcada zabhiradhikAni tu 31 zeSANAM pAdone 32 33 saudharmAdiSu yathAkramam 34 sAgaropame surendrayoH sAgaropamamadhikaM ca 35 adhike ca 36 sapta sAnatkumAra 37 vizeSa strisaptadazaikAdazatrayodazapaMcadazabhiradhikAni ca ( 10 ) Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___33 aparA palyopamadhikam . 36 aparA palyopamamadhikaM ca 40 sAgaropameM 41 adhike ca 36 parA palyopamadhikam 47 parA palyopamam 40 jyotiSkANAM ca 48 jyotiSkANAmadhikam 46 grahANAmekam / 50 nakSatrANAmaddham 51 tArakANAM caturbhAga: 41 tadaSTabhAgo'parA . 52 jaghanyA tvaSTabhAgaH x 53 caturbhAgaH zeSANAm 42 laukAntikAnAmaSTau sAgaropa xx mANi sarveSAm ( 11 ) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 dravyANi 3 jIvAzca ma saGkhyeyAH pradezA dharmAdharmaika jIvAnAm X X paJcamo'dhyAyaH 2 dravyANi jIvAzca X X 7 saGkhyeyAH pradezAdharmAdharmayoH 16 pradezasaMhAravisarpAbhyAM pradIpavat 26 bhedasaGghAtebhya utpadyante X X X 26 sadravyalakSaNam 37 bandhe'dhiko pAriNAmikau ca 36 kAlazca X X X 8 jIvasya ca 16 visargAbhyAM 26 saMghAtabhedebhya utpadyante .... X X 36 bandhe samAdhikau pAriNAmikau 38 kAlazcetyeke 42 anAdirAdimAMzca 43 rUpiSvAdimAn 44 yogopayogI jIveSu ( 12 ) Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH -3 zubhaH puNyasyAzubhaH pApasya 5 indriyakaSAyAvatakriyAH paJcacatuH paJcapaJcaviMzatisaMkhyA pUrvasya bhedAH 6 tIvramandajJAtAjJAtabhAvAdhikaraNavIryavizeSebhyastadvizeSaH 17 alpArambhaparigrahatva mAnuSasya 18 svabhAvamArdavaM ca 21 samyaktvaM ca 23 tadviparItaM zubhasya 24 darzanavizuddhivinayasampannatA zI 3 zubhaH puNyasya 4 azubhaH pApasya 6 vratakaSAyendriyakriyAH 7 X X X bhAvavIryAdhikaraNa vizeSe 18 alpArambhaparigrahatvaM svabhAvamA devaM ca mAnuSasya x X 22 viparItaM zubhasya ( 13 ) .... X X Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavrateSvanaticAro'bhIkSNajJAnopa 'bhIkSNaM.... yogasaMvegau zaktitastyAgatapasI | saGghasAdhusamAdhiyAvRtyakaraNa sAdhusamAdhiyAvRttyakaraNamarhadAcAryabahuzrutapravacanabhaktirAvazyakAparihANirmArgaprabhAvanA pravacana vatsalatvamititIrthakaratvasya .... tIrthakRtyasya saptamo'dhyAyaH 4 vAGmanoguptIryAdAnanikSepaNasami tyAlokitapAnabhojanAni paJca 5 krodhalobhabhIrutvahAsyapratyAkhyAnA nyanuvIcibhASaNaM ca paJca 6 zUnyAgAravimocitAvAsaparoparodhAkaraNabhaityazuddhisadhAvisaM- / ( 14 ) X X X x Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdAH paJca 7 strIrAgakathAzravaNatanmanoharAGganirIkSaNapUrvaratAnusmaraNavRSyeSTarasasvazarIrasaMskAratyAgAH paJca 8 manojJAmanojJandriyaviSayarAgadveSa varjanAni paJca X x .... X 6 hiMsAdiSvihAmutrApAyAvadyadarzanam 4 hiMsAdiSvihAmutra cApAyAvadyadarzana 12 jagatkAyasvabhAvau vA saMvegavairA 7 jagatkAyasvabhAvau ca saMvegaverA gyArtham gyArtham 28 parivivAha karaNetvarikAparigRhItA 23 paravivAhakaraNetvaraparigRhItA parigRhItAgamanAnaGgakrIDAkAmatIvrAbhinivezA: .... 32 kandarpakautkucyamaukharyyAsamIkSyA - 27 kandarpa kaukucya ( 15 ) .... .... .... Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhikaraNopabhogaparibhogAnarthakyA ni 34 pratyavekSitA pramArjitautsargAdAna - 26 saMstaropakramaNAnAdarasmRtyanupa 2 sakaSAyatvAjIvaH karmmaNo yogyAnyudgalAnAdatte sa bandhaH X sthAnAni 37 jIvitamaraNAzaMsA mitrAnurAgasukhAnubaMdha nidAnAni aSTamo'dhyAyaH X 4 zrAdyo jJAnadarzanAvaraNavedanIya mohanIyAyunomagotrAntarAyA: 32 .... .... ( 16 ) .... .... 3 sa bandhaH khopabhogAdhikatvAni .... .... .... .... .... saMstAro nupasthApanAni nidAnakAraNAni .... pudgalAnAdatte mohanIyAyuSkAma Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 matizrutAvadhimanaH paryayakevalA- | 7 matyAdinAm nAm 7 cakSuracakSuradhikevalAnAM nidrA nidrAnidrApracalApracalApracalA styAnagRddhayazca 6 darzanacAritramohanIyAkaSAyAkaSA- 10 yavedanIyAkhyAstridvinavaSoDazabhedAH samyaktvamithyAtvatadubhayAnyA'kaghAyakaSAyau hAsyaratyaratizokabhayajugupsAstrIpunnapuMsakavedA zranantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAna saMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhamAnamAyAlobhAH ( 17 ) .... .... **** .... .... .... .... vedAH .... styAnagRddhivedanIyAni ca mohanIyakaSAyanokaSAya..... dviSoDazanava .... tadubhayAni kaSAya nokaSAyAva nantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasaMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhamAnamAyA lobhAH hAsyaratyaratizokabhayajugupsAstrIpunnapuMsaka Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dAnalAbhabhogopabhogavIryANAm / 14 dAnAdInAm 16 viMzatirnAmagotrayoH 17 nAmagotrayoviMzatiH 17 trayastriMzatsAgaropamANyAyuSaH 18.... yuSkasya 16 zeSANAmantamuhUrtA 21 .... 24 nAmapratyayAH sarvato yogavize- | 25 .... SAtsUkSmaikakSetrAvagAhasthitAH / kSetrAvagAhasthitAH .... sarvAtmapradezaSvanantAnantapradezA 25 sadvedyazubhAyurnAmagotrANipuNyam 26 sadvedyasamyaktvahAsyaratipuruSa vedazubhAyu 26 ato'nyatpApam navamo'dhyAyaH 6 uttamakSamAmArdavArjavazaucasatya- | 6 uttamaH kSamA saMyamatapastyAgAkiJcanyabrahmacaryA (18) Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ni dharma: 17 ekAdayo bhAjyA yugapadeka- 17 vizateH sminnaikAnaviMzati 18 sAmAyikacchedopasthApanApari- | 18 .... chedopasthApya hAravizuddhisUkSmasAmparAyayathA- .... yathAkhyAtAni cAritram khyAtamiti cAritram 22 aAlocanapratikramaNatadubhayavi- | 22 .... vekavyutsargatapazchedaparihAropa sthApanAni sthApanA 27 uttamasaMhananasyaikAgracintAniro- 27 ..... nirodho dhyAnam dho dhyAnamAntamuhUrtAt 28 zrAmuhUrtAt 30 ArtamamanojJasya sAmprayogeta 31 ArtamamanojJAnAM Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... dviprayogAya smRtisamanvAhAraH / 31 viparItaM manojJasya | 33 viparItaM manojJAnAm 36 AjJApAyavipAkasaMsthAnavicayAya 37 .... dharmyam dharmamapramattasaMyatasya x 38 upazAntakSINakaSAyayozca 37 zukle cAdya pUrvavidaH | 36 zukle cAdya 10 vyekayAgakAyayogAyogAnAm 42 tatryekakAyayogAyogAnAm 41 ekAzraya savitarkavicAre pUrve / 43 .... savitakeM pUrve dazamo'dhyAyaH 2 bandhahetvabhAvanirjarAbhyAM kRtsna- 2 bandhahetvabhAvanirjarAbhyAM karmavipramokSo mokSaH x 3 kRtsnakarmakSayo mokSaH 3 aupazamikAdibhavyatvAnAM ca / 4 aupazamakAdibhavyatvAbhAvAccA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 anyatra kevala samyaktvajJAnadarzana siddhatvebhyaH 6 pUrvaprayogAdasaMgatvAdubandhacchedAtathAgatipariNAmAcca 7 zrAviddhakulAlacakravavyapagatalepAlAbuvaderaNDabIjavadagnizi khAvacca 8 dharmAstikAyAbhAvAt nyatra kevalasamyaktvajJAnadarzana siddhatvebhyaH X .... ( 21 ) pariNAmAcca tadgati: X X X X .X Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtra jainAgamasamanvaya hindI bhASAnuvAda sahita yaha jo pustaka Apake hAthoM meM hai isakA eka alaga saMskaraNa hindI anuvAda sahita bhI chapA huA hai| anuvAdaka haiM-jaina saMsAra ke dhurandhara vidvAn, sAhityaratna, jainadharmadivAkara upAdhyAya zrI AtmArAma jI mahArAja | bhASAnuvAda bar3A sarala aura vistRta hai / prAkRta ke sAtha saMskRta chAyA bhI de dI gaI hai / TIkA ke sambandha meM vizeSa prazaMsA kI AvazyakatA nhiiN| TIkAkAra munijI kA nAmamAtra hI paryApta hai / mUlya 2) DAkavyaya alaga chapAI bar3hiyA bar3e moTe TAipa meM huI hai / prAptisthAna lAlA zAdIrAma gokulacanda jaina jauharI cA~danI cauka, dehalI Page #338 -------------------------------------------------------------------------- Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainA pabliziMga hAusa,218 klautha mArkeTa dehalI kI mArphata - sainTrala iNDiyA presa, dehalI meM chpaa| wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paatt HTERTEDCtitioninitioli