Book Title: Sammadi Sambhavo
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032392/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammadi-sambhavI (tapasvI samrATa AcArya sanmati sAgarajI kA mahAkAvyAtmaka jIvana caritra) preraka caturtha paTTAcArya sunIlasAgara jI DaoN. udayacandra jaina Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sammadi-saMbhavo' prastuta mahAkAvya bhagavAna mahAvIra svAmI va zramaNa paramparA ke mahAna tapasvI AcArya zrI sanmatisAgara jI mahArAja kA mahAkAvyAtmaka jIvana caritra hai / uttara pradeza ke eTA jile ke phaphotU gA~va meM mAgha zuklA saptamI san 1938 ko zreSThI pyArelAla va zrImati jayamAlA jaina ke grahAMgaNa meM janmeM omaprakAza ne AcArya vimalasAgarajI se kArtika zuklA dvAdazI san 1962 meM sammedazikhara meM munidIkSA lii| dUsare cAturmAsa ke madhya apane guru ke guru AcArya mahAvIra kIrtijI kI zaraNa svIkAra kara jJAnArjuna ke sAtha kaThora tapasAdhanA prArambha kii| AcArya mahAvIra kIrtijI ne apane guru AcArya AdisAgara (akalIMkara) se prApta paTTAcArya pada samAdhibharaNa ke tIna dina pUrva hI mAgha kRSNA tIja san 1972 ko mehasAbA meM muni sanmatisAgara jI ko pradAna kiyaa| jIvana ke uttarArdha meM anna va rasoM kA tyAga kara unhoMne kaThora tapasyA kI / jIvana ke antima dasa varSa 48 ghaMTe meM 1 kevala eka bAra maTThA - jala lekara gujaare| dasa hajAra se adhika nirjala upavAsa kie| 200 se adhika dIkSAe~ dIM, 1200 se adhika vratI banAe / aneka upAdhiyoM ke dhAraka tathA aneka pustakoM ke lekhaka AcAryazrI kA samAdhimaraNa 24 disambara 2010 ko kolhApura jile ke kuMjavana (UdagA~va) meM huaa| unhoMne apanA utarAdhikArI AcArya sunIlasAgarajI ko banAyA / Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammadi-sambhavo Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyArjaka hUmar3aratna zrI javAharalAla jI kI smRti meM zrI rAjakumAra zrIpAla miNDA tatputra zaileza, nIleza, pArasa, rAhula samasta miNDA parivAra pratApagar3ha-sUrata prakAzaka / lekhaka kI anumati ke binA isa pustaka ko yA isake kisI aMza ko saMkSipta, parivardhita kara prakAzita karanA yA filma Adi banAnA kAnUnI aparAdha hai| Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammadi-sambhavo (tapasvI samrATa AcArya sanmati sAgarajI kA mahAkAvyAtmaka jIvana caritra) preraka caturtha paTTAcArya sunIlasAgara jI prAkRta racanAkAra evaM hindI anuvAdaka DaoN. udayacandra jaina bhAratIya jJAnapITha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrtidevI granthamAlA : granthAMka 34 ISBN 978-93-263-5552-0 sammadi-sambhavo (mahAkAvyAtmaka jIvana-caritra) DaoN. udayacandra jaina prakAzaka : bhAratIya jJAnapITha 18, insTITyUzanala eriyA, lodI roDa, nayI dillI-110 003 mudraka : vikAsa kampyUTarsa aiMDa prinTarsa, dillI-32 AvaraNa aura sajjA : candrakAMta zarmA SAMMADI-SAMBHAVO (Mahakavyatmak Jeevan-Charitra) by Dr. Uday Chandra Jain (c) DaoN. udaya candra jaina Published by Bharatiya Jnanpith 18, Institutional Area, Lodi Road, New Delhi-110 003 Ph. : 011-24698417, 24626467; 23241619 (Daryaganj) Mob. : 9350536020; e-mail : bjnanpith@gmail.com sales@jnanpith.net; website : www.jnanpith.net First Edition : 2018 Price: Rs.400 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ POP vi yA likhA jAe guru paricaya kAvya-sRjaka kA bhAvi pa. pU. munikuMjara AcArya zrI AdisAgara jI aMkalIkara janma : bhAdrapada zukla 4, san 1866 aMkalIgA~va, mahArASTra; dIkSA : mArgazIrSa zukla 2, san 1913 siddha kSetra kuMthalagiri AcArya pada : jyeSTha zukla 5, san 1915, kADagemaLA jayasiMhapura, mahArASTra; samAdhi : phAlguna kRSNa 13, san 1944, kuMjavana udagA~va, vizeSatA: zramaNa paramparA ke mukuTamaNi, sAta dina bAda AhAra karane vAle / felspers STEP isa ya anurUpa jo bhI jAegA vaha usI samaya mahAvIravacana ko prApta varSa bAda likhA jAne sAhitya ikkIsavI nivaddha hogA kAhI bhI hamA aSTAdaza bhASAbhASI AcAryazrI mahAvIrakIrtijI mahArAja janma : baizAkha kRSNa 9, san 1910 phirojAbAda, u. pra. dIkSA : phAlguna zukla 11, san 1943 udgA~va, mahArASTra AcArya pada : azvina zukla 10, san 1943, udgA~va, mahA. samAdhi : mAgha kRSNa 6, san 1972, mehasANA, gujarAta vizeSatA: aSTAdaza- bhASAbhASI, tIrtha bhakta ziromaNi, maMtrazAstra ke jJAtA / sUjana vAtsalyaratnAkAra AcArya zrI vimalasAgara jI mahArAja janma : Azvina kRSNa 7, san 1915, kosamA, u. pra. dIkSA : phAlguna zukla 13, san 1952 siddha kSetra sonagiri AcArya pada : mArgazIrSa kRSNa 2, san 1960 TuMDalA, u. pra. samAdhi : pauSa kRSNa 12, san 1994, zrI sammedazikharajI vizeSatA: parAvidyA ke mAdhyama se logoM kA upakAra karane vAle nimittajJAnI saMta / A kama isa para vicAra na tapasvI samrATa AcArya zrI sammatisAgarajI mahArAja janma : mAgha zukla 7, san 1938, phaphotU, u.pra. dIkSA : kArtika zukla 12, san 1962 zrI sammedazikhara jI AcArya pada : mAgha kRSNa 3, san 1972, mahasANA samAdhi : mAgha kRSNa 4, san 2010, kuMjavana, mahArASTra vizeSatA : 35 varSa taka anna, namaka, zakkara, ghI, tela kA tyAga, antima dasa varSa kevala maTThA jala 48 ghaMTe meM eka bAra, dasa hajAra nirjala upvaas| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya AdisAgara aMkalIkara ke paTTAdhIza AcAryazrI mahAvIrakIrti ke paTTAdhIza tapasvI-samrAT AcAryazrI sanmatisAgarajI gurudeva ko Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta kAvya-sRjaka kA abhiprAya yaha parama satya hai ki prakRti svAbhAvika janasAmAnya kA jo bhASA vyavahAra hotA hai vahI prAkRta kahalAtI hai / prAkRta svAbhAvika bhASA hai| jo mahAvIra aura buddha ke samaya ArSa kahI jAtI thI / mahAvIra - vacana zaurasainI aura ardhAmAgadhI ina do prAkRtoM meM haiN| zaurasainI prAkRta kA prayoga mahAvIra ke samaya se lekara aba taka ho rahA hai| isI taraha ardhamAgadhI kA bhI kisI na kisI rUpa meM prayoga ho rahA hai| pAli buddhavacana kA bhI zikSaNa ho rahA hai / aura kiMcit lekhana bhI pAli meM kiyA jA rahA 1 hai / yahA~ samajhanA yaha hai ki isa taraha ke sRjana se kyA lAbha hogA ? prazna haiM to uttara arthAt samAdhAna bhI usI ke anurUpa honA caahie| saca to yahI hai, para jo bhI prAkRta yA pAli meM likhA jAegA vaha usI samaya mahAvIra aura buddhavacana ko prApta ho jaaegaa| mahAvIra ke 2600 varSa bAda likhA jAne vAlA prAkRta sAhitya ikkIsavIM zatAbdI meM kisI vyakti vizeSa kA ho sakatA hai, para vaha jisa bhASA meM nibaddha hogA yA likhA jAegA vaha prAcIna mUlyoM evaM prAcIna bhASA kA bodha to karAegA hI, sAtha hI usakA prArambhika svarUpa bhI hamAre sAmane A jAegA / prAkRta meM jitanA adhika ikkIsavIM zatAbdI ke prArambha meM likhA jA rahA hai vaha pahale se adhika hai yA kama, isa para vicAra na karake yahI kahane meM AegA ki sRjana kI apekSA pAMDulipi sampAdana kI AvazyakatA hai| hamAre zramaNa, AcArya, upAdhyAya, par3he-likhe nirantara svadhyAya karane vAle brahmacArI yA ucca-zikSaNa saMsthAnoM, vizvavidyAlayoM Adi meM kAryarata adhyApakoM ko isa ora kadama bar3hAnA hogaa| isase prAkRta kA puna: utthAna kiyA jA sakatA hai / eka duHkha kI bAta yaha hai ki sarakAra ne ucca mAdhyamika zikSaNa meM eka vaikalpika viSaya ke rUpa meM khola rakhA, jise 35 sAla se adhika ho gayA / sAta Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjasthAna prAnta meM jaina zikSaNa ke tIna hajAra se adhika kendra haiN| unameM tIna sau se adhika ise par3hAne ke lie taiyAra ho sakate to Aja prAkRta kA nAma saMskRta kI taraha hI mAnya hotaa| AcArya AdisAgara aMkalIkara ke caturtha paTTAdhIza AcAryazrI sunIlasAgarajI ke caraNoM meM nata hU~ ki ve apanI AcArya paramparA ke sAtha prAkRta ko svayaM likhakara mahattva de rahe haiN| anekAneka AcArya isa ora agrasara ho rahe haiN| yahI prayatna prAkRta ko gati degaa| isI dizA kA puruSArtha hai yaha tapasvI samrATa AcAryazrI sanmatisAgarajI mahArAja kA jIvana caritra 'smmdi-smbhvo'| -DaoN. udayacandra jaina 08764341728 (M) 29 pArzvanAtha kaoNlonI savInA, udayapura (rAjasthAna) ATha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 'sammadi-sambhavo' mahAkAvya AcArya tapasvI samrATa ke preraka prasaMgoM se paripUrNa kAvya vairAgya mArga kA patha-pradarzaka hai| isake mUla preraNAdAyaka prAkRta manISiprAkRta-gaurava AcArya sunIlasAgara haiN| unakI kRti 'anUThA tapasvI' isameM AdhAra banI hai| isake mUla racanAkAra evaM hindI anuvAdaka DaoN. udayacandra jaina haiM, jo prAkRta bhASA vettA hI nahIM, apitu prAkRta ke mahAkavi haiN| Apake pA~ca vRhad zabdakoza, aThAraha mahAkAvya, ATha zataka, rUpaka anekAneka aSTaka Adi prAkRta meM haiN| ye Azukavi evaM dvivAgIza upAdhi se alaMkRta haiN| AcArya AdisAgara aMkalIkara kI paramparA ke tapasvI samrATa AcArya sanmatisAgara eka jAne-mAne tapasvI hue haiN| inake jIvana ke preraka prasaMgoM ko lekara DaoN. jaina ne mahAvIra kI vANI jo prAkRta bhASA meM hai usI meM isakA praNayana kiyA hai| isameM kula pandraha adhikAra haiN| una adhikAroM (sargoM) kA nAma 'sammadI' hI rakhA hai| anta meM prazasti ke sAtha-'jayadu sammadI jayadu sammadI' gIta diyA hai| yahA~ yaha spaSTa hai ki kavi kA priya chanda vasantatilakA hai| isI chanda meM bhaktAmara ke 48 kAvya likhe gaye haiN| prAkRta-kAvya par3hane evaM sunane meM isI chanda se rucikara banA hai| viSayagata-vivecana paDhama-sammadI-prathama sanmati meM purustuti (RSabha stuti) siddha stuti, paMca parameSThistuti, sanmati namana ko vizeSa mahattva diyaa| prathama tIrthaMkara AdinAtha ko prathama sanmati ArUr3ha tIrthaMkara kahakara unake vividha nAmoM kA ullekha kiyA hai baMha NANAdu baMhA so, maheso mhdevdo| vijja-maNuNNa-vijjatthI, sippi-kmm-visaardo||8|| isake anantara tevIsa tIrthaMkaroM kA sAmAnya vivecana karate hue siddha mArgiyoM, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya bhagavantoM, zrutadhArakoM Adi ko namana kiyA hai| kavi ne kAvya kI gati ke lie mA~ sarasvatI ke aneka nAma dekara stuti kI hai| use bhI, bhAratI, bhASA, bhAsvarI surezI, zAradA Adi pracalita nAmoM ke atirikta kaI nAma svadRSTi se banA diye| sammadI sammadI sArA, samayA sud-aNginnii| suNNANI suda-dAyaNhU, sukavvA kvvmNthinnii|| 1/40 // sarasvatI ke nAmoM se sambandhita 13 gAthAe~ haiM jo sabhI anuSTapa chanda meM haiN| isI taraha isameM sajjana-durjana Adi kA varNana kiyA hai| isameM kathAoM ke aneka prakAra haiN| usameM isa prabandha-kathA ko sanmatidAyaka kahA hai| Nicchayo sama-maggo so, kavve me sammadI jge| (1/71) kahate hue ise virAga pariNAmI kAvya kahA hai| dvitIya sanmati meM parivAra pariveza kA citraNa hai| tRtIya meM janma, nAmakaraNa, jinagRha praveza, jinadarzana evaM sAmAnya laukika zikSA kA kathana hai caturtha meM zikSA anuzAsana, purAkalA, brahmacaryavrata aMgIkAra karanA zAsakIya sevA, sammedazikhara yAtrA, munibhAva evaM munidIkSA kA ullekha hai| paMcama sanmati meM prathama cAturmAsa madhuvana kA ullekha hai| isI meM jJAna, dhyAna aura tapa ke vividha kAraNoM para prakAza DAlA hai| isI cAturmAsa ke pazcAt mAMgItuMgI yAtrA, cAturmAsa evaM zravaNavelA kI yAtrAoM kA varNana hai| chaThe sammadi meM hummaca cAturmAsa, kuMthalagiri, mAMgItuMgI cAturmAsa Adi ke sAtha AcArya padArohaNa vidhi bhI isameM dI gayI hai| saptama sanmati meM dhyAna evaM saMsAra ke kAraNoM para prakAza DAlate haiN| vividha yAtrAoM kA bhI vivecana hai| aSTama sanmati meM nAgapura, dAhoda, luhAriyA, pArasolA, rAmagaMja maMDI cAturmAsa, jayapura, dillI, phirojAbAda, TIkamagar3ha Adi ke cAturmAsoM kA vidhivata ullekha ke sAtha-tIrthasthAnoM ke gamana, unakI yAtrAe~ evaM vahA~ para kRta tapoM kA ullekha hai| dazama sanmati meM campApurI kA cAturmAsa, vArANasI cAturmAsa Adi ke zraddhAyukta bhAvoM kA manohArI citraNa hai| gyArahaveM meM chatarapura cAturmAsa evaM droNagiri, kuMDalapura, siddhavarakUTa Adi tIrthasthAnoM kI vandanA ko prApta saMgha kI caryA bhI dI hai| bArahaveM meM naravAlI, udayapura, khamerA evaM mumbaI ke cAturmAsa ke sAtha unake dvArA kRta tapa-dhyAna Adi kI prabhAvanA bhI dI gayI hai| terahaveM meM lAsurNe, UdagA~va, kuMjavana evaM icalakaraMjI Adi ke cAturmAsoM kA ullekha hai| caudahaveM meM kolhApura cAturmAsa (2010) (antima cAturmAsa) kA varNana hai pandrahaveM sanmati meM muni avasthA, ziSya paramparA, paMcakalyANaka Adi kA yathocita nirUpaNa hai| prastuta mahAkAvya aura usakA mUlyAMkana : kavi hRdaya jo bhI likhatA hai, kahatA yA caritra-citraNa karatA hai, usameM alaMkara, rasa, chanda, bhASA, bhAva, abhivyakti, guNa Adi avazya hote haiN| sammadi-sambhavo kAvya meM vaha sabhI hai| yaha kAvya dasa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga-baddha hai-kula pandraha sarga haiM, jinheM sammadi 'sanmati' hI kahA gyaa| nAyaka : abhyudaya yukta, tapasvI, mRgarAja kI taraha bhaya rahita sadaiva jJAna, dhyAna aura tapa ko jahA~ mahattva detA hai, vahIM saMghastha sAdhuoM ke prati vAtsalya bhI rakhanA hai| ve zakti priya haiM, para rASTrabhAvanA ko bhI sarvopari mAnate hue pandraha agasta yA 26 janavarI para rASTra ke prati samarpita sainikoM ke prati sadbhAvanA rakhate haiN| nAyaka ke prArambhika jIvana meM jo bhAva vairAgya ke the, vahI sarakArI sevA meM rahakara bhI banAe rakhate haiN| brahmacarya-vrata aMgIkAra karake bhI jo cAhatA vaha use prApta ho jAtA hai| sAdhaka jIvana kI U~cAiyA~ prApta kara nAyaka tapaniSTha banA rahatA hai| sAdhanA kAla meM Adhe se adhika dina upavAsa aura bhojana meM chAcha, anya kucha bhI nhiiN| isa kAvya meM alaMkaraNa hI alNkrnn| sarvAdhika zleSa kI bahulatA hai| upamA, rUpaka, yamaka, utprekSA, dIpaka, vibhAvanA, anuprAsa Adi bhI haiN| rasa meM zAnta rasa hai| kaI prasaMga aise haiM jinameM karuNA bhI hai| dekhie eka lakar3ahAre kA prasaMga jo paNyavihIna, phira apAra shrddhaalu| yaha dazaveM sanmati meM hai| prAyaH sabhI adhyayana meM sabhI rasa haiN| isameM jIvana ke vividha pakSa haiN| mahAna caritra nAyaka yathArtha meM tapasvI haiN| ve tapasviyoM ke samrATa haiM, kyoMki jitane tapa, tIrtha yAtrAe~ Adi kI, ve sabhI samrATa kahalAne se bhI adhika haiN| 'zabda cayana ke rUpa meM kAvya ziSTa hai, alaMkaraNa yukta hai| alaMkaraNa meM prazna' jaise kiM raNa gAma-pura-sIdaya-uNha-khetto, tAvaM tave idha muNeti ayassa taavo| (8/1) isameM jIvana kI samagratA, prakRti-citraNa, vibhinna grAma, pura, nagara, tIrthakSetra evaM araNya bhI isameM samAhita haiN| isameM eka hI puruSArtha hai, vaha bhI mokSa, kyoMki nAyaka aura nAyaka ke anya upAsaka isase pIche nhiiN| hastizAvaka kI taraha ve unake anugAmI haiN| ve bhI eka se eka tapasvI, adhyAtma, siddhAnta evaM darzana ke vividha sUtroM se jur3e hue| eka hI samaya zuddha prAzuka AhAra, grahaNa karate haiN| ghRta, dUdha, namaka, mirca, masAle bhI nahIM lete haiN| hasta hI jisakA pAtra hai, ambara hI jisakA or3hanA hai, bhU hI jisakA zayana hai| zIta ho yA uSNa sadaiva eka hI mudrAdhyAna mudraa| tana para ambara nahIM, phira bhI zIta meM kampana unheM hilA nahIM pAtI, uSNatA meM zveda bindue~ kahIM bhI nahIM dikhtiiN| zarIra kSINa, kRza hai, usase yaha bhI jJAta hotA hai ki unheM bhaiSaja kI AvazyakatA hI nhiiN| bhaiSaja bhI hastanirmita jar3IbUTiyoM ke cUrNa, vo bhI AhAra ke samaya hI lete haiN| kaThora-sAdhanA sarvaguNa gyAraha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampannatA kI sUcanA detA hai| nagna pairoM meM kaMkara-patthara Adi to kamala bana jAte haiM, aisA hotA nahIM, para thor3A naMge paira calakara dekheM to patA laga jAegA ki sAdhanA ke zikhara para ArUr3ha AtmAoM ke Atma-puruSoM ke lie ve cubhate to hoMge, para kaSTa dAI nahIM bnte| kathAnaka : sajIva, sugaghita evaM ghaTanAoM se pUrNa saundarya to nahIM, para pAThakoM ke hRdaya meM vairAgya-bhAvanA paidA avazya karatA hai| caritra citraNa : nAyaka hI nAyaka, nAyikA nahIM, isalie aisA to pratIta ho sakatA hai, ki yaha kyA? para jIvana kA satyArtha inake caritra meM hai| nAyaka sarvaguNa sampanna dhIratA ko lekara calane vAlA hai| ise jisase yuddha karanA hai, ve sainika jIte-jAgate prANI nahIM, ve to haiM, hamAre hI shtru| tumeva mittaM tumeva sattU zatru hamAre apane ApameM haiM, unheM jItane ke lie nAyaka saMsAra kA sarvasva tyAga detA hai| isase bar3hakara kyA ho sakatA hai-apanI sarakArI sevA ko chor3akara Atma-sevA meM lIna hone ke lie brahmacaryavrata, munivrata aura sacce artha meM sAdhanA ke sarvottama mArga para calate hue saMgha kA nAyaka, vo bhI do sau pacAsa se adhika sAdhuoM kaa| ve bhI eka kSetra ke nahIM, apitu vividha kSetroM, vividha prAntoM ke| ve bhI adhikAMza vayovRddha, jnyaanvRddh| aisA nAyaka jo sabhI paristhitiyoM meM sahaja bhAva aura Atma saMgharSa se karma zatruoM ko jItane ke lie anazana (upavAsa) ekAsana, siMhaniSkrIDita tapa, sarvatobhadra, ekAvalI, kanakAvalI, mAsopavAsa Adi se bAhara bAdhAoM ko parAsta karane meM saMlagna the| Atmazodhana ke lie prAyazcitta, vinaya, vaiyyAvRtta, svAdhyAya, vyutsarga aura dhyAna kI utkRSTa sAdhanA se rAga-dveSAdi antaraMga zatruoM ko jItane ke lie khar3A hai| rasAnubhUti : kAvya-mahAkAvya hai, rasAnubhUti ke kaI sopAna haiM, unameM bhAvavyaMjanA ke sAtha rasa paripAka vairAgya saMvardhana hI karatA hai| alaukika-AdhyAtmika tattva : kavi ne prathama sanmati se hI pandrahaveM sanmati taka alaukika AdhyAtmikatA ko hI vizeSa mahattva diyaa| prathama sanmati meM 108 padya hI alaukika evaM AdhyAtmikatA se paripUrNa haiN| isameM prathama guru Adiprabhu (tIrthaMkara AdinAtha) ko sanmati isalie kahA, kyoMki ve hI prathama sanmati-uttama buddhi vAle the, unhoMne apane pitAzrI nAbhirAya-antima manu ke pazcAt sAmAjika vyavasthA, rAjanaitika vyavasthA, Arthika saMsAdhana, zilpa evaM nAnA prakAra kI vidyAoM ko jana-samUha taka phuNcaayaa| usameM bhI apanI prathama pAThazAlA ke prathama vidyArthI brAhmI (akSaravijJAna, vividha lipiyoM) aura sundarI ko (gaNita vijJAna ke sabhI pakSa) smjhaae| unhoMne putra-putriyoM meM bheda nahIM kiyA, putroM ko jo jJAna diyA, vahI bAraha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putriyoM ko sikhalAyA / bahattara hI vidyAe~ sikhalA dI / arahanta ke guNa, siddhoM ke siddhidAyaka phala, AcAryoM kI alaukika pratimA, mA~ sarasvatI kI sampUrNa vidhA Adi sArasvata dAna karatI haiN| isa mahAkAvya ke sabhI sanmati (sarga) AtmaAloka hI dArzAte haiM / chandAnuzIlana : kavi kI kalAtmakatA kA chandoM se hI bodha hotA hai| unhoMne prathama sanmati meM anuSTupa chanda kA prayoga kiyA / (8 - 8, 8-8 ) isI prathama sanmati meM hariNI aura mAlinI chanda se itizrI kI hai| dvitIya sanmati kA prArambha tAraka chanda se kiyA, isameM 13 varNa eka caraNa meM hote haiM / isake anantara kavi kA priya chanda vasantatilakA sabhI sanmati kI zobhA bar3hAtA hai / dvitIya ke anta meM pAdAkulaka, candrabolA chanda diyA / maNohaMsa se tRtIya, caturtha kA prArambha vidyAdhara se isameM bhujaMgarAzi, citrapadAvRtta, upendravajrA, upajAti evaM chinnapadA kA bhI prayoga hai / isI anya sanmati meM rasikA, svAgata, nIla ( 7 ), vijjohA ( 8 ) zaMkhanArI (8) tilla, cauraMsA, yamaka (8) bhujaMgaprayAta ( 9 veM) lacchIdhara, sAraMga rUpaka ( 9veM ) nArAca (10veM) paMkAvalI (10veM) bimba, prajJA, sAraMgikA ( 10veM) tilla ( 11veM ) gIta (tujhaM Namotthu ) ( 13veM) mandrAkAntA ( 14veM) gIta ( 15veM) aura anta meM jayadu sammadI jayadu samadI ( gIta ) haiM / isa prakAra mahAkavi kA yaha kAvya kaI kAraNoM se divyatA kA sandeza detA hai / isameM tattva-cintana, dharma-darzana, itihAsa, sthAna, nagara, zAstra sammata vicAra, AcAravicAra, municaryA, AhAra-vihAra, yatnAcAra, Adi kI dRSTiyA~ haiM / isameM ratnatraya ke sopAna-samyagdarzana, samyagjJAna aura samyak cAritra bhI hai / gupti, samiti, parISahajaya evaM vibhAva (vikAra) pariNati ke samApti ke kAraNa bhI haiM / yaha kAvya vairAgyabuddhi se rAjita kaivalya patha kA digdarzana bhI karAtA hai / saMsAra kI asAratA se Upara uThane kA prayatna bhI hai| isameM sukha-zAnti kA upAya bhI hai| isameM zreyaskara mArga hai / dhyAna aura tapa kI vicAra dRSTi bhI hai / isameM zreyaskara mArga hai| dhyAna aura tapa kI vicAra dRSTi bhI hai / jagat meM ajJAna - andhakAra se ghire hue logoM ke lie sva-paraprakAza sUtra bhI haiM aura hai AzIrvAda tathA vastu nirdeza | namostu AcArya bhagavanta ki ApakA anuzAsita ziSya Apake paTTa para virAjita ArSamArga evaM saMskRta bhASA ke mUla granthoM, zAstroM evaM vacanoM meM praviSTa hokara tapAcAra, jJAnAcAra, caritrAcAra Adi ko puSTa kara rahA hai / ve cAritra ziromaNi prAkRtAcArya sunIlasAgara ArSamArga ke bodhaka, zodhaka evaM svayaM ke kRtitva se prAkRta (zaurasainI prAkRta) ko isa ikkIsavIM zatAbdI meM bhI puSTa kara rahe haiM / prAkRta ke mahAkavi kA to kyA kahanA, ve jo bhI prAkRta meM likhate, vaha punaH nahIM likhA jAtA teraha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai, unheM merA nmn| jaina dharma ke caubIsaveM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI kI digambara zramaNa paramparA ke mahAna tapasvI bIsavIM sadI ke jyeSThAcArya munikuMjara AcAryazrI AdisAgara aMkalIkara ke paTTAdhIza aSTAdaza bhASAbhASI AcAryazrI mahavIra kIrtijI ke paTTAdhIza tapasvI samrAT AcAryazrI sanmatisAgarajI gurudeva ke paTTAdhIza santa AcAryazrI sunIlasAgarajI gurudeva tathA caturvidha saMgha ke caraNoM meM bArambAra vandana tathA sabhI AcAryoM evaM muniyoM ke caraNoM meM namostu, namostu, nmostu| DaoN. piUjaina ema.esa-sI., ema.e.bI.eDa. 403 satyam TAvara, govardhana vilAsa udayapura (rAjasthAna) mo. : 919414047931 caudaha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmati bhagavAna mahAvIra svAmI kI digambara zramaNa paraMparA ke mahAna saMta AcAryazrI AdisAgarajI (aMkalIkara) ke paTTaziSya hue aThAraha bhASAoM ke jJAtA AcAryazrI mahAvIrakIrtijI unhoMne apanA uttarAdhikArI banAyA tapasvI samATa AcAryazrI sanmatimAgarajI gurudeva ko| ___adbhuta tapa, tyAgamaya sAdhaka jIvana kA AnaMda lene vAle una digambara tapasvI ne jIvana meM dasa hajAra se jyAdA nirjala upavAsa kiye| jIvana ke uttarArddha meM anna tathA dUdha-dahI, ghI namaka aura zakkara Adi kA tyAgakara bhedavijJAna-AtmajJAna ke bala para ekAntara upavAsa karate hue khaDgAsana pUrvaka kaThora sAdhanA kI! jIvana ke antima daza varSoM meM unhoMne kevala maTThA va jala lekara kaThora tapasyA kii| saMyamI jIvana ke pacAsa varSoM meM pacAsa cAturmAsa deza ke vibhinna aMcaloM meM kie| 200 se adhika dIkSAe~ pradAna kI tathA hajAroM vratI bnaae| uttara pradeza ke phaphotU (eTA) meM mAgha zuklA saptamI san 1938 ko janma lekara kuMjavana (kolhApura) meM samAdhimaraNa 24 disambara, 2010 taka kI lambI yAtrA ko 'sammadi sambhavo' mahAkAvya meM bhalIbhA~ti gUMthA hai rASTrapati puraskAra prApta DaoN. udayacaMdra jaina udayapura ne| prAkRta bhASA ke isa mahAkAvya kA sabhI rasAsvAdana kareMge, aisI maMgala mniissaa| -acArya sunIla sAgara sanmati saptamI, 3-2-2017, pandraha Page #18 -------------------------------------------------------------------------- Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 23 1. paDhama sammadI - puruthudi, siddhathudi, paMcaparameTThithudi - sammadINamaNa, AdiccaNamaNa - savvatitthayara-NamaNa - sudArAhagANaM Namo - kavi-kavva payojaNa - vAgesarI vaNNaNaM - caduttha purisattho - guNaviveyaNaM -- sutta-gaNANaM diTThI - payaDijaNa pAiya bhAsA - kavvaMgadiTThI 2. vIa sammadI - AdipahuNamaNa, sammadiNamaNa - kAla lakkhaNaM - bharaha-khetta vaNNaNaM - kapparukkha viveyaNaM - ridu vaNNaNaM - parivArassa pariveso - gabbha samAgamo 54 3. tadiya sammadI - bAla jammo, pasUhidavaNNaNaM - pAmakaraNaM satraha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bAlagassa jiNagihapaveso - jiNadaMsaNaM - bhAu-vijogo - kelIe saha sikkhA 4. caduttha sammadI - sikkhA aNusAsaNa - purAkalA - vijjAlayapaveso - baMhaceravadaM paDi aggasaro - sAsakijjasevI - sAsadadhAma sammedasiharaM paDigamaNaM - puruliyAe samAhI - IsarIpavAso - ajjigA vijayAmadI peraNA - muNibhAvo muNidikkhA 85 5. paMcama sammadI - paDhamacAummAso - guru sissmNglmysNgmo| - NANajjhANa-tavo ratto - maMgItuMgI-jattA, cAummAso - savaNavelagola-jattA 100 6. chakka sammadI - hummaca cAummAso - vejjAvacca saMlaggo - kuMthalagiricAummAso - mAMgItuMgIcAummAso - giraNAra viharaNaM - guruvarassa samAhI, - Airiya padArohaNa-vihI aThAraha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 7. sattama sammadI - jhANa-viveyaNa - saMsAra kAraNaM - mahurA cAummAso, sammeda sihara-cAummAso, rAMcI cAummAso kolakattA cAummAso, vIe vi cAummAso - kaDage pavAso, ArAe sammANaM - DAkU vi dANI - titthayarANaM jammabhUmi aujjhA - iTAvA paveso - ajjhappa uvAhI - bhiMDacAummAso - airiya-radaNaM - vaDagAmAdu doNagirI "pariNivedaNaM, damohakhettappaveso jabalapura vAso pahAvI saMkappo, bhattipahAvo - duggacAummAso 132 8. aTThama sammadI - apuvvapahAvI duggo vi NAmI - NAgapurassa cAummAso - dAhoda cAummAso - udayapura pavAso - lohAriyA cAummAso, pArasolA cAummAso - saMtasiromaNI uvAhI - rAmagaMja maMDI cAummAso - koTA pavAso - madaNagaMja cAummAso - vAvara AgamaNaM - baluMdAe paveso - jayapura cAummAso - dilliM paDi-paTThANaM unnIsa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 9. Navama-sammadI - phirojAbAdacAummAso - savvaNhu sAgarassa samAhI - rANIpurappahAvaNA paporAjI - TIkamagar3hacAummAso - sammedasihara paDipaTThANaM, rAjagehI, pAvApurIpavAso - siddhANaM vaMdaNaM 177 10. dasama sammadI - siddhakhettacaMpApurI cAummAso - ArAi bAlAvissAmo - caMdapurI siMhapurI - vArANasI cAummAso, vissavijjAlayo - saDDAseyassa judA - uvasagge vi samattaM 196 11. egAraha sammadI - chatarapura cAummAso - doNagiriM-dasaNaM - vatthu parisaMvAdo - kuMDalapura paveso bar3e bAbA daMsaNaM - sAgara-paveso - padArohaNa-divaso - siddhavarakUDo 217 12. bAraha sammadI - var3avANI cAummAso - gurudaMsaNassa bhAvaNA - pAsagirissa paMcakallANago - NaravAlI cAummAso - udayapuravihAracaummAso ya - khamerA cAummAso - marahaTTha paDi gamaNaM bIsa Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - siddhakhetta gajapaMthA - muMbaIcAummAso - Navadive tisamAhI 236 13. teraha sammadI - lAsuNNe cAummAso - peThaNa paveso adisaya khettakacaNero, araMgAbAda paveso - sUrI virAga-AgamaNaM - paMDe hukamacaMdassa samAhI - UdagA~va cAummAso - kuMjavaNe cAummAso - icalakaMrajI cAummAso 254 14. codaha-sammadI - kolhApura cAummAso (aMtimacAummAso) - gurussa guruvijogo 265 15. paNaraha-sammadI - sammadi sammadi-aMgaNa-sammadI - muNikAlassa cAummAso - sissa paraMparA - muNi-elago - samAhittha-ajjigA - sAhaNA rattA ajjigAo - khullaga khulligA - Airiyapade vibhUsidA - paMcakallANagA pAsatthI 275 ikkIsa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhama-sammadI sammadI sammadiM hedUM, paDhamaM puru-NaMdaNaM Adicco tumha dittassa, dhmmckk-pvttttnnN||1|| sanmati hetu prathama puru nandana, prathama dharmacakra pravartana karane vAle jo Aditya sanmati haiM unako praNAma karatA huuN| 2 savvesiM arahatANaM, siddhANaM siddhidaaygN| sambhAva-savva bhAvANaM, sAhUNaM vitta-NAyagaM // 2 // sabhI arahaMtoM, siddhidAyaka siddhoM aura sadbhAva vAle sabhI sarala svabhAvI cAritranAyaka sAdhuoM ko nmn| kiccA gaNiMda-savvesiM, sammadI tavasiM suhiM / AyAra-vaMta-pUdANaM, sudANaM sutt-paargiN||3|| sabhI gaNIndra ko namana kara uttama sudhiyoM ke sudhI sanmati tapasvI samrATa ko namana karatA huuN| ve AcAravaMta pavitra zruta sUtroM ke pAragI haiM, unheM nmn| savvesiM titthamaggINaM, bhavapAraM ca dukkhgN| aNaMtANaMta-siddhANaM, paramappANa nnmmmi||4|| sabhI tIrthamArgiyoM, anaMtAnaMta siddha paramAtmAoM ko saMsAra ke duHkha pAra hetu namana karatA huuN| sammadi sambhavo :: 23 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jage tu paDhamo sujjo, Adicco Adi nnaahgo| ditto titthayarAyA so, meruvva sammadiM nnmo||5|| jagata meM prathama sUrya AdinAtha Aditya haiM, ve dIpta tIrtharAja haiM aura ve meru kI taraha haiM, una prathama sanmati rUpa Adi prabhu ko namana hai| sammadi siharAruDhe, AdIso dig-bhssro| marIci-ditta-saMjutto, hemahie tave dhre||6|| jinhoMne hemAdri (himasthala) para tapa kiyA ye sanmati ke zikhara para Arur3ha AdIza, diga bhAskara evaM dIpta marIciyoM se yukta haiM unheM namana hai| aujjhA siri NAhissa, marudevI mahAdharI cetta kiNha-Nave hiNNe, vasaho vasaho hve||7|| ayodhyA ke nAbhirAya kI mahAdharI (mahArAjJI) marudevI se caitra kRSNA navamI dina uttama huA vRSabha janma se vRSabha cihna se| baMha-NANAdu baMhA so, maheso mhdevdo| vijjamaNuNNa-vijjatthI, sippI kmmvisaardo||8|| ve brahma jJAna se brahma the uttama deha se maheza, vidyAoM se vidyArthI aura zilpi karma vizArada bhI the| sayaMbhU savva bhUNANI, vibhu-pahu mhesro| vasaha-ciNha-bhUsaNhU, paramappA praadhnnii||1|| ve svayaMbhU, sarvabhUjJAnI, vibhu, prabhu, mahezvara, vRSabhacihna se bhUSita paramAtmA evaM parAdhanI the| 10 vijayAdo ajeyo ya, jidsttu-mhaajyii| tillogi ajjayo lAlo, sAgedassa susohgo||10|| vijayA se ati ajeya ajita hue jitazatru bhI ajita se mahAjayI hue| aise the sAketa ke zobhaka trilokI nAtha ajit| 24 :: sammadi sambhavo Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 jidassa ari-seNNAe, suseNA-saMbhavo jge| jitAri-dhaNNa-dhaNNo hu, magasirassa punnnnimaa||11|| magasira nakSatra kI pUrNimA evaM rAjA jitAri ati dhanya taba hue jaba suSeNA se saMbhava hue| so ThIka hai jagata meM sainya jItane vAlA jitAri ho sakatA hai para jisakI saMginI rUpI suSeNA ho to kahanA hI kyA hai? 12 siddhatthA saMvaro rAyA, ahiMNadaNa jaaae| NaMda-sAgeda-sAgedo, mAha-sukko vi nnNde||12|| siddhArthA rAnI aura saMvara rAjA abhinaMdana ke janma se AnaMdita hue| isase mAghazuklA aura sampUrNa sAketa AnaMdita huaa| 13 maMgo vi maMgalAe hu, mehappaha NiveNa sh| sumuhaM radi-maMgille, sumadI sumadI phuu||13|| meghaprabha rAjA ke sAtha maMgalA ko umaMga sumukha evaM rati maMgalA mayI hone para sumati se sumati prabhu hue| 14 paumANAya pommAlI, susImA dhrnnii-dhre| pommo paphulla kosaMbe, kosNbii-pur-raajde||14|| susImA to padmAnana vAlI padmA thI dharaNIdhara ke adhara rasa pAna se apane koza (udara) meM padma dhAraNa karatI usI ke janmeM padma (padmaprabhu) kauzAmbI nagarI kI zobhA bar3hAte haiN| 15 puDhavIsu-padiDhe hu, pAse Abaddha uttmN| vArANasI-supAseNaM, supAso jaga pujjgo||15|| pRthvI rAnI aura rAjA supratiSTha uttama pArzva meM Abaddha hue taba vArANasI usa pAsa baddha se jaga pUjya supArzva banA ske| lacchI lacchI mahAdANI, mahAseNassa paadhnnii| caMda vva caMdaNAhaM ca, caejja cNdcaarugN||16|| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI to lakSmI hai vaha mahAsena ko pAkara atidhanI mahAdAnI taba kahalAI jaba usane candra kI taraha samyak, karAvalI vAle candra nAtha ko janma diyaa| 17 suggIvassa rAmAe, puSpho-puppha pphullido| kAkaMdINaMdae saMge, logaalog-pgaasgo||17|| sugrIva aura rAmA ke kAraNa lokaloka prakAzaka, puSpadaMta rUpI puSpa praphullita huA taba kAkaMdI nahIM, apitu tInoM loka ko prakAza prApta huaa| 18 sIdalo sIdalaM dANaM, jmmedipur-bhddle| NaMdA-diDharahaM savve, jage sadA hu nnNdnnN||18|| prabhuzItala to zItalatA ke dAna ke lie bhadralapura meM janma lete haiN| ve mAtA naMdA aura dRr3haratha rAjA evaM sampUrNa loka meM AnaMda pradAna karate haiN| 19 seyaMsAdu jage seyo, jAedi vinnhu-vennue| siMhapurI-virAjejjA, vsuhaa-sey-kaarinnii||19|| zreyAMsa prabhu ke janma se sampUrNa loka meM zreya (kalyANa) huaa| ve mAtA veNu aura rAjA viSNu ke kalyANakArI putra isa vasudhA evaM siMhapurI ko mAno zreya hetu hI evaM AtmakalyANa hetu hI Ae the| 20 caMpAe vAsupujjo vi, vasupujjo have jge| vijayAe vasuM NaMdaM, dAejja jinnsaasnnN||20|| caMpA meM vasupUjya hue, unakA putra vAsupUjya jagata meM pUjya huA ve vijayA ke lAla vasu (vasudhA) ke AnaMda ke lie hI mAno jina zAsana ko dikhalAte haiN| 21 vimalo vimalo NAho, satAra kNpilaa-sudo| kidavammA jayassAmA jammejja vimalo sudhii||21|| zatAra Agati meM kaMpilA nagarI kA yaha suta kRtavarmA evaM jayazyAmA se utpanna vimalasudhI vimalanAtha mala rahita (karma rahita) bne| 26 :: sammadi sambhavo Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jo aNato aNaMto hu, cadu aNaMta dNsgo| savvaseNassa lAlo so, savva jasA aujjhe||22|| ayodhyA ke rAjA sarvasena kA lAla sarvayazasvI isalie hai ki vaha sarvayazA se janma letA hai vahI anaMta catuSTaya kA darzaka anaMta guNadhArI anaMtaprabhu bnaa| 23 radaNapura-bhANussa, suvvadAe sudhmmgo| dhammaM ca sammadiM dANaM, dhammAdu dhmm-nnaaygo||23|| ratnapura ke bhAnu evaM suvratA kA putra uttama dharmajJa huA vaha dharma evaM dharma rUpa sanmati dAna ko dharma se (ratnatraya dharma ho) karatA hai tabhI to dharmanAyaka khlaayaa| 24 savvattha saMti saMtI hu, vissaseNassa ere| hatthiNApurae saMtI, ikkhAgu kulae avi||24|| ikSvAkukula ke vizvasena rAjA evaM rAnI erA ke zAnti prabhu sarvatra zAnti dAyaka banate haiN| ve hastinApura ke zAnti, zAnti hI zAnti karate haiN| 25 sUraseNassa kuMthU jo, kuMthUNaM svvnnaaygo| mAdu sirimadINaMde, savvesiM suhdaaygo||25|| rAjA sUryasena kA putra kunthu jahA~ mAtu zrImatI ko AnaMdita karatA vahIM kuMthuoM (sabhI prANiyoM) kA sarvanAyaka evaM sukhadAyaka bana jAtA hai| 26 mittA mittagahA NiccaM, suMdasaNaM ca dNsnnN| kiccA jammedi sammo hu, araho ara hedunno||26|| sudarzana ke darzana meM prApta mitrabhUtA mitrA, jagata pUjya araha ko janma detI hai vaha ara-araha samyaktva kA kAraNa banatA hai| 27 mihilA-Niva-kuMbho tu, savvattha mlli-mlle| pahAvadI-suhatthAdo, malli-mallI sunnaaygo||27|| mithilA kA rAjA kuMbha sarvatra apane bala se prasiddha thaa| vahI prabhAvatI ke putra mallinAtha ke kAraNa vaha kuMbha malli kA nAyaka ho gyaa| sammadi sambhavo :: 27 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 muNisuvvadaNAho tthu, pommA sumitta NaMdaNo rAjagihe Na rAjejjA, tihuvaNe pahU hve||28|| padmA aura sumitrA ke putra munisuvratanAtha na kevala rAjagraha meM prasiddha hote, apitu ve tribhuvana meM lokapriya prabhu bana jAte haiN| vappilA vijayo patto, NamiNAho jage hve| dasami-sukka-AsADhe, mihilA ti jage phuu||29|| ASAr3ha zuklA dazamI ke janme naminAtha vaprilA evaM vijaya kA putra tInoM loka kA prabhu ho jAtA hai| . 30 samudda-vijayo rAyA, sivA siva pahI sudN| dAejja NemiNAho so, soriypur-soriyo||30|| zauryapura kA zaurya samudravijaya rAjA thA, zivA rAnI usakI patnI zivapathI suta ko janma detI hai ve neminAtha jaga ke AdhArabhUta hue| 31 assaseNassa vAmAe, prabhu-pAso have jge| vArANasI-pure NaMdo, tihuvaNe hu pAsae // 31 // vArANasI nagarI evaM tInoM loka jaba prabhu pArzva jaga meM Ae taba azvasena aura vAmA ke AnaMda tInoM lokoM kA AnaMda bana gyaa| 32 vaDDhamANo ttu vaDDejjA,so vIra adi-viire| sammadI tisalANaMdo, siddhatthassa sudo mahA // 32 // vardhamAna, vIra, ativIra, sanmati aura mahAvIra bar3hate hue siddhArtha ke lie aura mAtuzrI trisalA ke rAjadulAre putra khlaae| 33 savvesiM arahatANaM, siddhANaM siddhtthaanngN| tesiM magga-gaNiMdANaM, sAhUNaM svvsaahgN||33|| maiM sabhI arahaMtoM, siddhasthAna ke siddhoM, unake mArga meM pravRtta gaNIndra, evaM sarvasAdhakoM ko namana karatA huuN| 28 :: sammadi sambhavo Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 siddha-maggI-kaviMdANaM, sudaaraahg-suttgN| dAyagaM suda-pAdANaM, pAde pade rmejjdu||34|| siddhamArgI kavIndroM, zruta pAdakoM, zruta ArAdhaka sUtra dAyakoM ke lie pAda aura pada meM ramaNArtha (racanArtha) namana karatA huuN| 35 jaMbu-sudhamma-AdINaM, AriyANaM ca vNdmi| puppha bhUdavaliM sAmi, svv-kvv-klaanngN||35|| jaMbU, sudharmAdi AryoM kI maiM vaMdanA karatA huuN| puSpadaMta evaM bhUtavali svAmI evaM sabhI kAvya kalArthiyoM ko namana karatA huuN| 36 savvesiM AirijjANaM, aayaar-chNd-hedugN| vAga-sAhaNa-pAdaM ca, viNA Nasthithi sNbhvo||36|| AryajanoM kI AcAra niSThatA chaMda ke AkAra kA kAraNa banatI hai| jo vAgasAdhanA evaM pAda binA saMbhava nahIM hai| 37 vA vAgesari-vAgIsA, vAgaNaMdI vyssinnii| vAgI-vANI vayatthINI, vaagnnNdinni-vaagrii|| vA, vAgezvarI, vagIzA, vAgaNaMdI, vacasvinI, vAgI, vANI, vayatthinI vAgnaMdinI, aura vAgarI jo bhI hai vaha vacanoM (kAvya racanA) meM sahabhAginI bnegii| 38 bhA bhAradI subhAbhAe, bhAse bhAsejja bhssrii| bhAsaMgiNI subhAsaMgI, bhAsaM viNA Na me gdii||38|| bhA, bhAratI, bhAsvarI bhASA meM uttama bhAvoM ko rakhatI hai isalie vaha bhAvAMginI svabhASAMgI hai usake binA merA kAvya saMbhava nahIM hai| 39 sA sAradA suresI hu, sArassada padANa me| sarassadI vi sAraMgI, sAraM kavve sudaMsade // 1 // vaha zAradA, svarezvarI, mujhe sArasvata padoM kA dAna kregii| vaha svarAMgI sarasvatI kAvya meM sAra-vastu tathya drshaaegii| sammadi sambhavo :: 29 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sammadI sammadI sArA, samayA suda aNginnii| suNNANI sudadAyaNhU, sukavvA kavva-maMthiNi 140 // vaha sanmati hai, sanmatisArA hai, samayA, zrutAMginI, sujJAnI, zrutadAyajJI, sukAvyA evaM kAvya maMthanI hai| 41 paNNA paNNesarI pommA, pommaa-sris-hNsinnii| paNNAvaNI pamANI sA, paNNadAyiNi-paNNadhI // 41 // vaha prajJA, prajJezvarI prajJA kI pUrNatA hai tabhI to padya sadRza haMsinI kahI jAtI hai| vaha prajJApanI, pramANI, prajJadAyinI evaM prajJadhI bhI hai| 42 kavvaMgiNI-kide kavve, kavvAyiNI gade me| kavvudahiM ca pAratthaM, shtth-pdnnimgge|42|| yaha kAvyAMginI, kAvyAyinI kRta kAvya meM praveza mujhe kAvyodadhi ko zabdArtha meM nimagra karAtI huI usase pAra karAegI hii| 43 kavvAdharI kavINaM ca kavve sNg-picitttthidaa| sA akkharI sudA NiccaM, samAvaNNI vidNsde||43 // vaha kaviyoM kI kAvyAdharI kaviyoM ke kAvya-kalA ke sAtha sthita rahatI hai vaha akSarI, samAvarNI zrutA zrutAkSara bhI drshaaegii| 44 vINA-vAdiNi-vAdaMgI, duvaalsNgi-aNginnii| aMga-uvaMga-suttammi, ciTThidA sammadI gnnii||44|| vaha vINA vAdinI, vAdAMgI, dvAdazAMgI, aMginI aMga-upAMga ke sUtra meM sammadigaNI rUpa (sanmatigaNinI rupa) sthita hai| 45 pekkhiNI dhavalaMgI sA, potthy-htth-saarnnii| vAhattarI-kalANIdI, siddhNt-smykkhrii||45|| vaha prekSiNI, dhavalAMgI, sArabhUta pustaka ke hAthoM vAlI vAhattari (72 kalA) nIti, siddhAntA evaM samayAkSarI hai| 30 :: sammadi sambhavo Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 paMDidA paNNa- kaMtillA, kavvasiddhA visAradA / bhAsA - viviha- rAjejjA, vAdIbha - siMhaNI sudhI // 46 // vaha zAradA, paMDitA, prajJakaMtijJA, kAvyasiddhA, vizAradA bhASA vividhA, vAdIbhasiMhiNI, evaM sudhI hai| 47 savvasaMvAdiNI mAdU, subbhA - subhAsiNI sudA / taM NamiNa vANica, kavve sammadi - saMgadiM // 47 // sarvasaMvAdinI, mAtA, zubhrA, subhASiNI, zrutA hai, unakI vANI ko namanakara sanmati kI saMgati ke prati bhAva rakhakara kAvya meM pravRtta hotA hai / 48 kavINaM kavva-kammo tthi, ramaNijjattha- sammago / juttiNAt puNNo vi, sammadI sammadI have // 48 // kaviyoM kA kAvyakarma ramaNIya evaM samyak hotA hai / vaha yukti se yukta pUrNa sanmati dene vAlA sanmatikAvya hai / 49 gIvaMtI - guruNI gIdA, gAhA gANi - gIdigA / siMgAra-rasa- puNNA - No, siMgAre kavva-gIyade // 49 // gIvaMtI, guruNI, gItA, gAthA, gIhaNI evaM Apa gItikA ho / Apa zrRMgAra rasa pUrNa nahIM, zrRMgAra meM gIta yati hotI hai to kAvya kA eka aMza hai| 50 sura-suMdari - icchaMtA, siMgAre gIta - gAyaNaM / micchaMtA posagA amhe, kavve No ruci No gadI // 50 // mithyAtva poSaka hai aise kAvya meM ruci kAvya meM gati bAdhaka nahIM hotI hai| sura-sundarI ke icchuka zRMgAra ke prati gati, usakA gAyana hamArI ruci nahIM / 51 kavvANusAsaNe baMdhA, vAgaraNa- kalAsaNe / rasANusittakravvaMge, rasAyiNI tu sArade // 51 // bho rasAyiNI zArade ! Apa rasAnusikta kAvyAMgoM meM pravRtti kraaegii| kyoMki sammadi sambhavo :: 31 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvyAnuzAsana evaM vyAkaraNa kalA se maMDita kAvya meM merI pravRtti ho| 52 tumhe kavvANu-maMtANI, kalAhiNI kltthinnii| midurasa-rasAyaNhU, kavvatthe sahie rde||52|| bho kAvyAnumantrANi! Apa kalAdhinI, kalArthinI, mRdurasa rasajJa kAvya ke artha meM sahRdaya rata houuN| 53 esA kahA purANatthI, Natthi tthi atthdaayinnii| tisaTThi-purisANaM ca, Natthi ehig-logigaa||53|| yaha kathA purANa-kathA nahIM hai| yaha arthadAyinI vizeSa prayojana vAlI nahIM hai| yaha triSaSThi zlAkA puruSoM kI kathA laukika yA pAralaukika nahIM hai| 54 asthi sthi sammadI dAI, sammadi-NAyagassa hu| eso tavasi-sUrI hu, sammADo sammadI munnii||54|| sanmati, sanmati nAyaka uttama buddhi dete haiN| parantu tapasvI samrATa AcArya sanmati sAgara eka muni haiN| 55 kavva-rasa NimaggANaM, nnegaa-anneg-vigghyaa| midubaMdhe pabaMdhe hu, sappa vva vamaNaM kunne||5|| kAvya rasa nimagroM ke lie kAvya meM anekAneka vighra Ate haiN| ve mRdu kAvya prabaMdha meM sarpa kI taraha viSa vamana karate haiN| 56 kuvveti je vi kavvANiM, tesiM jiNdvinniNde| kalusida papuNNehiM, dujjaNehiM kalussi hu||6|| jo bhI kAvya kavi karate haiM, unake kAvya kI niMdA kaluSita prapUrNa durjanoM ke dvArA kaluSita kie jAte haiN| 57 kAparisA kide kavve, kAlussa-kevalaM Na hu| daMsejeMti Na suttINaM, maann-smmaann-hiinngaa||57|| 32 :: sammadi sambhavo Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna sammAna hIna kupuruSa (durjana) kRta kAvya meM sUktiyoM ko nahIM dekhate haiM, ve kevala kaluSatA hI dekhate haiN| 58 te dosI dosa baMdhassa, savvadA savva bhaMgaNaM / passeti rasarIdiM No, dUsida- maggi - dujjaNA // 58 // ve doSI, dUSita mArgI durjana sadaiva sarvabhaMga ko dekhate haiN| ve doSa baMdha ke prabaMdha meM rasa-rIti Adi nahIM dekhate haiM / 59 tesiM dujjaNa-dosINaM, puvve No tthu Namo Namo / sammadi-kavva-baMdhaM ca, saradavva pahANugaM // 59 // zarada kI taraha paMkahIna patha kA anugama to sanmati kAvya bandha ko tabhI hogA jaba usake doSI durjana janoM ke lie namana na ho, isalie unheM pUrva meM namana karatA huuN| 60 saradAgamaNe maggo, paMkavihUNa- succhago / sara - sarisa NIrAdI, NimmalA sammadI sudhI // 60 // zaradAgamana hone para mArga paMkavihIna, svaccha ho jAte haiM, sara sarasi jitane bhI nIrAdisthala haiM, ve nirmala sudhI evaM sanmati vAle ho jAte haiM 1 61 sajjaNA sAradA maggI, sArassadA sudaMsagI / caMda vva sIyaladdANI, vijjuppahA - padAyigI // 61 // sajjana to sArasvata, sudarzakI evaM zAradA mArgI hote haiM, ve candra kI taraha zItalatA vidyuta prabhA dene vAle hote haiN| 62 sommacaMdotthi sommo hu, samatta - sammadI pahI / te ha virAga saMdasI, rAgINaM rAga-muttae 162 // hu saumya to caMdra hai aura sajjana bhI saumya, samatva, sanmati paMthI hote haiM / ve rAgiyoM ke rAga se mukta virAgadarzI hote haiM / 63 migaMkoya midUsommo, jage jaNehi bhAsido / akalaMko Na sommotthu, sajjaNA savva- NimmalA // 63 // sammadi sambhavo :: 33 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAMka mRdu evaM saumya haiM jagat meM logoM dvArA kahA gayA, phira vaha saumya hotA huA akalaMka nahIM hai| sajjana sabhI taraha mala rahita saumya evaM akalaMka hai| 64 mehIgihI sadA mehI, mehaM sammadi pNthgN| passeMti NimmalA savve, dujjaNANaM ca smmdii|64|| medhIgRhI sadA medhI medhA, sanmati paMtha ko dekhate haiN| ve sabhI taraha se nirmala durjanoM kI mati sanmati ho aisI kAmanA karate haiN| 65 kavvarasANa maggINaM, sammadi-kaMtiNA sdaa| sujja-samaM ca tejaM ca, dAyamhi aggaNI hve||5|| ve kAvyarasa mArgiyoM ke lie apanI sanmati vyakti se sadA sUrya sama teja dene meM agraNI hote haiN| 66 Namo dosAkarANaM ca, dosAkarANa suttgN| suttANa AgamANaM ca, pavissa maNujANa hN||66|| jo doSa utpanna karate yA rajanI meM apanI kiraNoMse doSa-kAlimA haTAte jo doSAkara-candra kI kAnti vAle haiM unheM nmn| una sUtra prakAzaka sUtroM aura AgamoM meM praviSTa mAnavoM ke lie namana ho| 67 ko sammadI Na saitthaM, pabaMdhe bNdh-chNdgN| No icchedi su-lAliccaM , pada-rIdiM rasaM layaM // 67 // kauna sanmati zabdArtha ko nahIM cAhatA, kauna prabaMdha meM baMdha-mahAkAvyatva ke chaMda nahIM cAhatA aura kauna lAlitya, pada, rIti evaM rasa rUpI latA nahIM cAhatA hai? loe loeMti savve hu, kavI kavva pgaasnnN| saddatthe rasa lAliccaM, dosANa samma NAsaNaM // 68 // loka meM sabhI kavi kAvya prakAzana ko, zabdArtha meM rasalAlitya ko cAhate haiM tabhI to doSoM ke nAza hetu samyak prayatna karate haiN| 34 :: sammadi sambhavo Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 dhamma atthAdu kAmAdo, pabaMdho ttu pvde| pabaMdho jAyade baMdho, mahAkavvo viso hve||69|| dharma, artha aura kAma se prabaMdha bar3hatA hai, vaha prabaMdha mahAkAvya bhI ho sakatA hai, para aisA prabandha bandha hai arthAt bandha bar3hAne vAlA viSa hai| 70 purisatthe cadutthamhi, mokkho smmdii-daaygo| assiM magge pauttANaM, jammo hu saphalo hve||7|| caturtha puruSArtha meM mokSa puruSArtha sanmati dAyaka hai| isa mArga para calane vAloM kA janma saphala hotA hai| 71 Nicchayo samma maggo so, kavve me sammadI jge| jadhA saddA-aNaMtA vi, tadhA annNt-dNsgo||71|| vaha mokSamArga samyak mArga hai, nizcaya hI mere kAvya meM sanmati jAgRta karegA, kyoMki jaise zabda anaMta hai vaise hI anaMtadarzaka (anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtasukha aura anaMtavIrya darzaka) mokSa hai| 12 virAga pariNAmINaM, bahusaMkhA jage Na hu| ego jaNANa so loe, tijg-uvyaarinno||72|| jagat meM virAga pariNAmiyoM kI saMkhyA kama hai, phira bhI vaha eka hI logoM evaM trijaga kA upakArI hotA hai| 73 AdisAgaraego tthi, aNkliikr-nnaamgo| Airiyo jage pujjo, viMsasadIa nnaaygo||73|| eka aMkalIkara AdisAgara jagata pUjya AcArya hue ve bIsavI sadI ke nAyaka kahe gye| 74 . so AcAra-viyAre vi, NiuNo sammadI mdii| mUlottara-guNANaMdI, sammadI sammadI dhre||74|| ve AcAra-vicAra niSTha sanmati kI mati vAle mUlottara guNAnaMdI the| ve sabhI sammadi sambhavo :: 35 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraha sanmati-AgamAnucArI sanmati (sUtroM) meM pravRtta the| 75 sAhutta-Thida AyAre, virAge gdi-sjjde| mokkhamaggI mahAsAhU, saahu-mggi-sudNsgo||75|| ve sAdhuoM evaM AcAra meM sthita virAga mArga kI ora gati karAte haiN| ve mokSamArgI, mahAsAdhu to sAdhumArga dikhalAne vAle the| 76 jassiM mUlamhi paNNA hu, sammadI sammadI phii| guNAkhaMdhA subAcA vi, pallavA pllivejjde||76|| jisake mUla meM prajJA hai, sanmati rUpa uttama mati, pradhI ho, guNa rUpI (mAdhurya prasAda aura oja) skaMdha haiM aura vAga-vacana rUpI pallava pallavita haiN| 77 pavAla-pallavA biddhaM, pattaM pattANi mNjirii| jaso atthi pabaMdhassa, lAlicco gunn-vellrii||77|| prabAla rUpa pallava vRddhi ko prApta patra rUpI maMjarI yadi prabaMdha ke madhya haiM to usase yaza hogA evaM lAlitya rUpI guNoM kI vela bhI hogii| 78 sammadI-mokkha-dANaM ca, uvjogtth-mNglaa| acchera-kadha-divvaMsI, tacca saMvaDiNI kdhaa||78|| sanmati to mokSadAna degI, upayogI hone para vahI maMgalA Azcarya utpanna karegI, yaha kathA saMvardhinI evaM divyAMzI hogii| yahI isakA kathana (abhiprAya) hogaa| 79 micchatta-mada-ghAdaMgI, atthA atthaM ca daayinnii| paNNavaMtANa paNNatthe, ajuttiM prihaare79|| yaha kathA mithyAtva mada ghAtane vAlI prayojana bhUta haiN| yaha artha-rahasya ko degii| prajJAvaMtoM kI prajJA vikasita karegI tathA ayuktiyoM kA parihAra kregii| 80 kadhA loe ttu divvA vi, divva-mANusi maannusii| divve uttama-bhAvo No, mANusI divv-maannusii||80|| 36 :: sammadi sambhavo Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA loka meM divyakathA, divyamAnuSi aura mAnuSI kathAe~ haiM / yaha divya meM uttama bhAvoM vAlI mAnuSI kathA hai| divya mAnuSI (deva aura manuSya loka) saMbaMdhI nahIM hai| 81 akkheviNI aNukkUlA, sammadiM ca pavaDDhade | vikkheviNI paDikkUlA, sammadiM ca vikhaMDade // 81 // AkSepiNI to anukUla kathA - sanmati ko bar3hAtI hai (buddhi bar3hAtI hai / ) vikSepaNI buddhi kI hAni karatI hai / 82 uttama-phala-ANaMda, boha - uttama - dAyiNiM / sammadIe paciTThejjA, jo saMvedaNi-paMthago // 82 // sambedinI kathA saMveda - uttama jJAna, uttama phala ke AnaMda evaM uttama bodha kI ora le jAtI hai| isalie sanmati kI ora agrasara hoM / 83 veragga-aMga bhUdA vi, NivediNI samI sudI / sammadiM sammadiM aMgaM, aNusarejja bho sudhI // 83 // jo vairAgya aMgavAlI samatA evaM zrutI hai vaha nirvodinI kathA hai / bho sudhi ! isalie uttama buddhi hetu sanmati ko smaraNa kareM / 84 esA kadhA su-AyAre, pavesatthaM pavAhiNI / sammadI -dAyagA savve, savvesiM hida- aMgiNI // 84 // yaha kathA uttama AcAra meM praveza karane ke lie pravAhinI - saritA hai| yaha sabhI ko sanmati dAyaka hai / yaha sabhI ke lie hitAMginI (priyA sadRza ) hai / 85 maNujA - maNu-maMgANI, moNi- mANasa - haMsiNI / assiM mANava - AyArA, tavaccAga-virAgiNI // 85 // yaha manuSyoM ke lie manu- mananazIla banAne vAlI hai, AnaMda dene vAlI hai / yaha mauni mAna sarovara kI haMsinI, tapa-tyAga kI virAginI hai| isameM mAnavoM kI AcAra saMhitA hai / sammadi sambhavo :: 37 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 Agama-sutta samAsittA, pumaalykelkii| kekA taDAga-kallolI, paumANaM pphullde||86|| yaha Agama-sUtroM se samAhita padmAlaya kI kelakI (sarasvatI) hai| yaha kekA hai, yaha taDAga kI kallolI aura jo padmoM ko praphullita karatI hai| 87 aruNAbha-bhassaro NiccaM, paphullaeMti pommgN| kiraNehiM ditta-kuvvaMtA, tAvasasamma taavsii||87|| yaha udita aruNAbha bhAskara jahA~ padma praphullita karatA hai vahIM kiraNoM se dIpta karatA huA apanI tApa se samyak tapasvI bhI banAtA hai| 88 divva-tejaMsu-tattatto, tattANaM tacca desdi| NaM savvattha bhave hiMDe, passedi tAvasANa taM // 88 // divya-tejAMsu tApa se tapta tapasviyoM ko tatva kA darzana karAtA hai| vaha loka meM sarvatra ghUmatA hai aura saMsAra meM tApasoM ko dekhatA hai| 89 maM rAhU divva-tejasu, gasedi acchaedi so| aNUThA tavasI jogI, dipyamANo hu dippde||89|| mujha tejAMsu ko rAhU grasita evaM AcchAdita kara letA hai| para yaha anUThA tapasvI yogI dIpta hotA huA dIpta rahatA hai| 10 rAgaddosA-ya mohAdI, micchvaarnn-vaariduN| kuNedi tAva-bAhullaM, bAhirA appa-sohaNaM // 10 // rAga-dveSa evaM mohAdi rUpa mithyAtva vAraNa (avarodha) AvaraNa ke rokane ke lie bahirAtma se antarAtma zodhana ke lie tApa kI adhikatA (atitApa) karate haiN| 91 cira-kAla-tavaM-tattaM, jogiM suvnnnn-dehe| pattedi sammadiM samma, jhANaggIo hu kammagaM 191 cirakAla taka yogI tapa karate hue suvarNa deha ko prApta karatA hai| vahI karma dhyAna rUpI agni se samana karatA hai aura uttama bodhI ko prApta hotA hai| 38 :: sammadi sambhavo Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 cedappasAda-saMbhUdiM' adhUmo vi kuNedi so| savva maMgala-saMgAhI, NivvediNiM tavo jge||2|| jagat meM tapa sarva maMgala saMgrAhI hai yaha adhUma hai| yaha citta meM prasAda, saMbhUti aura nirvedinI ko lAtA hai| 93 mahAgahira-saddehi, mahaNNavehi raajde| saMvega jaNaNI esA, jaga-kallANa-kAriNI // 3 // yaha saMvegajananI jana kalyANa kariNI kathA mahAzabda rUpI mahArNavoM se gaMbhIra hI zobhita hotI hai| 94 divvA vi paramatthA vi, sammadI sammadI hve| guNajuttA sadANaMdI, puvvasUrehi No bhnne||4|| yaha divyA, paramArthA sanmati to sanmati guNayukta hai| yaha sadA AnaMda dAyinI to hai para pUrvacAryoM dvArA nahIM kahI gayI hai| 95 suNehi sajjaNA ajja, pAiya bhaas-bhaase| ... igaviMsa-sadIe vi, suvaNNa-pAiyo imo||95|| bho sajjano! Aja ikkIsavIM zatAbdI meM prAkRta-bhASA likhI jA rahI, kahI jA rahI vaha bhI uttamavarNa prAkRta use sune evaM usa para vicaareN| 96 kahA-kahaNa-AraMbhe, pAie Na paiNhu me| pAiya-kavva-saMbaDaM pAie sammadI hve||96|| kathA kathana ke Arambha meM maiMne prAkRta meM pratijJA nahIM kI, parantu prAkRta-kAvya saMvardhanArtha prAkRta meM sanmati ho, aisI pratijJA karatA huuN| 97 pAiya-payaDIjaNNA, piiuus-vaahinnii-imaa| Agama-sutta-NibaddhA, baMdhAhiMto pmutte||97|| prAkRta prakRti janya bhASA hai, yaha pIyUSa vAhinI hai| yaha Agama sUtra meM baddha isa saMsAra ke bandhanoM se mukta kraaegii| kAvyapakSe-yaha pIyUSa pradAyinI prAkRta bhASA sammadi sambhavo :: 39 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvaprathama Agama-Aptavacana ke rUpa meM niHsRta, gaNadharoM dvArA sUtrabaddha kI gayI hai usameM bandha-prabaMdha se yaha prAkRta prakRti janya ke janoM ke lie pIyUSa avazya degI / 98 pAie vayaNaM soccA, suNidUNaM ca pAiyaM / vaDDhamANo jaNo eso, baDDhamANaM ca atthae // 98 // prAkRta meM vacana samajhakara unheM sunakara prAkRta kI ora agrasara hotA hI hai / yaha prAkRta meM gatizIla bhI vardhamAna ke artha meM prakRtijanya prAkRta thI aisI buddhi hai karatA 1 99 pAiya-payaDiM atthaM, iccha- bhAvaNa- saDDhae / kiMciNo sammadIjutto, muharI kuNade mamaM // 99 // prAkRta rUpI prakRti artha kI icchA, bhAvanA evaM zraddhA se yukta sanmati rahita, mujhako kucha mukharI kara rahA hai| 1 100 soduM saddattha-kavvaM ca, puMsA pasIda pAie / sammadImaha - ArAme, dae pavesa - sammadI ||100 // zabdArtha sahita kAvya ko sunane ke lie pravRtta prAkRta meM sanmati ho / isa sanmati rUpI mahA ArAma - uttama sthAna meM praveza hetu Apa sabhI sammati deM aura bho sajjano ! mujha para kRpA kareM / 101 sAdisaya-judAbhattI, NAduM bhavejjade madI / pAie suumAlAe, bhAsAe bhAsituM gadI // 101 // Apake prati atizaya bhakti evaM buddhi jAnane ke lie pravRta ho rahI hai| isalie maiM prAkRta kI sukumAla bhASA meM kahane ke lie gatizIla huaa| 102 adIde bhavicAritte, kiM kiM hojjA Na jANami / pajjuppaNNa- pamANI tuM, sammadItavasI tumaM // 101 // atIta meM aura Age ke caritra meM kyA kyA thA arthAt pUrva mahApuruSoM ora bhaviSya meM hone vAle puruSoM kA caritra kyA kyA thA, maiM nahIM jAnatA huuN| maiM vartamAna kA pramANI hU~ Apa sanmati sAgara tapasvI ho / 40 :: sammadi sambhavo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 assiM pAiya-kavvamhi, purANa - puriso Na hu / appa - kallANi-tAvassI, NiggaMtho-gaMthadesago // 103 // isa prAkRta kAvya meM purANa puruSa nahIM hai| apitu Atma kalyANI, tapasvI nirgrantha haiM aura grantha dezaka haiN| 104 saddahemi tavassiM haM, sammadiM icchamANago / saMti tuTThI papuTThi ca, seya- Arugga - lAhagaM // 104 // maiM icchAzIla tapasvI samrAT ke prati zraddhA karatA huuN| maiM zAnti prApti vighnanAza evaM zreya ArogyalAbha ke lie zraddhA karatA hU~ / 105 me saMsaya aMdhayAro hu, sammadi - aMsue khae / hohidi samma cAritte, kavve gadI pamANige // 105 // kAvya meM pramANika gati hone evaM samyakcaritra meM praveza hone para merA saMzaya rUpI aMdhakAra sanmati rUpI kiraNoM se dUra hogA hI / 106 dhaNNA te mANavA loe, pujjA - pasaMsa- kAragA / tavasi - pANi-pattamhi AhAraM diNNihijjae // 106 // loka meM ve mAnava dhanya haiM, pUjya evaM prazaMsA ke pAtra haiM, jinhoMne tapasvI, anUThe tapasvI ke pANi rUpI pAtra meM AhAra diyA hogA / 107 so dhaNNo pAiyo sUrI, pAiyAiriyo ithe / sasaMgha - tAva- mUlamhi, ciTThejja vaDDa pAiyaM // 107 // ve prAkRta sUri prAkRtAcArya 108 sunIlasAgara jI dhanya haiN| ve sasaMgha unake tApa mUla meM sthita-tApa paraMparA ko lekara yahA~ (udayapura- 2017) meM tapasyA kara rahe aura prAkRta bhASA kI vRddhi kara rahe haiM / sammadi sambhavo :: 41 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNI III 115 555 SIS IIS 15 = 17 108 payaDi-payaDiM mANaM maggaM ahaM Na hu jANami vaMjida-paie bhAse loe idhe Na phaase| samaya-samayaM sammaM dhammaM pavesami pAie gagaNa-gaNa pakkhiM uDvaNa Na kiM pridNsde||108|| prakRti ke svAbhAvika mAna, mArga Adi ko maiM nahIM jAnatA huuN| isa loka meM yadi prAkRta bhASA ke mArga meM gatizIla hotA hU~ to parihAsa nahIM samaya-siddhAnta, samaya-AtmasvabhAva rUpI samyak dharma ke praveza ko cAhatA huuN| so ThIka prakRti se gagana meM gatizIla pakSI kyA ur3ate hue nahIM dikhate haiN| maalinii-|||''' |' |'' = 15 varyA paDhama-vasaha-NAho aMtimo vaGkamANo diNayara-jiNa-tittho pujjae ajjkaale| aNucara-cari-caritte idhe vadramANe tava-tavasi-pamANI sammadI smmraaddo109|| prathama tIrthakara vRSabhanAtha haiM, aMtima tIrthakara vardhamAna haiN| ye dinakara haiM, jinatIrtha-jina tIrthakara haiM, pUjya haiM Aja tk| isa vartamAna yuga meM caritra evaM tapa ke tapasvI samrATa sanmatisAgara usI patha ke anugAmI hue| // idi paDhamo sammadI smmtto|| 42 :: sammadi sambhavo Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIa-sammadI tAraga // // // // 5 = 13 varNa pahu-AdipahU jua-pAda karijje guruaadi-sudesg-smmdi-kijje| Nama samma-digaMbara-dikkhaa-lijje Namaemi tvssi-gnniNd-nnriNdN||1|| maiM prathama Adiprabhu ke yugala caraNoM meM namrIbhUta huuN| ve Adiguru haiM, ve Adi upadezaka haiM ve sanmati haiN| jinhoMne uttama digambara dIkSA ko dhAraNa kiyA una sabhI ko namana karatA hU~ tathA tapasvI samrATa AcArya sanmati sAgara ko namana karatA huuN| 2. vasaMtatilakA AgAsa-gaMga-sama-NIra-pasaMta-saccho caMdo samo amid-daayinni-somm-sommo| NANaM ca daMsaNa-vadI-tava jhANa-sUriM kavve pabaMdha madi baMdhudayo hvejjo||2|| jinakA caritra AkAza gaMgA ke nIra kI taraha prazAnta evaM svaccha hai| caMda sadRza amRta dAyinI ati saumya hai| una jJAna, darzana, caritra, tapa aura dhyAna ke sUri ko kAvya ke prabaMdha meM mati yukta bhavabaMdhavAlA udaya prayatna zIla ho rahA hai| 3 NimmIlidANi kamalANi pahAda-kAle dittesa-dittakiraNehi pphullieNti| rAjedi NIra-dhavalAlaya-ucca-bhUdA aNNANa-Niddi-jagi-mANusa-tappaeMti // 3 // sammadi sambhavo :: 43 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAtakAla meM dIpteza kI dIpta kiraNoM se supta kamala khila jAte haiM, nIra dhavalAlaya uccabhUda taraMgita hone lagatA hai tathA loga ajJAna rUpI nidrA se jAgRta ho jAte haiN| aise hI tapasvI mAnuSa tapasvI samrATa se tapta hone lagate haiM tathA jAgRta hone lagate haiN| kAlotthi vaTTaNa-sulakkhaNametta-kAlo so eva egg-pdesi-asNkhiuunnN| pAraTTaejjadi aNaMta-padattha-saMgI appANa appa-guNapajjaya-saMga so hu||4|| vartanA kAla kA lakSaNa hai vaha eka pradezI asaMkhyAta hokara anaMta padArthoM ke pariNamana meM sahakArI hotA hai| apane apane guNa-paryAya svayaM pariNamana hote haiM, para unameM vaha sahakArI hotA hai| asthi tthi atthigada-kAya bahuppadesI jIvo tthi poggly-dhmm-adhmm-ruuvo| AgAsa-asthi Na hu kAla ige padesI osappiNI vi avasappiNi-kAla bhedA // 5 // jo asti rUpa haiM vaha astikAya hai vaha bahupradezI hai| jIva, pudgala, dharma, adharma aura AkAza ye astikAya haiM aura kAla eka pradezI hai| vaha utsarpiNI aura avasarpiNI rUpa bhI hai| suhussamAdi-kamado duha-sokkha-rUve chakkeva sukkakisiNo duv-pkkh-pkkhe| jaMbU sudIva diga desa digaMta-bhAse assiM ca ramma bharaho paramo hu khetto||6|| su-sukha-acchA, du-duha-dukkha Adi kramazaH chaha chaha bheda vAle haiN| ve kRSNa pakSa aura zukla pakSa rUpa haiN| isI krama meM jaMbUdIpa deza dezAntara meM zobhAyamAna hai| isI meM ramya bharata kSetra bhI ati uttama kSetra hai| eso visAla-ramaNijja-sukhetta-khetto baahull-dhnnnn-dhnn-vehv-khnnnn-khetto| 44 :: sammadi sambhavo Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kappa vva kappa-kisagANa subhUmi-bhAgA raNNANa vANapphadi phalANa sudaann-muttaa||7|| yaha bhArata kSetra vizAla, ramaNIya, uttama kheta-khalihAnoM se pUrNa, dhAnya kI bahulatA vAlA, dhana-vaibhava evaM khanija saMpadA yukta kalpa yuga kI taraha hai| kRSakoM ke uttama bhUmi bhAga kalpa hI haiM aura araNyoM kI vanaspatiyA~ phala rUpI muktAoM kI muktadAna-khule hasta se dAna karatI haiN| 8 AussamANa-maNuA maNujI maNuNNA sohaggasAli sayalA paramappa snii| sokkhe padukkha sayale sama-bhAva sIlA saMsAra-bhoga pariNAma viciMta juttaa||8|| ve bharatakSetravAsI manuja-manujI manojJa haiM, ye saubhAgyazAlI sabhI paramAtmA ke prati zraddhA zIla haiM ye saMsAra bhogoM ke pariNAmoM kI cintA yukta bhI sukha-duHkha meM samabhAva rakhate haiN| majjaMga-tUriya-vibhUsa-sijaMga-jodI dIvaMga-gohigaNa-bhoyaNa-patta-vatthaM / savve hu kappa-taru-rAjida-khetta-puvve ajjeva vANapphadi-bahulla imo vi khetto||9|| madyAMga, tUryAMga, vibhUSAMga, srajaMga, jyotiraMga, dIpAMga, gRhA~ga, bhojanAMga, pAtrAMga aura vastrAMga sabhI pUrva meM kalpavRkSa rUpa meM pracalita the| Aja hamAre isa bharatakSetra meM bahuta sI vanaspatiyoM kI pramukhatA usI rUpa meM haiN| 10 amhANa iccha-bahu-kAraNa-chiNNa-bhiNNaM kuvveMti raNNaya vaNapphadi kpp-rukkhN| tatto sukAlaya-akAla-abhAva jAdo AsAsa-mANasa-maNA Na hu kiMci ciNte||10|| ye araNya kI vanaspatiyA~ kalpavRkSa ko prApta haiN| hama Asakta mana kiMcit bhI nahIM socate haiN| hama apanI bahuta sI icchA karate hue unheM akAraNa vinaSTa kara rahe haiM, usase hI sukAla bhI akAla yA abhAva meM pariNata ho jAtA hai| sammadi sambhavo :: 45 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 kAle ghaNA vi saghaNA dhavalAkidIe iMdeNa saMga-sara-AsaNa bhUda mehaa| jattheva tattha vicarejja NahaMgaNe te kiNhA ghaNAghaNa-jhuNiM kuNaeMti atth|| kAle saghana dhavala indra dhanuSa ke sAtha megha idhara-udhara gRhA~gaNa meM vicaraNa karate haiM aura ve kRSNa megha hokara ghana-ghana dhvani ko bhI karate haiN| 12 loeMti khetta-kisagA adi tuTTha bhUdA bAhulla-khetta-pamuhA NayaNehi nniccN| kAle gade hu varidaMsa visaNNa juttA kiM me kidaM adhama-cintamaNA vi jaadaa||12|| ve meghoM se atituSTa kRSaka khetoM kI bahulatA vAle nayanoM se nitya kAle hote hue dekhate khinna ho jAte haiM ve socate maiMne aisA kauna sA adhama kiyaa| 13 kiMciM ca kaal-mnnuhaari-psddmaann| bhittiM giriM vnn-vnnpphdi-hnnnnmaannaa| te cAdagANa mahurANa mayUragANaM muttaahiseg-kunnmaann-sukhett-siNce||13|| kiMcit samaya pazcAt manohArI zabda karate hue vanoM kI vanaspatiyoM aura parvata kUToMse TakarAe hue cAtakoM evaM mayUroM ke lie mAdhurya kA dAna apanI bhujAoM ke abhiSeka se (jalakaNoM se) kSetroM ko sIMca dete haiN| __ 14 bAlo-samo hu aNucAri-bhavaMta-eso NaM cAdago vijaNaNIa pyodhrehi| pANaM kuNedi payapANa-pasaNNa bhUdo pemmI imo ghaNa ghaNaMbu-judaM ca mehN||14|| yaha bAla sadRza capala mAno cAtaka kI taraha jananI ke payodharoM se payadAna se prasanna ho| isI taraha isa kSetra meM bAdaloM ko jalabiMduoM se yaha meghA ko bar3hAnA cAhatA ho isalie yaha kSetra ApasI prema vAlA hai| 46 :: sammadi sambhavo Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 khette vi paMta- bahugA bahu NIra - vAhI dhaNNappapuNNa-haridA vi dhaNaggi eso / dAhiNa pecchima purillaya uttaro vi tesuM ca gAma-pura-DhANi - pamANi khetta // 15 // isa kSetra ( bharata kSetra) meM aneka prAnta haiM, ve nIra - vAhI (saritAoM) se pUrNa, dhAnya evaM hariyAlI yukta dhana dhAnya dene meM agraNI haiN| dakSiNa-pazcima pUrva evaM uttara Adi jo kSetra haiM unameM grAma nagara, DhANI Adi bhI bahuta haiM / pariveso parivArassa 16 tesuM ca jAdi-uvajAdi - pahANa - khettA vippANa khattiya gaNANa vi khuddagANaM / vANikkamANa savarANa jaNANa khettA AdivAsi - bahulANa dhaNIhi mANaM // 16 // unameM vividha jAtiyA~, upajAtiyA~ thIM, vipra, brAhmaNa, kSatriya, zUdra evaM vANikoM ke kSetra bhI the| unameM zavarajanoM AdivAsiyoM kI bahulatA ke kSetroM kA dhana se mAna thA / 17 amhANa dhamma- aNumANaga- mANavANaM corAsi - jAdi-uvajAdi jaNesu egaa| jAdi ttha jAdi paumAvadi vessa jAdI bhAsejjaeMti puravAla - mahAjaNANaM // 17 // hamAre dharma pradhAna mAnavoM kI caurAsI jAti - upajAtiyoM meM eka jAti padmAvatI puravAla vaizva jAti puravAla mahAjanoM kI thI / 18 te dhammagA vi vavasAya - suNiTThagAvi rAjeMti rAja juda-seTThi variTTha- logA / savve hu khetta - kusalA aNusAsigA te lehAhiyAri-ahijaMti - viNANa - vettA // 18 // ve sabhI apane kSetra meM kuzala, anuzAsaka, lekhAdhikArI, abhiyaMtrI, vijJAna sammadi sambhavo :: 47 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vettA, rAjanaitika, zreSThI evaM vizeSa adhikArI bhI the / ve dhArmika, evaM vyavasAya niSTha bhI the| 19 jattheva mANiga- samo mahaNANi mANI koMdeya mANigaya caMda- vicAra - dhammI / so sAmasuMdara NariMdapagAsa-khetto siddhaMta suta NiuNA bahu-saMta sevI // 19 // isa uttara pradeza ke kSetra meM mANika kI taraha jJAnI mAnI mANikacaMda kauMdeya zyAmasuMdara, narendraprakAza (prAcArya narendra prakAza) Adi vidvAn hue| ve siddhAnta sUtroM meM nipuNa evaM saMtoM kI sevA (munibhakta) bhAvI jana the| 20 phapphoda gAma aNu uttara - uttarammi eTAi maMDala gade maNuhAri khetto / assiM ca khetta - kisagA vaNigA vi sippI taMtUga - rajjaga- kalAsu kalAva NittI // 20 // phaphotU gAma uttara meM mAno anuttara hI ho| yaha eTA maMDala meM manohArI hai, yahA~ para kRSi kSetra se jur3e kRSaka haiM, vaNika, zilpI Adi bhI haiN| taMtUvAha, rajaka Adi kalAkuzaloM kA kSetra haiM / 21 sIyA hu rAma - pahANa- suseTThi - mANI so sajjo visaralo aNudhamma - dhANI / tasseva putta - harapassada- seTTha lAlA lAlA idheva jaNaNehi dhaNI pamANI // 21 // phaphotU grAma meM sItArAma zreSThI the, ve sammAna prApta vahA~ ke pramukha vyakti the, ve sajjana sarala, dharmaniSTha, aneka samAdaroM ko prApta the / unakA hI putra haraprasAda vahA~ priya lAlA lAlitya guNoM, janoM ke snehI aura dhanI pramANI bhI the / isalie ve lAlA the| isa eTA kSetra meM dhanI mAnI ke lie lAlA kahate haiM / 22 lAlo piyAra - bahusAma- susomma - bhAU caMdAmuhI vi kamalA sudi - sAma - devI / 48:: sammadi sambhavo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savve hu paMca taNayA muNi-bhatti-puNNA mAdulla bhUmi piyagA bahuvacchalA te||22|| pyArelAla, zyAmasvarupa donoM bhAI prakRti se saumya the| caMdra sama caMdramukhI, kamalinI sadRzA kamalA evaM zyAmA jaisI putriyoM se yukta the| ve pAMcoM saMtati munibhakta thiiN| ve mAtRbhUmi ke prati prema rakhane vAlI vAtsalya guNa yukta thiiN| . 23 bAlatta-samma-samae sayalA sumittAte savva-dhammigajaNA privaar-suttaa| pADhaM paDheMti hu careti muNINa sevI ajjhejjaeMti vaya viddhi kuNaMta savve // 23 // ve bacapana se acchI taraha samabhAvI uttama mitra kI taraha the| ve sabhI dhArmika jana parivAra ke sUtra the| eka sUtra meM baMdhe the, ve adhyayana karate aura ve muniyoM ke sevA bhAvI vayavRddhi karate hue adhyayana karate haiN| 24 uviMdavajjachaMdo (upendravajrA) / / sss sss susomma-sIlA guNamaMta savve, susutta bajjhA viNaA sunnmmaa| phaphodu gAme suumAla-rUve, susomma dehI sayalANa NehI // 24 // __ ve ati saumya guNavaMta sabhI eka dUsare se Abaddha vinIta evaM namra the| ve phaphodu grAma ke sukumAra sukumArI susomya dehI sabhI ke snehI the| 25 sudhammacittA jiNadhamma-muttA, sukamma-jattA aNagAra bhttaa| paDheti NiccaM aNusAsa-juttA, kumAra-pattA bahumANa-pattA // 25 // ve uttamadharma ke citta vAle, jina dharma kI muktAeM, uttama karma ke yAtrI anagAra bhakta nitya anuzAsana ke sUtra par3hate haiN| ve kumAra kumAriyA~ bahumAna kI pAtrA bnii| 26 bhujaMgappayAochaMdo (bhujaMgaprayAta chaMda) bhujago vaNNa-bAraha bIsa mattA |'' |'' |'' Iss-12 varNa sammadi sambhavo :: 49 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piyAro piyo rUvao deha - sAro agAre Thio ajjhade vitta dhAraM / sadA sevago sAhu saMtANa lAlo kumAro vayo kaMta kaMtANa bAlo // 26 // idhara pyAre lAla priya rUpa vAlA kumAra vaya vAlA bAlaka apanI deha chavi yukta kAnta kAntAoM kA priya lAla-lAlA jahA~ adhyayana meM vittadhAra (vyApAra mantra) ko par3hatA vahIM para agAra sthita sadA sAdhu saMtoM kA sevaka banA rahatA hai| 27 eTAdi hAtharaha-TUMDalA-AgarAe seTThI - jaNA vi dilahI vi phirojavAde / atthe guNINa kumarANa kumArigANaM passevidUNa pariNejja suicchamANA // 27 // eTA, hAtharasa, Ta~DalA, AgarA, dillI, phirojAbAda Adi ke zreSThI jana artha meM (vyavasAya meM) rata guNI kumAroM ko dekhakara unake pariNaya hetu kumAra kumAriyoM kI icchA karane vAle the / 28 seThI harapparayasAda-NiyaM pituM ca sIyaM ca rAma vavasAya-samAja-mANaM / rakkhedi loga vavahAra - samagga-khette sAmA saruva vavasAyaya hAtharAse // 28 // zreSThI hara prasAda apane pituzrI sItA rAma ke vyavasAya evaM samAja ke mAna kI rakSA karate haiM / ve vyApAra evaM vyavahAra samagra kSetra meM bar3hAte haiN| idhara pyAre ke bhAI zyAma svarUpa apanA vyApAra hAtharasa meM bar3hAte haiM / 29 attheva samma-ji-bhatti - guNI piyAre gAme vasedi vavasAya kusagga-lAlA / lAlicca lAla jayamAla supemma mAlA mAghe hu sukka sadamI paNacANa saMbe // 29 // mAgha zuklA saptamI saM. 1995 sattAIsa janavarI san 1938 zukravAra meM lAlitya se pUrNa yaha pyArelAla jayamAlA ke prema kI mAlA banA / yaha vyavasAya meM kuzAgra, samyak jina bhakti guNI grAma meM hI rahatA hai / 50 :: sammadi sambhavo Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 vAsaMti mAha kusumANa bahulla mAho akkheya akkhaya sudANa kuNedi nnNdN| NaM Adi ikkhumahadANa kuNaMta-mAlA mAlaM Naedi jayaigabbha mahulla laalN||30|| pUrva meM jaba vAsaMtImAsa kusumoM kI bahulatA kA mAha thA taba AtmA ke akSaya svarUpa akSaya dAna ko vaha jayamAlA karatI hai| mAno Adiprabhu ke ikSudAna ko karatI huI yaha jayamAlA garbha ke mAdhurya se lAla kI jayamAlA ko hI dhAraNa kara letI hai| 31 jANedi No hu samayaM suda-gabbha-kAlaM mAsaM ca paccha jaNaNI sama saasu-saase| lajjAvadI hu jayamAla-gadI pamANI jAejja sommamuha-hAsa-pahAsa bhAvI // 31 // vaha samaya ko suta ke garbhakAla ko nahIM samajha pAtI hai| mAha pazcAt jananI samA sAsu jaba Asvasta hotI taba lajjAvatI jayamAlA kI gati hI yaha pramANita kara detI hai| candramukha para hAsa-parihAsa mAno yaha aisA saMketa detI hai| 32 caMdAmahI vi kamalA NaNidA vi sAmA mAmiM ca mAla jayamAla sugamma laalN| jANevidUNa paramAhalidA bhaveMti savvattha NaMda adiNaMda pbhaasmaannii||32|| candramukhI, kamalA evaM zyAmA jaisI gaMde bhAbhI (bhaujI) ke garbhakAla ke lAla se mAno mAlA mAla jayamAlA kI sarvatra khuzI ati AnaMda kI prabhASamANI aisA jAnakara ati prasanna hotI haiN| 33 vAre huNaM ca sahaNAi-susadda mAlA tUrijja tUriya ravaM kuhu kokilA vi| kuvvejja mANa-bahumANa jayaM jayaM ca hohijjade hu puravAla kule suputto||33|| dvAra para mAno zahanAI ke madhurazabda hone lage, turahI, ramatUlA ke rava (zabda) tathA koila kI kuhu kuhu bahumAna pUrvaka jayamAlA ke garbha meM Agata putra ko badhAI de Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe hoN| yaha puravAla (padmAvatI puravAla) meM uttama putra hogA aisA saMketa karane lage the| mehA viNIra bahumANa kuNaMta hedaM NedUNa NaM dhvl-kinnh-bhvNt-svve| AsADha-mAhasamae sahisiMcaeMti NaM sammadiM ca suda-sammadi tAva dANaM // 34 // tApa ke pazcAt (garmI ke bAda) ASAr3ha mAha ke samaya meM megha nIra kI bahulatA yukta dhavala evaM kRSNa rUpa banAte hue megha sarvatra sanmati ko siMcita karate haiM mAno suta dAna se sanmati rUpa tapasvI evaM zruta kA jJAtA hI denA cAhate the| 35 sA sAvaNe Niyagihe NayamANa-bhUdA bhAdutta bhAva jaNaNI jaNaNeNa juttaa| oMkAra oma parameTTi guNe NibaddhA bhadde dahe hu divase jiNa bhatti muttaa||35|| vaha zrAvaNa mAha meM apane pIhara garbha yukta mAtRtva ko prApta hotI, vaha jananI aura apane pituzrI se sanmAna yukta bhAdramAha ke daza divasa para jinabhakti kI muktA vAlI yaha oMkAra rUpa 'oM' parameSThiyoM ke guNoM meM lIna hotI hai| 36 egAdu ega suha-mAha gadaM ca pacchA paMkAdu jutta sarado adi atttthignnho| NaMdIsaraMta siri siddhaya cakka pADhaM kAle hu gabbha samae bahumANa-mANaM // 36 // eka ke bAda eka zubha mAha cale gye| paMka rahita zarada AyA, aSTAhnika parva bhI aayaa| vaha jayamAlA naMdIzvara aura zrI siddhacakra ke pATha ko prApta garbha kAla ke samaya bahusammAna hI sammAna pAtI hai| 37 37 pAdAkulaka uttamarehajuda solaha mttaa| jaNavarI mAha sattaviMsa ehaa| sukkavAra unnviNsddtiisaa| 52 :: sammadi sambhavo Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jammedi sA iga suda puNNappA jo paramapiyo sammadi pappA // 37 // 27 janavarI 1938 zukravAra ko vaha eka puNyAtmA suta vAlI hotI hai| jo paramapriya sanmati uttama buddhi hotA hai| 38 caubolA-paDhame bIe pAde solaha pacchA dube coddahamattA so phaphotU hu aMgaNa lAlA, somma suhAvaNa akkhiy-taaraa| giha-cadu-bhagiNI-NaMda-sadA, me bhAU maNuhAra gdaa||38|| vaha phaphotU ke AMgana kA lAlA suhAvana saumya akhiyoM kA tArA gRha kI cAroM bahanoM kA pyArA thaa| ve sabhI use ati manohArI mAnatI hai| // iti samatto bIo smmdii|| sammadi sambhavo :: 53 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadiya-sammadI maNehaMsa ||' |'|||5|| sagaNaM jagaNNa dube bhagaNNa srggnnN| jahi Nicca accaNa-pujja sajjhaya hojjade Nara NAri bAlaga bAligAuhu roccde| madhumAha pAvaNa loaloaNa aMgaNA suda sutta Agama pADha sammadi vNdnnaa|| jisa phaphotU grAma ke nara nAriyoM bAlaka bAlikAe~ rucira haiN| ve nitya arcana, pUjana evaM svAdhyAya yukta haiN| vahA~ to madhumAsa kI taraha pAvana bhAga netroM kA AMgana isalie baneMge kyoMki yahA~ para zruta, sUtra, Agama pATha evaM sanmati kI nitya vaMdanA vasaMtatilakA-chaMda sommo imo igaga NAvida NAri lehI passevidUNa paribhAsadi lAla NehI NiggaMtha jAdaya pakhAlida-bhUda-caMdo vatthehi vArida imo hu NivAride tN||2|| yaha saumya caMdra hai| nAina dvArA yaha dekhA gayA taba use dekhakara vaha kahatI hai| yaha lAlA uttama hai| yaha nirgrantha yukta hI prakSAlita kiyA gayA candra jaba vastroM se vArita (AvRta) kiyA jAtA taba vaha unheM haTA detA hai| 54 :: sammadi sambhavo Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakkhe virAjida jayA ima passamANa hattheNa putta sirae aNuNejjade saa| sIdaM ca bhulli suda-joNhaya caMda tullA jAdA madI parama sammadi dhAragA saa||3|| jayamAlA prasUti kakSa meM sthita ise dekhatI huI hAtha se putra ke sira para rakhatI hai| vaha taba zIta (sardI) bhUlakara sukha rUpI candra kI cAMdanI yukta ho jAtI hai| vaha svayaM matimAna mAno parama sanmati kI dhAraka ho gayI ho aisA pratIta hotA thaa| sIdaMsa-bhUda-ravi-Nadida-teja-paMjaM NedUNa saMta-kiraNANa psNt-aabhN| savvattha desadi padesa-padesa-paMte sAgAra gAraparisaM aNagAra muttN||4|| ravi to aisA AnaMdita huA ki vaha apane teja pujja ko zItAMzu kara letA hai| vaha isa saMta kI kiraNoM kI prazAMta AbhA ko lekara saMdeza pratyeka bhAga meM dene lagatA hai| to ThIka hai gRha pariSada rUpI gAre-kIcar3a ko chor3akara yaha anagAra ke mUrta rUpa ko prApta hogaa| sacche Nahe NahacarA caraeMti attha No passamANa taNayaM bhayamANa maannN| jeejja caTTaga gadI aNupekkhaNaM taM te aMgaNe cuTacuTaM kuNaeMti mAse // 3 // yahA~ svaccha nabha meM nabhacara use nahIM dekhate hue bhI ur3Ana yukta use sammAna dete haiN| ve caTaga-cir3iyAe~ cuTacuTa karatI AMgana meM mAno use dekhane kA hI kathana kara rahI hoN| No kovi titthavara-tittha-NariMdalAlA No ko vi somma-sadaNega NivAsa bhuudo| bAlo hu seTThi-sasi kaMti piyAra lAlA dAejjade Naha dharAi jaNANa sNtii||6|| yaha bAlaka koI tIrthakara yA tIrtha pravartaka yA narendra kA lAlA nahIM thA, na koI sammadi sambhavo :: 55 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavala-sadana (prasAda) meM nivAsa karane vAlA thA / apitu zreSThI pyArelAla kA rAjA beTA zazi kAnti kI taraha sarvapriya nabha aura dharA para logoM kI zAnti vAlA lAlA thA / 7 paMce vi diNNa parivAra jaNANa majjhe gAmINa NAri ra samuha NaMda puvvaM / vippo du pattagaya jammaya lagga jutto veragga cAru carie cariejja eso // 7 // pAMcaveM dina parivAra janoM ke madhya nara nAriyoM evaM grAmINa janoM ke sammukha AnaMda pUrvaka Agata vipra jaise hI janma lagana yukta hotA vaise hI vaha kaha uThatA yaha vairAgya pUrvaka uttama cAritra kA AcaraNa karegA / 8 puveNa deMti maNujA kadhaNe visAso ego hu somma- maNujo muNaejja taM ca / bho! sIya-rAma- kula bhUsaga - somma - lAlA tumhe sujja puravAla jaNA virAgI // 8 // pUrva meM loga isa kathana para vizvAsa nahIM krte| yaha saumya manuja kahatA ki bho sItArAma kulabhUSaka saumya lAlA Apa loga suna rahe, yaha virAgI puravAla janoM meM hogA / 9 pattaMka - patta lagaNe visa rAsi cakke cakkekka- tAvasi-visI gaNaNe vivece / oma humA hu vaso vasahega cinhI veNAsahI Na parameTThiya vAcago so // 1 // isake patrAMka lagana meM vRSa rAzi hai cakra meM tApasI bRSi hI gaNanA hai caina sukha hai, parantu pyArelAla kI mAtuzrI vRSa rAzi ke vRSabha para (dhavalatA para dhyAna detI kyoMki yaha parameSThi vAcaka hai| 10 divve dive hu dasame gaNa- - vesa jutto maMgala NAri mahuraMga sugIda gIde / mAlaM jayaM ca jayamAlajudaM ca mAduM omo hu oma paramo taNayo hu loe // 10 // 56 :: sammadi sambhavo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaToNya ke dina oma bAlaka gaNaveza yukta mAMgalika (saubhAgyavatI) nAriyoM ke madhurAMga gIta saMgIta meM jayamAlA mAtA ko oma kI jayamAlA dhAraNa karAI jAtI hai so ThIka 'oM' to oma a a A u ma rUpa a si A u saH namaH kI jApa karAtA hai yaha sva aura para se naya zAstra kA Aloka detA hai| 11 pattega diNNa samayo samayaM daejjA cAlIsa diNNa samayAgada gehi savvA AbhUsaNAhi sahidAhi suvajja-vajjaM gIdaM sugIda jiNa-bhatti apuvva shuuN11|| yadyapi pratyeka divasa samaya vizuddha Atma dRSTi vAlA samaya Agama mArga ko darzA rahA thaa| cAlIsaveM dina gRhaNiyA~ vahA~ AtI AbhUSaNoM se sahita ve gAje bAje pUrvaka gIta sugIta evaM jina bhakti kI apUrva zraddhA ko lie hue thiiN| 12 thAlaggi-savva-bhagiNIu buA vi mosI caMdAdi-caMdavadaNI sug-ves-muttii| gAeMti gIda-mahurANi pasaMta-omo omaM mamaM ca paricatta-kulaM jayaM nno||12|| bAlAe~ agraNI, bahineM, buA, mosI Adi sabhI candramukhI zuka vezamUrti madhura gIta gAtI haiN| ve oma ko le jAtI huI mAno yahI gA rahI thIM ki 'oM' mama-mamatva (jaya ke mamatva) evaM kula ke mamatva nahIM chodd'naa| jiNa-dasaNaM 13 gehe jiNe ariha Adi jiNesa pAso aMtilla sammadi mahA paDibiMba viiro| tesiMca aggadaya Netta NimIla jutto kiMci thi kuvvadi sa leyaNaehi paannN||13|| jinagRha meM arhat Adi, prabhu pArzva aura aMtima tIrthakara sanmati kI uttama pratimAe~ vIra rUpa thiiN| jaba vaha unake samakSa lAyA jAtA taba netra nimIlita thA, jaise hI jAgA to netroM se kiMcit unakA pAna karatA hai| sammadi sambhavo :: 57 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hatthagga bhAga uvariM kuNidUNa bAlo NaM vIrAga caraNesu viNamma bhUdo / omo ahaM parama iTTha guNo vi eso me mAdu gAma parivAra gihaM gihejja // 14 // vaha bAlaka hastAgra bhAga Upara karake mAno bItarAga caraNoM meM nata huA kaha rahA ho-maiM oma hU~ abhI parama iSTa guNa vAlA huuN| merI mAtuzrI evaM grAma jana parivAra ke loga gRha meM rakhanA cAhate haiM / 15 tuM NAyago tihuvaNaM ca padattha-savvaM savvaNhu savva-darisI paramesaro vi / savvANa kAma khayado araho vi siddho dAejja me guNasiriM ca anaMta bhavvaM // 15 // Apa tribhuvana ke nAyaka ho, samasta padArtha ke jJAtA ho, sarvajJa sarvadarzI paramezvara bhI ho| Apa karmakSaya se pahale arhat hue phira karmamukta siddha hue| Apa mujhe guNarUpI bhavya anaMta guNa zrI ko pradAna kareM / 16 savve ya bhAu bhagiNIu idheva kAle me saMgae bahuvae harise apAre / iTuM ca maMta NavakAra sukaNNa kaNNaM / pattejja oma saha sammadi sammabhAvaM // 16 // sabhI bhAI bahine isa mAMgalika prasaMga para ati harSita hamAre sAtha haiM, ve laghu vaya vAle haiN| jaba iSTa mantra navakAra mantra karNo meM praveza karate haiM taba mAno vaha oma, oma ke sAtha sanmati ke samyak bhAva ko prApta ho rahA ho aisA pratIta ho rahA thA / bhAu vijogo 17 caMda vva kaMta sisu jhullaya jhullamANo chammAsa bhUda sayalANa piyo hu bAlo / hatthesu hattha bhavamANa sukIla bhAvo bhAu tu aDDhagaya miccu siriM ca pattaM // 17 // 58 sammadi sambhavo Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaha oma candra kI taraha kAnta jhUle meM jhUlatA huA chahamAsa kA sabakA priya bAlaka thaa| vaha eka dUsare ke hAthoM meM krIr3A karane vAlA thA / tabhI isakA Der3ha varSIya bhAI mRtyu zrI ko prApta ho jAtA hai / 18 jo Ago idha bhave aNugacchido so o sAsado parama iTTha piyo hu bAlo / saMjoga paccha sa viyoga lahutta kAle dAejja gacchadi kudho Na hu jANade ko // 18 // jo AyA isa saMsAra meM vaha jAtA hai, parama iSTa priya bAlaka bhI zAzvata nahIM / saMyoga ke pazcAt alpa samaya meM viyoga de jAtA hai, kahA~ jAtA yaha koI nahIM jAnatA haiM / 19 sujje gade pauma maMDala soga juttA savve jaNA vi jaNaNI jayamAla muttaa| jogaM ca pacchyavijoga judA havedi omo vi assu-gada mAdu papassa bhUdo // 19 // jaise sUrya ke asta hone para padma maMDala zoka yukta ho jAtA hai vaise hI puravAla jana, mAtA jayamAlA kI muktA saMyoga ke pazcAta viyoga ko prApta ho jAtI hai| oma azrugata mAtA ko dekha rahA thA / viyoge vi ciMtaNaM 20 NikkaMTago du miduhAsa vihINa jAdo appAvisuddha pariNAma muNaMta mANo / arogga deha giha jovvaNa vehavAdI thutthi vAhaNa suhaM suracAva tullo // 20 // mRduhAsa vihIna yaha niSkaMTaka Atma vizuddha pariNAma kI ora agrasara Arogya, deha, gRha, yauvana, vaibhavAdi, vastu evaM sukha ke vAhana sabhI suracApa kI taraha ( indradhanuSa kI taraha) haiN| sammadi sambhavo :: 59 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 tiNNagga viMdujala bhatti paDejja bhUe AU vilAsa viNipAduga siilhojjaa| aggesaro vi jamarAya idheva ciTThe ko sAhu divva puriso Na hu jANade so||21|| jaise tRNa ke agramAna kI jala biMdue~ zIghra nIce gira jAtI haiM, vaise hI Ayu kA vilAsa zIghra patana ke sammukha ho jAtA hai| idhara yamarAja bhI sAdhu yA divya puruSa nahIM jAnatA hai vaha to yama meM agraNI rahatA hai| 22 akkhamma Au gadisIla samo hi seNNA NaM esa bAla sisuNo Na hu pssejjaa| bhUe sa pesida-imANa jaNANa dukkhaM dAejja amhi maha pAva-pamANa bhUdA // 22 // vRddhAvasthA gatizIla senA hai, para bAla zizu ke lie vaha yamarAja nahIM dekha paayaa| bhU para bhejA, para ina logoM ke lie duHkha de gayA so ThIka haiM isameM mere pApakarma pramANa bhUta haiN| 23 pANINa appa-suha vijjusamA hu atthi bhUiTTha dukkha-visayANa kuNehi toso| dhIro havedi taNayo kuNa hattha-ucce NaM bohaejjadi duhaMNa kuNehi mAdaM // 23 // prANiyoM ke lie isa saMsAra meM sukha vidyuta (AkAza vidyuta) kI taraha haiN| viSayoM ke duHkha haiM isalie saMtoSa rkheN| mAno dhIra tanaya hasta U~ce karatA huA mAtuzrI ke lie sambodhita kara rahA ki duHkha mata kro| 24 bhikkhU igo hu sama icchaya mANabhUdo vAsaM igaM ca sisu-dsnn-kuvv-nnNdo| eso maNIsi-tavasI kara-bhAga-rehA bhAsejjade hu jayamAla jayaM nnedi||24|| eka bhikSu bhikSA kI icchA vAlA eka varSa ke isa zizu ke darzana kara AnaMdita hotA hai| vaha kahatA-yaha manISI hai, tapasvI hogA aisA kara bhAga kI rekhAe~ kaha rahI haiM taba jayamAlA apane Apa jaya se (ati harSa) dhAraNa karatI hai| 60 :: sammadi sambhavo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 dukkhaM viyoga-parisuNNa-imA jayA vi agge Na daMsadi smaagd-bhikkhu-bhaasii| saccaM ca hohidi vayaM giha kajja rattA hatthi tthi reha paridaMsadi suddha siilN||25|| yaha jayA viyoga se rahita usa samaya ho gayI jaba samAgata bhikSu sAmane nahIM dikhatA hai| usakA vacana satya hogA kyoMki isa gRhakArya meM rata gRhiNI ke lie kahA thA ki isakI rekhAoM meM hasti rekhA (gajarekhA) hai, jo zuddha bhAva evaM zIla ko darzAtI hai| kelIe saheva sikkhA 26 miTTIakIlaNa sadA hu suhAvaNA vi kIleMti bAla kumarI vi kumAra baalaa| hatthehi Nimmida karI lahu-guDDi guDDA NaMdeti te tiya cadukka vae rajillA // 26 // tIna cAra varSa ke bAlaka bAlikAe~ raja se sane hue jaba miTTI meM krIr3A karate haiM, taba ve suhAvane lagate haiN| ve apane hAthoM se hAthI, laghu guDDA gur3iyA banAte haiM taba ve ati AnaMdita hote haiN| 27 devA kumAra suumAla ime padaMse omo vi savva-bhagiNI saha mittttikiilN| kuvveti te tadha vi deha imo vi miTTI jANeti No sa hu viNassadi kIla ruuve||27|| devoM ke kumAra ina sukumAla bAlakoM kI ora dRSTi karate haiN| usameM oma apane bhAIyoM aura bahanoM ke sAtha miTTI se khelate haiN| ve miTTI jAnate haiM, para yaha deha bhI krIDanAMkana (khilaunoM kI taraha) naSTa ho jAtI, aisA nahIM samajhate haiN| 28 agge hu agga-sayalA bhagiNI vi bhAU mAdutta Nehagada bhatti susajja bhuudaa| gaccheti te jiNagihe NavakAra maMtaM bolleti bhatti pahu akkhada puMja punnnnaa||28|| sammadi sambhavo :: 61 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve bhAI bahineM mAtRtva sneha yukta taiyAra hokara zIghra agraNI hue jinagRha meM jAte haiM, ve vahA~ namaskAra mantra ko bolate haiM / prabhu patita kI bhakti bhI bolate aura akSata puMja car3hAte haiM / 29 saMjhAsu pADha paDhaNaM jiNadhamma sAle gaccheti te jayajiNiMda paNamma bhUdA / bhAseMti pAda paume guru NANa heduM sammaM ca sammadi sudaM suda pADha pADhe // 29 // jaba ve sabhI saMdhyA meM jinadharma kI pAThazAlA meM pATha par3hane jAte haiM, taba ve praNamya bhUta gurucaraNoM ko gurujJAna hetu jaya jinendra bolate haiM / so ThIka hai samyagjJAna, zruta se sanmati zruta pATha ke par3hane ke lie Adara Avazyaka hai / 30 pADhaM paDhaMta sayalA bahu Namma jAdA bAlA kumAri jaNaNI saha kajja muttaM / eMti kiMci vavahAri susikkha suttaM bhAu ttu ApaNa vihiM aNusikkhaeMti // 30 // ve sabhI namrIbhUta pATha par3hate, bAlAe~ choTI kanyAe~ jananI ke sAtha kArya muktAoM kI ora agrasara hotI haiM, kucha vyAvahArika zikSA sUtra kI ora agrasara hotI haiN| bhAI ApaNavidhi ( dukAnadArI) ko sIkhate haiN| 31 puttI bhANu-suga biTTa sudA guNI hu kAle vivAha-pariNejja kumAri bhUdA / savvA lahu thikaNagA suumAla mAlA lAlA piyAra maraNe adi khiNNa bhUdA // 31 // bhAnumati, zukamati, biTTo sabhI guNI thIM ve vivAhita huI kumAra kAla meM / sabase choTI kanakamAlA ati sukumAra pituzrI kI pyArI pyAre lAla kI mRtyu hone para khinna huii| 32 hI guNI hu adivacchala bhAva mAdU gehassa kajja kuNamANa iNaM vijogaM / 62 :: sammadi sambhavo Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhejjade kadha kadhaM Na kahejjade so ego sudo avara pANa piyAdu rittA // 32 // snehI, guNI evaM ativAtsalyabhAva vAlI mAtuzrI gRhakArya karate hue isa taraha ke viyoga ko prApta huii| use kaise sahatI kahA nahIM jA sakatA hai| eka putra aura dUsarA prANapriya se rikta huI jymaalaa| mAlinI 33 idha parama-vibhUdiM bhogavaMtaM khidIsaM vidusa-tavi tavaMtaM savva kammaMta iisN| Na hu paricayadi baMha rajjarAjaM guNIsaM jama-jamaharadi atto appasuddhe rmejjo||33|| isa saMsAra meM yamarAja parama vibhUti vAloM, bhogiyoM, kSitIsoM, viduSoM tapa tapane vAloM evaM sarvakarmakSaya ke Iza, brahma lIna, rAjA mahArAjoM evaM guNIsoM ko nahIM chor3atA, isalie AtmA ke zuddha bhAvoM meM lIna hoN| 34 suha-parama NihANaM ThANa-NANaM sumANaM dhaNa-dhaNiga-dhaNaDDa kajja vaMtA Na aNte| sama samaya-samittaM dhAraejjA pamANaM visaya-visa-rasANaM catta kaMtaM sukaMtaM // 34 // parama sukha kA nidhAna, sthAna evaM mAna to jJAna meM hai| dhana se dhanika, dhanADhya kI kArya pramANI aMtakAla meM kAma nahIM AtI hai| zrama, samaya-AtmA ke samatva rUpa pramANa ko dhAraNa karanA caahie| viSayoM ke atikAnta bhAva ke rasoM kA tyAga aMta samaya meM samatva ko prApta karAte haiN| 35 paMDidA jayamAlA sA, ciNt-viciNt-dhiimdaa| aciMta-sammadI bhUdA, omaM vaDDedi annnngN||35|| vaha paMDitA jayamAlA, ati cintAzIla buddhivAlI acinta sanmati yukta oma evaM anya bAlaka-bAlikAoM kA bharaNa poSaNa karatI hai| // iti tadiya sammadi smtto|| sammadi sambhavo :: 63 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caduttha sammadI sikkhAe aNusAsaNaM (zikSA meM anuzAsana) vijjAhara chaMdo-vidyAdhara chaMda vArahadigghA pattege caraNe ssssssssssss = 12 varNa omo omo AdI omo sikkhAdhAro bahA AdI sippI kaMto svvaadhaaro| vaNNI-suvbhA sUNU NAhI-gaMdA gaMdA vijjAhArA Namme Adi savve chNdaa||11|| oma to oma hai, Adi meM oma zikSAdhAra hai, brahma, Adibrahma zilpI kAnta sabhI ke AdhAra haiN| Apa zubhra varNa vAle nAbhirAya ke putra nanda hI nanda vAle sabhI vidyAoM ke AdhAra evaM sabhI chaMda vAle haiM maiM aise Adi zikSaka ko namana karatA huuN| vijjumAlA-aThThA aThThA digghA vaNNA vijjU jodI sikkhA diNNA bAlo eso sommo caMdo, tArA kaMtI gehe rmme| kIle bhAU pADhaM pADhe kiilNgaae||2|| yaha saumya candra sama bAlaka ramya gRha meM mAno tArAoM kI kAnti ho| yaha khela khela meM bhAI-bandhu yukta krIDAMkana (khilonoM se) khelatA huA pATha ke abhyAsa meM rata thaa| 64 :: sammadi sambhavo Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavalA chaMda a Da ra ha la ha iga diggho aMtille -aDaraha-lahu-parama-pada-samaya-sarasiNo // // // // // // taNaya-caraNa pau sama samaya samaya su same sura-samaya-samahida-rami-araha-araha pde| NamiNami sada sada dhavala madi-diNayara-samo aruNa-aruNima divada pauma bhamida sugnno||3|| yaha tanaya to padya sadRza caraNa vAlA samaya para samaya meM zrama zIla (adhyayana meM prayatnazIla) hotA hai| yaha svara samaya (svarAkSara) meM samAhita, ramatA huA mAno a-araha-araha pada meM lIna honA cAhatA hai tabhI to bArabAra zata zata kara dhavalamati bhI dinakara ke samAna aruNa kI aruNimA ko adhika dIpta karatA huA padma ko praphullita karatA prasanna mana banA rahatA hai| basaMtatilakA-chaMda mAdA-mamatta-juda-putta-sasutta-baddhA jAeMti dhIra-kusalA kapaDAdu muttaa| tatto hu gAma-viralassa kuDuMbi-baMdhU chiNNeti dhaNNa-paripuNNa sukhett-vittN||4|| mAtA ke mamatva se yukta putra eka sUtra meM baMdhe rahate haiN| ve dhIra evaM kuzala hote haiM, para kapaTa se mukta rahate haiN| usase kuTumbibaMdhu berala gAma ke dhana-dhAnya se yukta uttama kSetra ko chIna lete haiN| vedhavva-jutta-jayamAla-susIla-mAlA bAlA hi dhammiga-guNI nniy-kmm-kinnhN| dosaM daejjadi vijog-vijog-gttaa| mAulla-joga sahajoga sudaM ca paaddhe||5|| vaidhavya yukta jayamAlA to suzIla mAlA yukta ve anabhijJa nija karma kI kRSNatA ko doSa detI hai, so ThIka dhArmika guNI aisA hI cintana karate haiN| viyoga meM sammadi sambhavo :: 65 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI kSINa zarIra usameM bhI mAmA yoga ke sAtha zruta yoga suta ko pATha par3hAtA hI hai / adhyayana kA mArga prazasta karatA hI hai| dukkheNa vijja- aNujoga - gadI - vihINo vittAdu vittacaraNe Na hu bAhagotthi mAi ttu bhAu- - Niya bhANajiNaM ca rakkhe tatto vi sAvi jaNaNI kadha geha - Nehe // 16 // duHkha ho to vidyA ke anuyoga meM gati nahIM hotI hai| vitta (dhana) se bAdhA, para vittacaraNa meM (caritra pAlana meM) bAdhA nahIM hotI haiN| idhara mAmA apane bhAnaje oma para dhyAna dete, ve sabhI kI rakSA meM prayatnazIla haiM, para vaha jananI gRha aura sneha meM bAdhaka nahIM banatI hai / 7 eTAi so paDhadiM kiMci phaphotu-gAmaM pacchA sa diga-suvAda gaNijja pADhaM kuvvedi sissasaralo gurupAda mUle sovAraNaM ca mulavI guru dhammi kammI // 7 // vaha oma phaphotu meM kucha par3hatA, phira eTA meM naitika zikSA gaNita Adi ke pATha ko par3hatA hai| vaha oma sarala ziSya maulavI jaise dhArmika aura sovAraNa siMha jaise guNI se zikSA grahaNa karate haiM / 8 so savva-kammama- kusalo gaNi aMgalejja pAsANigaM kalaya vANiya NANa - lAhaM / muNNA - sureza - saha - vijjapahAkaraM ca uttiNa bhUda- vavasAya - rado vi aNNe // 8 // vaha sarva karma kuzala ( pratibhA sampanna ) oma gaNita, aMgrejI, prazAnika, kalA, vANijya Adi ke jJAna lAbha ko munnAlAla evaM sureza jaise mitroM ke sAtha prabhAkara parIkSA uttIrNa hotA, phira dUsare ke yahA~ (bodharAja siMghI ke yahA~ ) vyavasAya meM lIna ho jAtA hai / 9 sikkhappavesa-gada - oma - sadA viciMte vijjA - guru tthi paDhamo vasaho hu loe / 66 :: sammadi sambhavo Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAgihassa paDhamA hu sudAu bAlA baMhI vi suMdari gaNijja vaNijja-sikkhA // 1 // zikSA meM praveza pAte hI oma sadA socatA ki prathama guru vRSabha haiM, ve prathama pAThazAlA meM apanI brahmI evaM sundarI ko zikSaNa dete haiN| eka brAhI lipi aura dUsarI gaNita vANijya kI zikSA yukta banatI haiN| 10 bAhattarI lihaNa-gaNiya-rUva-NaTTa gIyaM ca vAiya-saraM jnnvaay-paasN| aTThAvayaM ca purarakkhaNa levaNaM ca ajjaM paheliya-siloya-hiraNNa-soNNaM 10 // mAhikka aNNa-haya-gajja-supANa-cuNNaM itthI-NaraM sayaNa-AbharaNaM ca gehN| bAhu~ ladaM ca paDicAra Nijuddha muTThi NANAvihaM grulvuuh-supaag-vijjN||11|| Isatta-cakka-sagaDaM dhaNuveda artti| suttaM ca vaTTa-gharupavAya sugAha vatthu NAlilla-patta-kaDagaM bharaNaM jayaM c| khaMdhaM puraM trunni-ddNdd-sunnnn-vohN||12|| kalA 72 hai-lekhana, gaNita, rUpa parivartana, nRtya, gIta, vAdya svara, vyaMjana jJAna, janavAda, pAsa-pAsoM se khelanA, aSThApada-caupar3a, purarakSaNa, vastra vilepana, ajja-AryAchaMda, vAdya ThIka karanA (yaMtra vidyA-abhiyAMtrika kalA) prahelikA zloka banAnA, hiraNya, svarNa banAnA, mAgadhI pahacAna anya, haya, gaja, supAna, cUrNa, strI, narabodha, zayana, AbharaNa gIlI miTTI se ghara banAnA, bAhu, latA, pratighAta, niyuddha, muSThi yuddha, nAnA prakAra ke vyUha-cakravyUha, garuDavyUha, sakaTavyUha, sapAka vidyA, Isatva-choTA, bar3A dikhAnA, cakra, sakaTa, dhanurveda, asi, asthi, sUtra, kRSikalA, charupravAda-asi muSThi kI kalA, gAthA, vAstu vidyA, nAlikA-kamala daMDa bhedana kalA, patrachedana kalA, kaDaka-kaMgana chodana, mare ko jIvita, jIvita ko mRta karanA, skaMdha, pura kalA, taruNI jJAna, DaMDa, zakuni jJAna Adi vidyAoM ko jaannaa| (dekheMjJAtAdharma : 1 pR. 48) sammadi sambhavo :: 67 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 boe hubaMhilivi-baha-su-appa-baMha Alehade paramabaha-saruva-omaM. tassiM samAhida jaNo hu virAgabhAvaM pattejjade gaNaharANa sasutta-suttiM // 13 // loka meM brAhmI lipi to brahma rUpa hai, vaha Atmabrahma, paramabrahma ke svarUpa evaM oma ko abhivyakta karatI hai| usameM samAhita jana gaNadharoM ke sUtra, sUkti evaM virAgabhAva ko prApta hotA hai| jassiM ramedi a arahe asarIri-appe Ae du Airiya cAru caritta citte| itthei I vi irisaM u UmAi Uhe e ai irAvayai Isara-oi omo||14|| jaba prAraMbhika samaya meM 'a' meM araha, azarIrIra (siddha) rUpa AtmA meM praveza karatA hai| 'A' to AcArya kI uttama AcAra saMhitA citta meM lAtA hai| i-isaloka aura 'I' paraloka 'u' to umA kA pATha par3hatA hai 'U' meM UhA cintana ke svara hote haiN| e ai meM aizvarya hai airAvata hai aura o-o-oma rUpa haiN| 15 savve hu viMjaNa-gadI abhiviMjade hu maMgilla-mottiga-maNI gnni-haar-kNtthii| vijjA madI pamuha-buddhi-pahI ya paNNA ANAvaNI araha-atta suhI sukaNNA // 15 // sabhI vyaMjanoM kI gati mAMgalika, mauktika, maNi yukta hAra kA kaMThAdhAra hai| yahI vidyA mati pramukha, buddhi, pradhI, prajJaprajJI, prajJA, AjJApanI, araha, Apta kI sudhI samyak kanyA (sarasvatI) hai| 16 veragga-cArucaraNe suumAli-vijjA chaMde pabaMdha-kalaNe gadi siil-vijjaa| lAvaNNa-ditta-kumarANa parAga-vijjA AbhUsa-rAga kamaNijja kale Na vijjaa||16|| vairAgya ke cArucaraNa meM sukumArI vidyA hai (kaumArI dRSTi ko surakSita karane 68 :: sammadi sambhavo Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlI vidyA hai) chanda, prabandha kalA meM gati vidyA detI hai / yaha parAga (svara - vyaMjana rUpa rAga) guru vidyA gati zIla hotI hai / AbhUSaNAdi kamanIya rAga kalA meM sahakArI haiM, para vairAgya kalA meM nahIM / 17 sutte sa saMti-sasi-sesa - visesa - sohe jammaM jaraM ca maraNaM jamarAja-rAje / vittaM mahavvadaNu-dhamma dahANu sIlaM kuvvejja peha aNupeha subhAvaNAe // 17 // sa- to sUtra hai, za- zAnti, zazi hai, za Sa donoM zeSa - vizeSa meM suzobhita hai| janma jarA aura maraNa ko 'ja' dhAraNa kie hue hai| ya-yamarAja kI pahacAna hai / va vRtti caritra mahAvrata, aNuvrata, dharmadaza ke anuzIlana kI ora le jAte haiM / isalie apane prekSA meM subhAvanA kA ( dvAdazAnuprekSA kA aNuprekSa) (anucintana) kareM / bAraMbAra cintana ko apanI buddhi kA AdhAra banAe~ / 18 vijjAlae paDhadi sammadi dhArara- jutto kajje do vi vavasAyiya-bodha-rAjA / sAkAihAri-sada-cAra - guNI vidaMse omaM ca bAla-Niya tulla piyaM kuNedi // 18 // vidyAlaya meM vidyAdhyayana sanmati hetu par3hatA hai| vaha jaba vyavasAya kArya meM rata hotA taba zAkAhArI bodharAja ko sadAcArI guNI dekhatA hai| vaha oma ko bAlaka kI taraha prema karatA hai / 19 tAe piyA sadada koha judI kuvAcI jhalledi tamhi viNayo hu suseva bhAvI / kukkuTTa sadda maraNaM ca imassa vAe boho vi bohadi bhave hu bhavejja NicvaM // 19 // usa bodharAja kI patnI krodhI, kuvAcI oma para cillAtI, taba bhI vinaya yukta sevAbhAvI banA rahatA hai| usake hRdaya meM murge kI vedanA thI, taba bodharAja samajhAte haiM - aisA isa jagata meM sadaiva hotA rahatA hai| sammadi sambhavo :: 69 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 loe Na ko vi suha-saMti- judo titha assi savve asaMta-bhayakaMta jameNa NiccaM / saMsAra-sAra-samalaM kida-kUra vANI lacchI sirIi aNuvaddha-guNAdu hINA // 20 // isa saMsAra meM kahIM bhI sukha - zAnti nahIM, sabhI azAnta evaM yama se AkrAnta bhI asAra saMsAra meM ati alaMkRta dehI krUra prANI lakSmI zrI ( dhana-vaibhava ) meM jakar3e guNoM se hIna haiN| 21 omassa mANasi hie khaNa khaNNa- saddA akkUra kukkaDa ravA savaNesu guMje / bohaM ca bhAsadi imo giha- gacchaNatthaM sommo imo visaralo Na hu bAhago vi // 21 // oma kI mAnasikatA meM kSaNa kSaNa meM ve hI zabda the / akrUra evaM kukkuTa ke zabda kAnoM meM gUMja rahe the / yaha bodharAja jI se kahatA gRha jAne ke lie| ve sahaja, saumya sarala the tabhI to usameM bAdhaka nahIM banate haiN| 22 sIlAdu bhUsida-guNAdu judA hu vijjA dhaNaM kuNedi idha jamma jasaM padejjA / NArI Na vi jagade bahumaNNa-mANA bohAirAja - buhaciTThida-seTThi-vijjA // 22 // bodharAja kI sacamuca (vAstava meM) buddhizAlI haiM ve vyavasAyI zreSThI vidyA yukta (samajhadAra haiM / so ThIka hai zIla evaM guNa se bhUSita vidyA isa loka meM janma yaza ko detI hai, yaha dhanya karatI hai / nara-nAriyoM ke lie isI se jagata meM bahumAna prApta hotA hai / 23 seyakkarI Naya - NayaMta pamANi - gIdI sArassadI kiriya sIla sukajjalehI / sA kAmadheNu uvayAriguNehi puNNA sokkhe duhe parama-atthakarI hu vijjA // 23 // vidyA sukha duHkha meM parama prayojana vAlI hai / yaha zreyaskarI naya (nirNaya) kI 70 :: sammadi sambhavo Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ora le jAne vAlI pramANI hai yaha gIti, sarasvatI hai / kriyAzIla sukArya kI lekhI hai| vaha kAmadhenu ke sadRza sadaiva guNoM se upakArI evaM pUrNA sarvakArya siddhi karatI hai| 24. ciMtAmaNI sama-samatta padAyiNI sA akkaMda bhIdi bhaya kAla subaha bohI / baMdhu titha baMdhavajaNA bhava pAra kArI citte cidaM purisa attha pasaMta muttaM // 24 // vidyA to citta meM cita svarUpa (vizuddhAtma - caitanya svarUpa ) puruSArtha se prazAnta mudrA ( azAnti meM zAnti) ko detI hai, vidyA baMdhu aura bAMdhavajana (parijana) bhI hai, yaha bhava (saMsAra) se pAra le jAne vAlI hai / yaha AkrAnta, bhIti, bhaya Adi ke samaya uttama bodhI dene vAlI hai tathA yaha bodharAja kI taraha hai jo hamAre azAnta citta ko prazAnta kara rahI hai / yaha vAstava meM cintA se mukta karAne vAlI cintAmaNi kI taraha hai, jo hamAre zrama meM samatva de rahI hai| 25 bhavvAdibhavva- paramAgama- sutta - vijjA ome sudaM ca aNagAra-visesa - sevaM / jAjja dhaNa-dhaNa hINa viciMta bhAve ujjoga - sIla-taNayo jaNaNIi pAde // 25 // usa oma meM bhavyAtibhavya paramAgama sUtra rUpa vidyA thI tabhI to zruta aura anagAra vizeSa sevA ko prApta hotA hai / vaha dhana-dhAnya vihIna vicAra meM nimagna udyoga zIla tanaya jananI ke pairoM meM jhuka jAtA hai / 26 AliMgade vi paricuMvadi sIsa-matthaM / me caMda- caMdaNa - samo tuha putta - puttI / saMtI - NiketaNa- sirI- siramora - vijjA kAsI - purI madaNa - khaMDaNa - joga - vijjA // 26 // mere lie putra-putrI to candra hoM, caMdana sama hoN| maiM zAnti niketana kI vidyArthI kAzIpurI kI vidyA Adi jAnatI hU~ / yadi yoga vidyA hotI hai to madana khaMDita karatI hI / aisA kahatI huI usake zira para hAtha rakhatI, paricuMbana karatI aura use gale lagA letI hai| sammadi sambhavo :: 71 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 No ciMta No tuma sadI mudidejja Nammi kiM icchase gihagihassa sukjjkmm| kuvveja sAsaNa-jiNaM jiNaNAyagANaM sikkhejja tumha vavasAya kalaM klggiN||27|| tU cintA matakara sadA prasanna raho, jina zAsana, jinanAyakoM ko namanakara tuma vyavasAya kalA meM agraNI bno| gRha ke kArya evaM karma karate hue bhI kyA cAhate ho, kho| 28 mAdU sirI duhida putta duhaM paDhedi pIdiM kuNeti bhagiNIu pmodinniie| bhAU tumaM ca giha-aMgaNa-ramma-omo! saMsAra rIdi-gihaNIi gahejja tumhe // 28 // mAtuzrI duHkhita putra ke duHkha ko par3ha letii| pramodinI bahane bhI prIti ko prApta hotI haiN| bho gRhA~gana ke priya ramya bhAI oma! tuma saMsAra rIti se gRhiNI ko grahaNa kro| 29 gehe Na kiMci dhaNa-dhaNNa-pamANa-bhUdo mAdU sirIi sira-pAlaNa-posaNaM c| vAvAra-saMga-giha-aMgaNa-gehiNI kiM kiMpAga-pAga-sarisA kA idhe hu bhogaa||29|| gRha meM dhana-dhAnya bhI paryApta mAtrA meM nahIM hai| mAtuzrI ke zira para hama logoM ke pAlana-poSaNa bhI hai| vyApAra ke sAtha gRhAMgana meM gRhiNI evaM saMsAra bhoga kyA kimpAka phala ke sadRza nahIM? 30 amhe cide pauma-gaMdha-pamodiNI No dhiggatthu meM visaya ruddha-jaNaM ca omN| villIyade sarada-meha-khaNe NahaMge lacchI-suhaM taDida-iMdu-sayA hu lolA // 30 // vaha oma socatA ki mere citta meM khile hue padma kI gaMdha nhiiN| maiM pramodinI vAlA nahIM bananA cAhatA huuN| viSayAsakta isa oma ko dhikkaar| jaise nabhAMcala meM 72 :: sammadi sambhavo Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarada Rtu ke megha kSaNa meM vilIna ho jAte haiM usI taraha lakSmI sukha ( dhana-dhAnya vaibhava kA sukha) bijalI ke samAna caMcala hai| 31 ede vilobhayayadeMti ithe hu bhogA jaMtUNa modaya pamoda suhaM ca kiMci / dAsajja jovvaNa suhaM hi dhamma-kamma No dANa-sIla - sama-saMti - subaMha- heduM // 31 // isa saMsAra meM ye bhoga lubhAte haiM / yauvana sukha, gRha dharma-karma Amoda pramoda Adi jo kucha bhI prApta hotA hai vaha zIla, samatva, zAnti evaM subrahma ke dAna ko nahIM de sakatA hai| uttama baMhacero 32 sAhu saMgadidaM aNusIla dhammaM NANaM lahedi cariyaM aNupehaNaM ca / pattedi tittha-giri-soNa - susamma - baMhaM sUrImahAmuNivaro mahavIrakittiM // 32 // vaha oma sAdhu saMgati ko prApta, zIladharma kI ora agrasara jJAna, sAdhu caryA aura anuprekSaNa ko prApta hotA hai, vaha sonAgiri kI tIrthayAtrA karate hu brahacaryavrata ko aMgIkAra karatA hai| sUri mahAvIrakIrti kI kIrti ko vaha AdhAra banAtA hai| 33 tijjoga - joga - juda- appahidaM ca samma gaMgaM agaMga-muNirAja pahu~ ca caMdaM / daMsevidUNa maNasA vayasA vikAe eTTAi Agata-imo vadaNiTTha - bhUdo // 33 // ye triyoga yukta samyak Atma hita kI ora agrasara hote haiM / yaha naMga anaMga munirAjoM evaM candraprabhu ke darzana kara mana, vacana aura kAya se vrataniSTa eTA meM Ate haiM / 34 eso juvo vi juvadINa kumArigANaM bahe samAhida- sadA varaNejja daMse / sammadi sambhavo :: 73 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAlIumAu jaNagA paraNejja hedaM bhAseMti sA vi jayamAla suboha sajjA // 34 // yaha brahma meM samAhita yuvA yuvatiyoM evaM kumAriyoM ke varaNa yogya dikhane lagA thA, tabhI to apanI apanI lalanAoM ke mAtA-pitA jayamAlA ko pariNaya hetu kahate haiN| idhara mAtuzrI samajhAtI hai| 35 aTThArahe hu vayakAla-imo du bahe lINo caredi jaNaNIi pbhaasmaannaa| kuvvejja No pariNayejja kahedi bahaM esA tuhaM kaNagamAla vivAhaejjA // 35 // mAtuzrI kahatI yaha tumhArI bahina kanakamAlA bhI vivAhI gyii| parantu yaha aThAraha varSa kI avasthA meM brahma meM lIna brahmacarya vratadhArI brahma ko mahatva detA hai| pariNaya ke lie nhiiN| sAsakijja sevI ____36 omassa moramuuDo adi Neha puvvaM taM saaskijj-mlrey-pbhaag-bhaage| jAejja sAkarili-gAma-suseva-bhAvI kiM dhammigaM cariya baha-carejja bAhI // 36 // oma ke bahanoI moramukuTa ati sneha pUrvaka usako zAsakIya maleriyA vibhAga meM niyukti karA dete haiN| vaha oma sAkarolI grAma kI sevAe~ vyavasthita karatA hai| taba kyA dhArmikatA evaM brahmacarya kI caryA bAdhA banatI hai| 37 bahesa bhimha-diDhi-tittha-jiNaM ca daMsaM tAvaM tavedi addmii-cudissgaannN| jAlesare hu vimale muNirAja pAde vacchalla mutti radaNAyara daMsaNaM ca // 37 // yaha brahmacarya vrata meM dRDhI bhISma pratijJa, tIrtha darzana, jina darzana aSTamI caturdazI ko ekAsana Adi tapa ko tapatA (karatA hai)| isI madhya vaha jalesara Agata (1960) AcArya vimala sAgara jI ke caraNArabiMda meM ramatA hai| vaha vAtsalya mUrti ratnAkara ke darzana ko prApta hotA hai| 74 :: sammadi sambhavo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 matthejja Nejja vimalaM ca mayUra-picchiM mehANa daMsaNa-samo hu myuur-mnnnne| Naccejja appahida-Asisa-patta-eso kiM kiM Na cintadi maNe bhv-paarnnaavN||38|| mastaka para vimala (nirmala) mayUra picchI ko pAkara mehoM ke darzana ke samAna isakA mayUra mana nAcane lgaa| bhava pAra lagAne vAlI isa nAva ko prApta yaha Atmahita ke AzISa yukta kyA kyA nahIM cintana karatA hai? 39 saMsArado viradamANasa-tAva loe majhe gado hu uvcaar-pbNdh-jutto| Dakkejja-kUra-maNujANa vi kUra-kajjaM jANejjade sudaga nniir-pckkh-eso||39|| yaha oma zUdra jala kA tyAgI DAkuoM ke krUra kAryoM ko bhI samajhatA hai| idhara saMsAra se virata mAnasa tApa-maleriyA se pIr3ita logoM ke madhya upacAra prabaMdha meM lIna ho jAtA hai| 40 dINANa hINa-maNujANa suseva-sIlo savvattha-saMsajuda-appahidaM ca nniccN| sajjhAya-kuvvagada-sIla-tavaM diDhejjaM kuvvedi appadiDhi-bhAva caejja bhiccaM // 10 // yaha dIna-hIna manujoM kI sevA vAlA sarvatra prazaMsA yukta Atmahita hetu svAdhyAya karatA huA zIla evaM tapa ko dRr3ha banAtA hai| phira AtmadRr3hI bhAva vAlA yaha bhRtya (naukarI) chor3a detA hai| 41 jeTTho variTTha-ahiyAri-sadA pavutte dhamma kuNehi uvacAraya-kajja mutto| hojjA tumaMNa hu pamaNNadi kaMta kesiM ke me jage hu sayalA hu bhavAdu muttaa|41|| jyeSTha-variSTha adhikArI sadA hI bolate rahate ki dharma karo va upacArazIla ke kArya se mukta ho jaao| vaha oma kisI kI bAta nahIM mAnatA aura kahatA isa jagat sammadi sambhavo :: 75 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM kauna haiM mere, sabhI isa saMsAra se cale gye| 42 omo diDhI hu bahaNoi samakkha-bhAse assiM bhave bhamaNa eva Na saar-kiNci| so meraThe vimalasAyara-pAdamUle chullakka-cArucariyaM caraejja sNghe||2|| oma dRr3ha saMkalpI apane bahanoI ke samakSa kahatA ki isa saMsAra meM bhramaNa ke atirikta kucha bhI sAra nhiiN| ve meraTha meM A. vimalasAgara ke pAdamUla meM kSullaka caryA ko prApta saMgha meM vicaraNa karane lagate haiN| 43 attheva mAdu-jayamAla-asAra-loe rAgI Na sA vi hu virAgiya roga kaale| taMNemisAgara-padaM kulabhUsaNo so| sAvaNNa-sukka-aDamIi vise addere||3|| yahA~ mAtuzrI jayamAlA bhI asAra saMsAra meM rAgI nahIM virAgI banI, para roga grasta ho gyii| ve oma-jo kulabhUSaNa brahmacArI the kSullaka nemisAgara ke pada ko prApta hote haiN| zrAvaNa zuklA aSThamI 2018 meN| sAsadadhAma-sammeda siharaM paDigamaNaM 44 gAmANugAma caramANa-sasaMgha-suttA sammeda sela siharaM paDi svv-saahuu| rammaM suThANa-maNuhAri-maNuNNa-mANaM so khullago diDhavadI tavasI bhaNejjA 144 // A. vimalasAgara sasaMgha grAmAnugrAma sUtrabaddha vicaraNa karate hue sammeda zaila zikhara kI ora gatizIla hote haiN| ve ramya, uttama, manohArI evaM manojJa sthAna tathA mAna ko prApta hote haiN| ve kSullaka dRr3havratI, tapasvI kahalAne lagate haiN| 45 so NemisAgara padesa padesa majjhaM chattIsagaDDa bahu gaccha crNtmaannN| 76 :: sammadi sambhavo Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upahatta-tAva tavamANa sarIra-tAvaM NaM aMtarAya pada kaMkaDa dukkha rohN||45|| ve nemisAgara eka pradeza (uttara pradeza) se madhya pradeza, chattIsagar3ha Adi meM vicaraNa karate hue garmI kI tApa se tapta zarIra (bukhAra) se pIr3ita mAno aMtarAya para aMtarAya bAdhAe~ mAnate, pada meM kaMkara ke duHkha ko sahate haiN| 47 saMghe pabuddha adibuDDa-muNI vi asthi te tiMsa tiMsaya-kilo kadha gccheNti| sUrI-sureNa vimaleNa mudA bhavaMti cittA dighe cakie sylaasnnejjaa147|| saMgha meM prabuddha, ativRddha muni bhI the| ve tIsa-tIsa kilomITara kaise cala sakate, phira sUrI ke svara-vimalavANI se ve vimala pariNAmI hote haiN| citrA dighe caukA meM asana (AhAra yogya-zuddha AhAra) taiyAra karatI hai| 48 khaMDaMgiriM ca udayaM ca kaliMga bhUmi phAseMti meha kharavela jiNagga cNdN| hatthiM ca rANiguha sippa kalaMca dNse| gaccheti saMgha kaDage jiNa bhatta vede||48|| yaha saMgha khaMDagiri, udayagiri kI kaliMgabhUmi ko sparza karate haiN| yahA~ ke samrAT mehavAhana, khAravela evaM jinAgra (jinabhakta) caMdragupta ko bhI smaraNa karate haiN| hAthIguMphA evaM rAnI guphA kI zilpa kalA ko dekhate haiM isake anaMtara saMgha kaTaka meM praveza karatA, taba kaTakavAsI jinabhakta cAturmAsa kA nivedana karate haiN| 49 te savva bhatta-jiNa-sAsaNa-agga-bhUdA sAhUNa bhatti paDi sevg-bhaav-juttaa| vissAma-dANa-pamuhA adiNAma NaMdA kuvveMti seva-asaNAdu anneg-bhttaa||49|| ve sabhI bhakta jinazAsana meM agraNI sAdhuoM kI bhakti sevA bhAva yukta vizrAma dAna meM pramukha hote haiM, ve atinamra ati AnaMdita AhArAdi se sevA ko karate sammadi sambhavo :: 77 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruliyAe samAhI 50 saMghe virAga-paripuNNa-pasaMta caMdaM Arogga vddddnn-susev-smgg-nnemii| samma same puruliyAi samAhi kajjaM mANaM ca ANa-avamANa sahaMta kuvve||5|| saMgha meM virAga paripUrNa prazAnta candrasAgara ke prati Arogya lAbha susevA Adi kA sabhI uttaradAyitva lekara nemisAgara kSullaka vidhivata puruliyA nagara meM samAdhikArya ke sahabhAgI banate haiN| mAna, sammAna evaM apamAna sahate hue sabhI sAdhu kriyAoM meM sahabhAgI banate haiN| 51 baMgAla-khetta-puravAsi-juvA abhadaM kuvveti saMtiparasAda-iNaM ca saamN| hiMsAi roha-sava-addha pajallamANaM taM Isare pajalaeMti vihiM ca sammaM 151 // baMgAla kSetra ke puravAsI yuvA abhadratA karane lage taba sAhU zAntiprasAda isa hiMsA ko zAnta karane ke upAya karate, phira bhI arddha jale hue zava ko IsarI meM vidhivata samyak rUpa meM jalAyA jAtA hai| 52 tatto javAharaya lAla pahANamaMtI dukkhaM kuNedi maNujANa psNt-hedN| raTThijja-rajja-pulisehi balehi rakkhe te savva-samma-viharaMta-idhaM ca patte // 52 // isase pradhAnamantrI javAharalAlajI duHkha vyakta karate haiN| ve manujoM ko zAnta karane ke lie rASTrIya evaM rAjakIya pulisabala se rakSA krte| taba IsarI meM vihAra karate hue saMgha A jAtA hai| 53 vaMdejja savva-muNisaMgha-susiddha-siddhaM sammeda sela uvariM annugcchmaannaa| NaMdedi khullaga-imo avarA pasaNNA NaM patta attha paramattha-visuddha-rUvaM // 3 // 78 :: sammadi sambhavo Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munisaMgha yahA~ AyA, sammedazikhara ko prApta huA, isake Upara kI vaMdanA karatA samagra siddhoM ke siddhasthAna kii| ve sabhI prasanna aura kSullaka nemisAgara bhI AnaMdita mAno yahA~ paramArtha ke vizuddha svarUpa ko prApta kara rahe hoN| 54 sammeda sela-paramattha-visAla khetto puvve pure mahuvaNe avi IsarI vi| vaMdejja attha jiNageha-jiNANa pacchA gaccheti dhammathalae sayalA muNIsA // 54 // vAstava meM sammedazaila paramArtha meM vizAla kSetra (zAzvata tIrthakSetra) hai| sabase pahale madhubana meM jAte, phira IsarI yahA~ jinagRhoM ke jinabiMbo kI vaMdanA karate, phira dharma sthala kI ora muni saMgha calate haiN| IsarI pavAso 55 attheva Isari pure hu gaNesa-vaNNI sammaM ca samma-samahiM annupttejjaa| sAmaNNa-bhatta-pura-vAsi-susAvagA te AhAraejja vihipuvv-susev-kuvve||55|| yahA~ IsarI meM hI gaNeza prasAda varNI samyak samAdhi ko prApta hue the| zramaNabhakta puravAsi zrAvaka vidhipUrvaka uttama sevAbhAva karate haiN| 56 saMghe tavI muNavarA paramattha-suttI tesiM guNINa sudabhatti-sutitthagANaM je kolakatta muNibhatta jaNA vi savve vaMdeti samma-sayalaM cadumAsa-bhAse // 35 // saMgha meM tapasvI munivara the, ve paramArtha sUtrI the| una zrutabhakti yukta tIrtha mArgI guNiyoM kI sabhI kalakattA vAsI munibhakta vaMdanA karate haiM aura ve sabhI cAturmAsa kA nivedana karate haiN| 57 seTThI hu saMti-muNi bhatta-susAvago vi AgacchidUNa kacaluca-muNiM ca pucche| sammadi sambhavo :: 79 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhatti tthi esa iNamaM Na Navittu kuvve sAhU ahaM kuNami tuM idha sajjha bhuudo||57 // idhara zreSThI sAhU zAnti prasAda muni bhakta zrAvaka AkAra zIghra kezaloMca ko pUchate haiM-aise keza nAI bhI nahIM banA sakatA hai| taba munizrI kahate haiM-maiM banA sakatA hU~ Apa taiyAra haiN| 58 so khullago paDhama-vAsa-sudikkha kAlaM gaccheti mAulavaro privaarjutto| assiM kare paDhama gucchaga-sutta potthaM daMsevidUNa paDipucchadi rUppa kiM nno||58|| ve kSullaka nemisAgara prathamavarSa dIkSA kAla ko prApta hue, taba mAmA parivAra sahita aae| ve sUtra graMtha prathama gucchaka inake hAtha meM dekhakara pUcha lete haiM ki isameM rupae to nhiiN| 59 so moNa-mANasa-susatta supaMtha-paMthI tumhe huruppa-paNagAdi pdinnnn-gcche| veyyAivaccavimuhA kuNaeMti evaM kallANa magga-gamaNattha iNaM ppucche||59|| ve kSullaka mAna sarovara ke haMsa (isa saMgha ke priya kSullaka) apane sUtra (caryA) meM uttama paMtha paMthI kahate haiM-tumhAre jaise hI rupayA paisA dekara cale jAte haiM Apa sabhI sevAbhAva se vimukha aisA hI karate ho| kalyANamArga ke gamanArtha inake prati aisA prazna? 60 khammehi tuM vadaguNI tavi-khullago me NANaM vihiinn-sud-hiinn-jinniNd-bhttiN| No dosa-tumha bhava-lehi-iNaM ca hojjA bho! joga puNNa-suda-cintaga-sAhu loe||60|| Apa mujhe kSamA kareM, Apa vratI, guNI evaM tapasvI kSullaka ho| maiM jJAna, zruta evaM jinendra bhakti vihIna huuN| taba ve samajhAte isameM tumhArA koI doSa nahIM hai, jo likhA hai vaha hogaa| are! yoga pUrNa zruta cintaka (paramAgama-cintaka) sAdhu bhI loka meM hote haiN| 80 :: sammadi sambhavo Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajjiggA vijayA madIe peraNA 61 ArA-purI saravadI vadi baMhacArI sArassadIi vijyaamdi-ajjigaau| bhAgiNNa-tulla-adiviNNa-susAhigAu me tumha sIsau guruttu kadA bhvisse||61|| ArA nagarI kI zaravatI vratI, brahmacAriNI sarasvatI ke pazcAt vijayAmati AryikA banI thiiN| ve bhaginI tulya thIM, ati vijJa evaM susAdhikA bhI thiiN| ve kahatI tuma guru aura maiM ziSyA kaba banUMgI? 62 vaMdAmi samma kuNamANa-imo vi NemI NemI diDhI vi Niyame vi maNI vi hosse| sAhU samAgama-maNohara-vitti-eso mussedi dUra-duritAdu papussa-mokkhaM // 62 // ve kSullaka nemisAgara samyak vaMdanA pUrvaka kahate-yaha nemi haThI hai, niyama meM bhii| muni bnuuNgaa| kyoMki sAdhuoM kA samAgama evaM manohara vRtti (AcAra-vicAra Adi kI pravRtti) pApoM se dUra karatI aura mokSa ko puSTa karatI haiN| 63 muttiM ca magga-paramaM aNusaMdhae hu loyANuvitti-aNusaMsa-kadA sumggo| No pokkharo malamale paripuNNa-sohe rAjIva-rAja-paumehi supupphehiN||3|| vAstava meM mukti ke parama mArga kI ora laganA ThIka hai| sAMsArika vicAra vAloM kI anuzaMsA kaba sumArga yukta ho sakatI hai? pokhara jaba taka mala yukta hote haiM taba taka ve zobhita nahIM hote, apitu ve rAjIva padma puSpoM se suzobhita hote haiN| 64 kappaDumA hu phala-dANa-sadA havejjA duddhaadi-riddhi-rs-dtt-suitttth-laah| . sIduNha-Adi parisagga-duhAdi-bAhiM sAhejja smm-rdnntty-sejj-citttth||64|| sammadi sambhavo :: 81 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dugdha Adi rasa Rddhi dene vAlI RddhiyA~ iSTalAbha detI haiN| kalpadruma to sadaiva phaladAna meM tatpara rahate haiN| isa jagata meM samyak ratnatraya kI zayyA para sthita zItauSNa Adi parISaha ke duHkha evaM vyAdhiyoM ko sAdhu sahate haiN| muNibhAvo 65 seNIyavaDvaNa guNaTTha-visuddha-bhAvaM so uttarottara-tavaM bl-riddhi-daannN| appassahA hu vidado aNubaddha sAhU so khullago muNimaNe mahadiM ca caagN165|| zreNI pravardhana ke guNasthAna meM vizuddha bhAva tapa, bala, Rddhi evaM uttarottara vRddhi dAna ko mahatva diyA jAtA hai| AtmA ke svAbhAvika sthAna meM sthita to sAdhu hote haiN| yahI nemisAgara kSullaka ke mana meM mahat tyAga rUpa muni bhAva jAgRta huaa|| 66 khaMtiM ca maddavasu ajjava-sacca-socaM sammaM ca saMjama-tavaM paricAga-maggaM AkiMciaNNa-mahabaMhacarijja dhamma iTThA hu iTTa dasa dhmm-munniis-kaale||66|| kSAnti, mArdava, Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga mArga, AkiJcanya aura brahmacaryadharma ko munIza kAla meM atiiSTa rUpa dharma mAnA hai| 67 pattega kAla samae aNupeha pehaM jo pekkhade muNivaro vi aNicca aadi| saMsAra deha aNurAga mamatta mohA khiNNo gado parama Nimmala-jhANa muule||67|| isa munivara avasthA meM jo munivara anityAdi anuprekSAoM kA pratikAla, pratikSaNa prekSaNa karate haiM, ve saMsAra, zarIra, anurAga, mamatva evaM moha se rahita parama nirmala dhyAna ke mUla meM praviSTha hote haiN| 68 AuMbalaM ca suha-saMpadaNicca-loe jammaM jaraM asaraNaM maraNaM bhayaM c| 82 :: sammadi sambhavo Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra-dukkha-parivattaNa-davva-khette thI-baMdhu-bhAu-sayalA puDhu app-suddhe||68|| isa saMsAra meM Ayu, bala, sukha aura saMpadAoM ko anitya kahA gyaa| janma, jarA, maraNa aura bhaya ko ashrnn| saMsAra dravya, kSetra, kAla, bhava aura bhAva rUpa parivartanazIla hai| strI, baMdhu, bhAI Adi sabhI Atma-zuddhatA hone para pRthak haiN| 69 NANaM ca daMsaNa-sarUva-imo tthi AdA ego hu saasd-visuddh-viraag-punnnno| egattao NavaduvAra-malAdu juttA puNNAdu pAvasava aasvmuul-ruuvo||69|| jJAnadarzana svarUpa yaha AtmA hai| yaha zAzvata eka, vizuddha, virAga pUrNa hai, ekatva yukta hai| yaha vyavahAra rUpa mala se yukta hai| isase puNya pAva rUpa karma kA Asrava hotA hai| 70 guttIi paMcasamidIi vasAdu NiccaM so saMvaro hu tavasA havade hu nnijje| rAjuppamANa-caduucca imo hu loo bohI dayA pamuhadhammaya-dullaho tthi // 70 // tIna guptiyA~, pA~ca samitiyoM ke vaza se jIva saMvara aura tapa se nirjarA karatA hai| yaha loka caudaha rAjU pramANa UMcA hai| bodhi, dayA Adi dharma bhI durlabha haiN| 71 sama-samida-dubAraM NippavIcAra-davvaM kida-sukida phalANaM kappa loguttraannN| suha-muNivara-dikkhe kamma-baMdhANuNAsaM damaNa-paNaya-iMdaM saMta sabbhavva NaMdaM / / 71 // isa taraha ve kSullaka samyak rUpa zamita dvAra vAle, pravIcAra rahita, divya, uttama kRta phaloM kI kalpa ke lokottara sukhada munivara dIkSA meM hI karmabaMdhoM kA nAza, iMdiya damana evaM atibhavya zAnta-AnaMda mAnate haiN| sammadi sambhavo :: 83 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 sama-dama-yama-suddhaM ANa mANaM jiNiMdaM du-dasaviha-subhAvaM bhaavnnN-saahu-ruuvN| saradi pavadi-mUle ANa-pAyANa-dikkhaM caradi vimala-sUrI ANade sammadI tN72|| ve zama, dama evaM yama meM zuddha kSullaka jinendraprabhu kI AjJA, mAna Adi yukta bAraha bhAvanA kA cintana karate hue sAdhu rUpa ko smaraNa karate haiM aura AjJA yukta dIkSA kI ora agrasara hote haiN| ve AcArya vimalasAgara se dIkSita ho sanmatisAgara kahalAte haiN| // iti caduttha-sammadI smtto|| 84 :: sammadi sambhavo Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama sammadI muNi-dikkhAe paDhama-cAummAso dikkhejja bhAva-vimalaM viNivedade so NAedi so vi vimalo tavasiM ca nnaanniN| taM khullagaMjadha tadheva suANa-dANaM kuvvedi tAhu sayale ghaNameha-sakkhI // 1 // jaise hI dIkSA ke bhAva A. vimalAsAgara jI ko vyakta kie vaise hI ve vimala isa tapasvI evaM jJAnI kSullaka ko AjJA dAna karate taba sarvatra ghaneM meghoM kI sAkSI rahatI hai| kattillamAsa-aDa-aNhiga-mAsa-sommo haarill-kNti-mnn-bhaavnn-meh-maalaa| dikkhAdu puvva-amarehi hu ohiNANe divvA hu pAusa piUsa-kuNaMtabhAvA // 2 // kArtika mAha kI aSTahnikA kA saumya vAtAvaraNa, harita-krAnti (cAroM ora hariyAlI) evaM mana bhAvana meghoM kI mAlA thii| so ThIka hai dIkSA se pUrva amaroM ke avadhi jJAna meM aisA AyA ho tabhI to divya prAvRT pIyUSa karate hue A gye| 2 saMghe hu sUri vimalo uNabIsa-saMve vAsaTTha-saNNa-aNupUri-jaejja ajj| sammadi sambhavo :: 85 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkkhucchavo mahuvaNe mahumAsa - suNNe / sovaNNa-akkhara - Niruvida kUDa- gUMje // 3 // saMgha meM sUrI vimala saM 2019 san 1962 jayakAra se paripUrNa ho gyaa| madhubana ( zikhara jI talahaTI) meM dIkSA utsava dvAdazI - kArtika kA madhumAsa binA madhubana vAsaMtI chaTA yukta ho gayA / yaha svarNAkSaroM meM aMkita isa kSetra meM pratyeka kUTa meM vyApta ho gayA / 4 je je vi saMgha - vimalaMgaNa - majjha-atthi te te sirIphala samippa Nivedati / AsAsa-vaMta- maNujA viharejja saMgho dhammappahAvaNa suvaMdaNa - - gacchamANA // 4 // jo jo bhI saMgha vimalAMgana meM sthita the ve sabhI zrI phala samarpita kara cAturmAsa kA nivedana karate haiM / ve AzvAsana yukta vihAra meM sahabhAgI hue / saMgha bhI dharma prabhAvanA evaM uttama vaMdanAdipUrvaka gatizIla rhaa| 5 tesaTThi - vAsa- varisAi avAra-NaMdo cAhi saMga-tava-saMjama - bhAvaNAe / so sammadI vi tava - jhANa-kuNaMta- NiccaM sajjhAya-sAmaiga-ajjhayaNeNa NANaM // 5 // ve sanmatisAgara san 1963 ke varSA vAsa meM apAra AnaMda yukta tyAga, tapa saMyama evaM bhAvanA ke sAtha niraMtara tapa- dhyAna, svAdhyAya, sAmAyika evaM adhyayana se jJAna kI ora agrasara hote haiM / 6 kAyossage khaDaga-AsaNa juttae so sAhU hu kAla - uvavAsa - duve-caduhe / sAmAige vi havihejjadi ve vi kAle puccheMti sAvaga-jaNA mudaedi tassiM // 6 // ve sanmatisAgara kAyotsarga, khaDagAsana meM sthita muni-avasthA meM do cAra dina ke upavAsa meM rata sAmAyika bhI do do ghaMTe karate haiN| zrAvaka jana pUchate to bhI ve usa para ha~sa dete haiN| 86 :: sammadi sambhavo Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM sammadiM vimalasAgara-vacchalatte dANaM kuNedi annuvcchl-bhaav-siilo| pUjA-vihiM bahuvihANa-samAsiejjA puNNe havedi cadumAsa-tave hu jhaanne||7|| A. vimalasAgara vAtsalyamUrti the, isalie vimala (pavitra kSIra) sAgara kI taraha una sanmatisAgara ko vAtsalya pradAna karate haiN| tapa evaM dhyAna meM hI cAturmAsa pUrNa hotA hai tathA vividha pUjA vidhi-vidhAna bhI samAyojita kie jAte haiN| 8 ullAsa-ucchava-mahucchava-paccha-vAso NaMdejja sAvaga-jaNA sudhi-saavigaao| titthe talehaTi-suThANa-susiddha-siddhaM lAhaM daedi sayalA vihareMti ttto||8|| ullAsa, utsava, mahotsava Adi ke pazcAt varSAvAsa meM zrAvaka-zrAvikAe~ AnaMdita hotI haiN| sammedazikhara ke pazcAt bArAbaMkI meM una siddha AtmAoM ke sthAna ko lAbha lete phira vahA~ se vihAra kara jAte haiN| gAme pure Nayara-paMta-araNNa-khettaM titthANaM vaMdaNa-kuNaMta-tavaM tvNtN| sIde Na kaMpaNa-muhe Na milANa bhAvo sIho samo cara caraMta-padesamajjhe // 1 // grAma, pura, nagara-prAnta, araNya, nIra Adi kSetra ko pAra karate haiN| ve tIrtho kI vaMdanA meM tapa tapate hue zIta meM mukha para kampana nahIM lAte, ve amlAna bhAvI siMha sama vicaraNa karate hue madhyapradeza meM praveza kara jAte haiN| 10 vArANasiM sihapuri avi caMda gAmaM siddhANa te adisayANa anneg-dhaamN| pAvAgiriM paramasiddhaya-UNa-ThANaM NivvANa khetta vddvaanni-sukhett-ptte||10|| saMgha vArANasI, siMhapurI, caMdrapurI Adi siddhakSetroM, atizaya kSetroM ke aneka dhAma ko prApta huaa| vaha pAvAgiri Una parama svarNa bhadrAdi ke sthAna nirvANa kSetra evaM sammadi sambhavo :: 87 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ var3avAnI ke uttama bhAga ko prApta huA / ru-sissa - maMgalamaya - saMgamo guru 11 sAhassa Netta-paumehi suAgadamhi aggesarA hu vaDavANi- subhAga - bhAgI / iMdora - Adi- bahubhAga-jaNA jajjA vacchalla pIdi-milaNeNa pasaNNa - bhUdA // 11 // vAtsalya mUrtiyoM (vimalAsAgara evaM mahAvIrakIrti) ke prerita pUrNa milana se sabhI sahastroM padma nayanoM se svAgata meM agresara var3avAnI vAsI indaura Adi ke bahuta se loga prasanna bhUta jaya jayakAra karate haiM / 12 guNa-biMba-paDibiMba - jiNANa agge sAhU vi ajjiga-gaNA gurudaMsaNeNaM / vacchalla-gaMga-jala- rAsi - Nimagga-bhUdA cAuvvamAsa- mahavIra - sukitti - kittI // 12 // idhara manojJa biMba - pratibiMba jina pratimAoM ke Age sabhI sAdhu, AryikAe~ gurudarzana se vAtsalya rUpa gaMgA kI jala rAzi meM gote lagAte hue AcArya mahAvIrakIrti kI kIrtti yukta ho jAte haiM / NANajjhANa- tavo-ratto 13 NANaM ca jhANa- tavakitti-mahA hu kittI ANA hu pavva-idha-sammadi- sammadiM ca / pattedi NIrasa-rasI uvavAsa - vAsI ajjhedi sutta - suda-sattha - purANa- AdiM // 13 // | vAstava meM A. mahAvIrakIrti kI kIrti mahAna thI vilakSaNa thI / vimalasAgara jI kI AjJA pUrvaka sanmatisAgara sanmati kI ora agrasara hue| ve nIrasI, rasatyAgI, aneka upavAsa ko sthAna dene vAle sUtra, zruta, zAstra evaM purANa Adi kA adhyayana karate haiN| 88 :: sammadi sambhavo Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 savvottu ucca giricUla - susiddha-bhUmiM iMdaM ca - kuMbha-karaNAdi- subhAga-bhAgaM / dAhiNa-bhAga vaDavANi- jiNANa biMbe NivvANa sIla-sayalANa Namo Namotthu // 14 // sarvottama, unnata cUlagiri ko siddhabhUmi - iMdrajIta, kuMbhakarNa, meghanAda Adi ke bhAga ko prApta hue| ve dakSiNabhAga meM sthita bar3avAnI ke jinabiMboM kI evaM nirvANa zIla siddhoM kI vaMdanA karate haiM / 15 sommAkidiM ca maNamohaga-biMba-biMbaM jhANagga- pomma - caraNesu Narmeti savve / kittIi saddha-paramaM suNidUNa eso sammAsaNaM ca uvavAsa muNI vi gacche // 15 // saumyAkRti, manamohaka biMboM kI ora dhyAnAgra padmacaraNoM meM sabhI namana karate haiN| isa bAvanagajA kI vaMdanA ke samaya mahAvIrakIrti ke kIrti yukta parama zabda sunakara ye upavAsI muni sanmati sAgara yAtrA hetu parvata kI ora cala par3ate haiM / 16 te bAvaNe hu gaja jutta pahu~ca AdiM Nammati maMDava - pade bhagavaMta - goTThI / daMsejjaeMti pamudiNNa- bhave hu savve kiM vIrAga aNusAsaNa-ThANa - eso // 16 // ve sabhI muni AcArya saMgha ke sAtha bar3avAnI ke bAvana gaja yukta prabhu Adi ko namana karate haiN| ve vahA~ maMDapa pada meM (maMDapa ke mUla meM ) mAno bhagavaMtoM kI goSThI ho aisA sabhI pramudita hote hue dekhate haiN| kyA vItarAga prabhu kA anuzAsana sthAna yahI hai ? 17 hatthagga-chatta- - sirase muNi sammadimhi jassiM havedi uvavAsa - vasejja appe | osagga jAda sayalA ki thuveMti Adi kammANa kiNha - mahumakkhigaNA pasaMte // 17 // idhara ziSyoM para AcArya mahAvIrakIrti kA hastAgra thA hI upavAsI muni sammadi sambhavo :: 89 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmatisAgara ke zira para mAno vahI chatra kA kArya kara rahA thaa| upasarga ko prApta sabhI karma rUpI kRSNa madhumakkhiyoM ke samUha Adiprabhu kI stuti karane para zAnta ho jAtI 18 assiM ca sammadi muNimhi visesa-vAhiM muNNevidUNa uvyaar-susaavgehiN| ghIe kapUra-aNuleva-sarIra-savve kIejja so aNulahedi apuvv-laahN||18|| ina sanmatisAgara muni ke Upara vizeSa vyAdhi ko samajhakara zrAvakoM dvArA vizeSa upacAra kiyA jAtA hai| ghI meM kapUra ke mizraNa rUpa lepa zarIra ke sampUrNa bhAga para lagAyA jAtA hai| usase ve sanmatisAgara muni apUrva lAbha ko prApta hote haiN| 19 saMgho vi bAvaNagajaM aNupaccha-paMtaM raTuM mahaM paDi hu aggasaro hu gaam| pattedi seMdhavaya-soNagiraM dhulIyaM kosaMba mAla mnnmaadd-sucNd-khettN||19|| saMgha bAvanagaja ke pazcAt mahArASTra kI ora agrasara ho gyaa| pura, grAma, upagrAma, seMdhavA, sonagira, dhUliyA, kosaMba (kusumbA), mAlegA~va, manamAMDa evaM cAMdavar3a Adi kSetra ko prApta hotA hai| 20 so cAgi samma-rasa-jhANa-Nimagga-jutto maMgI sutuNgi-jinn-titth-suvNdnntthN| ajjeva jattha sy-atttth-sudivv-muttii| No atthi kUDa-siharA aNu puvva-biMbA // 20 // ve rasa parityAgI dhyAna meM nimagna rahate haiN| ve saMgha sahita mAMgI-tuMgI jinatIrtha vaMdanArtha prApta hue| Aja 2017 meM 108 phuTa mUrti yahA~ sthApita hai| jo pUrva meM nahIM thii| yahA~ ke zikhara apUrva biMba vAle haiN| - 21 tuMgeva tuMga kari-patthara-maMgi-tuMgI so siMkhalAi aNubaddhaya liMga ruuvo| 90 :: sammadi sambhavo Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddho hu khetta gava NIla mahAiNIlo rAmahaNU gavakhayo suDilo sugIvo // 21 // unnata hasti pASANa kA yaha mAMgItuMgI zrRMkhalA baddha liMga rUpa hai| yahA~ gava, nIla, mahAnIla, rAma, hanU, gavAkSa, suDIla evaM sugrIva jaise mahApuruSa siddha hue / 22 koDIi NiNNaNava - jhANa tavehi muttA aMtilla kevali sudIharabhaddabAhU / te viMsa-puvva-sada-saMgha - ige - guphAe kissa aMtimapayANa idheva kijjo // 22 // koTI ninnAnaveM siddha puruSa dhyAna evaM tapoM se mukta hue / yahA~ para aMtima zrutakevalI bhadrabAhu teIsa sau varSa pUrva saMgha sahita yahA~ Ae / yahA~ kI eka guphA meM jinhoMne dhyAna kiyaa| yahA~ para hI zrIkRSNa kA aMtima saMskAra kiyA gyaa| 23 sAhassa-ikkacadutecadu-uccamaMgI te cattarI chaha chahe phiDa ucca - tuMgI / dus hu kUDa-gamaNassa ti sahassa seDhI sAmudda-talladu gadAdu guhA vi duhaM // 23 // samudra tala se mAMgI zikhara 4143 phITa evaM tuMgI zikhara 4366 phITa UMcA hai| yahA~ jAne ke lie tIna hajAra (3000) sIr3hiyA~ haiM / mArga meM do guphAe~ bhI haiM / 24 suddhe guhAi tiphuDassaya addha paMce buddhe guhAi maNuhAri sutittha biMbA | vIrassa addhRtayabiMba - side hu AdiM / pommAsaNe khaDaga-AsaNa biMba - sAhu~ // 24 // zuddha guphA meM sAr3he tIna phuTa aura buddha guphA meM sAr3he pAMca phuTa kI pratimAe~ haiM prathama guphA meM vIra (mahAvIra) kI sAr3he tIna phuTa kI pratimA hai| AdinAtha kI pratimA zvetavarNa kI hai| kucha padmAsana evaM khaDgAsana ke biMba haiM sAdhuoM ke biMba bhI hai| 25 titthANa sAhu - purisANa subiMba rAje ege sisAi caraNANi siyAi ajjI / sammadi sambhavo :: 91 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIejja tAva- idha ThANa- siyAi jhANaM tuMgIi caMda Nala-NIla - gavakkha - rAmaM // 25 // yahA~ tIrthaMkaroM, sAdhuoM kI ramaNIya pratimAe~ pASANoM para utkIrNa haiN| eka sthAna para AryikA sItA ke caraNa haiM / yahIM para sItA ne tapa evaM dhyAna kiyA / tuMgI zikhara para caMdraprabhu, nala, nIla, gavAkSa evaM rAma ko utkIrNa kiyA gayA hai| 26 ukkaNNa-biMbapaDi biMba - maNuNNa-rUvaM dUramma-paDimANa aNega - biMbaM / bhaTTAragANaM asadI va surammabhAvaM NAejjade dharamasAla sujatta - jattI // 26 // yahA~ biMba - pratibiMba manojJa rUpa ko prApta kara rahe haiM pratimAoM ke aneka biMba utkIrNa haiN| yahA~ bhaTTArakoM kI gaddI bhI suramya bhAva darzAtI hai| yahA~ yAtrI zAlA dharmazAlA bhI susajjita hai / 27 elora -cAu - varisaM ca samatta- - sAhU ajjo hu maMdi cadusaTThiya- puNNa - kiccA / vacchalla- bhAva-saduve Na duve Namotthu vaMdejja Airiya-saMgha - muNI vi ajjo // 27 // AryanaMdI muni elorA kA cAturmAsa 1964 kA samApta kara mAMgI-tuMgI aae| yahA~ vAtsalya bhAva sahita donoM namostu karate haiM / AcArya saMgha ke sAtha AryanaMdI bhI vaMdana karate haiN| 28 kittIi kitti mahavIra-sude vi kittiM maMgalli - sutta-vayaNAdu kuNedi NaMdaM / vAsejja sammadi sadA muNirAya - saMge unhe divAyara - taveNa tavaMta - dehaM // 28 // kIrti kI kIrti mahAkIrti vAle AcArya mahAvIrakIrti zruta meM bhI kIrti ko prApta the| ve sUtrAnusAra mAMgalika vacanoM se logoM ko AnaMdita karate haiM / AcArya ke sAtha sanmatisAgara sadA sAtha rahate haiM / sUrya kI tapana meM bhI tapa karate hue deha ko tapAte haiN| 92 :: sammadi sambhavo Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 29 vejjAivicca kuNamANa - jaNANa diTThI / tassiM havedi muNirAya - viciMtaejjA / bhAmaMDalo diNayara vva imassa tejo dippejjade muNivarassa kadhaM kahejjA // 29 // idhara vaiyyAvRtti karate hue logoM kI dRSTi mahAvIrakIrti kI kIrti para par3atI hai / sanmatisAgara jI bhI una munivara (AcArya) kI ora dRSTi karate haiM taba unheM jJAta hotA hai AcArya kA AbhAmaMDala dinakara kI taraha teja yukta dIpta ho rahA hai / so vaha kaha rahA hai unakI kIrti kathA ko / mAMgI tuMgI cAummAso 30 attheva vAsa - viharaMta- aNega-khettaM daMseviNa gadao avare padese / gaMtuM ca icchami ahaM tatha khettavAlo maM rohade sihara - tuMgiya maMgi-maMge // 30 // AcAryazrI kahate haiM - yahA~ vihAra karate, aneka kSetra dekhakara bahuta samaya ho gyaa| aba anya pradeza meM jAne kI icchA karate haiM, parantu kSetrapAla evaM mAMgI-tuMgI ke tuMga zikhara mujhe roka rahe haiN| 31 so kitti - sIla - muNirAya - idhe hu ciTThe kajje tave sudavare suda- sAhaNAe / appANu-sAsaNa-maho mahapuNNaeNaM pattejja attha cadumAsa - paNe du chakke // 31 // 1965 kA cAturmAsa yahA~ mAMgItuMgI meM AtmAnuzAsana kI mahanIyatA vAlA hogaa| mahApuNyodaya se 'sAdhoH kArya tapaH zrute' rUpa lakSaNa zruta sAdhanA ke lie hai / ataH ve mahAvIrakIrti isa sthala para caturmAsa ke lie Thahara gaye / 32 te sAvagA hu adi puNNa-sudhaNNa-dhaNNA majja sAvigagaNI bahuseva - seTThI / sammadi sambhavo :: 93 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNNAjaNA phirujabAda-maNIsi-sAmo pAvaTTa-kAla-suda-cintaNa-dAyaejjA // 32 // ve zrAvaka evaM zrAvikAeM, zreSThIjana, sevAbhAvI munibhakta apane ko puNyazAlI mAnate, apane Apako dhanya karate haiN| yahA~ prAjJajana Ate, manISI zyAma suMdara zAstrI bhI prAvaT-varSAkAla meM zrutacintana kA lAbha dete haiN| 33 pIUsa-vANi-paramaM aNulAha-hedUM ArAdhaeMti sudarAhaga-sammadiM c| mallI vi pArasamaNI adivIra-vIrA seyaMsa-dhamma-pahudI giha-dikkha-dikkhe // 33 // idhara mAMgI tuMgI meM pIyUSa vANI ke parama lAbhArtha Ate haiM, zrutArAdhaka jana sanmati hetu ko| yahA~ muni malli, pArzvamuni, pArzvamati, ativIramati, zreyAMsamati evaM dharmamati Adi dIkSita hotI haiN| 34 sallehaNA havadi ajjiga-ega-attha siddhANa pUjaNa-vihiM kunnmaann-setttthii| sAmaNNa-dhamma-tava-pekkhaNa-pehaNaM ca kuvveMti mANujamaNA annusiil-bNh||34|| yahA~ eka AryikA kI sallekhanA hotI hai| yahA~ zreSThIjana siddhoM kI pUjana vidhi ko karate hue zrAmaNyadharma, tapa evaM anuprekSAoM ke prekSaNa ko karate haiM tathA kaI loga brahacarya ko pAlana karate haiN| savaNabelagola-jattA 35 so gommaTesa-pahu-bAhubalI tavassI cAmuMDarAyamadi dhaNNa-maho hu atthi| pAsANae parama-pANa-padiTTha-kajja sattAvaNaM adisayaM pddibiNb-baahuN||35|| . ve cAmuNDarAya atidhanya haiM jinhoMne sattAvana phuTa ke atizaya yukta (57 phuTa) bAhubalI ke jinabiMba kI sthApanA kraaii| so ThIka hai, pASANa meM prANa pratiSThA prApta tapasvI bAhubalI prabhu gommaTeza to gommaTeza hI haiN| 94 :: sammadi sambhavo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 saMgho vihAra-gada-NaMda-kace aDUlaM oraMga-elura-puramhi pvaas-vaasN| vaMdejja tittha-aNutittha-chichakka kAle so gommaTesa-pAhu-cAduramAsa citttth||36|| saMgha vihAra karatA huA nAMdagAMva, kacanera, ADUla, auraMgAbAda, elorA Adi nagaroM meM pravAsa ko prApta aneka tIrthoM kI vaMdanA ko prApta 1966 meM gommaTeza prabhu ke caraNoM meM cAturmAsa ke lie sthita ho jAtA hai| 37 biMjhAsirI-acala-sAsada-ramma-mollaM NedUNa tAva sajaNANa tavesu smm| pAsANa-hArida-vaNapphadi-saMta-savve AgacchamANa-tavasINa sunnNdejjaa||37|| vindhyazrI acala evaM zAzvata ramya mUlya ko lekara yahA~ Agata tapasI tapa yuktajanoM ke bhalI prakAra se pASANa tathA vanaspatiyA~ saMta kI taraha zAnta sabhI tapoM meM lIna janoM ke lie AnaMdita karatI haiN| 38 sA aMcalAdu tavasINa suchatta-chAyaM sIdaM NivAradi sadA usaNe vi vaauN| dANaM ca kiTTa kisagANa kisilla-lAhaM NiccaM kuNedi sudamANa-sudANa kaMtiM // 38 // vaha vindhyazrI apane aMcala se chatra rUpa chAyA karatI tapasviyoM ke lie| vaha zIta nivAraNa karatI evaM uSNa meM vAyu kA dAna karake kRSNa karmoM ke kSaya vAloM tathA kRSakoM ko bhI lAbha pahu~cAtI hai| so ThIka kAMti mahAvIrakIrti kI kAnti ko zruta rUpa suta ke lie aisA dAna karatI hI hai| 39 nnNgommttes-mhnnijj-sutuNg-biNbo| chAsaTTi-matthaga-mahA ahiseg-kttuN| AkassaeMti tavasINa susammadINaM appega saMgha-jaNa-jutta-supAda-pattaM // 39 // san 1966 ke mahA mastakAbhiSeka karane lie mAno gommaTeza kI mahanIya sammadi sambhavo :: 95 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttuMga pratimA tapasviyoM evaM saumya sanmatiyoM ko AkarSita karatI haiN| tabhI to moTA janasamUha saMgha yukta pAdamUla ko prApta huaa| 40. titthaM ca tittha-gada-vaMdaNa-tittha-hedUM gacchedi biNjhgiri-muul-pdes-bhaage| pattejja sAgada-bhaDAraga-bhaTTa-bhaTTe so sammadI vi vijayAmadi-ajjigA vi||10|| muni sanmatisAgara evaM AryikA vijayAmati bhI eka tIrtha se dUsare tIrtha kI vaMdanA kara isa saMsAra se pAra hone ke lie hI vindhyagiri ke mUla pradeza bhAga meM (zravaNa velagola kI talahaTI meM) phuNce| bhaTTAraka apane bhaTTa uttama ziSyoM ke sAtha svAgata karate haiN| pattega-Agada-tavI maNujA vi jattI kallANa-NIrachasade annusiiddhi-mggN| te doDuveTTa-siharaM aNugacchaeMti sAhassa-vAsapaDimaM pddidNseNti||1|| pratyeka Agata tapasvI evaM yAtrI jana kalyANa nIra (sarovara) se 600 sIr3hiyoM ke mArga ko pAra karate haiM ve doDuveTTa zikhara para pahu~cate haiM vahA~ para eka hajAra varSa kI pratimA (57 phuTa ucca bAhubalI kI pratimA) kA darzana karate haiN| 42 NIle huramma-gagaNe aNuphAsa-mANaM paasaann-biNb-adirmm-punniid-bhaavN| dAejja ajja maNujANa tavaM ca jhANaM kAlalladevi jaNaNI pamuhA hu pennnno||42|| nIla gagana ko chUne vAlA pASANa nirmita biMba (pratimA) atiramya hai jo Aja bhI tapa dhyAna ko manuSyoM ke lie preraNA pradAna karatA hai| yaha pratimA (maisUra nareza rAcamalla ke pramukha senApati cAmuNDarAya kI) mAtuzrI kAlakadevI kI preraNA se banavAI gayI thii| 43 so gommaTesa-pahu-pAda-viNamma bhUdo siddhata ckkvrdii-sirinnemicNdN| 96 :: sammadi sambhavo Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdagiriM ca idivutta suNANa - savvaM ege hutiMsasada uNNada - bhAga vaMde // 143 // ve sanmatisAgara gommaTeza prabhu ke pAda meM nata hue siddhAnta cakravartI nemicaMdra evaM caMdragiri ke sarva vRttAMta ko jAnate / yaha candrIgari 3100 phuTa UMcA hai, usa para sthita pratimAoM tathA siddhAtmAoM kA vaMdana karate haiN| 44 desabhUsaNa- muNIsara- desa - desaM maNNejja sAhu-hukumasiri bhAgacaMdo / satteva chakkaya mahAahisega hedu AgacchidUNa tihi - tisaya majma kAle // 44 // yahA~ gaNamAnya sAhU zAntiprasAda, saraseTha hukamacaMdra evaM zreSThI bhAgacaMdra jI sonI san 1967 mArca 30 ke abhiSeka - mahAmastakAbhiSeka hetu Akara mAno AcArya dezabhUSaNa ke Adeza ko mahatva de rahe hoM / 45 sANaMda-jAda ahisiMca- vihiM ca savvaM lakkhAhidAdu jaNamANasa siMca-lAhaM / patteMti mANasa muNIsara - ajji - sAhU seTThI vipaNa jaNa - saDDa gaNA hu savve // 145 // mahAmastakAbhiSeka kI sampUrNa vidhi to AnaMdita karatI hai| lAkhoM se adhika jinamAnuSa abhiSeka ke lAbha ko prApta hote haiN| mAnuSa, munIzvara, AryikA, sAdhu, zreSThI, prajJajana evaM sabhI zraddhAlu bhI usakA lAbha prApta karate haiN| 46 sattevaraMgi ahisega divAkaro vi kuvvedi tikkhakariehi sumANusaMge / Niddosa sAhaga guNINa supattagANaM saMgho caredi karakalla paDiM ca jaggI // 46 // divAkara apanI dIpta kiraNoM se saptaraMgI abhiSeka karatA hai / ataH vahI mAnavoM ke sAtha nirdoSa sAdhakoM, guNI janoM evaM uttama pAtroM ke bIca abhiSeka ke lie tatparaM huA hai| abhiSeka ke bAda saMgha kArakala ke lie vihAra kara gayA / sammadi sambhavo :: 97 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 kArekale tivisa-biMba-jiNAlaesuM uttuMga-bAhubali-vecadu phuTTa biNbN| mANassathaMbha-pahupArasa sIdalaM ca Nemi bhaDAraga-suThANa muNINa dNse||47|| kArakala meM 300 phuTa UMcI pahAr3I para jinAlayoM meM bAhubalI ke 42 phuTa UMce jinabiMba, mAnastaMbha, prabhu pArzva, zItalanAtha, neminAtha kA darzana karate haiN| vahA~ bhaTTAraka aura muniyoM ke biMba sthAna ko bhI dekhate haiN| 48 jattheva gacchadi sa sammadi sAgaro vi jhANaM tavaM ca caraNaM aNuciMtaNaM c| sippINa sippa kala-kitti vicAraNatthaM kuvvedi ajjhayaNa-suddha-visuddha-appaM / / 48 // muni sanmatisAgara jahA~ bhI jAte vahA~ dhyAna, tapa, cAritra evaM anuciMtana ko mahatva dete haiN| ve zilpiyoM kI zilpakalA kI kIrti ke vicArArtha lage rahate haiN| aura ve zuddha, vizuddha AtmA kA adhyayana karate haiN| upendravajrA 49 sadA sujhANe tava-NANa-joge, pasaNNabhUdo samadiM ca guttiN| jiNiMda-vANi guNacaMda-bhAgaM, pamANabhUdo carade carittaM // 9 // ve sanmatisAgara prasannabhUta, pramANabhUta sadA hI uttama dhyAna meM lIna, tapa, jJAna evaM yoga meM rata samiti, gupti, jinendra vANI rUpI guNacaMda (caMdra rUpI kiraNoM kI taraha) bhAga caritra kI ora agrasaraM hote haiN| upajAti 50 pIUsa-tullaM suda-sattha-aMgaM, caMdaM ivaMsuM smsiidlNsuN| jiNaMsu-pajjaMta upeccu eso, sutittha-titthaM nnminnmmejjaa||50|| ye sanmati sAgara to pratyeka tIrtha para vaMdanA karate haiM ve jinAMzu paryaMta ko prApta caMdra kI taraha zItala kiraNoM kI prApti ke lie pIyUSa tulya zruta-zAstra rUpa aMgAgamoM kI ora agrasara rahate haiN| 98 :: sammadi sambhavo Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMzastha chaMda 51 kimesa appA lahade suhaM hidaM, kimappahAkaMta-diNesa tejsN| ime Na titthe paramappa-saMpadaM, jagattayAloka-susaMta vaMdaNaM // 1 // kyA ye tIrtha jagatrayAloka (tribhuvanapati ke Aloka) se Alokita sukhada zAnta pUjya nahIM banAte haiM? kyA ye paramAtma saMpadA nahIM dete haiM? kyA yaha AtmA yahA~ para prabhAkAnta dineza ke teja rUpa zubha hita (paramahita) nahIM pAtA? 52 bhujagazazi bhRt-||| sss = 1 varNa marakata-sarisaM pattaM, maNimaya-dhavalaM cNdN| karakala-jiNa-vaMdaNaM, kari-kari lahi hummaccaM // 52 // ve sanmatisAgara karakala ke jina vaMdana karake hummaca aae| yahA~ marakata maNimaya sadRza dhavala caMdra prabhu ko prApta hue| citrapadAvRtam-51 53 tittha-ime paramappe, tosakarA bhgvNtaa| jhANa tave sudaNANe, Neya-Nae sm-sNtaa||3|| ina paramAtma ke tIrtha para AnaMda hai, ye bhagavaMta, samatva evaM zAnta rUpa sthAna naya kI ora le jAte haiN| ye dhyAna, tapa evaM zrutajJAna kI ora le jAte haiN| // idi paMcama sammadI smtto|| sammadi sambhavo :: 99 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hummacacAummAso rasikA -: chaha sammadI - caduvara gaNa dhari jugala // III III pahuvara gaNa Nami Namaya, vasahaya-vasa pada paNaya, cauvisa- bhagavada caraNa, valida - hiyara saraNa, iha muNi muNivara NayaNa adisaya, aNuvama gayaNa // 1 // ye munivara apane netroM meM atizaya, anupama gamana (tIrtha sthAna para gamana ) cintanakara prabhuvaroM ko eka sAtha namana karate / ye vRSabha kI vRSa padoM meM (uttamacaraNAraviMdoM meM) praNata caibIsoM bhagavata ke dhavalita svarUpa ko apane lie hitakara mAnakara unakI zaraNa ko prApta hote haiM / 2 bhaTTArago humacakhetta-pabaMdha mUle NANatthalIi bhuvaNe suda-sikkhaNaM ca / dAeja pAiya- susakkidabhAsaNANaM / lokilla-ajjhamiga-dhamma-sujhANa- pADhaM // 2 // isa hummacapadmAvatI kSetra para bhaTTAraka jJAna sthalI ke bhakta prabaMdha, saMskRta Adi bhASAoM kA jJAna, zrutazikSaNa, laukika, AdhyAtmika, dharmajJAna evaM uttamadhyAna ke pATha ko par3hAte haiN| 100 :: sammadi sambhavo Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttuMga-gehajiNa-maMdira-tittha-titthaM vaMdejja sammadimuNI duv-chtt-sNghe| magge bilADi dahiNAdu hu vAmaejjA chikkejja meha-varisAdu havejja atth||3|| yahA~ utuMga jinagrahoM meM tIrthakaroM kI pratimAe~ thIM, sanmatisAgara do chAtroM ke sAtha vaMdanArtha jAte, mArga meM dAe~ se bAe~ billI rAstA kATa gyii| chIMka bhI huI aura thor3I hI dera meM meghoM ne ativRSTi kI arthAt bAdala phaTa par3e, jisase cAroM ora pAnI pAnI ho gyaa| matthega-siMciNavihiM aNupaccha-attha ajjhappa jogi muNi kuMdaya-kuMda-ahiM sAhassa te hu phuDa-uNNada-khetta paMtaM tittheva-vaMdaNavihiM kuNaeMti svve||4|| mahAmastakAbhiSeka vidhi ke pazcAt hummaca meM adhyAtma yogI muni kuMda kuMda kI kuMdAdri jo tIna hajAra phuTa UMcI thI, use prApta hue| yahA~ sabhI tIrtheza vaMdana vidhi ko pUrNa karate haiN| vejjAviccasaMlaggo sattega-chakkacadumAsa-samApaNaMca kiccA hu sammadi muNI Nava dikkhsissN| sikkhedi saMbhava-sukuMthaya-Nemi-sAhu~ veyyAivicca guru-ANa ime hu aggI // 5 // san 1967 ko cAturmAsa samApana karake sanmatisAgara nava dIkSita saMbhavasAgara kuMthusAgara evaM nemisAgara ko sikhAte haiN| ye vaiyyAvRtya meM evaM guru AjJA meM agraNI kittI gurU adi hu roga-asAda-jutto jAdo tadA bhisaga-pattha-vihIi rogaa| mutto sarIra-balahINa-muNIsa-ajja callejja ThANa-iNamo hu nnirog-jaado||6|| sammadi sambhavo :: 101 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya mahAvIrakIrti asAdhya roga yukta jaise hue vaise bhiSaka dharmeMdra ke putra DaoN. mahAvIra unakI sevA meM upasthita hue| pathya upacAra se ve roga mukta hue, para zarIra kI kamajorI thI, jisase unheM niroga hetu usa sthAna kA parityAga karanA pdd'aa| sUrI imo paramapAvaNa-bhAvaNAe pAyacchidaM paDikamaNNa-vihiM lhejjaa| so sammadI viharaejja mahAhuraDe solApuraM phalaTaNaM akluuj-bssiN||7|| ye sUri parama pAvana-bhAvanA ke sAtha prAyazcita, pratikramaNa vidhi pUrNa krte| guru ke sAtha sanmatisAgara solApura, phalaTaNa, akalUja evaM bArzI Adi kI ora mahArASTra meM praveza kara jAte haiN| kuMthalagiri-cAummAso 8 pattejja kuMthalagiri kula-desa-ThANaM attheva aMkaliyarassa pvjj-khetto| bhU-saMtisAyara-muNIsa-samAhi-thallo adruva chakka cdumaas-pvitt-atth|| kulabhUSaNa-dezabhUSaNa ke sthAna, aMkalIkara (A. AdisAgara) kA dIkSA kSetra, AcArya zAntisAgara kI samAdhi sthala kI bhUmi vAle kuMthalagiri ko prApta saMgha (sanmati sAgara) yahA~ 1968 ke cAturmAsa ko pavitra banAte haiN| sAmo dhaNiMda siriteja-sumeracaMdo ajjhpp-nnaann-sudnnaann-pdinnnnmaannaa| ede hu paNNajaNa-tacca-pahANa-NANaM kuvvAvieMti sud-bhaavnn-jggvNtaa||9|| yahA~ zyAmasuMdara, dhanendra evaM sumeracaMdra (divAkara) prajJajana tatva jJAna karAte hai| ye adhyAtmajJAna, zrutajJAna (cAroM anuyogajJAna) dene evaM zruta bhAvanA jAgRta karane vAle the| 102 :: sammadi sambhavo Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajapaMthA- cAummAso 10 chakkeva - No hu cadumAsa gaje hu paMthe kuvveMti sattabala - bhadda - aDeva koDiM NivvANa-ThANa- vijayaM acalaM ca NaMdiM / dIimitta supahaM sudarissa ballaM // 10 // san 1969 kA cAturmAsa vijaya, acala, nandI, nandImitra, suprabha, sudarzana evaM baladeva ke nirvANa sthAna ko prApta sthala gajapaMthA para karate haiM / yahA~ se sAta baladeva evaM ATha koTi muniyoM ko nirvANa prApta huA / 11 sippI - guhA camaraleNi- girissa athi seDhI cadussada - gade cadu addha-biMbaM / hatthIa - ciTTha- gada- deviya- pAsaciNhaM pommAvadI - mauDabaddha - sumutti - daMse // 11 // idhara gajapaMthA meM cAmara leNI giri kI zilpa yukta guphAe~ haiM / parvata para jAne ke lie cAra sau sIr3hiyAM hai yahA~ cAra hAtha UMce biMba ko dekhate haiN| yahA~ pArzvacihna yukta mukuTabaddha hasti para baiThI huI padmAvatI kI mUrti haiN| 12 atthe hu saNNigaDa-paMDavaleNi- - gupphA assiM ca vIra paDimA duvi malli biMbA | koDe jiNAlaya- sumANa sudhamma sAlA kuvvedi rAma - cadumAsa idheva jhANaM // 12 // yahA~ samIpa meM pAMDavaleNI guphA hai, isameM vIra prabhu kI pratimA hai / Age do guphAe~ hai jahA~ malliprabhu evaM aneka jina pratimAe~ haiM / parakoTe meM jinAlaya mAnastambha, dharmazAlA Adi haiM / yahA~ rAma varSAvAsa caturmAsa dhyAna karate haiM / 13 ege dive guru sirI jiNabiMba aMke ciTThata - sappa-kara- aMguli -giNhaejjA / so sammadI tava tavI muda-jhANa-ciTThe sAmAige visaharassa viso visajje // 13 // sammadi sambhava: : 103 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka dina guru jina biMba kI aMka meM baiThe hue sarpa ko dekhate haiM, vaha unakI aMguli pakar3a letA hai taba bhI ve tapasvI tapa- dhyAna meM sthita sAmAyika meM baiTha jAte, taba viSadhara kA viSa samApta ho jAtA hai| 14 tAve tavassi visa-kamma-NiyaM Na kuvve jogAdu so vi khalu khIyadi kiM vicinte / ittheva kitti - guru jAda-suseTTha satthaM goTThI tavAdi vihi paMta samattae so // 14 // yaha satya hai ki tapasvI ke tapa meM viSa apanA prabhAva nahIM dikhalAtA hai / usameM bhI yoga se yukta muni kyA usa yoga tapa se use kSaya nahIM karate ? vicAra kIjie ! yahA~ para hI AcArya mahAvIra kIrti kA svAstha ThIka ho gayA / yahA~ goSThiyA~, tapArAdhanA Adi ke vidhi vidhAna hote haiM aura caturmAsa samApta ho jAtA hai / mAMgI tuMgI cAummAso 15 attheva malli - guru-pAda-saleha - bhAve Agacchde adi pakaMpaya-sIda-kAle / jhANe Nimagga-muNimalli - suseva heduM so sammadI paDidiNaM viNiveda sacchaM // 15 // yahA~ mallisAgarajI sallekhanA bhAva se AcArya mahAvIrakIrti ke pAsa kar3akar3AtI sardI meM aae| ve dhyAna meM lIna muni malli susevA ko prApta hue / sanmati sAgara ne pratidina sevAvRtti se svAsthya lAbha kI kAmanA kI / 16 saMgha jadA gamaNa icchagado hu aNNe DIgaNANa maNase idha No abhAva jANeviNa viharajjadi jattha tatthaM NIhi NIra ghaNameha tadeva kuvve // 16 // zreSThIjanoM ke mana meM idhara ThaharAne ke bhAva nahIM the, aisA jAnakara saMgha jaise hI anyatra gamana kI icchA karatA vaise hI vihAra ke samaya ghanaghora megha usa sthala ko nIra se pUrNa kara dete haiM / 104 :: sammadi sambhavo Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 tivvA hu tivva ghaNa- -ghora-ghaDAhi NIraM vAuppavAha-bavaDaMvara - gAma roso / khammeha tumha sayalaM ca samAhi- bhAvaM kuvvejja tumha tava mutti muNIsa - amhe // 17 // tIvratitIvra ghanaghora ghaTAoM se nIra, vAyu pravAha rUpa bavaMDara evaM idhara grAmINajanoM rosa thA / ata: ve sabhI TraSTigaNa kSamA mA~gate haiM aura Thaharane kA nivedana karate haiM aura Apa sabhI tapa mUrti haiM munIza ho hamAre / 18 kittI gaNI tavasi sammadi samma seve sammaM samAhi muNi malli idheva jAde / ve sattare guNasamudda-sirI muNIsA maMgItuMga cadumAsa aNega dikkhA // AcArya mahAvIrakIrti evaM tapasvI sanmati sAgara ke samyak sevA hone para eka muni samAdhi ko prApta hue| gajapaMthA ke pazcAt san 1970 meM guNa samudra rUpI sabhI munivara mAMgI-tuMgI cAturmAsa meM aneka dIkSAe~ karAte haiM / 19 vAsU sudhamma- muNi suvvada Nemi sa - sAhU gahu ajjiya gaNA hu mahavvadI hU / pavvajja-puvva-sayalA aNucAri - savve bhAvejja tittha - giraNAra - suvaMdaNatthaM // 19 // mAMgItuMgI meM vAsusAgara, sudharmasAgara, suvratasAgara, nemisAgara evaM aneka AryikAe~ pravrajyA yukta sabhI mahAvratI unake anucArI bane / AcArya zrI mahAvIrakIrti ne giranAra tIrtha vaMdana ke uttama bhAva kie| 20 iMdora-seTThi radaNo aNulAha jutto siddhAdu paccha idha kiMci-pavAsa-bhUdo / pAvAdi - siddhavarakUDa-dharAmaNAvi jullo bhavaMta- padapattaya pAva kheto // 20 // indaura ke zreSThI ratanalAla jI kAlA saMgha vihAra ke lAbhArthI siddhakSetra mAMgItuMgI ke pazcAt indaura kucha pravAsa yukta huA / phira pAvAgiri, siddhavarakUTa, dharamapurI, manAvara, bAkAnera, julavaniyA, Adi hotA huA pAvAgar3ha kSetra gata hotA hai / sammadi sambhavo :: 105 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 pAvAgaDhAdu purisuttama-rAma-puttA lavvo madaMkusa-muNIsa-sumutti pattaM lADo NariMda pahudI muNimokkhagAmI sallehaNaM ca adivIraya patta ajjii||21|| yahA~ para ativIramati AryikA bhI sallekhanA ko prApta huii| yahA~ pAvAgar3ha se puruSottama rAma ke putra anaMga lavaNa evaM madanAMkuza (lava-kuza) mukti ko prApta hue tathA lAr3a narendra Adi muni yahA~ se mokSagAmI hue| 22 tattheva paMcamahalaM NavasAri sUraM saMgho vi soNagar3ha-sattuMjaya-giriM ca johiTTha bhIma muNi-ajjuNa-pAlitANaM NivvANa-bhuM usaha desaNa-Nemi-titthaM // 22 // pAvAgar3ha se paMcamahala, navasArI, bar3audA, sUrata Adi ke pazcAt, sonagar3ha phira zatrujaya-tIrtha ko prApta huaa| yudhiSThara bhIma, arjuna Adi kI nirvANa sthalI pAlItAnA, RSabha ke samavazaraNa sthala tathA nemiprabhu ke dezanA sthala ko prApta hue| 23 sAhassa-cAu-jiNageha-ti-paMDu mutti vaMdejja sNti-phu-bhtti-smejj-svve| NemiM ca saMbhu-pajumaNNa-tavaMta mokkhaM ujjaMta-sela-talae munni-mlli-sggN||23|| zatrujaya cAra hajAra jinAlaya aura tIna pAMDavoM kI mukti sthala (yudhiSThara, bhIma evaM arjuna kI nirvANasthalI) hai tathA zAntiprabhu kI sabhI bhakti sahita vandanA karate haiN| giranAra se nemiprabhu, zaMbhukumAra aura pradyumna tapa karate hue mokSa prApta hue| Urjayanta zaila kI talahaTI meM muni mallisAgara svargastha hue| 24 eso girI parama-siddhagaNANa khetto assiM ataccamaNujA avi sNt-bhaage| kuvveti hiMsa paridasaNa mANavANaM samma pabohidajaNA Na asaMta sNtaa||24|| yaha giranAra parama siddhagaNoM kA kSetra hai| isa para atatvajana zAMta bhAga meM 106 :: sammadi sambhavo Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanArthI mAnavoM ke lie AtaMkita karate haiM, para A. mahAvIrakIrti se sambodhita azAnta loga zAnta nahIM hote haiN| 25 assiM vidhammimaNujA kuNaeMti rosaM tesiM pasaMta pulisA samaeMti atth| baMhA hu pAraNa divaM maNueMti sUrI tAvatthalI-vi dharaseNa-su-puSpha-bhUtiM // 25 // yahA~ para vidharmIjana roSa (Akroza) karate haiM, unake roSa ko pulisa zAnta karatI hai| yahA~ brahma (Adibrahma RSabha) kA pAraNAdivasa manAte haiN| AcArya mahAvIrakIrti dharasena kI tapasthalI aura puSpadaMta bhUtavali ke zikSA sthAna ko dekhate haiM 26 tittho siromaNi gaNiM aNurocade hu titthANa vAsa-uvavAsa tavo vi assiM so sattarega cadumAsa gire kuNedi vaMdejja tattha uvasagga sahaMta savve // 26 // tIrtha ziromaNi AcArya ko tIrtha kSetra vAsa, upavAsa, tapa Adi rucate haiM isalie san 1971 ke cAturmAsa ke lie giranAra kSetra meM ruka jAte haiN| yahA~ upasarga sahana karate hue siddhoM kI vaMdanA karate haiN| giraNArAdu viharaNaM 27 sajjhAya jhANa-tava Ni? imo hu saMgho saMte samAhi kuNa khullaga-ega-pacchA pattedi soNagaDha-dhammathalaM ca kANiM AhAra-paccha aNucAri imo hu sNgho||27|| yaha saMgha svAdhyAya, dhyAna evaM tapa niSTha sAdhuoM kA saMgha thaa| yahA~ eka kSullaka kI samAdhi huI, isake pazcAt kAnajI bhAI ke dharmasthala sonagar3ha ko gaye vahA~ se saMgha AhAra ke pazcAt vihAra kara detA hai| sammadi sambhavo :: 107 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvarassa samAhI 28 saMgheNa kijja ahamadAi pabhAvaNaM ca sIde pakaMpa-gadakaMpa vihAra jutto / siMhassa vitti muNirAya - kalola gA sammedalakkhiya-gaNI aNuroga - jutto // 28 // saMgha ke dvArA ahamadAbAda meM mahatI prabhAvanA kI gayI / zIta meM kar3akar3AtI sardI aura asvastha AcArya siMhavRtti pUrvaka sammeda zikhara ke lakSya vAle munirAja kalola grAma meM A gaye / 29 chakke jaNevara dusattara diNNa kittI sammattie hu mahasANapure hu sammaM / sakkAra sAma muNibhatta aNUvalAlaM kijjA gurussa guruvAra mahocchavaM ca // 29 // janavarI, san 1972 ke dina mahAvIrakIrti kI mehasAnA meM samAdhi ho gayI / vahA~ paM. zyAmasuMdara anUpa lAla evaM dharmendra ne guru kA guruvAra ko aMtima saMskAra va mRtyu mahotsava kiyaa| 30 kittIi miccu NigaDaM muNidUNa puvvaM sUriM ca sammadi padaM daidUNa sammaM / sammaM samAhi maraNaM kida - kitti eso aTThArahA hu bahubhAsi imo hu saMto // 30 // A. mahAvIrakIrti ne mRtyu ko jAnakara pahale hI sanmatisAgara ko ucita sUrI pada ko dekara samyak samAdhimaraNa kiyA / yahIM mahAvIrakIrti aThAraha bhASAoM ke bhASI saMta the| samAdhi se pUrva mahAvIrakIrti ne saMgha ke paMcAdhAroM kI sthApanA karate hue sanmatisAgarajI ko AcArya va upAdhyAya, kuMthusAgarajI ke gaNadhara, saMbhavasAgarajI ko sthAvira, misAgarajI ko pravartaka tathA AryikA vijayamati ko gaNinI banAyA thaa| 108 :: sammadi sambhavo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Airiya padArohaNa vihI 31 saMghassa saMgha - gaNaNAyaga-Avaso hu edaM viNA hu aNusAsaNa saMbhavo No / bIse pure hu arahassa samAhi-jAdi tAraMga - khetta- aNupatta- imo hu saMgho // 31 // saMgha kA eka gaNanAyaka avazya hotA hai| isake binA anuzAsana saMbhava nahIM / Avazyaka kriyAe~ bhI saMbhava nahIM / isI bIca araha sAgara kI bIsanagara meM samAdhi ho jAtI hai| taba vahA~ se yaha saMgha tAraMgA A gyaa| 32 siddhaM ca cakka aDa- divva-diNaM ca NaMda saMghe huajji - vijayA viNiroga- kAyaM / bhattA muNIsa- paramaM aNurohade taM mAhucchavaM ca udapura - sUri-joggo // 32 // yahA~ para AThadivasIya siddha cakra maMDala vidhAna sAnaMda sampanna huA / usase vijayamati AryikA svAsthya lAbha ko prApta huI / bhaktajana AcArya zrI ko udayapura kA anurodha karate hai| tAki munIza AcArya sanmatisAgara kA utkRSTa mahotsava manAyA jA sake, udayapura meM sUri padArohaNa yogya hai| 33 haMDAvado siri- aNUva sasaMgha - NeduM aNNe padiTThida-jaNA aNugAmi- hetuM / gaccheti tittha - siri-tAraga- bhavva-jIvaM tAraMgae aNumade carade vi saMgho // 33 // zrI anUpalAla jI haMDAvata saMgha kI agavAnI hetu anya pratiSThitajanoM yukta tAraMgA kSetra jAte haiN| yaha tAraMgA bhavya jIvoM kA tAraka hai tabhI to udayapura kI anumati prApta saMgha udayapura kI ora vihAra kara jAtA hai / 34 phagguNNa-sukka - vidie saNa - bAhatere ho hu sUrajamalo bihi maMta - aggI / gahu paNa-bahu seTThijaNANa majjhe sakkAra maMta vihi AiriyAiroho // 34 // sammadi sambhavo :: 109 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAlguna zuklA doja san 1972 ko bra. sUrajamala jI vidhi vidhAna evaM mantra meM agraNI hue| isameM aneka prajJajana, bahuta se zreSThIjanoM kA yogadAna rhaa| saMskAra mantra vidhi pUrvaka AcArya padArohaNa sampanna huaa| svAgatAvRtta 35 somma-mANasa-sarovara-haMsA, paNNa-tAvasa mhucchv-subbhN| kheie jala-vihaMga-supakkhI NaM Nabhe jinn-uvaasid-suuriN||35|| isa saumya mAna sarovara ke haMsa, prajJajana tApasa ke mahotsava ko zubhra banAte haiN| ye khecara, jala vihArI, AkAza ke pakSI mAno upAsita sUrI ko namana kara rahe the| ||idi chaTTha-sammadI smtto|| 110 :: sammadi sambhavo Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama-sammadI NIla (nIla 5 / / 7 / / 5 / / 5 / / 5 / / 5 = 16 varNa sammadi-sammadi bhAsida-bhAsida Nammida te sammadi-icchida-rammau amhau mANasa re| sUri-sarovara mANasa haMsauNaccaure NANa-NariMda sudaMsaNa-cArida vittau re||1|| ye manuja Aja sanmati, sanmati, sanmati kahate hue namra haiN| ye sanmati ke icchuka apane mAnasa meM unheM le rahe haiN| kyoMki ye sUri rUpI sarovara mAna sarovara haiM tabhI to AnaMda se nAca rahe haiN| ye jJAna rUpI narendra, uttama darzana evaM cAritra citta vAle haiN| vasaMtatilakA-chaMda 2 tumhe Namotthu bhagavaM arahaM jinniNdN| NANaMca daMsaNa-suhaM bl-nnNt-tumhe| cAritta dhamma-aNu-bhUsaNa-somma-bhAvaM tumhe Namotthu bhuvaNega-tilogiNAhaM // 2 // ve AcArya padArohaNa mahotsava yukta sanmati sAgara-AcArya sanmati sAgara bhagavat arhat, jinendra ke prati namostu karate haiM, ve cAritra bhUSaNa, dharma-bhUSaNa, saumyabhAva yukta anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta sukha evaM anaMta bala ko namana karate haiM tathA ve tInoM lokoM ke trilokI nAtha ko namana karate haiN| 3 aTTha-kamma-viyalaM siri-sammadiM ca NANaMsudhaMbu-sayalaM jgdiis-iisN| sammadi sambhavo :: 111 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seyaM phalaM ca aNulAha-pasaNNa-dhI so jodI-sarUva-sadadaM ca pagAsa-heduM // 3 // ve AcArya zrI prasannadhI zreyaphala ke lAbhArtha sadA-jyoti svarUpa aSTakarmo se vikala bhI sanmati ke jJAnAmbu rUpa amRta hetu jagat ke Iza jagadIza ko namana karate pIUsa-vAhiNi-siyAda-vae hu ratto savvaNhu-thoda thavaNe bhy-dukkh-nnaaso| saMbuddhi sammada imo duritAdu dUraM NiNNeyade lihadi sArada sAra-suttaM // 4 // ye saMbuddhi hetu sanmati pIyUSa vAhinI syAdvAda vacana meM rata sarvajJa kI stuti evaM stavana meM lIna bhaya tathA duHkha nAza hetu zAradA ke sAra sUtra apanI buddhi meM likhate aura usI ke anusAra nirNaya karate haiN| jhANe rado hu parimuMcadi aTTa-roI ANA-vivAya-vicayaM ca avaay-jhaannN| saMThANa-dhamma-vicayaM suha-dAyagaM ca maNNejja esa aNucintadi jutti tccN||5|| A. sanmatisAgara Arta raudra ko chodd'te| ve AjJA, vipAya, apAya aura saMsthAna vicaya kI ora agrasara sukhadAyaka tattva yuktiyoM ke sUtradhAra kI AjJA mAnate aura tattvAnuzIlana karate haiN| jeNappagAra jiNa-dhamma subiddhi he, jhAe avAyavicayaM ca suhAsuhaM c| bhoge vivAyavicayo aNusIlade so dukkhaM suhaM ca aNucintadi saMThae hu||6|| jisa kisI prakAra se jinavRddhi hetu apAya vicaya ko dhyAna meM lAte haiN| ve zubha-azubha bhogoM meM vipAka vicaya kA anuzIlana karate haiN| sukha-duHkha rUpa saMsthAna para dRSTi rakhate hue dharma dhyAna karate haiN| 112 :: sammadi sambhavo Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda-sura-guru bhatti savva bhUyANukaMpaM thavaNa-Niyama-dANaM NiMda bhaavaavirttN| maNasi-thira suNANaM paNNa-vaMtANa sNtN| kahida-hida guNANaM dhamma jhANaM ca asthi|| deva, zAstra aura guru kI bhakti, sabhI prANiyoM para karuNA, stavana, niyama, dAna yukta, niMdA bhAva se rahita, mana meM sthira jJAna, prajJAvaMtoM ko zAnta banAnA evaM kathita guNoM ke lie jo hitakArI mAnatA hai, usakA dharmadhyAna hai| suttattha-maggaNa-mahavvada-bhAvaNAe paMcidiyANa samaNaM ca dayaM ca bhUde / mokkhassa magga-samidiM taya guttiM-guttaM dhamme rado hi aNupAlagadhamma jhaannN||8|| sUtrArtha, mArgaNa, mahAvrata, bhAvanA, paMcendriyoM kA zamana, prANiyoM para dayA, mokSa ke mArga, samiti, tIna gupti gupta jo dharma meM rata evaM dharma kA pAlaka hotA hai usakA dharmadhyAna hai| 9 saMsAra-kAraNa-NivAraNa-tapparo jo suddhappa tacca paramattha pgaasnntthe| dakkho have mada-khae tava joga jutto tasseva jhANa paramo adi sukkajhANaM // 7 // saMsAra ke kAraNoM ke nivAraNa meM tatpara jo zuddhAtma tattva, paramArtha ke prakAzanArtha meM dakSa hotA jo madakSaya meM lIna sadA triyoga yukta hotA hai, usakA bhI dhyAna parama zukla dhyAna hotA hai| 10 NivvANabhUmi-suda-cintaNa-appapemmI siddhaMta sAgara-Nimagga-tavo ha kmmii| jo vIdarAga paramesara magga dhammI athithi Airiya sammadi sammadI hu||10|| jo vItarAga paramezvara ke mArga ke dhanI haiM, jo siddhAMta sAgara meM nimagna tapasvI nirvANa bhUmi ke prati zraddhAzIla zrutacintana meM lIna, AtmapremI AcArya sanmatisAgara to vAstava meM sanmati haiN| sammadi sambhavo :: 113 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 A aMga paMcavihacAra care-susIme A Ayarejjadi hu Asivaedi smm| AcAra paMca aNupAlaga-Airijjo gaMbhIra-dhIra-uvaesa-sudesu ratto / A AG pUrvaka jo maryAdA yukta paMcavidha AcAra kA AcaraNa karate, usakA samyak pAlana karate, paMcAcAra parAyaNa hote ve AcArya hote haiN| ve dhIra gaMbhIra evaM zruta upadeza meM rata rahate haiN| 12 paMcamahavvaya gihe paNa-sammigo so meru vva dhIra-acalo gagaNa vva vittN| AcAra sajjadi sadA khidi sejja sUrI AyAra-Ni? tava jutta imo hu saahuu||12|| ve sanmati sAgara, paMca mahAvrata rUpI nilaya meM sthita, paMca samiti pAlaka, meru kI taraha acala, gagana kI taraha vistRta kSitizayana vAle AcAra evaM tapa niSTha sAdhu sadA paMcAcAra kA AcaraNa karate haiN| mathurA cAummAso 13 AyAraNi?-tava-saMjama ANasIlo jaMbUi pAvaNathaliM mahuraM ca ptte| sammedasela adidUra muNaMta-sUrI bAhattare hu cadumAsa ithe kunnedi||13|| acAra niSTha, tapa, saMyama evaM AjJAzIla sUrI sammedazikhara ko dUra jAnate hue 1972 ke caturmAsa ko mathurA meM karate haiN| jaMbU svAmI kI nirmANa sthalI ko prApta hote haiN| 14 so loNa miTTha aNucAgi igaM ca mAsaM mUgapphaliM ca asaNe uvvaas-puvvN| tellaM dahiM ghida-rasaM paricAgi eso pacchA hu duddha asaNaM cdumaas-maasN||14|| 114 :: sammadi sambhavo Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve AcArya zrI lavaNa, mIThA Adi ke tyAgI eka mAha paryaMta mUMgaphalI ko AhAra meM lete haiN| unhoMne taila, dahi kA kramazaH tyAga kiyaa| AhAra meM dUdha lete, vaha bhI isa cAturmAsa meM tyAga kara diyaa| 15 vIrA supAsamadi dikkha idheva jAdi puNNe huvAsacadu TuMDala siidlss| dikkhAmuNissa paDhamo paraNaMda dAI viMse hu sUri paNa-NiNNu smaahi-suuriN15|| vIramati evaM supArzvamati kI dIkSA mathurA meM huii| cAturmAsa samApti ke pazcAt TUMDalA meM zItalasAgara kI prathama muni dIkSA AnaMdapUrvaka huii| bIsaveM varSa meM AcArya pada para pratiSThita AcArya sammedazikhara jI meM 1998 meM samAdhi ko prApta hue| 16 sorIpure milavade siri-saMbhavo vi saMgho phirojaya-pure muNi vinnhu-dikkhaa| kaMtA-Nivedayadi immaradIi phatte pAyacchide du uvavAsa-gaNI kunnedi||16|| saurIpura (mathurAvartI nagara) meM saMbhavasAgara kA milana hotA hai| saMgha phirojAbAda meM muni viSNusAgara kI dIkSA hotI hai| kaMtA devI phatahapura meM vinoda meM imaratI AhAra meM khilAne kA kahatI hai taba AcArya sanmatisAgara vahA~ prAyazcita meM upavAsa kara lete haiN| sammedacAummAso 17 saMkappa-sIlamuNirAya idhaM ca pacchA smmed-ptt-annugmm-crNtmaanne| tesattare caduyamAsa igeva aTe titthassa vaMdaNaya mUMga useva nniirN||17|| AcArya saMkalpazIla the| ve calate-calate yahA~ sammedazikhara jI meM mUMga aura uSNodaka ke sevI 108 tIrthavaMdanA ko 1973 ke cAturmAsa meM mahatva dete haiN| ye gatizIla aneka grAmoM meM vicaraNa karate hue jaba yahA~ Ate, tabhI se| sammadi sambhavo :: 115 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 titthassa vaMdaNa-tavaM kuNa NANa-jhANaM mAdUjayA bhginni-vitttt-sudikkh-bhaavN| NemImadI Niyamae gurutaccalAhaM meNA vi bahiradi saMgha-sadA hu aggii||18|| tIrtha kI vaMdanA, tapa, jJAna evaM dhyAna ko prApta AcArya zrI ke darzanArtha mAtuzrI jayamAlA, bahina viTTo aatii| bahinajI dIkSA ko prApta nemimati niyama se gurujJAna evaM tattvacarcA ko mahatva detI hai| idhara saMgha meM agraNI bramhacAriNI mainAvAI huii| rAMcI cohattareNayara-rAMci racejja potthaM so vaNNajAdi dharamo bhumull-jaadi| attheva akkhi varasallaya-sAhU ege muttAvaroha upacAra bahutta scchii||19|| AcArya zrI kA 1974 kA cAturmAsa rAMcI meM hotaa| yahA~ eka pustaka varNa jAti dharma likhI yahIM para eka sAdhu kI akSi vedanA para zalyakriyA karAnA par3I, para mUtrAvarodha kA upacAra vaidya se karAyA taba ve svasthya hue| 20 NANI guNI igajaNo jala davva-NettU Agacchade hu cdu-sNjh-susutt-paaddhe| haM bhoyaNaM ca kuNaehimi pUya-kiccA dhaNNo tumaM asaNa-puvva-kuNesi pUyaM // 20 // eka jJAnI saMdhyA ke cAra baje svAdhyAya ke samaya jala aura dravya lekara AtA hai| vaha kahatA maiM abhiSeka pUjana karake bhojana [gA taba AcArya zrI ne kahA tuma dhanya ho jo asana ke pUrva pUjA abhiSeka karate ho| kolakattA bhavvAdibhavva-iga-koDiya mANavANaM so kolakatta-NayarI vvsaay-keNdo| 116 :: sammadi sambhavo Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccIsa-vIra-parimutti-mahucchave hu paccattare iga dube cdumaas-vaasN||21|| kolakattA nagarI vyavasAya kA kendra hai| yaha bhavyAtibhavya hai, eka karor3a mAnavoM kA sthala vIra nirvANa 2500 ke mahotsava meM saMlagga thI, taba 1975 evaM 1976 meM yahA~ cAturmAsa varSAvAsa ko prApta hue| 22 assi thale vijaya ajjiga hiMdi bhAsaM puNNaM kidI bhagavadIi mahA hu viire| jAe vimocaNa paraM guru AsIsejjA aNNaM ca cAga kida sammadi smmjhaannN||22|| isa sthala para vijayamati aryikA kI hindI bhASya yukta kRti bhagavatI ArAdhanA pUrNa huii| yahA~ para mahAvIra nirvANa mahotsava para isakA vimocana guru AzISa se hotA hai| yahA~ para AcArya sanmatisAgara anna kA tyAga kara samyak dhyAna kI ora apanI dRSTi karate haiN| 23 eso vi cAga-tava-sAhaNa-jhANa-mUlo paMcArasI hu paricAgi-vade diDhI vi| AdaMki-mANuja-pahe sayalA hu te hu NivvAha-bhatta-asaNaM NayaeMti taM ca // 23 // paMca rasa tyAgI, vrata meM dRr3hi ye AcArya sanmatisAgara anna tyAga ko tapa sAdhanA evaM dhyAna kA mUla mAnate haiN| ve AtaMka sthala para AhArArtha jAte haiM taba AtaMkI manuja ke patha meM ve hI bhakta asana (AhAra vidhi) meM nirvAdha unheM le jAte haiN| 24 appeNa ke vi Na varo bhaya-taMka jutto ede vi mANuja-maNI maNase Na dNddii| pAdesu Namma bhaya-mutta-susaMta svve| AsIsaeMti NayaeMti kivaM ca diTThi // 24 // AtmA se koI bhI acchA yA AtaMkI, bhaya karane vAlA nahIM hotA hai| ye bhI manuSya rUpI maNi (mAnasarovara ke mAnuSa haMsa) mana meM AtaMkI nahIM, tabhI to inake pairoM meM nata suzAnta sabhI nirbhaya bane AzISa lete taba ve AcArya kI kRpA dRSTi ko prApta hote haiN| sammadi sambhavo :: 117 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 paNNI gaNI ruvaga-litta-sadA hu NammI AgacchidUNa hu NaeMti asiirvaad| ego dhaNI vi dhaNi sukkati-sAhasaMca vikkejja lakkha mama khaMDagiri NaejjA // 25 // paNyagaNI (vyApArI) sadA rupae meM lIna namIbhUta yahA~ AkAra zubhAzISa lete, eka dhanI sUkhe dhaniyA kA vyApArI tIsa hajAra ke dhanie ko eka lAkha kI kAmanA kA nivedana krtaa| khaMDagiri-udayagiri kI yAtrA kA vacana dekr| 26 AsIsa-patta-vavasAyi-gado hu tattha lAhaM tigunnnn-annuptt-munnNt-ajj| No dAmi lobhavasado No lahedi mollaM vAe maNe guruvaraM paDio upekkho // 26 // AzISa prApta vyavasAyI pahale tigune lAbha ko prApta hotA, jaise hI yAtrA yA lAbha dene ke prati upekSA karatA vaise hI lobha ke kAraNa use usameM mUlya bhI nahIM milatA hai| 27 lAho jadhA tadha hu loha have hu jassiM koDIi pattaya imo mnn-tos-nntthi| aTThaNhige paramasiddha pahu~ca jhANaM jhANe hu sUdaga maNe Na hu siddhacakkaM // 27 // jahA~ lAbha hai, vahA~ lobha hotA hai| jisameM koTI ke prApti kA mAnasa ho vaha kabhI bhI mana meM saMtoSa nahIM lA sakatA hai| aSTAhinakA ke parva meM siddhacakra prabhu ke dhyAna meM sUtaka A jAe, phira mana meM sUtaka sUtaka ho-taba usakA lAbha nahIM hotA hai| 28 ArAhae siharacaMda maNIsi desaM dejjA jaNANa samae hu asuddhi jaade| kAsAya-sutta visaehi vihiM ca samma kuvvejja je hu paramaM aNulAhaeMti // 28 // paM. zikharacaMda jI (kharakharI vAle) manISi vidvAna the| unhoMne logoM ko 118 :: sammadi sambhavo Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtaka kA aura azuddhi kA upadeza diyA aura yaha bhI kahA jo viSaya kaSAyoM se mukta jana uttama vidhi ko karate haiN| ve parama lAbha ko prApta karate haiN| bIe hu cAumAso assiM pure vidiya cAdayamAsa-jAdo desejja desa aNudesa ahiMsa mulle| sede digaMbara-muNIhi jaNANa savve chAittare bhagiNi-Nemi supaNNa-bhaddo // 29 // 1976 ke cAturmAsa meM kolakattA nagara meM dvitIya kiMtu advitIya cAturmAsa huaa| isameM zvetAmbara evaM digambara munivaroM dvArA ahiMsA-mUlyoM para prakAza DAlA gyaa| isI cAturmAsa meM bhaginI nemimati, prajJasAgara evaM bhadrasAgara bhadra bane (dIkSita hue|) 30 pajjussaNe caramadiNNa igA hu itthI jhANattha jogi purae sida AradiM c| rattimhi majjha diva-dIvajudeNa taM ca daMsedi ve hu khaNa-paccha-adaMsa-bhUdA // 30 // paryuSaNa parva ke aMtima dina eka strI dhyAnastha yogI ke sammukha rAtri ke madhya jalate dIpa yukta AratI ko saMpata dekhatA hai| vaha do minaTa taka dikhatI phira adRza ho jAtI hai| 31 accheraaM paDi Na bhAsadi kiMci sUrI majjhe jaNANa paridasaNa-vAga-guMje cAdussamAsa tava-NiTTha-guNehi jAdo agge caredi guruNo hu anntth-ghtttte||31|| paridarzana karate sabhI logoM ke vacana Azcarya ke prati hote, para AcArya sanmatisAgara kucha bhI nahIM bolte| cAturmAsa tapAdi guNoM se sampanna ho jaataa| gamana karate guru ke sammukha anartha ghaTa jAtA hai| sammadi sambhavo :: 119 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Arakkhi-rakkha guNajutta iNaM Na jANe sAhUNa No pulisa ThANa-vasejja maanne| tesiM ca rakkhaNa-gadA muNi saMgha-agge yAtA hu yAtakara majjha-suvAhaNaM ca // 32 // __ ArakSI kA kArya rakSA hai, ve rakSA guNa ko jAnate hue anajAna rhte| sAdhuoM ko pulisa sthAna para nahIM le jAyA jAtA, phira bhI le gaye to mAna rahita unheM rakSaNa diyA jAtA hai| Age yAtAyAta vAhana roka liyA jAtA hai| kaDage pavAso 33 puvve suNeti viNNANu sahAi bhUdA sNpttraay-jhunniduur-sunnNt-svve| saMgho gadI vi kaDage udae hu khaMDe pattedi khAravila ThAvida gujjha-hatthiM // 33 // jo adhikArI pUrva meM kucha nahIM suna rahe the, ve hI saMpatarAya kI dUrabhASa dhvani suna kucha nahIM bolte| saMgha khaMDagiri udayagiri kaTaka pAra karate hue khAravela rAjA dvArA sthApita hAthI guphA ko prApta hotA hai| 34 tesiM jiNANa paDibiMbagaNANa vaMde Agacchade hu kaDage tava jhaann-liinne| attheva baMhayari-rogagaso hu jAdi vAluM jalaM saha hu tpp-supaann-seyo||34|| kaTaka ke samIpa khaMDagiri-udayagiri kI guphAoM ke jinabiMboM kI vaMdanA karate phira kaTaka meM tapadhyAna meM lIna ho jAte haiN| yahI para eka brahmacArI roga grasta ho jAte, taba unheM garma pAnI evaM vAlukaNa kI ukAlI dI jAtI hai, usase ve svasthya ho jAte haiN| 35 seTThIjaNA aNucarA sayalA hu attha sevAradA paDidiNaM kuNaeMti sevN| saDDANusIla guru saMmuha-AdaraM ca Neejja majja mahu catta-vadaM ca teNaM // 35 // 120 :: sammadi sambhavo Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ zreSThI jana aura unake anucara sevA meM rata hue pratidina sevA karate haiM ve zraddhAzIla guru sammukha Adara yukta madya, madhu Adi kA tyAga karane kA saMkalpa unase lete haiN| 36 devo kumAra-pura-Araya-sattha-ThANaM jAlAi mAliNi-pahu~ jiNa cNd-dNsN| biMbANa daMsaNa-vihi-kuNae hu savve dikkhejja Agama-supaNNa-muNissa atth|| devakumAra-bAbU kA ArA sthita sarasvatI bhavana (zAstra sadana) jvAlA mAlinI, prabhucaMda ke darzana evaM anya jinabiMboM kI darzana vidhi ko sabhI karate haiN| yahIM para AgamasAgara aura prajJasAgara muni kI dIkSA huI kii| 37 vAlA visAma gada rAma have husaMtI dikkhaM ca paccha aNulehaNa sllihnnnnN| pattA imA vihi saheva sudhamma NiTThA caMdAsirIi aNudANa guNINa sohe||37|| bAlA vizrAma meM rAma suMdarI zAntimati huii| ve dIkSA ke pazcAt vidhipUrvaka sallekhanA ko prApta huI candrAbAI ke Azrama kI yaha zAntimati zAnti ko prApta huI so ThIka hai guNiyoM kI zobhA aisI hI mahAn AtmAoM se hotI hai| DAkU vi dANI 38 pAsaM supAsa NayariM siricaMda siMha vArANasiM muNivaro vi aujjh-gaam| sIde pakaMpa aNubhUsa judo hi saMgho DAkUhi seva-guru dANa-igo hu ruppaM // 38 // pArzva evaM supArzva kI nagarI caMdrapurI evaM siMhapurI, vArANasI ke darzanakara saMgha ayodhyA ke eka grAma meM zIta meM kAMpate hue bhUse se AcchAdita huaa| vahA~ para DAkUoM dvArA sevA kI gayI aura eka rupayA dekara prasthAna kara gye| sammadi sambhavo :: 121 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titthayarANaM jammabhUmI aujjhA 39 titthesarANa usA jida NaMdaNaM ca hANa NAha sumadIya aNataNAhaM / sAgeda jammathali ramma iNaM ca khettaM baMhI suMdariya cakki - balaM ca rAmaM // 39 // tIrthezvaroM kA kSetra ayodhyA hai| yahA~ RSabha, ajita, abhinaMdana sumati prabhu, anaMta nAtha janma ko prApta hue haiM / yahIM brAmhI suMdarI kalAvida hotI haiM aura rAma ne yahI maryAdA sthApita kii| bharata kA rAjataMtra cakravartI panA yahIM thA / 40 tatto vihAragada saMgha - igeva suNNaM ThANaM ca patta tadha vicchugaye hu vicchU / jhANa- sUri- duha diNNa Na AgadA vi / pacchA careMti virameMti Nie hu jhANe // 40 // vahA~ se vihAra kara saMgha eka zUnya sthAna ko prApta huA / jahA~ vicchU hI vicchU the| ve dhyAna yukta sUri ke dhyAna meM vighna nahIM DAlate / ve zIghra apane sthAna ko prApta ho jAte haiM / kuTThagado Agadassa 41 jhANattha sUri tavase adilINa jAdo tattheva kuTTimaNuo gurupaadmuule| Agacchade hu jalaThANa-luluMThajAe sAdaM disaNamedi guruM ca pAde // 41 // jidhara dhyAnastha sUri tapa meM lIna the, udhara eka kuSTharogI manuSya gurupAda mUla meM A jAtA hai| vaha unake zarIra zuddhi ke sthAna para loTa jAtA usase use sAtA prApta hotI hai| vaha guru ke pairoM ko namana karatA hai / 42 je sAvagA parisurNeti susaDDhajuttA puNNappatAva- tava satti-guNaM psNse| 122 :: sammadi sambhavo Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArAibaMki cadumAsa-idhaM kuNedi sommo hu sUri-tava sammadi dedi puNNaM // 42 // jitane bhI zrAvaka-zrAvikAe~ sunatI veM sabhI zraddhAzIla ho jAte haiN| ve unakA puNya pratApa, tapa zakti aura guNoM kI prazaMsA karate haiN| yahA~ para prathama cAturmAsa ke zrAvaka bArAbaMkI ke loga cAturmAsa kA nivedana karate haiN| unase AcArya zrI puNya karo aisA kaha dete haiN| iTAvA 43 gAmAdu gAma-lakhu-kANapuraM ca pacchA jeNANa saDDaNayariM ca ittaav-khettN| sAsattare hu cadumAsa-idhaM kuNedi attheva suddajala cAgijaNA vi nntthi||43|| saMgha grAmAnugrAma vicaraNa karatA huA lakhanaU, kAnapura Adi ke pazcAt jainoM kI nagarI zraddhAzIla janoM ko iTAvA kSetra 1977 kA cAturmAsa prApta huaa| yahA~ zUdrajala ke tyAgI nahIM the| 44 AhAra-NIra-asaNaM sayalaMca suddhaM cokAvihiM nniym-sNjm-caag-punnnnN| khette caDhuM ca maNujA Niyamejja NegA bhattA vidhammi mahumaMsa abhakkha cAgaM 144 // yahA~ para zuddha AhAra, zuddha jala, caukAvidhi, saMyama, niyama, tyAga Adi kA abhAva thA, use isa ora kiyaa| anekoM loga niyama lete| bhakta banate haiN| vidharmI bhI madhu-mAMsa evaM abhakSa kA tyAga karate haiN| ajjhappa-jogI 45 ajjhappa jogi-samarADa-vibhUsamANo, so AgaraM taha pvaas-givaalireyN| paMceva koDi-muNirAya-thalaM sukhettaM soNAgiri ca suhacaMda pade suvnnnnN||45|| adhyAtma yogI samrATa pada se vibhUSita ho gvAliyara pravAsa pazcAt pAMca sammadi sambhavo :: 123 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karor3a munirAjoM ke sthala siddhakSetra sonAgira ko prApta hue / AcArya zubhacandra ke padoM se yaha kSetra svarNa ko prApta huA thA isalie yaha sonAgiri hai / bhiMDacAummAso 46 soNA NAriyalakuMDa-jhuNiM ca selaM aTTheva satta-cadumAsa pure hu bhiMDe | kuvedi maMgala taveNa sujhANa-puvvaM seTThIjaNehi sihareNa supaNNa-paNNaM // 46 // sonAgira meM nAriyala kuMDa evaM bajane vAle patthara haiN| isake bAda saMgha 1978 ke cAturmAsa ko bhiMDanagara meM karate haiM jo uttama dhyAna aura tapa kI maMgala kAmanA se paM. zikharacaMdra evaM zreSThIjanoM ke sAtha pUrNa hotA hai| Nimmallo Natthi tujhaM 47 sAmAigaM parisamatti - sucintasUrI ciTThejja ega dhaNigo pavadedi taM ca / me geha-coriya-bahulla have asIsaM dAejja patta dhaNa-patta kuNejja dANaM // 47 // sAmAyika parisamApti ke pazcAt cintanazIla sUrI baiThe hI the ki eka dhanI vyakti kahatA mere gRha meM bar3I corI huii| vaha AzISa letA, phira dhana milane ke pazcAt dAna dUMgA aisA kahatA hai / 48 AsIsa- sAhu- suha-sUcaNa - bhAvaNaM ca pattedi cori-dhaNaM Na kuNedi dANaM / sattaM divaMtarapuNo ahicori- jutto No pattajja dhaNa-dhaNNa - sukhiNNa - dehaM // 48 // vaha zubhavacana, sAdhu ke AzISa se corI gaye dhana ko prApta kara letA, para dAna nahIM karatA, usase sAtaveM dina punaH corI ho jAtI hai / taba ati duHkhI dhana-dhAnya ke kSINa hone para hotA hai / 124 :: sammadi sambhavo Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pommAvadIya paDibiMba phuDaM ca muttiM kuvveMti je agha samakkha muNIsa - bhAse / amhe Na paMtha-paDipaMtha-papaNNa bujjhe mANaM kuNe Na avamANa kathaM kuNeha // 49 // yahA~ para padmAvatI ke suramya pratibiMba jo nahIM mAnate ve use maMdira se haTA dete haiN| loga AcArya jI ke pAsa yaha sUcanA dete haiM, taba AcArya zrI paMthavAda se pRthak apane ko rakhate aura samajhAte yadi padmAvatI kA mAna nahIM kara sakate ho to apamAna mata kro| sabhI prajJoM ko mahatva deM / Airiya-rada 50 AyAra - NiTThamuNirAya - muNI vi savve vajja vva vajja-mudue adivacchalattaM / patto hu Airiya so radaNaM susaNNaM pattejja dikkha amidaM risaho pabhAse // 50 // 'vajrAdapi kaThorANi mRdUni kusumAnyapi' yukta AcAra niSTha munirAja evaM munijana usa vAtsalya ko prApta hue jise AcAryaratna se vibhUSita kiyA gayA / yahIM bAmora meM brAhmaNa yuvaka amitazarmA to RSabhasAgara bane / 51 bAlAirijja iNamo paralogagAmI jogiMdasAgara - muNI jaNa - jaNNaNAmI / jajja bAri-samUha- susAgadaM ca pacchA dulArapurae vi pavajja buddhI // 51 // bAlAcArya yogIndra sAgara paraloka gAmI ho gaye (jo RSabhasAgara ke pazcAt isa nAma ko prApta hue| jana mAnasa meM priya / bAmora kA jana samAja svAgata ko jaba prApta huaa| isake pazcAt saMgha lAra (TIkamagar3ha) pahu~cA, jahA~ buddhisAgara kSullaka bane / baDagAmAdu doNagirI 52 gahu gapura gAma caraMta saMgho gAme baDe didhasANa taDe Thido jo / sammadi sambhavo :: 125 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacchillabhAgagiri-doNa muNiMda siddhaM NivvANa patta-sayalANa Namotthu kuvvaM // 2 // saMgha aneka grAma, nagara Adi meM vicaraNa karatA huA bar3A gAMva aayaa| yaha grAma dhasAna nadI ke taTa para sthita hai| yahA~ ke pazcimabhAga meM sthita droNagiri hai| jahA~ gurudattAdi siddha sthAna ko prApta hue vahA~ sabhI namostu ke lie tatpara hue| pariNivedaNaM 53 dattAdi siddha-guruNo siri-siddhakhettaM gacchedi so malaharaM ca dayA hu siNdhuu| AhAra-sammacariyaM Na hu pattaedi tatthe pavAsa-visa-diNNa-apuvva jaadi||3|| gurudattAdi ke zrI siddhakSetra droNagiri ke darzana karake saMgha malaharA kI ora gatizIla ho jAtA hai taba dayAsindhu kahate yahA~ AhAracaryA nahIM ho sakegI, jabaki yaha saMgha malaharA (bar3A malaharA) AyA vahA~ para bIsa dina kA apUrva prabAsa hotA hai| 54 etthaM ca kuMDalapurassa suicchamANo saMgho caredi hirae bgsaah-khette| ego jaNo samayasAra judo hu pAde pAdattatANa-cari gacchadi etth-agge||54|| saMgha kuMDalapura kI icchA vAlA hIrApura (samIpa hI tigoDA) se bakasvAhA pahu~catA hai| yahA~ eka vyakti samayasAra yukta pairoM meM jUte dhAraNa kara cala rahA thA Age hI aage| 55 gAmaM bagassaha jaNANa pabohaejjA kiM deva-dasaNa guruM karasattha paade| pAdattatANa aNudhAri kuNejja daMsaM mokkhe visuddhi-padha-NANa-avassa hojjaa||55|| AcArya sanmatisAgara bakasvAhA vAsI janoM ke lie samajhAte haiM ki mokSa meM vizuddhi patha parama Avazyaka hotA hai| kyA devadarzana yA gurudarzana pairoM meM jUte pahane kie jA sakate haiM? phira hAtha meM jinavANI kA zAstra usameM bhI vyakti jUte pahane cale kyA ucita hai? 126 :: sammadi sambhavo Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damohakhette paveso gehaM jiNaM ca aNugAmi damoha khettaM ego jaNo vi igbaal-crNt-agge| saMghaM ca catta carade hu palAyabhUdo egA gihI hu jiNamaMdira saMga aggii||56|| damoha kSetra ke jinAlaya kI ora anugAmI saMgha ko eka vyakti (vRddha vyakti) aura eka bAlaka chor3akara yahA~ se dUra ho jAte haiM, taba eka gRhiNI jina maMdira ke lie agraNI hotI haiN| 57 satthe vae pavayaNe radaNaM kuNedi suNNejja sAvagagaNANa muNIsa tumhe| jANedi taM muNivaraM ca aNANajutto pujjA ime hutuha pUjaga kiM munnehi||57|| zAstra pravajana sabhA meM eka vyakti ratnakaraNDa zrAvakAcAra rakhatA aura kahatA bho munISa! hama logoM ke lie ise sunaao| vaha una munivara ko ajJAna yukta samajhAtA hai| isa para AcAryazrI ne kahA-muni pUjya haiM aura Apa sabhI pUjaka ho| kyA samajheM? jabalapura-vAso 58 pujjANa sAhumaNujANa suseva bhAvo esiMca mANa-bahumANajaNANa ditttthii| gehe samAgadasiriMNa hu dehi tumhe jAbAli komalasirI suphalaM pvaasN||8|| ye pUjya haiM, pUjya sAdhuoM kI samyaka mAna ho, isake prati mAna bahumAna kI dRSTi ho| gRha meM samAgata ko zrI nahIM de sakate ho to zrI phala (bahumAna kA nivedana) to pradAna krte| idhara jAbAli-jabalapura ke seTha-varSAvAsa ke lie zrI phala car3hAte haiN| sammadi sambhavo :: 127 . Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 so lADagaMja-parikhetta - sumaMdire hu egaMtaraM ca tava Navvasae hu kijje / pajjUsa mhi dasavAsa - aNega- sAhU kuvveMti sAvaga - susAviga - baMhacArI // 59 // saMgha lArDagaMja maMdira parisara meM sthita huA / yahA~ ekAntara 1979 meM prAraMbha kie / paryUSaNa meM AcArya zrI evaM anya aneka sAdhu, zrAvaka, zrAvikAe~ tathA brahmacArI daza upavAsa karate haiM / 60 elakka khullaga - subodha - paboha - dikkhA saMghe ravI vi ravisAgara khullagaM ca / patrtteti mANusa - maNA vavahAra - NicchaM vAde Na sAra - samayaM jiNavANi - rUvaM 160 // yahA~ ailaka subodha prabodhasAgara bane / saMgha meM ravisAgara kSullaka pada ko prApta hote haiN| mAnuSa mana vyavahAra aura nizcaya ke vAda vivAda meM na jAkara samaya ke sAra jinavANI ke rahasya ko samajhane lagate haiM / 61 saMgho visAla tava saMjama - sIla sutto sammaM ca pUjaNa vihiM bahumANasANaM / leheNa taM ca haNumANa taDAgabhAge kijjejja saDDU bahu saMta pahAvaNAe // 61 // saMgha vizAla, usameM tapa, saMyama evaM zIla yuktabhAva bhI vizAla thA / yahA~ samyak pUjana vidhi vidhAna ko anekoM janoM ne mAna diyA jisase use hanumAna tAla ke bhAga meM sthita maMdira meM zraddhA ke sAtha zAnta pUrNa evaM prabhAvanA se pUrNa huA / 62 cAritta - NiTTha-caraNesu pasaNNa - bhUdA seTThIjaNA sayala - sAvaga - saavigaao| cAritta cakkavaradiM ca uvAhidANaM kuvveMti uccajaya - ghosa pavAda - puvvaM // 62 // caritra niSTha AcArya sanmatisAgara ke caraNoM meM prasannabhUta zreSThIjana, sakala zrAvaka-zrAvikAe~ jabalapura meM ' cAritracakravartI' upAdhi uccajaya ghoSa pUrvaka dete haiN| 128 :: sammadi sambhavo Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahAvI saMkappo 63 tatthe paNAgara-sihora-bahorivaMdaM cittaM ikassagajiNaM phusNtimuii| jattheva vAkalapure paripatta saMgho ego vidI paDimadhArI jaNo pavutte // 63 // yahA~ se panAgara, sihorA evaM bahorIbanda ko prApta hue AcArya saMgha cittAkarSaka prabhuzAnti kI mudrA ke darzana karate haiN| yahA~ se vAkala jAtA hai saMgha, taba eka vratI pratimAdhArI vyakti kahatA hai| 64 haMNo gihejja paDimaM jala-iccharattI vAse hu vAsa-uvavAsa kidA hu maadaa| AhAra viggha rahido jadi jAiejja cattemi NIra rayaNIi tadeva ajja // 64 // maiM rAtri meM jala lie binA nahIM raha sakatA thA, isalie pratimA nahIM lI, mAtA jo ke upavAsa para upavAsa ho gaye taba maiMne saMkalpa kiyA yadi mAtAjI ke AhAra nirvighna ho gaye to meM rAtri meM jala nahIM luuNgaa| AhAra nirvighra hue| maiM bhI dRr3ha pratijJa huaa| bhatti-pahAvo 65 ArAhaejja pahusiddhaguNANa bhattiM dAlidda khINa sayameva bhave hue loe| sohagga maMgala NihIi supatta-ajja seTThANi cAga mahilAu seTa dANaM // 65 // siddhacaka kI ArAdhanA aura unake guNoM kI bhakti daridra hone para bhI loka meM bahuta kucha de detii| seThANI ke tyAga se saubhAgya ke maMgala sUtra ke sUtra khoI huI anya nidhi bhI prApta ho gyii| yaha mahilAoM kA Adarza uttamadAna kI ora le jAtA hai| 66 bAkallae maha-mahA duva dikkha jAdi kATaNi ucchava dive paumo jgnnnne| sammadi sambhavo :: 129 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTThI susAvaga-gaNA bahugAma gAmI mAhiMda NANa mahadikkha pamANi savve // 66 // bAkala kI do dIkSAe~ mahAnasAgara aura sAdhanasAgara kSullaka ke rUpa meM huii| kaTanI meM AcArya sanmatisAgara cAritracakravartI kA 41vAM (ikatAlIsavA~) janma utsava manAyA gyaa| isameM paM padmakumAra, paM jaganmohanalAla evaM jamunAprasAda jI the| yahIM para mahendrasAgara muni bane aura kSullikA jJAnamati bhI kSullikA bnii| zreSThIjana, aneka gAMvoM ke zrAvaka jana evaM zrAvikAe~ isakI sAkSI bne| 67 egA Na chatta aNusAsida saMti NegA jAejja vaccha araviMda sudikkha nnNde| luMcedi kesa uvavAsa saheva rohe puNNe hu khullaga-gado carae pmaanne||67|| kaTanI ke zAntiniketana vidyAlaya ke chAtra eka nahIM, aneka anuzAsita hote haiN| araviMda vAtsalyamUrti AcAryazrI ke vatsa bne| dIkSA se AnaMdita hote haiM, virodha meM bhI araviMda dRr3ha kezoM kA prathama dIkSA se pUrva kezaloMca karate, upavAsa rkhte| ve kSullaka pUrNasAgara banate aura apanI caryA meM pramANita hote haiN| 68 kappUra kappuragado jadha-rakkha-Namma dhaNNo tumaM taNaya jamma phlppdaaiN| kuvvejja tassa visaNAdu vimutta sAhu~ pAvaM viNA Nahi lihemi pamANa kiNci||68|| kapUracaMdra (araviMda ke pitAzrI) ke pairoM meM jaise hI ArakSI (sipAhI) nata hotA hai, vaise hI kapUra kA kapUra ur3a jaataa| vaha sipAhI kahatA isakA kyA aparAdha hai, vyasanoM se mukta putra yadi sAdhu banatA hai to Apa dhanya kahe jaaoge| Apa uttama putra ke janma dAtA khlaaoge| isalie maiM riporTa nahIM likhatA huuN| 69 AhAra hedudiva saMga muNIsa jAde taM aMtarAya darisaM kuNa aNtraayN| buDDArado akalae guru raNNa-majjhe mAhissa daMDi NavakAra sare hu sNto||69|| kSullaka pUrNasAgara (pUrvanAma araviMda)AcArya zrI ke sAtha AhArArtha jAte haiN| 130 :: sammadi sambhavo Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarAya unheM dikhAkara aMtarAya vidhi karate haiN| saMgha buDhAra se akalatarA ke jaMgala ke bIca meM AtA hai| vahA~ para bhaiMsA uchalane lagatA jaba AcArya zrI kahate-navakAra mantra smaraNa kro| aisA karate hI vaha zAnta ho gyaa| 70 so bheda viNhU-guru-dosa-guNaM ca jhattI saMkappasIla-NavakAra sumNt-mNtN| maNNejja paMca-pada-mulla-aNaMta dAI Nemippahu~ akalae kahaedi pujjo||7|| ve vAstava meM bhedavijJAnI the, ve guNa-doSa zIghra vyakta kara dete the| ve saMkalpazIla navakAra mantra kI mantrazakti ko mAnane vAle pA~coM padoM ko mUlyavAna evaM anantaphaladAI bhI pramANita krte| akalatarA meM nemiprabhu ko prathak rakhe hue doSayukta mAnane vAloM ke lie nirdoSa evaM pUjanayogya hai| aisA bhI sambodhita karate haiN| 11 kiMciM ca paccha-vihi-puvva-suvedi-majjhe saMciTThade hu tadha mANuja dhnnnn-dhnnnnaa| jAeMti suTu-paramAdu dhaNAdu dhaNNaM dosA maNe vi mnni-kNcy-kNcnnmmi||1|| kucha samaya pazcAta una nemi prabhu kI pratimA ko vedikA ke madhya vidhi vidhAna sahita rakhavA diyA jAtA hai| logoM kI paramazraddhA unheM dhanadhAnyapUrNa banA detI hai| jo usa pratimA kI vAstavikatA kA anubhava karate haiN| dhanya haiM ve dhanya haiM, jo doSa utpanna krte| maNi, svarNa Adi ko bhI kA~ca kI taraha banavA dete haiN| 72 samala-vada-vihANA tAvamUle paviTThA muNivara-tavaseNA mukkha-maggaM pruuve| dharida dhara-suNANaM sattha sajjhAya sutte kadhiya jiNa pamANaM bhAsade saavgaannN||72|| ve sabhI muni, munivara vrata vidhAna se (niyama se) tapa meM pratiSTha tapa kI senA (tapasviyoM ke yoddhA) munimArga kI mukhyataH kA nirUpaNa karate haiM ve zAstra svAdhyAya ke sUtra meM saMlagna jJAna ko mahatva dete haiN| ve jinakathita pramANa ko zrAvakoM ke lie samajhAte haiN| // iti sattama sammadi smtto|| sammadi sambhavo :: 131 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThama-sammadI dugga cAummAso 1980 apuvva pahAvI duggo vi NAmI kiM raNNa gAma-pura-sIdaya-uNha khetto tAvaM tave idha muNeti ayss-taavo| bhUgabbha-chiNNa-bahukhiNNa-jaNesumajjhe dugge pvaas-cdumaas-apuvv-shNde||1|| tapasviyoM ke lie kyA araNya, kyA gAMva, kyA zIta yA kyA uSNa sabhI eka se hote haiN| phira yahA~ ayaskatApa yaMtra (loha tApa yaMtra) tApa para tapAte haiM aisA sabhI mAnate haiN| yahA~ bhUgarbha ko chinna-bhinna karane vAle logoM ke madhya meM durga pravAsa kA cAturmAsa apUrva AnaMda ko utpanna karatA hai| assIi uNha-thala-Nagga-muNIsa-saMgho mehakkivA ki annukuul-tvpphaavo| bhAsejjade hu jaNa acchari saDa-sammA khagge hu sutta uvaesaya puNNa khullo||2|| san 1980 meM jaba sthala uSNa thA, taba munIza kA saMgha meghoM kI kRpA se bhI tapana meM anukUla vAtAvaraNa pA letA thaa| jahA~ saccI zraddhA hai to loga Azcarya pUrNa kathana kareMge hii| yahI para sUtra upadeza meM pUrNasAgara kSullaka Age Ate haiN| 132 :: sammadi sambhavo Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dugge hu khulliga sudikkha-suditta mANA jAejja cedaNamadI jaya deva dikkhaa| muttAvaliM vada vihiM ca susaMta jAdo agge hu rAyapura paMcakalANa bhuudo||3|| durga meM cetanamati, jayamati evaM devagati kSullikA huii| yahA~ para dIkSA evaM muktAvalI vrata vidhi pUrvaka sampanna hue| isake pazcAt, rAyapura meM paMcakalyANaka bhI sAnaMda pUrvaka sampanna hue| gabbhaM ca jamma tava-NANa-sumokkha-paMcaM tivvA hu uNha-samae tava jhaann-dhmm| cette hu vesaha-samo usiNo muNINaM moNI pasaMta-samayANugae hu dese||4|| paMca kalyANaka garbha, janma, tapa, jJAna aura mokSa ko sampanna krte| vahIM muniyoM ke tapa, dhyAna aura dharma ko ati uSNa samaya meM caitra mAsa meM bhI vaizAkha sama uSNatA maunI banA detii| yahA~ Agama anusAra prazAnta citta dezanA bhI dete haiN| NAgapurassa cAummAso cittaM ca paccha vaisAha khaNe hu saMgho tattaMta-sujja-dhara uNha imo hu svve| vedama-NAgapura-akkhada-sutta paMcaM pacchA hu cAumaha vAsa idheva jaade||5|| caitra ke pazcAt vaizAkha meM saMgha tapta sUrya, uSNadharA para calate hue vidarbha nAgapura meM akSaya tRtIyA evaM zruta paMcamI ko manAtA hai| yahI para cAturmAsa sthApanA hotI hai| seTThIjaNesu parivAra kulesu majhe vAdaM vivaad-md-nnicchy-smm-vaadN| NedUNa dhamma-radaNaM ajidaM muNissa devA aNaMta ajidaM avi ajji dikkhaM // 6 // paravAra maMdira (itavArI paravAra purA) zreSThI parivAra kuloM ke madhya meM vAda sammadi sambhavo :: 133 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAda evaM nizcaya mata kI sAmaMjasya sthApita karake sudharma, rayaNa aura ajita muni hue| devamati, anaMtamati aura ajitamati AryikA dIkSA ko prApta huii| dAhoda-cAummAso vedabbha-paccha-muNisaMgha-padesa-majjhe jo khaMDavAdu baDavANi-pagaccha-raNNe siMho suNAda-risaho bhayabhIda-jAdo sUrINaro huNarasiMha tave virAmaM // 7 // vidarbha ke pazcAt munisaMgha madhya pradeza meM praveza kara jAtA hai jo khaMDavA bar3avAnI kI ora araNya meM vicaraNa karatA hai tabhI siMhanAda hotA, sAmane siMharAja aura nararAja rUpI siMha ke tapa se vaha anyatra calA jAtA hai| 8 ikkAsi-bAsacadu paccha-dahoda-khettaM pattedi saMgha-jiNa-dasaNa-khetta jaadN| do rajja sIma-paDi dAhida-sUri-tAvI so siMha NikkiDida-ve asi-vaas-maaho||8|| 1981 ke cAturmAsa ke pazcAt (bar3avAnI ke pazcAt) saMgha vividha kSetroM ke jina darzana karatA huA dAhoda kSetra ko prApta huaa| yaha dAhoda do rAjya sImA ke kAraNa dAhoda bhI tapasvI sUrI yukta huaa| yahA~ 1982 meM AcArya sanmatisAgara dvArA siMhanikrIDita tapa kiyA cAturmAsa kAla meM hii| AhAra-ega-uvavAsa igo vi ve vi so paMca dassa-uvavAsa-kamAdu khiinnN| jAedi siMhaNikikIDida tAva tAvaM tatto imo taNa-taNa vva hu khINa jAdi // 9 // siMhaniSkrIDita tapa ke tApa karate hue krama se eka AhAra eka upavAsa, eka AhAra do upavAsa Adi ke sAtha pandraha upavAsa ko prApta hue| ye AcArya zrI isI krama se eka AhAra caudaha upavAsa se eka AhAra evaM eka upavAsa kI ora agrasara ho jAte to yaha kSINa zarIrI tRNa kI taraha kSINa zarIra vAle ho jAte haiN| 134 :: sammadi sambhavo Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 assiM ca sAvaga-jaNA adi-kheda-khiNNA bhAseMti vAsa-upavAsa-vihiM Na kuvve| so sUri-maMda-muda hAsa-taNaM ca rAgo kiM kiM kadhe tava-tave bahu daMsi-jAdA 10 // isameM sabhI zrAvaka duHkhI upavAsa vidhi ko Age nahIM karane kA kathana karate taba ye sUrI maMda hAsa pUrvaka kahate tana (zarIra) ke prati rAga kyoM, kyoM hai tapa taap| tapane vAle kI ora samAja darziyoM kI bahulatA ho jAtI hai| 11 so Airijja-siramora-tavIsa-jogI appatthi-godama-muNI sumaNo vi meho| dikkhaM ca patta gurugArava-jutta-savve khiNNA gihI vi kamalA gihctt-mggii||11|| ve AcArya ziromaNi, tapasvI yogI the| gautama, sumana, meghasAgara bhI dIkSA prApta AtmArthI bne| ye sabhI guru ke gaurava the| eka khinna gRhiNI kamalAbAI (tIna lar3ake tIna lar3akiyoM kI mAtuzrI) kSullikA dIkSA le letI hai| 12 gehI jaNo divara-savva-surakkhaNaM ca AsIsa-jutta-maraNaM kuNaedi tesiN| so dhammaNi?-muNibhatta-subhagga-bhaggaM maNNedi teNa prikaarnn-svv-ittttho||12|| kamalAbAI kA devara gRhI thA, vaha pUrNa parivAra ke rakSaNa bhAva kA AzISa letA hai dAhoda meN| vaha dharmaniSTha, munibhakta apane ko bhAgyazAlI mAnatA hai| usa kAraNa se usake yahA~ sabhI iSTa hotA hai| 13 dAhodae muNivaro gihaedi bhuMjaM vaaviis-dinnnncdumaas-sujhaann-liinno| so saMtarAmapura-pIDhaya NAma gAmaM tattheva dikkha-caraNassa klaann-kaale||13|| dAhoda ke cAturmAsa meM munivara (144 dina meM) mAtra bAvIsa dina (22 dina) AhAra lete haiN| ve dhyAna meM lIna saMtarAmapura ke pazcAt pITha nAmaka gA~va aate| vahA~ sammadi sambhavo :: 135 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca kalyANaka ke samaya caraNasAgara kSullaka dIkSA ko prApta hote haiN| udayapura pavAso 14 mANassa-thaMbha-pahu bAhubalissa bhattI aasmm-tthaanny-asog-sukhett-pNce| kallANagaM ca kuNidUNa daejja dikkhaM khullaggago hu gunnsaayr-kher-gjjN||14|| azoka nagara (udayapura (rAja) meM bhaktibhAva yukta mAnastaMbha aura bAhubalI kI pratimA kA paMcakalyANaka huaa| yahIM kalyANaka karake kSullaka dIkSA dI jAtI hai| ve guNasAgara kSullaka hue aura kheravAr3A meM gajendrasAgara muni bne| DUMgarapura 15 mAhucchavA hu mahadhamma pabhAvaNAe NAgapphaNiM ca pahupAsa sudaMsaNaM c| pacchA sa DUMgaraya gAma-suDUMgaramhi terAsi-vAsa cadumAsa-tavaM tvejjaa15|| mahatI prabhAvanA ke sAtha nAgaphaNI pArzvanAtha ke darzana kie, isake pazcAt ati utsava yukta 1983 kA caturmAsa vaha DUMgaroM ke DUMgarapura meM kiyaa| 16 raTThora-gAma sadabhAvaNa-dikkha dikkhA ajjI hu daMsaNamadI khula nnaann-tpyo| solaMbare hapaNa-kallaNa-NIra-gehe jAejja ucchv-mhucchv-smm-smmo||16|| raThor3A grAma meM AryikA darzanamati, kSullaka jJAnasAgara evaM tapasAgara dIkSA yukta sadbhAvanA kA paricaya dete haiN| salUmbara ke jalamaMdira meM paMcakalyANa kA utsava ati AnaMdapUrvaka saMpanna huaa| 136 :: sammadi sambhavo Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lohAriyA cAdummAso 17 corAsie harasa - jutta-luhAriyAe sAhassa - NAma- iga ve uvavAsa-1 - puvvaM / Nijjalla-pajjusaNa- vAsa-kiejja pacchA jammaM tihiM ca aNugAma caraMta vAmiM // 17 // san 1984 kA cAturmAsa luhAriyA meM prasannatA pUrvaka huA / yahA~ sahastra nAma tapa meM ekAntara-belAntara yukta paryUSaNa parva ke daza- divasa nirjala hI upavAsa kie| yahIM para mAgha zuklA saptamI para AcArya zrI kI janma jayantI manAI gayI / isake pazcAt saMgha grAmAnugrAmI hotA huA vAmaniyA ko prApta huA / pArasolA cAummAso 18 attheva sammadi-gaNI vada- vAsa-u -jutto sAhU jo sarala ajjiga-dikkha-dikkhaM kallANa- pArasula - gAma ya pAsa- bAhU sAhuNNa sammadi hiM suda- sAhaNAe // 18 // san 1985 meM pArasolA grAma pArzvaprabhu evaM bAhubalI jina paMca- kalyANaka yukta to huA hii| yahA~ sahasranAma vrata evaM ekAntara Adi tapa bhI cale / AcArya sanmatisAgara to sanmati ke sAgara the tabhI to yahA~ sAdhuoM kI sAdhanA ke lie sanmati - bhavana banAyA gayA / 19 muMgANa - gAma - vimalassa sumela mello jAjja so vi NaravAli idhe jayassa / sallehaNaM samasamAhi kido patAvaM cAuvva mAha chaha mAsi - vihIi puNNo // 19 // muMgANA grAma meM AcArya vimalasAgara evaM AcArya sanmatisAgara kA milana (12 varSa pazcAt) huA / naravAlI meM gautamasAgara jI kI samyaka samAdhi sallekhanA pUrvaka huii| phira yaha saMgha san 1986 meM pratApagar3ha meM vidhi sahita cAturmAsa pUrNa karatA hai / sammadi sambhavo :: 137 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 attheva jAdi caraNassa samAhi-sammo saMtIi sNt-gunnsaayr-smm-sNtii| bAmottare vihi-vihANa-suvedigAe kallANage hu kusale gnnipusspdNto||20|| caraNasAgara evaM guNasAgara kI samAdhi pratApagar3ha meM zAntipUrvaka saMtoM ke sAnnidhya meM huii| bAmottara zAMtinAtha meM vidhi vidhAna sahita vedI pratiSThA huii| phira kuzalagar3ha kA paMca kalyANaka huaa| jahA~ AcArya puSpadaMtasAgara bhI Ae the| 21 sammADa-kesariya-khetta-pakhetta-pucchA so maMdasora-Nayare vi gjiNd-lehN| NANammadiM ca samahiM kuNaejja sNgho| pattedi so udaya vAsa-caduM ca hedu||21|| yaha saMgha maMdasaura nagara ke bAda kesariyA Adi kSetroM meM vicaraNa karatA jaba udayapura aayaa| maMdasaura meM gajendrasAgara evaM AryikA jJAnamati kI samAdhi hotI hai| phira saMgha udayapura meM cAturmAsa hetu padhAratA hai| 22 sattAsi-vAsa cadumAsa sahAsa puNNo paTTatthalI guruvarassa ya puNNasAlI aNNe muNIvara guNI gahaejja NANaM kIrejja ghora tava sammadi sUri settttho||22|| sana 1987 ko udayapura caturmAsa mahatva pUrNa huaa| yaha puNyabhAgI nagarI guruvara kI paTTa padotsava dharmasthalI bhI hai| yahA~ sUrizreSTha sanmati ghora tapa karate haiN| anya munivara vizeSa jJAnAbhyAsa karate haiN| 23 TAkAiTraeNka Nayarassa hu sAvagassa dikkhA havedi igabaMha muNissa smmaa| savvaNhu-siddhamuNi jAdu-suNANa-suttaM saMgho pagacchadi hu bhiMDara-gAma gAme // 23 // udayapura meM TAkATUMkA (gujarAta) ke eka zrAvaka evaM eka brahmacArI kI dIkSA hotI hai| ve sarvajJasAgara evaM siddhAntasAgara muni sUtra jJAna kI ora pravRta hote haiN| 138 :: sammadi sambhavo Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcAt saMgha bhiNDara-grAma ko prApta huaa| 24 ajjI-visuddha-madi-gANitayaNhu vatthu sakkidda pAiya sugaMtha vidnnhu-stthN| paNNA gurussa guruNI vi asIsa-juttA sA NaMdaNe dhariyavAda samAhi pattaM // 24 // AryikA vizuddhamati jI gaNita, vAstuvida saMskRta-prAkRta ke zAstra siddhAnta kI jJAtA thiiN| ve bhiMDara meM thI taba sanmatisAgara kA AzISa yukta naMdanavana dhariyAvAda meM samAdhi ko prApta huii| 25 so vaMsavADa-Nayare kuNade tavaM ca egaMtaraM ajiya devamadIi leho| sAluMbare havadi dikkha-sivo hu NAmo siddho vi sAhu sudasAhaga sAhaNo hu||25|| AcArya zrI vAMsavAr3A nagara meM ekAntara tapa karate haiN| yahA~ hI ajitamati evaM devamati AryikA sallekhanA pUrvaka samAdhi ko prApta huiiN| salUmbara meM zivasAgara evaM siddhasAgara dIkSita hue| yahA~ ve zrutasAdhaka bane rhe| 26 aTThAsijaNNavari paccisa-sAvalAe sovaNNago jaya-jayaMti mahacchavo vi| so mutti-NAyaga-gaNI vi siromaNI vi so obarIi sumadiM sumadiM lahejjA // 26 // san 1988 janavarI 25 ke dina (mAgha-zuklA saptamI) muktipatha nAyaka saMta ziromaNi'upAdhi se bhUSita svarNa jayantI mahotsava sAvalA ke zrAvakoM ke dvArA manAyA jAtA hai| yahA~ se obarI meM (sogagar3ha paMthI) eka zrAvaka sumati sAgara bana sumati ko prApta hotA hai| sAgavAr3A cAturmAsa 27 momukkhu mokkhapaha gAmi-taNassa rAgI No jAyade parama-appa-visuddha bhaavii| sammadi sambhavo :: 139 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DecA su tittha suvihissa muNI hu dikkhA pattejja sAgavaDa-cAu-vasejja sNgho||27|| mumukSu mokSapathagAmI zarIra kA rAgI nahIM hotA hai, vaha parama AtmavizuddhabhAvI hotA hai| saMgha DecA tIrtha phuNcaa| yahA~ suvidhisAgara kI muni dIkSA huii| saMgha yahA~ se sAgavAr3A cAturmAsa hetu phuNcaa| 28 sajjhAya-sIla-muNi-maMDala-sAgavADe muulaaicaar-sud-muul-pddhNt-tccN| so aMtarAya kaNa-kaMkara-aMtarAyaM pattejja Agama-khu cakkhu susaahu-suttN||28|| saMgha svAdhyAya zIla sAgavAr3A meM mUlAcAra ke mUla pATha par3hate-cintana karate tattva ko taba pAte kaMkara bhI aMtarAya kA kAraNa bntaa| ve Agama cakkhu susAhu sUtra ko AdhAra banAte haiN| kaMkara Ane para aMtarAya kA pATha sIkhate haiN| 29 sIlassa NANamuNi-samma-samAhi-attha jAejja pADavapure vihi jmm-jmm| dAhodae samahi mehamuNissa hodi bhilloDae puNa hu obri-smmhiie||29|| zIlasAgara evaM jJAnasAgara kI yahIM samAdhi huii| pADavA meM guruvara kI janma jayantI manAI gyii| dAhoda meM dIkSita meghasAgara kI samAdhi bhI hotI hai| pADavA se saMgha bhilor3A pahu~cA vahA~ obarI meM sumatisAgara kI samyaksamAdhi hotI hai| dAhodae paMcakallANago 30 kallANago hu maha ucchava-sAvagesuM dikkhappasaMga-sama-sAhu-sudo vi khullo| khulligga-dikkha-suha-jAda-susammapaNNe gujjera guMjadi dharA bahubhatti puNNA // 30 // gurjara kI dharA kA grAma dAhoda zrAvakoM meM kalyANaka mahotsava jAgRta karatA hai yahA~ para samarpaNasAgara kI muni dIkSA, zrutasAgara kI kSullaka dIkSA aura zubhamati kI kSullikA dIkSA bahubhakti pUrNa hotI hai| 140 :: sammadi sambhavo Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdora cAummAso 31 dAhoda-paccha-aNugAma bhavaMta-saMgho iNdor-khett-gd-saagd-bhvv-ruuve| bAlAirijja-Navae saha bhatti juttA AsapphilAla-guruNo saraNe smaahiN||31|| dAhoda ke pazcAt saMgha grAmAnugrAma vicaraNa karatA huA iMdaura AyA jahA~ bhavya rUpa meM svAgata huaa| san 1990 meM bAlAcArya yogIndrasAgara bhI the, jahA~ bhakti hI bhakti thii| yahA~ ke zreSThI azarphIlAla gurucaraNa meM samAdhi ko prApta hue| 32 saccaM iNaM guruvaro gurudANa-aggI dhammIjaNANa annuperg-smm-daannii| dikkhAdi-dANa-samae ya samAhi-kAle seTThINa sAvagajaNANa gihINa ANI // 32 // guruvara gurudAna meM agraNI the yaha satya hai| ve dharmIjanoM, zreSThIjanoM, zrAvakajanoM evaM kuTuMbIjanoM kI AjJA pUrvaka dIkSA yA samAdhi ko sampanna karAte the| 33 assiMca AdimuNavassa visesa-soho jAejja gaMga-abhayo vi hajAri nnaahii| so akka mAdusuda-siddhaya-pADile hu goDA sivo paDuvaro blbuddhi-jutto||33|| isa cAturmAsa meM AcArya AdisAgara (aMkalIkara) para vizeSa jAnakArI prApta huI abhaya gaMgavAla, hajArIlAla doSI evaM nAbhirAya hegar3e isameM agraNI hue| ve akkA mAtuzrI ke suta siddhagauDA pATila ke lAla zivagor3A ati bala buddhi yukta the| 34 so kajja-sIla-jaNagassa ya miccu jAde mAtuM ca bhajjaNiya-miccugadaM ca pcchaa| saMsAra-sAgara-viratta-bhaDArageNaM, so khullago havadi aadi-susaahnnaae||34|| ve zivagaur3A apane kArya zIla pitA, mAtA evaM bhAryA kI mRtyu ke pazcAt sammadi sambhavo :: 141 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra sAgara se virakta ho gaye unakI bhaTTAraka nAMdiNI se dIkSA hotI hai| ve kSullaka AdisAgara sAdhanA meM lIna ho gye| 35 elakkabhUda-muNi-mUlaya-uttarANaM so terahamhi munni-dikkhy-kuNthlmhi| sUriM padaM ca muNikuMjara-jutta-eso paNNArahe hu jayasiMha puramhi tAvaM // 35 // ye ailaka hue taba mUlottara guNoM ke pAlaka bne| kaMthalagiri meM 1913 meM mani diikssaa| 1915 meM jayasiMhapura meM vizeSa tapa yukta ina munizrI ko sUri pada (AcArya pada) diyA gyaa| ve munikuMjara upAdhi se suzobhita hue| 36 guMphamhi vAsa-uvavAsa vadI hi sUrI kittiM mahAmuNivaraM muNi suuri-bhaarN| dAdUNa gacchadi samAhi-saraNNa-saggaM sajjhAya-sIla-siri-sammadi-sAyaro vi||36|| ve guphA meM nivAsa karate, upavAsa vrata Adi yukta ve sUrI mahAvIrakIrti ko AcArya pada (1944) meM saupakara samAdhi ko prApta hote haiM unake ziSya svAdhyAya zIla the, ve sabhI evaM AcArya sanmatisAgara bhI svAdhyAya meM rata rahate the| 37 saMghe hu sissa-bahu-ajjhayaNaM ca juttaM suttaM paDhedi suvidhiM aNucintaNaM c| sohagga-sAviga-judI paDimA hu dhArI asseva ginnh-annusaasid-somm-siilaa||37|| saMgha meM aneka ziSya the AcArya sanmatisAgara ke| ve adhyayana yukta, sUtra par3hate, suvidhisAgara inhIM ke ziSya anucintana ko mahatva dete haiN| unakI anuzAsita eka ziSyA zrAvikA pratimAdhArI saubhAgyabAI bhI samyak anuzIlana karane vAlI thii| 38 iMdUra-paccha muNisaMgha-pavAsa-jutto ujjinnnn-ptt-mhviir-jyNti-laah| pavvaM ca akkhaya-tihiM samadiM subuddhiM sujjaM madiM pavajidaM igavANave hu||38| 142 :: sammadi sambhavo Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indaura ke pazcAt munisaMgha kA pravAsa ujjaina meM huA / yahA~ mahAvIra jayantI akSayatithi pUrva kA bhI lAbha hotA hai / yahA~ subodhamati, subuddhimati aura sUryamati ko pravrajita kiyA jAtA 1991 meM hI / 39 iMdApurIi kalayANa-paNaM havedi titthe hu khettajayasiMha suThANa - ciMhaM / rAjejja AdimuNirAya -saNaMda jutto AdI sukitti - vimalassa subiMba - biMba // 39 // indrAnagara meM paMcakalyANaka hotA hai| yahI ke tIrtha kSetra jayasiMhapurA meM AdisAgara ke caraNa ciMha sthApita kie gye| isake pazcAt lakSmI kAlonI meM AcArya AdisAgara, mahAvIrakIrti evaM vimalasAgara ke pratibimba sthApita kie gaye / rAmagaMjamaMDI cAummAso 40 accanta dhamma- aNusIlaga-saMgha - eso gAmANugAmacara rAmayagaMjamaMDiM pattejja ikkaNava saMjama - sAhaNAe egA hu saMtimadi - khulliga - dikkha- pattA // 40 // yaha saMgha ati anuzIlaka grAmAnugrAma vicaraNa karatA huA rAmagaMjamaMDI ke jinamaMdira ko prApta hotA hai / 1991 meM samyak saMyama sAdhanA ke sAtha zAntimati kI kSullaka dIkSA huii| koTA pavAso 41 so saMgha maMgalamayI sada-bhAvaNAe sUrI tavassi - muNirAya saheva koTe / pANa- guNagANa - sudaM ca patte dAdAi - vADi- parikhetta - duve hu mAsaM // 41 // saMgha maMgalamayI sadbhAvanA ke sAtha koTA meM praveza karatA hai / vahA~ dAdAvAr3I kSetra meM do mAha sUrI tapasvI apane saMgha sahita rahate haiM / jahA~ mahatI prabhAvanA evaM guNagAna yukta hote haiM / sammadi sambhavo :: 143 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 vacchallagaM radaNa-jutta-imo idheva baalaairijj-sd-perid-maannvaannN| kIejja sammavihi-pUyaNa-paccha-eso kesoyarAya-paDaNe aNupattae so||42|| yaha saMgha bAlAcArya yogIndrasAgara kI preraNA se mAnavoM ke lie samyak vidhi-vidhAna pUjana Adi ko prApta huaa| AcArya zrI isa koTA pravAsa meM vAtsalya ratnAkara kI upAdhi se suzobhita hote haiN| phira kezorAya pATana gye| 43 caMballa-NIra-pahaNIi taDe ThidaM ca so suvvadappahuvaraM munnibNhdevN| ThANaM ca patta akhayaM taiyaM ca pavvaM dikkhA -sujAtamadi-ajji pahAvaNA hu1143|| kezorAya pATana caMbala nIra pravahaNI (nadI) ke taTa para sthita hai| jahA~ muni suvrataprabhu kI atizaya yukta pratimA ke darzana karate haiN| yahA~ para muni brahmadeva ne dravyasaMgraha para saMskRta meM vRhad TIkA likhii| aise sthAna ko prApta yaha saMgha akSayatRtIyA parva ko yahI manAtA hai aura yahIM para sujAtamati AryikA pada kI dIkSA kI prabhAvanA hotI hai| 44 jAejja samma-vihi-pAtaga-jAda-hedU TIkammacaMda-sama-buddhi sukaarnnennN| pakkhe duve guruvaro idha mAlapUre pacchA care kisnn-maadnngNj-gaamN||44|| mAlapurA meM eka vyakti kA svargavAsa ho gayA, taba saMgha pro. TIkamacaMda kI sadbuddhi ke kAraNa do pakSa taka yahA~ rhaa| isake pazcAt saMgha madanagaMja kizanagar3ha mAno sAdhanA ke lie hI vicaraNa karatA hai| madanagaMja kizanagar3ha cAummAso 45 caMdappahussa muNisuvvada nnaah-khette| saMgho pavesagada kUva-jalaM abhaave| 144 :: sammadi sambhavo Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsIsa-patta-jala-saMcaya-kUva-majjhe saMpuNNa-maMgalamayI suh-kaamnnaae||45|| AcArya zrI saMgha kA candraprabhu evaM munisavata nAtha ke kSetra meM praveza huaa| vahA~ para kUpa meM jala nahIM thaa| parantu AcArya zrI ke maMgala-AzISa evaM zubha kAmanA se kUpa meM jala saMcaya ho gyaa| 46 acchera-savva-Nayare jaNa-mANusamhi sallehaNaM sumdi-ajji-susev-bhaave| ajjIvisuddhiya-subuddhiya-kAraNeNaM aMte samAhi-vihi-sUri-kuNaMta sggN||46|| isase nagara ke jana jana meM Azcarya huaa| idhara sumatimati AryikA sallekhanA ko prApta huii| taba AryikA vizuddhamati evaM AryikA subuddhimati ke kAraNa se aMtima samAdhi ko prApta svarga kI vidhi AcArya karavAte haiN| 47 attheva vAsa-uvavAsa-pahAvaNA vi pajjussaNamhi bhusaavg-saavigaao| NiTThAvaNaM ca mahavIra-vimokkha-kAlaM assIi dikkha-diva-AdimuNiMda jaado||47|| idhara varSAvAsa meM upavAsa kI prabhAvanA paryuSaNa meM zrAvaka zrAvikAoM ne kii| cAturmAsa niSThApana huA, phira mahAvIra nirvANa aura AcArya AdisAgara kA 80vA~ dIkSA divasa manAyA gyaa| 48 caMdappahu~ jiNagihaM aNudaMsaNatthaM momukkhu-maMDala-jaNA vi smtt-diddheiN| pattejja dhamma-maha-bhatti-susajjha-lAhe dosA maNe Na hiya-suddhadasA hu smmaa||48|| candraprabhu jinagRha mumukSuoM kA thaa| vahA~ darzanArtha gye| ve mumukSu maMDala vAle samatva dRSTi ko prApta hue| unhoMne dharmabhAvanA, uttama bhakti sahita svAdhyAya lAbha ko prApta kiyaa| mana meM doSa nahIM jisake ve samyak zuddha dazA vAle hote haiN| sammadi sambhavo :: 145 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 paMthaggahANa maNujANa viseya rUve appehi sammasahaatthitta sAhaNAe / terAi - bIsa - aNugAmiNi majjha - savve / bhAdutta-bhAvaNa- guNedi papUraejjA // 49 // paMthAgraha yukta manuSyoM ke lie vizeSa rUpa meM prabhAvita kiyaa| unhoMne apane samatva, sahaastitva evaM sAdhanA se terA bIsa anugAmI janoM ke, sabhI ke madhya meM mAtRtva bhAvanA guNoM se pUrita kiyA / vAvara-AgamaNaM 50 so samma tAvasa- -guNI muNi saMgha NiccaM gAmI - bhavo aNupure aNugAma- aNNe / so bAvare guruvasI mahakitti sikkhaM thANaM ca elaga-sarassaigaMtha - saMthaM // 50 // yaha saMgha grAma, nagara Adi meM gamana karatA huA vyAvara meM AyA / yaha guruvara mahAvIrakIrti kI zikSAsthalI thI / yahA~ yaha samyak tapasvI guNI muni saMgha ailaka pannAlAla sarasvatI graMthAlaya ke sthAna ko bhI prApta huA / 51 AyAra- NiTTa-muNirAya - idheva satthaM paMDUlivaM ca bahumulla - puraM ca gaMthe / uccAsanaM viNu huNimmathale suciTThe daMsejjade hu adiNaMdaguNaM ca patte // 51 // AcAraniSTha yaha munirAja kA saMgha vyAvara ke zAstra bhaMDAra kI pANDulipi evaM bahumUlya purA graMthoM ko nIce baiThe hI dekhate uccAsana ke binA hii| ve una amUlya saMpadA se ati prabhAvita hue / 52 deva vva sattha-mahaNijja - supujja-loe jehiM NANa- aNucintaNa-bhAva-mUle / gaccheti titthayara-samma-paryADDi suttaM saMghassa ajji - vijayA bhagiNI vi atthi // 52 // deva kI taraha zAstra bhI isa jagata meM pUjya hote haiN| jinase jJAna anucintana ke 146 :: sammadi sambhavo Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva mUla meM vidyamAna rahate haiN| so ThIka hai tIrthaMkara nAma karma kI samyak zuddha prakRti ko aisI vinaya se prApta hote haiN| AcArya kI bhaginI AryikA vijayamati mAtA bhI saMgha kI pramukhA bhI yahA~ thiiN| baluMdAe paveso 53 seTThI sirI rikhavadAsa-baluMda-gAme bhvvaadibhvv-jinngeh-sunntttth-attuN| jeNesarI-bhagavadI-pava-jaejjA saMvega-sAgara-muNI suda sevi-jaado||3|| zreSThI zrI rikhavadAsa ke grAma baluMdA meM bhavyAtibhavya jinamaMdira meM aSTa divasIya siddhacakra maMDala vidhAna kA Ayojana huaa| yahA~ eka jainezvarI bhagavatI pravrajyA (dIkSA) huI eka dIkSita vyakti saMvegasAgara muni zruta sevI bne| 54 ANaMda-NaMda-pura-kAlu visesa-jAdo teraNNave hu cdumaas-pbhaav-jutto| kavvedi egaraha-vAsa-muNIsa-pavve cattaM ca dehasivasAgara-saMta bhaave||54|| parama AnaMda, AnaMda pura kAlU ke cAturmAsa meN| vaha 1993 kA cAturmAsa prabhAvazAlI huaa| ekAdaza divasa ke paryuSaNa hue| isameM AcArya zrI ne gyAraha upavAsa kie| yahIM para zivasAgara muni zAntabhAva se dehatyAga karate haiN| 55 dhammappahAvaNa-idheva gihassa khINe kaTuM viNA havadi paarnn-suuri-atth| AdiM ca aMkalikaraM vimalassa kijjA kAsAya-bhAva-muNi bhtt-smaasejjaa||5|| isa kAlU grAma meM dharma prabhAvanA kI gayI tabhI to gRha ke girane para bhI koI ghaTanA nahIM huii| yahIM para gyArahaveM dina pazcAt AcArya sanmatisAgara kI pAraNA huii| yahIM AcArya AdisAgara aMkalIkara ke vivAda ko AcArya vimalasAgara ke Adeza se sulajhAyA gyaa| vahA~ para ati virodha evaM kASAyika bhAvoM kI vRddhi kA samAdhAna huaa| sammadi sambhavo :: 147 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 saMgho carejja ajameru puraM paDiM ca so meDadappahava-sIla - kuNaMta- pacchA / sUrI sudhamma-vijayAi tiveNi sNgo| kappahumo ajayameru- susoha - jattA // 56 // saMgha meDatA meM prabhAvanA karatA huA ajamera AtA hai| yahA~ guruvara, AcArya sudharmasAgara AryikA vijayamati mAtA rUpa triveNI kA saMgama hotA hai / yahA~ para seTha mANikacaMda gaMgavAla kI koThI para kalpadruma vidhAna hotA hai| ajamera kA ajayameru isa prasaMga para vizeSa zobhA yukta huA / 57 kittissa tevaisa diNNa- samAhi-samma saMgoTThi - satta - diva- paNNa-aNega-maMtI corANave pharavarIi vi rajjapAle siddhaMtacakkivaradiM paribhUsaejjA 157 // A. mahAvIrakIrti kA tevIsavA~ ( 23vA~) samAdhi divasa acchI taraha manAyA gyaa| yahA~ sAta divasIya goSThI (1 17 pharavarI 1994) meM aneka vidvAnoM, maMtriyoM evaM zreSThIjanoM ke madhya AcArya zrI ko rAjyapAla dvArA siddhAnta cakravartI upAdhi se vibhUSita kiyA gyaa| jayapura - cadummAso (1994) 58 khettamhi cUlagiri - daMsaNa- bhatti- jutto rANA khetta - siyAi vihiM ca kappaM / pacchA imo jayapure bhavaNe hu pAse dIvANa jiNagi mahaNijja -pattaM // 58 // 59 tArA hu sIyala saNakka- vimalla-paNNA / coraNNave hu cadumAsa - viroha-saMtaM / saNagaDha paMtha-mahappahAviM sAhu~ paDiM pavaNaM kuNaejja sAraM // 59 // yahA~ paM tArAcaMdra, paM. zItalacaMdra, paM. sanata kumAra, paM. vimalakumAra Adi the| 1994 meM virodha huA, para vaha zAnta ho gyaa| idhara sonagar3ha paMthI nemiMcada pATanI 148 :: sammadi sambhavo Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasvI samrATa sAdhu ke prati prabhAvita pravacanasAra ke sAra ko samajhAte haiM / 60 satthANusAra- visadaM ca viveyaNaM ca dikkhAsAraM viviha-gaMtha-su-ajjhaeNaM / sArassadassa kacaluMca-sugoTThi - AdiM paccANave pharavarI hu vi jhoDavADaM // 60 // zreSTha zAstrAnusAra vizada vivecana, AcArya AdisAgara kI dIkSA smRti, aneka granthoM kA adhyayana sArasvata sAgara kI muni dIkSA, kezeloMca evaM saMgoSThI Adi ke pazcAt 1995 ( pharavarI 25) ko saMgha jhoTavAr3A ko prApta huA / 61 kitiM samAhi divasaM guru sammadissa / - tavacAga- pabhAvaNaM ca / jammaM jayaMti - AhAra - catta- saralA saralA hu ajjI pattedi sammasamahiM idha Adi biMbaM // 61 // A. mahAvIrakIrti kA samAdhi divasa, guru sanmati sAgara kI janma jayanti evaM tapa tyAga kI prabhAvanA vAlI saralamanA saralamati AryikA yahA~ samyak samAdhi ko prApta hotI hai| yahA~ jhoTavAr3A meM A. AdisAgara aMkalIkara kI pratimA ko bhI sthApita kiyA gyaa| 62 Agacchade hu aNugAma amera - bhAgaM saMbege raNabiMbatalA viNiggA / egeva iMca - duva phuTTa - suviMba-bhattiM kiccA jiNAhisica mANayathaMbha sacchaM // 62 // saMgha grAmAnugrAma vicaraNa karatA huA Amera aMcala ko prApta huaa| isake pazcAt sAMvaliyAjI meM ratna - bimboM ko talaghara se nikAlA gayA / yahA~ eka iMca se lekara do phuTa ke ratnabiMboM kA abhiSeka kara mAnastaMbha ko bhI svaccha kiyA gyaa| 63 phAgIjaNehi mahamatthahisega puvvaM NAhutthi mANiga- varo gurubhatta savve / cettevidIya maNathaMbha- jiNANa siMca kese hu luMca sama- hukumeNa deso // 63 // sammadi sambhavo :: 149 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru ke paramabhakta zrI zreSThI nAthUlAla evaM mANikacaMdra phAgI the, jinhoMne caitra kRSNa kI dvitIyA tithi para mAnastaMbha evaM jinamaMdira kI pratimAoM kA abhiSeka kraayaa| yahA~ para kezaloMca ke samaya meM hukamacaMda bhArilla dvArA upadeza hotA hai| 64 khaMDAga-ThANa-bhavaNe pahu AdidikkhaM see digaMbara jaNehi mahA hu viirN| sANakkumAra parivAraya saMta-seTThI tijjArakhetta alae vr-cNdbiNbN||64|| khaMDAkA bhavana meM khaMDAkA parivAra ne prabhu Adi kA janma evaM dIkSA divasa manAyA phira zvetAmbara evaM digaMbara janoM ke dvArA mahAvIra jayantI ko vizeSa rUpa se manAyA gyaa| sanatakumAra khaMDAkA Adi evaM saMta zreSThI isake agragAmI bne| phira saMgha tijArA aayaa| yahA~ alavara se jinacaMdraprabhu kA abhiSeka kiyA gyaa| 65 vigghAharI hu paDimA maNamodiNI vi bhUdA-pisAca avaviTThajaNANa dukkhN| khIejja caMdapahu daMsaNa jAva-jAve etthaM ca paccha muNisaMgha-gadIi dilliN||65|| tijArA se caMdraprabhu ke darzana, jApa japane se bhUta-pizAca pIr3itoM ke duHkha zAnta hote haiN| yaha vighnahArI pratimA manamodinI bhI hai| yahA~ se saMgha dillI kI ora gatizIla huaa| dilliM paDipaTThANaM 66 dhArUya heDa-pura jeTTa kisaNNa-mAse codassae titaya jamma-tavaM ca mokkhN| pattejja saMti pahu kallaNagaM vihiM ca revADiye hu suda paMcami bhavva-jojjaM // 6 // tijArA se dhArUheDA meM jyeSTha kRSNA caturdazI ke dina janma, tapa evaM mokSa kalyANaka ko prApta zAnti prabhu kI pUjana vidhi karake revAr3I saMgha aayaa| yahA~ zruta paMcamI bhavya rUpa se manAI gyii| 150 :: sammadi sambhavo Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 dillIi magga aNugAmi-imo vi saMgho magge Na kUva-aNupatta dunnaarikeleN| NIrehi kajja kida-sAvaga-moda-muttaM pattejja dillipur-sNgh-vises-nnNdo||67|| yaha saMgha dillI kA mArgAnugAmI mArga meM kUpa ke jala ke abhAva ko prApta huA, taba zrIphala ke nIra se zrAvakoM ne cauke kI vyavasthA kI taba una zrAvakoM ke lie ati AnaMda huaa| phira yaha saMgha dillI meM AyA to usa saMgha ko bhI AnaMda huaa| 68 so iMdapattha-purajohiNi-Dhilli-dillI assiMca tomara-aNaMga-thiraMca thNbhN| killiM kidaMNa hu ThidaM taha Dhilli eso atthera ega-kutubo jiNageha jinnnne||8|| yaha indraprastha, johiNIpura DhillI yA dillI hai| ise tomaravaMzI anaMgapAla ne sthira staMbha ke lie kIlita kiyA gayA, para vaha kIla DhIlI rahI, isalie yaha DhillI, phira dillI huii| yahA~ para jinamaMdiroM ko tor3akara kutuba mInAra banAI gyii| 69 mogalla-kAla-idha kAla-kuce jiNiMdaM bhatte radANa rayaNaM jinnmNdiraannN| saMkhe sade vi ahigA maNuhAri-biMbA dikkhejja dhIra-samadA-samidI vi attha / / 69 // yaha mugalakAlIna nagarI hai| yahA~ lAlamaMdira, kUce, seTha kA maMdira hai| yahA~ jinamaMdiroM kI bhakti meM rata hokara racanA kii| yahA~ isa samaya sau se adhika manohArI jinAlaya haiN| yahA~ samatAsAgara dhairyasAgara evaM samitisAgara dIkSA se hI bne| 70 gaMdhIi paMcadiva-vAsa-pavAsa-pacchA dillIi cAuvaramAsa kidaM ca aannN| dAejja dhamma-karaNattha-igeva sikkhaM AhAra-vAsa-upavAsa-igAdi-savvaM // 70 // saMgha ne gAMdhI nagara meM pAMca dina pravAsa kiyA, isake pazcAt dillI cAturmAsa sammadi sambhavo :: 151 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI AjJA dii| jaina zrAvakoM ne saMgha ko sthAna nahIM diyA taba eka sikkha dharma hetu pAMca mAha taka vIrendra jaina ko bar3A sthAna pradAna kara detA hai / yahA~ para AcArya zrI eka AhAra evaM eka upavAsa Adi kI vidhi banAe rakhate haiN| sajjhAya- desa-uvadesa-vihiM vihANaM pattejja sAvagajaNA vi muNiMda AdiM / dikkhaM divaM ca muNidikkha cadutthajAdA NANaM ca cAriya sudaMsaNa tappa dikkhA // 71 // yahA~ saMgha svAdhyAya, dezanA, upadeza, vidhi vidhAna ko prApta huA / yahA~ munIndra AdisAgara kA dikSA divasa manAyA gayA / yahA~ para cAra dIkSA bhI huii| sujJAna, sucAritra, sudarzana aura sutapasAgara dIkSita hue| 71 kezaloMca hue| 72 khette khetta viharaMta muNIsa saMgho saMpaNNa-vAsacadumAsa chavIsa jaNNe / chaNNANave divasa - mAu- sudAi dikkhA hajjedi sA saraNa-sIdala NAma juttA // 72 // cAturmAsa ke pazcAt vividha kSetroM meM AcArya zrI vihAra karate 1996 janavarI 26 para mA~ beTI kI dIkSA yukta hote haiM / ye zaraNamati aura zItalamati nAma yukta hotI haiN| vijjohA SIS SIS 73 khullagaM dikkhaNaM Nemie sAgaraM / paMca- kesaM lucaM, kummadAdI juvo // 73 // misAgara kSullaka dIkSA ko prApta hue / yahA~ yuvAcArya sahita pAMca sAdhuoM ke 152 :: sammadi sambhavo Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhanArI ISS 1'' 74 asoge vihAre su-soNe sutitthaM payANaM kuNejjA muNI AgarAe // 74 // saMgha sonAgira kI ora cala par3atA hai / vaha azoka vihAra Adi se AgarA meM AtA hai| tilla 115 115 75 samadA- muNiNo samahiM samadaM / labhade Nayare, tavade jiThade // 75 // tapta jeSThavadI 10 maI 1996 ko AgarA nagara meM samatva yukta samatA sAgara samAdhi ko prApta hote haiM / tilla ||' 115 76 idamAdapure muNi- Adi-gaNiM / padarohaNae, muNiseTTha have // 76 // etamAdapura meM AcArya AdisAgara kA AcArya padArohaNa manAyA gayA / yahIM para zreSTha sAgara muni bane / vijjohA 115 115 77 TUMDale pAe ThAvaNaM kijjade / vAdae sikkahe suMdaro dikkhade // 77 // sammadi sambhavo :: 153 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TUMDalA meM AcArya AdisAgara ke caraNa sthApita kie gaye / zikohAbAda meM suMdarasAgara dIkSita hue| cauraMsA / / / / '' 78 tava tavavaMtA muNivara - savve / cara caravaMtA phirajaya - vAde // 78 // tapa tapate muni evaM AcArya sanmatisAgara - phirojAbAda kI ora gatizIla ho jAte haiN| yamaka 111 ||| 79 samaya suda samaya pada / samaya ghara samaya gada // 79 // ye munivara samaya - sarasvatI ke suta haiM, samaya- siddhAnta meM suda- pararaMgata hone ke lie samaya pada-pratyeka sUtra kI samaya - bhAvanA ko ghara - samajhate haiM aura samaya gata ArAdhanA yukta bane rahate haiM / // idi aTTama sammadi samatto // 154 :: sammadi sambhavo Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phirojAbAda cAummAso Navama sammadI ma tappa - kAle hu tappe tavaMto mahAjoga - jogaM ca sutte muNaMto / bhavaM pAsa baMdhaM ca chiNNaM tamaMdha bhujaMgapyAdo puregAma - gocAravaMto muNIso // 1 // ye munivara pura grAma-grAma meM vicaraNa karate bhava pAsa baMndha evaM tamAMdha ko dUra karane ke lie ye mahAtaptakAla (jyeSThakAla) meM tapa meM samAhita mahAyoga dharmadhyAna kI ora agrasara sUtroM para cintana karate hue vicaraNa karate haiM / 2. majjhae uttare mAlavA meDae / dAhi gujjare mANavANaM tave // 2 // lacchIdhara SISS IS SIS SIS ye saMgha madhya pradeza, uttara pradeza, mAlavA, mevADa, dakSiNa evaM gujarAta ke manuSyoM ke lie tapa kI ora agrasara karate haiM / ye mANa- vANaM - mAna rUpI bANa ko gujjare naSTa karane ke lie tapa meM dAhiNe - dakSatA prApta karate haiM / ye tapasvI samrATa madhyastha bhAva uttare-rakhate hue mAlavA meDae - dhanavAnoM ko bhI tapa kI ora lagAte haiN| sammadi sambhavo :: 155 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAraMga rUpaka ''|''|''|''| AgAra-saMsAra-saMbheda-ukkiTTha siddhaMta-sattamhi nnimmgg-sdri| jo tAva-vIsAma-saMjutta-joehi No muNNade kiM bhave iha bhaavehi||3|| AgAra hai-cAroM ora gArA hI gArA-kIcar3a hI kIcar3a saMsAra meM hai| ise bhalIbhAMti naSTa kreNge| isalie ve siddhAnta sUtra meM dRSTipUrvaka sadRSTi pUrvaka nimagna rahate haiN| ye vizrAma ke tapa evaM yoga se yukta rhte| isa saMsAra meM kyA ho rahA, isa para vicAra nahIM karate, apitu iSTa bhAva-vizuddha AtmabhAvoM meM lIna rahate haiN| AsADha sukka igaye hu phiroja-vAde so cAumAsa-udaghosaNa kuvv-suurii| sA jamma-bhUmi-mahavIra-sukitti kittI jattheva Natthi jala tattha ppuur-kuuve|| AcArya zrI ke ASAr3ha zuklA kI ekama ko praveza ke pazcAt phirojAbAda meM jahA~ kUpa meM pAnI nahIM thA, vahA~ praveza karate hI kUpa jala yukta ho gye| so ThIka hai cAturmAsa kI ghoSaNA to thI hI, para yaha janma bhUmi mahAvIrakIrti kI kIrti bhI thii| 5 chiNNANave kalasa-ThAvaNa-sattavIse jullAi sammavihi puvvasujoi-joge ajjI hudaMsaNamadI duha vAsa-juttA pajjUsaNe mnnuj-saavig-saavigaao||5|| san 1996 meM 27 julAI ko yogIndrasAgara-bAlAcArya ke yoga se kalaza sthApanA huI vAsa-upavAsa hue| zrAvaka-zrAvikAe~ bhI tapa Adi karatI haiN| AryikA darzanamati paryuSaNa meM daza upavAsa karatI hai| bAhubaliM jiNapurassa sucaMdavAraM daMsejja samma-muda-bhAvaNa-maMgalaM c| 156 :: sammadi sambhavo Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammassa sikkhaNa-gade mada-aTTha chattA dhammilla-bhAvaNa-puNIda-pasaMsa-muddA // 6 // AcArya zrI saMgha sahita bAhubali (jaina nagara) kI pratimA kA dhyAna karate haiM ye caMdavAra kI atizayatA kA lAbha lete| samyak bhAvanA yukta maMgalakAmanA krte| yahA~ dharmazikSaNa gata 800 chAtra dhArmika punIta bhAvanA se prazAnta mudrAyukta hote haiN| sUraseNassa purA titthakhetto sorIpurassa jaduvaMsiya-sUraseNo Nemissa gabbha jaNamo idha jAda khette| dhaNNo jamo vimala-Adi-muNINa tthaanne| NivvANa-tittha-aNu gcch-adiiv-nnNde||7|| zaurIpura kA yaduvaMsI sUrasena hai| yaha nemiprabhu kA garbha evaM janma kalyANaka kA kSetra hai| yaha kSetra dhanya hai, kyoMki isa sthAna se yama, vimala Adi muniyoM ke lie mukti prApta huii| isa kSetra para Agata AcArya atIva AnaMda ko prApta karate haiN| bhiMDaMca patta-sirisaMgha-giriM ca soNaM mAghe samAhi-divasaM mh-kitti-ejjaa| NaMgaM aNaMga-muNi addhapaNaM ca koDiM sattattari jiNagihaM pridNsejjaa||8|| mAgha mAsa meM bhiMDa meM mahAvIrakIrti kI samAdhi divasa manAkara saMgha sonAgiri aayaa| yahA~ jo svarNagiri (zramaNagiri) kahalAtA hai| yahA~ sAr3he pA~ca koTi naMgaanaMgakumAra Adi kA smaraNa kiyA, evaM 77 jinAlaya ke darzana kie| savvaNhu sAgarassa samAhI pacchA imo karaguvaM ca sukhetta-patto AdiM samAhi divasaM pcpnnnn-kiccN| pAso virAga-ajido kumudo vi sUrI siddhNtsaagr-munniis-visaal-sNgho||9|| sonAgiri ke pazcAt yaha saMgha karaguvAM ke atizaya kSetra ko prApta huaa| yahA~ sammadi sambhavo :: 157 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pArzvasAgara, virAgasAgara, ajitasAgara, kumudanandI, sanmatisAgara evaM siddhAntasAgara Adi kA vizAla saMgha bhI thA, taba AcArya AdisAgara jI kA 55 vAM samAdhi divasa manAyA gyaa| 10 phagguNa - kaNha dasamiM aDaviMsa - vAsaM savvaNDu-sAgara-samAhi- susaMpaNejjA / sAhUNa saNNahi-visesa - aDe hu catte pacchA imo hu baruA - NayaraM ca patte // 10 // phAlguna kRSNA dazamI ke dina aThAIsa upavAsa pUrvaka sarvajJasAgara kI samAdhi saMpanna huii| isa samaya 48 sAdhuoM kI vizeSa sannidhi thI / isake pazcAt saMgha baruA sAgara AyA / suNIlasAyara - dikkhA 11 sattANave visa apela tayodasIe vIre jayaMti - maNuhAri - suNIla- dikkhA / so pAie lihadi sakkida daMsa suttaM sUrI caduttha - aNusAsida saMgha - sNgii|| 11 // baruAsAgara meM 1997 bIsa apraila trayodazI ke vIra jayantI para manohArI dIkSA sunIlasAgara kI huI / ve prAkRta, saMskRta, darzana evaM sUtra granthoM ke jJAtA prAkRta meM likhate evaM bolate haiN| ve isa samaya (2017) meM anuzAsita saMgha ke nAyaka caturtha TTAcArya 12 AdIsa-sammadi-su-ANa-tavANa muttaM dUNasamma - suda- pADhaga - vAcago vi dosANa chiNNa - bahu sAhaga-joga-giTTho desejjade jaNa - jANa bhavAdu muttaM // 12 // jo AcArya AdisAgara evaM tapasvI samrATa sanmatisAgara kI AjJA tathA tapoM ko mUrta rUpa lekara samyak zruta pAThaka - vAcaka haiM jo doSoM kI samApti hetu pUrNa yoga-sAdhanA niSTa jana janoM ke lie bhava se (saMsAra se) mukti kA mArga darzAte haiN| 158 :: sammadi sambhavo Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANIpurapAvaNA 13 so saMgha gaccha sakarAra-purAdu pacchA rANIpuraM usaNa - ve sahakAla diNNe / egaMtarovagada-vAsa- muNIsa- sAhU kesaM ca luMcasamae varasejja mehA // 13 // vaha saMgha gatizIla bhI sakarAra se rAnI pura ko prApta huA / vaizAkha kI uSNatA aura usameM ekAntara upavAsa zIla munISa kI caryA bhI kaThina thI / yahA~ para kezaloMca hote kI megha barasane lage / 14 acchera sAvaga jaNA vi virohi savve jattAra - jaNNa-suda-ucchava paMcamIe / kaTThAsaNe gada- muNIsa-gaNI susaMgho rAjejja pAvaNa piUsa hu vAhi jAdo // 14 // sabhI virodhI evaM zrAvaka jana Azcarya ko prApta hue jaba jatArA meM bhI samyak yatna pUrvaka zruta paMcamI utsava manAyA gyaa| idhara AcArya zrI evaM sAdhuoM kA saMgha jaise hI kASThAsana para baiThA, vaise hI pAvana pIyUSa megha barasane lge| munizrI sunIlasAgarajI ko kucha byAdhi ho gaI / 15 jo saMjamI havadi tassa sarIra - pIDA pArIsahaM ca muNidUNa ithaM Na pekkhe| haldI - gamAra- usaNaM aNuleva-leve tatto suriMda-bhisageNa superaNeNaM // 15 // jo vaidya surendra kI preraNA se haldI evaM gamAra- pAThoM ke uSNalepa ke lepa se svAsthya lAbha ko prApta hue / so ThIka hai| eka ora auSadhI to dUsarI ora saMyamI unake zarIra kI pIr3A Adi munirAja parISaha mAnakara usa ora dRSTi nahIM karate haiM / 16 eso tavassi - muNirAja - sadA pasaNNA saMkaM samAdhaNa- gadaM tavase pautto / takkaM gidi hu vihiM aNumodade so diddalla-bhakkha- abhakhaM viNu pakka duddhe // 16 // sammadi sambhavo :: 159 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ye tapasvI munirAja sadA prasanna zaMkA samAdhAna ko prApta tapa meM lIna takra ko AhAra meM lete haiN| zaMkA Ane para usakI vidhi samajhAte dvidala ke bhakSa-abhakSa kA vivecana krte| acchI taraha uvAle dUdha kI bhakSa aura binA uvAle dUdha kI chAMcha abhakSa hai| 17 paMceva TIkamagaDhAdu hu kiMci-dUre uttuMgabiMba-bahu gaMdha-kuDI ppore| daMsejja aNNa-divase kacaluMca saahuN| Asejja TIkamagaDho cadumAsa-hedUM // 17 // pAMca kilo mITara kI dUrI para papaurA hai TIkamagar3ha se| yahA~ 105 uttuMga jinAlaya haiN| bAhubali kI uttuMga pratimA evaM gaMdha kuTiyoM se zobhAyamAna hai| jahA~ dUsare dina sAdhu kezaloMca karate haiN| yahIM para TIkamagar3ha cAturmAsa hetu AzISa prApta karatA hai| TIkamagar3ha-cAummAso 18 sattANave hu cadumAsa-idheva-saMgho budelakhaMDa paDhamo maNujesu kiNci| mUDhANa saMka-samaejja muNIsa-eso vAsovavAsa-muNirAja-kuNaMta citttth|| 18 // san 1997 meM TIkamagar3ha cAturmAsa huaa| yaha buMdelakhaMDa kA prathama cAturmAsa thaa| yahA~ kucha manuSyoM meM zaMkA thI, una mUDhajanoM kI zaMkAoM kA samAdhAna AcArya zrI karate haiN| ve upavAsoM ke Upara upavAsa kI vidhi karate hue vahA~ sthita rahate haiN| 19 atthe suNIla-muNi-vAsa-tihiM cadutthaM paainnnn-sttmi-tyods-sukk-kinnhe| NANAmido muNisuNIla-sasajjhamANo ajjhedi ajjhavidi sutta-sutacca atthaM // 19 // yahA~ para muni sunIlasAgara (prAkRtAcArya nAma se prasiddha) guruvara zukla va kRSNa donoM saptamI va trayodazI para upavAsa karate haiN| ye munizrI jJAnAmRta rUpa svAdhyAya yukta sadaiva adhyayana karate sUtra-tattvArtha sUtra kA aura usake artha ko pratipAdita karate haiN| 160 :: sammadi sambhavo Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 saccANuvesi-asaNe avi kiMciNidde moNAsayI kumudaNaMdi-padatta-gaMthaM / sammAsaejja paramAgama-sutta-kuMde paMcatthikAya-vayaNeNa susAra-savvaM // 20 // idhara satyAnuveSI muni sunIlasAgara alpAhArI evaM alpanidrA yukta ho gye| ve maunA-zrayI kumuda naMdI dvArA pradatta graMtha ko AcArya zrI ko pradAna karate haiN| ve satya para munizrI se Azvasta rahate haiN| idhara paMcAgama paramAgama ke sUtra paMcAstikAya kI vAcanA se usa paMca astikAya ke rahasya ko samajhate haiN| 21 sujjAsirI vi samahiMca suboha-ajjI kallANa-paMca-siri-siddha sucakka paaddho| paMDAla-maMca-aNubhU-gada-kAla-sUrI saMbohade sayala-kajja-vidhiM ca jaado||21|| yahA~ aryikA sUryamati evaM subodhamati bhI samAdhi ko prApta huiiN| yahA~ bar3e maMdira meM siddhacakra kA pATha huaa| disaMbara meM paMcakalyANa pratiSThA ke samaya pAMDAlamaMca gira jAne para bhI AcArya zrI sampUrNa vidhi ko karAne meM samartha hue aura ve prati dina saMbodhita bhI karate rhe| 22 NaMdIsarassa jiNa-pANa-paiTTha pacchA bAbU-gulAba-vimalo lakhamI vi muulo| davvaM ca sAvaga-guNaM NiyamaM ca sAraM sIdassa vAyaNa-sudassa smaaidhaannN||22|| TIkamagar3ha meM nandIzvara kI prANa pratiSThA ke bAda bAbUlAla, gulAbacaMdra puSpa vimala sorayA evaM mUlacaMdra Adi dravyasaMgraha, zrAvakAcAra, niyamasAra kI zItakAlIna zruta kI vAcanA evaM samAdhAna ko mahatva dete haiN| 23 vedIi mUla-paDimAdi suvaNNa-kajje aNNatta-NeyagajaNA vi pyaas-kuvve| te kiMcimetta-calaNe Na samattha-jAdA tatto vicitta paricintaNa sohaNe hu||23|| sammadi sambhavo :: 161 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedI ke mUla meM sone kA kArya cala rahA thA, pratimAe~ anyatra kI jAne para ve vApisa aneka jana dvArA kiMcit bhI nahIM hilI taba parizodhana kara azuddha logoM ko haTAyA gayA, taba vahA~ se pratimA haTAI gyii| 24 bhattippahANa-paDimANa asuddha-vatthI saMcAlaNe Na hu kadA vi smtth-jaadaa| suddhehi sAvagajaNehi su AsiejjA sUrissa tAva-pamuhassa pabhAva-eso // 24 // azuddha vastradhArI bhaktipradhAna pratimAoM ko uThAne meM kyA kabhI samartha ho sakate haiM, arthAt nahIM, tapasvI AcArya sanmatisAgara jI ke prabhAva se hI aisA AzISa huA ki zuddha vastra vAle zrAvaka guNI janoM ke dvArA yaha kArya sahaja ho gyaa| 25 tillokacaMda-radaNassa hu bhAvaNA si sammeda sela para jatta gurussa atthi| bhAsaM viNA malahare hu AhAra-doNaM sUrIsasaMgha gurudtti-siddh-donne||25|| idhara tilokacaMdra godhA evaM ratanalAla jI baDajAtyA kI bhAvanA thI saMgha kI sammedazikhara yAtrA ho, para AcArya zrI kucha nahIM bole| malaharA meM jAne para kucha batA skuuNgaa| saMgha AhAra ke bAda droNAgiri aayaa| yahA~ se gurudattAdi munIndra siddhagati ko prApta hue haiN| 26 saMgho imo malaharaM ca visesa-NaMdaM rAmo kapUra siri-pemma bhull-setttthii| iTThovadesa-aNuvAda vimocaNaM ca AdiM samAhi kacaluMca vidhiM ca jaadN||26|| malaharA ko jaba saMgha AyA, taba sAMsada rAmakRSNa, kapUracaMdra ghubArA, zrI premacaMdra evaM aneka zreSThI jana vizeSa AnaMda ko prApta hue| yahA~ iSTopadeza ke anuvAda kA vimocana huaa| AcArya AdisAgara kI 56vIM samAdhi evaM AcArya saMgha ke kezaloMca kA Ayojana huaa| 162 :: sammadi sambhavo Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 sajjhAya-tatta-guNa-jutta sirI hu saMgho guNNora-salliha-purA-aNugAma aadi| seyaMsa seyagiri bhoyaNa vattha chAdiM kiccA aNega-maNujehi snnNd-puvve||27|| yaha saMgha svAdhyAya tapa guNa yukta gunaura, saleha Adi gAmoM ke pazcAt zreyAMsagiri ke sthAna ko prApta huaa| yahA~ AcArya zrI ne zreSThI ratana lAla jI ko saMbodhita kiyA ki zubhravastra se Dhakakara bhojana rakho phira logoM ko khilAo vaha kama nahIM pdd'egaa| yaha Azcarya huA, jo bhI AyA bhojana se saMtuSTa huaa| 28 NANI muNI vi samadA vi pamANa-sAhU siddhattha-Nimmala dayA vi paphulla aadii| agge have hu sataNA hu sumANa kattuM rIvA pavAsa haNumANa pure vi maannN||28|| samatAsAgara, pramANasAgara, siddhArtha, nirmalakumAra, dayAcaMdra praphulla Adi Age hue svAgata ke lie satanA meN| phira rIvA pravAsa kiyaa| isake bAda hanumAna nagara meM bhI bahumAna prApta kiyaa| sammeda zikhara kI ora prayANa-sammeda siharaM paDi payANaM 29 agge caredi muNisaMgha idheva tattha magge duve pulisa NArikilaM cttkkN| dAejja tattha uvadesa puNIda rUve AhAra NIra samae iga vattha caagii||29|| munisaMgha Age grAmAnugrAma vicaraNa karatA hai, mArga meM do pulisa karmI prasAda rUpa nAriyala kI caTaka bar3hAte, taba unheM samajhAte haiM hama digaMbara-vastra rahita haiM eka samaya hI AhAra pAnI lete haiN| 30 cobbIsa titthayara-kAla-paraMparAe cArejjade idha idhe Na hu eri-lehii| sajjhAya-jhANa-tava-Niddha-sudANupakkhI mijjApure hu kukaraM NavakAra devo||30|| sammadi sambhavo :: 163 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamArI caubIsa tIrthakaroM kI paraMparA aisI hI hai| hama IryA samiti pUrvaka calate haiN| svAdhyAya, dhyAna, tapa niSTha hama zrutAnupakSI (zAstroktavidhi ko mAnane vAle) haiN| are! mirjApura meM eka kuttA bhI navakAra mantra se deva huaa| 31 vArANasIi iga laMka-suThANa-vAsaM kiccA hu koDi-Nayare muNi-siddha muttii| so seraghADi adiramma sumagga-jutto DobhIi haMTara-gayAdi sugAma khettaM // 31 // vArANasI ke eka kSetra laMkA meM pravAsakara koDI nagara meM saMgha aayaa| yahA~ muni siddhasAgara samAdhigata hue| phira saMgha atiramya Ama mArga yukta zeraghATI aayaa| DobhI, haMTaragaMja Adi grAmoM ke pazcAt gayA sthAna phuNcaa| tittha-rAjagehI 32 magge hu luMTakajaNA bhybhiid-kttuN| agge careMti gnni-taav-pbhaav-sNtaa| siMghATiyA hajaNaroTha-kuso hi suggo rAjaggahIi sadaseTThi-bahulla aggI // 32 // mArga meM luTakajana bhayabhIta karane ke lie Age Ate, para AcArya zrI ke tapa sAdhanA ke prabhAva se saMta kI taraha zAnta ho jAte haiN| saMgha siMghATiyA, janaroThA kozalA, hisuA Adi hotA huA rAjagRhI pahu~cA, taba zatAdhika zreSThIjana agraNI hokara saMgha kI agavAnI karate haiN| 33 paMceva selajuda-rAjagihI surammA assiM ca asthi viulAcalavebharo vi| sovaNNao radaNa-NAma girI ude vi jIvaMdharaM vaisa-saMdiva-pIdi-vijjuM // 33 // paMcazailapura nAma se prasiddha rAjagRhI atiramya hai| vipulAcala, vaibhAra, svarNa ratna aura udayagiri nAmayukta pAMca parvata haiN| yahA~ se jIvaMdhara, vaizAkha, saMdIva, vidyuccara, gaMdhamAdana, prItiMkara evaM cArudatta Adi muni mukti ko prApta hue| 164 :: sammadi sambhavo Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 titthaMkarANa dharaNI uvadesa-khetto vAvIsa-tittha munni-suvvy-jmm-tthaannN| rajjo jarAsadhaya seNiga-rAja-rAje sokaari-kssi-sik-sennig-jenndhmmii||34|| yaha rAja rAjAoM kI zobhA vAlI rAjagRhI zaukarika kasAI evaM zreNika jaise zikArI ko jainadharmI banAne meM samartha huii| yahA~ jarAsaMdha evaM zreNika rAjA kA rAjya thA, yaha tIrthakaroM kI dezanA sthalI va bIsaveM tIrthaMkara munisuvrata kI janmasthalI hai| 35 eso hu khetta-asurakkhida-vaNNa-jIvI mUgA migA aNucareMti vi spp-aadii| NivbhIga-soNagiri-Adi jiNANa baMde attheva bAraha sadassa jiNAlayo vi||35|| yaha kSetra pUrNa asurakSita-araNya jIvI hai| yahA~ mUka pazu mRga, sarpa Adi vicaraNa karate haiN| phira bhI saMgha nirbhIka hI svarNa, vaibhAra, ratna, udaya, vipulAcala para sthita jinabiMboM ke darzana karatA hai| yahA~ bAraha sau varSa pUrva kA eka jinAlaya bhI hai| 36 daMsejja biMba-jiNa-dasaNa-kitti-ThANaM agge caredi laghusaMka-kaussa juttaM / hAsaM kuNaMta juva-vAiga-ghAda-juttA rakkhejja rakkha kisakammi tadhe surakkhe // 36 // jina darzana, mahAvIrakIrti kA kIrti sthAna (smRtisthala) Adi dekhte| kiMcit Age jAte hI laghuzaMkA yukta sunIlasAgara zuddhi pUrvaka kAyotsarga karate, tabhI do yuvaka hAsa (niMdA) karate hue vAika se gire aura ghAyala ho gye| bacAo, bacAo aisA zabda sunakara kRSaka AyA unakI surakSA karane lgaa| 37 jiMdaM kuNeti maNujA idha jamma-kAle bhuMjeMti ajja samae para kaal-jaade| bho sammadI! hu aNusIlaga mANavA tuM samma kuNeha aNupeha maNe vicinte||37|| bho sanmati ! anuzIlaka manuja acchA se acchA karo, mana meM acchAI kA sammadi sambhavo :: 165 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cintana kro| kyoMki niMdA jo karate haiM ve isa janma yA anya janma meM usakA phala bhogate haiN| pAvApurI pavAso 38 Nillitta- pomma-sara-NIra- phuDo hu NiccaM pAvAgiriM ca aNupatta - muNIsa - saMgho / ArAhaNaM ca kuNade carade guNAvaM NivvANa iMda gaNa-ThANa- sudaMsaNijjaM // 38 // yaha saMgha padmasarovara kI taraha jala se bhinna kamala kI taraha nirlipta pAvApura ke jinamaMdiroM kI ArAdhanA karatA, phira guNAvA kI ora cala par3atA / guNAvA indrabhUti gaNadhara nirvANa sthala bhI darzanIya thA / 39 sacchaM ca lAha- aNulAha-makhAra - gAme tithe guNAvadu-NavAda - pavAsaejjA / billA - phalANi guNa - pAcaga-sIdalANi mAoa - seNNa-raNa-hiMsa-gadINa khette // 39 // guNAvA-navAdA se mAkhara grAma meM vaidya dvArA svAstha lAbha pahu~cAyA gayA / unhoMne billaphala ko pAcaka evaM zItalaguNa batalAyA / phira yaha bhI kahA ki yaha mAovAdI aura raNajIta senA ke kSetra hiMsaka gatiyoM ke kSetroM meM ginA jAtA hai / 40 ego juvo ta surakkhaNa- dANa- dANe agge havedi jadha laTThipahAra -pANI / jANassa vAhaga-iva hu paMpa-ThANaM ArAma-kuvva- aNupatta - muNIsa - hatthaM // 40 // yaha rAjapUta yuvA surakSA dAna meM samartha huA, jaba laTThadhArI jana Age aae| yahIM paiTrola paMpa para yAna bAhara paiTrola ke lie AyA / usane yahA~ vizvAsa pAyA aura AcArya zrI ke AzISa kA lAbha prApta kiyA / 41 gAme care haradie tatha aMtarAyaM patte muNIsa - asamattha-caraMta agge / 166 :: sammadi sambhavo Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatto vi uNha-tavaNe jhumariM taleyaM pArIsahaM ca usaNaM shmaann-svve||41|| haradiyA grAma meM pahu~cane para aMtarAya ko prApta munizrI sunIlasAgarajI Age jAne meM asamartha ho gaye, phira bhI uSNa tapana meM jhumaritalaiyA uSNa parISaha sahana karate hue phuNce| 42 vissAma paccha sariyAi paiTTha vediM kiccA sirI mahuvaNe hu pavesa kaale| AreNhae hujala-mehadumagga-magge kuvvejja sIdala-pahaM suhasAgadatthaM // 42 // vizrAma ke pazcAt sariyA meM vedI pratiSThA karake zrI saMgha jaise hI madhuvana meM praveza huA vaise hI mArga mArga meM meghoM ne aparAhna jala siMcita kara paMtha ko zItala kiyA unake sukhamaya svaagtaarth| 43 kallANa-NikkidaNa-pADikamaNNa kiccA sAmAige rada imo pabhae asiidii| sAhU susAgadahidaM ca-hibiMsa-koDhiM . pattejja-dikkha-guru-ThANa-samAhi-dase // 43 // saMgha kalyANa niketana meM pratikramaNa kara sAmAyika meM rata ho gyaa| phira prabhAta meM assI (80) sAdhu susvAgata ke lie aae| saMgha bIsa-paMthI koThI pahu~cA, vahA~ para dIkSA guru vimalasAgara ke samAdhi sthAna ke darzana karatA hai| siddhANa bhUmi-paDi-khetta-samosaraNaM dAraM ca mANathava-sattayabhU-pahaM c| siMhAsaNaM chadatayaM tarukappa Adi sajjejja ThANa suhumeNa su diTThiNA so144|| siddhiyukta siddhoM kI bhUmi ke pratyeka kSetra samavazaraNa ke dvAra, mAnastaMbha, saptabhU, prabhAmaMDala, siMhAsana, chatratraya evaM kalpataru Adi ko susajjita dekhate haiM sUkSma dRSTi se| sammadi sambhavo :: 167 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 pAsaM ca NaMdi jiNageha pahu~ca caMdaM sAhassa-kUDa tirahe ph-pNthi-tthaannN| ciTThajja paccha tisa-covisa-maMdira ca temuttimNdir-vinnimmid-tthaann-aadiN||45|| saMgha terApaMthI koThI pahu~cA jahA~ pArzva prabhu, naMdIzvara maMdira, caMdraprabhu, sahasrakUTa jinAlaya Adi dekhate haiM va vahIM vizrAma karate, phira bharatasAgara jI kI sannidhi meM nirmita hone vAle trimUrtimaMdira Adi sthAna ko prApta hue| 46 aTThANave Nava-maImuNirAya-saMgho uccAva-Nicca-dharaNIi dhrt-paade| paMceva-killa pdh-citttthii-gNdh-nnaalN| jhANagga-bhUda-kala-kalla-pavAha-pattaM // 46 // 9 maI 1998 ko munirAja saMgha U~cI-nIcI dharaNI para paga rakhate hue pAMca kilomITara para pravAhita gandharva nAle ko prApta huA, jo mAno dhyAnAgra hote hue apanI kala-kala dhvani se sabhI ko apanI ora AkarSita karatA thaa| 47 sIdAi sedu-paNa-kUDa-gaNaM dhara-ca pAsassa kuudd-mhmNt-srNt-paarN| kuvvedi tattha bhamamANa-pasUNa daMse saamudd-tll-pnndll-suvnnnn-kuuddN|47|| saMgha sItA nAle para setu ke patha se gaNadhara kUTa, mahAmantra japate hue pArzvaprabhu kI kUTa ko pAra karatA, vahA~ pAlatU pazuoM ko bhramaNa karate dekhatA hai, phira samudratala se 4500 mITara ucca suvarNa kUTa ko prApta hotA haiN| 48 sIDhIi-magga-aNugAmi-imo vi saMgho ege guhAi pura-siddha page nnmejjaa| sAmA hu vaNNi-pahupAsa-page pahAdaM bhattAmaraM ca mhviir-syNbhu-thodN||48|| yaha saMgha kucha sIr3hiyoM ke mArga kA anugAmI guphA meM sthita purA siddhoM ke caraNoM meM namana karatA hai| vahA~ hI zyAma varNI pArzvaprabhu ke caraNoM meM suprabhAta stotra 168 :: sammadi sambhavo Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktAmara, mahAvIrASTaka, svayaMbhU stotra Adi ko par3hatA hai| siddhANaM vaMdaNaM 49 bhattiM ca accaNa-pahu~ thudi-vaMdaNaM ca kiccA huNemi-ajidaM vimalaM ca viirN| saMtiM ca dhamma-sumadiMgaNa-kuMthu-puSphaM seyNs-pomm-nnmi-siidl-cNd-aadiN||9|| saMgha bhakti, arcana, prabhu stuti, vaMdana ko karake nemi, ajita, vimala, vIra, zAnti, dharma, sumati, gaNadhara, kuMthu, malli, puSpadaMta, zreyAMsa, padma, nami, zItala, candra aura Adi prabhu ke caraNoM meM nata mastaka hotA hai| 50 NaMtA hu NaMta arahANa pahUNa vaMde siddhANa ThANa purisANa muNINa paade| saMgho vi maMdira jalaM ca visesa-chAhaM vissAsa-paccha-paDikammaNa-ciTThido so||5|| saMgha sammedazikhara ke ucca kUToM para anaMtAnaMta arahaMta prabhuoM, siddhoM, muniyoM ke parama pAvana caraNoM meM nata hotA hai| yaha jala maMdira ke vizeSa chAyAdAra sthAna meM vizrAma kara pratikramaNa meM sthita ho jAtA hai| 51 rattilla-attha-bhayamutta hu savva saMgho AruNNa-sujja-kiraNehi sa cov-kuNdde| deNaMdiNaM ca kiriyaM kuNidUNa eso jeTe jadhA tavaNae varasejja mehA // 1 // rAtri meM yaha zrI saMgha bhayamukta yahA~ sthita hotA, aruNodaya para sUrya kiraNoM ke sAtha caupar3A kuMDa para dainaMdinI kriyA karake jyeSTha kI tapana meM meghoM ke nIra se praphullita hotA hai| 52 vAyuppavAhi-adi-NaMda-padAyiNI hu dhaavll-dhaav-gdisiil-annNd-mehaa| tAvaM khae pavaNa-sIdala-vAhiNI hu jeejja ramma-samaNANa kuNedi ajja 152 // sammadi sambhavo :: 169 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavala daur3ate, gatizIla hote megha AnaMda dete hI haiN| usameM bhI vAyu kA pravAha ati AnaMdadAyI banAtA hai| yahI tapasvI ke tApa ko kSaya karatA, pavana zItala vAhinI le ina zramaNoM ke lie dhyAna meM bAdhaka na bana ye pavana sAdhakoM kI sAdhanA ko ramya banA dete haiN| 53 cohassae ahaga-bAvaNa-gaNNadhAra vaMdejja kuNthu-chiynnvvy-koddi-koddiN| chiNNAva-koDi-viyatIsa lakhaM sahassaM vAlIsae sd-munniinn-srNt-atth|| 53 // gaNadhara kUTa para caudaha sau bAvana gaNadharoM, kuMthuprabhu, chayAnaveM kor3Akor3I chyAnaveM koTI, batIsalAkha, chayAnaveM hajAra sAta sau bayAlIsa munirAjoM kA smaraNa karate hue vaMdanA karate haiN| 54 so NANa kUDa guNa-NANa-susammadissa kattuM idheva caruseNa-NiveNa atth| koDippamANa-uvavAsa-phalaM phalejjA saMghe saheva siri somadhareNa kijjA // 54 // AcArya zrI saMgha sahita cArusena rAjA ke dvArA banavAI gayI jJAnadhara kUTa para jJAna-guNa evaM uttama sanmati ke karane ke lie yahA~ kI vaMdanA karate haiN| bhAva sahita vaMdanA se eka koTI pramANa upavAsa kA phala phalIbhUta hotA hai| yahA~ rAjA somadhara ke dvArA caturvidha saMgha sahita vaMdanA kI gayI thii| 55 koDINu koDi-iga-petalisaM lakhA hu sAhassa-satta-Nava-se cduliis-saahuu| kUDe hu mitta-Nami-Adi-gadA hu mokkhaM pimmejjade amara-meha-sasaMgha jattaM // 55 // mitradhara kUTa se nami prabhu Adi nau so koDAkor3I eka karor3a, paitAlIsa lAkha sAta hajAra nau sau cAlIsa muni mokSa gye| yaha caraNa-pITha amarasena rAjA dvArA banavAI gayI yahA~ para meghadatta caturvidha saMgha sahita aayaa| 170 :: sammadi sambhavo Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 NATakka-kUDa-arahassa hu bhAva-rAe chinnnnaann-koddi-uvvaas-phlppdaaii| NiNNAva-koDi-lakha-sAhasa-Nosae hu mokkhAgadA-muNivarANa pnnmmejjaa||6|| arahanAtha kI nATaka kUTa hai, jise bhAvadatta rAjA ne nirmita kraayaa| yahA~ se ninyAnaveM karor3a, ninyAnaveM lAkha, ninyAnaveM hajAra nau sau ninyAnaveM munivara mokSa gye| una munivaroM ke lie saMgha namana karatA haiN| 57 mallissa saMbala-suThANa-gadaM muNiMdaM chiNNANavaM ca Namaejja tadheva vaasN| sacceNa saMgha-cadu-suMdara-rAya-ThappaM Nammejja sammadi gaNI muNiviMda svve||57 // saMgha, AcArya sanmatisAgara evaM sabhI munivRMda malliprabhu kI saMbala kUTa para chyAnaveM karor3a mokSagata muniyoM ko namana karate haiN| unheM bhAvasahita namana karane para chyAnaveM karor3a ke upavAsa kA phala prApta hotA hai| yaha kUTa suMdarasena dvArA banavAI gyii| yahA~ caturvidha saMgha kI yAtrA ko satyasena rAjA prApta hotA hai| 58 seyaMsa-saMkula-sukUDa-chiyANa-koDI koDI hu koDilakha-sAhasa-bAvaNaM c| paMcaM sayaM ca viyalIsa-muNiMda-mokkhaM datteNa nnimmid-annNd-susNgh-tthaannN58|| saMgha varadatta dvArA nirmita karAI gayI saMkula kUTa kA vaMdana karate haiN| yahA~ se chyAnaveM kor3Akor3I, chyAnaveM karor3a, chyAnaveM lAkha bAnaveM hajAra pAMca sau byAlIsa mokSagata munirAjoM kA smaraNa evaM vaMdana karate haiM, yahA~ para AnaMdasena rAjA caturvidha saMgha sahita darzanArtha AyA thaa| 59 koDIi-koDi-Nava-vAhataraM lakhaM ca ve sAhasaM paNasadaM ca viyAlisaM c| mokkhaM gadaM ca dhavalAdu Nameti puSphaM kuMdappaheNa NimidaM phala-vAsa lkkho||59|| sammadi sambhavo :: 171 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavalakUTa se mokSagata puSpadaMta sahita nau kor3Akor3I bahattaralAkha, do hajAra pAMca sau biyAlIsa muniyoM ko namana karate haiN| yaha kUTa kuMdaprabha dvArA nirmita karAI gyii| isakI vaMdanA se bayAlIsa lAkha upavAsa kA phala prApta hotA hai| 60 so mohaNaMca siharaM aNupatta ejjA pommaadi-nninnnnnnv-koddi-staasi-lkkhN| tettAlisaMca sada-sAhasa-bAhatAraM sAhUNa Nammadi pahAsiNa-NimmidaM c||6|| saMgha prabhAsena dvArA banavAI gayI mohana zikhara ko prApta hote haiN| yahA~ se padmaprabhu Adi ninyAnaveM karor3a satAsIlAkha, taitAlIsa hajAra sAta sau bahattara muniyoM kI vaMdanA karate haiN| 61 so NijjaraMca siharaM sama-NijjaratthaM kammaM ca kUDa-NiNave taha koddi-koddiN| koDiM lakhaM Nava sadaM NiNave muNINaM rAmassa Nimmida-iNaM paNamejja sammaM // 61 // yaha saMgha ninyAnaveM kor3Akor3I, ninyAnaveM kor3I, ninyAnaveM lAkha nau sau ninyAnaveM muniyoM evaM suvrata muni ke nirvANa kSetra zrIrAma ke dvArA nirmita nirjara kUTa ko karmanirjarA hetu smaraNa evaM namana karate haiN| 62 caMdappahaM lalida kUDa-suThANa-pattaM lAliccadatta-NimidaM chiynnvv-vaasN| phallaM padatta-pada-jutta-imo hi sNgho| kuvvedi vaMdaNasariM sama-jhANa-puvvaM // 62 // lalitadatta dvArA nirmita karAI gayI candraprabha kI lalitakUTa para saMgha aayaa| yahA~ ke vaMdana se chyAnaveM lAkha upavAsa kA phala prApta hotA hai| yahA~ saMgha samatva evaM dhyAna pUrvaka sthita hokara vaMdana karatA hai| 63 so AdiNAdha siharamhi visAla-pAde Nammedi attha phuvNdnn-puvv-aadi| 172 :: sammadi sambhavo Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThApadassa pahuvaMdaNa-dukkaro hu kelaas-pvvd-sutthaann-srNt-smmo||63|| saMgha cintana karatA hai ki aSTApada para jAnA kaThina hai| kailAza parvata para nirvANa gata Adi prabhu ke sthAna ko smaraNa karake AdinAtha kUTa para pahu~cate hI vizAla caraNoM ko namana karate haiN| 64 aTThAdasaM vayalisaM tayatiMsa lakkhaM vAlIsa-sAhasa-NavaM ca sadaM paNaM c| muttiM ca sIdala jinniNd-phtt-vNde| vijjuvvarAdu siharAdu papatta-mokkhaM // 64 // vidyutavara kUTa se mokSagata zItala jinendra Adi aThAraha kor3Akor3I bayAlIsa karor3a battIsa lAkha, byAlIsa hajAra nau sau pA~ca muniyoM ko smaraNa karate hue vaMdana karate haiN| 65 koDIi koDi-NavavAhataraM ca lakkhaM bAlIsa-sAhasa-paNaM sd-muttitthaannN| kUDaM dhavalla-pahu-saMbhava NAdha-ThANaM Nimmejja cakkimaghaveNa iNaM ca kuuddN|65|| yaha maghavA cakrI dvArA nirmANa karAI gayI dhavalakUTa saMbhava nAtha kI hai| isa sthAna se nau koDAkor3I bahatara lAkha-byAlIsa hajAra, pAMca sau munirAja nirvANa ko prApta hue| 66 kUDe sayaMbhu-gada-saMgha-aNaMta-NAhaM koDIikoDi chayaNavva dusattaraM c| koDiMca lakkha shsNsd-stt-siddh| Nimmejja so avicaleNa NiveNa attha // 6 // saMgha svayaMbhU kUTa para pahuMcA, yaha avicala rAjA dvArA nirvANa karAI gyii| yahA~ se anaMtanAtha, chyAnave kor3Akor3I, sattara karor3a, sattara lAkha, sattara hajAra evaM sAta sau munirAja siddha hue| sammadi sambhavo :: 173 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 caMpApurAdu paNa kallaNa-patta-vAsuM pAdAraviMda sila-paTTA pdNsmaanno| ANaMda kUDa aNupatta imo hu saMgho NivvANa patta ahiNaMda muNIsa vaMde // 67 // caMpApura se pAMcoM kalyANakoM ko prApta hue vAsupUjya ke caraNArabiMda zilApaTTa para dekhate hue unakI vaMdanA karate hue| yaha saMgha AnaMdakUTa ko prApta huaa| yahA~ se abhinaMdana Adi bahattara kor3Akor3I, sattara lAkha, byAlIsa hajAra, sAta sau munirAja mukti ko prApta hue| 68 ucchalla-bANara-samUha-sukUDa kUDe ciMho sirI-hu abhiNaMdaNa nnaah-raaje| muttimhi ciMha pahu vIdayarAga assiM rammo hu maMdira-jalaM kala-kalla ruuve||68|| abhinaMdana kA cihna vAnara hai, yahA~ vAnara samUha AnaMda kUTa para uchala kUda karate dikhAI de jAte haiN| yahA~ jalamaMdira ke samIpa mUrtiyoM para jo cihna haiM ve vItarAgatA prakaTa karate haiN| kala-kala jala se pUrNa jalamaMdira ramya hai| 69 dhammassa kUDa-gada-saMgha-sudatta-datte ANaMdaseNa-NimidaM ca vibhiiv-senno| attheva jatta-juda-uNNavisaM ca koDiM lakkhaM NavaM sahasa No sayasatta pnnnnN||69|| dharmanAtha kI kUTa ko prApta saMgha sudattavara ko dattacitta hokara dekhate haiN| jo AnaMdasena dvArA nirmita karAI gayI thI, yahA~ rAjA vibhIvasena kI yAtrA yukta unnIsa kor3A kor3I unnIsa koTi nau lAkha nau hajAra sAta sau paMcAnaveM munirAjoM ke darzana prApta hote haiN| 70 so saMti-NAha paha kuMda-sukUDa-vaMde koDI hu koDi Nava lakkha-NavaM shssN| NoNNosae NiNaNavaM muNi mutti-ThANaM NimmAvidaM Nivadi-suppaha-eNa jattaM // 10 // 174 :: sammadi sambhavo Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suprabha rAjA dvArA nirmita karAI gayI kuMdaprabha kUTa ke zAntinAtha evaM nau kor3Akor3I nau lAkha nau hajAra nau sau ninyAnaveM mukti gaye sthAna kI vaMdanA karate haiM / 71 gaMdhaM kuDiM ca avaraM ca pabhAsakUDaM koDI uNaMcasa curAsi bahattaraM ca / lakkhaM ca sattasada-vAlisa mokkhapattaM ThANaM ca patta adiNaMda supAsaciMha // 71 // gaMdhakuTI aura prabhAsa kUTa ko prApta saMgha prabhAsa kUTa se mokSa gae supArzva evaM unacAsa kor3Akor3I, caurAsI karor3a, bahattara lAkha, sAta sau byAlIsa muniyoM ke mokSa gata sthAna ko vaMdana karate haiM / 72 sovIra-va -kUDa vimalAdi muNIsa ThANaM koDI hu koDi saTha lakkha dasaM sahassaM sattaM sadaM ca viyalIsa sumuttisAhU vaMdejja somapaha- Nimmida kUDa sammaM // 72 // somaprabha rAjA dvArA nirmita karAI gayI subIra kUTa ke acchI taraha darzana karatA munisaMgha / yahA~ se vimalaprabhu evaM sattara kor3Akor3I sATha lAkha dasa hajAra sAta sau biyAlIsa munirAja mokSa ko prApta hue / 73 siddhaMvaraM ajiyaNAdha - muNIsa - ThANaM koDI hu koDi-iga assi cavaNNa - lakkhaM / cakkI Thavijja sagaro iga-sattareya titthaMkarA avatarejja idheva kAle // 73 // ajitanAtha ke kAla meM eka sau sattara tIrthaMkara avatarita hue| ajitanAtha evaM eka kor3akor3I assI koTi cauvanalAkha muniyoM kI mokSasthalI siddhavarakUTa ko yaha saMgha namana karatA hai / 74 missa pAdacaraNesu NamaMta - saMgho sovaNNa-kUDa-pahu-pAsa - jiNiMda - vaMde / sammadi sambhavo :: 175 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsI hu koDi-caurassi-lakhaM pitalle sattaM sadaM ca vayalIsa-muNIsa ThANaM // 74 // giranAra se mokSa padhAre zrI neminAtha prabhu ke caraNoM ko namana karatA huA saMgha vyAsI koTi, caurAsI lAkha paiMtAsIla hajAra sAta sau bayAlIsa muniyoM kI mokSasthalI svarNabhadra kUTa evaM prabhu pArzvanAtha ke caraNa kamaloM meM namita hotA hai| tAraka 75 pahu Ai-supAsava-vIra karijje gurusNgh-sumaanns-hNs-srijje| paNa-diNNa-suvaMdaNa-NaMda muNiMde pahu-bhAva susAsada tittha gnniNde||75|| __ yaha tIrtha Adi prabhu se lekara vIra paryaMta nAnA saMgha kI vaMdanA yukta rahA hai| ye mAnasarovara ke haMsa hamAre guru AcArya sanmatisAgara apane saMgha kI gaurava paraMparA sthApita karate hue haMsa sadRza haiN| ye saMgha pAMca divasIya vaMdanA se AnaMda ko prApta munivaroM, gaNIndroM kI vaMdanA parama bhAva sahita zAzvata tIrtha sammedazikhara kI yAtrA karane meM samartha huaa| // idi Navama sammadi smtto|| 176 :: sammadi sambhavo Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArAca dasama sammadI |'| '|' |'| '|' / '| ' = 16 varNa su- bhavvava-jIva-tittha tittha vaMda-vaMda vaMdaNaM abhavva jIva Neragamma jattha jattha chaMdaNaM / apuvva esa sammi sela - kUDa - kUDa siddhae padatta vAsa - koDi - koDi puNNa- phalla sattie // 1 // bhavya jIva isa sammedazikhara zAzvata tIrtha kI bAraMbAra vaMdanA karate haiN| abhavya jIva naraka gAmI yAtrA yukta yatra tatra paribhramaNa karate haiM / yaha apUrva tIrtha hai, isake pratyeka kUTa siddha puruSoM kI gAthA gAte haiM tabhI to jo isakI vaMdanA karate ve koTikoTi upavAsa evaM puNya phala se zakti pAte haiM / 2 attheva paMcami sude taya-mutti-ThANaM AdiM mahaM ca vimalaM jiTha-sukka pkkhe| paccAsi sAhu muNirAya suseTThi vaggA ajjI gaNI - pahudi- ciTTha samatta luMce // 2 // sammadezikhara jI meM zruta paMcamI (30 maI, jyeSTha zuklA paMcamI) para paccAsI sAdhuoM, AryikAoM Adi sahita zreSThIvarga ke sAnidhya meM AcArya AdisAgara, AcArya mahAvIrakIrti evaM A. vimalAsAgara kI mUrtiyoM sthApita kI gayI aura kezaloMca bhI huA / sammadi sambhavo :: 177 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilloka-caMda-radaNo siharo mahiMdo sANakka bhAga-vijayo bahu-sAvagA vi| puSpaM ca bhUda-pahudiM muNivaMta AdiM chiNNeti gaMtha parigeha ssNg-bhaavN||3|| isa prasaMga para trilokacaMdra godhA, ratana lAla baDajAtyA, zikharacaMdra pahAr3iyA mahendra haMDAvata, sanata kumAra, bhAgacaMdra pATanI, vijayakumAra iMdaura Adi zreSThI evaM aneka zrAvaka-zrAvikAe~ bhI thiiN| yahA~ zruta paMcamI para puSpadaMta, bhUtabali Adi munivaMtoM ke graMthoM ko smaraNa karate hue grantha parigrahAdi ke saMyoga bhAva ko chedane ke lie yaha kArya kiyA gayA ho| paMkAvalI 5 / / / / / / / / 5 / / = 16 varNa saMbhava bharaha-su sIyala maMdau sammadi tava munniraay-gnniNdu| saMghau viharadi paramANaMdau devagharahu giri maMdara khettu||4|| A. saMbhava, A. bharatasAgara, zItalasAgara, kumudanaMdI, A. sanmatisAgara, tapa sAgara Adi munirAja paramAnaMda yukta kSetra meM virAjate rahate haiN| AcArya saMgha devaghara Adi se vicaraNa karatA huA maMdAragiri ko prApta hotA hai| attheva ratta-paDimA adi daMsaNijjA vAsussa pujja jiNa biMba mnnunnnn-atthi| sAmudda-maMthaNa-bhave humadhANi-sele kallANagattaya-pavitta pahA Na khette||5|| maMdAragiri kI lAlapratimA ati darzanIya hai| vAsupUjya kA jina biMba bhI manojJa hai| yahIM vAsupUjya ke tIna kalyANaka hue the| isa pavitra kSetra ke parvata ko samudra maMthana ko mathAnI banAyA gayA thA aisI vaidika mAnyatA hai| 178 :: sammadi sambhavo Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhakhetta caMpApura cAummAso 6 caMpApurI parama-pAvaNa-khetta seTThI vaasuu-sudNsnn-siriipl-menn-raannii| pommA sudo hu karakaMDa-sumukkha-dhammo govAla rohiNa-aNaMta kuNikka cNdo||6|| caMpApurI parama pAvana kSetra zreSTha nagarI hai| yahA~ vAsupUjya, sudarzana, zrIpAla mainAsuMdarI, padmAvatI kA putra karakaMDU, sumukha rAjA, megha vAhana, dharmaruci, gopAla subhaga, rohiNI, anaMtamatI, kuNika evaM candravAhana hue| seNikka-bhANu-mahavA vaNamAla-cArU jAejja caMdaNa-sudA dahivAhaNo vi| lacchImadI vi madaNA siriNAga vAlA NegA hu yoga tavasINa jaNANa cNpaa||7|| yaha caMpApurI rAjA zreNika, rAjA bhAnudatta, maghavA, rAnI vanamAlA, cArudata, caMdanavAlA, dadhivAhana, lakSmImatI, madanAvalI (rAjakumArI) nAgazrI Adi evaM anekAneka tapasvI janoM kI nagarI mAnI jAtI haiN| 0 titthaMkarANa samavo samae hu savve vIrassa Nega-samavo idha gcch-gcche| Agacchido tadha pahAva-jaNesu jAde appA hu appa-rada-jaNega jaNA hu muttN||8|| yahA~ pratyeka tIrthaMkaroM ke samavazaraNa samaya samaya para aae| vIra prabhu kA samavazaraNa aneka bAra isake pratyekabhAga meM aayaa| yahA~ logoM para unakA prabhAva huaa| ve AtmA meM apane Apa lIna yatna pUrvaka loga mukti ko prApta hue| paMgaNNa-kittima-sarovara-maMdiro vi paNNaMdahaM ca cadubhAga-jiNo hu biNbo| vAsU siittalisa-vediga-ramma-rammA paMcaM ca bAla jadi-mutti virAjidA vi||9|| sammadi sambhavo :: 179 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa caMpApura ke prAMgaNa meM kRtrima sarovara ke madhya eka jinamaMdira hai / yahA~ vAsu pUjya kI savA paMdraha phuTa jina pratimA hai / settAlIsa vediyAM atiramya haiM / yahA~ para pAMca bAlayatiyoM kI mUrtiyAM bhI sthApita haiM / 10 missa caMdapaha-Adi pahussa biMbA ArAma hu kamado diga pacchi-AdI / sohejja kiTTima kaillasa - pavvado vi aTThAve tirahapathi - suThANa - vAso // 10 // yahA~ ke bagIce ke pazcima dizAbhAga meM nemi, uttara meM candraprabha aura pUrva meM Adiprabhu kI pratimAe~ haiM / Adiprabhu kRtrima kailAza parvata para sthita haiM / yahIM kI terApaMthI koThI ke sthAna meM 1998 kA cAturmAsa huaa| 11 dikkhA - dive samaNa - cakki - uvAhi- jutto bare lahu viANa su accaNAdI / bhAgala- Agada suraM amaraM samAhiM kAjjade idha sudhamma-su-appa - sikkhA // 11 // yahA~ dIkSA divasa para AcArya zrI zramaNa cakravartI kI upAdhi se alaMkRta hue / navaMbara meM laghu vidhAna evaM vizeSa pUjana Adi kA Ayojana huaa| vahA~ se bhAgalapura , jahA~ zUrasena aura amarasena muni samAdhi ko prApta hue / yahA~ dhArmika zikSaNa kA bhI Ayojana huA / 12 cviM vihAragada - saMgha - pavissa caMpe vaMdejja ve NisahigaM sulatANa patto / muMgera gAma aNugAma susuMdaraM ca mohakka bAla maraciM taha mekareDiM // 12 // nitya vicaraNa karatA huA saMgha caMpApura AyA, yahA~ do niSadhikA kI vaMdanA kI, phira saMgha sulatAnapura phuNcaa| muMgera Adi gAmoM meM suMdarapura, mohakapura, bAlagUDara marAcI evaM marakeDI AyA / 13 saMsArae cadugadI Na hu sAra-bhUdA kiM Na mu Nujo vi kovi / 180 :: sammadi sambhavo A Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANe pahaNNa gada egaNaro asaMkhe pehejja peha aNupeha vises-nniccN||3|| yaha saMsAra caturgati rUpa hai, isameM kahIM bhI sAra nahIM, vahA~ kaba kyA ho jAe koI nahIM jAnatA hai| yAna ke ghAta se eka manuSya kyA aneka naSTa ho jAte haiN| isalie sadaiva anuprekSaNa kara apanI prekSA se vizeSa cintana kara anitya, azaraNa Adi bhAvanAoM ko bhAnA caahie| 14 gaMgANadI hu jala kalla-subAr3ha bAr3he assI-subiMba-iga-te phudd-maann-juttaa| pAseNa saMga paumAvadi-covisI vA jiNNaM jiNAlaya gihe vi aNega biNbaa||14|| gaMgAnadI ke kala-kala nIra kI bAr3ha Ane para nagara meM assI jinabiMba eka iMca se tIna phuTa ke mAna vAle the nikle| yahA~ pArzvaprabhu ke sAtha padmAvatI aura caubIsa mUrti bhI thii| ye jIrNatA ko prApta thiiN| yahA~ para jIrNa jinAlaya meM bhI aneka mUrtiyAM haiN| 15 kuvvejja kiM viNu pasatthipamANa-biMbaM daMsevidUNa khida-khiNNa imo vi sNgho| vattikkharAdo phatuhAi kabIra-paMthiM mANaM ca patta bahumANa pttnnnn-ptto15|| prazasti pramANa rahita jinabiMboM ko dekhakara saMgha kyA kara sakatA thaa| kheda khinna ke atirikta kucha bhI nhiiN| isake pazcAt vaktiyArapura saMgha aayaa| yahA~ se phatuhA pahu~cA yahIM ke kabIra-paMthI maTha meM yaha saMgha bahumAna ko prApta huaa| phira paTanA phuNcaa| 16 assiM pure hu gulajAra sukhetta-rAje NivvANa ThANaya-sudaMsaNa-rAja settttii| sIle diDho paramaseTThi guNANa gANaM daMsejja sajjha samayassa suskkidss||16|| isa nagara ke samIpa gulajAra kSetra hai| yaha sudarzana rAjazreSThI kI nirvANasthalI haiN| rAjazreSThI zIla meM dRr3ha parama zreSThI ke guNoM kI stuti pauSa zuklA paMcamI ko sammadi sambhavo :: 181 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unake nirvANa divasa para hotI hai / yahIM para samayasAra kA saMskRta sahita svAdhyAya kiyA gayA hai| 17 assaM ithe paNuvavAsa samAhi jAdo saMvegasAgara - muNissa havedi sammo / raTThallago hi jaya sIdala - Adi paNNA choTe - ramesa - NaliNo vi aNUvacaMdo // 17 // yahA~ para saMvegasAgara kI pAMca upavAsa pUrvaka samAdhi hotI hai / yahA~ AcArya mahAvIrakIrti saMbaMdhI rASTrIya goSThI meM jayakumAra, zItalacaMdra, kapUracaMdra, choTelAla, ramezacandra, nalinazAstrI, anUpacaMdra, vijayakumAra, sanatakumAra Adi upasthita hue / 18 mAghassa sattami sude igasaTThi jamme vissassa sujjaya-suNIla-lihijja - gaMthaM / vimmoccaNaM pharavarimha samAhi sUriM elakka-sujjasubhadassa vi dikkhaejjA // 18 // yahA~ para mAghazuklA saptamI ko AcArya zrI kI janmajayantI manAI gayI / yahIM para sunIlasAgara dvArA likhita 'vizva kA sUrya' pustaka kA vimocana huA / pharavarI meM AcArya AdisAgara kA 86vAM samAdhi divasa manAyA gyaa| isa avasara para sUryasAgara evaM subhadra kSullaka se ailaka bane / 19 rAiTThaThANa - bahumaNNa-vihAra- mukkho rajjassa pAla sirisuMdarasiMhamaMtI / ajjhakkha rAma pahudI guruNA asIsaM jjedi esa paNasattara vAsa - kAle // 19 // rAjasthAna (udayapura) ke bahumAnya vihAra ke pramukha nAgarika rAjyapAla suMdara siMha bhaMDArI, sabhA adhyakSa rAmanArAyaNa Adi mantrI guru se AzISa lete haiN| 75 dina pravAsa ke pazcAt saMgha vahA~ se vihAra karatA hai / 182 :: sammadi sambhavo Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAi bAlA vissAmo 20 sikkhAi khetta-bahulA idha desa dese bAlANa thI pavara-sikkha susikkh-khettaa| tassiMca thIsu jiNadhamma-visesa-sikkhA bAlAvisAma arae avi logigo vi||20|| isa bhAratavarSa meM zikSA ke aneka kSetra haiM, bAlakoM ke, nAriyoM ke bhI uttama zikSA kSetra haiM, parantu striyoM meM jinadharma evaM laukika zikSA vAlA yaha prasiddha bAlA vizrAma ArA meM hai| 21 siddhaMta-saMta bhavaNe pura-sattha-gaMthA daMsejja attha paramAgama jhaann-rtto| phagguNNa-aTTha divase uvavAsa jutto| cette NamI vi usahassa mahA jyntii||21|| ArA ke jaina siddhAnta bhavana meM prAcIna zAsana graMtha dekhate, phira yahA~ paramAgama ke dhyAna meM rata phAlguna kI aSTAhnikA para upavAsa, caitra kI navamI para vRSabha jayantI isake pazcAt mahAvIra jayantI mnaaii| caMdapurI siMhapurI 22 ArA masADha-jiNa biMba-sudaMsaejjA baMhaM ca baksara DumaM ikrori-gaajiN| caMdAvadiM ca pahucaMda su jammaThANaM seyaMsa-siMhapuri-sArayaNAdha khettaM // 22 // ArA, masAr3ha Adi ke jinabiMboM ke darzana karatA, yahA~ se brahmapura, baksara DumarAva, ikarori bAjIpura ke pazcAt candraprabhu ke janma sthAna caMdrAvatI (caMdrapurI) ko prApta hote haiN| isake anantara zreyAMsa prabhu kI siMhapurI sAranAtha kSetra ko prApta hotA hai sNgh| sammadi sambhavo :: 183 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 kallANagaM caduthalaM aNudaMsa-NaMde sammAGa-saMpaDi-viNimmida-thUva-uccaM siMhassa ciMhacadu-digga-sucakka dhamma assANa biMba usahANaM rttucinnho||23|| zreyAMsa prabhu ke cAra kalyANaka kI siMhapurI ke darzana se saMgha AnaMdita hotA hai| yahA~ samprati sampraTa ke dvArA nirmANa karAe gaye stUpa para cAroM dizAoM meM siMha, dharmacakra bhI haiN| isake nIce azva aura vRSabha baila ke biMba haiN| siMhacinha (caturdiga siMha cinha) yahI rASTra ciMha hai| vArANasI cAummAso 24 vArANasI du varuNA asaI NadI hu tassiM juge huiNamo hu vaNAraso vi| pAsaM suvAsa pahu khetta sudaMsaNejjA vaNNI mahodaya-siyAda-suvAda vijjN||24|| vArANasI-varuNA aura assI nadI yukta yaha banArasa hai| yaha pArzvaprabhu aura supArzva kA kSetra hai| yahA~ para gaNeza prasAda varNI dvArA sthApita kiyA kendra bhI hai| jise syAdvAda mahAvidyAlaya kahate haiN| vissavijjAlayo 25 amhehi saMgi-paDhidA bahuchAtta-chattA vissega-vijja mhvijj-susoh-paaddhN| dese videsa bahule suda pAgidaM ca te sakkidaM ca jiNa daMsaNa nnaad-siilaa|25|| hamAre sAtha (lekhaka udayacandra ke sAtha) par3he hue aneka chAtroM kA eka mAtra kSetra vizvavidyAlaya, mahAvidyAlaya Adi kI paThana paddhati ko saMcAlita kara rahe haiN| yahA~ ke chAtra deza videza meM prAkRta-saMskRta evaM jainadarzana kA mAna bar3hAte rahe haiN| 26 bI eca yU avara sakkida-vissa-pIDhe dehalli khettakuru-sAgara jAbale vi| 184 :: sammadi sambhavo Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koDhilla goula ramesa-suNaMda-phUlo pemmo jayo vi udayoudayo amillo||26|| bI. eca. yU., saMskRta vizvavidyAlaya, dehalI, kurukSetra, sAgara jabalapura, udayapura Adi ke vizvavidyAlaya meM adhyApana kara prAkRta, saMskRta, jainadarzana, bauddhadarzana, siddhAnta Adi kA mAna bddh'aayaa| darabArIlAla koThiyA, gokulacaMda, phUlacaMda, rameza, mahendra, naMdalAla, prema sumana, jayakumAra, udayacaMdra (udayapura), udayacaMda (vArANasI) amRtalAla Adi inhIM vizvavidyAlayoM meM rahe haiN| __27 esA hu satta-jaNa-padda-pahANa-khetto pAsassa gbh-tv-nnaann-klaann-khetto| aggI-jalaMta-ya-phaNiMda idheva rakkhe caMdapahussa paDimA hu samaMta jppe||27|| yaha vArANasI sAta janapada pradhAna kSetra hai| pArzvaprabhu ke garbha, tapa aura jJAna kalyANaka kA yahI kSetra hai| yahIM jalate hue nAga nAgina kI rakSA kI gayI thii| yahA~ para zivaliMga se candraprabhu kI pratimA samaMtabhadra ke jApa se nikalI thii| 28 NiNNANave hu cadumAsa-idheva ThANaM so iMdabhUdi-vaDugo jinn-dikkhjutto| vIrassa sissa-gurubhattiya-puNNimAe tatto hu puNNima gurU cadumAsa citttthe28|| saMgha 1999 ke cAturmAsa ko yahIM guru pUrNimA kI prabhAvanA ke sAtha karatA hai| isa dina iMdrabhUti baTuka vIra se dIkSita hue unake pradhAna ziSya bane phira guru bhakti se guru pUrNimA prasiddha huii| tabhI se cAturmAsa kI sthApanA guru pUrNimA para hotI hai| 29 iMdo ha aggi-gaNa-vAu-sucI sudhammo mNddikk-moriy-akNpi-acll-medo| sisso pabhAsa-gaNa-sohida vIra-saMgho ajjI muNI bahujaNA vadadhAri divvA // 29 // indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, zucidatta, sudharma, mAMDika, mauryaputra akaMpita, acala, medArya evaM prabhAsa gaNadharoM se suzobhita vIra saMgha thaa| inake saMgha meM zrAvakazrAvikAeM, vratadhArI, AryikA evaM muni Adi bahuta se loga the| sammadi sambhavo :: 185 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 caMpAi kAsi-pariyaMta-su-sajjhaejjA assiM ca paMDavapurANa caritta aadi| sajjhAyae samaya-dhamma-rahassa-AdiM logassa NIdi-vibhavaM bharahesa-gaMthaM // 30 // caMpA se kAzI paryaMta pAMDava purANa, caritra-graMtha (zrIpAla, pradyumna, hanumAna) samayasAra jinadharma rahasya evaM lokanIti Adi yukta bharaveza vaibhava kA svAdhyAya huaa| 31 sUrI khaa-kdhnn-smm-shaav-nniidii| aayaar-vaag-vvhaar-sudhmm-piidii| gAme jaejja iga-bAlaga-mA-pido No AjIvigaM pavajade pura-aNNa khette // 31 // sUrI kI kathA kathana meM samyak svabhAva nIti, AcAra, vicAra, vyavahAra, sudharma prIti Adi rahatA thaa| ve grAma ke janme bAlaka kI kathA sunAte haiN| vaha janma ke kucha samaya pazcAt bar3A hone para mAtA-pitA se rahita ho gyaa| isalie apane kSetra se AjIvikA hetu dUsare nagara pahu~ca gyaa| 32 so vissamaM kuNadi ApaNasajja-ThANaM NiccaM sameNa paNa-pAvadi pujja kujje| pAsAda-jAda-iga-vuDa-sa-vattha-chajja hatthA gahedi sirasA Nadae hu paade||32|| vaha dukAna ke bAhara use svaccha karake so jaataa| zrama se kucha paise kamAtA, nitya pUjana krtaa| eka dina prAsAda-ucca bhavana jAtA, jahA~ eka vRddha vastra sukhAtA dikhatA yaha usake hAtha se vastra letA, sukhA detA aura sira se nata paira meM ho jAtA hai| 33 NammI imo puNa hu paNNa-pamANa-tattha sevA hu sIla-iNamo lahade hulaah| pAsaNNa-seva-bahu-jAda-imo hu seTThI saMgaM siNANa-visaNaM jiNa bhatti bhAse // 33 // AcArya zrI kathA meM nipuNa the unhoMne sevA phala, saMga tyAga, gaMgA snAna, 186 :: sammadi sambhavo Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasana mukta jIvana, jina bhakti Adi kI aneka kathAe~ sunaaii| sevA se isa nanIbhUta vyakti ko usameM hissedArI prApta huii| 34 sIde caredi muNirAya-bhayAbhayaM ca dissANa passa dayabhUda-sadA hu sNgho| NaggA ime hu aNuNiMdaNa jAda-savve sommo digaMbaramuNI migraaj-gaamii||34|| / AcArya saMgha zIta meM vicaraNa karatA hai| aneka kSetroM meM bhayAvaha dRzya dekhate hue saMgha ke sabhI sAdhu dayAbhUta ho jAte haiN| inheM nagna kahate hue loga niMdA karate, para ye digambara muni saumya-samatvazIla mRgarAja kI taraha anugAmI bane rahate haiN| 35 Aujjha-patta-siri-saMgha-iNaM ca titthaM savvaM idiM puris-dhaam-phaann-kaalN| NAhiM ca AdijiNa khetta ajaM ca NAhaM NaMdejja Namma sada sAhasa tittha nnaahN||35|| zrI saMgha ayodhyA ko prApta huaa| yahA~ ke janme tIrthakaroM ke itivRtta, purANa puruSoM kI dharma pradhAna kAla nagarI, nAbhirAya, Adi prabhu ke kSetra 'ajanAbha' ko namana karate haiN| ye sabhI tIrthanAthoM kI bhUmi ko sahasroM bAra namana kara prasanna hote haiN| 36 ajjhappa khetta-bharahaM bharaho ikhAgU sAgeda-NAma-ajidaM ahiNaMdaNaM c| titthakaraM ca sumadiM ca aNaMta rAmaM accejja accaNavihiM lahaejja NiccaM // 36 // yaha adhyAtma kA kSetra, ikSvAkuvaMza kI nagarI sAketa bhI hai| yaha bharata kA bhArata, ajita, abhinaMdana, sumati, anaMta prabhu evaM rAma kA sthAna hai| nitya arcanavidhi ko saMgha prApta hotA hai| saDDhA seyassajudA 37 kittiMta jamma divasaM chahaviMsa jaNNe gAme sahAdatagaje huigA hu buddddii| sammadi sambhavo :: 187 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM saDDha Namma-visa-ruppa padArabiMde rakkhejja kaTTavikaNI para saDDaejjA // 37 // mahAvIrakIrti kA 26 janavarI ko janma dina manAyA phira saMgha sahAdatagaMja pahu~cA, jahA~ eka lakar3I becane vAlI bUDhI zraddhA se namra vIsa rupaye car3hAtI hai| kisI ne usake rupae nahIM lie kiMtu usane apanI bhakti se mahAna puNya kmaayaa| 38 saDDAsiyassa kari paNNa-vihINagANaM AsIsa-dANa juda-saMgha-sugAma gaame| gabhaM ca jamma tava NANa-pahANa-khettaM dhammassa dhamma-radaNe jaNa-pujja dhamma // 38 // paNya vihINoM kI zraddhA zreyaskarI hotI hai| yahI zraddhA AzISadAna yukta hotii| saMgha eka grAma se anya grAma hotA huA ratnapura pahu~catA hai| yaha dharmaprabhu ke garbha, janma, tapa aura kevala jJAna kA kSetra hai, yahA~ ke loga dharmanAtha se dharma yukta hote haiN| 39 kumhAra-jAdi-idha ajja vi attha Natthi NAgassa sAva pahu duddhaya siNcmaannaa| mehAdu NIra-varisejja imattu saDDe pattejja esa sarajuM ca sumera-gAmaM // 39 // yahA~ kumhAra jAti nhiiN| kyoMki nAgajAti se yaha abhisapta kSetra hai| yahA~ Aja dharmaprabhu ko dugdha se abhiSeka kraate| mehoM se nIra isI zraddhA se varasatA hai| isake anaMtara saMgha sarajU nadI evaM sumera gA~va ko prApta hotA hai| 40 magge carejja iga sAvaga-duddha-dANaM kuvvedi No kuNadi tattha kahedi tss| saMge careMti kumarANa daejja tujjha AsIsa-jutta-maNujo dadade hu duddhaM // 4 // mArga meM calatA huA saMgha eka zrAvaka kI (DhAve vAle kI) bhakti ko prApta hotA hai, jo dUdhadAna karatA, para munisaMgha ise nahIM letaa| para usake lie yaha saMketa karatA ki ina saMga ke kumAroM ko Apa de sakate ho, vaha AzISa yukta dugdhadAna karatA hai| 188 :: sammadi sambhavo Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle vihAra purave tadha saMga ghAdo jANo pavaTTaNa-have Na hu ko vi haannii| seyo havedi kusalA sayalA baghore vuDDo igo hu maNujA cadupAi NejjA // 1 // vihAra huA puravA kI ora vahA~ mArga meM yAna (basa) paTala gyii| koI jana hAnI nahIM huii| sabhI kuzala to kahA gayA ki yahA~ para muniyoM kA gamana ho rahA hai| anya baghaurA grAma ke loga cArapAI para eka vRddha ko le jA rahe the| 42 saMsArae gamaNa AgamaNaM havedi cakka vva vaTTaNa-imo Na hu jANade jo| ajjhAvagANa aNumajjhaya chatta-vaggA desejja lAha-aNulAha lahaMta citttte||42|| saMsAra meM gamanAgamana sadaiva hotA rahatA hai| yaha cakra kI taraha parivartanazIla hai, phira bhI use nahIM jAnatA hai| yahA~ chAtra evaM adhyApaka varga AcArya zrI ke dezanA kA lAbha uThAne ko Thahara jAte haiN| 43 bArAibaMkiya-sukhetta-papatta-saMgho sajjhAya-pADikamaNaM ca kuNedi atth| ego jaNo du paga-ghAda-have NidANe keMde Naejjadi sujANa suvAhago tN||43 // saMgha bArAbaMkI meM praveza karatA, yahA~ svAdhyAya pratikramaNa karatA hai| yahA~ eka zrAvaka paga ghAta yukta ho jAtA hai| ise nidAna kendra tatkAla le jAyA jAtA hai| yAna vAhaka usa zrAvaka ko| 44 vAse imo lakhaNauM adi-sIda-kAle phggunnnn-maas-ghnn-nniir-pvaahejjaa| tatto vihAra-gada-saMgha pure uNAvo . ANaMda NaMda samahiM siri Adi suuriN||14|| __ zItakAla meM yaha saMgha lakhanaU pravAsa ko prApta hotA hai| phAguna mAha meM vRSTi aura zIta pravAha hotA hai| vahA~ se vihArakara unnAva meM praveza karatA hai| yahA~ sammadi sambhavo :: 189 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 mArca, sana 2000) meM AcArya AdisAgara kA samAdhi divasa manAyA jAtA hai 45 sammaM samAhi-maraNaM- iga- metta-kAle pattejja jo Nava-bhave khalu mutti-lAhaM / kAsAya jetta-vada jutta jaNA hu loe appAvisuddha pariNAma sahAva - NaMtaM // 45 // isa saMsAra meM kaSAya jItane vAlA vrata yukta manuSya Atma-vizuddha pariNAma ke anaMta svabhAva ko samyak samAdhimaraNa ko prApta hokara nava bhava meM muktilAbha ko avazya prApta hotA hai / 46 sammA pautti suha kamma- anaMta-bhAvaM sejaNa asuhaM bhava baMdhaNaM ca / deveNa sattha guru vaMdaNa - accaNeNaM saMsArigINa kiriyANa Niroha sammaM // 46 // samyak pravRtti zubha karma ke anaMta bhAva ko dikhalAtI hai| isase bhava baMdhana azubha bhAva nahIM hotA hai / deva, zAstra evaM guru vaMdana - arcana se sAMsArika kriyAoM kA acchI taraha nirodha hotA hai| 47 NaMdIsarassa paDidaMsaNa- bhAvaNA vi ejja jo caradi dhamma sujhANa muule| devo havedi aNudaMsaNa lAha-maggaM appaM pi paDisuNedi sa sacca - rUvaM // 47 // 1 jisake hRdaya meM nandIzvara dvIpa ke darzana karane kI bhAvanA hotI hai| vaha nizcaya hI dharma zukladhyAna meM sthita hotA usI meM vicaraNa karatA hai / vaha deva hotA nandIzvara ke sAkSAt lAbha ko prApta hotA hai| isI kA dRzya eka rAjA apanI rAnI ko sunAtA hai| vaha usa para vizvAsa karatI hai| 48 paccIsa - Navva Nava - vIra - mahA-jayaMtI appelamAsa-chahadassa-dive vi dikhaa| sA khulliMgA havadi saMbhava saMbhavaM ca chiNNaM kasAya - aNa khalliya khulla bhAvaM // 48 // 190 :: sammadi sambhavo Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra saM 2599 vIM mahAvIra jayantI 16 apraila ko kAnapura meM manAI gyii| isake anaMtara kSullikA dIkSA (23 apraila) ko huii| ve kSullikA saMbhavamatI AgAmI bhava, kaSAya vana evaM kSudra bhAva ko chedanArtha isa mArga kI ora cala pdd'ii| 49 AyAra-suddhi-viNu amha hido kadaM ca ajjhappajhANa viNu amha vigAsa nntthi| amhe vahati sayalA para-pacchi-dhAre dANaM havedi viNu dhammaya-samma nnaannN||9|| AcAra-zuddhi binA hamArA kalyANa kaise? adhyAtma dhyAna (AtmaciMtana) binA hamArA vikAsa nahIM ho sakatA? hama pazcimI dhArA meM bahate jA rahe haiN| hama dAna dete, para dharma ke binA samyagjJAna kaise ho sakatA hai| Welth is Lost Nothing is Lost-taNa khae No kiMci khayoHelth is Lost Something is Lost-taNa khae kiMci khayo tthi But Character is lost everything is lost caritra khae tthi savvakhayo tthi| 50 atthe virAga-muNirAya-muNIsa-daMse pattejja khullaya su-dikkha-imo hu smmo| pacchA hu kANapura-vAsa-pavAsa-jutto daMsejja so rahaNa-mANiga-biMba-atthaM // 5 // lakhanaU meM virAgasAgara munizrI AcArya sammatisAgara ke darzana karate haiN| inhIM AcArya jI se kSullaka pada para vibhUSita hue| AcArya vimalasAgara jI AjJA se samyak dIkSA yukta the| saMgha kAnapura AyA, yahA~ para pravAsa yukta ratna pratimAoM ke darzana karatA hai| 51 aTThAsi-diNNa-mahadI hu pabhAvaNAe jAejja magga-samae valivadda- agge| sadde-jae dahadahaMta-dalaMka-jhuMDe sadA jayAdu virameja palAyade so||51|| kAnapura meM aTThAsI (88) dina pravAsa prabhAvanA ke sAtha vyatIta huaa| jaba vihAra meM loga jayakAre lagA rahe the taba eka balivarda sAMr3a jhuMDa ke bIca A gyaa| taba AcArya zrI jayakAra ke lie rokate hai, to vaha bhI ruka gyaa| sammadi sambhavo :: 191 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paittA ssss |||| 5 52 micchAdihI jaNa-tiriyA, didI dhammA jy-jylaa| rohe rohe Na hu bahirA, sadA sadde jaya vasirA // 2 // dharma dRSTi yadi hai to jayajaya rucikara lagatA hai, para mithyA dRSTi jana yA tiryaMca isameM vyavadhAna DAlate hI haiN| ye mAnate nahIM, isalie jaya zabda ke jayakAra ko rokanA zreyaskara samajhA AcArya jI ne| sAraMgikA / / / '' ||' = 9 varNa 53 Naha-siga daMtA pasue, kara kaya te mnnuje| Nahu vi visAsaM kuNahe, sara-kara hatthe virahe // 53 // isa jagata meM nakha, sIMga evaM dAMta vAle pazuoM, krUra-kRtAMta manuSyoM evaM jo hAtha meM bANa lie hue cala rahA to usa para vizvAsa nahIM kre| biMba / / / / / '' = 9 varNa .54 caladi viharejja saMgho, samaya samaejja deso| muNi-jaNa-visAma-kAle, pavayaNa-pavejja maale||54|| __ saMgha gatizIla rahatA hai, samaya se samaya dezanA yukt| munijana apane vizrAma ke kSaNoM meM unake pravacana yA svAdhyAya se lAbha pAte haiN| ___55 phAse caraNa-cArittaM, hINassa NUNa No kdaa| tittha-sattha-ramejjajhANaM, appavisuddhi-kAraNaM 155 // caraNa cAritra-AcaraNa vAle ke chue jAte haiM, hIna yA kama cAritra vAle ke 192 :: sammadi sambhavo Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I kadApi nahIM / jo tIrtha - zramaNa zramaNiyAM zAstra svAdhyAya meM lage rahate haiM unakI Atma vizuddhi banatI hai / 55 sAhUNa saMga - kuvvejjA, sujja - sama- padittae / rAgaddosa - virAmejjA, papaMca - jaNa - sAvagA // 55 // prapaMca yukta zrAvakajana rAgadveSa bar3hAte haiM, unase bacanA cAhie / sAdhuoM kI saMgati karanA cAhie kyoMki ve sUrya ke samAna pradIpta rahate haiM / 56 maNasA appa - appamha, rAga hosa-gadI sadA / samadA-saha-bhAveNaM, appANaM sama Acare // 56 // mana ke dvArA apane Atma pariNAmoM meM rAga-dveSa sadA hI yAda Ate haiM to unheM samatA evaM saha astitva bhAva se 'AtmAnaM samaM acaret' ko samajheM / 57 sattesu samma-bhAvANaM, appa - appamhi saMbhave / jAdu amha rocejjA, tadhA samacarejja hu // 57 // apane Apa kI taraha soceM, sabhI prANiyoM para sama bhAvoM ko rkheN| kyoMki jaisA hama cAhate haiM, vaisA hI anya ke prati AcaraNa kareM / 58 avivegAdu pAvaM ca, samasammaM virAmade / vivege Natthi AraMbho, samAraMbha samo avi // 58 // samarambha, samAraMbha aura Arambha to aviveka se hotA hai / vaha pApa hai / sadaiva jo sadAcaraNa aura samabhAva naSTa karatA hai| viveka meM aisA nahIM hotA hai| 59 vivarIda - maNussANaM adhammigANa Nissare / jiNageha viNimmAdo ahipuNNaM muNeha bho ! // 59 // viparIta adhArmika janoM kI paristhitiyoM ko jo nikAla detA hai vaha jinamaMdira se bhI adhika puNya kamA letA hai / bho prANI ! Apa aisA cintana kreN| sammadi sambhavo :: 193 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skaMdhaka 60 jaM jaM jANedi jagaM raharaha cakkaparivaTTaNa-judaM nniygN| taM taM labbhedi sudaM araha-sudhamma-dhariNaM dhaNa-padaM sayalaM // 6 // jo bhI parAvartana rUpa jaga ke ratha cakra kI pravRtti ko svayaM hI jAna letA hai usako prApta hotA hai zruta, arahamArga, aura uttama dharma rUpI dharaNI ke samasta pada ke kArya bhii| 61 paDhi samayasAraM ca, hatthevi lahidUNa jo| Acarejja Na AcAraM, micchAdiTThI Na kiM hve||61|| jo pratikSaNa samayasAra ko par3hakara use hAtha meM lekara calate, para AcAra pAlana nahIM karate haiM, ve kyA mithyAdRSTi nahIM hai? 62 sammAdidrI samAvittI, smittaadhaar-smme| mokkhamagge pauttA te, Thidi karaNa-saMjudA // 62 // samyakdRSTi samyak AcaraNa, samatva ke AdhArabhUta sAmyabhAva evaM mokSamArga meM jo lIna rahate haiM, ve sthitikaraNa meM bhI sthita karate haiN| NiggaMthANa Na vaMdae .63 ziMdejja mokkha-maggINaM NiggaMthANaM Na vaMdae pariNAma visuddhI No, sikkhA Niyama ritte||63 // jo mokSamArgiyoM kI niMdA karate haiM, nirgranthoM kI vaMdanA nahIM karate haiN| ve zikSA vrata niyamAdi se rahita vizuddha pariNAma vAle bhI nahIM hote haiN| 64 sikkhAi suttavayaNe suda paMcamIi sUrIdharassa suda vcchl-bhuud-pussphN| suttassa sAra-arahassa vae vi atthi desejja paccha annugaam-sugaam-siimN||64|| zikSA ke sUtra vacana zruta paMcamI para spaSTa kie gye| dharasenAcArya kI zruta 194 :: sammadi sambhavo Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyatA, bhUtavali-puSpadaMta ke sUtrasAra aura arhata bali kI vANI meM jo sAra thA use samajhAyA, usake anaMtara grAmAnugrAma vicaraNa karate hue eka grAma sImA ko saMgha prApta huaa| upasagge vi samittaM 65 moddehae hu mavaI paDi gacchamANo osagga-jutta-maNujANa viNiMdagANaM moNo carejja muNi-somma-sahAva-sIlo eNaM viNA Na hu vi kiMci samaM ca jhaannN||65|| maudahA ke pazcAt saMgha mabaIyA jAte hue niMdakajanoM ke upasarga ko prApta huaa| so ThIka hai mauna muni hote haiM, ve saumya svabhAvI hote haiN| isake binA samatA va dhyAna Adi saMbhava nhiiN| 66 NiggaMtha gaMdha rahido aNuvaTTade hu so logigo krnn-kjj-vihiinn-saahuu| saMkappa-kappa-taja-sAhu-susAhaNAe bhavvAdibhavva pariNAmi Namejja joggo||66|| nizcita hI nirgrantha to grantha (bAdhya abhyaMtara parigraha) rahita vicaraNa karate haiN| ve laukika kAryo se vimukta samyak kriyA yukta haiM, ve saMkalpa vikalpoM se mukta apanI samyak sAdhanA se bhavyAtibhavya pariNAmI hote haiN| ve praNAma yogya hote 67 so cintamANa sUrI du, tavoNiTTha tvodhnnii| pattejja pada Nikkheve, chtrpur-siime||67|| ve cintanazIla sUrI tapaniSTa tapodhanI chatarapura nagara kI sImA meM pada nikSepa karate haiN| ||iti dasa sammadI smtto|| sammadi sambhavo :: 195 . Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egAraha sammadI chatarapura cAummAso dedipyamANa diNaIsa samo muNIso bhattIgaNANa maNujANa sukappa rukkho| caMda vva somma chavivaMta imo gaNiMdo buMdelakhaMDa dharaNIi sutitth-tullo|| ye AcArya zrI daidIpyamAna dina Iza sUryasama the bhaktisamUha se yukta manujoM ke lie| ye kalpavRkSa hI the, ye caMdra ke sadRzya saumya chavi vAle gaNIndra the| buMdelakhaMDa kI dharatI para tIrtha tulya the| cAduttha-paTTadhara sUri suNIla-khetto tiggoDa-gAma-garimA Na hu mett-etth| buMdelakhaMDa bharahassa su-siddha-ThANe dese videsa khjuraah-klaa-klaae||2|| buMdelakhaNDa bhArata ke siddha puruSoM kA sthAna hone se deza-videza meM prasiddha hai| yahA~ ke khajurAha kI kalAtmaka jinagRhoM kI sajjA bhI prasiddha hai| yahA~ ke caturtha paTTadhara sunIlasAgara kA yaha kSetra hai| inase mAtra tigor3A grAma kA gaurava nahIM, apitu sampUrNa kSetra kI garimA hai| 196 :: sammadi sambhavo Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 . appaM ca saMjama-tavaM aNusAsaNaM ca bhAsAi skkidy-paaiy-sutt-maalN| ajjevi vijjadi idheva dharAi dhaare| bahori dAi-udayassa mahAkavissa // 3 // apane saMyama, aura tapa, anuzAsana ko lekara calane vAle ye prAkRta, saMskRta evaM sUtra mAla ke pathika isa dharA kI dhAra meM hI haiN| yahIM bamhaurI dvArA prAkRta ke mahAkavi udaya kA udaya huaa| esA pavitta-dharaNI hu sarassadIe puttANa khANa kaNa-hIra-guNANa khette| puNNAdharA sayala sAvaga-savigANaM bhattI mudA muNivarANa hu agga-aggI // 4 // yaha pavitra dharaNI hai sarasvatI putroM kii| yaha hIra kaNa kI taraha guNoM kA kSetra hai| yaha dharA munivaroM ke Ane se bhakti yukta ho gyii| yaha sabhI zrAvaka zrAvikAoM kA puNya kA phala hai| jhANaM vi kiM ca bhagavaM gaNaNAyago tuM kiM lakkhaNaM viviha-bheda-pabheda kiM c| bhedANa NAma-ahipAya-subhAva hedU AdhAra assa cala-sAhaNa-mokkha-sokkhaM // 5 // bhagavaMta gaNanAyaka! dhyAna kyA hai? kyA lakSaNa? bheda-prabheda kyA hai? bhedoM ke nAma, hetu, abhiprAya evaM bhAva kyA haiN| isakA AdhAra kyA hai? bala, sAdhana evaM mokSa kA phala kyA hai? 6 jaM kamma khavaNe sajjhe, sAhaNaM paramaM tvN| taM muNaejja jhANaM ca, sammaM sudANu bhaasde||6|| jo karma kSaya meM sAdhya, parama tapa kA sAdhana ho, vaha dhyAna hai| aisA vivecana zrutAnusAra kahate haiN| sammadi sambhavo :: 197 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asthi tti duvihaM jhANaM, suddhaM ca asuhaM thaa| aTTa-rudda-bhavAkArI, dhmm-sukk-suhaagro||7|| dhyAna do prakAra kA hai, zuddha dhyAna va azuddha dhyaan| azuddha Arta-raudradhyAna saMsAra bar3hAne vAle tathA dharma-zukladhyAna sukha kI khAna hai| citta-thira-Thidi jA vi, caMcalANupiho cido| sANupehA vi cintA vi, bhAvaNA cittameva hu||8|| citta kI jo bhI sthira sthiti hai vaha dhyAna caMcalA rahita cidrUpa hai| vaha anuprekSA, cintA, bhAvanA evaM citta bhI hai| jogAsavassa suNirohaNa-jhANa-hojjA buddhIbalAdu aNuvitti-suNANiNA vi| jAhedrujhANa-havaejjadi aNNa-jhANaM hojjedi cinta-sudajhANi sadA muNejjA // 1 // yoga bala se Asrava kA nirodha bhI dhyAna hai| jisakI vRtti apane buddhibala ke adhIna hotI hai, use jJAniyoM ke dvArA yathArtha dhyAna kahA gayA hai| anya apadhyAna hai| aisA sadaiva cintana kareM aura zrutAnusAra dhyAna ko smjheN| 10 pajjAya-NANa-thira bhUda padastha jhANaM appappadesa aNuNANa-thiraM ca jhaannN| paddesa-dasaNa-suhaM bala-rUva-jhANaM egatta rUva vavahAra sujheya jaanne||10|| dhyAna jJAna kA hI paryAya hai| jo sthira bhUta padArtha kA dhyAna karatA hai| Atma pradeza rUpa jJAna sthira dhyAna hai| isa Atma pradeza meM darzana, sukha aura bala rUpa dhyAna hai| ekatva rUpa meM dhyAna dhyeya ho jAtA hai| 11 jogo sujhANa-samahI samahI hu roho dhIcaMcalatta-aNuroha-maNaM nniyppN| bhAsejjade hu pariNAma padatthajhANaM appANa jaM ca pariNAma vicinta jhaannN||11|| 198 :: sammadi sambhavo Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga, dhyAna, samAdhi, buddhi kA sama rakhanA, rokanA, buddhi kI caMcalatA aura mana ko vaza meM karanA, Atma tallInatA dhyAna hai / (ye dhyAna ke paryAya hai) jo AtmA jisa pariNAma se padArtha kA cintana karatA hai vaha bhI dhyAna hai| AtmA kA jo pariNAma padArthoM kA cintana karatA hai vaha bhI dhyAna hai / 12 cedaNNae hu pariNAma suhAdi atthi logassa savva-jagatacca jahA hu ciTTha / dehu me mama vi assa Na jassa athi saMkampa - hINa - maNujA aNucintati // 12 // sukhAdi caitanya ke pariNAma kahe jAte haiN| loka ke samasta padArtha jisa rUpa meM avasthita haiM usameM ye mere haiM, maiM inakA hU~ aisA saMkalpa hIna manuSya socatA, Atma pariNAmI nahIM / 13 saMkappa jutta maNujo jaga jIva loe rAgaM ca dosa visayAdi pahANa bhAvaM / baMdhaM ca patta aNusAri vigAri - mohI tiNhaM ca vaDDayadi iTTha aNiTTha jutto // 13 // iSTa aniSTa saMkalpa yukta manuSya isa jIva loka meM rAga dveSa viSayAdi pradhAna bhAva evaM tRSNA ko bar3hAtA hai / vaha baMdha ko prApta vikArI mohI banA rahatA hai / 14 taccANa saddahaNa ritta-sadA hu jIvo vatthaM sarUva-atadaM tadarUva cinte / iTuM aNi-madivaM avajhANa- kuvve / pAsattha- jhANa-suha-aNNasuhaM Na atthi // 14 // tattvoM ke zraddhAna se rahita jIva atadrUpa vastu ko tadrUpa mAnane lagatA hai| vaha iSTa-aniSTa mativAlA apadhyAna karatA hai / prazastadhyAna zubha hai cintana karane yogya hai aura azubha- aprazasta hai, jo ucita nahIM / 15 TThe Na vattha lahaNe rida - dukkha - jAdo aTTo aNiTTha- gahade harade Na roho / sammadi sambhavo :: 199 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamme rado muNivaro aNucinta sukkaM tAve care vi adisUra-imo hu agge15|| iSTa yA aniSTa do hI vastue~ hotI haiN| Rta-duHkha hai isalie Arta hai aura jo rulAtA hai vaha raudra hai|isse rahita munivara dharma meM rata zukla kA cintana karate haiM tabhI to tapa meM atizUra munivara Age Age bar3hate rahate haiN| 16 lessAsu lesa-gaha jogga supIda-AdI dullessa-vajjaNa-imo vi visuddh-cittN| paNNA hu pAramida jogi baleNa jutto suttattha saMvala gado duhajeNa agge||16|| lezyAoM meM pIta, padma evaM zukla ko grahaNa yogya smjhte| ye durlezyA chor3ane meM tatpara vizuddhacitta ko banAte haiN| ye prajJAvaMta, atizaya yogI anaMta catuSTaya bala se yukta hone ke lie sUtrArtha kA AlaMbana lete haiN| 17 do sAhase hu cadumAsa-kuNaMta-eso puNNimma-godama-guru guruputti-pcchaa| siddhaMta-vIra-aNusAsaNa-sAvagANaM dikkhaM tavaM pari-sucatta-gihaM viNA nno||17|| san 2000 kA cAturmAsa karate hue AcArya zrI ne guru pUrNimA para parama guru gautama guru ko guru paraMparA kA prAraMbhika guru maanaa| isI madhya zrAvakoM ke lie vIra zAsana ke siddhAnta kA nirupaNa kiyA aura kahA ki dIkSA, tapa evaM gRhatyAga binA kucha bhI nahIM prApta hotA hai| 18 seyaMsa-khulliga-gadA paDhame pavese missI-samA hu kadhaNI karaNI-viso tthi| tajjejja tumha kadhaNiM ca kadhaM duhaM ca NANiM sudANi tavasiM viNu saMjamaM nno||18|| chatarapura ke prathama praveza hone para zreyAMsamatI kSullikA huI taba gurU ne (19 julAI 2000) kahA kathanI mIThI khAMDasI, karanI ati viSa loy| kathanI taja karanI karo, phira kAhe dukha hoy|| 200 :: sammadi sambhavo Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI, zrutajJAnI, dAnI, tapasvI evaM saMyama binA yaha saMbhava nhiiN| 19 NivvANa pAsa divase savaNe sude hu mutti padaM ca lahiduM midubhAva-appaM / goTThI vi Adi-pahu-Adi subaha-saM| pajjUsaNaM munnivraadiy-jmm-kaalo||19|| zrAvaNasudI saptamI ko pArzva prabhu kA nirvANa divasa manAte hae maktipadaprAptAya' kahate hue mRdubhAva yukta modaka car3hAyA gyaa| phira Adi prabhu AdibrahmA, svayaMbhU para goSThI bhI huii| payUSaNa huA aura AcArya AdisAgara kA 135vAM janma-smRti divasa manAyA gyaa| 20 khaMti tthi Adi-dahadhamma-saheva NiccaM tcctth-suttvinnaaig-vkkh-vkkhN| sUrI dive huNava vAsaya-roga jutto jappe gade huNavakAra nnirog-jaado||20|| yahA~ paryuSaNa parva para (2 sitaMbara, 2000) uttama kSamAdi dasavidha dharma kI vyAkhyAe~ kI gayI yahA~ tatvArtha sUtra para vaijJAnika vyAkhyA hotI rhii| nave dina AcArya zrI asvastha ho gye| asvastha hone para navakAra mantra kA jApa kiyA gayA taba AcArya zrI svAsthya lAbha prApta kara ske| 21 DerApahADi-jiNa-dasaNa-kuvvamANe attheva tiNNi divaso havade vihaannN| so savvado sayala-bhadda-kidattha-samma vaNNI-gaNesa-vimalassa jayaMti hojjaa||21|| saMgha DerApahAr3I ke jina darzana ko prApta hotA hai| yahA~ tIna divasIya sarvatobhadra vidhAna kiyA jAtA hai| varNI gaNeza janma jayantI aura AcArya vimala sAgara kI janma jayantI samyak rUpa se manAI jAtI haiN| 22 solleha-diNNa-siri-saMti-vihANa-bhUdo punnnnimm-aasvinn-sukk-srdd-punnnniN| sammadi sambhavo :: 201 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goTThI havedi bahu-jAmi-susikkha-mulle paMDe NivAsa-dasarattha visesa-paNNA // 22 // yahA~ 28 sitaMbara se 13 akTUbara taka zAntividhAna solahadina kA huaa| zarada pUrNimA manAI gayI azvina zukla pUrNimA ko| uttama saMskAra ke mUlyoM para AdhArita goSThI huii| isameM vI. pI. pAMDe, zrI nivAsa zukla, dazaratha jaina Adi the| 23 NiTThAvaNe havadi mANa bahulla-attha NivvANa-vIra-pahu-modaga agghiejjaa| lacchI-gaNesa-sudapUjaNa-kijjaejjA kosaggaNaMdi-milaNaM ca apuvva jAdo // 23 // cAturmAsa niSThApana (24 akTUbara, mAna sammAna ke sAtha huaa| nirvANa utsava meM vIra prabhu ke pUjana Adi pUrvaka laDDu car3hAe gye| lakSmI evaM gaNeza kI pUjana huii| (11 navaMbara) AcArya kuzAgranandI ke saMgha kA apUrva milana huaa| 24 NAvaMbare havadi dikkha tayo hu attha sammANa-sammagaya khullg-hujjsNghe| ego juvo suradaNaM aNukhullago so AdiM samAhi-divasaM carade padese // 24 // navaMbara meM (16 navaMbara ko) tIna dIkSA huii| sammAna sAgara, sanmArga sAgara aura suratnasAgara kSullaka bne| yahA~ para AcArya AdisAgara kI samAdhi divasa kA Ayojana huA, phira saMgha isake samIpa vicaraNa karatA rhaa| doNAgiri daMsaNaM 25 gacchejja esa bijae NayaraM paDiM ca be sAhase jaNavarI iga-paccha pNce| doNagiriM ca gurudatta-muNIsa-vaMde NivvANa-patta-siharamhi aNUva khette||25|| __ saMgha bijAvara nagara AyA 1 janavarI 2001 ko, phira 5 janavarI ko droNAgiri ko prApta huaa| yaha gurudattAdi kI nirvANa sthalI hai| isake zikhara sammeda zikhara kI taraha anupama haiN| kSetra meM saMgha sabhI munirAjoM ko namana karatA hai| 202 :: sammadi sambhavo Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sIDhI vi attha tisadA paNatIsa-gehaM ciTThejja titthayara-biMba-visAla-NehaM / pattejja - kuMda-maha-Adi- muNIsa-saMtiM pAde Namejja muNirAja -page vi DAkU // 26 // yahA~ 300 sIr3hiyAM hai| 35 maMdira haiM, unameM sthita tIrthaMkaroM ko saMgha namana karatA, ati sneha ko taba prApta hotA jaba yahA~ para kuMdakuMda, AcArya AdisAgara evaM zAntisAgara, mahAvIrakIrti ke caraNa dekhate, unheM namana karate / yahA~ para DAkU bhI saMgha ko namana karatA hai / vatthu parisaMvAdo 27 kammodayo kadha kadAvi kahiM Na rUve Agacchade hu caraNe hu ige hu dukkhaM / sIdaM taNaM ca pharisaM ca parIsahejjA hIraM bamori-NayaNaM ca padesa - patto // 27 // karmodaya kaba, kahA~, kisa rUpa meM A jAe yaha kahA nahIM jA sakatA hai ? eka paira meM pIr3A huI, idhara zIta, tRNa sparza Adi parIsaha sahana karate hue hIrApura, bamhaurI ke pazcAt saMgha nainAgiri ke pradeza ko prApta huA / 28 attheva ciTThagada-deva- muNIsa - agge hoccA susAgada- suvaMdaNa - samma - eso / vatthUNa sattha parivAda kuNaMta-attha devAlayassa visayassa vicintaejjA // 28 // nainAgirI meM AcArya devanandI jI sthita the, ve Age hokara svAgata - vaMdana ko acchI taraha karate haiM / yahA~ para devAlaya ke viSaya kI vAstu kI zAstrAnusAra paricarcA meM lIna ho jAte haiN| 29 saMdhAra- gehajiNa - sujja -pavesa- gabbhe pArikkame Na saralo havaejja paMtho / sammadi sambhavo :: 203 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNNo NiraMdhara-jiNe padha-sujja-deso jAejja ve viha pamANa nniruppejjaa||29|| devAlaya saMdhAra aura niraMdhAra hote haiN| saMdhAra devAlaya meM parikramA patha ho, para isake garbhagraha meM sUrya kiraNoM kA sIdhA praveza na ho| niraMdhAra meM sUrya kiraNoM kA sIdhA praveza garbhagRha meM hotA hai| 30 puvve hu uttara dise hu duvAra-ugghe jhArokkhae vi bahu uttara puvv-aadi| muttiM muhaM ca idha-dissa-have hu seyo kUvo idhe vidisa IsaNae havejjA // 30 // maMdira kA mukhya dvAra pUrva yA uttara meM khulatA ho, isI ora jharokhe bhI adhika saMkhyA meM hoN| mUrti kA mukha pUrva-uttara dizA kI ora ho| kUpa bhI isI dizA meM ho yA phira IzAna dizA meM ho| 31 muttIe NAma-paDipiccha Na chidda jAe vedI diDhA vi sama nnaahiy-ucc-tthaannN| ucce adhe Na hu parikkama magga-hojjA bhavvo jiNAlaya-imo annudNsnnejjaa||31|| mUrti ke pIche dIvAra meM cheda na ho, vedI dRr3ha (Thosa) ho, nAbhi se UMcI ho| vedI ke nIce yA Upara parikramA mArga na ho| tabhI jinAlaya bhavya evaM darzanIya hotA hai| 32. rukkhANa chAha-rahido Nahi thaMbha-chAhA gehANa ucca bhavaNANa Na chh-chaahaa| jAejja No jiNagihANa gihesu chAhA cintejja bho maNuja! vtthu-vises-lehN||32|| devAlaya meM vRkSoM kI chAyA na par3atI to, staMbha aura uccagRha bhavanoM kI chAyA na par3atI ho| isI taraha jinagRhoM kI chAyA bhI gRhoM para na par3atI ho| aisA he manuSya! vAstu zAstra kA vizeSa niyama jaano| 33 mUlassa NAyaga-pure vi duvAra-hojjA diTThIpahe Na hu vi thaMbha ya bhitti kuuvo| 204 :: sammadi sambhavo Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hojjae avara-saMmuha-vAha - thaMbho devANa mUla nAyaka kI pratimA ke sAmane dvAra ho, dRSTi patha meM staMbha, dIvAra kUpa evaM pilara (adhArabhUta staMbha) nahIM honA caahie| isase devoM ke gRha zubhadAI evaM manojJa hote haiN| - suhaThANa - maNuNNa - jAdo // 33 // 34 vedINa mutti-kaDaNINa jiNA gihANaM saMkhA havejja visamA vi duvAra AdI / jhallokkha saMkha- sama-seTTha- sadA - kuNejjA IsANa - dikka - visamo dhuyadaMDa - gaMThI // 34 // vediyoM, mUrtiyoM, kaTaniyoM aura maMdiroM kI saMkhyA viSama ho / duvAra, jharokhe sama saMkhyA vAle zreSThatama kahe gaye haiM / tathA IzAna dizA meM dhvaja daMDa bhI viSama gAMThoM vAlA ho / 35 deve gihe parisare paNa ulUga giddho kAvoda vAsa- camagAdar3a - sadda - saddA / jajjate hu asu adipIDa - hedU tesiM NivAraNaya-saMti - vihANa - kuvve // 35 // devAlaya ke parisAra meM ulUka, kauvA, giddha, kabUtara yA camagAdar3a kA vAsa yA zabda nahIM honA cAhie, kyoMki ve azubha hote haiM aura pIr3A ke kAraNa banate haiM / unake nivAraNArtha zAnti vidhAna karanA caahie| 36 devAlayANa siharANa dhujANa ThANaM siMhAsaNANa vi-sahA - thalamaMDavANaM / chattANa Adi sayalANa visekha - jhANaM hohejjade vi paDimANugadA hu attha // 36 // devAlayoM, zikharoM, dhvajAoM, siMhAsana, sabhA maMDapoM evaM samasta chatra Adi ko pratimAnusAra sthAna diyA jAtA hai / 37 piTThe Na gAma-NayareNa hu mukti udgho Aho vidiTTha-asuho phala dAyiNI No / sammadi sambhavo :: 205 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlassa NAyaga-sadA bahumANa - ucce bhitti Na dejja Na hu saMghaDa - loha - juttaM // 37 // devAlaya kA pRSTha bhAga gAMva yA nagara kI ora na ho, mUrti kI urdhva yA adho dRSTi na ho, kyoMki yaha azubha hotI isase iSTa phala kI prApti nahIM hotI hai| mUlanAyaka ko sadaiva bahumAna ucca sthAna para biThAe~ / mUrti dIvAra meM yA usase saTA kara na rkheN| maMdira meM lohe kA prayoga na kreN| 38 chattattayANi kamabaddha-lahu~ ca ucca sAvaMdaNejja paDimA gahu aMgahINA / aMgaM uvaMga-sahidaM aNuvajjalevaM jaga havedi aphuDoNa kuNe vi paMcaM // 38 // chatratraya kramabaddha hoM, Upara laghu krama se ho| aMgahIna pratimA vaMdanIya nahIM / yadi sAMgopAMga pratimA hai to usakA vajralepa ho vahI yogya hai| aspaSTa pratimA kA vajralepa nahIM hotA hai| vajralepa ke pazcAt usakA paMcakalyANaka hotA hai / 39 amhANa jIvaNa-dharijja-sukhetta-kAle vatthaM ca vijja mahapuNNa - pahAva - ThANaM / pAsAda - geha-bhavaNaM khaNi- kUva AdiM sejjaM ca vijja- aNuleha-vicAridavvaM // 39 // hamArI jIvana caryA ke kSetra sthAna meM vAstuvidyA kA mahatvapUrNa prabhAva evaM sthAna hai / prAsAda, gRha bhavana, khanana sthAna, kUpa Adi, zayyA, vidyAsthAna, lekhana sthAna Adi para bhI vicAra karanA cAhie / 40 NAgiri tthi yaNAhi-pasaNNa-dAI saMdi-sela- avaro samavo vi pAso / attheva Agada-samAgada-desaejjA NIrappavAhiNi- pahAva-sukhetta-mutto // 40 // nainAgiri hai nayanoM meM prasannatA dene vAlA kSetra / yaha resaMdigiri nAma se bhI prasiddha siddhakSetra hai / yahA~ pArzvaprabhu kA samavazaraNa AyA / yahA~ para dezanA huii| yaha nIra pravAhinI kA pravAha kSetra uttama hai| mUrta rUpa meM sthita hai| 206 :: sammadi sambhavo Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 bahorie dalapade hu samIva-vaTTI mnnnnunnnn-khett-jl-mNdir-sohmaanno| paccAsa-geha-jiNa-sela-bahutta-bhAge vissAma-ramma-vaNae munnisNgh-raaje||1|| vamhaurI evaM dalapatapura ke samIpavartI kSetra manojJa hai, yaha jala maMdira se suzobhita 50 jina maMdiroM kA kSetra laghu parvata zrRMkhalA bhAga meM sthita hai| yahA~ vizrAmAlaya bhI ramya vana kSetra meM vidyamAna hai| yahA~ para hI AcAryasanmatisAgara saMgha sahita zobhAyamAna hote haiN| 42 AhAra-paccha-muNirAja-araNNa-majjhe siddhe sile pavara ThANa-gado hinnNde| sAmAige hu avaciTThadi ramma bhAge NivvANa patta varadatta muNiMda vaMde // 2 // AhAra ke pazcAt munirAja sunIlasAgara araNya ke madhya sthita siddha zilA para dhyAna hetu prasthAna kara gye| ve use dekhakara ati AnaMdita hue| ve sAmAyika meM sthita hue isase pUrva hI varadattAdi munIndra kI vaMdanA karate haiN| kuMdakuMdeNa viracidaM gAhaM saredi sopAsassa samavasaraNe, gurudatta-varadatta pNcrisipmuhaa| resaMdigiri sihare, NivvANa gayA Namo tesiN||43|| ve AcArya kundakunda viracita gAthA kA smaraNa karate haiM-pArzvaprabhu ke samavazaraNa meM gurudatta-varadatta Adi pA~ca pramukha RSi rezaMdIgiri ke zikhara para nirvANa ko prApta hue, unheM namaskAra ho| kuMDalapure paveso 44 NeNAgiriM ca aNuvAsa duvaM ca pacchA majjheguvA khddyrii-bttiyaa-phuttere| sIdA baNe kuDai-gAma paTera-gAme dmmoh-mohg-su-kuNddl-tthaann-ptto||44|| sammadi sambhavo :: 207 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nainAgirI ke do dina pravAsa ke pazcAt saMgha majhaguvAM, khaDerI, baTiyAgar3ha, phuTerA, sItAnagara, banagAMva, kuDaI Adi grAmoM meM vicaraNa karatA huA paTerA aayaa| damoha ke mohaka sthAnoM meM bhramaNa karatA huA munisaMgha kuMDala kI taraha golAkAra parvata zrRMkhalA vAle kuMDalapura ko prApta huaa| 45 eso thi khetta-payaDI-adiramma-khetto siddho tthi kuMDalapuro vara-kuMDala vv| accanta-ramma-maNuhAri-camakka-ThANaM 'bAbA bar3e ush-aadi-visaal-bhaagN||45|| yaha kSetra prakRti se ramya, ati suramya siddhakSetra kuMDalapura-uttama kuMDala kI taraha hai| yahA~ atyaMta ramya, manohArI, camatkArI bAbA haiN| jo 'bar3e bAbA' kahalAte haiN| bar3e bAbA vRSabha, Adiprabhu haiN| unakI vizAla pratimA evaM vizAla sthAna kuMDalAkAra hai| aise bhAga ko saMgha prApta huaa| 46 sathilla-diTThii-viNimmida-seTTha biMbo Adippahussa pahubaha syNbhuvss| khaMdhaM ca puNNa-jaDa kesa susiMha pIDho gomukkha jakkha jakhi cakkisa aMki jutto||46|| zAstrIya dRSTi se nirmita vizAla biMba Adi prabhu kA hai| ve Adiprabhu Adi brahma, svayaMbhU Adi eka hajAra ATha (1008) nAma dhArI haiN| unakA biMba skaMdha paryaMta (kaMdhoM taka) kI jaTAoM yukta, uttama siMhapITha sahita hai| inakI pITha meM zAsana devatA gomukha yakSa aura cakrezvarI yakSI ko bhI aMkita kiyA gayA hai| 47 so mAhi-biMba-bahuucca subhAga-ramme aTTo NavI hu sadie viNimejja atth| lehippamANa bahusamma-sukAraNeNaM rammo hu No mahima-somma-suvatthu jutto||47|| yaha 'bar3e bAbA' kI pratimA suramya evaM uccabhAga meM sthita 8vIM 9vIM zatAbdI meM nirmita kI gyii| abhilekhIya pramANoM ke AdhAra para yaha ramya hI nahIM, apitu mahimAzAlI saumya pratimA zilpa anusAra hI nirmita hai| 208 :: sammadi sambhavo Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 mANo tthi ega-divase-hu suriMdakittI AhAra-giNha viNu saMgha hiddoriyaae| daMsejja-sAvaga-jaNA viNivedaejjA sele ime hu paDimA adirmm-atthi||48|| kiMvadaMtI hai ki eka dina AcArya surendrakIrti evaM unakA saMgha AhAra grahaNa kie binA hiMDoriyA A gyaa| vahA~ zrAvaka jana nivedana karate ki isa parvata para atiramya pratimA hai| 49 daMsejjaNattha muNirAya-gado hu tattha AvAraNejja phudNsnn-mod-jutto| sisso sucaMda-vadi-Nemi-puNo-paiTuM rAjA vi chtt-shbhaagiy-pnnnn-ruuddhe||49|| munirAja darzanArtha gaye, unhoMne AvaraNa haTavAyA to prabhu darzana hue ve AnaMdita hue| unake ziSya sucandrakIrti aura brahmacArI nemi rAjA chatrasAla kI sahabhAgitA se ise punaH pratiSThita karabAte aura rAjA pannA meM Arur3ha hote haiN| 50 leho tthi saMvadaya-sattavaNaM saNaM ca sttaar-sdd-punn-tthaavinn-skkidmhi| ego jaNo vi sumiNe paridaMsade so titthaM khaNejja giri-kuNdd-pitttthejjaa||50|| saM. 1757 san 1700 kA lekha hai| ise punaH pratiSThita karAyI gyii| eka vyakti ke svapna meM Ane para kuMDalapura meM ise sthApita kiyA gyaa| 51 aMtilla-kevali-sirIdhara-pAda-ciMha hu~DAvasappiNiya-kAla-idhe hu siddh| pattejja esa ahileha-tiloya-gaMthaM jAejja No hu aNubaddha imo vi vANI // 1 // kevala jJAniyoM meM aMtima kevalI zrIdhara kuMDalagiri se siddha hue| ye anubaddha kevalI nahIM the, kevalI the| aisI gAthA tiloyapaNNati (a. 4) meM haiN| ye hu~DA varsipaNI kAla ke aMtima kevalI zrIdhara kuMDalapura meM nirvANa ko prApta hue the| sammadi sambhavo :: 209' Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satthIya mANo tiloyapaNNattIe-cadutthAhiyAre jAdo siddho vIro, taddivase godamo paramaNANI / jAdo tassi siddhe, sudhammasAmI tado jAdo // 5 // tamhi kadakammaNAse, jaMbUsAmivi kevalI jAdo / tattha vi siddhipavaNe, kevaliNo Natthi aNubaddhA // 16 // kuMDalagirimhi carimo, kevalaNANIsu siridharo siddho // 52 bAbA- imassa paDimA hu camakka - juttA mogalla - sAsaga-jaNA parichiNNade taM / AsaMkha-ghAda - mahu-makkhi-pahAra - savve pallAyade tada hudaMsaNa bhatti - ra - rAyA // 152 // bar3e bAbA kI pratimA camatkArI haiN| mugala zAsaka kI senA taba ise naSTa karane ke lie prahAra karatI, tabhI asaMkha madhu makkhiyAM hI una sainikoM ko aisA karane se roka detI haiN| senA bhAga jaatii| rAjA taba bhakti yukta unake darzana karatA hai| 53 ajjeva chatta- - mahumakkhi-gaNANa atthi No daMsaNatthi - maNujANa pahAraeMti / tesaTThi maMdira-visAla - sumANa thaMbho maggotthi chegharaya - vaMdaNi- vaMdaejjA // 53 // Aja bhI yahA~ madhumakkhiyoM ke chattoM ke samUha haiM / ve darzanArthI janoM ko kucha bhI ghAta nahIM krtii| 63 maMdira evaM eka vizAla mAnasthaMbha hai / car3hane kA mArga chaighariyA kahalAtA haiM / isI mArga se vaMdanArthI vaMdanA ke lie jAte haiM / 54 majjhaha sAmaiga Adi subhatti bhAvo do duve hu divase suda leha puvve / devaM ca hiMDa-samaNaM ca damoha pacchA / patto gaDhe hu guru ANa- pamANa deso // 54 // madhyAhna sAmAyika Adi phira bhakti bhAva yukta do divasa zruta pramANa evaM abhilekha nirIkSaNapUrvaka saMgha devaDoMgarA, hiMDoriyA, samaNNA hote hue damoha AyA / isake pazcAt gar3hAkoTA meM, guru AjJA pramANa hai aisA upadeza huA / 210 :: sammadi sambhavo Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara pavesa 55 gAme caNoa - NavakheDa pare - bahere gacchejja gaccha iNamo avi aMkura mhi / seTThIjaNehi muNimatta jaNehi tattha kuvvejja mANa- bahumANaya sAgare vi // 55 // AcArya saMgha canauA, nayAkher3A, parasoriyA baheriyA Adi meM pravaSTi huA / aMkurakAlonI meM zreSThIjanoM evaM munibhakta zrAvakoM dvArA mAna - bahumAna pUrvaka sAgara meM praveza karAyA gayA / 56 eso purotthi jiNadaMsaNa sakkidassa visso hu vissa vida - vijja vido vi khetto / goDa harisiha - suNAma judo hi assiM vaNNI - gaNesa- aNuThAvida - sakkido vi 156 1 I yaha nagara sAgara hai jainadarzana aura saMskRta kA kendra / yahA~ eka vizva vidyAlaya harIsiMha gauDa ke nAma se prasiddha hai / yahA~ para gaNezavarNI dvArA sthApita mahAvidyAlaya saMskRta zikSaNa kA kendra hai| 57 sIde imo pavasade avaraha - kAle paccIsae jaNavarIi susikkha - ThANe / chavvIsae jaNavarI idha bhUikaMpe kacche bhuje bahu viNAsa - aNega-khette / / 57 // saMgha san 2001 zItakAla ke aparAhna meM 25 janavarI ko gaNeza saMskRta mahAvidyAlaya meM praveza karatA / 26 janavarI 2001 ko prAtaH 8 baje ke karIba bhUkaMpa se kaccha evaM bhuja bahuta vinAza ko prApta hue| aneka pradezoM meM bhI isakA prabhAva pdd'aa| 58 attheva pAiya visesa -papaNNa sUrI sArejjade paDhida-satta- pamANa - vAsaM / sAhicca-vAgaraNa- moti dayAdi paNNe / taccANa NANa- kuNamANa - idheva battA // 58 // sammadi sambhavo :: 211 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa saMskRta mahAvidyAlaya meM prAkRtAcArya sunIlasAgara yahA~ sAta varSa taka jo par3he use smaraNa karate haiN| motIlAla, dayAcaMda Adi dvArA paThita vyAkaraNa evaM sAhitya 'Adi manISiyoM se vicAra vimarza karate haiN| 59 jammaM jayaMti-guruNo aNumaNNa-mANe bhUkaMpa-pIDida jaNANa shaay-heduuN| jA rAsi-patta-tadha-dANa-daejjade so pacchA caredi virakheDi sihor-raahN||59|| yahA~ janma jayantI AcArya sanmati sAgara kI manAI gyii| bhUkaMpa pIr3itoM ke lie dhana ekatrita kara use yathAsthAna pahu~cAyA gayA, phira yaha saMgha varakher3I, sihora, rAhatagar3ha phuNcaa| 60 paNNaM-pasaNNa-muNi-ve bahu-agga-bhUdA vajje maDhe hu phu-siidl-tpp-bhuumiN| dNsejj-mnnnnur-attaari-vidiss-ptto| bhadilla-NAma-bhilasA avi sNsejjaa||60|| rAhatagar3ha meM prajJAsAgara evaM prasannasAgara do muni AcArya zrI kI agavAnI krte| phira vajramar3ha meM zItalanAtha kI tapabhUmi kA darzana krte| saMgha mAnaurA, aTArI Adi hotA huA vidizA aayaa| yaha prAcIna bhadrila purI bhelasA kahalAtA hai| 61 kallANa-NANa-udayaM paripekkha-vaMto saMcIi thuuv-jinnmNdir-aadi-tthaannN| pAsiddha-boddha-idha-dhUva-kahejja mANaM habbIbae muNivarassa samAhi aadiN||61|| zItalanAtha ke jJAna kalyANaka kI udayagiri ko dekhatA huA saMgha sAMcI phuNcaa| yahA~ stUpa evaM jinamaMdira Adi sthAna ko dekhatA huA saMgha prasiddha bauddha stUpa ke pramANa ko dekhate haiN| habIbagaMja meM AdisAgara kA samAdhi divasa manAte haiN| 62 aNNaM divaM ca vimalaM maha kitti-dikkhaM kuvvaMta-ega-uvavAsaya-aMtaraM c| 212 :: sammadi sambhavo Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nivviggha-pAraNa gadaM gaNi-sammadiM ca jAejja NaMda-pariNAmi jaNA vi saahuu||62|| AcArya mahAvIrakIrti, vimalasAgara kI dIkSA ko dhyAna karatA sNgh| yahA~ ekAntara upavAsa zIla AcArya sanmatisAgara kI pAraNA para sAdhu aura zrAvakajana AnaMda ko prApta hue| 63 chabbIsave hu mahavIra jayaMti kAle AyojaNaM ca aTale hu phaannmNtii| saMpuNNa desa-pura-gAma-padesae hu kavvaM kidiM muNi-suNIla-vimocaNaM c||63|| chabbIsaveM (2600) mahAvIra jayantI ke samaya pradhAna mantrI aTalavihArI aneka ghoSaNAe~ karate haiN| sampUrNa deza, nagara, grAma evaM pradeza meM yaha Ayojana kiyA jAtA hai| isI samaya 'ahiMsAvatAra' nAmaka kAvya kRti kA vimocana bhI hotA hai| 64 assi ahiMsavataraM tadha kAla-jeyaM appaM ca saMkhaga-sughosa jayaMti kittiM Ayojjade tiraha dIva-vihANa-ettha AhAra dANa-aNusaMsa-susAvagANaM // 64 // isa prasaMga para 'ahiMsAvatAra-kRti 'kAlajayI kavitAe~' jaisI sunIlasAgara jI kRtiyoM kA vimocana huaa| jaina samAja ko 2002 meM alpasaMkhyaka mukhyamantrI digvijaya siMha ne ghoSita kiyA gyaa| yahA~ teraha dvIpa vidhAna huaa| sAdhakoM ke lie AhAradAna kA mahatva samajhAyA gyaa| 65 bhopAla-majjhaya-padesaya-rajjadhANI appel-maah-ahi-unnh-tvNt-kaale| appAmado hu muNirAya-tave tavaMto saMtippahussa taya-kallaNa-maNNi-ettha // 65 // bhopAla madhya pradeza kI rAjadhAnI hai| yahA~ apraila meM adhika garmI se tapana bar3ha gyii| maI meM ye apramatta munirAja (22 maI) zAntiprabhu ke janma, jJAna aura mokSa kalyANaka manavAte haiN| sammadi sambhavo :: 213 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda- paMcamI - Airiya-padArohaNa divaso 66 jeTussa sukkasuda - paMcami AdiejjA tatthaM ca AdimuNi NAha-gaNiM padaM ca / gAmANugAma-viharaMta - susiddha-khettaM patto imo muNivaro vara - siddha- kUDe // 66 // jyeSTha zukla paMcamI kA divasa zruta paMcamI divasa bhopAla meM manAyA gyaa| yahIM para AcArya AdisAgara kA AcArya padArohaNa samAroha Ayojita kiyA gayA / phira saMgha grAmAnugrAma vihAra karatA huA siddhakSetra siddhavarakUTa pahu~cA / siddhavarakUDo 67 khAte hugAma- NigaDe Nava-khetta- patto mAvaraM tatha vihAra-kuNaMta - saMgho / vissAmaejja duvi Nammada ThANa- ege kiMciM khaNe huidha meha-samUha dANaM // 67 // khAte gAMva ke nikaTa nava vikasita siddhodaya kSetra nemAvara ko prApta hue| vahA~ vihAra karate hue eka narmadA ke taTa vAle sthAna para vizrAma karate haiN| kucha hI samaya pazcAt megha samUha nIra dAna kara dete haiN| 68 eso saMta-tava-sIla - muNIsa - saMgho etthaM vijANa - jala-meha - visiMcamANA / tappe ahilla-tava-saMta pavAha-vAuM NaM sammadiM ca caraNesu NamaMta - ciTTe // 68 // yaha saMgha prazAnta tapa zIla munISa jaise hI yahA~ AtA vaise hI ye megha una tapasviyoM muniyoM ke tApa miTAne vAyu pravAha aura meha jala siMcita karatA huA una sanmati sAgara ke caraNoM meM mAno namana hetu hI sthita ho gayA ho / 69 ghose hu sAmaiga-ciTTha-bahulla-NIre siMho jalaM ca pivaejja idheva ThANe / 214 :: sammadi sambhavo Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agacchade Na kuNade Niya-kamma-siMho amhe kuNejjadi Na kiMci muNehi siNho||69|| ghoSa-jhopar3I meM sAmAyika (gaMgAyAM ghoSaH narmadA-taTe ghoSaH) adhika nIra hone para anya sthAna ko prApta hue muniish| siMha yahA~ jala pIne AtA para AyA nhiiN| siMha apanA karma karatA, maiM apanA karma kara rahA thaa| hama siMha haiM isalie vaha kucha bhI nahIM karatA haiN| . 70 Apatta-kAla-gada-NAva Thide hu saMgho Agacchade pdphaann-pmgg-ctto| dosA virAma karaNaM caraejjade so siddho baro tthi vara-kUDa khamejja amhe||70|| ApadakAla meM nAva kA Azraya kiyA jAtA, padapradhAna mArga chor3A kAraNa vaza (jalamagna hone para), doSa zuddhi ke lie daMDa meM sthita hotA hai saMgha siddhavara kUTa siddhakSetra hai| yahA~ hama doSa kRta ke lie kSamA mAMgate haiN| 71 pAyacchidaM ca upavAsa kidaM ca saMghe ve cakki kappa daha-Nega muNINa muttiM / ThANaM ca sANada-kumAra-surajja ThANaM NivvANa-ThANa-vara-siddha-guNANa vNde||71|| prAyazcita kiyA upavAsa puurvk| phira yahA~ siddhagati ko prApta do cakrI, daza kAmadeva evaM aneka muniyoM ke mukti sthAna ko namana karate haiN| yahA~ para sanatkumAra ke rAjya sthAna evaM nirvANa sthAna vAle siddhoM ke guNoM kI vaMdanA karate haiN| nnivvaannbhttiie-bhaasidaa| revA-Naie tIre, pacchima bhAyamhi siddhavara kuudde| do cakkI-dahakappe, AhuTTha ya koDi Nivvude vNde|| 72 ti-divasa pavAsa kari siddhavare vaDDamANa seTThacAri amey| pavoha pasattha muNivara gAme cAga-tava bhUmI saNAvadaM / / 72 // tIna dina ko pravAsa siddhavara kUTa meM karake saMgha AcArya vardhamAnasAgara, sammadi sambhavo :: 215 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThasAgara, cAritrasAgara, prabodhasAgara evaM prazastasAgara ke tyAga tapasthalI grAma sanAvada ko prApta huaa| 73 saMgha pavAsiu meha aNaMdA, vArasa kijjau ghora ghaNaMdA . motiyasAgara cokkau bhuMja, paccha muNIsau beDiya ptto||3|| yahA~ AnaMda yukta megha pravAsa hetu mAno jala pravAha kara apane jahA~ rUpI motiyoM se kSullaka motIsAgara ke parijanoM ko caukA lagAne kA avasara de dete| isake pazcAt saMgha saMdhyA meM ber3iyA phuNcaa| // idi egArahasammadI smtto|| 216 :: sammadi sambhavo Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAraha sammado var3avANI cAummAso tillachaMda 115 115 tavajhANa sudhI, guNavaMta mudii| pahubhatti dharI, sudasaMgha gdii||1|| yaha saMgha prabhubhakti yukta zruta kI gati vAlA tapa evaM dhyAna meM nimagra guNavaMtoM ko dekhakara AnaMdita rahatA hai| cArI ahIra-ajaDe gaugAva-goNe jo rAvaNassa bhagiNIpiu raajhaannii| atthe suNIla muNisuMdara mAdu ThANaM ANA gurussa cumaas-ujenn-vaasN||2|| ___ yaha saMgha ahIrakher3A, andar3a, gaugAMvA Adi hote hue gona-kharagona phuNcaa| jo rAvaNa ke bahanoI kharadUSaNa kI rAjadhAnI thii| yahA~ para sunIlasAgara aura sundara evaM do mAtAjI ko ujjaina cAturmAsa kI AjJA guru kI huii| AcArya kA cAturmAsa (2001) bar3avAnI meM huaa| do sAhase iga julAi-caduttha jutto ujjenn-vaas-cdumaas-su-tthaavnnejjaa| jAejja sammadi gaNissa apuvva-saDDhe AvaMtigA hu NayarI idha NAma-juttA // 3 // sammadi sambhavo :: 217 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ san 2001 julAI meM cAturmAsa ko ujjaina meM sthApita kiyaa| AcArya sanmatisAgara ke prati loga apUrva zraddhA meM lIna hue| so ThIka hai jo isa sthalI ko prApta hotA hai vaha A-maryAdA yukta muniyoM kA svAgata karatA hai| aisI bhI AvaMtikA hai jo ujjainI kahalAtI hai| raTThajjhago sayaladesaya-ceDago vi tasseva mosig-avNtig-raay-raayaa| mosI sivA vi Nagarassa vi caMda bhajjA etthaM tavaM kuNadi vIra-pahU vi smmN||4|| saMpUrNa deza ke rASTrAdhyakSa ceTaka (mahAvIra ke nAnA) the unake mausiyA jI avaMtikA ke rAjA the| inakI mausI zivA nagara ke samrATa candrapradyota kI patnI thii| yahA~ para mahAvIra prabhu samyak tapa sAdhanA karate haiN| assi masANa-adimuttaga-sAhaNAe kAle mahA hu adivIra-bhayaMkaraM c| osagga-katta-avi-rudda-pasaMta-jAdo vIreNa khamma adiviir-sunnaam-bhaase||5|| sAdhanA kAla meM mahAvIra (ativIra) atimuktaka zmazAna meM bhayaMkara upasarga ko prApta hue| upasarga karate hue jaba rudra thaka gayA, taba vIra se kSamA mAMgatA aura unheM ativIra kaha uThatA hai| AvaMtigA hu bharaho vi samADa-hojjA iMda vva vehava samo hu imo tthi svvaa| piyyA imAu amarAvadi tulla esA sAhicca puNNamaha vaNNaNa-jAyade vi||6|| yaha avantikA bharata samrATa kI zobhA thii| yaha indra ke vaibhava kI taraha sarva priyA amarAvatI bhI thii| sAhitya meM isakA pUrNa vistAra se varNana bhI milatA hai| 7 AvaMti-seTThi-suumAla-virAga-maggaM AraNNa-majjha-tava jutta-diDho hu bhuudo| 218 :: sammadi sambhavo Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egA sigAli - sisu - saMgama-bhakkhamANA jhANe rado hu ahamiMda - have vi deve // 7 // isI avaMti-avaMtikA - ujjainI kA eka zreSThI sukumAla virAga mArga kI ora agrasara araNya ke madhya dRr3hatapa yukta the| taba eka zRgAlI apane baccoM sahita (bhUkha se pIr3ita tIna divasa paryaMta) bhakSaNa karatI rhii| ye sukumAla muni dhyAna meM lIna ahamiMdra deva devaloka (sarvArthasiddhi meM) meM hue / 8 vivAha - jutta-mayaNA siripAla - raNNI / pAsassa NAma NayarI vi susIla - NArI / maNoramA jirpahu~ca su-jhANa- lINA sIle parikkha-bhava - tIra - duvAra - ugghI // 8 // yahA~ mainA suMdarI zrIpAla se vivAhI gayI / yahA~ pArzva kI avaMtikA - avaMtikA pArzvanAtha se bhI prasiddha hai / yahA~ suzIla manoramA bhI zIla kI parIkSA meM uttIrNa huii| yahIM jinaprabhu ke dhyAna meM lIna huI / bhava se pAra hone ke lie hI usake aMguSTha ke sparza se nagara dvAra bhI khula gaye / 9 ujjANae abhayaghosa - muNiM ca dikkhaM ar khipa - di tIra - sujhANa- lINo / tassi vighAda-uvasagga-kiduM ca sattU Agacchade avara samma tave hu aMto // 9 // yahA~ ke udyAna meM abhayaghoSa muni dIkSA lekara kSiprAnadI ke taTa para dhyAna yukta the tabhI unake Upara upasarga yA vighAta hetu unakA eka zatru AyA, para ve parama tapa meM lIna aMta:kRta kevalI hue / 10 so bhaddabAhu-muNiNAdha tave vi ciTTe NANaNi boha - pariNANa pavohaejjA / dubhikkha-bAraha su- bAraha - vAsa- jAdo so bArahassahasa sAhu- dahiNNa - bhAge // 10 // bhadrabAhu svAmI tapa meM sthita jJAna se (nimittajJAna) se jAnate ki uttara bhArata meM bAraha varSa kA durmikSa pdd'egaa| isalie ve 12 hajAra sAdhuoM ke saMgha ke sAtha dakSiNa cale gaye / sammadi sambhavo :: 219 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sisso imassa Nava-dikkhida caMda gutto morijja-AiriyasAhu visaah-suurii| NijjAvagatta-aNapatta-samAhi-samma sese hu vAraha sahassa siDhilla caare||1|| inake navadIzita ziSya candra gupta maurya-vizAkhAcArya inake niryApakatva meM bhadrabAhu samyak samAdhi ko prApta hue| zeSa bAraha hajAra ujjaina meM zithilAcArI ho gye| 12 davvo divAgara samo siri-siddha-seNo kallANa-maMdira-thudIi hu paas-ruuvN| pajjodae hu jiNasAsaNa-dIva-etthaM bhattAmara-ppaNayaNaM muNi-mANa tuNgo||12|| divya divAkara sama siddhasena yahIM para kalyANa maMdira kI stuti se pArzva rUpa ko dikhalAte haiN| jisase jina zAsana kA dIpa yahA~ udyota huaa| yahIM para mAnatuMgAcArya bhaktAmara stotra kA praNayana karate haiN| 13 cintAmaNI kidi pabaMdha sudhoda-vuttI sUrI kidaM guNayareNa vi raaymllN| sUrI visAha-mahaseNayasaMtiseNo atthaM have amida-viNhu sudo vi kittii||13|| kAlikka gaddabhila-caMdayavikkamo vi bhojo vi bhuMja-maha-dhaNNa-dharA imo tthi| ujjeNa-diTThi-mahaNijja-sadA hu atthi sA sakkidassa payaDI pur-paaigss||14|| yahA~ ujjainI meM mAnatuMgakRta prabaMdha cintAmaNi, guNAkara sUrikRta bhaktAmara stotravRtti, brahma rAyamalla varNI kI bhaktAmara stotra vRtti Adi isI nagarI meM likhI gyii| yaha nagarI saMskRta aura prAkRta kI purA prakRti kI dRSTi se sadaiva mahanIya rahI hai| 220 :: sammadi sambhavo Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 mAhilla-dhamma-tava-Ni?-pahANa-saMgho sjjhaay-jhaann-rd-smm-sudesnnaae| bohejja appa-paramappa-visuddha-diDhei saagaar-saar-vd-baarh-muul-saahuN||15|| yaha saMgha mahatI dharma prabhAvanA yukta evaM tapaniSTa sadaiva svAdhyAya, dhyAna Adi meM rata samyak dezanA se AtmA kI vizuddha dRSTi evaM paramAtma svarUpa ko samajhAte haiN| ve gRhasthoM ke bAraha vratoM evaM mUlottara guNoM kI (sAdhu guNoM kI) vyAkhyA karate haiN| gurudaMsaNassa bhAvaNA 16 jeNaM pavajja-juda-sAhu-samAcarejjA sAhU suNIla-avaro munni-svv-smm| ArAhaejja Nayare cadumAsa-kAle ujjeNa-paccha gurudaMsaNa bhaavnnaae||16|| jinase pravrajyA yukta sAdhu samyak samAcArI karate haiN| aise sAdhuoM meM muni sunIlasAgara, sudaMrasAgara Adi sabhI ujjainI meM samyak ArAdhanA meM lIna rhte| cAturmAsakAla meM gurudarzana kI utkRSTa bhAvanA karate haiN| ujjeNa-paccha-vaDavANi-puramhi savve icchaMta daMsaNa-tadheva mhaasisiNcN| UNe hu mANa-jiNa-biMba AujjaNamhi Nicchejjajutta-sayalA pacaleMti ttth17|| ujjaina ke pazcAt bar3abAnI nagara meM saba darzana ke lie vicArazIla the ki Una meM mAnastaMbha aura jinabiMba ke mahAmastakAbhiSeka Ayojana meM sunIlasAgara jI bhI cala pdd'e| 18 iMdUra-vAsagar3ha-kaMcayamaMdirAdiM jammaNNa-kaMcayaNakAsi judo tthi eso sIsaM gihaM ca samavaM radaNeNa taccaM NANaM ca patta-sayalA avi UNa paavN||18|| sammadi sambhavo :: 221 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indaura meM pravAsa karate hue sunIlasAgara jI Adi muni kA~ca maMdira ko dekhate haiM jo jarmana nakkAsI yukta thaa| yahA~ zIza mahala, samavazaraNa maMdira evaM ratanalAla jI se tattvacarcA Adi karake pAvAgiri Una phuNce| pAsagirissa paMcakallANago 19 saMgho caredi kasaraM ca mahesaraMca so dhAmaNoda dharamaM luhariMca aadi| pAsaMgiriM ca paNa-kallaNagaM ca he, gacchedi gAma bagavaM balirohaNaM c||9|| saMgha kasarAvAda, mahezvara, dhAmanoda, dharama purI, luhArI Adi ke pazcAt pArzvagiri ke paMcakalyANaka ke nimitta jA rahA thA, taba bagavAM kI bali rodha ko prApta hue| 20 hiMsA du hiMsa jaNa-mUga-pasUNa hiMsA No sakkidI bhrh-khett-ahiNs-juttaa| pAsaMgiriM muNisaro saha bAlasUrI ajji tthi sA vijaya-agga-idheva ajja // 20 // hiMsA to hiMsA hai, janahiMsA ho yA mUka pazuoM kI hiNsaa| bhArata kSetra kI ahiMsaka saMskRti aisI nahIM hai| yahI saMdeza dete hue muni sunIlasAgara pArzvagiri ko prApta hue jahA~ munivara AcArya sanmatisAgara, bAlAcArya yogIndrasAgara evaM AryikA vijayamati bhI isa prasaMga para agraNI bnii| 21 paMthe vi khAma kharagoNa maNAvarAdiM pattejja bAvaNagajaM baDavANi tthaannN| AdissaraM jiNa muNIsa NamaMta saMgho baabnnnn-gjj-mdhumkkhiphaarjaado||21|| patha meM (mArga meM) khAmakher3A, kharagona, manAvAra Adi ke pazcAt bar3avAnI bAvanagajA ke suramya sthAna ko dekhate haiN| prathameza AdinAtha ko namana karatA huA saMgha bAbanagajA meM madhumakkhiyoM ke prahAra yukta huaa| 222 :: sammadi sambhavo Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 tatto huNIsariya pAsagiriM ca pattaM daMsejja stt-jinnmNdir-baalpNcN| sattaM risiM NavagahaM gurumaMdirAdiM saMsejja sUrada jayaM bahu saavgehiN||22|| phira saMgha vahA~ se nikalakara pArzvagira phuNcaa| paMcabAlayati, navagraha, saptaRSi, gurumaMdira Adi dekhate haiN| sAtoM hI ramya the| tabhI to sUrata, jayapura indaura, selama, ujjaina, bhopAla, kalakattA, dillI, bambaI Adi ke zrAvakoM ke dvArA bhI prazaMsA kI jAtI hai| 23 accanta-uNha-mai-mAsa-visesa-jAdo bAmaMdi-pAiTha-jiNAlaya-paccha ksrN| vedI-paiTTha-kidamANa-imo vi bhIkaM jUNaM ca sela-siharaM kalasaM pittuN||23|| atyaMta uSNa (15-17 maI) maI mAsa thaa| usa samaya bAmaMdI meM jinAlaya pratiSThA kI gayI isake pazcAta kasarAbAda meM vedI pratiSThA karatA huA saMgha bhIkanagA~va phuNcaa| vahA~ 18 se 20 jUna taka sammedazikhara vedI pratiSThA zAntiprabhu kI sthApanA evaM kalazArohaNa huaa| NaravAlI cAummAso (2002) 24 pommAvadiM parama-pAvaNa-dhAma-pacchA pAvAgar3hamhi jinndsnn-kijj-sNgho| majjhaMca gujjara-padesa sugAma-gAmaM mevADa-khetta-Nara-vAli-paDi carejjA // 24 // padmAvatI ke parama pAvana dhAma ke pazcAt pAvAgar3ha meM jinadarzana kara saMgha madhya pradeza, gujarAta Adi ke pradezoM ke aneka gAMvoM ko pAra karate hue mevAr3a kSetra ke naravAli kI ora saMgha gatizIla rhaa| 25 kAliMjare jiNapahu~ avi bAhuballiM NammaMta sNgh-bddudaayiy-vNsvaaddN| sammadi sambhavo :: 223 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jheraM ca bhaMgaDa puraM Nara vAli-gAmaM so bArahe duva paNAsa kilo hu juttaM // 25 // kaliMjarA meM jinaprabhu ke jinAlaya evaM bAhubali ko namana karatA huA saMgha bar3odiyA meM praviSTa karatA, phira bAMsavAr3A meM sammAna prApta kara jhera, bhaMgar3A Adi grAmoM ke pazcAt naravAlI gagrama ko prApta hotA hai| saMgha bAraha dina meM 250 kilo mITara kI laMbI yAtrA ko karatA hai| 26 bAvIsa-jullai-divo avi somavAro assi dive mnns-bhaavnn-bhtti-punnnnaa| maMgilla-vajja-jaya-sadda-sugIda-suttA tevIsave divasa-bAsacaduM uvejjA // 26 // somavAra 22 julAI ko naravAlI praveza ati manabhAvana evaM bhaktipUrNa thaa| saMgha mAMgalika bAdya jayakAroM ke zabdoM evaM uttama gItoM se yukta nagara praveza karatA hai| 23 julAI 2002 ko cAturmAsa kI sthApanA kI jAtI hai| 27 baggeri-rAjamala-ThAvi-kalassa-attha punnnniim-viir-jy-saasnn-jutt-jaado| assiM ca khettacaduvAsa-abhAva jutto vAriM viNA jaNa-pasUNa ThidI Na smmo||27|| bageriyA rAjamala parivAra yahA~ kalaza kI sthApanA karatA hai| pUrNimA meM guru pUrNimA, vIrazAsana jayantI manAI jAtI hai| isI bIca loga AcArya zrI se nivedana karate haiM ki isa kSetra meM cAra sAla se varasAta nahIM huii| isalie jana samUha evaM pazuoM kI sthiti ThIka nhiiN| 28 AsIsa-jutta-maNujA paripuNNa-NIraM patteMti sokkha suvihiM dhnn-dhnnnn-punnnnN| sUrissa sUra-tavu-vAsa-pabhAvaejjA mAsakkamAdu bhunniir-pvaah-siilaa||28|| guru AzISa yukta loga eka mAha taka barasAta ke jala pravAha kA AnaMda lete haiN| ve sukha samRddhi, dhana-dhAnya ko prApta hote haiM so ThIka hai| sUrI kA sUra-sUrya jaba tapana meM tapa, upavAsa Adi karatA hai, taba saba kucha mila jAtA hai| 224 :: sammadi sambhavo Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 pajjUsaNe muNisukosala-NAma- dikkhe sAhU have vi suumAla - suseTTha NiTTho / NivvANa - vIra - divasaM parivaTTa - picchI Adissa dikkha-saradiM avi sajjha sammaM // 29 // paryUSaNa parva (2002) meM dIkSA se muni sukauzala evaM sukumAla sAgara zuddha niSTa sAdhu hue| vIra nirvANa divasa, picchI parivartana, svAdhyAya evaM AcArya AdisAgara kA dIkSA divasa evaM smRti divasa bhI manAyA gyaa| udayapura-vihAra- cAummAso (2003) 30 so pArasola - pura-muMgaNa - khuMta-vAdaM sAhassa- te jaNavarI - gada- AyaDaM ca / attheva saMti- khaDagAsaNa- mutti-vAsaM hUmaDDu - geha- samae hu mahiMda - satthI // 30 // saMgha pArasolA, muMgANA, khuMtA, dhariyAbAda 2003 janavarI 2 ko AyA / yahA~ se udayapura ke Ayar3a kSetra ko prApta huA / yahA~ para AcArya zAntisAgara jI ne cAturmAsa kiye, yahA~ para khar3agAsana mUrti bhI hai| udayapura meM hUmar3a bhavana ke praveza ke samaya mahArANA mahendrasiMha evaM mahaMta muralI manohara zAstrI jaise vizeSa vyakti bhI the / 31 mAghe hu sammadi gaNissa hu jamma-jiMtiM siddhaMta - caMda gaNi- bAla jugiMda sAhU / goTThI have pharavarI sahabhaggi paNNA pemmo hu bhAga- udayosaNasIdalAdI // 31 // mAgha mahine meM (pharavarI 6 - 8 ) AcArya sanmatisAgara kI 65 vIM janma jayantI manAI gyii| usa samaya AcArya siddhAntasAgara, AcArya candrasAgara, bAlAcArya yogIndrasAgara Adi aneka sAdhu the / yahA~ 26-28 pharavarI kI goSThI meM premasumana, bhAgacaMda, udayacandra, sanatakumAra evaM zItalacaMdra Adi prajJajana Ae / sammadi sambhavo :: 225 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArI 32 tApa dhAri, gaMtha saar| khetta cAri, vAsa cAra ||32||(dhaarii-chNd) AcArya zrI to tapasvI tapa evaM grantha ke sAra meM ruci lene vAle pharavarI se julAI taka udayapura ke pratyeka kSetra meM vicaraNa karate hue julAI 6 ko udayapura cAturmAsa ke lie sthita hue| 33 ajjhappa NANa-paramAgama-sutta-sutte chakkhaMDa-Agama-sude-hu piyaar-pnnnnaa| haM paNNa-hINa udayo udaejja NiccaM suttANi pAiya padANi susikkhaejjA // 33 // yaha saMgha adhyAtma jJAna, paramAgama ke sUtra ke eka rUpatA vAle paM. pyAre lAla va paMDita pannAlAla SaTkhaMDAgama ke zruta meM dhyAna lagAte haiN| maiM prajJAhIna udaya prAkRta sUtra evaM unakI vyAkhyA ko kholatA aura prAkRta kA adhyayana karAtA huuN| 34 NAbaMvare hu sukhasAgara sAhu-rUvaM kelAsa-maMti-pahu Aradi-bhAvaNaM c| ugghejja picchiparivaTTagirijja-AdI caMdo gulAba-tayaloyaya kuNtilaalo||34|| navaMbara 14 ko eka dIkSA huii| ve dIkSArthI sukhasAgara sAdhu bne| isI samaya samAja kalyANa mantrI kailAsa meghavAla AratI kA lAbha lete aura AcArya sunIlasAgara kI pustaka prAkRta meM racita 'bhAvaNAsAro' kA vimocana karate haiN| picchI parivartana para girijAvyAsa, gulAbacaMdra kaTAriyA, trilokapUrviyA evaM kuMtIlAla bhI upasthita the| 35 takkaM jalaM ca tavaNiTTha-gaNiM ca daMsaM sevA-ahiMsa-maNujatta-visesa-cintA sAhassa-ve-cadu-care bahu-gAma-gAme kArAvalIi usahaM ca satuMbare te||35|| takra (chAcha aura jala) jala vAle tapaniSTa AcArya ke sabhI darzana karate haiN| 226 :: sammadi sambhavo Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ para sevA, ahiMsA evaM manujatA para vizeSa cintana calatA hai| 2004 ke janavarI se apraila taka vizeSa Ayojana hue| karAvalI meM 15 mArca ko RSabha jayaMtI mnaaii| phira salUMbara meM saMgha praveza huaa| 36 ToDA virAjida imo bharahe milAve rIchA pure suvihi sAgara saMgha melo| so vaDDamANa muNi saMjuga pArasole juNNe muNI suvihi sUri nnraavliie||6|| idhara Tor3A meM virAjita bharatasAgara (gurubhrAtA) kA milApa hotA, rIchA gAMva meM suvidhisAgara jI saMgha sahita mile| pArasolA meM AcArya vardhamAna sAgara se milApa krte| phira naravAlI meM, suvidhisAgara ko AcArya pada se vibhUSita karate haiN| khamerA cAummAso 37 do sAhase iga-julAi-cauddasimhi maMgalligo caturamAsa-suThAvaNaM c| puNNiM guruM avara vIra jayaMti pacchA paagss-paaiy-vimoynn-bhaavnnaae||37|| san 2004 julAI 1 kI caturdazI para mAMgalika cAturmAsa kI sthApanA (khamerA meM) huii| yahA~ guru pUrNimA, vIrazAsana jayantI manAI gyii| yahA~ para prAkRta meM racita bhAvaNAsAro kA vimocana huaa| 38 dhaNNA khamera-maNujA bharahijja-NANaM pIDheNa taM munni-sunniil-pgaasejjaa| sajjhejja so maraNakaMDiga-gaMtha kuvve chakkaM rasaM ca paricAga vihiM munnejjaa||38|| dhanya hai ve khamerA ke dhanyA seTha jinhoMne muni sunIlasAgara kI kRti jo bhAratIya jJAnapITha se prakAzita bhAvaNAsAro kA vimocana kraayaa| yahA~ yaha saMgha 'maraNakaNDikA' kA svAdhyAya kA lAbha letA aura usameM pratipAdita SaTrasa tyAga vidhi ko samajhate haiN| sammadi sambhavo :: 227 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 eso tavI guruvaro muNade kahAe seTThIvaro prm-bhtt-pbhuNjnnmhi| bhajjA imassa vivarIya-virammaejjA cAgiM tavaM ca asaNaM viNu vtt-vtte||39|| AcArya zrI kathA kahane meM nipuNa the, eka dina samajhAte-eka nagara meM eka zreSThI thA,vaha bhakta janoM ko bhojana karAne meM agraNI, para isakI bhAryA (seThAnI) inase viparIta thii| jo ghara para Ae tyAgI-tapasvI ko bhojana karAe binA bAtoM bAtoM meM bhagA detI thii| 40 seTThI gado iga-dive bahi-kajja-hedUM seThIpiyA iga samAgada-saMmuhe hu| rodejja bhAsadi mae dhuNae musalle pallAyade hu gadi-tivva-tadheva so vi||10|| eka dina eka tyAgI AyA, seThajI ko kisI kArya se bAhara jAnA par3A, taba seThAnI samAgata ke sammukha rone lagatI, phira kahatI ye mere seTha jI Agata kA svAgata mUsala se karate haiN| yaha sunate hI vaha tyAgI vahA~ tIvra gati se bhAga jAtA hai| 41 gehamhi Agada-imo paDipucchade taM cAgI kudo ahigado muNade musllN| maggejja No hu daiejja padejju bhagge hatthe hutaM gihividUNa sa tivva dhaavN||41|| ghara para seTha jI Ae, phira pUchate seThAnI ko tyAgI kahA~ gye| vaha kahatI-ve mUsala mAMga rahe the| aisA sunate hI ve mUsala dene use hAtha meM lekara bhaage| seTha jI ko mUsala hAtha meM lie hue dekhakara vaha bhI (tyAgI bhI) tIvragati se bhAgane lgaa| 42 kiMciMhi paccha milaejja kahejja tassa giNhejja Nejja asaNaM dhara masalaM c| so bhAsade Na gihahijjami seTThaNI sA AsAsa-saMta-khamaejja vicaarejjaa||42|| jaise hI vaha tyAgI milA, usake lie kahA mUsala le lo, bhojana kIjie mere 228 :: sammadi sambhavo Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghara pr| maiM mUsala nahIM cAhatA arthAt maiMne mUsala nahIM maaNgaa| seThAnI hI aisI hai yahI vicAra karate hue seTha Azvasta hue aura samAgata se kSamA maaNgii| 43 etthaM khamera - yare vi pahAvaNA vi elakka dikkha - vihi-vAgaraNaM ca pADho jaso muNi-suNIla-visesa-rUve dikhA suramma - jama sallihaNA vi jAdo // 43 // yahA~ khamerA meM dharmaprabhAvanA huI (AzISa ) ailaka bne| unhoMne muni sunIlasAgara se kAtaMtravyAkaraNa kA vizeSa rUpa se jJAna kiyA / yahA~ suramyasAgara bane, unhoMne yama khallekhanA lI, unakI samAdhi huI / 44 kallANa- paMca- samae hu disaMbare vi cAlIsa-picchi- aNusAsida- sAhaNAe / rattAsadA muNivarA lahu gAma-assiM tatto caredi kulathANa imo hu saMgho // 44 // disaMbara meM paMca kalyANaka ke samaya 40 picchiyAM anuzAsita sAdhanA meM rata thii| isake pazcAt kulathANA meM 2005 ke prathama divasa para saMgha praveza huaa| yahA~ rAjasthAna ke gRhamantrI gulAbacaMda kaTAriyA kA Agamana huA / 45 attheva khulliga - duve aNudikkhapakkhe sammatta - saMdisamadI aNubhUsade hu / vise dive aNugade supahaM samAhiM kiccA tadA hu ratalAma-pavAsa-u - jutto // 45 // yahA~ do kSullikA dIkSAe~ huiiN| ye samyaktvamatI evaM saMdezamatI nAma yukta huiiN| bIsa dina (20 dina) pravAsa ke pazcAt nAdavela meM supathasAgara kI samAdhi karake saMgha ratalAma pravAsa ko prApta hotA hai / 46 Ahu~ca dhAra NayaraM suhamANa tuMgaM bhojassa paMgaNa - kilaM paramaM ca lADaM / daMsejja paccha mahavIra - jayaMti - maNNe / NAlaccha-mi-pahu daMsaNa - kuvvaejjA // 46 // sammadi sambhavo :: 229 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha AhU, dhAra ko prApta huaa| zubhacaMdra aura mAnatuMga dhAra dharA para sAdhanA meM rata rhe| yaha bhoja kI nagarI hai| isake prAMgaNa, kilA evaM ucca lATa ko bhI dekhate phira yahIM para (17 se 22 apraila taka) mahAvIra jayantI kA Ayojana karate hue saMgha nAlachA phuNcaa| yahA~ para nemiprabhu ke darzana karate haiN| 47 maMDuNirikkha-mahalaM luhaNiM guhaMca lakkhaM NavaM ca jiNabhatta-sadaM ca sttN| devAlayANa muNi-khetta-khaNaNNa-bhAgaM puvve samudda-idha TApu samo hu atthi||47|| mAMDu (mAMDava) ke mahala, luhAnI kI guphA ko saMgha dekhatA hai| yahA~ nau lAkha muni evaM jinabhaktoM ke sAta sau jinAlayoM kI pramukhatA kA sthAna rahA hai| yahA~ khanana meM kaI prAcIna jaina mUrtiyAM niklii| yaha mAMDU pUrva meM samudra thA aura isa samaya mAMDU arthAt TApU ke samAna hai| 48 vesAha-kiNha cauthI iga-majjha rattI bAbaMDareNa dharasAyiyamaMDavo vi| jaggejjajutta-parisaMgha-pabhAda-kAle sAmAige kuNadi paccha caredi taarN||8|| vaizAkha kRSNa cautha kI rAtri khule maMDapa meM bavaMDara (pavanavega) se saba kucha dharAsAyI ho gyaa| saMgha jAgatA rahA, phira prabhAta kAla meM sAmAyika khule meM karatA isake anaMtara tArApura pahu~catA hai| maharaTuM paDigamaNaM 49 uNhatta-kAla dharamAdu caredi saMgho . sAmatta-sIla-maharaTra-paDiMca suurii| magge abhAva-gada-ThANa-vihAra-jutto suNNe agAra-rahide vi tpNt-sNtaa149|| uSNatA ke samaya dharamapurI se vihAra kara detA hai sNgh| yaha saMgha evaM sUrI samatvazIla mahArASTra kI ora gatizIla rahate haiN| mArga meM abhAvagata sthAna, Thaharane ke sthAna na hone para bhI zUnya, agAra rahita sthAnoM meM Thahara jAte aura apanI tapAdi 230 :: sammadi sambhavo Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAoM se apane ko zAnta banAte haiN| 50 so seMdhavaM ca vaDavANi sugaMdhavANiM soNaM ca paccha pavasejja hu dhUliyaM c| mAlaM hu NaMda siraDiM paDi gacchavaMto ciTTedi ettha suda Adi-kacaM kunnedi||50|| yaha saMgha seMdhavA, bar3avAnI, gaMdhavAnI, sonagIra Adi ke pazcAt dhuliyA (mahArASTra) ke nagara mAlegAMva, nAMdagAMva evaM ziraDI ko prApta huaa| yahA~ gatizIla saMgha zrutapaMcamI (12 jUna 2005) ko AdisAgara kA AcArya padArohaNa, smRti divasa evaM kezaluMca Adi karatA hai| siddhakhetta-gajapaMthA 51 siddhassa khetta gajapaMtha-suThANa muttaM Nammedi so vijaya suppaha NaMdi nnNdi| Acalla desaNa bahulla balaM ca sattaM atthaM mahA kiradi ve cadumAsa-ThANaM // 1 // siddhoM kA sthAna gajapaMthA siddhakSetra hai| yahA~ parasaMgha vijaya, acala, suprabha, sudarzana, naMdI, naMdImitra Adi sAtoM balabhadroM ko namana karatA hai| yahA~ para AcArya mahAvIrakIrti ne do cAturmAsa kie the| 52 attheva loNi guhacAmara dasaejjA ceraaipuNjism-paaus-khett-assiN| sikkhANa khetta-guru-dAra-visesa-vattA saMghassa daMsa kamalo kamalesa sNto||2|| yahA~ para cAmara-leNI kI guphA ke darzana kie| yaha cerApUMjI kI taraha varSA kA kSetra hai| yahA~ sikkhoM ke gurudvAre meM dharma carcA huii| kamalamuni kamaleza munisaMgha ke darzana ke lie yahA~ aae| 53 NIramhi esa sirisaMgha-calaMta-gAmA patte bhivaMDi tadha ciMDagiyANa dNsN| sammadi sambhavo :: 231 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTThI pagAsa muNibhatta idheva ghAdaM kulhaar-miirydhiisr-ptt-sNgho||53| yaha zrI saMgha nIra (pAuSa) meM grAmAnugrAma calatA huA bhivaMDI aayaa| yahA~ cITiyoM ke daMza ko prApta huaa| yahIM muni bhakta prakAza candra chAvar3A ghAyala ho gye| saMgha kolhAra, mIrA Adi ke pazcAt dahIsara phuNcaa| muMbaI cAummAso 2005 54 aTuNhige muNivaro aDavAsa-jutto so AdiNAha NayaraM idha maMgalaM c| borIbaliM kuNadi cAuyamAsa-ThANaM seTThI-bahulla-Nayare nny-siil-sNgho||54|| muMbaI ke upanagara AdinAthanagara ko prApta saMgha ATha upavAsa yukta guruvara ko aSTAhnikA meM vizrAma dete haiN| yahA~ isa zreSThI bahulatA vAle nagara meM zrI saMgha borIbalI meM cAturmAsa kI sthApanA karatA hai, tathA yahA~ naya se vicArazIla hotaa| 55 omo sarUva-siharo ramaNo kabUro te Ara ke madaNa-lAla sumera aadii| kallANa-dIvaga-ratikka suseTThi aggI ThAvijja sammakalasaM ca sumer-setttthii||55|| zreSThI zrI omaprakAza, anila, svarUpacaMdra, zikharacaMdra, ramaNalAla, Ara. ke. jaina, madanalAla, sumeracaMdra, kalyANamala, dIpaka, rasikabhAI Adi zreSThI agragAmI hue| sumeracandra madanalAla cUr3IvAla kalakattA ne maMgalakalaza kI sthApanA kii| 56 mUlottarANi-guNa-NAyaga-sAhu-sAhU NaMdIsare jiNagihe primNddvmhi| te kesaluMca viNu sAhu Na mokkha-tesiM veragga-vaDDaNa-imo kiriyA hu atthi||56|| sAdhuoM kI samyak kriyAe~ mUlottara guNa haiN| sUrI, sAdhu sabhI unheM pAlate haiN| ve kezaloMca binA sAdhu nahIM aura sAdhu binA unake lie mokSa nhiiN| yaha vairAgyavardhana kI kriyA hai| isalie isa naMdIzvara dvIpa ke jinAlaya prAMgaNa meM yaha kriyA karake ve sAdhu, sAdhutva kA paricaya de rahe haiN| 232 :: sammadi sambhavo Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 dikkhAvase avasare parivakkha - baMdhe seyaMsa- NAdha-parimutta-divaM muNejjA sattAsadANa muNi vihu-kumAragANaM seyaMsa- seyamadi-dikkha havejja attha // 57 // rakSAbaMdhana para zreyAMsanAtha prabhu ke muktidivasa para nirvANa lADU car3hAyA gayA, isI prasaMga para viSNukumAra, akaMpanAcArya Adi sAta sau muniyoM kA smaraNa kiyA gyaa| isI sthAna para zreyAMsasAgara (gRhI nAma - kapUracaMdra) (sajjanIbAI) zreyAMsamatI (AryikA ) bnii| dIkSA avasara para aneka dhArmika kArya hue| 58 saMgIdago - siri-raviMda - pasiddha-gIdI rAmAyaNe vi siri-gommaTadeva - gIdaM / gAejja attha gurusammadi-saMmuhe vi paNNAicakkhu sada-Namma kuNemi NiccaM // 58 // saMgItakAra zrI ravIndra jaina prasiddha gItakAra haiN| unhoMne rAmAyaNa meM gIta yuktasaMvAda die, gommaTeza bAhubalI para gIta gaae| ye guruvara sanmatisAgara ke sammukha gIta prastuta karate haiM / una prajJAcakSu ko merA zata zata namana / gurudeva merA kalyANa karo gurudevamajjha kallANa- kuvve, sanmatisAgara se sanmati ke-2-sammatisAgarAdu sammadiM - 2 kucha motI hameM pradAna karo gurudeva - kiMci muttaM padaejja-gurudeva / Navadive tisamAhi 59 seyaMsa- sAhaNa-madIi vi seya ajjI samma samAhi aNupatta - salehaejjA / pavve puNIda - pariNIra-pavAha- puNNA kama vihi vihANa - sudikkha tihi // 59 // yahA~ zreyAMsasAgara, zreyAMsamati, sAdhanAmati kI samAdhiyAM huii| ye tInoM sallekhanA pUrvaka samyak samAdhiM ko prApta hue / parva paryUSaNa meM cAroM ora nIra, usameM bhI kalpadrumavidhAna evaM tIna dIkSAe~ bhI huiiN| sammadi sambhavo :: 233 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 paMca-kallANagaM NaMdi, gore gaam-sudhmmgo| juhu-khAraya-tADaM ca, gulaal-gotttthi-dikkhe||6|| yahA~ naMdIzvara dvIpa paMcakalyANaka, goregAMva meM tathA aMdherI meM dharmasammelana huaa| juhu (pArale) khAra-vAndrA, tAr3adeva, gulAlabAr3I Adi meM goSThI evaM dIkSAe~ huiiN| gulAle dikkha pAsevi, jiNagihe dhuyNje| ghADakovara-titthamhi, maMgu khulliy-dikkhe||61|| gulAlavAr3I meM dIkSA evaM jinagRha ke zikhara para dhvajArohaNa huaa| ghATakopara sarvodaya tIrtha para bhI maMguvAI kI kSullikA dIkSA huii| ve saMyamamatI bnii| 62 vikkolI-erulI-patto, mNdir-bhuu-nnirikkhde| aTTha-divappavAsamhi, NariMdasubhade kidN||62|| vikrolI, erolI ko prApta saMgha maMdira kSetra ke bhUkhaMDa kA nirIkSaNa karatA hai phira ATha divasa pravAsa meM narendra subhadrA amerikA pravAsI dvArA bhUkhaMDa kI pUjana kI jAtI hai| 63 savaNa-vela-golAe, aNtim-div-sujje| vAre idhe subhAveNaM vijayA vi smaahie||63|| zravaNavelagolA ke mahAmastakAbhiSeka (2006) pharavarI 19 ravivAra kI samApti para yahIM nirmalabhAvI vijayamatI AryikA kI samAdhi huii| 64 basai-NAla-sopAraM, virAre dikkhejje| saMbhavae samAhI vi pacchA bhAyaMdaraM puNaM // 65 // basaI, nAlAsopArA, pazcAt virAra meM dIkSA huI jo sabhyasAgara bane yahA~ saMbhavamatI kI samAdhi huii| bhayaMdara ke pazcAt saMgha kA vihAra pUne kI ora huaa| 65 radaNadIva-ciMcoliM, sNkhesr-su-akkhyN| caMdappahumhi AhAraM, maMtiM paNavilaM gyo|65|| 234 :: sammadi sambhavo Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnadvIpa (mANikacaMdrajI kA phArma hAusa - philmI gItoM kA sthAna) ciMcolI, zaMkhezvara dhAma, akSayadhAma evaM candraprabhu dhAma hote hue AhAra caryA mantrI Ara. sI. pATila ke yahA~ karatA huA saMgha panavela ko prApta huA / 66 khaMDAlA TaNale patte, guha - magge luNAvale / kAmaseta - talegAmaM, puNassa NigaDiM gado |166 // saMgha khaMDAlA Tanala kI guphAmArga (suraMga se hotA huA) loNAvalA meM AyA, phira kAmaseta, talegAMva evaM pUnA ke nigar3I sthAna ko prApta huA / // iti bArahasammadI samatto // sammadi sambhavo :: 235 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teraha sammadI lAsuNNa - cAummAso (2006) AdiNAhaM pahu~ vaMde, paDhamaM tittha pAvaNaM / Adi muNIsa-AdIsaM, AdisAgara sammadiM // 1 // maiM AdinAtha prabhu kI vaMdanA karatA huuN| ve prathama tIrthakara pAvana Adi munISa, AdIzvara ko, AdisAgara aMkalIkara evaM sanmatisAgara ko namana karatA hU~ / 2 pavve sude satarahANa du kesaluMcaM sAhUNa saddahaNa-bhAvaNa - bhAva- hatthe / siddhaMtasAgara - muNIsa - sasaMgha - appe vissAma- paccha-pahuAdi-pahu~ ca ThANe // 2 // zruta paMcamI ( 1 jUna 2006) ko sataraha - sAdhuoM kA kezaloMca huaa| zraddhA pUrNa bhAvanA se zraddhAjali arpita kI gayI AdisAgara ke prati siddhAnta - sAgara AcArya ke sasaMgha sahita / mANikabAga ke samIpa kI AdinAtha sosAyaTI meM vizrAma kiyA / 3 selamma - geha - jiNa cetta- sasaMgha - jAdo NIraM gadaM paNadareya pavAsa - jutto / ciTTe bhavANiNayare ati pallavIe AsIsa-patta- iNamA NayaNesu diTThi // 3 // saMgha kamalaselama ke jinagRha caitya pahu~cA, phira nIrA ko prApta huA | paNadare meM pravAsa yukta huaa| jaba AcArya zrI bhavAnInagara Ae vahA~ para unake AzISa se pallavI ke netroM meM dRSTi AI / 236 :: sammadi sambhavo Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammassa Ni? jaNa mANasa-bhatti bhAve lAsuNNae hu cadumAsa chave shsse| so vIrasAsaNa jayaMti guruM ca puNNiM sattovavAsa saha dassa julAi maase||4|| san 2006 ke cAturmAsa ke prasaMga para lAsurNe ke jana mAnasa bhakti bhAva se vIra zAsana jayantI evaM gurupUrNimA ko manAte haiN| idhara AcArya zrI sAta upavAsa pUrvaka julAI 7 san 2006 ko yahA~ cAturmAsa sthApanA karate haiN| sAvaNNa-sukka diNa-paMcami dikkha sabbhaM elakkasaMta-samabhAva judo hu assiN| appAsu ratta muNi-sabbha-samAhiM puvvaM cattedi deha ravivAra-agattha e so||5|| zrAvaNa zuklApaMcamI ko sabhyasAgara kSullaka se muni hue| suzAMtasAgara kSullaka se ailaka bne| sabhyasAgara Atmarata samAdhi pUrvaka dehatyAga karate haiN| dina ravivAra 13 agasta meN| 6 pajjUsaNe hu samae hu agatthamAse sajjhAya-saMjama-dahaM uvavAsa suuriN| kiccA jahe? jaNamANasa-vAsa-AdiM NivvANa-ucchava sudhammi-maI ya dikkhN||6|| pardUSaNa parva agasta (28) meM prAraMbha huaa| AcArya zrI daza upavAsa, svAdhyAya evaM saMyama karake jana mAnasa ko yatheSTa upavAsa kI ora prerita karate haiN| akTUbara 20 ko nirvANa mahotsava evaM sudharmamatI kSullikA dIkSA ko prApta huii| 7 pAraMbhadaM ca siri-siddha vidhANa cakkaM aTuM guNaM paDidiNaM duguNaM dugunnnnN| ege sahassa caduviMsa suaggha-puvvaM ArAhaNA havadi siddha pahussa assiN||7|| isa lAsurNe nagara meM zrI siddhacakra vidhAna AraMbha kiyA gyaa| siddhoM ke ATha sammadi sambhavo :: 237 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa se dugune dugune karate hue aMtima dina 1024 ardhapUrvaka siddhaprabhu kI ArAdhanA hotI hai| kallANagaM paNa-mahucchava ucchavaM va jAe disaMbara duve chaha peryNtN| assiM dive muNisuNIla padaM ca sUriM NiNNejjade vi muNirAya maNe hu kijje||8|| disaMbara 2 san 2006 se lAsurNe meM paMcakalyANaka 6 disaMbara taka huaa| isI dina muni sunIlasAgara ko AcArya pada dene kA nirNaya AcArya zrI ke mana meM A gyaa| kiMtu munizrI ne manA kara diyaa| saMghe vihArasamae igasAvago vi Agacchade paDivadedi gurU tumaM c| dikkhejja icchagada ciTTha-idhe vasejjA kiMciM ca paccha maNujo Na hu dissade so||9|| saMgha ke vihAra karate samaya ekazrAvaka AtA aura kahatA hai-maiM Apako guru banAnA cAhatA huuN| taba yahIM baiTho, yahI raho aura dIkSA le lo aisA kahane para vaha kahA~ calA gayA patA nahIM calA, na dikhAI diyaa| 10 tatto hu duddha-bhavaNe kuNade visAmo pacchA girimhi uvariM tthid-devtthaannN| daMsevidUNa Dikasalla-pavesa-saMgho sAmiddha-gAma-kisagassa idhe viraame||10|| vahA~ se (laasese) vihArakara 'dugdha kendra' para saMgha vizrAma karatA, vahA~ samIpa kI pahAr3I ke maMdira ke darzana karatA, phira darzanakara Dikasala meM praveza kara jAtA, jahA~ para eka samRddha kisAna ke nivAsa meM saMgha sthita hotA hai| - 11 kUvo tthi No va paDipucchadi so pavutte asthi tthi Natthi jala-sukkha-imo hu atthi| AsIsa-patta-guru esa puNo Nirekkhe NIrehi NIra paripuNNa vilokk-nnNdo||11|| 238 :: sammadi sambhavo Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ kUpa hai yA nahIM pUchane para kisAna kahatA hai, kuA hai, para jala nahIM, sUkhA hI rhtaa| vaha azISa prApta guruvara kA punaH dekhatA taba usameM nIra hI nIra hai, jala se pUrNa kUpa dekhakara prasanna hotA hai| 12 sIde disaMbara-khaNe miraje vi gAme loNassa NIra-mahuro guru vAsa jaae| savve piveti mahuraM jala-NaMda bhAvA accherago igakhaNe mahuro jalaM c||12|| disaMbara ke samaya zItakAla meM mirajagAva saMgha phuNcaa| yahA~ tthhraa| logoM ne kahA yahA~ ke kue meM jala khArA hai| para guru ke pravAsa para madhura ho gyaa| sabhI pIte hai madhura jala ko| ve AnaMdita Azcarya ko prApta hue| eka kSaNa pUrva khArA thA, aba mIThA ho gyaa| 13 agge caredi siri-saMgha tadheva jANe pallaTTade tadha igA bahuratta rttaa| ANAgurussa Nariela jalaM pivejjA tatto hu diNNacadu paccha varA hvedi||13|| saMgha Age calatA hai unhIM ke sAmane yAna palaTa jAtA hai, eka mahilA lahuluhAna ho jaatii| taba AjJA guru kI lekara use nAriyala pAnI pilAyA jAtA hai, usase vaha cAra dina ke pazcAt svastha ho jAtI haiN| 14 bAhulla-kesa-dharaNiMda-papassa-sUrI bhAsedi bho! tuhau laMba-kacA kadhaM c| khoro Na milladi Na maM samayo vi kiMci savve ime hu tuha passa kuNehi icchN||14|| bar3e bar3e vAloM bAle dharaNendra se AcArya pUchate-bho! tumhAre itane bar3e bAla kaise? vaha kahatA, kabhI kSorakarmI nahIM milatA aura kabhI samaya nahIM milatA / taba guruvara muniyoM kI tarapha izArA karake kahate inheM dekho, yadi icchA ho to binA nAI ke bAla kaTa sakate haiN| sammadi sambhavo :: 239 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peThaNapaveso 15 dhAmaNNa-khetta-amaraM pipiriM ca ghoTTaM pacchA hu peThaNapure bhu-maann-ptte| siddhatasAgara-muNIsa idhe hu agge AmAvase hu snni-suvvd-jhaann-kubve||15|| dhAmaNa gAMva, zevagAMva, amarApurI, piparI, ghoTaNa Adi ke pazcAt AcArya siddhAntasAgara jI agavAnI meM paiThaNa (pratiSThAnapura) meM praveza bahumAna-sammAna ke sAtha huaa| yahA~ munisuvratanAtha kA prati amAvasyA ke zani divasa para loga unakA dhyAna karate haiN| pAiTThaNA hu vaNavAsa-khaNe hu rAmo suvvaddaNAdha paDima paDi tthaaviejjaa| godAvarI vi jala pUri-NadI visAlA gAmaMdhaNaM DhurakiNaM ca pvaas-ptto||16|| pratiSThAnapura meM rAma vanavAsa ke samaya suvratanAtha kI pratimA sthApita karavAte haiN| yahA~ godAvarI jalapUrita nadI vizAla hai| yahA~ se saMgha dhanagAMva Adi hote hue Dhora kina pahu~cA, vahA~ pravAsa kiyaa| atisaya-khetta-kacaNero (2007 prathama dina) 17 maggo hu saMgha vihavo kuNa sAgadaM ca cintAmaNiM ca pahupAsa sudaMsaNaM c| gAme imo adisayaM kacaNera khettaM bhUgabbha Nissida pahu~ avaloyade so17|| mArga meM vibhavasAgara kA saMgha AcArya zrI kA svAgata karatA, phira cintAmaNi pArzvaprabhu ke darzana ko prApta hotaa| yaha saMgha kacanera grAma meM sthita atizaya kSetra ke darzana krtaa| yahA~ yaha mUrtI bhUgarbha se nikalI thI, use saMgha dekhatA hai| 240 :: sammadi sambhavo Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 lacchIirAma-sumiNe paridaMsade taM gaDDhe ghidaM sarakaraM paripUrade so| jhANe pahuM Nayadi sattadivaM ca pacchA cintAmaNi vva radaNa vva hu paasnnaahN||18|| lacchIrAma svapna meM dekhatA jo usI ke anusAra vaha gaDDhe meM ghRta zakkara bharavAtA, phira dhyAna karatA sAta din| isake pazcAt cintAmaNi ratna kI taraha pArzvaprabhu ke darzana karatA hai| auraMgAvAdapaveso 19 so suvvado payaDibhadda suThANa-ThANe khullekkadikkha suharissamadI hu maaduu| ajjIi suvvadamadIcaraNaM Thavejja kiccA vihaar-kcnner-urNgvaade19|| saMgha sarvatobhadra evaM samavazaraNa jinAlaya ke uttama sthAna meM eka kSullikA dIkSA ke nAmakaraNa se suharSamatI mAtA jI khlaaii| yahIM para suvratamatI ke caraNa sthApita karAe gye| vahA~ kacanera se vihAra karatA huA saMgha auraMgAbAda meM AtA hai| 20 saMgIda bajjha lahare hi saheva saMgho so bhatti maMDala samUha Namo hukaare| sAhassa mANusa samUha susAvigehiM kittIi jamma divase tadha maNNade vi||20|| saMgha NamokAra bhaktimaMDala kI saMgItabaddha lahariyoM ke sAtha hajAroM zrAvakoM evaM vikAoM sahita auragAbAda meM praveza krtaa| yahA~ 9 janavarI ko mahAvIrakIrti kA janma divasa manAyA jAtA hai| 21 sAhU suvaMda vimado tavasiM ca daMse thANakkavAsi suda akkhaya soraho vi| rAjiMda-kAsali jaNA vi pabuddha buddhA siddhaMtasAgara muNI vi sadA hu aggii||21|| sammadi sambhavo :: 241 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa prasaMga para subaMdya sAgara evaM vimadasAgara bhI tapasvI ke darzana karate haiM / yahA~ sthAnakavAsI ke zrutamuni, akSayamuni aura saurabhamuni bhI upasthita hue| vidhAyaka rAjendra darDA evaM DI.bI. kAsalIvAla jaise prabuddha aneka nAgarika bhI aae| isa kSetra meM siddhAntasAgara bhI sadA Age bane rhe| 22 satteva sAhasa- duve pada AirijjaM dA suNIla muNimayasuMdaraM ca / mAhe hu sukka satamI paNavIsa jaNNe / siddhaMta saMta sama agga-subhaM ca sAhU // 22 // san 2007 janavarI 25 mAgha zuqalA saptamI para sunIlasAgara, hemasAgara evaM suMdarasAgara muni se AcArya pada para pratiSThita hue| yahIM para siddhAnta sAgara, suzAntasAgara samagrasAgara evaM zubhaM sAgara ko muni banAyA gayA / 23 khullikka - dikkhaya- suvIra - suhA vi saMtI jAejja sammadi gurussa guNANuvAdo / sohagga sAgara saMka-uvajjha laMke vimmocca jAda-vasugaMdi suNIla vakkhaM // 23 // yahA~ para suvIramatI, sukhadamatI evaM zAMtimatI mAtA jI kSullikAe~ bnii| yahIM para saubhAgyasAgara, zazAMkasAgara ko upAdhyAya pada se alaMkRta kiyA gyaa| isI ke madhya vasunaMdI zrAvakacAra kI vyAkhyA sunIlasAgara kI prastuti kA vimocana huA / sUrIvirAga AgamaNaM 24 sUrI virAga - yi saMgha - cavAli picchI jutto imo vi muNi dikkha pure hu assiM / AsIsa- daMsaNa-guNaM aNupattaejjA sajjhAya- sutta- aNucintaNa - lAha muttaM // 24 // AcArya virAgasAgara cavAlIsa picchIyukta isa munidikSA nagara meM gurudarzana karate, unase AzISa prApta karate, phira svAdhyAya ke sUtra ke anucintana kI lAbha rUpa muktAe~ prApta karate haiN| 242 :: sammadi sambhavo Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDe hukamacaMdassa samAhI 25 paMDe hukumpa samahI idha khetta jAdo ThANe samAhi jaDavADa sugAma - majjhe / vigdhaM ca pAsapahu- bAhuvaliM ca daMse / elora - patta- aNupuvvayasippi sippaM // 25 // isa kSetra meM pAMDe hukamacaMda samAdhi ko prApta samAdhisAgara hue| jaTavAr3A meM unakA samAdhi sthala banAyA gyaa| phira pArzvaprabhu evaM bAhubalI ke darzana ko prApta saMgha ailorA meM zilpiyoM kI apUrva zilpakalA ko dekhate haiM / 26 bho visAla pahu Adi bahiM ca bhittiM AlaMkidaM NaDida - Nacca-sahAva-bhAvaM / kelAsa pavvada - guhAdi sahAvi ThANaM passedi saMgha caduviMsa jiNANa muttiM // 26 // ailorA meM vizAla staMbha, vizAla Adiprabhu kI mUrti, bAharI bhittiyoM ke alaMkRta dRzya nATya ke anurUpa nRtya Adi hAva-bhAva ko bhI dekhate haiM / kailAsa guphA kailAsa parvata kI taraha hai| yahA~ kaI guphAe~ evaM sabhA maMDapa ke sthAna ko saMgha dekhatA hai| inhIM ke madhya caubIsa tIrthakaroM kI pratimAe~ bhI dekhate haiM / 27 pAsiddha vissa idha boddhaya hiMdu sippo osagga- jutta - pahupAsa- kalA apuvvo / bAhuvvalissa paDimA tava - ghora - daMse ve mAla jutta kala - puNNaya - iMda - kakkho // 27 // yahA~ vizva prasiddha bauddha evaM hindU saMskRti ke zilpa haiM / upasarga ko darzAtI huI pArzvaprabhu kI pratimA kI kalA apUrva hai / yahA~ bAhubalI kI pratibhA ghora tapa kA pradarzana karatI hai| indrakakSa- indrasabhA do mAle kA atikalA pUrNa hai / 28 suMdara - sippa-kala- puNNa-sabhA hu sukkho battIsa guha-kalA adi daMsaNijjA / sammadi sambhavo :: 243 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tettIsa vi cadutiMsa kalA vi juttA daMsejjade gurukulaM ca samaMta - NaMdiM // 28 // yahA~ kI indrasabhA ke zilpa kalA pUrNa hai / 32, 33 evaM 34vIM guphA ke kalA zilpa jaina saMskRti kI vyAkhyA karate haiM / yahA~ samaMtabhadra dvArA sthApita evaM AryanaMdI dvArA saMpoSita gurukula kA bhI saMgha darzana karatA hai / 29 kaNNaDDU patta- - muNirAya - suvIra-jamma dikkhaM jayaMti vi suNIla- igArahaM ca / ucchAha-puNNa jaNamANasa - maNNade vi AsIsa-sUri- gada- sAvaga-dhamma- -furt 1129 11 AcArya zrI kannaDa aae| yahA~ para 2606 vIM mahAvIra jayantI manAI gayI / elorA meM muni sunIlasAgara kA gyAraha ( 11vA) dIkSA divasa manAyA gyaa| AzISa prApta zrAvaka evaM dharmaniSTha janamAnasa utsAha yukta ise manAte haiM / 30 auraMgabAda - Nayare supasaNNa - sAhU sammaM samAhimaraNaM kuNade hu attha / sAhassa- sAvaga-samUha-NamaMta - saDDhe appelamAha arahaMta - puraM ca patte // 30 // auraMgAbAda ke eka grAma meM suprasannasAgara samyak samAdhimaraNa ko karate hai, vahAM para hajAroM zrAvaka zraddhA se namana karate haiM / phira apraila meM arahaMta nagara ko saMgha prApta hotA hai| UdagAMva cAummAso (2007-2008) 31 so sammadI parama-sammadi - dANa - jutto sisso virAga - muNirAyaviNicchayo vi / ajjIi-Adi- sata-sattara picchijuttA kallANa - jutta parijojaNa puNNa jAdA // 31 // AcArya sanmatisAgara jI parama sanmati dAna yukta the| tabhI to unake ziSya AcArya virAgasAgara, AcArya nizciyAgara Adi muniyoM evaM aneka AryikAoM sahita 77 picchI yukta kalyANakArI yojanAoM ko bhI sAkAra rUpa dene meM samartha hue| 244 :: sammadi sambhavo Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 do sAhase hu sata-vAsa-tavAdi-puNNA maggANu gAma-viharaMta-puNo hu assiN| paMcAla-kuMthalagiriM jayasiMga AdiM pacchA hu aMkalipure puNa UdagAmaM 32 // san 2007 ko tapArAdhanA pUrNa yaha saMgha paMcAlezvara, kuMthalagiri, jayasiMhapura kuMjavana Adi ke pazcAt 2008 meM aMkali meM AyA phira UdagAMva meM praviSTa kara jAtA hai| 33 saMgola vora jasa bhosadha dhAmaNiM ca so AdisAgara muNissa hu jmmbhuumi| tasseva paTTa-tadiyaM gaNisammadiM ca ucchAi-aMkali-jaNA bahumANa kuvve // 33 // saMgha sAMgolA, voragAMva, jazavaMtanagara, bhose evaM dhAmanI ke pazcAt aMkalIAcArya AdisAgara ko janmabhUmi ko prApta huA yahA~ para utsAha yukta jana samUha tRtIya paTTAdhIza AcArya sanmatisAgara kA bahumAna pUrvaka svAgata karatA hai| 34 NegA muNI tavadharI vadadhAri-baMhI dikkhaM Naejja bhavacakka vidaarnntthN| dosAhase aDa hu vAsaya-UdagArma jullAi-sattaraha-cAduramAsa-ciTTe // 34 // Apake saMgha meM aneka muni tapadhArI, vratadhArI evaM brahAcArI bhI the| ve bhavacakra vidAraNArtha hI dIkSA lete haiN| san 2008 julAI 17 ko UdagAva meM AcArya sasaMgha cAturmAsa hetu sthita hue| 35 bhavvAdi-bhavva-gadi-puNNa-samAirohe so vIra-sAsaNa-guruM ca jyNti-pcchaa| sajjhAya-jhANa-tava-mutti samitti dhamma pArIsahANa sahamANa sayA psnnnno||35|| ve AcArya zrI bhavyAtibhavya gati pUrNa samAroha meM 19 julAI ko vIra zAsana jayantI, guru pUrNimA ko manAte, phira UdagAMva (2008) meM svAdhyAya, dhyAna, tapa, sammadi sambhavo :: 245 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gupti, samiti, dharma Adi kI ora agrasara parISahoM ko sahate hue bhI sadA prasanna rahate haiN| 36 ArAhaNejja-gada-sajjhaya-sIla-saMgho Agacchi kuNjvnn-sennig-nnaann-cuuddii| sohagga-sIla-ajido dhaNapAla-seTThI caadummmaas-tv-jhaann-munniis-heduN||36|| saMgha ArAdhanA yukta sadaiva svAdhyAya rata rhaa| kuMjavana cAturmAsa meM zreNikazahA jJAnacaMdra miNDA, sumeracaMdra cUDIvAla, saubhAgya pATanI, ajita kAsalIvAla, dhanapAla Adi zreSThI tapa, dhyAna zIla munivara ke cAturmAsa ke nimitta bne| 37 saDDhejja deva-guru sattha-pahANa-seTThI saccAga-ajjiga-samAhi-kuNaMta dhnnnnaa| jAejja sikkhaNa-subhAvaNa-gaMdhi-bhAgA vijjAlayaM parisaraM ca viNimma chatte // 37 // deva, guru aura zAstra pradhAna zraddhAvAle zreSThI sutyAgamatI kI dIkSA evaM samAdhi karAte hue apane jIvana ko dhanya karane meM saphala hote| zikSaNa kSetra ke dAna meM agraNI dhanapAla, kezarImala gAMdhI kA parivAra vidyAlaya parisara chAtroM ke vidyA adhyayana hetu samarpita kara dete haiN| 38 aTTa-aTTa divasaM ca apuvva-jogo NivvANa-pAsa muuDo avi aTTa vjje| NivvANa-ucchava-mahucchava-puNNa saMghe egatisaM ca muNivaMta, supiccha majjhe // 38 // san 8-8-2008 ke ATha kA apUrva yoga huaa| ATha agasta ko pArzva prabhu kA nirvANa mahotsava evaM mukuTa saptamI ATha baje manAI gyii| isa utsava ke sAthI the sAdhu / ve bhI 31 picchi yukt| 39 etthaM ca kuMjavaNa-khetta-paNaM rahaM ca raTThajjhujassa bhumaann-bhull-juuhe| 246 :: sammadi sambhavo Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAviNNa-puNNima tihiM pahu-seyayaMsaM mokkhaM ca solaha-dive bahu accnnmhi||39|| isa kuMjavana kSetra meM pandraha agasta ko rASTradhvaja phaharAkara gaNamAnya janoM ke madhya bahumAna diyA gayA 16 agasta ko zrAvaNI pUrNimA tithi ko zreyAMsaprabhu ko mokSa divasa arcana meM saMgha agrasara rhaa| . 40 vacchalladiNNa-aNurakkhaga-rakkhasuttaM raTe samAja-parivAra jaNesu pemmo| egatta-samma viNu Natthi muNejja savve ege sade tayadive gaNi Adi jmme||10|| 143vAM AcArya AdisAgara ke janma divasa para ekatA kA paricaya deM, isake binA vAtsalya divasa rakSAbaMdhana ke rakSAsUtra ke baMdhana kA koI mahatva nahIM, isI taraha rASTra samAja aura parijanoM meM rakSA ke binA prema nahIM ho sakatA hai| 41 pajjUsaNo tthi tava-pavva visuddhi appaM egArahaM ca uvavAsa-muNiMda ajjii| te khulli dikkha-samaNA suumAla-sacchI kappaDumo vihi-vihANa-idheva jaado||1|| paryuSaNa hai tapa kA parva, Atma vizuddhi kA prv| isa parva para AcArya zrI, bahuta se sAdhu, AryikA, kSullikA Adi gyAraha upavAsa karate haiN| isI bhAdramAsa meM tIna kSullikA dIkSAe~ hotI haiN| ve dIkSArthI zravaNamati, sukAlamati evaM svAsthyamati nAma vAlI huii| (30 sitambara se 10 akTUbara taka) kalpadruma vidhAna huaa| 42 bhattI supADha kiriyA tava bhAvaNA vi NivvANa-ucchava-mahoviidheva hodi| aTThaNhige hu parame siri siddhacakkaM . taM saMjamucchava-divaM bhudhmm-jutto|42|| 28 akTUbara 2008 ke ThATha meM bhakti, uttama pATha (svAdhyAya) kriyAe~ bhI samyak, tapa evaM bhAvanA bhI uttama huii| 2535 vAM mahAvIra nirvANotsava bhI manAyA jAtA hai kuMjavana meN| isI sthAna para zrI siddhacakra maMDala vidhAna pUrvaka aSTahnikA parva manAyA jAtA hai aura AcArya jI kA 47vAM saMyamotsava (10 navambara) ko manAyA jAtA hai| sammadi sambhavo :: 247 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 saMgIta-gIta-juda-suddhaya-maMta-puvve bhadaM ca hedu-vihi savva vihaann-bhii| bhavvo kiejjadi maho siri-saMtilAlo savvattha saMti jagade jaga-pANi svve||43 // saMgIta gIta yukta zuddha mantroccAraNa pUrvaka sarvatobhadra vidhAna zreSThI zrI zantilAla kAsalIvAla parivAra ne karavAyA, vaha thA sarvatra zAnti evaM prANiyoM meM Atma zAnti ke lie| ___44 kuMjavaNe husa sammadisAyara, Adi gaNImaha khetta visaalu| patthara-pAvaNa sAmi-aNaMtau, ThavaNa-samma-subhAvaNa nnrhu||4|| isa kuMjavana meM hI AcArya sanmatisAgara evaM AcArya AdisAgara ke vizAla kSetra meM patthara meM pAvana anaMtavIrya prabhu kI samyak sthApanA kI bhAvanA ko darzAte haiN| 45 do sAhase ya Nava vAsa-gaNiM padaM ca kittiM samAhi divasaM jaNasajjade so| vIro tavassi-samarADa-muNIsa-sAhU bAhattaraM ca maha ucchava vADi khette||45|| san 2009 janavarI 13 ko AcArya zrI kA 38vAM AcArya padArohaNa manAyA gyaa| yahIM para mahAvIrakIrti ke samAdhi divasa ko bhI manAyA gyaa| AcAryazrI vIra tapasvI samrATa sAdhu the| ve 72 varSa ke hote haiM taba 72vAM janmadivasa gaNezavAr3I meM utsava pUrvaka manAyA jAtA hai| 46 vADiM ca paccha siri saMgha suseDavAlaM pommAvadI jaNa-ugAra-pure hu ptto| phagguNNi-aTTha-diva-kAla-sujhANa ratto kiMttiM ca dikkha vimalaM muNamaMta sNgho||46|| gaNezavAr3I ke pazcAt zrI saMgha zeDavAla AyA, phira ugAra ko prApta huA, jahA~ padmAvatI ugAra aisA nAma liyA jAtA hai| phAlgunI aSTAhnikA meM tapa dhyAna yukta saMgha mahAvIrakIrti evaM AcArya vimalasAgara ke dIkSA divasa ko manAtA hai| 248 :: sammadi sambhavo Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 uggArae vi uvavAsa NavaM ca kiTTa haTTi sire hu annuptt-vighaad-jutto| pAde vihAra karaNe asamattha sUrI AdhAra viNNu caraejjadi suursuurii||47|| AcArya sanmatisAgara jI zirahaTTI meM ghaTanA ko prApta hue ve ugAra meM nau upavAsa karake Ae the| pada vihAra karane meM asamartha AcArya zrI AdhAra binA hI vihAra ko prApta hote haiN| 48 vAge hu vADi suda paMcami Adi sUriM jhANaMtasUri mai-mAsa-imo hu sNgho| sUrI-padehi caramANa-suvedaNe hu guppiM siraM ca puNa aMkali gAma ptto||48 // 27-28 maI ko vAgevADI meM zrutapaMcamI parva evaM AcArya AdisAgara ke AcArya padArohaNa smRti divasa Adi ko manAte haiN| yaha saMgha AcArya zrI ke calane meM asamartha evaM vedanA yukta hone para bhI satata gatizIla banA, ziraguppI ke pazcAt aMkalI grAma ko prApta huaa| icalakaraMjI cAummAso (2009) 49 khaMDelavAla bhavaNe kalasaM havijjA do sAhase hu Nava bhatti subhaavnnaae| NaM puNNimamhi pura AiriyANa vaMde vIrassa sAsaNa-divaM aDa julliie|49|| san 2009 kA cAturmAsa icalakaraMjI ke khaMDelavAla bhavana meM kalaza sthApanA pUrvaka bhakti bhAvanA sahita sthApita kiyA gyaa| guru pUrNimA para pUrva AcAryoM kI vaMdanA, va vIrazAsana, zrutArAdhanA 8 julAI meM kI gyii| 50 sAmuggaghAda-parisIlaNa-kevalINaM NANaM ca savvaya-tilokka-sudappaNa vv| jAejja sAhu-gahirA vi carittaNiTThA sAhU suNIla sud-siilvicaar-siilo||50|| sammadi sambhavo :: 249 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ para samudghAda parizIlana huA / kevaliyoM ke kevalajJAna para bhI prakAza DAlA gyaa| kevalajJAnI ke jJAna meM tInoM lokoM ke sampUrNa padArtha eka sAtha eka hI samaya darpaNa kI taraha jhalakate haiN| sAdhu kI gaharAI caritra niSThatA zruta anuzIlana meM hai| muni sunIlasAgara aise sAdhu, zruta zIla evaM vicArazIla haiN| 51 jo iMcalakaraMje hu, tapa- jhANa-rade sadA / paMcatthikAya-sajjhAya, pacchA savvatthasiddhiyaM // 51 // saMgha icalakaraMjI meM tapa, dhyAna Adi meM rata sadaiva paMcAstikAya ke svAdhyAya ko prApta rahA, phira sarvArthasiddhi ke svAdhyAya meM rata ho jAtA hai / 52 chaddavva NANa-viNNANaM, bheda-viNNANa-kAraNaM / jAti muNaeMti tthi, atthitta visayaM avi // 52 // saMgha ke sAdhu chahadravya ke viSaya meM jAnate haiM, para Aja usake jJAna, vijJAna aura bheda - vijJAna ke kAraNa ko bhI jAnane meM samartha, Atmapradeza ke astitva ko viSaya ko samajhate haiN| 53 taccattha-suttaNedUNaM, pujjapAdeNa vakkhae / savvatthasiddhi-siddhI, tatthaM savva payojaNaM // 53 // tattvArthasUtra ke sUtroM ko lekara pUjyapAda svAmI dvArA jo vyAkhyAe~ kI gayI vaha sarvArthasiddhi TIkA meM hai / sarva siddhi se arthAt samasta artha siddhi ke prayojana ko jisameM prastuta kiyA gayA vaha tattva ke artha arthAt prayojana kA kAraNa sarvArtha samasta prayojanoM (samasta tattvoM ke) kAraNoM para prakAza DAlA hai| 54 vihi - vihANa - sajjhAyaM, anaMta bhAga - satthae / atthe savvaNhu bhAsitthaM, suttaM gaNa - sasutta // 54 // sarvajJa dvArA artha ko nirUpita kiyA jAtA hai / isa artha ko unake gaNa - gaNadhara (ziSya) sUtrabaddha karate haiN| zAstroM meM usakA anaMtabhAga hI hotA hai| jisakI vidhi evaM viSaya vastu svAdhyAya meM rakhate haiN| 250 :: sammadi sambhavo Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 karissAmi karissAmi, karissAmi viNciNte| marissAmi marissAmi, marissAmi ya vissre||55|| saca to yahI hai ki karuMgA, karuMgA sadaiva karugA aisA mohI cintana karatA hai, para marUMgA, maruMgA, maruMgA aisA vismRta ho jAtA hai| 56 dehaM paDi Na moho tthi, miTTi vva Nassade sadA appa-visuddhasabhAvI, kiM kadhaM Natthi cintae // 56 // - deha ke prati moha ThIka nahIM, yaha miTTI hai, miTTI kI taraha sadaiva naSTa hotA rahatA hai| AtmA hai vizuddha svabhAvI, phira kyoM nahIM usakI cintA karatA hai| 57 sagapara pagAsattho, atthe attha pgaasde| appa kallANa-seyo tthi, seyaM seyaMsa cinthe||57| sva para prakAzaka artha AtmArtha ke prayojana ko prakAzita karatA hai| AtmakalyANArtha jo ucita hai, usa zreya rUpa zreyAMsa kA cintana kreN| 58 jAe sumaMgalA dikkhA, nnaann-dsnn-mNthnnN| kiccA cAritta saMsiddhiM, saMjamaM tava-maMgalaM // 58 // dIkSA huI zrAvikA kI to ve sumaMgalAmatI mAtA jI bnii| yahA~ jJAna-darzana kA maMthana huA evaM cAritra saMsiddhi ke lie saMyama evaM tapa ko AdhArabhUta batalAyA gyaa| 59 suNIla sAyaro sUrI, NAtapUte viraajde|| cAummAse viviccejjA, daahinn-jtt-potth159|| AcArya sunIlasAgara jI nAtepute meM cAturmAsa kara rahe the| vahA~ para likhIM 'merI dakSiNa yAtrA' kA vimocana yahIM huaa| icalakaMrajI sthAna meM AcArya sanmati sAgara ke sAnidhya meN| 60 taM iMcalakaraMjIe, smmaannpuvv-sNgye| unntiNs-nnvNbaare-kaagcNduur-cNkmN||60|| una AcArya zrI ko icalakaraMjI meM bahusammAna prApta huaa| yahA~ para Ayojana sammadi sambhavo :: 251 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samiti ke sabhI sadasyoM kA 29 navaMbara ko sammAna karAte hue kAgavADe malA se caMdUra kI ora vihAra kara gayA sNgh| 61 samIpatthe kavaNUre vihi-vihANa kuvvde| parameTThi-vihANaM ca, vimalassa samAhiNaM // 61 // icalakaraMjI ke pAsa sthita kabanUra grAma meM vidhi vidhAna karate hue vimalasAgara jI kI 19vA~ samAdhi divasa evaM paMca parameSThi vidhAna ko kraayaa| 62 puNNa-sumaraNe ettha, kuNthusaayr-sNgdii| gurubhAdA dube ajja, Namotthu kuslNsde||62|| AcArya vimalasAgara jI kI puNyasmRti (13 disaMbara 2009) para caMdUra meM kuMthusAgara kA milana huaa| AcArya sanmatisAgara aura AcArya kunthusAgara jI donoM guru bhrAtA paraspara namostu pUrvaka kuzalatA pUchate haiN| NUdaNa-vassa ucchamhi, bhattijuttAjaNA jaNI pasaNNasAyaro ettha,puSpadaMto viraajde||3|| san 2010 janavarI 1 ke dina nUtana varSa para bhakti yukta zrAvaka zrAvikAe~ upasthita huiiN| puSpadaMtasAgara ke ziSya muni prasannasAgara yahIM upasthita the| 64 mAhe sudhamma-sUrI vi, Nicchayo bahusAhuNo kulabhUsaNa-ajjI vi, NegA ajjiga khulligaa||64|| AcAryapadArohaNa mAgha meM sanmatisAgara jI kA manAyA jAtA hai| isI samaya AcArya sudharmasAgara evaM muni nizcayasAgara Adi bahuta hI sAdhu AryikA kulabhUSaNa evaM aneka AryikA kSullikAe~ bhI yahA~ isa prasaMga para sthita rhiiN| 65 idha parama-tavassI saMgha-saMgo muNIso viharadi sudaNiTThI nnaann-caaritt-dNsii| guNa-gaNi-paramatthI saMta-saMtANa-pehI pura-Nayara mnnussii-des-egNtraasii||65|| paramatapasvI AcArya zrI saMgha ke sAthI zrutaniSThI jJAna cAritra darzI guNoM ke 252 :: sammadi sambhavo Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNI paramArthI saMtoM ko santAna kI taraha dekhane vAle ekAntara tapI pura, nagara evaM grAma Adi ko apanI dezanA se parama zAnta banA rahe haiN| 66 guruvara-kisa-kAyI deha-dukkhAdu mutto paga-paga-aNucArI paMtha-taMtI Na suurii| suda-sari-sari-NaMdI AgamANaM ca suttI radaNa-radaNa-dhArI, svv-dittii-pgaasii||66|| guruvara AcArya sanmatisAgara kRSa kAyI deha duHkha kI cintA rahita paga paga se Age bar3hate haiN| ve paMthataMtrI AcArya nahIM, apitu AgamoM ke sUtrI, zruta rUpI saritA meM nimagra AnaMdita rahate haiN| ve ratnAkara ke ratna, ratnatrayadhArI haiN| ve sarva dIpti yukta sarvatra prakAza hI phailAte haiN| 67 diva-divasa-pasaMtI divva-divvo ha sUrI guruvara guru saMtI Adi suuriNd-suurii| guNa-gaNa tuha daMsI NANa cAritta maggI radaNa-taya vihANaM deyamANo gnniNdo||7|| jisa taraha divasa meM divya teja yukta sUrya dIpta rahatA hai vaise hI Apa pratidivasa (rAta dina) zAnti ke gaurava AcArya AdisAgara kI divya mahimA yukta sUrya to haiM hI sAtha hI ratnatraya darzana, jJAna aura caritra ke mArgadarzI haiM, inheM dete hue apane gaNa (saMgha) ke gaNIndra haiN| 68 tujhaM Namotthu muNirAya! sudANa rattI tujhaM Namotthu jagajodi-gurUNa suurii| tujhaM Namotthu udayAcala sujja-dittaM tujhaM Namotthu paramAgama-sutta-suttiM // 68 // zrutapremI munirAja tumheM namana ho, jagata jyoti guruvara tumheM namana ho, udayAcala para dIptimAna sUryasama tumheM namana ho aura paramAgama sUtroM ke bhaMDAra tumheM namana ho| // idi teraha sammadi smtto|| sammadi sambhavo :: 253 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudaha sammadI kolhApura cAummAso NANaM ca dhIra bala-vaDvaNa-sUri-saMto NANaM ca daMsaNa-caritta-tavaM ca viirN| siddhiM ca magga-radaNattaya-appa suddhiM cAgI rasANa vivihANa gahe hu takkaM // ye zAnta prakRti ke AcArya jJAna, dhairya aura Atma bala vRddhi ke lie jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra aura vIryAcAra ko apanAte haiN| ye Atmazuddhi rUpI siddhi ke mArga ke lie ratnatraya kA AdhAra banAte haiN| ye vividha rasoM ke tyAgI eka mAtra chAMcha hI grahaNa karate haiN| daMsattha sAvaga guNI gaNa sAvigANaM seTThIjaNANa parivAra jaNAMNa NiccaM dehaM NirohI maNarohi vacI NirohI / kammiMdhaNANi DahiduM caraejja saccaM // 2 // zrAvaka-zrAvikAoM, zreSThIjanoM evaM aneka parivArajanoM kA darzanArtha Agamana banA rahatA hai|ye indriya nigrahI, manorodhI evaM vacanarodhI karma rUpI IMdhana ko jalAne ke lie satya kA AdhAra banAte haiN| sammaM caredi paDigAma padesa sUrI tehattare divasa-jamma khaNe mnniinn| sUrINa saMgha-bhaDagAraya lacchiseNo AgacchaeMti vi NaeMti ssutt-dhaarN||3|| - 254 :: sammadi sambhavo Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI ke 73veM janma divasa para muniyoM, AcAryoM evaM bhaTTAraka lakSmIsena kA bhI Agamana hotA hai| saMgha unake sUtra ko prApta hote haiM so ThIka hai - jo samyak rIti se gamana karate caryAdi karate haiM / unake samakSa pratyeka vyakti AtA hI hai| 4 vatthuttha-diTThi jala-vAhiNi-mella-juttA saMdaMsati Na hu sAgara - sAgaramhi / taccANa veda vida sAgara ajja assiM NaM suttabaddha aNusAsaNa- sikkha dejjA // 4 // vastusthiti yaha hai ki jalavAhinI jagata meM milate hue dikhatI hai, parantu sAgara, sAgara se nahIM / Aja tattva - vettAoM kA sAgara isa nagara meM aise mila rahA hai mAno ve sabhI sUtra baddha bhI anuzAsana kI zikSA denA cAhate haiM / 5 assiM pasaNNa suha deva bahulla sAhU aTTha giMTha kacalUMca kurNeti attha / sUrI sirI varadahattha - padANa- aggI chakke hu chakka - sari- diNNa-visesa - maNNe // 15 // isa prasaMga para prasannasAgara, zubhasAgara, devendrasAgara Adi ATha sAdhu kezaloMca karate haiN| sUrI zrI sanmati sAgara varadahasta dAna meM agraNI rahate haiM / yahIM para 66vAM dIkSA smRti divasa AcArya AdisAgara jI kA vizeSa rUpa se manAyA jAtA hai| 6 kuMje puNo pavasade hu aNaMta vijjaM muttissa ThAvi samae igaseda- sappo / pAsANa - Nimma dharae paridaMsade so khaDDAsaNe hu paDimA sa No vidaMse // 6 // kuMjavana meM punaH praveza karatA hai saMgha jahA~ anaMtavIrya kI mUrti ke lie sthApita kiyA jA rahA thaa| usa samaya eka zveta sarpa pASANa ke nIce dikhatA thA, para mUrti ke khar3e hone para vaha adRzya ho gayA, dikhAI nahIM diyA / 7 cette dube jaya-jae jaNa majjhamuttI ThAvijja paccha NavamI-tihi - jamma- AdiM / sammadi sambhavo :: 255 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chakkamma-sikkhaga-imo paDhamesaro vi AdI-vidhAu-usaho vasahassa ciNhii||7|| caitravadI dUja (2 mArca 2010) ko jana samudAya ke madhya jaya jayakAra ke sAtha mUrti sthApita kI gyii| isake pazcAt 9vIM caitra vadI ke dina Adi prabhu kI janma : jayantI manAI gyii| ve chahakarma ke zikSaka prathamezvara Adi vidhAtA, RSama, vRSabha (naMdI) ciMha vAle haiN| kallANago havadi assa aNaMtagassa ikkIsa paMcavisa mei khaNe hu atth| aggI suNIla muNirAya paiTThaejjA ANA gurussa mahadI parirAjade hu||8|| anaMtavIrya kA kalyANa mahotsava 21 se 25 maI 2010 meM kuMjavana meM huaa| AcArya sunIlasAgara guru AjJA pUrvaka ise sAnaMda saMpanna karAte haiN| mehA tumaM ca caraNaM gurudeva-sUri pakkhAlaejja avi vijjusadA vi diiv| sujjo samo tuha tavI guru gAravaM ca dAejja Nicca radaNattaya-vaDDaNaM c||9|| megha gurudeva ke caraNa pakhAra lo, vijaliyoM vizeSa AratI utAra lo| ye sUrya sama tapate guru gaurava lahe, ratnatraya vardhana nitya guru khe|| ye kavitA guru ko vinayAMjali dete hue AcArya sunIla sAgarajI ne khii| 10 kuMjevaNe hu muNi saMgha-sahe jaNA vi ghosejja loga jaya sammadi-sammadI tuN| luMce kace vaya-gade vi gahIra sUrI sAmuddae vva lahubiMdu va tulla amhe // 10 // kuMjavana meM munisaMgha ke sAtha janatA bhI 'jaya sanmati, jaya sanmati' kahane lgii| vayovRddha AcArya kA kezaloMca gaMbhIratApUrNa rhaa| saca meM tuma samudra ke samAna aura hama laghu bindu ke samAna haiN| 256 :: sammadi sambhavo Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sUrI-sahe suvihi-caMda sunIla siMdhu suMdera- Nicchaya - muNIsara - saMga - ajja / sobhagga-ojjhaya-duve samadA vi atitha suNNANa - dhamma- suha-seTTa - amoha devo // 11 // 12 kittI - sukosala-suNamma- suhassa - sokkho suNNamma-pAsa - sumaro vi dayA- pasaNNe / attheva atthi suumAla muNI virAgI solassa-sohakaraNANi visesa rAje // 12 // sUrI : sanmatisAgara, suvidhisAgara, candrasAgara, sunIlasAgara, sundarasAgara evaM nizcayasAgara jaise candrasama saumya AcArya mahAmastakAbhiSeka ke samaya upasthita the / upAdhyAya: saubhAgyasAgara aura upAdhyAya samatAsAgara bhI / muni: sujJAnasAgara, dharmabhUSaNa, zubhasAgara, zreSThasAgara, amoghakIrti, amarakIrti devendrasAgara, sukauzala, sunamra, zubha, sukha, supArzva, sumara, dayAsAgara, prasannasAgara evaM sukumAlasAgara jaise solaha muni tIrthakara prakRti kI solaha bhAvanA kI zobhA ke lie yahA~ upasthita the / 13 ajjIr3a daMsaNa - NamA viNayA suviddhI sujoga ajji - saraNA jiNa-sIdalA vi / cimmAya- cedaNa - suciMtaNa - sorabhA vi subbuddhi- - vaccha-hidayA-NayaNA suNammA // 13 // 14 suNam-daNa-visuddha suNeha - bhavvA / suppaNa - NIdiya- sudivva NayAsuhA vi / sutthI - sukAlamadi - ajjiga-saMga-saMghe rAjejja kuMja ahisega mahucchavatthe // 14 // AryikA darzanamatI, namana, vinaya, suvidhi, suyoga, zaraNa, jinavANI, zItalamatI, cinmaya, cetana, cintana, subuddhi, saurabhamatI, suvatsalyamatI, suhRdayamatI, nayanamatI, sunamramatI, nUtanamatI, vizuddhamatI, subhavyamatI, sunItimatI, suprajJamatI, sudivyamatI, sunayamatI, zubhamatI, svastimatI, susnehamatI sukAlamatI, Adi AryikA sammadi sambhavo :: 257 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha ke sAtha meM sthita kuMjavana meM mahAmastabhiSeka kI zobhA bar3hA rahI thiiN| 15 elakkago muditasAgara-egametto puSpho sujog-st-paas-subhbv-bhvvo| khullo-vidheyasuvimalla-suriMda-rAje sammo mdii-sumdi-sohg-kuNjtthaanne15|| isa kuMjavana ke mahotsava meM ekamAtra ailaka-mudita sAgara upasthita the| puSpa, suyoga,sata, pArzva, bhavya-sAgara se yaha sthala bhavya thaa| vidheya, suvimalasAgara surendra jaise kSullaka samyak mati yukta sumatisAgara se kuMjavana zobhAyamAna thaa| 16 bhaTTArago vi lakhamI bahubaMhacArI rAjejja baMhacaraNIu punniid-dhaarii| seTThI-tiloga-ajido vi suresa-AdI sNdiiv-sNpt-sumery-sNti-iNdo||16|| isa mahotsava meM bhaTTAraka lakSmIsena, aneka brahmacArI, brahmacAriNiyAM bhI punIta dRSTi hI sthita thIM, yahA~ zreSThI trilokacaMdra, ajitakumAra, saMdIpa, saMpata, sumera, zAnti evaM indrajIta Adi bhI zobhAyamAna the| . 17 . . jAvo havedi tiya vAdaNa-puNNa-rUve caMdaM ca sujj-kl-mNt-vi-aNkpaasN| NettummilaM suriyamaMta-su-vaDDhamANaM agghgghdaann-gunnrovnn-puuj-attuN||17|| yahA~ kuMjavana ke mahAmastakAbhiSeka ke samaya jApa bhI tIna ghaMTe taka calA, phira candra, sUryakalAmaMtra, aMkanyAsa, netronmIlana, sUri-maMtra, vardhamAna-mantra, arghadAna, guNAropaNa evaM pUjASTaka vidhi vidhAna ko kiyA gyaa| 18 mumbeivAsi-aNilo siricaMdulAlo kallANa-kevalasuNANa-mahaM ca accaM matthAhisega-kuNamANa-idhe guruMca vaMdejja NaMdaNavaNaM suraiMda tullo||8|| 258 :: sammadi sambhavo Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ kuMjavana to naMdanavana ho gayA thA, jaba devoM ke indra ke sadRza muMbaI nivAsI anilakumAra, caMdulAla jI kalyANaka kA mahAmastakAbhiSeka karate haiN| ve kevalajJAna kI mahA pUjana karate, phira yahIM AcArya zrI kI AratI karate haiN| kolhApurassa cAummAso tthi aMtimacAummAso . 19 NegApurA Nagara-Adi-sudhamma-dhAraM baahNtmaann-munniraaj-pves-jaado| kolhApure sahasa-bhatta-pamANa-mANe cArullakitti bhaDa-Agada-dasaNaM c||9|| anekAneka grAma, pura, nagara Adi meM dharma kI dhArA bahAte hue AcArya zrI kA kolhApura meM (2010) julAI 21 ko praveza hotA hai| unake darzanArtha cArukIrti bhaTTAraka (mUDavidrI) bhI Ate haiN| 20 cAulla-mAsa-paDi-kammaNa-saMjhakAle jAe visAla jayaghosa-gurussa atth| vIraM guruM gaNadharaM paripujjamANA NaMdeti sAvaga-jaNA idha saavigaao||20|| 24 julAI ko cAturmAsika pratikramaNa huaa| yahA~ guruvara kA vizAla jayaghoSa kiyA gyaa| cAtumArsika sthApanA ke pazcAt 25-26 ko guru pUrNimA para gautama gaNadhara evaM vIra kI divya dezanA ke samaya para zrAvaka zravikAe~ pUjana vaMdana karate hue AnaMdita hote haiN| 21 gore hu gAma Thida sUri-suNIla-jhANe ratto hu aNNa ig-saahnn-smm-liinno| AsIsa-jutta-guruNo vvhaar-nnittttho| AyAraNi? suda-sAhaNa paagdiiso||21|| goregAMva meM (2010) kA cAturmAsa sunIlasAgara kA thaa| ye AcAryapada para sthita dhyAna meM rata eka anna asana ke saMkalpI apanI sAdhanA meM lIna the| ve guruvara ke AzISa yukta the unheM vyavahAra kuzala evaM AcAraniSTha hone kA AzISa prApta huaa| ve prAkRta bhASA meM likhita sAhitya ke sAdhaka bane rhe| sammadi sambhavo :: 259 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 tejassi-sAhaga-paro hu viratta-sUrI aTThovavAsa-guruNo addannhigmhi| maTuM jalaM guruvaro idha pAraNAe pacchA puNo hu uvavAsa-duve kunnedi||22|| AcArya sanmatisAgara ati tejasvI, paramasAdhaka evaM virakta aSTAhnikA meM ATha upavAsa ke pazcAt pAraNA, phira do upavAsa kara lete haiN| 23 aMjullie iga hu ghuTTa-sutakka NIraM dANejja sAvaga-gaNA bahu-attha atthi| assuppavAha gada bhAsi imaM sarIraM bhatti tti catta paricatta kadhosahiM ca // 23 // pAraNA meM eka cUMTa chAMcha aura jala dAna ke lie aneka zrAvaka upasthita the| idhara azru pravAha nirmamatva dehI kaha uThate-isa zarIra ko zIghra chor3a denA caahie| ise kaisI auSadhI kI AvazyakatA hai| 24 mouDDa sattami-dive kacaluMca-puvve dikkhA vi khulligi tae iga-ega ajjii| sallehaNA rada sumaMgala-maMgalIyo jAdA samAhi-madi saMti-idheva pacchA // 24 // mukuTa saptamI (15 agasta) ke dina kezaloMca pUrvaka tIna kSullikA evaM eka AryikA dIkSA huii| sumaMgalAmatI AryikA (21 agasta) ko maMgala pariNAmoM se yukta 'maMga' samAdhi ko prApta huii| isake pazcAt zAntimati AryikA kI (3 sitaMbara) samAdhi huii| 25 kolhApure parama-ucchava-jutta savve pajjUsaNassa sm-bhtti-phaanndaae| majjhe jayaMti gaNi-Adi-sumaNNa mANA dhaNNA kuNeti jaNamANasa-appa-appe // 25 // AcArya AdisAgara kI (143vA) janma jayaMtI evaM smRti divasa utsava yukta kolhApura meM (12 se 22 sitambara) paryuSaNa parva ko manAte hue jana mAnasa apane jIvana ko dhanya karate haiN| 260 :: sammadi sambhavo Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 modI pagAsa-idha pArasa - ceNalassa Agaccha-attha guru- hatthaya - AsisatthaM / pattejja bhAvaNa - puNIda-pasAraNatthaM taccatthasutta vayaNassa viveyaNaM ca // 26 // isI paryUSaNa ke madhya prakAzacaMdra modI pArasa - cainala ke adhyakSa kA AnA huaa| ve guru ke hasta AzISa yukta tattvArtha sUtra ke vivecana evaM sAdhuoM ke pravacana prasAraNArtha AzISa prApta karate haiM / 27 jo saMta-saMgati-pa - pabhAvaNa- pAvaNI sA AsIsa- sAhuiga - buDDu-jaNI hu rogI / somA sirI havadi samma gadiM ca pattA acchera-jutta-gaNamaNNa-jaNA samUhA // 27 // saMta saMgati patita pAvanI, prabhAvanA bhI hai| phira eka rogI vRddhamahilA (95 varSa kI) sAdhu ke AzISa se somazrI bana samyak gati (20 sitaMbara) ko prApta huI isase gaNamAnya jana samUha Azcarya cakita hue| vaha pUrva vidhAyaka parivAra kI eka sadasyA thI / 28 akTuMbare vi maha-kitti - guNANuvAdo NAbaMvare hu mahavIra pabhussa muttiM / NiTTAvaNaM ca kiriyaM tatha kiMci kAle / haMDAvadassa vi samAhi-mahiMda - jAdo // 28 // akTUbara-17 san 2010 ko mahAvIrakIrti kA ( 68vA ) AcArya padArohaNa evaM smRti divasa para guNAnuvAda huaa| navaMbara ko nirmANa divasa mahAvIra kA manAyA gayA / varSAvAsa kA niSThAvana isI dina huA / udayapura ke pratimAdhArI mahendra haMDAvata (10 navaMbara 2010) samAdhi ko prApta hue / 29 dikkhAdive tapa-pavajja-2 - subaMdha buddho ajjI sudhammamadi jAda-sudhamma- NiTThA / sUrI siromaNi gurUNa gurussa AdiM mAhe disaMbara gurussa vi kesa - luMco // 29 // sammadi sambhavo :: 261 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI sanmatisAgara ke dIkSA divasa (49veM) kArtikI aSTAhnikA dvAdazI para tIna dIkSAe~ huiiN| subaMdhasAgara, subuddhasAgara ye do muni evaM eka sudharma niSThA sudharmamatI AryikA huii| (7 disaMbara 2010) meM guruNAM guru' AcArya AdisAgara kA guNAnuvAda huaa| aneka muniyoM ke kezaloMca hue| guruvara kA 18 disaMbara ko aMtima kezaloMca huaa| gurussa guru vijogo 30 khINe vi deha-pariNAma-visuddha jutto so siMhavitti munniraay-smaahi-bhaavo| sujjodae paNa pacaoNsa japejja sUrI so oM Namo parama-siddha pahUNa NAmaM // 30 // AcArya zrI kSINa dehI, phira bhI pariNAmoM se vizuddha siMhavRti vAle 5.50 baje UM namo siddhebhyaH japate hue 24 disaMbara 2010 ko samAdhi ko prApta ho jAte haiN| 31 ahaM ti haMca Niappa sahAva lINo gaMdho Na rUva rasa-phAsa-vivaNNa hiinnaa| suddho pabuddha pariNAmi pahA vi-appA NANA hu NaMda-aNubhUdi-pahANa-taccaM // 31 // maiM hU~ apane meM svayaM pUrNa, para kI mujhameM kucha gaMdha nhiiN| maiM arasa arUpI asparzI, para se kucha bhI saMbaMdha nhiiN|| maiM zuddha buddha aviruddha eka, para pariNati se aprabhAvI huuN| svAtmAnubhUti se prApta tattva, maiM jJAnAnaMda svabhAvI huuN|| 32 jo atthiM attha hu gurussa guru tthi jogo soge asoga-chavi-desadi viidraagN| so kuMja-kuMjavaNa-khetta-guruM samIvaM aMte hu aMta-kiriyaM parilabbhade vi||32|| . jo hotA hai guru kA gaurava vaha viyoga yA zoka dazA meM vItarAga chavi ko dekhatA hai| unheM kolhApura se kuMjavana (40 kimI. dUra) kuMjakSetra meM usa sthAna le jAyA jAtA hai jahA~ guruoM ke guru AcArya AdisAgara kI samAdhi thii| usa sthAna para ve AcArya sanmatisAgara kI aMtima kriyA ko prApta hote haiN| 262 :: sammadi sambhavo Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 kaMdhe kaMdhaNayamANa jaNANa magge / sAhassa- mANava-care bahu-bhatti - sattI / egega ega-khaNa- Dola-NarANa khaMdhe. paccAsa - sAhasa-jaNA patha- puNNa- puNNa // 33 // pacAsa hajAra kA jana samUha kuMjavana ke patha para thA / kolhApura kI laMbI (40 ki. mI.) yAtrA meM hajAroM loga cala rahe the / eka eka kSaNa hI logoM ko prApta huA Dola ko kaMdhA dene kA / .. 34 taM cciyo hu muNirAya - visesa - agge lacchI jiNo vi mayaNA ya NidesagA hu / bAlA pabuddha-muNi-saMta-jaNA hu savve sujjassa- attha saha daMsa - iNaM ca sujjaM // 34 // usa aMtima kSaNoM ke nirdezaka AcArya nizcayasAgara, lakSmIsena evaM jinasena bhaTTAraka tathA brahacAriNI mainAbAI huii| bAla vRddha yuvA saMta janoM ne usa sUrya ke sAtha isa sUrya kA bhI asta dekhA / 35 fret gadA guruvijoga-milANa - sAhU puppha vva hINa - vasadIi samattha- pADhaM / kuvveMti Airiya-vaMdaNa- kajja-kajjaM aNe dive gaNivade vi suNIlasAhU // 35 // anidrA gata, guruviyoga prApta sabhI sAdhu mlAna puSpa kI taraha guru vasatikA meM A jAte haiN| ve sabhI samasta pATha, AcArya vaMdanA Adi kArya ko saMpanna karate haiM, phira dUsare dina AcArya pada para sunIlasAgara kI ghoSaNA kI jAtI hai| 36 kuMje vaNe ya causaMgha su-kiejja-mANaM amhANa Arisa muNi tthi suNIla siMdhU / paTTAidhIsa - pada - ghosi - suNIlasAhu~ mumbai chavvisa disaMbara ucca ThANaM // 36 // 26 disaMbara san 2010 meM ucca pada para pratiSThita hote haiN| kuMjavana meM sthita caturvidha saMgha svIkAra karatA hai ki hamAre AcArya sunIlasAgara haiN| udhara muMbaI meM sthita AcArya zrI sunIlasAgarajI ko paTTAdhIza pada pradAna kara uccAsana diyA jAtA hai| sammadi sambhavo :: 263 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdakrAMtA 37 sammaMNANaM vihi Niyama rAjaMta sAhU suNIlo saMghaM viddhiM samaya-sama-ciTTaMta tccppviinnN| abhAsaM sUri-tava-NiyamaM sohamANo gaNiMdo ANAbhUdo sayala-jaNa-desaMta-dese munniNdo|| 37 // AcArya sunIlasAgara samyagjJAna kI vidhi niyama meM sthita saMgha kI vRddhi bhI karate haiN| ve siddhAnta kI samyak sAdhanA meM sthita tattvapravINa hone ke lie abhyAsa (vastu tattva kA abhyAsa) karate haiN| ve AcArya sanmatisAgara ke tapa niyama ko utkRSTa banAne vAle gaNIndra, AjJAbhUta sakala jana samUha ko dezanA dene ke lie pratyeka aMcala meM praveza karane vAle munIndra haiN| __38 samaya-suda-jiNiMda sAradaM NANa-NaMdaM Nayadi Naya-supakkhaM pAie sakkide hu| sadada-tava-tavaMto sajjhae sutta atthaM diNayara-sama-teja dhAravaMto munniNdo||38|| dinakara ke samAna utkRSTa teja ko dhAraNa karane vAle munIndra to zAradA ke jJAna se AnaMdita hote haiN| ve prAkRta evaM saMskRta ke sArasvata putroM kI vANI ke naya pakSa ko lete, phira zruta ke yathArtha jinendra vacana ko prastuta karate haiN| ve satat svAdhyAya meM lIna, tapa tapate hue sUtrArtha kA vizleSaNa karate haiN| 39 midutara-midubhAsI sAradANaMda-NaMdI guruvaraguru AdiM sammadiM suuri-maannN| paDipalasudiNehU mANasANaMda kuvvaM caradi samidi guttiM pAlayato munniNdo||39|| samiti gupti pAlate hue munIndra pratisamaya zruta ko lekara mAnavoM ko AnaMdita karate haiN| AcArya sunIlasAgara jI guruNAMguru AcArya AdisAgara evaM AcArya sanmatisAgara kA mAna bar3hAte hue vicaraNa karate haiN| ye mRdutara, mRdubhASI, zAradA ke nandana sarasvatI ko vANI ko AdhAra banAkara AnaMdita hote haiN| ||idi codaha sammadI smtto|| 264 :: sammadi sambhavo Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNaraha sammadI sammadi sammadi aMgaNa sammadi bho guru! sammadi-sammadi-sammadi sammadi sammadi aNgnn-smmdi| khullaga kAla ya meraTha sammadi Isari-gaNaya chakkai eg-vi||1|| AcArya sanmatisAgara kSullaka rUpa meM meraTha (1961) meM sanmati dete| ve 1962 meM IsarI bAjAra ko suzobhita karate haiN| bho guru! sanmati sanmati sanmati sanmati sanmati aNgnnsnmti| kahA~ kisarUpa meM pratyeka aMcala meM cAturmAsa karate haiN| . vArAi-baki-siri-bAvaNa-gajja-gajje maMgIituMgi-savaNe avi hu~bujamhi kuMthalla-paMtha-gajae puNa maMgituMgi kuvvedi esa giraNAra-muNimhi kaale||2|| munikAla meM cAturmAsa visaM. san sthAna 2020 1963 bArAbaMkI 2021 1964 bAbanagajA 2022 1965 mAMgItuMgI 2023 1966 zravaNavelagolA 2024 1967 humbuja sammadi sambhavo :: 265 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2025 2026 2027 2028 1968 kuMthalagiri 1969 gajapaMthA 1970 mAMgItuMgI 1971 giranAra jii| sUrI-padeNa paribhUsida-sammadI so cAritta suddhi vadae mahurA purmhi| sammeda sela-sihare rasa hINa-NiTTho rAMcI vihAra-jala cAga chahe hu mAse // 3 // sUrIpada se vibhUSita AcArya sanmatisAgara mathurA meM cAritra zuddhi vrata (1972) ko lete haiN| sammedazikhara meM nIrasa vrata dhAraNa karate haiN| rAMcI vihAra meM cha mAha taka jala tyAga karate haiN| so kolakatta Nayare paricAga-aNNaM NegovavAsa-idha bhiMDa jalaM du maah| bhiMDe jaballapura lakkhaNa-dassa jutto muttAvaliM ca durage kuNaedi suurii||4|| .... AcArya zrI kalakattA (1975) meM annatyAga, yahIM aneka upavAsa, bhiMDa meM do mAha jala tyAga, iTAvA (1977), bhiMDa (1978) evaM jabalapura (1979) meM dazalakSaNavrata tathA durga (1980) meM muktAvalI vrata karate haiN| so savvado vi vadabhaddaya bhadda-he, NAgepure dhud-solh-siNhinnikkN| AcAvalaMghaNavadaM pura-DUMgaramhi sAhassa-NAma-jiNa-lohariyAe gaame||5|| AcArya zrI nAgapura (1981) meM bhadra pariNAmoM ke lie sarvatobhadra vrata grahaNa karate haiN| dAhoda (1982) meM solahakAraNa evaM siMha niSkriDita tapa pAlate haiN| DUMgarapura (1983) meM AcAmla-ghanavrata evaM luhAriyA (1984) meM jinasahasranAma vrata kI ora agrasara hote haiN| 266 :: sammadi sambhavo Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so pArasola-Nayare dahalakkhaNaM ca sattaM ca kuNbh-vd-jutt-ptaap-gdddde| aTThaNhigaM ca dasalakkhaNa-ega-aMtaM bhUsejja so udaya-vAsayasAga iNduu||6|| AcArya zrI pArasolA (1985) meM dazalakSaNa, pratApagar3ha (1986) meM saptakuMbha, udayapura, bAMsavADA sAgavADA, evaM indaura 1987, 1988, 1989, 90 meM tInoM aSTAhnikA tathA egAntara evaM dazalakSaNa vrata kA pAlana karate haiN| so rAmagaMja-madaNe pura-NaMda-kAlu pAlejja so jayapure tv-vddddmaannN| dillIi ega-duva-te cauvAsa-jutto vAde phiroja-gaDha TIkama-ettha-savvaM // 7 // AcArya zrI rAmagaMjamaMDI (1991) madanagaMja evaM AnaMdapura (1992, 93) meM tInoM aSThAhinkA evaM ekAntara tapa, dazalakSaNa vrata pAlate haiN| ve jayapura (1994) meM vardhamAna tapa, dillI (1995) meM 1, 2, 3, 4 upavAsa pUrvaka pAraNA karate haiN| phirojAbAda (1996) aura TIkamagar3ha (1997) meM 1, 2, 3, 4 upavAsa pUrvaka pAraNA kA krama rakhate haiN| caMpApure avi vaNArasa-chattaramhi egaMtarAdi-vada-bhaTTha-dahaM vadaM c| vAsaM caDhuMca baDavANi-puraM ca pacchA egaMtarAdi NaraMvAlipuramhi suurii||8|| AcArya zrI caMpApura (1998) banArasa (1999) aura chatarapura meM 2000 meM dazalakSaNa, aSTAhnikA evaM ekAntara tapa karate haiN| cAra upavAsapUrvaka pAraNA baDavAnI meM (2001) naravAlI (2002) meM dazalakSaNa, aSTAMhikA evaM ekAntara tapa meM lIna hote haiN| takkaM jalaM Nayadi so udae khamere mumbei-lAsuraNa-UdayaUda gaame| eccalla-kolhapura-takka jalaM NaejjA saMto pasaMta-muNidhIsa-taviMda sUrI // 1 // sammadi sambhavo :: 267 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI udayapura (2003) khamerA (2004) muMbaI (2005) lAsurNe (2006) UdagAMva (2007-8) icalakaraMjI (2009) evaM kolhApura (2010) meM takra (chAMcha-maThThA) evaM jala hI lete ahAracaryA meN| ve sadaiva zAnta, prazAnta, munidhIza, tapendra sUrI hI bane rahate haiN| uvAhi-jutto sUrI 10 ajjhappa-jogi-samarADa-uvAhi-jutto iTTAvae radaNa-Airiyo vi bhiNdde| cArittacakkavaradI jabalepure so daahod-bhaarty-gorv-bhuusejjaa||10|| AcArya zrI iTAvA (ma. pra. 1977) meM adhyAtma yogI samrATa se alaMkRta hue| bhiMDa (1978) meM AcArya ratna, jabalapura (1979) meM cAritracakravartI evaM dAhoda (1982) meM bhAratagaurava se vibhUSita hue| 11 saMtAirAmapura-Airiyo siro vi| dhammo divAyara-imo avi khNddvaae| so tAvasI vi samarADaya-kesaramhi siddhaMtacakkavaradI ajmer-bhaage||11|| AcAryaziromaNi pada se alaMkRta hue saMtarAmapura meM (1982) 2. khaMDavA 1987 meM dharmadivAkara pada se vibhUSita hue| __ AcArya sanmatisAgara jI kezariyA (RSabhadeva-1987) meM tapasvI samrATa khlaae| ajamera (1984) meM siddhAnta cakravartIpada ko prApta hue| 12 dillI mahAtava-vibhUdi-samaNNarAyA caMpApure samaNa ckkivrll-jaado| cArittacUDa-maNi-bhUsi-paTaNNa-eso vcchll-rnnnn-pur-kott-vibhuusejjaa||12|| 1. dillI (1995) meM mahAtapovibhUti zramaNarAja 2. caMpApura (1998) meM zramaNacakravartI - la 268 :: sammadi sambhavo Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. 4. paTanA (1998) meM cAritracUDAmaNi koTA meM vAtsalya ratnAkara pada se vibhUSita hue| 13 vArANasI kuNadi taM ca mahA tvssii| takko siromaNi imo chatare pure vi so mArataMDa maha-tatta-ude pure hu Nipphillajogi pur-muNbi-suuri-eso||13|| vArANasI (2002) meM inheM mahApatapasvI ghoSita kiyA jAtA hai| chatarapura (2001) meM tarka ziromaNi se vibhUSita kie jAte haiN| udayapura (2003) meM mahAtapo mArtaNDa pada se alaMkRta hote haiN| muMbaI (2005) meM nispRha yogI pada se zobhAyamAna hote haiN| 14 kuMjevaNe vi juga-Airiyo sirovi iccalla-sUri-gurubhatta-siromaNi vi| kolhApure lahadi titthasaraMkkhagaM ca kuMje hu so smdhi-smm-smaahi-ptto14|| kuMjavana (2007) meM yugAcArya ziromaNi, icalakaraMjI (2009) meM gurubhaktaziromaNi evaM kolhApura meM (2010) meM tIrthasaMrakSaka ziromaNi upAdhi ko prApta hote haiN| ye AcArya uttama dhI yukta sanmatisAgara kuMjavana meM uttama samAdhi prApta karate haiN| sissa-paraMparA 1 . 15 sAhutthi sIdala-samAhi-susela-samme sammeda-Agama-muNI-avi sonn-udde| hemo tthi khetaThida-samma sujhANa-lINe mAhiMda donny-smaahi-susmm-jaadi||15|| munizrI 108 zItalasAgara sammedazikhara meM samAdhistha hue| munizrI 108 AgamasAgara sammedazikhara meM samAdhistha hue| munizrI 108 udayasAgara sonAgira meM samAdhistha hue| munizrI 108 hemasAgara ziUra kSetra meM dhyAna yukta haiN| munizrI 108 mahendrasAgara droNagira meM samAdhistha hue| sammadi sambhavo :: 269 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pADhavA vi mehotthi, patApe caraNaM have / guNo ta samAdhitthaM, cItarI - tava - sAyaro // 16 // pAr3havA meM meghasAgara, pratApagar3ha meM caraNasAgara, pratApagar3ha meM guNa sAgara evaM cItarI meM tapasAgara samAdhistha hue| savvaNDu karagAmAe, pAsasAgara jepure pauma - baDagAmaMhi, risaho sAga - jogie / munizrI 108 sarvajJasAgara karaguvAM meM samAdhistha hue| munizrI 108 pArzvasAgara kI jayapura (2015) meM samAdhi huI / munizrI padmasAgara kI bar3AgA~va ( dillI - 1995 ) meM samAdhi huI / munizrI 108 RSabhasAgara yogIndrasAgara banakara sAgavAr3A (2011) meM samAdhistha / 17-18-19-20 ajidassa samAhI hu, rayaNo muNi vi gao / godamo vi suvohI hu, gajiMda - sumaNo avi // 17 // NANassa samAhI vi, jaya-siddhaMta sAyaro suvihi- saMga-saMghatthe, sIla- ANaMda - sAgaro // 18 // suha-sade hu saMlINe, siddho sivo samAhi suddho atthi sadAjhANI, saMvego tthi samAhie // 19 // saMti sArassado sujjo, assiM saMghe hu rAjade / sumadi samaNo sAhU, samappaNasamAhie // 20 // ajitasAgara kI samAdhi ho gayI / rayaNasAgara samAdhistha ho gae haiN| gautama, subodha, sumana, gajendra evaM jJAnasAgara samAdhistha ho gaye / jaya, siddhAMta, suvidhi abhI vidyamAna haiM / zIlasAgara samAdhi ko prApta haiN| siddhasAgara, zivasAgara samAdhistha ho gaye / zubhasAgara piDAvA meM samAdhistha 1 hue / saMvegasAgara paTanA meM samAdhistha hue| zAntisAgara, sArasvatasAgara nahIM hai| sUryasAgara vidyamAna haiN| sumatisAgara, zramaNasAgara, samarpaNasAgara samAdhistha ho gaye / 270 :: sammadi sambhavo Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 22 23 samaNNava samAhittho, samayasAgaro jge| vijjade saMgha majjhille, suhA-suramya muttae // 21 // sudaMsaNatthi suNNANaM, sucaritta-tavo avi| seTTho suMdara-sohaggo, suNIla sura bhdde|||22|| sayala sAyaro atthi, pavohassa smaahie| sUraseNa-samAhittho, sNtsaayr-sggye||23|| samAdhistha hue samanvaya, samayasAgara haiN| suramyasAgara aura sudhA sAgara samAdhistha ho gye| sudarzana haiM, sujJAna, sucaritra, sutapa nahIM haiN| zreSTha, sundara, saubhAgya, sunIla, surakIrti, subhadra, sakalasAgara vidyamAna haiN| zUrasena, prabodha, saMtasAgara samAdhistha ho gye| 24, 25, 26, 27 sUra-sura-Na hi saMghe, supaaskitti-sgge| suumAla-suho asthi, sukosilo samAhie // 24 // supasaNNa-siyaso ttu sapabhasiMdhu smaahie| susaMta samaNo Natthi subaMdhoNo subuddho||25|| samAhi samahitthaM ca, atthi sammANa viire| pAsasAyara sAhU sthi, satAra shsaaro||26|| sammadi-sammadi-juttA, NegA sAhu vi ajjiio| savve sammadi-AdesaM, NedUNacarade sadA // 27 // sUrasAgara, suradeva saMgha meM nahIM hai| supArzvakIrti samAdhistha ho gye| sukumAla, sukhasAgara vidyamAna haiN| suprasanna, zreyAMsa, sukauzala samAdhi sAgara samIdhastha ho gye| . sammAna, suvIra, supArzva ukta sabhI AcArya sanmatisAgara jI kA Adeza lekara vicaraNa karate haiN| elakkaH 28 subohottusamAhitthaM, suvIra-sulacho idhe| samaggasAyaro gaMdho, elago-havadi jge||28|| subodhasAgara samAdhistha ho gye| suvIra, sulakSya, samagra, sugaMdha Adi ailaka jagata meM haiN| sammadi sambhavo :: 271 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAhittha ajjigA 29, 30 supAsa-jasa- vIrAo, saMtiajida - devae / cArittaya aNaMtAo, sarala - NANa - saggae // 29 // jaya caMda ya sujjAo, sumadi akhayA avi / suvoha - sAhaNA-bhaddA, seyaMsa ya sudattau // 30 // samAsAveNa saMjAdo, samAdhimaraNaM suhaM siri-saMbhava ajjie, NemImadi subuddhia / supArzvamatI, yazomatI, vIramatI, zAMtimatI, ajitamatI, devamatI, cAritramatI, anaMtamatI, saralamatI, jJAnamatI, candramatI, jayamatI, sUryamatI, sumatimatI, akSayamatI, subodhamatI, sAdhanAmatI, subhadramatI, zreyAMsamatI, sudattamatI, zrImatI, saMbhavamatI, nemImati, subuddhimati kA samabhAva pUrvaka zubha samAdhimaraNa huA / sAhaNArattA ajjigAo daMsaNamadi vA juNNI, saraNa - sIdalAkarI / suvissA - suha-satthI tu, sukAla - sadayA sudA // 30 // AryikA darzanamatI kI udayapura meM samAdhi dIvAlI - 2017 ko ho gaI / zaraNamatI, zIlatamatI, samayamatI, suvizvAmatI, zubhamatI, svastimatI, sukAlamatI, sadayamatI, evaM zrutamatI AryikA sAdhanArata haiN| khullaga 31 sAhaNa-samidI- boho, sura - suradaNo avi / sammaggAsuriMdo thi, subhavva khullago Na hi // 31 // kSu. sAdhanasAgara, samitisAgara, subodhasAgara, surasAgara, suratnasAgara, sanmArgasAgara, surendrasAgara evaM kSullaka subhavyasAgara aba nahIM hai / 32 saMtasAyara - saggejjA, satasAgara saggae / mmila - pariNAmI je, bhavvA bhavvatta jAyade // 32 // kSullaka saMtasAgara samAdhistha ho gaye satasAgara bhI / AcAryazrI kI sabhI bhavyAtmAe~ nirmala pariNAmI bhavyatA ko prApta haiM / 272 :: sammadi sambhavo Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khulligA 33 - sAdhaNA-saMtI, sammattamai ajjie / suharasa sudA- khullI, samAhitthA ahijjade // 33 // saMbhava-ra kSulliMgA - saMbhavamatI, sAdhanAmatI, sahasramatI, samyaktvamatI, suharSamatI, evaM zrutamatI samAdhistha ho gayI / 34 seyaMsa- NimmalA - subhA, saMdesa - dhamma satthigA / suvIra sa ra-samaNA khullI, sAhaNArada - saMghae // 34 // kSullikA zreyAMsamatI, nirmalamatI, zubhamatI, sudharmamatI, saMdezamatI, svastimatI, suvIramatI evaM zramaNamatI saMgha meM sAdhanArata haiM / Airiya pade vibhUsidA 35 sIdala - hema-sudadhammo, rayaNa-jaya- sUriNo siddhaMta - suvihI caMdo, joiMda-sujja - suMdaro // AcArya zItalasAgara, AcArya hemasAgara, AcArya sudharmasAgara, AcArya rayaNasAgara, AcArya jayasAgara AcArya siddhAnta sAgara, AcArya suvidhisAgara, AcArya caMdra sAgara, AcArya yogIndrasAgara, AcArya sUryasAgara evaM AcArya suMdarasAgara tapasvI samrATa sanmatisAgara ke AcArya ziSya haiN| 36 ime savve sadA jhANe, pAigAiriyo ithe / caduttha paTTa- AsINo, suNIlo sammadIdharo // 36 // prAkRtAcArya sunIlasAgara isa saMgha paraMparA ke caturtha paTTAcArya haiN| inake saMgha meM sabhI sAdhu jJAna dhyAna meM rata haiM / paMcakallAgA 37-38 udae khera - dillIe, pArasolA - kusallae / dAhoda - TIkame pAse, veDiyAe khameyare // 37 // sammadi sambhavo :: 273 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NaravAlIi muMbae, lAsuNNe uudgaame| paMca kallANagaM kiccA vedigaM mutti-smmdii||38|| AcAryasanmati sAgara udayapura, kheravAr3A, dillI, pArasolA, kuzalagar3ha dAhoda, TIkamagar3ha, pArzvagirI, beDiyA, khamerA, naravAlI, muMbaI, lAsurNe evaM udagA~va meM paMca kalyANaka, vedIpratiSThA evaM mUrti sthApita karavAte haiN| ||smmdisuurii divv-tvssii|| // iti smmdi-sNbhvo|| 274 :: sammadi sambhavo Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsatthI sammadi kavve kamma-jaejjA // NoTabaMdI dive amhe, kavvaMgaNe pvitttthido| baMhorI vAsi-kavvaMge, chiyAsi-diva lehade // 2 // sUrIsuNIla assIse, gurugaarv-paaie| hiMdI-saha-pavajjejjA ve sAhasa saterahe // 3 // jaNavarI jaNANaMdI, paccIsasada tettale pUrade udayo kavvo, udayapura jhillae / / 4 / / vi. saM. 2073 maMgalavAsare idi| jayadu sammadI jayadu sammadI phaphotUgAma NaMdaNaM, piyAra jaya-vaMdaNaM oma oma dhAragaM, Adi sUrI sissdii| jayadu... mahAvIra kittie baMhacera-geNhadi baMhavijjA radI, sammeda sela-dI sAhu sammadI, ghora tava vdii|| jayadu sammadI kittissa-kittie, mahA hu kittie kallANa-paMtha dI, sjjhaay-smmdhii|| jayadu sammadI jogIsaro tuma, tavassI cakkI rayaNamahAtavI, takkaNIra sii|| jayadu sammadI sammADarAya tuma tavo mattaMDa subuddhidAyago, vIra smmdii|| jayadu sammadI kuMjavaNa-NaMdaNe, vaNe samAhitthae / NamAmo amhasavvae, padejja hu smmdii|| jayadu smmdii| -DaoN. udayacandra jaina 25 pArzvanAtha kaoNlonI jaina maMdira ke pIche savInA, udayapura (rAja.) sammadi sambhavo :: 275 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI sunIlasAgarajI mahArAja AcAryazrI sunIlasAgara jI madhyapradeza ke sAgara jilAntargata tigor3A nAmaka grAma meM zreSThI bhAgacanda jaina evaM munnIdevI jaina ke yahA~ azvina kRSNa dazamI, vi.saM. 2034, tadanusAra 7 akTUbara 1977 ko janmeM bAlaka sandIpa kA prArambhika zikSaNa kizanagaMja (damoha) meM tathA ucca zikSA sAgara meM sampanna huaa| satsaMgati evaM adhyAtmajJAnavazAta zAstrI evaM bI.kaoNma, parikSAoM ke madhya Apa viziSTa rUpa se verAgyonmukha hue| pariNAmasvarUpa 20 apraila, 1977, mahAvIra jayantI ke pAvana dina baruAsAgara, (jhA~sI) meM AcAryazrI sanmatisAgara jI dvArA Apako jainezvarI digambara dIkSA prApta huI, aura Apa muni sunIlasAgara nAma se vikhyAta hue| mAghazukla saptamI dinAMka 25 janavarI, 2007 ko oraMgAbAda (mahA.) meM apane guru ke karakamaloM se AcArya padArohaNa huaa| Apako mRdubhASI, mitabhASI, bahubhASAvid, udbhaTa vidvAna, utkRSTa sAdhaka, mArmika pravacanakAra, acche sAhityakAra aura samarpaNatA dekhakara tapasvI samrATa guruvara ne samAdhi se pardU apanA paTTAdhIza pada diyA, 24 disambara ko samAdhi ke dina paTTAcArya pada diyA, 24 disambara ko samAdhi ke dina paTTAcArya pada kI aupacArikatAe~ huiiN| 26 disambara, 2010 ko kuMjavana meM vidhivata ghoSaNA huI, usI dina gulAlavAr3I meM vidvAna-zreSThi-janatA ke bIca paTTAcArya padArohaNa samAroha kiyA gyaa| Apa kramika dIkSAe~ pradAna karate haiM, arthAt brahmacArI, kSullaka, ailaka phira munidIkSA pradAna karate haiN| Apake saMgha meM abhI 55 picchIdhArI sAdhaka haiN| itane alpa samaya meM Apako 19 upAdhiyoM se vibhUSita kiyA jA cukA hai| abhI vartamAna meM prAkRta ke grantha praNayana ke sAtha prAkRta bhASA meM pravacana karanevAle Apa ekamAtra sAdhu haiN| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pooot SAR207.152 geodees mitimAnamahArA kalAkarakApaTTA AcAryazrI ke darzana karate hue gujarAta ke mAnanIya mukhya maMtrI zrI vijayabhAI rUpANI AcAryazrI ke darzana karate hue mAnanIya pradhAnamaMtrI zrI narendrabhAI modIjI kI mAtAzrI hIrAbA unake nivAsa sthAna para bhAratIya jJAnapITha 18, insTITyUzanala eriyA, lodI roDa, nayI dillI- 110 003 saMsthApaka : sva. sAhU zAntiprasAda jaina, sva. zrImatI ramA jaina