Book Title: Jain Shwetambar Tirth Antariksha Parshwanath
Author(s): Jambuvijay, Balchandra Sahityachandra Hirachandra
Publisher: Siddhi Bhuvan Manohar Jain Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006032/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ L Shri Antariksh Parswanath jaina zvetAMbara tIrtha aMtarikSa pArzvanAthI lekhaka : pUjya munirAja zrIbhuvanavijayAntavAsI muni zrI jaMbUvijayajI mahArAja anuvAdaka sAhityacaMdra bAlacaMdra hirAcaMdra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 adabhuta ane camatkArapUrNa devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAna zrI zirapura (vidarbha deza) che zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnane padharAvavA mATe rAjAe baMdhAveluM mULa jinAlaca (jemA bhagarAna padhAryA na hatA) ka bagIcAmAM Avela prAcIna maMdira A maMdira bAMdhavAmAM IMTa, cunA, mATIno jarA paNa upayoga karyo nathI, pattharono ekabIjA sAthe kaLApUrvaka joDI devAmAM AvyA che. phoTAmAM maMdira upara je IMTavALo bhAga dekhAya che te bhAga maMdirano mULa pattharavALo bhAga tUTI javAthI pAchaLathI rIpera karavAmAM Avelo che. (vidarbha deza) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Antariksh Parswanath adbhuta ane camatkArapUrNa aMtarikSa pArzvanAtha (khIrthotpatti ItihAsa ane saMpUrNa vastudarzana) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka : pUjya gurUdeva munirAja zrI bhuvanavijayAjJevAsI munizrI jammUvijayajI mahArAja saMpAdaka : sAhityacaMdra bAlacaMda hIrAcaMda, mAlegAma saujanya : eka gurUbhakta parivAra mUlya : zAkAhAra pracAra prati : 500 prakAzana varSa : 2014 prakAzaka : zrI siddhi bhuvana-manohara jaina TrasTa ahamadAvAda mo. 09825037170 09427109033 mudraka : rAjendra grAphiksa 305, sTezana roDa, saMghavI bhavana zaMkara maMdira ke sAmane, thANe (vesTa) 400 601 mo. : 07738408740 prApti sthAnaH popaTalAla enDa kaMpanI 137, semyuala sTrITa, masjIda baMdara, muMbaI - 9 phona- 022-2345 4411 azokabhAI bI. saMghavI e-8, vAsupUjya kompleksa, ela.AI.sI. oNphIsanI sAme, vAsaNA, amadAvAda. phona - 98250 37170, 079-2661 4682 Shri Antariksh Parswanath Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda saMghasthavira AcAryadeva zrI 1008 vijaya siddhisUrIzvarajI (bApajI) mahArAjanA paTTAlaMkAra pUjyapAda AcAryadeva zrI vijayameghasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratnA pUjyapAda gurUdeva munirAja zrI bhuvanavijayajI mahArAja janma vi.saM. 1951, zrAvaNa vada 5, zanivAra, tA. 10-8-1895, mAMDala dIkSA : vi.saM. 1988, jeTha vada 6, zukravAra, tA. 24-6-1932, amadAvAda svargavAsa : vi. sa. 2015, mahA suda 8, somavAra, tA. 16-2-1959, zaMkhezvarajI tIrtha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (COOK 'pUjyapAda gurUdeva munirAja zrI bhuvanavijayajI mahArAja nA ziSyaratna tathA saMsArI putra pUjyapAda gurUdeva zrI jabUvijayajI mahArAja janmaH vi. saM. 1979 mahA suda 1, zukravAra, tA. 18-1-1923, jhIjhuvADI 'dIkSAH vi.saM. 1993 vaizAkha suda 13, tA. 25-5-1937, ratalAma svargavAsaH vi.saM. 2066 kArataka vadi 11, gurUvAra, tA. 12-11-2009, vAyata pAse (rAja.) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusumAMjali paramapUjya, prAtaHsmaraNIya, mokSamArganA dAtA, anaMta upakArI, gurUdeva munirAja zrI 100% bhuvanavijyajI mahArAja anaMta puNyanA udayathI prApya atidurlabha mAnavajanma ApIne, parama vAtsalyathI lAlana-pAlana tathA poSaNa karIne temaja dharmanA uttama saMskAro ApIne pitAzrI tarIke Ape gRhasthAvasthAmAM mArA upara anaMta upakAra karelA che. tyArapachI Ape dIkSA aMgIkAra karIne mane paNa e ja pavitra mArge caDhAvIne mAro parama uddhAra karyo dIkSA ApyA pachI zAstrokta vidhi mujaba aneka dezomAM mane tIrthayAtrA karAvIne, anekavidha zAstronuM adhyayana karAvIne tathA jJAna-darzana-cAritranA uttamottama saMskArothI mArA AtmAne suvAsita karIne Ape mArA upara anaMtAnaMta upakAro karelA che. mArA asaMkhya avinaya ane aparAdhonI paramakRpALu Ape sadA kSamA ja ApI che. parama vatsala gurUdeva ! mAruM zreya kevI rIte thAya e mATe Ape sadeva ciMtana karyuM che. mArI unnati tathA uddhAra karavA mATe Ape ApanI mana vacana-kAyAnI sarva zaktiono sadA upayoga karyo che. gurUdeva ! ApanA mArA upara eTalA badhA anaMta anaMta upakAro che ke tenuM zabdothI koI paNa rIte varNana thaI zake tema ja nathI tema tenA anaMtamA bhAgano paNa badalo koipaNa rIte mArAthI kadI vALI zakAya tema ja nathI, chatAM bhaktinA pratIkarUpe, he sadeva parama hitaciMtaka paramakRpALu paramavatsala mokSamArganA dAtA jJAnI gurUdeva ! ApazrInI ja preraNA, sUcanA tathA mArgadarzanathI teyAra thayelA A laghu pustakarUpI puSpane anaMtazaH vaMdanApUrvaka ApanA pavitra karakamalamAM arpaNa karIne Aje parama AnaMda anubhavuM chuM. - ApazrInA caraNakamaLano upAsaka aMtevAsI zizu - jaMbU Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAMDavyAkarSe 2 AkolA jillA hivarakheDa AkoTa zrI aMtarikSajI pArzvanAtha tIrthanI yAtrAe javA mATe mArga sUcavato nakzo WWN aMdarA 9 gAMdhIgrAma nAgapUrakaDe AkolA muMbaIkarDe dA. pAsa jA mUrtijApUra bAlApUra pAtra | mekazi mAMgarULa mAlegAMva ! : javaLakA manorA zirapUra vazimax pusadakarDa risoDa loNI hiMgolIkaDuM zirapura AvavAnA mArgo ( 1. muMbaIthI nAgapura janArI gADImAM AkolA utaravuM. tyAMthI zirapura 4re mAIla thAya che. moTaranI sagavaDa thaI zake che. AkolAmAM maMdira | dharmazALA che, rastAmAM mAlegAma nAmanuM gAma Ave che. tyAM dharmazALA che. ne 2. suratathI bhusAvaLa AvI nAgapurataraphanI gADIthI AkolA AvavuM. 3. kalakattA taraphathI nAgapura mArge AkolA AvavuM. 4. madrAsa taraphathI balArazA taraphathI vardhA thaI AkolA avAya che. 5. khAMDavA-hiMgolI mITarageja lAIna hAlamAM nakhAI che. tenA janaLakA nomanA sTezanathI zirapUra 8 mAIla dUra raheze. ( Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavaMtanA adbhuta ane camatkArapUrNa tIrthano ItihAsa ane e tIrthanuM gaurava batAvatuM pustaka prakAzita thAya evu mArUM svapna paramapUjya paMDitapravara munizrI jaMbUvijayajI mahArAjanI kRpAthI mUrta svarUpamAM Avyu te joI mane 52ma saMtoSa thayo. ane alpakALamAM ja te pustakanI bIjI AvRtti chapAvavAno prasaMga upasthita thayo e joI mArA AnaMdano pAra rahyo nahIM. vidvAna muni zrI jaMbUvijayajI mahArAje saMzodhanapUrvaka vidvogya TippaNIo ApI hatI, te sAmAnya vAcako mATe taddana nirUpayogI che. mATe te bAda karI bIjI AvRtti vadhu sulabha karo to sArU, evI aneko taraphathI sUcanAo maLI. tethI A AvRttimAM tenI TippaNIo kADhI nAkhI agara mULa sAthe bheLavI devAmAM AvI che. jethI pustakanA AkAramAM ghaTADo thayo che. paNa mULa vastumAM jarAe ochuM karavAmAM AvyuM nathI. A mULa pustakano marAThI bhASAmAM anuvAda karI te paNa pragaTa karavAmAM Avyo che. e pustaka paNa atyaMta lokapriya thayeluM che. A bIjI AvRttinA AdhAra para ja hiMdI AvRtti paNa pragaTa karavAmAM Avaze. saMpAdaka - sAhityacaMdra bAlacaMdra hIrAcaMda mAlegAma (akSayatRtIyA, saMvata - 2018) 3 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 2. 3. 4. 5. 6. 7. anukramaNIkA zrI antarikSapArzvanAthanI tIrtha (ItihAsa ane mAhAtmya) vidarbhadeza zrI aMtarikSapArzvanAthajI tIrthano itihAsa zrI jinaprabhasUrijIe Apelo itihAsa zrI aMtarikSapArzvanAtha tIrthakalpano sA2 kavizrI lAvaNyasamaya muniviracita zrI aMtarikSa pArzvanAtha chaMda 10 zrI bhAvavijayajI gaNiracita zrI antarikSapArzvanAthastotra 12 8. graMthakAranI prazasti 9. stotramAM jaNAvela zrI pArzvanAtha tIrtho 11. paM. zrI bhAvavijayagaNi kRta stotrano sA2 12. tIrthamAlA 13. zrI jinacaMdrasUriSkRta stavana 14. prAcIna jainetara sAhityamAM maLato ullekha 15. kavIzvarAM haragarva bhaTA uggrahaNikeM kavIzvarIM AnobAsa 16. ardha padmAsanAvastha mUrti 17. vALunI pratimA 18. Inspection note by the Additional District Judge19. Privy Council Appeal 20. DECREE 21. tIrthonA bIjA nAmollekho 22. zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMda 23. zrI aMtarikSapArzvanAthajI tIrtha viSe eka mahattvano pratimAlekha jvalaMta purAvo 24. zrI aMtarikSapArzvanAthastotram 25. zrI aMtarikSapArzvanAtha jinezvara stavana 26. zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMda 22 22 23 31 32 " jI 32 33 34 34 35 45 55 59 kaLa 7 " 4 63 69 w w w 70 71 72 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hoooooooooooooAAAAAAAAAAAAAAAAA zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha note // namaH zrI antarikSapArzvanAthAya / / zrI antarikSapArzvanAthajI tIrtha ItihAsa ane mAhAbhya A tIrthanuM satata cAlatuM smaraNa. aMtarikSa varakANo pAsa, jIrAvalo ne thaMbhaNapAsa / gAma nagara pura pATaNa jeha, jinavara caitya namuM gunngeh|| A saMvanatIrthavaMdana stotranI kaDIthI prAtaHkAlanA pratikramaNamAM ApaNe jemane nitya namana karIe chIe te zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanuM tIrtha hamaNAM varADane nAme oLakhAtA prAcIna vidarbha dezanA AkolA jIllAnA vAzIma tAlukAnA lagabhaga 20 uttara akSAMza ane 70 pUrva rekhAMza upara rahelA zirapura nAmanA gAmamAM AveluM che. gAmanA eka cheDA upara ApaNuM jinAlaya che. temAM bhoMyarAnI aMdara eka moTA gokhalAmAM lagabhaga mastaka sudhI 36 IMca UMcI ane phaNA sudhI 4 2 iMca UMcI tathA 30 IMca pahoLI zrI aMtarikSa pArzvanAthasvAmInI mUrti birAje che. antarikSa zabdano artha 'AkAza thAya che eTale UMce AkAzamAM arthAt koI paNa AdhAra vinA bhUmithI addhara rahelI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA evo zrI santarikSapArzvanAtha zabdano artha thAya che. ane kharekhara A pratimAjI bhUmino jarA paNa AdhAra rAkhyA sivAya tema ja pAchaLa tathA baMne paDakhe bhIMtano jarA paNa sparza karyA vinA bhUmithI eka AMgaLa addhara ja virAje che. tema ja pratimAjInI nIcethI barAbara aMgabhUMchaNuM pasAra thAya che. tema ja pratimAjInI palAMThI pAse baMne paDakhe dIvA mUkIne paNa mUrtinI nIce tema ja pAchaLa sarvatra patharAI jato prakAza joI zakAya che. eka nAnuM sarakhuM pAdaDuM paNa AkAzamAM addhara nathI rahI zakatuM, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ onzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha moonmohanAnnounnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnne chatAM ATalA moTA ane vajanadAra pratimAjI seMkaDo varSothI koI paNa AdhAra vinA addhara birAje che e eka mahAna atizaya ja che. aMdhakAramaya kaliyugamAM paNa apAra tejathI jhagamagatI kharekhara A tejasvI jyota che. zrI pArzvanAtha bhagavAnano mahimA ane pragaTa prabhAva suprasiddha che ja, chatAM sarva mANaso pratyakSa joI zake evo prabhAva to ahIMyA ja daSTigocara thAya che. A pratimAnAM darzana karIne AstikanA AnaMda ane vismayano to pAra raheto nathI ja, paraMtu nAstikanI buddhi paNa ahIMyA to AvIne namI jAya che ane tene Astika banAvI de tevo A camatkAra che. mAtra jaino ja nahIM, paNa zirapuramAM temaja AjubAjunA gAmomAM vasatA jainetaro paNa A mUrti upara apAra zraddhA dharAve che ane darzanArthe tathA vaMdanArthe Ave che. AvA prabhAvazALI A tIrthanI yAtrA karavA mATe seMkaDo varSothI bhAratavarSanA khUNekhUNethI lAkhonI saMkhyAmAM Aja sudhI yAtrALuo AvyA che ane atyAre paNa yAtrALuono pravAha satata cAlu rahyA ja kare che. jinAlayanA kaMpAuMDamAM tema ja kaMpAuMDa bahAra moTI dharmazALA che. yAtrALuone mATe bhojanazALA paNa atyAre cAlu che. zirapura javo mATe madhya (Central) relvenA AkolA sTezane utaravuM paDe che. AkolAmAM tAjanApeThamAM ApaNuM jinAlaya, upAzraya tema ja dharmazALA che. ahIMthI zirapura 44 mAila dUra che. AkolAthI TheTha zirapura sudhInI moTara saDaka baMdhAyelI che ane moTara vyavahAra hamezAM cAlyA ja kare che. posa dazama (mAgazara vada 10) nA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA janmakalyANaka divase dara varSe meLo bharAya che. vidarbhadeza je dezamAM A tIrtha AveluM che te deza AjakAla varADanA nAmathI prasiddha che, paraMtu tenuM prAcIna nAma vidarbha che. sutasA, caMdanavAnA, manoramA, mayArehA, tamayaMti A bharakhesaranI paMktithI ApaNe jenuM nitya prAtaHkAlamAM smaraNa karIe chIe te naLa rAjAnI patnI mahAsatI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha damayaMtIno janma paNa A vidarbha dezanI rAjadhAnI kuMDinapuramAM thayo hato. vidarbha dezanA rAjAnI putrI hovAne lIdhe damayaMtI vaivarmInA nAmathI paNa oLakhAya che. atyAre paNa kuMDinapura vidyamAna che ane te amarAvatI jillAnA cAMdUra tAlukAmAM amarAvatI zaherathI lagabhaga 28 mAIla dUra pUrva dizAmAM vardhA nadInA barAbara pazcima kinAre 20/58 uttara akSAMza ane 78/9 pUrva rekhAMza upa2 AveluM che. paumAvaI a gorI gaMdhArI lakkhAmaNA susImA ya / jaMbUvaI saccabhAmA ruppiNI kaNhaTTa mahisIo / / A mahesara nI gAthAmAM jemano ullekha che ane je aMte zrI neminAtha bhagavAna pAse dIkSA laIne mokSamAM gayAM che te mahAsatI rUkmiNIno janma paNa A vidarbha dezanA te kALanA pATanagara kuMDinapuramAM ja bhISmaka rAjAne tyAM thayo hato. atyAre jo ke kuMDinapura bahu nAnuM gAmaDuM ja rahyuM che, chatAM paNa vaidiko (hiMduo) ene moTuM tIrthadhAma mAne che. nadInA kAMThA upara ja barAbara kRSNa (viThThala)rUkmiNInuM eka maMdira che ane tyAM kArtikI pUrNimA upara prativarSa ghaNI moTI yAtrA (meLo) bharAya che. kuMDinapurane loko kauDinyapura paNa kahe che. zrI aMtarikSapArzvanAthajI tIrthano itihAsa AvA A prAcIna vidarbha dezanI bhUmine pavitra karI rahelA ApaNA tIrthanI sthApanA kayAre konA hAthe ane zI rIte thaI vagere jANavuM Avazyaka ane khAsa rasadAyaka che. A tIrthanI yAtrA karavA mATe pUrva aneka AcAryAdi munivaro AvI gayA che. vAcakapravara upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAja paNa ahIM AvI gayA che ane temaNe aMtarikSajInA be stavano banAvyA che. yAtrArthe AvelA munirAjo paikI keTalAka A tIrthanA saMbaMdhamAM saMkSipta athavA vistRta noMdha paNa lakhatA gayA che ke jemAMthI ApaNane A tIrthane lagatI aitihAsika mAhitI maLI zake che. ApaNe paNa A tIrthano ItihAsa jANavA mATe Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha jahooooooooooooooooooooooo e ja prAcIna ullekho ane pramANo tarapha vaLavuM joIe. zrI aMtarikSajInA saMbaMdhamAM tapAsa karatA prAcIna ullekho ghaNA maLI Ave che. jo ke temAMnA ghaNAkharAmAM aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA nAmano ja ullekha che, chatAM pAMca-sAta evA paNa ullekho che ke jemAM zrI aMtarikSajI tIrthano ItihAsa paNa Apelo che. A ullekho keTalIka vAtomAM paraspara maLatA che. jyAre keTalIka vAtomAM paraspara bheda paNa paDe che. ullekho vAMcavAthI ane sarakhAvavAthI bheda ApoApa samajAI jaze. A ullekho saMskRta, prAkRta tathA gujarAtI ema traNe bhASAmAM ane te lekhanA chevaTanA bhAgamAM yathAlabhya yathAzakya akSarazaH ApavAmAM AvyA che te pahelAM teno bhAvArtha gujarAtImAM nIce mujaba ApavAmAM Ave che. kALakramane mukhya rAkhIne ApaNe e ullekhomAM AvatA ItihAsane anukrame joIe. zrI jinaprabhasUrijIe Apelo itihAsa khataragacchanA zrI jinaprabhasUri ke jemano dilhInA bAdazAha mahamada taghalaka upara ghaNo prabhAva paDato hato. temaNe bhAratavarSanA cAre khuNAnA aneka tIrthonI mAhitI ApatA lagabhaga 58 jeTalA kalponI racanA karI hatI. A kalpo vividhatIrthalA nAmanA graMthamAM chapAyelA che. AmAM aMtarikSajInA saMbaMdhamAM eka zrIpura3yaMtarikSapArzvanAthaN paNa che ke jenI racanA vikrama saM. 1364 thI 1389 daramiyAna thaI haze ema lAge che. zrI jinaprabhasUri grAmAnugrAma caityaparipATI karatA dakSiNa dezamAM mahArASTramAM padhAryA hatA ane devagiri (vartamAna dolatAbAda) tathA pratiSThAnapura (vartamAna paiThaNa) nI yAtrA karI hatI. prAyaH te arasAmAM ja temaNe A tIrthanI yAtrA karIne zrIpuracaMtarikSa pArzvanAthanya nI racanA karI hatI aMtarikSajInA saMbaMdhamAM ApaNe tyAM maLatAM ullekhomAM sahuthI prAcIna ullekha hoya to haju sudhI A jinaprabhasUrijIvALo ja ullekha che. A kalpamAM zrI jinaprabhasUrijI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwhommonoahmbhoooooooooooooooooooo zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthahote nIce pramANe jaNAve che ke zrIpuranagaranA AbhUSaNa samAna pragaTaprabhAvI zrI pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karIne aMtarikSamAM AkAzamAM addhara) rahelI temanI pratimAnA kalpane kaMIka kahuM chuM - pUrve laMkAnagarInA rAjA prativAsudeva rAvaNe mAli ane sumAli nAmanA potAnA sevakone koIka kAraNasara koIka sthaLe mokalyA hatA. vimAnamAM besIne AkAzamArge jatAM temane vacamAM ja bhojanano avasara thayo. vimAnamAM beThelA phUlamALI nokarane ciMtA thaI ke "Aje utAvaLamAM huM jinapratimAnA karaMDiyAne ghera ja bhUlI gayo chuM ane A baMne puNyavAno jinapUjA ryA sivAya kayAMye paNa bhojana karatA nathI. jyAre teo pUjAnA avasare pratimAno karaMDiyo nahIM jue tyAre nakkI mArA upara kopAyamAna thaze A ciMtAthI teNe vidyAbaLathI pavitra vAlukA (vALu-retI) nI bhAvajinezvara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI eka navI pratimA banAvI. mAli ane sumAlie paNa te pratimAnI pUjA karIne bhojana karyuM. pachI jyAre teo pharIthI AkAzamArge cAlavA lAgyA te vakhate phUlamAlI nokare te pratimAne najIkamAM rahelA koI sarovaramAM padharAvI. pratimA devIprabhAvathI sarovaramAM akhaMDita ja rahI kAlakrame te sarovaranuM pANI ghaTI gayuM ane te nAnA khAbociyA jevuM dekhAtuM hatuM. A bAju kAlAMtare viMgaullI (viMgolI-hiMgolI) dezamAM hiMgalla nAmanuM nagara che, tyAM zrIpAla nAmano rAjA rAjya karato hato. A rAjA sarvAge koDhanA vyAdhithI pIDAto hato. eka vakhata zikAra mATe te bahAra gayo hato, tyAM tarasa lAgavAthI zrI aMtarikSajInI pratibhAvALA te khAbociyA pAse anukrame AvI pahoMcyo. tyAM pANI pIdhuM ane hAtha moM dhoyA tethI rAjAnA hAtha-moM nIrogI ane kanaka jevI kAMtivALA thaI gayA. tyAMthI rAjA ghera gayA pachI jotAM Azcarya pAmavAthI rANIe pUchyuM ke-svAmI! tame Aje koI sthaLe snAna vagere karyuM che? rAjAe sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. rANIe vicAra karyo ke Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha 'nakkI pANImAM ja koI daivI prabhAva hovo joIe.' AthI bIje divase rAjAne tyAM laI jaIne rANIe sarva aMge snAna karAvyuM, tethI rAjAnuM zarIra nIrogI ane navuM-suMdara kAMtivALuM thaI gayuM. pachI rANIe balipUjA vagere karIne prArthanA karI ke 'ahIM je koI deva hoya te pragaTa thAo' tyAMthI rANI dhera AvyA pachI deve svapnamAM rANIne kahyuM ke 'ahIM bhAvI tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che, ane tenA prabhAvathI ja rAjAnuM zarIra nIrogI thayuM che. A pratimAne gADAmAM mUkIne ane gADAne sAta divasanA janmelA vAcharaDA joDIne rAjAe pote sArathI banIne temAM besavuM, ane pachI kAcA sutaranI banAvelI dorIthI (lagAmathI) vAcharaDAone potAnA nagara tarapha rAjAe calAvavA. (paNa pAchuM vALIne jovuM nahIM, kemake) rAjA jyAM pAchuM vALIne joze tyAM ja pratimA sthira thaI jaze.'' bIje divase rAjAe tyAM jaIne khAbociyAmAMthI pratimA zodhI kADhI ane deve kahyA pramANe gADAmAM sthApIne potAnA sthAna tarapha cAlavA lAgyo. keTaleka dUra gayA pachI tenA manamAM zaMkA AvI ke-pratimA Ave che ke nahIM? eTale pAchuM vALIne joyuM, tethI pratimA tyAM ja AkAzamAM sthira thaI gaI ane gADuM tenI nIcethI AgaLa nIkaLI gayuM. pratimA AgaLa na AvavAthI kheda pAmelA rAjAe pachI tyAM ja potAnA nAmane anusAre zrIpura (siripura) gAma basAvyuM ane tyAM jinAlaya baMdhAvIne temAM aneka mahotsavapUrvaka pratimAnI pratiSThA karI. rAjA hamezAM tenI trikALa pUjA karato hato. atyAre paNa te pratimA teja pramANe AkAzamAM addhara rahelI che. pUrve, mAthA upara pANInuM beDuM caDAvIne pratimAjInI nIcethI strI nIkaLI jAya eTalI addhara pratimA hatI, parantu kAlakrame nIcenI bhUmi UMce caDI javAthI athavA mithyAtva AdithI dUSita kAlanA prabhAvathI pratimA nIce nIce dekhAvA lAgI. chevaTe atyAre tenI nIcethI mAtra aMgaluMchaNuM nIkaLI zake che, ane (pratimAnI) baMne bAjue nIce dIvA mUkavAthI pratimA ane tenI nIcenI bhUmi vacce dIvAno prakAza barAbara 10 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA jA jA jA jA jA jA jA zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha dekhAya che eTalI addhara che. je vakhate rAjAe pratimAne gADAmAM sthApI hatI te vakhate aMbAdevI ane kSetrapAla paNa pratimA sAthe hatA. aMbAdevIne siddha ane buddha nAmanA be putro hatA. utAvaLa utAvaLamAM aMbAdevIe temAMthI eka putra sAthe lIdho, paNa eka putra bhulathI pAchaLa rahI gayo. aMbAdevIe kSetrapALane hukma karyo ke "pAchaLa rahI gayelA putra ne laI Ava." paNa ati vyAkuLapaNe cAlato kSetrapALa paNa pAchaLa pAchaLa rahI gayelA putrane na lAvyo, tethI aMbAdevIe kopAyamAna thaIne kSetrapALanA mAthAmAM TuMbo mAryo. atyAre paNa kSetrapALanI mUrtinA mAthAmAM te pramANe ja jovAmAM Ave che. A pramANe aMbAdevI ane kSetrapAla jenI sevA karI rahyA che ane dharaNendra tathA padmAvatI jenI upAsanA kare che, evI zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA bhavya lokothI atyAre pUjAya che, tema ja yAtrALu loko yAtrA mahotsava kare che. A pratimAnA havaNanuM pANI AratI upara chAMTavAmAM Ave to paNa AratI bujhAtI nathI, temaja pratimAnA havaNanuM pANI lagAvavAthI dAdara, khasa tathA koDha vagere rogo nAza pAme che evo atyAre paNa prabhAva che. - zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM je kaMI sAMbhaLavAmAM AvyuM te pramANe zrI jinaprabhasUrie sva-paranA upakArane mATe zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA kalpamAM lakhyuM che. zrI aMtarikSapArzvanAtha tIrthakalpano sAra A pramANe zrI jinaprabhasUrijIe ApelA uparanA vRttAMtamAMthI nIcenI mukhya vAto tarI Ave che. - rAvaNanA sevaka mAlI ane sumAlI koI kAryArthe vimAnamAM besIne jatA hatA te vakhate vacamAM bhojanano avasara thavAthI nIce utaryA, paNa pratimA sAthe lAvavI bhulAI gaI hatI ane pratimApUjA sivAya bhojana na karavAnI temanI pratijJA hatI tethI temanA phUlamALI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha noooooooooooooooooooooooooooooooooo nokare vidyAbaLathI vALu (retI) nI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti banAvI hatI ane jatI vakhate najIkanA sarovaramAM padharAvI dIdhI hatI. pANImAM padharAvavAthI svAbhAvika rIte ja mUrti nAza pAmI jAya, paraMtu devaprabhAvathI akhaMDaja rahI. kAlakrame A sarovara nAnuM khAbociyuM banI gayuM. viMgaullI (viMgoli-hiMgoli) pradezanA viMgaulla (hiMgoli) nagaranA rAjA zrIpAlane sarvAge koDhano roga thayo hato. te roga A pratimAnA sparzathI pavitra thayelA khAbociyAnA pANIthI snAna karavAthI sarvathA mUlathI nAza pAmyo hato. rAtre rAjAnI rANIne svapnamAM deve AvIne kahyuM ke- "A pANInI aMdara bhaviSyamAM thanArA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che, tene gADImAM sthApIne sAta divasanA janmelA vAcharaDA joDIne rAjAe gADImAM AgaLa besIne kAcA sutaranA tAMtaNAthI banAvelI dorInI lagAmathI vAcharaDA hAMkIne potAnA sthAna tarapha gADIne laIne javI, paNa pAchuM vALIne na jovuM. rAjAe te pramANe badhuM karyuM, paNa keTaleka dUra gayA pachI mUrti Ave che ke nahIM evI zaMkAthI pAchuM vALIne jovAthI mUrti tyAM ja UMce sthira thaI gaI, mUrti AgaLa ne AvavAthI rAjAe potAnA nAma uparathI tyAM ja siripura (zrIpura) gAma vasAvyuM ane tyAM ja caitya baMdhAvIne temAM pratimA pratiSThita karI. zrI jinaprabhasUrinA A lakhANathI ema phalita thAya che ke zrIpALarAjA saMbaMdhI A Akhoya prasaMga zrI pArzvanAtha bhagavAna thayA te pahelAM ja banI gayelo che." zrI jinaprabhasUrijI lakhe che ke "pahelAM nIcethI pANiyArI strI nIkaLI jAya eTalI addhara pratimA hatI, paNa kaliyuganA prabhAvathI atyAre aMgaluchaNuM ja nIcethI nIkaLe teTalI addhara che" AthI ema lAge che ke jinaprabhasUrinA vakhatamAM eTale ke AjathI lagabhaga savA chaso (625) varSa pahelAM paNa ApaNe atyAre (21mI sadImAM) jeTalI addhara pratimA joIe chIe teTalI ja addhara hatI. atyAre paNa aMgaluMchaNuM nIcethI nIkaLe teTalI addhara che ja. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e xaminatio nshahananimora zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaoo. zrI aMtarikSa pArzvanAthajI tIrthano saM. 1385 AsapAsa zrI jinaprabhasUrijIe lakhelo aitihAsika vRttAMta AvI gayo che tyArapachI kAlAnukrame jotAM devagiri (daulatAbAda) mAM vasatA rAjA nAmanA saMghavIe vi. saM. 1473 pUrve aMtarikSajI tIrthanI yAtrA karyAno ullekha maLe che, paraMtu AmAM aMtarikSajIno mAtra nAmollekha ja hovAthI A ane AvA bIjA mAtra nAmollekha vALA bhAgo aMte akSarazaH yathAzakya ApavAmAM AvyA che. hamaNAM to A tIrthanI aitihAsika mAhitI ApatA hoya tevA ullekho ja tapAsIzuM. A dRSTie kAlAnukrame jotAM zrI jinaprabhasUrie racelA vividhatIrthakalpAntargata zaupura vanavipArzvanAthanya pachI vi. saM. 1503 mAM racAyelA somadharmagaNita 3pazasaMti nAmanA graMthanuM sthAna Ave che. 3pasaptati nA kartA tapAgacchAdhipati A. zrI somasuMdarasUrijInA ziSya mahopAdhyAya zrI cAritraranagaNInA ziSya paM. zrI somadharmagaNI che. temaNe upadezasaptatimAM bIjA adhikAranA dazamA upadezamAM 24 zlokomAM aMtarikSajIno itihAsa varNavyo che. temAM AvatuM varNana amuka prakArano zAbdika bheda hovA chatAM paNa zrI jinaprabhasUrijIe karelA varNanane ja bahu aMze maLatuM che upadezasaptatimAM aMtarikSajInA adhikAramAM 21, 22 tathA 24 mA zlokamAM graMthakAra jaNAve che ke - nivezya nagaraM navyaM zrIpuraM tatra bhUpatiH / acIkaracca prottuMgaM prAsAdaM pratimopari ||22 // dhaTI riyuktI carcAnArI mata ! tabimbAdha: prayAti sma pureti sthavirA jaguH / / 22 / / kiyadantaramadyApi bhUmi-pratimayoH khalu / astIti tatra vAstavyA vadanti janatA api 24nA bhAvArtha - "tyAM rAjAe zrIpura (siripura) nagara vasAvIne pratimA upara pharato) UMco prAsAda baMdhAvyo. uparAuparI be ghaDA upara sssssssggggggy: 1 3 y : 'gssssss: Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha itemja gAgara mUkIne te mAthA upara upADIne pahelA (pANIyArI) strI pratimAjI nIcethI nIkaLI zake eTalI mUrti addhara hatI ema jUnA mANaso kahe che. hamaNAM paNa bhUmi ane pratimA vacce keTaluMka aMtara che. ema tyAMnA (sirapuranA) vatanI loko kahe che." A jotAM ema spaSTa lAge che ke somadharmagaNijIe aMtarikSajI saMbaMdhI vRttAMta aMtarikSajItIrthanAM svayaM darzana karIne lakhyo nathI, paNa pam kAnaparaMparAe sAMbhaLIne kiMvA pahelAMnA lakhANane AdhAre ja lakhyo che. adhika saMbhava to e che ke-temaNe jinaprabhasUrijIne anusarIne aMtarikSajIno vRttAMta lakhyo che. . rAvaNanI, mAlisamAlinI pratimApavitrita jalathI snAna karavAthI vigilla (iMgolI) nagaranA zrIpALa rAjAno koDha roga gayAnI, adhiSThAyaka deve kahelI vidhi pramANe te samayanI apekSAe bhAvitIrthakara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA gADAmAM lAvyAnI, rastAmAM rAjAe pAchuM vALIne jotAM mUrti addhara rahI gayAnI, pachI tyAM zrIpura nagara vasAvIne maMdira baMdhAvyA vagerenI enI e ja hakIkata AmAM paNa che. mahattvano bhAga e che ke-zrI jinaprabhasUrijIe aMbAdevI ane kSetrapAla saMbaMdhI je hakIkata ApI che, te A upadezasaptatimAM bilakula nathI. temaja bIjA koI lakhANamAM paNa jovAmAM AvatI nathI.. kavizrI lAvaNyasamaya muniviracita zrI aMtarikSa pArzvanAtha chaMda A pachI zrI lAvaNyasamayajIe vi. saM. 1585 nI akSayatRtIyAne divase gujarAtI bhASAmAM racelA 54 kaDInA zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMdanuM kAlAnukrame sthAna Ave che AmAM tIrthanI sthApanA AdinA saMbaMdhamAM varNanAtmaka tema ja alaMkArAtmaka bhAga ghaNo che, paraMtu zrI jinaprabhasUrijI ane zrI somadharmagaNijIe varNavelA vRttAMtathI AmAM keTalIka mahattvanI bhinnatA najare paDe che. jinaprabhasUrijI ane zrI somadharmagaNijIe jyAM rAvaNanA sevaka mAli ane sumAlinuM nAma ApyuM che tyAM lAvaNyasamayajIe rAvaNanA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha banevI khara dUSaNa rAjAnuM nAma ApyuM che. (lAvaNyasamayajInA chaMda pachI racAyelAM bIjAM tamAma lakhANomAM paNa kharadUSaNa rAjAnuM ja nAma jovAmAM Ave che.) bIjo eka khAsa mahattvano bheda e che ke- aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnA adhiSThAyaka deve viMgaullI (IMgoli)nagaranA zrIpAla rAjAne 'bhAvitIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI A pratimA che' ema kahIne khAbociyAmAMthI pratimA kADhavAnuM jaNAvyAnI je hakIkata zrI jinaprabhasUrijI tathA zrI somadharmagaNijIe ApI che, tenA badale lAvaNyasamayajIe elacapuranA elacade(va) rAjAnuM nAma ApyuM che. ane 'bhAvitIrthaMkara' evo ullekha nathI. elacapura nagara varADa (vidarbha) dezamAM 21/18 uttara akSAMza tathA 77/33 pUrva rekhAMza upara AveluM che. varADanA aitihAsikonI paraMparAnusArI mAnyatA pramANe rUA.(Aneja jJAna tathA paSi paNa kahe che)nAmano jaina rAjA vi. saM. 1115 mAM elacapuranI rAjagAdI upara Avyo hato. A jotAM A tIrthanI sthApanA zrI pArzvanAtha bhagavAna thayA te pUrve nahIM, paNa pArzvanAtha bhagavAnanA nirvANa pachI ghaNA kALe vi. saM. 1115 pachI ja thai che, ema lAvaNyasamayajInA kathana uparathI anumAna thaI zake che. A vAtanuM AgaLa AvatA zrI bhAvavijayajI gaNinA kathanathI paNa samarthana thAya che. bhAvavijayajI gaNine padmAvatI devIe pratyakSa AvIne kahyuM che ke 'A tIrthanI sthApanA vi. saM. 1142 nA mahAsuda 5 ne ravivArane divase vijaya muhUrtamAM elacapura nagaranA zrIpAla aparanAma elaca rAjAnI vinaMtithI padhArelA zrI abhayadevasUri mahArAjanA hAthe thayelI che. ane lAvaNyasamayajI pachInA badhAM lakhANomAM paNa elacapuranA elaca (athavA phatava) rAjAnuM nAma Ave che. lAvaNyasamayajInA chaMdathI aMtarikSajInA itihAsamAM A mahattvano pheraphAra zarU thAya che. jyAre zrI jinaprabhasUrijI ane somadharmagaNijInA kathana pramANe A rAjA ane tIrthanI sthApanA pArzvanAtha bhagavAna thayA pUrve thayelAM che. A sivAyano zrI jinaprabhasUri ane somadharmagaNijIe ApelA 15 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha vRttAMtathI lAvaNyasamayajInA chaMdamAM je bheda jovAmAM Ave che te mAtra zAbdika ane varNanAtmaka ja che. mukhya banAvo ane nAmo vage2e eka ja che. zrI bhAvavijayajI gaNiracita zrI antarikSapArzvanAthastotra A pachI tapAgacchAdhipati A. zrI vijayadevasUrimahArAjanA ziSya zrI bhAvavijayajI gaNie saMskRtabhASAmAM racelA 145 zlokanA zrI antarikSa pArzvanAtha stotra nuM sthAna Ave che. A stotra aneka dRSTie mahattvanuM sthAna dharAve che. vartamAnamAM aMtarikSajInI pratimA jyAM virAjamAna che te jinAlaya bhAvavijayajIgaNinA upadezathI ja baMdhAyeluM che ane pAsenA bIjA maMdiramAMthI pheravIne pharIthI temAM aMtarikSapArzvanAthabhagavAnanI pratiSThA vi. saM. 1715 nA caitra suda 6, ne ravivAre temanA hAthe ja thayelI che. Aje paNa pAsenA mANibhadrajInI sthApanAvALA bIjA bhoMyarAmAM zrI vijayadeva sUrijInI temaja zrI bhAvavijayajIgaNinI pAdukAo (pagalAM) vidyamAna che. ekanA upara paM. zrI vinayadevasUripADuLA ane bIjI u52 paM. zrI mAvavinaya maNipAluLA evA kotaralA akSaro spaSTa vAMcI zakAya che. A mANibhadrajInI sthApanAvALA bIjA bhoMyarAmAM ja pahelAM aMtarikSajInI mUrti virAjamAna hatI. emanuM prAcIna Asana atyAre paNa vidyamAna che. atyAre te Asana para bIjA mANibhadrajInI sthApanA karelI che. bhoMyarAmAM kulle 2, mANibhadrajI che. vartamAna pratiSThA karanAra zrI bhAvavijayajIgaNie ja racyuM hovAthI temaja bIjI ghaNI navI tathA bAhya pramANothI paNa puSTa thatI mAhitI temAM hovAthI A stotranuM mahattva ghaNuM ja ghaNuM vadhI jAya che. potAnAM mAtA-pitA, janmasthAna, dIkSA AdithI mAMDIne stotranI racanA karI tyAMsudhI badhI prAsaMgika rasaprada mAhitI temaNe ApI che e AkhA stotrano bhAvArtha nIce pramANe che. zAMtarasa pUrNa parama AnaMdasvarUpa (paramAtmA) ne namaskAra karIne 16 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthahe huM (bhAvavijayajI gaNie) svayaM anubhavelA camatkAranuM bIjAonA upakArane mATe varNana karuM chuM jaMbUDhIpanA bharatakSetranA madhyakhaMDane zobhAvatuM satyapura (sAcora) nAmanuM vanakhaMDothI suzobhita nagara hatuM. te nagaramAM ozavAlavaMzamAM rAjamalla nAmanA gRhastha hatA. temane mUlI nAmanI patnIthI bhAnirAma nAmano eka putra thayo hato. eka vakhata te nagaramAM upazama Adi guNonA bhaMDAra zrI vijayadevasUrijI sAdhuonA parivAra sAthe padhAryA hatA. jema mayUrI meghanA AgamanathI khuzI-rAjI thAya tema gurUmahArAjanA AgamanathI AnaMdita thayelA zrAvako temane vaMdana karavA mATe gayA. jema cAtako meghanA jalane pIvA mATe ati utkaMThita hoya che tema zrAvako gurUmahArAjAnA mukhamAMthI varasatA vacanAmRtanuM pAna karavA mATe utkaMThita banIne gurUmahArAjane vaMdana karIne temanI dezanA sAMbhaLavA mATe beThA. pachI AcArya mahArAje sAta naya ane caturbhagIthI yukta tathA durita -(pApa) ne dUra karanArI amRta karatAM paNa adhika mIThI dharmadezanA ApI. temanI dezanAthI pratibodha pAmIne meM bahu harSapUrvaka dIkSA lIdhI. dIkSAsamaye gurUmahArAje mAruM bhAvavijaya evuM nAma rAkhyuM. tyArapachI gurUmahArAjanI sAthe mAravADamAM vicaratA meM sUtra vagereno yathAruci abhyAsa karyo. pachI tethI saMtuSTa thayelA gurUmahArAje jodhapura nagaramAM saMghasamakSa mane gaNi padavI ApI. tyArapachI pATaNanA saMghanI vijJaptithI gurUmahArAja vacamAM Abu (arbudagiri) nI yAtrA karIne ziSyo sAthe gujarAtamAM padhAryA. rastAmAM jatAM grISmaRtunI uSNatAne lIdhe mArI AMkhomAM roga lAgu paDyo, paNa jema tema karIne kaSTathI gurUmahArAja sAthe pATaNa pahoMcyo. tyAMnA zrImaMta zrAvakoe ghaNA ghaNA auSadhopacAra karyo, paNa mArI AMkhomAM kazo phAyado thayo nahIM. chevaTe mArI AMkho cAlI gaI ane huM aMdha banyo. divA vinA gharanI jema netrarahita thayelAM meM eka vakhata A. zrI vijayadevasUrine gayelI AMkho pharI prApta thAya te mATe upAya pUchyo. AcArya mahArAje kRpA karIne pUrNa vidhividhAna sAthe padmAvatI devIno Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ exzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha annahotsamannaahamannaamaonao mahAna maMtra ane ArAdhavA mATe Apyo. pachI comAsuM pUrNa thaye, eka sAdhune mArI pAse mukIne AcArya mahArAja anyatra vihAra karI gayA. pachI gurUmahArAje batAvelI vidhipUrvaka padmAvatI maMtranuM ArAdhana karavAthI padmAvatI devIe pratyakSa AvIne vistArathI nIce mujaba mane vRttAMta kahyo: harIvaMzamAM utpanna thayelA tathA kAcabAnA lAMchanavALA zrI munisuvratasvAmI bhagavAnanA zAsanamAM rAvaNa nAmano mahAbalavAna prativAsudeva thayo hato. eka vakhata teNe potAnA banevI kharadUSaNa rAjAne koIka kAryArthe zIdhra mokalyo hato. pAtAlalaMkAno adhipati te kharadUSaNa rAjA paNa vimAnamAM besIne pakSInI jema AkAzamArge prayANa karato cAlatAM cAlatAM anukrame aneka nagara, deza, vanakhaMDa tathA parvatone oLaMgIne bhojananA avasare viMgolI dezamAM AvI pahocyo. bhojanano avasara thayo hovAthI tyAM bhUmi upara utarIne snAna karIne pUjApAtra hAthamAM dhAraNa karIne kharadUSaNa rAjAe rasoIAne jinacaitya (pratimA) lAvavA mATe kahyuM. sAthe jinapratimA lAvavAnuM bhUlI gayo hovAthI bhayabhIta banelA rasoIAe hAtha joDIne praNAma karIne kahyuM ke he svAmin ! gRhacaitya (gharamaMdira) to huM pAtAlalaMkAmAM bhUlI gayo chuM. A sAMbhaLIne tarata ja rAjAe vAlu (retI) chANa bhegAM karIne pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA banAvI. ane namaskAra mahAmaMtrathI pratiSThA karyA bAda pUjA karIne AzAtanA na thAya te mATe pAsenA kUvAmAM mUrtine padharAvI dIdhI. kUvAmAM rahelA deve te pratimAne paDatAMnI sAthe ja jhIlI lIdhI ane vaja jevI dRDha majabUta karI dIdhI. kharadUSaNa rAjA paNa bhojana karIne tyAMthI nIkaLyo ane rAvaNanuM kArya karIne laMkA nagarImAM pahoMcI gayo. tyArapachI ghaNA kALa sudhI kUvAnA deve bhAvitIrthakara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnI bahu bhaktipUrvaka pUjA karI. varADa dezanA elacapura nAmanA nagaramAM zrIpAla nAme caMdravaMzI rAjA thayo. mAtA-pitAe tenuM zrIpAta nAma pADyuM hatuM paNa tA eTale Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #Animation memoonwarooatianawalaaohool, zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaws pRthvInuM sArI rIte rAjya karato hovAthI loko tene phartA kahI saMbodhatA hatA. eka vakhata, pUrvajanmamAM karelA pApanA udayathI rAjAnA zarIramAM koDhano bhayaMkara vyAdhi lAgu paDyo ane tethI rAjAne vAraMvAra mUccha AvatI hatI. vaidyoe ghaNA ghaNA auSadhopacAra karyA paNa rAjAne jarA paNa zarIre zAMti thaI nahIM. vedanAthI pIDAto rAjA roganI zAMtine mATe eka vakhata-nagara bahAra nIkaLyo, pANInI tarasathI vyAkula thayelo rAjA pANI mATe Amatema pharato pharato AMbalInA jhADa nIce jemAM pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA hatI te kUvA pAse Avyo. te kUvAnA jalathI hAtha-paga-hoM dhoine tathA svaccha svAdiSTa pANI pIne rAjA potAnI chAvaNIe cAlyo gayo. thAkelA rAjAne sAMja paDatAM ja UMgha AvI gaI. roganI pIDAthI AkhI rAta mAchalAMnI jema taraphaDIne ja pUrI karato hato, te rAjA te rAtrie nizciMta thaine icchAnusAra UMdhyo. - savAramAM ukyA pachI rAjAnA hAtha, paga tathA moM nIrogI joine rANIe rAjAne pUchyuM ke-"ravAmi ! gaI kAla tame kyAM hAtha-paga-moM dhoyA hatA ke jethI teTalA bhAga uparathI koDha roga bilakula naSTa thaI gayo dekhAya che. Aje paNa tyAM cAlo ane sarva aMge snAna karo ke jethI sarva aMgano roga cAlyo jAya.' rANInA kahevAthI pratItivALA rAjAe tyAM jaI snAna karyuM ane zarIra tatkALa nIrogI thaI gayuM. AthI rAjA ane rANI baMnene khUba Azcarya thayuM ane anna-pANIno tyAga karIne devanI ArAdhanA karavA mAMDI. "he kUvAnI aMdaranA adhiSThAyaka deva ! he kSetradeva ! tame je koI ho te kRpA karI amane tamAruM darzana Apo!' A pramANe kahIne devanI ArAdhanA karatAM rAjAne traNa divasa vItI gayA. chevaTe rAjAne daDha nirNayavALo joIne deve pratyakSa AvIne kahyuM - rAjanuM ! kharadUSaNa rAjAe padharAvelI A kUvAmAM zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA che. tenA sparzathI AnuM pANI mahApavitra thayeluM che, tethI A pANIthI snAna karavAthI tAruM zarIra nIrogI thaI gayuM che. A mUrtinA sparzathI pavitra thayelA pANIthI zvAsa, khAMsI, tAva, zUla tathA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha koDha vagere rogo asAdhya thaI gayA hoya to paNa nizcaye nAza pAme che; netrahInane netra prApta thAya che, baherAne sAMbhaLavAnI zakti prApta thAya che, mUMgo bolato thAya, laMgaDo-pAMgaLo cAlavA lAge che, apasmAra rogavALAne navuM zarIra prApta thAya che, vIrya-parAkramahInane mahAvIrya prApta thAya, dhana joie tene dhana maLe che, strI joie tene strI maLe che, putra joie tene putra-pautra maLe che, rAjya gumAvyuM hoya to rAjya maLe che, padavI na hoya tene uttama padavI maLe che, vijaya joie tene vijaya maLe che, vidyAhInane vidyA prApta thAya che, bhUta vetAla tathA DAkaNo palAyana thaI jAya che. A mUrtinA sparzathI pavitra thayelA pANIthI sarve duSTa graho zamI jAya che. hiM vahunA ? bahu zuM varNana karavuM ? he rAjana ! sarva manorathone pUrNa karanArI A mUrti kaliyugamAM sAkSAt ciMtAmaNiratna samAna che. huM nAgarAja dharaNendrano sevaka chuM ane tenA AdezathI ahIM rahIne bhagavAnanI mUrtinI bhaktithI upAsanA karUM chuM. A pramANe devanuM kathana sAMbhaLIne bhaktithI ullasita manavALA rAjAe deva pAse pratyakSa camatkAra karanArI mUrtinI mAMgaNI karI. deve kahyuM ke 'rAjan ! dhana-dhAnya vagere tuM je kaMI mAge te ApIza, paNa mUrti nahIM ApuM.' A pramANe deve ghaNuM samajAvyuM to paNa mUrti ja levAnI IcchAvALA rAjAe pAraNuM na karyuM. 'prANa jAya to bhale jAya; paNa mUrti lIdhA vinA pAcho nahIM pharUM' A pramANe dRDha nizcaya karIne beThelA rAjAne bhojana pANI lIdhA vinA sAta divaso vItI gayA tenA tapanA prabhAvathI dharaNendre jAte tyAM AvIne kahyuM - 'rAjA ! tuM zA mATe haTha kare che? A mahAcamatkArI mUrtinI pUjA tamArAthI nahIM thaI zake, tAruM (roga nAza pAmavAnuM) kArya siddha thaI gayuM che, mATe tuM cAlyo jA.' rAjAe kahyuM - nAgarAja! peTa bharavAthI zuM ? huM to jagatanA upakAra mATe pratimAnI mAMgaNI karuM chuM mATe mane mUrti Apo. mArA prANa jAya to bhale cAlyA jAya. paNa nAgarAja ! pratimA lIdhA vinA huM pAcho pharavAno nathI. mUrti Apo ke na Apo, e tamArI marajInI vAta che. mArA prANa to e bhagavAnamAM ja rahelA che. 20 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %AAAAAAAwwwwwwwwwwwwwwwwwwhosaiah zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaham A pramANe rAjAnuM kathana sAMbhaLIne sAdharmikabaMdhune kaSTa na thAya te mATe dharaNendra elaca rAjAne kahyuM- "rAjanuM ! huM tArI bhaktithI prasanna thayo chuM, ane tethI prANathI paNa adhika priya A camatkArI mUrtine jagatanA upakArane mATe tane ApIza, paraMtu A pratimAnI AzAtanA na karIza, nahIMtara mane ghaNuM duHkha thaze." rAjAe A vAtano svIkAra karyo tyAre dharoMDhe kahyuM ke - rAjanuM! sAMbhaLa, savAramAM snAna karIne svaccha thaIne tuM ahIM kUvA pAse Avaje. pachI nAla (javArInA sAMThA) nI pAlakhI banAvIne sutaranA tAMtaNAthI bAMdhIne kUvAmAM ghaDAnI jema utAraje. huM temAM mUrti mUkI daIza, pachI bahAra kADhIne nAlanA (javArInA sAMThAnA) banAvelA rathamAM tuM pratimA mUkI deje ane pachI sAta divasanA janmelA vAcharaDA rathane joDIne tuM AgaLa cAlaje ane ratha tArI pAchaLa cAlyo Avaze. tArI jyAM A pratimA laI javAnI IcchA hoya tyAM laI jaje paNa pAchuM vALIne joIza nahIM, jo joIza to pratimA nahIM Ave. A paMcama kAla hovAthI adazyapaNe mUrtimAM adhiSThita rahIne A pratimAnI upAsanA karanAranA manoratho huM pUrNa karIza." A pramANe kahIne nAgarAja dharaNendra cAlyA gayA pachI savAramAM rAjAe dharaNendranA kahyA pramANe badhuM karyuM. kUvAmAMthI pratimA bahAra kADhIne rAjAe nAlanA rathamAM mUkI ane be vAcharaDA rathane joDIne rAjA AgaLa cAlavA lAgyo. keTaleka dUra gayA pachI rAjAnA manamAM zaMkA utpanna thai ke "rathano avAja saMbhaLAto nathI, to zuM bhagavAna nathI AvatA?' Ama zaMkAthI rAjAe pAchuM vALIne joyuM tethI tarata ja ratha mUrti nIcethI AgaLa nIkaLI gayo ane mUrti AkAzamAM sthira thai gai. tyAM vaDanA jhADa (A jhADa hAla bagIcAmAM che.) nIce sAta hAtha UMce AkAzamAM addhara rahelI bhagavAnanI pratimA joine loko "aMtarikSa pArzvanAtha' kahevA lAgyA. rastAmAM ja pratimAjI sthira thaI javAne lIdhe khinna thayelA rAjAe pharIthI dharaNendranI ArAdhanA karI. dharaNenTe kahyuM ke - "A pratimA ahIMA ja raheze" tethI rAjAe tyAM ja eka lAkha mudrA (sikkA) kharcAne Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww raMgamaMDapathI suzobhita vizAla caitya karAvyuM A maMdira panavInA nAme hAlamAM che.) saMpUrNa thayelA maMdirane joine rAjAe vicAra karyo ke aho! A maMdirathI mAruM nAma kAyama thaI jaze-cirakALa sudhI cAlaze. rAjAnA manamAM A jAtanuM abhimAna utpanna thavAthI rAjAe maMdiramAM dhAravA mATe pratimAjIne prArthanA karI to paNa pratimAjI maMdiramAM padhAryA nahIM. AthI khinna thayelA rAjAe dharaNendranuM smaraNa karyuM paNa rAjAnA abhimAnathI dharaNaMdra paNa na Avyo tethI ati khinna thayelA rAjAe maMtrIne pUchyuM ke - bhagavAna caityamAM AvatA nathI mATe zuM karavuM? maMtrIe vicAra karIne kahyuM ke - rAjanuM! eka upAya che. sarva zAstromAM vizArada, aneka rAjAone mAnya tathA devInI jemane sahAya che evA abhayadeva nAmanA AcArya che. karNa jevA parAkramI gujarAta dezanA karNa (siddharAja jayasiMhanA pitA) rAjAe temane "malladhArI evI mahApadavI ApI che. gayA varSe A AcArya khaMbhAtanA saMgha sAthe (kulpAkajI tIrthamAM rahelA) mANikya devanI yAtrA karavA mATe A bAju padhAryA che ane hamaNAM teo devagiri (AjanuM dolatAbAda) mAM birAje che. jo koI paNa rIte teo ahIMA padhAre to nakkI tamAruM kAma siddha thaze." A pramANe maMtrInuM kathana sAMbhaLIne rAjAe maMtrI dvArA gurU mahArAjanI tyAM padharAmaNI karAvI. AkAzamAM addhara rahelI pratimA joine AcArya mahArAjane paNa ghaNuM Azcarya thayuM. rAjAnA mukhethI badhI vAta sAMbhaLIne temaNe aThThama karIne dharaNendranuM smaraNa karyuM. dharaedra AvIne AcArya mahArAjane kahyuM ke- "A jinamaMdira baMdhAvIne rAjAe manamAM ghaNo mada (abhimAna - garva) karyo che, tethI rAjAnA maMdiramAM A mUrti nahIM padhAre paNa saMghe baMdhAvelA maMdiramAM ja padhAraze." dharazeMdranuM vacana sAMbhaLIne AcArya mahArAje zrAvaka saMghane bolAvIne kahyuM ke- zrAvako! tame ahIM jaldI navuM maMdira baMdhAvo. tame baMdhAvelA maMdiramAM pratimA padhAraze. AcArya mahArAjanuM vacana sAMbhaLIne temanI sAthe AvelA zraddhALu ane bhaktimAna zrAvakoe maLIne jinamaMdira baMdhAvyuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha pachI AcArya mahArAjanI stutithI adhiSThAyaka deve jemAM saMkramaNa kareluM che evA (devAdhiSThita) zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAne sarvajanonA dekhatAM AkAzamAMthI utarIne zrAvakoe baMdhAvelA caityamAM svayaM praveza karyo. tyAM paNa bhUmithI sAta AMgaLa UMce addhara rahelA bhagavAnanI vi. saM. 1142 nA mahA suda paMcamI ne ravivArane divase vijayamuhUrtamAM AcArya mahArAje vidhipUrvaka pratiSThA karI. sAthe bhagavAnanI AgaLa DAbe paDakhe tIrtharakSA mATe AcArya mahArAje zAsanadevanI paNa sthApanA karI. te vakhate ilacarAjAe bhagavAnanA mastaka upara aneka prakAranA ratnothI suzobhita mugaTa caDAvIne, kAnamAM kuMDalo paherAvIne, kapAlamAM hIrAnuM tilaka caDAvIne, amRtavarSI cakSu sthApana karIne, kaMThamAM motIno hAra paherAvIne, aMge sonAnI AMgI caDAvIne, mastaka pAchaLa bhAmaMDaLa sthApana karIne, mastaka upara zveta chatra bAMdhIne, saMghavInI mALA paherIne tathA gurUmahArAjano vAsakSepa mastaka upara naMkhAvIne ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanArI AratIne utArI. pachI jina-pUjA mATe rAjAe tyAM eka nagara vasAvyuM ane zrImAna (prabhu)no vAsa thayo hovAthI tenuM zrIpura evuM nAma rAkhyuM. jyAMthI bhagavAna nIkaLyA hatA te kUvAnA pANIthI badhAne upakAra thAya te mATe rAjAe tyAM kuMDa baMdhAvyo. rAjAnI vinaMtithI tyAM cAturmAsa karIne pachI bhavyajIvone pratibodhatA gurUmahArAja maladhArI zrI abhayadevasUrijI anyatra vihAra karI gayA. (A pramANe aMtarikSajI saMbaMdhI sarva ItihAsa jaNAvIne padmAvatI devIe bhAvavijayajI gaNIne kahyuM ke-) mATe he bhAvavijaya ! tuM paNa te ja zrI aMtarikSapArzvanAtha prabhujIno Azraya le ke jethI tArI cAlI gayelI baMne AMkho tane pharIthI prApta thaze. (zrI bhAvavijayajI gaNI zrI aMtarikSapArzvanAtha stotramAM jaNAve che ke-) A pramANe padmAvatI devInI rAtre vANI sAMbhaLIne meM gurUbhAi tathA zrAvakone badhI hakIkata kahI. pachI tyAMthI zrAvakono saMgha sAthe 3 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha laine ame vihAra karatA anukrame zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanI chatrachAyAmAM darzanArthe pahoMcI gayA. saMghamAM AvelA badhA yAtrALuone zrI aMtarikSapArzvanAtha prabhujInA darzana thayAM, paraMtu maMdabhAgIomAM ziromaNi evA mane (AMkho cAlI gaI hovAthI) bhagavAnanuM darzana na thayuM. AthI khinna thayelA meM anna-pAnano tyAga karIne prabhujInA darzananI utsukatAthI vividha prakAranI stutithI zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI (nIce mujaba) stuti karavA mAMDI. 'he jinendra bhagavAna! apakArIo upara paNa upakAra karanAra, kaliyugamAM jAgatA deva tathA vAMchita phaLane ApanAra evA Apane namaskAra ho. he nAtha ! Ape svArtha vinA paNa nAgane (agnimAMthI baLato ugArIne) nAgarAja (dharazeMdra) karyo che. ane atiniSThura tathA vera dharAvanAra kamaThane paNa samakita ApyuM che. karUNArasanA bhaMDAra he svAmI! ApanI cirakAla sudhI sevA karanAra ASADhabhUtika' zrAvakane Ape mokSa Apyo che. bhaktithI AliMgana karatA hAthIne tame svargamAM pahoMcADyo che, ane tethI 'kalikuMDa'` nAme tame jagatamAM presiddha thayA cho. navAMgIvRttikAra zrI abhayadevasUrino koDha roga harIne tame temanuM suvarNa jevI kAMtivALuM zarIra karyuM che. pAlanapuranagaranA rAjA paramAravaMzIya pAlaNe ApanA caraNakamalanI sevAthI gayeluM rAjya pAchuM meLavyuM hatuM. uddezI zeThane ghe2 Ape ghInI vRddhi karI tethI he nAtha ! Apa` dhRtaklo (llo) la' nAmathI jagatamAM prasiddha thayA cho. phalanI vRddhi karavAthI Apa 'phalavRddhi' nAmathI pRthvItala upara prasiddha thayA cho. he nAtha ! Ape elacapura nagaranA rAjAno dAha temaja kIDAthI sahita kuSTa (koDha) rogane dUra karIne tenuM suvarNa jevuM zarIra karyuM che. kaliyugamAM paNa ahIM AkAzamAM ja rahevAnI ApanI IcchA hatI, paNa maladhArI (zrI abhayadevasUrijI) nI stutithI saMtuSTa thaIne caityamAM AvIne Apa rahyA cho. he anaMtavarNa (varNanIya guNothI) yukta nAtha ! ApanuM keTaluM varNana karUM ? hajA2 jIbhavALo paNa pAra na pAme to huM zI rIte pAmuM ? he nAtha ! 24 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha AvA AvA camatkAra Ape jagatamAM batAvyA che, to zuM mArA be netro kholavA Apane kaThina che? he nAtha! he tAta! he svAmina! he vAmAkulanaMdana ! he azvasenavaMza dIpaka ! pratyakSa darzana Apo. jo mAtApitA putrane iSTa vastu nahIM Ape to bIjuM koNa ApavAnuM ? mATe he tAta ! mane netra Apo.' A pramANe udgAra karatAM ja mArI AMkhonAM paDaLa tUTI gayAM, ane lokonA 'jaya-jaya' nAdanI sAthe meM traNa jagatanA nAyaka zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanAM darzana karyA. jema megha cAlyA gayA pachI sarve prANIo sUryane spaSTa joI zake che tema cakSugocara padArthone huM najara sAme pharIthI jovA lAgyo. he nAtha ! Apa loDhAne suvarNa ka2nA2A sAce ja pArasamaNi cho, tethI ApanA pitAe ApanuM sAcuM ja 'pArasanAtha' nAma rAkhyuM che. pachI pAraNuM karIne meM harSathI vikasita netre mane dRSTi (AMkho) ApanAra zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanAM pharI pharIne darzana karyAM. pachI rAtre svapnamAM AvIne mane devatAe kahyuM ke 'he vatsa ! ahIM nAnuM maMdira hovAthI tuM moTuM (dIrgha) maMdira karAva.' pachI uThIne savAre zrAvakone upadeza karIne dhana ekatra karAvIne maMdira baMdhAvavAnI zarUAta karAvI. anya saMghane rajA ApIne thoDA zrAvako sAthe huM tyAM rokAyo ane eka varSamAM navuM maMdira pUrNa taiyAra karAvyuM. pachI temAM vikrama saMvata 1715 nA caitra suda 6 ne divase ravivAre te navA maMdiramAM utsavapUrvaka zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnane sthApana karyAM. tyAM paNa te zrI aMtarikSa bhagavAne bhUmino sparza na karyo tyAre stuti karIne muzkelIthI bhUmithI eka AMgaLa UMce sthApana karyAM. tyAM Asana upara bhagavAnanI pUrvadizAbhimukha pratiSThA karIne bodhibIja samyaktvane upArjana karIne huM kRtakRtya thayo, tyAM ja mArA gurUzrI vijayadevasUrijInI pAdukAnI gurUbhaktiparAyaNa zrAvako pAse pratiSThA karAvI. pachI tyAM keTalAka divasa rahIne devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI khUba bhAvapUrvaka bhAvanA bhAvIne (darzana karIne) bhagavAnanAM darzana karavA 25 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha mATe pharIthI pAchA AvavAnI utkaMThA sAthe huM tyAMthI nIkaLyo. rastAmAM meM lokonA upakArane mATe sarva ThekANe zrIaMtarikSa bhagavAna (nA mahAtmya) nI sUcanA karI. A pramANe je koI manuSya zrI aMtarikSa bhagavAnano Azraya leze tenA manorathone te bhagavAna pUrNa karaze. graMthakAranI prazasti , zrI hIrasUri mahArAje akabara bAdazAha pAsethI sAta tIrthanA tAmrapaTa lakhAvI laIne yAvacaMdradivAkara jaya meLavyo. temanA ziSya zrI vijayasenasUri thayA ke jemaNe jahAMgIra bAdazAhane pratibodhIne pratipadA (paDavo), ravivAra tathA gurUvAranA divasomAM jIvadayA paLAvI. temanA ziSya zrIvijayadevasUri thayA je bhavijanarUpI kamaLane vikasita karavAmAM sUryasamAna jemaNe yavana (musalamAna) vagere ghaNI jJAtiomAM dayAdharma pravartAvyo hato. temanA moTA ziSya AcArya zrIvijayaprabhasUrijI thayA je AcAryanA guNothI yukta jemaNe temanI (zrIvijayadevasUrijInI) pATa zobhAvI temano (zrI vijayadevasUrino) ja nAno ziSya huM bhAvavijayagaNI chuM. zrI vijayaprabhasUrijInA rAjyamAM meM A graMthanI racanA karI che. vikrama saM. 1715 mAM bhavya-jIvonA upakArane mATe zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanI kRpArUpI svacaritranI meM racanA karI che. stotramAM jaNAvela zrI pArzvanAtha tIrtho 1. ASADhabhUti zrAvake gaI covIzImAM navamA tIrthaMkara zrI dAmodara bhagavAnanA vakhatamAM 'temanA mukhethI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM potAno uddhAra thaze' ema jANIne zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA bharAvI hatI. pArzvanAtha 26 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maa%ae%e0%aa%%aa%zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha bhagavAnanA zAsanamAM aSADhI zrAvaka mokSamAM gayA che. aMgadezanI caMpAnagarImAM karakaMDu rAjA rAjya karato hato. caMpA nagarInI pAse ja kAdaMbarI aTavI hatI. temAM kali nAme eka DuMgara hato, tenI nIce kuMDa nAme sarovara hatuM. zrI pArzvanAtha bhagavAna vicaratA vicaratA kuMDa sarovaranI pAse kAusagga mudrAthI UbhA hatA. te vakhate eka hAthI tyAM AvI caDyo bhagavaMtane joine tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ke - "pUrvabhavamAM te eka vAmana (ThIMgaNo) brAhmaNa hato. loko tenA vAmana paNAnI ghaNI mazkarI karatA hatA tethI kaMTALIne te ApaghAta karavAnI taiyArI karato hato tyAre eka zrAvake AvIne tene aTakAvyo ane dharma pamADyo. tyAMthI maratI vakhate moTA zarIranI prAptinuM niyANuM karIne maravAthI te marIne hAthI thayo." A jAtismaraNajJAnathI pUrvajanma jANIne hAthIe taLAvamAMthI kamaLo lAvIne bhagavAnanI khUba pUjA karI, pANIthI siMcana karyuM ane sUMDhathI bheTI paDyo. pachI tarata ja anazana karIne hAthI mahaddhika vyaMtararUpe utpanna thayo. savAramAM karakaMDu rAjAne khabara paDI ane te tyAM Avyo paNa bhagavAna tyAMthI vihAra karI gayA hatA. rAjAne ghaNo zoka thayo. dharaNendranA prabhAvathI tyAM nava hAthanI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti pragaTa thai. rAjAe maMdira baMdhAvIne te pratimAnI temAM sthApanA karI. (bIjA mate rAjAe ja mUrti bharAvIne maMdira baMdhAvIne temA sthApanA karI.) hAthI marIne mahaddhika vyaMtararUpe utpanna thayelA deve e pratimAno mahimA khUba vistAryo tyArathI kalikuMDa tIrtha pragaTa . thayuM. (juo, upadezasaptati. AtmAnaMda sabhA (bhAvanagara) prakAzita) 3. ThANAMga, samavAyAMga, bhagavatIsUtra, zAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, antagaDadazAMga, anuttaropapAtikadazAMga praznavyAkaraNa ane vipAkasUtra A nava aMgonI TIkA karanAra A. zrI abhayadevasUri mahArAja vikramanA bAramA saikAmAM thai gayA che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww temane koDhano roga lAgu paDyo roga atizaya vadhato jato hovAthI Akhare temaNe anazana karavAnI IcchA karI tyAre zAsana devIe AvIne kahyuM ke -seDhI nadIne sthaMbhanapura- (khaMbhAta) nI pAse khAkharAnA jhADa nIce sthaMbhanapArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che tenAM darzanathI tamAro koDha roga dUra thaI jaze. ane tame nava aMgonI TIkA karanArA AcAryazrI tyAM padhAryA ane tihuaNa stotranI racanA karI tethI mUrti pragaTa thaI. koDhano roga paNa naSTa thayo ane temaNe ThANAMga vagere upara jaNAvelAM nava aMgo upara TIkA lakhI, sthaMbhanapArzvanAthanuM tIrtha Aje paNa prasiddha che ane te khaMbhAtamAM che." 4. AbunA paramAravaMzI pAlanarAjAe sonAnI palavIA pArzvanAthanI mUrti gaLAvI nAMkhIne tenA sonAnA palaMganA pAyA karAvyA hatA. A pApathI tene koDhano roga lAgu paDyo hato. ane tenuM rAjya gotrIoe (bhAyAtoe) paDAvI lIdhuM hatuM. rAjyathI bhraSTa thayelA tene rakhaDatAM rakhaDatAM zIladhavala AcAryano meLApa thayo. AcArya ma. nA upadezathI sonAnI pArzvanAtha bhagavAnanI navI pratimA bharAvIne prahalAdanapura-pAlanapura vasAvIne temAM suMdara maMdira baMdhAvIne te pratimA padharAvI. pratimAnA prabhAvathI koDha roga paNa gayo ane gayeluM rAjya paNa rAjAne pAchuM maLyuM. musalamAnonA atyAcAronA vakhatamAM bhayathI A sonAnI mUrti kayAMka bhaMDArIne tene sthAne pASANanI mUrti padharAvavAmAM AvelI che ane atyAre te vidyamAna che. 5. kaccha deza sutharI gAmamAM A tIrtha AveluM che. A gAmamAM vasatA uddezI nAmanA vaNike svapnamAM devanA kahevAthI bahAra maLelA eka mANasane potAnuM roTalAnuM poTaluM ApIne badalAmAM tenI pAsethI poTaluM kharIdI lIdhuM. ghera AvIne joyuM to temAM pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA hatI. zrAvaka garIba hato tethI A gAmamAM vasatA yatie saMghanI madadathI eka nAnI deharI baMdhAvI, ane Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ homonomountomorontonomination with zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha temAM te pratimAnI pratiSThA vakhate saMghe svAmIvAtsalya karyuM. te vakhate ghInA kullAmAMthI ghaNuM ja ghI nIkaLavA lAgyuM. khUTeja nahi. lokone bahu Azcarya thayuM. kullAmAM hAtha nAMkhIne tapAsa karIne joyuM to uddezIvALI mUrti kullAmAM ja AvIne besI gaI hatI. pratimA kADhIne mahotsavapUrvaka derAsaramAM padharAvI. tyArathI A tIrtha vRtakallola pArzvanAthane nAme prasiddha che. uddezI zAha paNa sukhI thaI gayo. mAravADamAM meDatAsiTI pAse AvelA phalodhI gAmano khArasa nAmano eka zrAvaka gAma bahAra gayo hato. tyAM tene mATInA DhephAmAMthI pArzvanAtha bhagavAnanI eka pratimA prApta thaI hatI. ghera lAvIne eka jhupaDImAM teNe e mUrtine rAkhI. deve zrAvakane kahyuM ke bhagavAnanI pAse tane roja sonAnA cokhA maLaze. te sonAthI maMdira baMdhAvIne temAM bhagavAnanI pratiSThA kara, paNa A sonAnA cokhA maLavAnI vAta koIne kahIza nahIM." sonAnA cokhA maLavA lAgyA ane zrAvake maMdira baMdhAvavA mAMDyuM. maMdirano eka bhAga baMdhAyo teTalAmAM putranA AgrahathI zeThe badhI vAta kahI dIdhI tethI sonAnA cokhA maLavA baMdha thai gayA. pachI saM. 1204 mAM vAdIdevasUri mahArAjanA hAthe pratiSThA karAvavAmAM AvI. A pratimAnA adhiSThAyaka nA prabhAvathI putra ane ddhi vagere phalanI vRddhi thavAthI phalavardhi pArzvanAtha nAma paDyuM che. bhinna bhinna sthALone pArzvanAtha bhagavAnanA vRttAMto jANavA mATe sArAbhAI maNilAla navAbe lakheluM purisAdANI pArzvanAthajI e nAmanuM pustaka juo. paM. zrI bhAvavijayagaNi kuta stotrano sAra zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM bhAvavijayajI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthawwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwhere gaNIe upara jaNAvyA mujaba padmAvatIdevInA kathanarUpe varNavelA ItihAsanI have ApaNe vicAraNA karIe padmAvatI devInA kathanamAM pUrvanAM karatAM aneka ati mahatvanI temaja viziSTa vAto che ke je bIjA bAhya pramANo sAthe paNa maLI rahe che. zrI jinaprabhasUrijI tathA zrI somadharma gaNIjIe rAvaNanA sevaka tarIke mAli ane sumAlino ullekha karyo che. paraMtu vastutaH A vAta meLa khAtI nathI, kemake kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarapraNIta triSaSTizalAkApurUSacaritranA 7 mA parvanA 1 lA sargamAM jaNAvyA pramANe sumAli rAvaNanA pitA ratnazravAno paNa pitA eTale dAdo thato hato ane mAli sumAlino moTo bhAI hato. eTale rAvaNano dAdo sumAlI ane teno moTo bhAi mAlI rAvaNanA sevaka hoya e vAta baMdha bese ja zI rIte? vaLI triSaSTizalAkApurUSacaritra vAMcatAM paNa jaNAya che ke rAvaNanA janma pahelAM ja mAlInuM mRtyu thaI gayeluM hatuM eTale mAlI-sumAlinI vAta saMgata thatI nathI. jyAre padmAvatI devIe pAtALalaMkAnA svAmI ane rAvaNanAM banevI tarIke kharadUSaNano karelo ullekha barAbara maLI rahe che. (jo ke khara ane dUSaNa paraspara be bhAio hatA chatAM baMne bhAionI joDI hovAne lIdhe ekane mATe paNa kharadUSaNa nAma vAparyuM hovAmAM vAMdho nathI.) triSaSTizalAkApurUSacaritranA 7mA parvanA 2 jA sargamAM jaNAvyA pramANe rAvaNe kharane potAnI bahena zUrpaNakhA (amaranAma caMdraNakhA) paraNAvI hatI ane tene pAtALalaMkA nagarIno rAjA banAvyo hato. bhaugolika varNano jotAM jaNAya che ke pAtALalaMkA kiSkindhAnagarInI pAse (prAya uttaradizAmAM) hAlanA madrAsapradezamAM koIka sthaLe hatI. rAvaNanI laMkAnagarInI jema siMhaladvIpamAM pAtALalaMkA samajavAnI nathI. (juo tri. za. pu. parva 7, sarga 6). padmAvatInA kathanamAM kharadUSaNa je viMgoli AvyAno ullekha che te igoli gAma atyAre paNa vidyamAna che ane te vartamAnamAM lagabhaga vIza hajAra manuSyonI vastIvALuM moTuM gAma che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha ( elacapuranA elaca aparanAma zrIpALa nAmanA caMdravaMzIya rAjAno je ullekha che te paNa maLI rahe che. elacapura zahera umarAvatIthI vAyavyakoNamAM 30 mAIla dUra, temaja AkolAthI izAnakoNamAM lagabhaga 50 mAIle tathA aMtarikSajI-zirapurathI lagabhaga 95 mAIle AveluM che. atyAre paNa A lagabhaga cAlIza hajAra manuSyanI vastIvALuM zahera che. itihAsa ema kahe che ke elicapura aMgrejonA hAthamAM AvyuM lagabhaga tyAMsudhI seMkaDo varSa sudhI samagra varADa dezanA pATanagara tarIke hatuM chellA hajAra varSano varADano itihAsa elicapurathI chUTo pADI zakAya tema nathI. eTale aMtarikSajI - zirapura varADa dezanuM ja gAma hovAne lIdhe vADano rAjA elicapurathI nIkaLIne zAMti meLavavA mATe tyAM gayo hoya e sarvathA baMdhabesatuM che. vaLI A dezanA jainetara ItihAsakAro paNa jUnAM lakhANo Adine AdhAre jaNAve che ke "IlarAjA saM. 1115 mAM elicapuranI gAdI upara Avyo hato ane te custa jainadharmI hato, tathA teNe varADamAM jainadharmanA pracAra mATe ghaNo prayatna karyo hato.'' A Ila ane ApaNo elaca eka ja gaNAya che. ahIMnA digaMbara jaino to aMtarikSajInA sthApaka rAjAnuM phata nAma ja jaNAve che AnI sAthe padmAvatIdevIe saM. 1142 mAM elaca zrIpALa rAjAe aMtarikSajInI pratiSThA karyAnI je vAta jaNAvI che te sarakhAvatAM barAbara maLI rahe che, kemake saM. 1115 mAM gAdIe Avela rAjA saM. 1142 mAM pratiSThA kare e vAta sarvathA saMbhavita che. tavArIkhI i amajadI nAmanA eka jUnA phArasIbhASAnA graMthanA muslima lekhake evI kalpanA karI che ke ' phkta rAjAnA nAma upasthI livapura nAma paDyuM che.' za zabdano artha rAjA thAya che. (ta +za) phleza eTale 'ila rAjA'. ane phlezapura u52thI kALakrame ghasAIne ttivapura thayuM hoya ema sthAnika lokonI saMbhAvanA che. paraMtu saMzodhana karIne hamaNAM nirNita karyuM che ke 'eliyapuranuM mULa nAma acalapura ja hatuM. acalapuranA kALakrame attavapura vagere apabhraMzo thaine hamaNAM eliyapura bolAya che. A acalapuranI gAdIe narAjA saM. 9995 31 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha news mAM Avyo hato. vidarbha (varADa) mAM vasatA kSatriyarAjAo bhojakuLanA hatA ane tethI caMdravaMzIya ja hatA ema paNa itihAsakAro jaNAve che. eTale saravALe bhAvavijaya gaNIe jaNAvelI badhI vAto maLI rahe che. padmAvatIdevIe bhAvavijayajI gaNIne je jaNAvyuM che ke zrIpALarAjA aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnane mArAmAM sthApIne laIne bAvatAM vaDanA jhADa nIce Avyo. tyAM pAchuM vALIne jovAthI pratimA AkAzamAM addhara thaI gaI. rAjAe te pratimA padharAvavA suMdara maMdira baMdhAvyuM, paraMtu "A pratimA sthApavAthI A jinAlaya sAthe mAruM nAma paNa kAyama thaI jaze. A jAtanuM rAjAne abhimAna-kIrtilAlasA thavAthI temAM bhagavAnanAM pratimAjI padhAryA nahIM A vAta paNa barAbara maLI rahe che. aMtarikSajI zirapura gAmanI pAse ja bahAra eka bagIco che ke je ApaNA jainamaMdiranA ja tAbAmAM che. temAM eka kalApUrNa ane vizALa suMdara jinamaMdira che. ane tenI najIkamAM ja eka vaDanuM UMcuM jhADa che. zirapuranA loko kahe che ke "A jhADa nIce pratimAjI addhara rahI gayAM hatAM ane bA maMdira pratimAjI padharAvavA mATe ja rAjAe bAMdhyuM hatuM, paNa rAjAnA abhimAnathI bhagavAna ne padhAravAne lIdhe atyAre khAlI che. A vAta bIjI rIte jotAM paNa sArI rIte maLI rahe che. keTalAka yuropiyana adhikArIoe varADamAM badhe pravAsa karI jAte joIne, varADanAM zilpa sthApatyo viSe lakhyuM che, temaja varADanA ItihAsakAroe paNa varADanA zilpakAmo viSe lakhyuM che. temaNe varADa dezanAM suMdaratama ane prAcInatama zilpa sthApatyomAM zirapura gAmanI bahAra bagIcAmAM AvelA upara jaNAvelA ApaNA jainamaMdirane paNa varNavyuM che. sAthe sAthe temanI zilpazAstranA aitihAsika abhyAsane AdhAre e paNa kalpanA che ke zirapuranuM A maMdira lagabhaga eka hajAra varSa jUnuM hovuM joIe.' gssssss Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ooooooooooooooooooooooooooooooooooom zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaine padmAvatI devInA kathana pramANe saM. 1142 mAM rAjAe A maMdira baMdhAvyuM che. te jotA zilpazAstrIonuM svataMtra anumAna ane padmAvatI devInuM kathana baMne paraspara maLI rahe che. ghaNAkharA yAtrALuone A bahAranA maMdiranI khabara ja hotI nathI, tethI atyAre jyAM aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAna birAje che tyAM ja darzana karIne pAchA phare che, paraMtu pratyeka yAtrALue bahAra bagIcAmAM AvelA maMdirane jovA javA jevuM che. padmAvatIdevIe je jaNAvyuM che ke-gujarAta dezanA karNarAjAe jemane "mAladhArI' birUda ApyuM hatuM ane devInI jemane sahAya che evA sarvazAstravizArada zrI abhayadevasUri ke jeo khaMbhAtathI saMgha laine kulapAkajItIrthanA mANikadevanI yAtrA karavA mATe nIkaLyA hatA ane devagiri (dolatAbAda) mAM AvyA hatA. temanI pAse maMtrI mokalIne vinaMti karIne rAjAe zirapuramAM temane padharAvyA hatA. ane temanA (maMtrAdi) prabhAvathI pratimAe AkAzamAMthI utarIne potAnI meLe cAlIne saMghe baMdhAvelA maMdiramAM praveza karyo hato, A vAta paNa saMgata thAya che. vizeSAvazyakabhASyavRtti, anuyogadvArasUtravRtti Adi graMthonA kartA, tathA siddharAja jayasiMhanI rAjasabhAmAM (aNahilapura pATaNa) paNa je mahAvidvAna tarIke gaNAtA hatA te suprasiddha AcAryapravarazrI mAladhArI hemacaMdrasUrIzvarajI-nAM mAladhArI zrI abhayadevasUrijI gurU thatA hatA mAladhArI zrI hemacaMdrasUrijInI TIkA Adi graMthonI jenaparaMparAmAM eka sarakhI prazaMsA thatI AvI che. temaNe e graMthonI prazastiomAM temanA gurUzrI abhayadevasUrijInuM je varNana karyuM che, tathA keTalAka samaya pachI thayelA mAladhArI zrI rAjazekharasUrijIe (saM. 1387 mAM) racelI prAkRta yAzrayavRttimAM tathA anya graMthomAM je varNana jovAmAM Ave che te jotAM zrI abhayadevasUrijInI mahAna zAsanaprabhAvakatAno khyAla saheje AvI zake tema che. gujarAtanA karNarAjAe temano tIvra malapariSada joIne "mAladhArI' birUda ApyAnI vAta ghaNAye prAcIna graMthomAM varNavelI che. zrI gurjaro tIvra martaparISa-ma| zrI viruddha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha yasya manadhArI yoSavatA| A karNarAjA siddharAja jayasiMhano pitA thato hato. eTale vikramanI bAramI sadInA lagabhaga pUrvArdhanI A badhI vAta che. eTale saM. 1142 mAM maladhArI abhayadevasUrinA hAthe pratiSThA karAvyAnI vAta samayanI dRSTie jotAM sampUrNa meLa khAya che. padmAvatIdevIe vikrama saMvata 114ra nA mahA suda 5 ne ravivAranA divase aMtarikSajInI abhayadevasUri mahArAjane hAthe pratiSThA karyAnuM jaNAvyuM che. maNitazAstranI dvaSTie te divase barAbara ravivAra Ave che. 'abhayadevasUri mahArAje bhagavAnanA DAbe hAthe adhiSThAyaka zAsanadevatAnI sthApanA karyAnI' je vAta padmAvatIdevIe jaNAvI che te paNa saMgata thAya che. atyAre jyAM zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAna birAje che te ja maMdiramAM eka bIjuM paNa nAnuM bhoMyarU che. temAM eka oTalA jevI UMcI beThaka che tenA upara bhagavAna pahelAM virAjamAna hatA ema mAnavAmAM Ave che. A beThakanI barAbara DAbA hAthe ja adhiSThAyaka devanI sthApanA che ke je mANibhadra nAmathI oLakhAya che. AnA upara atyAre siMdUra caDeluM che eTale mUlasthAne bhagavAna virAjamAna hatA tyAre DAbA hAthe ja adhiSThAyaka devanI sthApanA hatI te vakhate bhagavAna pazcimAbhimukha haze. A beThaka upara paNa mANibhadra nAme oLakhAtA adhiSThAyaka devanI bIjI sthApanA che ke je bhagavAnane tyAMthI pheravyA pachI karavAmAM AvI haze. atyAre navA sthAne bhagavAna pUrvAbhimukha che. mUla maMdira nAnuM hovAthI devanI sUcanAthI bhAvavijayajIe upadeza karI zrAvako pAse navuM maMdira baMdhAvyAnI vAta paNa barAbara che, kAraNa ke jyAM pahelAM pratimA virAjamAna hatI ane jeno upara ullekha karavAmAM Avyo che te bhoMyarU (mANibhadrajIvALuM) eTaluM badhuM nAnuM che ke muzkelIthI temAM daza mANaso UbhA rahI zake. A baMne nAnAM moTAM maMdira vastutaH eka ja maMdiranA be bhoMyarAM che ane eka bhoMyarAmAMthI ja bIjA bhoMyarAmAM jaI zakAya che. 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oooooooooooooooooooooooooooooooooooo zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthahw bhAvavijayajI gaNIe navA maMdiramAM bhagavAnanI pratiSThA karI tyAre bhagavAna eka AMgaLa addhara ja rahyA A vAta paNa barAbara che. atyAre bhagavAna eka AMgaLa jeTalA barAbara addhara che ja. bhAvavijayajI gaNie pUrvAbhimukha bhagavAnanI sthApanA karI e paNa barAbara ja che. atyAre pUrvAbhimukha ja virAje che. bhAvavijayajI gaNie temanA gurU vijayadevasUrinA je pagalAMnI sthApanA karI hatI te pagalAM mANibhadrajIvALA bhoMyarAmAM atyAre paNa vidyamAna che ja. - zrI bhAvavijayajI gaNine jemanI upAsanA-stuti-bhakti karatAM cAlI gayelI AMkho paNa prApta thaI te zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnano apUrva ane adbhUta mahimA Aje paNa eTalo ja tejasvI ane jAgato che. A rIte anekAneka vAto maLI rahetI hovAthI zrI bhAvavijayajI gaNie raceluM stotra zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA ItihAsamAM atyaMta mahattvanuM sthAna dharAve che. | zrIbhAvavijayajIgaNie gujarAtI bhASAmAM paNa 50 kaDInuM eka zrI aMtarikSa pArzvanAthastotra' racyuM che. AmAM bhagavAnanI stuti ane mahimAnuM varNana che. aitihAsika dRSTie viziSTa kaMI noMdhavA jevuM nathI. tIrthamAlA A pachI zrIzivavijayajInA ziSya muni zrI zIlavijayajIe saM. 1746 mAM racelI tIrthamALAnuM sthAna Ave che. A munirAje pUrva, pazcima, uttara tathA dakSiNa ema cAre dizAomAM khUba khUba dUra sudhI vihAra karIne tIrthamALA banAvI che. saM. 1721 thI 1738 sudhI dakSiNa dezamAM vicArIne tIrthayAtrA karyAnuM teoe lakhyuM che. teo narmadA nadI oLaMgIne dakSiNa dezamAM AvIne mAMdhAtA, khaMDavA, burAnapura (khAnadeza) tathA malakApura thaIne devaLaghATa caDIne varADamAM dAkhala thayA hatA ane aMtarikSajInI yAtrA karI hatI. tIrthamALAnI trIjI DhALanI 14 mIthI 19 mI sudhInI 6 kaDIomAM temaNe aMtarikSajIno bahu saMkSipta Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwholahhhhhhhhhe. itihAsa varNavyo che temAM rAvaNanA banevI kharadUSaNanuM ane elagarAyanuM nAma che temaja pahelAM pratimA nIcethI ghoDesvAra jato hato paNa atyAre dorA jeTaluM aMtara che ema jaNAvyuM che. bIjuM kaI viziSTa nathI. A pachI lalitacaMdajInA ziSya vinayarAje saM. 1738 mAM raceluM eka aMtarikSajInuM stavana che temAM paNa kharadUSaNa ane elicapuranA elicarAjAnuM saMkSipta kathAnaka ja che. aitihAsika dRSTayA viziSTa kaMI nathI. zrI jinacaMdrasUrikRta stavana A pachI siddhapura (gujarAta) thI saMgha laine AvelA zrI jinacaMdrasUrIzvarajIe saM. 1855 nAM phAgaNa vada 12 ne divase banAveluM 9 kaDInuM gujarAtI stavana maLe che. temAM aMtarikSajInuM saMkSipta kathAnaka che. viziSTa kaMI nathI. aMtarikSa bhagavAnano mAtra nAmollekha to ghaNAye ApaNA prAcIna-arvAcIna lakhANomAM che ke je pachI ApavAmAM Avaze. prAcIna jainetara sAhityamAM maLato ullekha A to jaina sAhityamAM maLatA ullekhonI vAta thai, paraMtu ghaNA ja AnaMdanI vAta che ke jenetara sAhityamAM paNa AjathI lagabhaga 640 varSa pahelAno zrIpuranA aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM ullekha maLI Ave che. mahArASTra ane varADa(vidarbha) mAM mahAnubhAva paMtha nAmano eka hiMdu saMpradAya cAle che. A saMpradAyanuM prAyaH tamAma sAhitya prAcIna marAThI bhASAmAM ja racAyeluM che. prAcIna gujarAtI bhASAnA sAhityano khajAno jema gujarAtanA jenI pAse ja che tema prAcIna marAThI sAhityano khajAno mahAnubhAvapaMthamAM ja che vikramanI caudamI sadImAM thayelA A saMpradAyanA dharma gurUono eka saMvAda [yavatamAla(varADa) nI "sarasvatIprakAzana" nAmanI saMsthA taraphathI IsvIsana 1939mAM prakAzita thayelA mahAnubhAvapaMthanA smRtina nAmanA graMthamAM vRddhAvAra nAmanA vibhAgamAM 16 mI kaMDIkA (peregrApha) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha, mAM chapAyelo che. temAM nIce mujaba ullekha che. kavIzvarAM haragarva bhaTA ugdrahaNikeM kavIzvarI AnobAsa haragarva te vidvAMsa. eka mhaNati rAkSasabhuvanice eku disa te kavisvarAsi bheTale thori ughAni kelI, pari bodhubheda avabheda naryoca te vArANasi jAta hoteM haragavIMdamhaNitaleM-AtAMci yeveLe carcA asoM devo. maga mAgute tumace darzana gheuni kavIsvarabAsI mhaNitaleM-'ho kAM jAla tari pArisanAthAceyA zrIpurAvaruni jA tetha Amuce gurubhAu AnobA asati, tayAMsi bheTAve maga sAmore jAveM' tevheLi te zrIpurAsi Ale. AnobAsI meMTa jAlI. / / 16 / / (mRtistha4. vRddhAvArapR. 26) kavIzvara ane haragarva bhaTanA vAdavivAdamAM kavIzvare AnobAne prakAzita karyA. haragarva vidvAna hatA keTalAka kahe che ke te rAkSasabhavananA vatanI hatA. eka divasa te kavIzvarane maLyA. thoDI carcA thaI, paraMtu (kavIzvara vyAsanI) vAta (haragarvanA) gaLe na utarI. te (haragarva) vArANasI-kAzI jatA hatA. haragarve kahyuM ke atyAre atyAranI carcA karavA do. kAzIthI AvIne pachI tamane maLIza." kavIzvara vyAse kahyuM ke- ThIka. paNa jAo to pArasanAthanA zrIpura upara thaine jajo. tyAM amArA gurUbhAi AnobA che temane maLajo ane pachI AgaLa jajo." pachI te (haragarva paMDita) zrIpura (zirapura) AvyA. AnobAne maLyA." A pachI vRddhAcAranA 16 mA peregrAphanA bAkInA bhAgamAM AnobA ane haragarva paMDitano vAda thayAnuM, AnobAnI yuktio haragarvane gaLe utaryAnuM, kAzI javAnuM baMdha rAkhIne haragarva ane AnobA ASTImAM kavIzvara vyAsa pAse gayAnuM temaja tyAM jaine haragarve AnobAno ziSya thayAnuM varNana che mahAnubhAva paMthanA sAhityamAM maLatA bIjA aneka ullekho uparathI siddha thAya che ke AnobA ane haragarva (urpha hayagrIva, hiraNyagarbha, harabA,) vikramanI caudamI sadImAM vidyamAna hatA ane haragarva bhaTe vikrama saM. 1366 mAM AnobA (urphe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bazrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha gopALapaMDita) nuM ziSyapaNuM svIkAryuM hatuM eTale upara jaNAvelo vArtAlApano prasaMga vi. saM. 1366 mAM banyo hato. jainetara sAhityamAM A prAcIna ullekhanuM mahattva e dRSTie che keA tIrthanI ane A mUrtinA prabhAvanI prasiddhi mAtra jainomAM ja nahIM paNa jainetaromAM paNa seMkaDo varSo pahelAM prasarelI hatI. zirapurathI seMkaDo mAIla dUra vasatA jainetaromAM paNa A gAma pArzvanAthanA zirapura' tarIke oLakhAtuM haze tyAre A mUrtino camatkAra tathA prabhAva keTalo badho vikhyAta haze enI kalpanA svayaM ja karI levA jevI che. eka nAnuM taNakhaluM paNa addhara rahI zakatuM nathI, tyAre phaNA sudhI 42 IMca UMcI mUrti bIlakula addhara rahe e bhalabhalAne paNa navAi upajAve emAM zuM Azcarya che ? ardha padmAsanAvastha mUrti A pustakanA prathama bhAgamAM chapAyelA zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA phoTAmAM vAcakoe joyuMja haze ke A mUrti ardha padmAsanAvastha che DAbA paga upara jamaNo paga che. AvI ardha padmAsanAvastha mUrti DabhoImAM zrI loDhaNa pArzvanAtha bhagavAnanI tathA bhAMdaka (jillA-cAMdA, tAlukA-varorA, madhyapradeza) tIrthamAM virAjamAna pArzvanAtha bhagavAnanI (UMcAI mastaka sudhI 50 iMca, phaNA sudhI 60 iMca) amArA jovAmA AvI che. kulyAka tIrthamAM paNa ardha padmAsanAvastha mUrtio virAje che. vALunI pratimA eka vAta dhyAnamAM rahe ke A pratimA vALunI kiMvA chANa-vALunI banAvelI che, e vAta ApaNI paraMparAthI to cAlI Ave che ja. ane tethI zvetAMbaro avAranavAra lepa paNa karAve che. paraMtu A tIrthanA vahIvaTa ane mAlikInA digaMbara-zvetAMbara vacce cAlelA jhaghaDA vakhate digaMbaroe korTamAM e jAtanI rajuAta karI hatI ke A mUrti pASANanI ja che. tyAre AkolA korTamAM kesano cukAdo ApanAra eDizanala jaja 38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwwwwwwwwhomaa%AA%%AA% zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaA% zrI Ara. vI. parAMjapee (tArIkha 18-3-1917) aMtarIkSajI jaIne jAte tapAsa karI hatI. temaNe paNa tyAM lepa ukhaDI gayo hato te bhAga upara hAtha temaja nakha pheravatAM retI kharavAthI A mUrti retI mizrita vastunI banelI che evoja abhiprAya Apyo che. Inspection note by the Additional District Judge "After carefully examining the body on the parts thus scraped to ascertain the kind of material out of which the idol was made originally, I came to the conclusion that this idol could not have been originally made of stone, but of some sand-mixed material. For this inquiry, I repeatedly moved my hand and even scraped the surface at those places with my nails and my opinion was confirmed. Thus the necessity of plaster for this idol is obvious." 27-3-1938 R. V. Paranjpe, Additional District Judge, Akola [R.PPC.I. pAnuM 241]. " (A mUrti kaI vastumAMthI banAvavAmAM AvI che e jANI levA mATe meM mUrtinA aMga upara kALajIpUrvaka hAtha pheravI jyAM mUrtine kharaDI kADhavAmAM AvI hatI tyAM nakhathI paNa khotarI joyuM tethI mArI khAtrI thaI che ke, A mUrti pattharamAMthI ghaDAelI nathI. paNa retImAM bIjo koI padArtha meLavIne banAvavAmAM AvI che. e cokkasa TharAvavA mATe meM nakhavaDe vAraMvAra mUrti upara ghasI joyuM hatuM. A mUrti upara lepa karavAnI khAsa jarUra che evI mArI khAtrI thaI che.) uparanA aneka ullekhothI siddha thAya che ke A tIrthamAM seMkaDo varSothI zvetAMbara munionuM yAtrArthe Agamana cAlu ja che temaja zrAvakonuM paNa Agamana cAlu ja che. chellA bhAvavijayajI gaNinA stotrathI paNa bIlakula spaSTa che ke-A maMdira zvetAMbaroe ja baMdhAvyuM che, temaja pratiSThA Adi paNa zvetAMbaronA hAthe ja thayuM che. zvetAMbaronI mAlikI sivAya A vAta kadApi na ja banI zake. AkolA korTanA nyAyAdhIza R. V. Paranjpe e bIjA aneka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha wwwwwwwwwwwwwwww purAvA sAthe zAstrIya pramANone paNa dhyAnamAM laIne jajamenTamAM A mUrtine zvetAMbarI ja TharAvI che. juo Thus all this printed matter which originated from the Shwetambar writers show that the idol was a Shwetambar one and not Digambar. A tIrthamAM pUjA vagere karavA mATe jUnA vakhatamAM ApaNA lokoe zivapuragAmamAM vasatA marAThAone pUjArI tarIke rAkhyA hatA ke je polakarone nAme oLakhAya che. maMdiramAM jUnA vakhatathI peDhI paNa rahetI hatI ane copaDA tathA AMgI, cakSu, TIkA vagere AbhUSaNo paNa rahetAM hatAM. vi. saM. 1845 thI mAMDIne te pachInA kALanA hisAbI copaDAo paNa maLe che. tyAM zivapura-gAmamAM ApaNI vastI na hovAne lIdhe najIkamAM ja varADamAM rahetA tathA khAnadezamAM rahetA zrAvako te te samaye avAranavAra ahIM AvatA jatA hatA ane dekharekha rAkhatA hatA. hisAba vagere tapAsI letA hatA. temAM bAlApura (varADa) nA zA. pAnAcaMda nathusA temanA putra zA. hoMzIlAla pAnAcaMda, zA. hozIlAla vallabhadAsa, temanA ciraMjIva zA. puMjAsA hauzIlAla tathA temanA ciraMjIva zA. kisanacaMda puMjAsA tathA khAnadezamAM amalaneranA zA. hIrAcaMda khemacaMda raghunAthadAsa, dhulIyAnA zA. sakhArAma dullabhadAsa tathA yevalAnA zA. lAlacaMda aMbAidAsa ane zA. kalyANacaMda lAlacaMda vagere zrAvako mukhyatayA te te samaye vahIvaTa saMbhALatA hatA. polakaronAM samayamAM paNa upara maMdiranA cokamAM virAjamAna dhvajadaMDa ke je cAMdInA patarAMthI maDhelo che tenA upara paNa zvetAMbaranuM nAma kotareluM che te dhyAna kheMcanArUM che saMsthAna zirapura aMtarikSa mahArAja bApusA nAgosA sAvajI sAkaLe osavAla siMtabarI haste padyA bAI, dukAna kalamanUrI, sana 1289 mitI caitra zuddha 10 kalamajUrI gAma aMtarikSajIthI dakSiNe lagabhaga 50 mAIla dUra nijAma rAjyamAM AveluM che. atyAre tyAM zvetAMbaronI vastI paNa che ja. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthahe viMgolIthI 20 mAIla pUrvadizAmAM che. nijAmanA muslima rAjyamAM phasalI sana cAlato hovAthI sana 1289 eTale vikrama saMvata 1935 samajavAno che. paraMtu jemane pUjArI tarIke nImavAmAM AvyA hatA. ane briTiza sarakAre varADano kabajo lIdho te pahelAM haidrAbAdanA muslima rAjyakartA nijAmanAM rAjyakALamAM cArebAju aMdhAdhuMdhInA vakhatamAM tIrthanuM rakSaNa karatA hatA te marAThA polakaro ja pAchaLathI tIrthane dabAvI beThA hatA. gAmamAM digaMbara zrAvakonAM pacAsa-poNoso ghara che, paNa temano to tyAM kaMI adhikAra ja na hato. mAtra darzana vagere mATe AvatA hatA. zvetAMbarono ja vahIvaTa hato, paNa te dUra vasatA hovAthI ane javA AvavAnA sAdhano jUnA jamAnAmAM bahu maryAdita hovAthI polakaro dhIme dhIme uddhata thaI gayA hatA, koIne dAda detA na hatA, ane tIrtha potAnI ja mAlikInuM hoya tema mAnI laIne vartatA hatA. AthI temanA hAthamAMthI tIrtha choDAvavA mATe zvetAMbaroe digaMbarono sahakAra sAdhIne vAsinI korTamAM polakaro sAme phojadArI kesa dAkhala karyo. vi. saM. 1959 (IsvIsana 10-9-1893) mAM teno cukAdo Avyo ane tIrtha jainonA tAbAmAM AvyuM. A badhA kAryamAM AgevAnIbharyo bhAga zvetAmbaroe bhajavyo che. AkolA korTanA nyAyAdhIze paNa aneka purAvAothI siddha karIne, "zvetAMbaro ja vahIvaTa karatAM hatAM, digaMbarono kazo adhikAra na hato" evoja abhiprAya cukAdA (jajamenTa) mAM Apyo che. juo The whole evidence therefore clearly proves that the Shwetambaris managed the affairs of the Sansthan (saMsthAna=peDhI) practically all alone till Samvat 1956 (saMvata 8848) as alleged by them uninterruptedly and that before that period the Digambaris have hardly any hand in the management [R. P. P. C.I. pAnuM 276] polakaro sAthe chevaTe e jAtanuM samAdhAna karavAmAM AvyuM ke temanA taraphathI cAra mANaso maMdiramAM jhAjhuMDa, saphAI pANI lAvavuM vagere kAma kare Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha inoxwoAnmohannnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnbe ane badalAmAM ApaNA taraphathI temane 261 rUpIA prativarSa ApavAmAM Ave. bhagavAna pAse je kaMI phaLa-naivedya-akSata dharavAmAM Ave te paNa temane maLe tema ja bhagavAna pAse 1 thI 10 rUpIA sudhI mUkavAmAM Ave te paNa temane polakarone) ja maLe. 10 rUpIAthI vadhAre mUkavAmAM Ave te peDhImAM jamA thAya. AthI pratyeka yAtrALuoe bhagavAnanI pAse nANuM na dharatAM peDhImAM bharAvavuM e ja IcchanIya che e vAtano khyAla rAkhavo. zvetAMbara ane digaMbaroe saMyukta thaIne tIrtha ne polakaronA tAbAmAMthI choDAvyuM, pachI digaMbaronI pUjAvidhi bahu judI hovAne lIdhe paraspara gharSaNa-athaDAmaNa na thAya te mATe baMne pakSanA lagabhaga hajAreka jenonI eka mITiMga vi. saM. 1861 (IsvIsana 1905) mAM zirapura maLI tyAM zvetAMbaroe digaMbarone saMtoSavA mATe temanI sAthe maLIne baMne pakSanA lokone niyata samaye vArA pramANe potapotAnI vidhi pramANe pUjA karavAno niyama darzAvatuM pR. 45 upara Apela che te paddhati mujaba TAImaTebala taiyAra karyuM. uparAMta evo paNa niyama ghaDavAmAM Avyo ke zvetAMbaronA paryuSaNaparvanA divasomAM zrAvaNa vada 10 thI bhAdaravA suda 4 sudhI digaMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI traNa kalAka ja pUjA karavI. bAkInA 21 kalAka zvetAMbara ja kare. te ja pramANe digaMbaronA dazalakSaNI (paryuSaNa) parvanA bhAdaravA suda 5 thI anaMta caturdazI-bhAdaravA suda 14 sudhInA 10 divasomAM zvetAMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI ja pUjA karavI ane bAkInA 21 kalAka digaMbaroe karavI. koipaNa pakSanA lokone game tyAre darzana karavA javAnI chUTa che. tyAra pachI bIje varSe saM. 1962 mAM kAraMjAmAM baMne pakSanI mITiMga maLI ane temAM evo sudhAro karavAmAM Avyo ke Aso vada 14 nA divase zvetAMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI ja pUjA karavI. bAkInA 21 kalAka digaMbaravidhi pramANe tema ja Aso vada amAvAsyAne divase savAramAM 6 thI 9 digaMbara vidhi pramANe ane bAkInA 21 kalAka zvetAMbara vidhi pramANe pUjA vagere karavuM. A TAImaTebala atyAre paNa te ja pramANe cAlu che.- Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000 zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha alsii. |STha chaM STha = i STha = ( (STha pyuM (STha ple chuM = STha = STha chaM = pyuM STha 4 pyuM zuM chaM = pyuM je zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthamAM zvetAMbara tathA digaMbarone pUjAno niyama samaya darzAvatuM TAIma Tebala divasa | savAre 9 thI 12 1 2 thI 3 3 thI 6 rAtre 8 thI 10 10 thI 12 1 2 thI 2 thI 4 4 thI 6 6 thI 8 6 thI 8 zvetAMbara digaMbara zvetAMbara digaMbara | somavAra | zvetAMbara maMgalavAra |digaMbara budhavA2zuda zvetAMbara budhavAra vada digaMbara zukravAra zanivAra ravivAra = STha STha STha 4 pyuM chuM huM chuM je chaM = (STha 8 huM chuM pyuM = (pyuM khuM zuM chaM = (STha = STha 8 guruvAra ja 4 3 A ja A che Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ovzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaahmahamanamamanamamanamamanade paraMtu digaMbarabhAione ATalAthI paNa saMtoSa na thayo. zvetAMbarono badho ja adhikAra paDAvI levAnI temanI manovRtti thaI ane temaNe paDadA pAchaLa cAlabAjI zarU karI. jyAre jyAre aMtarikSa bhagavAnano lepa ghasAI jAya tyAre zvetAMbaro pharIthI lepa karAvatA hatA. pUrvanA lepa pramANe ja temaNe saM. 1964mAM lepa karAvyo ane temAM kaTisUtra (kaMdorA) ane kacchoTanI AkRti paNa pahelAMnI jema karAvI hatI. digaMbaroe gupta rIte AvIne kaTisUtra, kacchoTa vagere bhAgone loDhAnA ojArothI chedI nAkhyA khodI nAkhyA. A bhayaMkara banAva saMvata 1964 nA mahA sudI 12 ne divase (IsvI sana 12-21908) banyo. zvetAMbaronI lAgaNIne bhayaMkara AghAta pahoMcyo. zvetAMbara mata pramANe cakSu, TIkA tathA AbhUSaNa caDAvavAmAM ane navAMgI pUjana karavAmAM paNa digaMbaro taraphathI avarodho nAMkhavAmAM AvyA. samAdhAnano mArga ja na rahyo. AthI chevaTe kaMTALIne zvetAMbaroe AkolA korTamAM IsvIsana 1910 nA phebruArInI 10 mI tArIkhe divAnI kesa dAkhala karyo A kesa chevaTe TheTha prIvI kAunsIla sudhI pahoMcyo. ane tyAMthI sane 1929 mAM cUkAdo Avyo tyAM sudhI cAlyo. A pachI A ja varase pUjyapAda svargastha zrI 1008 sAgarajI mahArAja muMbaithI aMtarikSajIno saMgha laine AvyA hatA te vakhate paNa ghaNuM tophAna thayuM hatu. A badhA banAvothI zvetAMbarone ghaNo AghAta pahoMcyo. chevaTe thAkIne temaNe isvIsana 1910 nA phebruArInI 11 mI tArIkhe AkolA jIllAnI korTamAM divAnI kesa dAkhala karyo. zvetAMbaro taraphathI zA. hozIlAla pAnAcaMda (bAlApura) zA kalyANacaMda lAlacaMda (yevalA) vigere pAMca jaNa hatA. virUddhamAM honAsA rAmAsA vigere 22 jaNa sAme kesa mAMDavAmAM Avyo hato. zvetAMbaro taraphathI dhArmika lAgaNI duHkhavavA badala, lepane nukazAna karavA badala temaja peDhInI Avakane hAni pahoMcADavA vigere badala rU. 15425 no dAvo digaMbaro sAme karavAmAM Avyo hato ane zrI aMtarikSajInI pratimA zvetAMbara AmnAya pramANe ja che, pratimAjInI pUjA karavAno Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Awwwwhinnamanandshahhhhhhhhh. zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaht zvetAMbarone abAdhita ane saMpUrNa adhikAra che, temaja kacchoTa ane kaTisUtravALo lepa karavAmAM ane cakSu-TIkA-mugaTa vagere AbhUSaNa caDAvavAmAM harakata karavAno digaMbarone koI adhikAra nathI e jAtanI korTa pAsethI mAgaNI karavAmAM AvI arthAt A tIrtha zvetAMbarI ja che e jAtanI jAherAta korTa pAsethI mAgavAmAM AvI. AnA samarthanamAM 600 jeTalAM vahIvaTI tathA zAstrIya vigere purAvA raju karavAmAM AvyA 1 thI 7 naMbaranA AropIo upara lepa khodI nAMkhavAno Aropa mUkavAmAM Avyo. ulaTa pakSe digaMbaro taraphathI badhA Aropono inkAra karavAmAM Avyo ane temaNe paNa evI ja mAgaNI karI ke-A tIrtha sarvathA digaMbaronuM ja che evI korTa jAherAta kare. isvI sana 1905 mAM TAImaTebala karIne digaMbarone pUjA vageremAM samAna adhikAra eka vakhata ApIne have tIrthano sarvAdhikAra (Absolute Right) mAgavAno zvetAMbarone adhikAra nathI. A jAtano temaNe esTopala (aTakAvavA) no kAyado paNa upasthita ryo. korTe banne pakSanA purAvA tathA nivedanone tapAsyAM ane pakSanI aneka vyaktionI jubAnI lIdhI. kamIzana nimAyAM. aMtarikSamAM jAte jaIne tapAsa paNa karavAmAM AvI. chevaTe sana 1918 nA mArcanI 27 mI tArIkhe AkolA korTanA vadhArAnA nyAyAdhIze (Additional District Judge) 40 pAnAno laMbANa cukAdo Apyo. temAM temaNe jaNAvyuM ke tIrtha ane mUrti zvetAMbarI ja che, paraMtu sana 1905 mAM zvetAMbaroe TAImaTebala karatI vakhate rAjIkhuzIthI digaMbarone paNa adhikAra Apyo hovAthI have zvetAMbarothI digaMbaronA adhikArano InkAra karI zakAya nahIM. lepanA saMbaMdhamAM nyAyAdhIze jaNAvyuM kepahelAM paNa jyAre jyAre lepa karavAmAM Avyo hato tyAre tyAre kaTisUtra ane kacchoTano dekhAva temAM karavAmAM Avato ja hato, ema aneka purAvAothI siddha thAya che. saMvata 1964 (IsvIsana 1908) nA lepa vakhate zvetAMbaroe temAM kaMI paNa umeryuM hoya ema huM kSaNavAra paNa mAnI zakato nathI. A jajamenTane anusaratuM hukamanAmuM paNa sana Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha 1918 nA eprIlanI bIjI tArIkhe ApavAmAM AvyuM temAM mukhya hakIkata nIce mujaba che.- 'baMne pakSanA lokoe saM. 1961 (sana 1905) mAM thayelA TAImaTebalane vaLagI rahevuM ane tenA niyamone pALavA. potAnA pakSamAM je kaMI nANAMnI Avaka thAya te alaga alaga ekaThI karavAno baMnene adhikAra che. (lepa khodI nAkhyAnI vAta sAcI hovA chatAM)kyA mANase lepa khodI nAkhyo che, e vAtane zvetAMbaro siddha karI zakyA na hovAthI nukasAnInA badalAnI temanI mAgaNI kADhI nAkhavAmAM Ave che. zvetAMbarone temanA samaya daramiyAna cakSu-TIkA-mugaTa-AMgI vagere rAkhavAno hakka che. te ja pramANe digaMbaro ne paNa temanA samayamAM cakSu, TIkA vagere sivAya temanI paddhati pramANe pUjA karavAno adhikAra che. zvetAMbaro mUrtino lepa karAve temAM tathA lepamAM kaMdorA-laMgoTa vigereno AkAra kADhe temAM digaMbaroe jarA paNa harakata nAkhavI nahIM, paraMtu zvetAMbaroe kaMdorA-kacchoTa vagerenAM cinha evAM AchAMpAtaLAM ka2vA ke jethI digaMbaronI lAgaNI duHkhAya nahIM mUrti ane maMdira mULamAM zvetAMbarI hovA chatAM atyAre zvetAMbaronI sarvAdhikAranI mAMgaNI nAmaMjUra karavAmAM Ave che.'' A cUkAdAthI zvetAMbaro ane digaMbaro baMne nArAja thayA. koine paNa sarvAdhikAra maLyo nahIM. zvetAMbarone vahIvaTa karavAno paNa saMpUrNa ane abAdhita adhikAra na maLyo. lepa karavAno ane lepamAM kacchoTa tathA kaMdorAnI AkRti kADhavAno adhikAra zvetAMbarone avazya maLyo, paNa korTano hukma eTalo badho aspaSTa hato ke kacchoTa ane kaMdorA vagereno AkAra keTalo moTo kADhavo eno spaSTa khulAso temAMthI maLato na hato. AthI madhyaprAMtanA jyuDIziala kamIznaranI nAgapuranI korTamAM sane 1918 nA julAInI 15 mI tArIkhe zvetAMbaroe apIla dAkhala karI. digaMbaro taraphathI paNa zvetAMbaro sAme apIla (Cross-appel) dAkhala karavAmAM AvI. A apIlano cUkAdo sane 1923 nA 46 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwritinhoonamnirithmaharm zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha okaTobaranI 1 lI tArIkhe Avyo. nyAyAdhIza pI. esa. koTavAla tathA epha. Dabalyu. e. prIDo (Prideaux) - baMnee maLIne ApelA 16 pAnAM jeTalA vistRta cukAdAnA aMtamAM badhA purAvAnI pheratapAsa karIne jaNAvyuM ke - "A kesamAM mukhya prazna saMpUrNa mAlIkIno nahIM paNa saMpUrNa vahIvaTano che, tethI zvetAMbarone vahIvaTano jo saMpUrNa adhikAra ApavAmAM Ave to temane saMtoSa thaze. lepamAM kaMdorA ane kacchoTa vagereno AkAra kevo kADhavo enI nizcita sUcanA ApavAnI amane jarUra jaNAtI nathI." maMdira ane mUrti to zvetAMbarI ja kabUla rAkhavAmAM AvyA. korTanuM hukamanAmuM nIce pramANe che. (1) "zvetAMbarone maMdira tathA mUrtinA vahIvaTano saMpUrNa adhikAra ApavAmAM Ave che. kaTisUtra - kacchoTa tathA lepa karavAno zvetAMbarone saMpUrNa adhikAra che. temanI paddhati pramANe cakSu-TIkA-mugaTa ane anya AbhUSaNo caDAvavAno paNa temane adhikAra che.' 0 (2) sana 1905 mAM thayelA TAIma-TebalanI goThavaNa pramANe digaMbarone paNa temanA samaya daramiyAna cakSu-TIkA-mugaTa athavA AbhuSaNothI rahita mUrtinI pUjA karavAno adhikAra che. mAtra temaNe kacchoTa, kaTisUtra tathA lepane na khaseDavAM ke te saMbaMdhamAM mAthuM mAravuM nahIM. A cUkAdAthI zvetAMbarone amuka prakArano saMtoSa thayo paNa digaMbaro ghaNA ja nArAja thayA tethI temaNe iMglAMDamAMnI prIvI kAunsIlamAM apIla karI. A apIlano cUkAdo sana 1928 nA julAInI 9 mI tArIkhe Avyo. prIvI kAunsIle nAgapura korTanA cUkAdAne ja mAnya rAkhyo ane digaMbaronI apIla kADhI nAkhI temaja nAgapuranI korTamAM zvetAMbarone je kharca lAgyo hato te kharca ane prIvI kAunsIlamAM kesa cAlyo te daramyAna IMglAMDamAM zvetAMbarone thayelo 689 pAunDa (lagabhaga daza hajAra rUpiyA) no kharca digaMbaroe zvetAMbarone Apavo e jAtano paNa prIvI kAunsIle hukta karyo. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha maanaswaminara y anwormjaja Their Lordships do this day agree humbly to report to your Majesty as their opinion that this appeal ought to be dismissed and the decree of the Court of the Judicial Commissioner of the Central Provinces dated the 1st day of October 1923 affirmed and that the petition for stay of execution ought to be dismissed. And in case Your Majesty should be pleased to approve of this report then Their Lordships do direct that their be paid by the Appellants to the Respondants their costs of this appeal incurred in The Court of the said Judicial Commissioner and the sum of L. 689-3, S.-o.d. for their costs their of incurred in England. [pravI utnano riporTa tA. 1-7-2221] atyAre A vyavasthA anusAra ja badho kArabhAra cAle che. zvetAMbarI saMpUrNa rIte vahIvaTano sarvAdhikAra bhogave che. maMdiramAM sudhArA-vadhArA je kaMi karavuM hoya te vinA DakhalagIrIe karI zake che. sana 1905 nuM TAima-Tebala mAtra kAyama rahyuM che ane te pramANe digaMbarabhAIone temanI vidhi pramANe temanA samayamAM pUjA-arcA karavAno adhikAra maLyo che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthanA vahIvaTa tathA mAlikI vigere upara adhikAranA saMbaMdhamAM zvetAMbaro tathA digaMbaro vacce ghaNA lAMbA samaya sudhI cAlelA kesano ane vivAdono ullekha vistArathI AvI gayo che. A kesa TheTha IMglAMDanI privI kAunsIla sudhI pahoMcyo hato. ane tyAMno cukAdo IsvIsana 1929 nA julAInI 9 mI tArIkhe Avyo hato, e paNa jaNAvAI gayuM che. prIvI kAunsIlano e cukAdo iMglIza bhASAmAM ja akSarazaH nIce mujaba ApavAmAM Ave che. eno bhAvArtha pahelA AvI gayo hovAthI gujarAtI anuvAda nathI karyo pivI kAunsIlanA cUkAdAnI mULa kopI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... ziara vizioni deim Privy Council Appeal No 69 of 1927 Honasa Ramasa Lad Dhakad and Others.... Appellants Vs Kalyanchand Lalchand Patni Gujrathi and Others.... Respondents. From - The Court of the Judicial Commissioner of the Central Provinces. Judgement of the Lords of the Judicial Committee of the Privy Council, Delivered The 9th July, 1929 Present at the Hearing. Lord Blanesburgh. Lord Tomlin. Sir Lancelot Sanderson. (Delivered by Lord Blanesburgh.) At Shirpur, in the District of Akola, there has stood for five hundred years and it may be for much longer, the Jain Temple of Antariksha Parasnath. The Jains are roughly ranged into two main divisions the Digambaris, represented in this suit by the appellants, and the Swetambaris, represented by the respondents. One of the essential religious differences between the two is that Digambari idols are worshipped in a state of complete nudity, while the idols of the Swetambaris are revered draped and decorated with Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ all viala viziale del mattitaitoist jewellery and ornaments. This deep-seated doctrinal or liturgical difference between these influential sections of the Jain community lies at the root of the dispute which has ripened into this portentous litigation. ' In the temple at Shirpur there is an ancient idol, "Shri Antariksha Parasnath Maharaj," believed by the Swetambaris to be self-existent. The deity is held in deep veneration by them, also by the Digambaris. It has apparently been a subject of controversy time out of mind whether it is a Swetambari or a Digambari idol, and whether as originally existent is was covered at the waist by a tie or band carved out of the stone or sand of which it is composed -as the Swetambaris assert-or whether, it being apparently agreed that the private parts are not visible to the worshipper, this resulted not from any tie or band or other physical covering but from the actual posture of the idol itself, as is the contention of the Digambaris. The Swetambaris had been used from time to time to plaster the idol's body as a result of which that which was alleged by them to be a selfexistent waist band had in the Digambari view been produced and the immediate occasion of the suit was that on the 13th February, 1908, the defendants 1 to 7, with other Digambaris acting in the interest of the sect, chiseled, as the plaintiffs alleged, by means of iron instruments, the alleged self-existent tie and waist-band from the body of the idol and removed the plaster and erased the lines on its hands and ears; outraging thereby the religious feelings of the Swetambaris, For all this the plaintiffs claimed Rs. 15,003 as damages. But the scope of the suit was not limited to that claim- It became the medium for vindicating Swetambari pretensions ranging for beyond its immediate occasion. By their plaint the plaintiffs asserted that the property in and right of management of the entire temple was and always Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ intern s viaza vizatiei dem had been exclusively in the Swetambaris. On that footing thay claimed substantive relief against the defendants as representing the Digambaris. And the defendants were not slow to take up the challenge so thrown down. for although from time to time objecting to the regularity of the suit during its progress in India, they joined, without regret apparently in this prolonged conflict, which, after nearly 23 years of litigation in India, has at length been brought before His Majesty in Council for final adjudication. The Swetambari case as put forward by them can be shortly stated. Both the Temple of Shri Antariksha Parasnath at Sirpur and that idol therein belong to their sect of the Jain community. It had been the uninterrupted privilage of the sect from time immemorial to worship the idol with the prt showing the male organ covered up by a waist-tie and band and jewels and pastings on the body. The Swetambaris alone had uninterruptedly managed the affairs of the temple and of this idol, the Degambaris having no part or lot therein, until 1905, when, with due consideration, as it is put. for the desire of the Digambaris to worship the sacred deity in their own way, some members of the Swetambari sect disinterestedly effected arrangement whereby the Digambaris were permitted to worship the idol at specified times without ornaments and under certain rules which safeguarded the religious beliefs and the customs of the Swetambaris. But after two year's cooperation the Swetambari followers had become convinced that the continuance of the association with the Digambaris was detrimental to the religious sentiments. rights and management of the Swetambaris, and on the 13th February 1908, matters came to a head, when the idol was mutilated by defendants 1-7 in the manner already referred to. Since then the defendants had been obstructing the Swetambaris in wwwwwwwwwww Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ all ziara viratie de inter placing upon the deity its accustomed ornaments and in restoring it to its self-existent form. And the plaintiffs claimed damages: injunctions restraining the defendants and other Digambari followers from raising any obstacle to the managements of the Samsthan by the Swetambaris or thy restoration of the image to its original form by them. Declarations were asked for, framed so as to obtain a decision from the Court that the Swetambari management of the temple and idol was absolute and uncontrolled; that no worship of the diety except in its self-existent condition and covered as required by the religious principles of the Swetambaris should take place, and injunctions were sought to make these declarations effective at the instance of the Swetambari. The answering case of the Digambaris may not inadequately be described as a complete repudiation of the claims of the Swetambaris, with the counter assertion, by themselves, of rights over the temples and the idol as extensive and as absolute as those put forward by the Swetambaris, Their case is to be found in the written statement of defendant No. 8 which was adopted as their own by the other defendants. In the course of that statement the charges of the plaintiffs with reference to the alleged mutilations of the idol by defendants are repudiated, and the views of the Digambaris with reference to the original from of the idol are put forward. With reference to these charges it may at once be stated that the plaintiffs'- allegations as to the defendants' responsibility were not established at the trial, and their claim for damages, which was resisted by the defendants on technical as well on substantian grounds, has failed and is no longer persisted in. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... . .. sl zidka uirlolle del For the rest, the case presented by the written statement referred to was that the temple in question originally and absolutely belonged to the Digambari Jains, the Digambaris at Shirpur doing all the management, with the help and advice of other followers at Khamgaon and Karanja. The association between the two sects referred to in the plaint was stated to have been brought about by an invitation from the Digambrias to some respectable gentlemen from among the Swetambaris to join in a committee of management under an arrangement which continued until 1908, when the Treasurer and Vice President of the committee, both Swetambaris, with a view of with holding the wealth of this Digambari temple, had kept back the accounts which, when called upon, they had agreed to present; in consequence of which conduct, as appears te be implied in the written statement, their instance. In confirmation of the assertion that the temple and idol were Digambari, it was pointed out in the statement that the Deity in question was Digambari in its position, having been installed by a Jain Digambari King in a temple of Digambari style and construction and that, itself a principal Idol, it was surrounded by Digambari idols worshiped only by Digambaris. The Swetambari had never worshiped this diety with the chaksu and tika and ornaments, and they had never been permitted by the Digambari so to do. No conflict could be more complete and eleborate. Each of the two sects asserted an exclusive property in the temple and idol, with a right of management entirely uncontrolled Joint control imposed by the one sect upon the other was a suggestion foreign to the cases of both. It was the common position as pleaded that the period of association, so vaguely referred to by both contestants, in no way wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww 43 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bazrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha impinged upon the absolute and exclusive rights claimed by each of them. The association as put forward on both sides was no more than a temporary arrangement that could at any time be brought to an end by those who by invitation had brought it into being. The vital importance of these identical pretensions will emerge in the sequel. The cases so put forward were litigated at great length and over many years first in the court of the Additional District Judge of Akola, and on appeal before the learned Judicial Commissioner of the Central Provinces. At the trial many witnesses were called on both sides and many exhibits produced; 600 of these were put in on the plaintiffs' side alone. In the result, on the cases so made, the findings of both courts are concurrent and are expressed in judgements of great elaboration and meticulous care. Broadly, the findings are in favor of the Swetambaris. These had all along been in actual management of the temple and idol; their title and right of management had been exclusive, and they had been worshiping the image with jewels, ornaments and paintings, the male organ of the diety being covered with the waist-tie and band for a period, which could not be definitely ascertained, but at any rate from 1847-48. The Digambaris had also been allowed to worship in their own way in the temple; but the witnesses of the winership of the Digambaris on the point of the ownership of the temple and its management were not believed. As the result. however of the evidence taken, the period of association, guardedly dealt with by both disputants, assumed a significance more decisive than either of them had been prepared to acknowledge. It was disclosed that at the commencement of the present century, the management of the temple, although nominally in the hands of 54 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a s viakat uirolle dem the Swetambaris, had been in fact usurped by the servants of the temple known as Polkars, who for many years had exercised independent control and had become "perfect masters of the situation" as the learned Trial Judge expressed it. They set their employers at defiance and to consolidate their own position, tried to play of the Digambaris against the Swetambaris. They also maltreated and plundered the pilgrims. The two sects united to face a common enemy. and in order to deprive the Polkars of the powers they had usurped, the Digambaris, at the instance of the Swetambaris, agreed to cooperate, with the result that in May 1901 a joint committee of equal numbers of Swetambaris and Digambaris was formed to undertake the management of all affairs, the prime mover in the arrangement on behalf of the Swetambaris having apparently been Kalyanchand Lalchand one of the present respondents. This committee, acting on behalf of both sects, joined in instituting criminal proceedings against the Polkars, who, as a result, were reduced to the position of servants, of both. It was clearly the view of the learned Trial Judge, not dissented from on appeal, that but for the aid of the Digambaris then rendered, and but for the monetary assistance then * provided by them, the temple and all control over it would have been lost to both sects. This made all the more significant the proceedings at a general meeting of the Jains in 1905, at which, the Joint Committee still being in management, there was framed a scheme whereby the worship of the idol was to be performed by both sects in turns according to a regular timetable, which allocated precisely the same length of time for worship to each sect. The result, an held by both Courts, was that for the further period between the ejectment of the Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha Polkars and the quarrel over the plastering of the idol in 1908, the two sects managed the temple through their committee, and worship was carried on by each sect in accordance with its own ceremonies and observances as prescribed by the time-table propounded in 1905. And in the view of the learned Trial Judge, those arrangements set at rest all disputes as to worship and as to the management of the Samsthan so far as the peculiarities of their worship and devotion went and they practically set a seal upon the recognized privileges af each party. giving effect, therefore, to a plea of estoppel set up by the defendants he held that the plaintiff Swetambaris could no longer deny the right of the Digambaris to the joint management of the temple and to the worship of the idol in their own way as both of these matters were in the year 1905. The learned judge's decree is dated the 27th March, 1918. Naturally no declaration that the Swetambaris are entitled to any exclusive right of management is made, while the claims of the Swetambaris to exclusive privileges of worship are disallowed. These parties are to adhere to the timetable of 1905 and to obey the time regulation and procedure of worship in their own tie as settled then. The collections of money and offerings are to be made by the two sects as hitherto from the time of the separation of their gates and cash. The Swetambaris are to be entitled to worship the image with the ornaments chaksu, tika and the like, according to their forms of worship, but only in their own time; no injunction is to restrain the Digambaris from insisting upon their right to worship the image without ornaments, and in their own way and in their own time according to the timetable. Each party is therefore directed strictly to adhere to the timetable and the time limit imposed therein. 56 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ......... . ............... sh videat uirballei dem Finally, an injunction is granted against the Defendants and all other Digambaris restraining them from interfering with the Swetambaris in the plastering of the idol so as to show the configuration on it of a waistband waist - tie and certain marks on the ears and palms, but the order directs that "these marks shall not be so bold and prominent so as to be offensive in any way, and they shall be shown with a light touch of plaster and as faintly as possible." Both parties were dissatisfied, and the surviving plaintiff Swetambaris by notice of appeal and the defendant digambaris by cross objections to the decree, set up again before the court of the Judicial Commissioner. Central provinces their respective cases as originally pleaded. Before that court, however, as stated in its judgment, the Swetambari appellants no longer contested the right of the Digambaris, as declared by the decree of the Trial judge to worship in their own way and in their own time, according to the time-table, to which must be added the statement of their Counsel before the Board that they now make no claim to the collections of money and offerings made by worshipers during the periods of worship assigned to the Digambaris. The cross-objections of the Digambaris having failed to impress the court, the issue there, at the end of the day, resolved itself into the question whether the Subordinate judge was wrong in refusing to grant to the Swetambaris a declaration of their exclusive right of management. Counsel for the Digambaris finally contending only for the retantion of the joint management as decreed by the Subordinate judge. In the result the Appellate Court declared and held that the Swetambaris were, on the facts found, entitled to the exclusive management of the Temple, and that the plea of estoppel set up by the written statement had no reference to that position. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha The conclusions of the Court are embodied in its decree of the 1st October, 1923. It is from that decree that the present appeal is brought. On full consideration of the whole case their Lordships have reached the conclusion that the decree is right. The plea of estoppel contained in the written statement is perfectly general in its terms, and the defendants, when asked, refused to give any particulars of its meaning. In the absence of such particulars it seems to their Lordships impossible for the appellants to contend with success that it was thereby intended to set up against the plaintiffs' claim to exclusive management an estoppel which would at once be fatal to the same claim then being substantively put forward by themselves. But the question is not only one of form or of pleading. It is also one of substance. The appellants' case forcibly presented to the Board was that the facts found by the learned Trial Judge imported an agreement between the two sects as definite and permanent in the matter of joint management. as the time table in the matter of worship was now admitted to be. No such agreement however, is pleaded even in the alternative. No issue with regard to it was directed. No such issue could have been directed as the existence of such an agreement was entirely contrary to the only pleaded case either of the plaintiffs or of the defendants. Moreover the evidence taken was not pointed to any such issue, and as it stands, is, in all its prolixity on this issue, incomplete. In saying this, their Lordships have specially in mind the absence of kalyanchand from the witness box-as absence only justifiable by the fact that this matter on which his evidence-must have been so direct was not in issue at the trial. Lastly, the concession of the timetable now made by the respondents does not, as it seems to 58 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ........ ........ .all videaturale del their Lordships. carry with it any admission of a right on the part of the Digambaris to participate in the management. No one has, in fact, suggested that the time-table without management is valueless, on the contrary, the evidence shows that this has been the prevailing order since the final rupture between the parties took place in 1908. Their lordships need hardly affirm that they may call the Digambari right to the time-table as now declared, with all its implications, is in no sense a matter of favor. It is a matter of right by the Digambaris will bring them into conflict with the courts. Nor will they forget that, by the admission of their learned counsel before the Board, they make no claim to the collections of money and offerings made by worshipers during the Digambari periods of worship. With these matters kept fully in mind by the Swetambaris there seems to their Lordships to be no reason why under this arrangement the relations between the two sects should not in this matter be in the future entirely harmonious. In the result, therefore, the appeal fails and their Lordships will humbly advise His Majesty that it be dismiseed with costs. Their Lordships will further humbly advise His Majesty that a petition lodged by the appellants for a stay of execution of the decree of the Judicial Commissioner be also dismissed with costs. DECREE "The court of the judicial Commissioners on the 1st October 1923 made a decree setting aside the decree of Lower Court and ordering (1) That the Swetambaris are entitled to the exclusive management of the temple and image of Shri Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha aathanaanoramionaririramme Antariksha Parasnathji Maharaj and that they have right to worship the image in accordance with their custom, (2) That the Digambaris have a right of worshiping the image in accordance with an arrangement made in 1905 but are not to interfere with the Swetambari customs of worship, (3) That the Digambari sect be permanently restrained from obstructing the Swetambari sect in getting the image restored to its original form and plastering the same now and hereafter." "That the appellants obtained leave to appeal to your Majesty in council." "THE LORDS OF THE COMMITTEE in obedience to his late Majesty's said order in council have taken the appeal and humble petition into consideration and having heard counsel on behalf of the parties on both sides. Their Lordships do this day agree humbly to report to You Majesty as their opinion that this appeal ought to be dismissed and the decree of the Court of Judicial Commissioners of the Central Provinces dated 1st day of October 1923 affirmed." HIS MAJESTY having taken the said report into consideration was pleased by and with the advice of HIS privy Council to approve there of and to order as it hereby ordered that the same be punctually observed obeyed and carried into evacuation." zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthano vahIvaTa karavAno zvetAMbarone saMpUrNa adhikAra ApatA, aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI mUrtinI potapotAnI vidhi pramANe vArApharatI saunA TAIma daramiyAna pUjA karavAno zvetAmbara digaMbara baMnene adhikAra ApatA, tathA mUrtine lepa karavAno zvetAMbarone adhikAra ApatA pravI kAunsIlanA cUkAdA sudhInA ItihAsane ApaNe joI gayA chIe. polakaronA hAthamAM tIrtha hatuM te vakhate paNa mUrtine lepa karavAmAM Avato hato. polakaronA hAthamAMthI choDAvyA pachI sane 1908 mAM lepa karavAmAM Avyo, paNa digaMbaroe loDhAnA ojArothI kacchoTa tathA kaMdorAnA bhAgane khodI nAkhyA tethI zvetAMbaroe korTamAM kesa dAkhala karyo ane teno nAgapuranI korTathI sane 1923 mAM cukAdo Avyo temAM maMdira ane mUrtinA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha vahIvaTano ane kaTisUtra tathA kacchoTa sahita lepa karavAno zvetAMbarone adhikAra maLyo. AthI zvetAMbaroe tarata ja sane 1924 mAM lepa karAvyo. jo ke A vakhate digaMbaroe korTamAM aTakAvavA (StaynI) mAgaNI karI hatI, paNa te maMjUra thaI nahotI. AthI temaNe temanA pUjAnA TAIma daramyAna roja garama ukaLatA dUdha ane pANInA prakSAla karIne lepane dhoI nAMkhavAno prayatna karyo ane lepane ghaNuM nukasAna pahoMcADayuM. A rIte digaMbaro temane maLelA pUjAnA adhikArano sadupayoga (!) karIne rAjI thayA. tyArabAda temaNe privI kAunsIlamAM apIla karI teno paNa cUkAdo nAgapuranA cUkAdAnI jema zvetAMbaronI tarapheNamAM ja Avyo. AthI vRiddhaM sunuM bhavati / e nyAyathI zvetAMbarono adhikAra pArkapAko thaI gayo. eTale zvetAMbaroe maMdiramAM rIperIMga kAmanI zarUAta karI. e pramANe zvetAMbaroe mUrtine lepa karAvavAnI paNa sane 1934 mAM taiyArI karI; paraMtu digaMbaroe te sAme vAMdho uThAvyo ane sIvIla prosIjara koDanI 47 mI kalamane AdhAre AkolAnI korTamAM temaNe arajI (Application) karI ke-zvetAMbarone privI kAunsIlanA cUkAdAthI lepa karavAno bhale adhikAra maLyo hoya, paNa temAM lepa kyAre karavo temaja lepamAM kaTisUtra ane kacchoTanI pahoLAi tathA jADAInuM pramANa keTaluM rAkhavuM, enI kazI sUcanA na hovAthI jyAM sudhI korTa taraphathI e viSe nirNaya karavAmAM na Ave tyAM sudhI zvetAMbarone lepa karavAnI rajA na maLavI joIe, zvetAMbaroe A sAme vAMdho uThAvyo ke sivIla prosIjara koDanI 47 mI kalama nIce A arajI thai zakatI nathI. AkolAnI korTanA nyAyAdhIze zvetAMbaronI A dalIlane maMjUra rAkhI ane 11-1-1937 nA orDarathI digaMbaronI arajI kADhI nAMkhI eTale digaMbaroe tarata nAgapuranI hAikorTamAM apIla karI. hAikorTe digaMbaronI arajI maMjUra rAkhI ane lepanI rIta nakkI karavA mATe A kesane AkolAnI korTa upara pAcho mokalI Apyo. kesa cAlyo ane temAM digaMbaroe kaTisUtra ane kacchoTanA cinhane bahuM ja AchApAtaLA ane bArIka banAvavAnI mAgaNI karI zvetAMbaroe kahyuM ke bhUtakALamAM aMtarikSajInI mUrtinA 61 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthamahamanamamandatorianawaroonam lepamAM jevI kaTisUtra ane kacchoTanI AkRti kADhavAmAM AvatI hatI tevI kADhavAno amane adhikAra maLavo joie. korTe baMne pakSanAM aneka sAkSIonI jubAnI lIdhI ane purAvAone AdhAre 13-9-1944 tArIkhe AvA Azayano nikAla (Order) Apyo ke zvetAMbarone kaTisUtra tathA kacchoTanI lepamAM AkRti kADhavAno adhikAra che. kaTisUtra (kaMdorA) nI pahoLAi 1 iMca jeTalI rAkhavI. ane kamaranI eka bAjuthI bIjI bAju sudhI jyAM sudhI pahoMce tyAM sudhI kamarane pharatI kaTisUtranI AkRti kADhavI. kaTisUtranI jADAI 1/3 ekatRtIyAMza iMca jeTalI ardha goLa AkAre kADhavI. kacchoTanI jADAI 1/8 ekaaSTamAMza IMca jeTalI rAkhavI. ane pahoLAI uparanA (prAraMbhanA) bhAga 2 iMca jeTalI ane nIcenA (cheDAnA) bhAga AgaLa rA IMca jeTalI rAkhavI. mUrtino lepa cAlato hoya tyAre ane sukAI jAya tyAM sudhI pUjA-pakSAla upara zvetAMbaro pratibaMdha mUke te sAme digaMbaroe vAMdho uThAvavo nahI. ane zvetAMbarone jyAre lepa karavo hoya tyAre lepa karI zake che, e sAme digaMbarone vAMdho uThAvavAno adhikAra nathI. A pramANe hukma (Order) maLavAthI zvetAMbaroe tarata ja lepa karavAnI taiyArI karI dIdhI ane jAhera khabara paNa ApI dIdhI. teTalAmAM digaMbaroe AkolAnA cUkAdA sAme pharI pAchI nAgapura hAi korTamAM sana 1944mAM apIla karI. hAIkorTanA yuropiyana jaja R. E. poloke 8-7-1947 nA roja nikAla (Order) Apyo ane temAM AkolA korTanA orDarane maMjUra rAkhIne digaMbaronI apIla kADhI nAMkhI. ane TIkA karI ke digaMbaro jANI joIne kesa laMbAvI rahyA che mATe zvetAMbarone je kaMI korTanuM kharca thayuM che te bharapAI karI ApavA mATe digaMbarone hukta karyo. A hukma maLatAM ja zvetAMbaroe lepanI taiyArI karI dIdhI. teTalAmAM to digaMbaroe nAgapuranI hAIkorTamAM leTarsa peTaMTa apIla (Letters PatentAppeal) karI ane lepanI aTakAyata cAlu rAkhavAnI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ onnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnahoon} zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha (Continuation of the stay) mAgaNI karI. paNa 17-3-1948 nA hukamathI korTa e apIla paNa kADhI nAMkhI, ane lepa karavA badala koI paNa prakArano manAI hukama ApavAnI nA pADI. AthI koI paNa jAtanI ADakhIlI vacamAM na rahevAthI 3-10-1948 tArIkhe zvetAMbaroe lepa karAvavAnI zarUAta karI, ane lepa sukAI jatAM 13-111948 thI pUjA-prakSAlanI zarUAta paNa karavAmAM AvI. atyAre A suMdara ane tejasvI lepathI mUrti jhagamaga jhaLakI rahI che saMvata 2015 mAM prabhu pratimAne pharI lepa karavAno prasaMga upasthita thayo. lepanuM kAma zarU thatAM digaMbarIoe sarakAramAM taddana khoTI phariyAdo noMdhAvI prabhunI ghora AzAtanA karI. satya hakIkata purI pADatA badhA avarodho dUra thayA. lepa zAMtithI pUrNa thayo. digaMbarIoe karelI AzAtanAonI zAMti karavA mATe AcArya bhagavaMta zrI vijayabhuvanatilakasUrIzvarajInI nizrAmAM aDhAra abhiSeka ane aSTottarI zAMtisnAtra vagere karavAmAM AvyA. saMvata 2017 nA phAgaNa mAsamAM pharI pUjA prakSAla vagere zarU karavAmAM AvI. | tIrthonA bIjA nAmollekho zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthanI utpatti Adi varNavatAM je prAcIna aitihAsika ullekho upalabdha thayA che, te lagabhaga tamAma ullekhonuM varNana AvI gayuM che. bIjA paNa keTalAMka prAcIna lakhANo che ke jemAM aMtarikSajIno itihAsa nahIM paNa mAtra nAmollekha maLe che. AvA allekho paikInA khAsa khAsa nIce mujaba che. - "zrIpure sattarikSa zrIpArtha" A ullekha zrI jinaprabhasUri racita vividhatIrthakalpAntargatacaturazItimahAtIrtha nAmasaMgraha kalpa (pR. 86) mAM che. A ja jinaprabhasUrie racelA zrIpuramantarikSa pArzvanAthA no ullekha pahelAM AvI gayo che. tyAM e paNa sAthe jaNAvyuM che ke-enI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha jahionwearinooooooooooooooooooooooo racanA saM. 1387 AsapAsa thai haze. paraMtu caturazItimahAtIrthanAmasaMgrahakalpanI racanA saM. 1369 pahelAM ja temaNe karI haze ema lAge che, kAraNa ke A kalpamAM temaNe zatruMjayatIrthanuM varNana karatAM saM. 108 mAM vajasvAmI ane jAvaDazAhanA hAthe pratiSThita thayelA zrI AdIzvara bhagavAna ane puMDarIkasvAmIno ullekha kyuM che paraMtu A biMbano-pratimAjI no saM. 1369mAM musalamAnone hAthe vinAza thayo hato, ema zatruMjaya tIrthakalpa (ke jenI saM. 1385 mAM racanA thaI che.) mAM pR. 5 mAM temaNe ja jaNAvyuM che. eTale zrIpure rikSa: zrIpArtha: -caturazItimahAtIrthanAmasaMgrahakalpamAMno ullekha saM. 1369 pUrvano che ema siddha thAya che. saMbhava che ke temaNe A ullekha tIrthayAtrA karyA pahelAM mAtra sAMbhaLIne ja karyo hoya. saM. 1473 mAM lakhAyelI dharmaghoSasUriviracita kalikAcArya kathAnA aMtamAM lakhAvanAra AdinuM varNana karatI eka prazastimAM paNa A ja tIrthano ullekha che saMbhavataH 16 mI sadInA prAraMbhamAM racAyelI zrI ratnazekharasUriziSya naMdIratna ziSya ratnamaMdiramaNiviracita upadezataraMgiNImAM paNa A tIrthano ullekha che. devavimalasUrikRta 1 tathAhi - zrI zatruJjaye bhuvanadIpaH zrIvairasvAmipratiSThitaH shriiaadinaathH|... zrIzAntipratiSThitaH puNDarIkaH shriiklshH| dvitIyastu zrIvairasvAmipratiSThita: puurnnklsh:| - vi. tI. kalpa pR. 85. "itthaM jAvaDirAdyAhatpuNDarIkakapardinAm / mUrtInivezya saJjajJe svarvimAnAtithitvabhAk / / 83 / / dakSiNAGge gavata: puNDarIka ihaadimH| vAmAGgo dIpyate tasya nAvaDipitoDa52: 84vi. tI. 5 pR. 45" 2. "hI grahartukriyAsthAna (1369) saMkhye vikrmvtsre| jAvaDisthApitaM bimbaM svecchermanaM jorvazatA/216 '' vi. tI. . pR. 5. vistArathI jANavA mATe juo 14-2-50 AtmAnaMda prakAzanA aMkamAM devagirinA lekhamAM mAruM TippaNa pR. 120. 3. zrIzatruJjaya-raivatakSitidhara- zrIarbuda-zrIpura-zrIjIrAuli-kulyapAkapramukhazrItIrthayAtrA mudaa| kAle'trApi kalau karAlalalite cakre sa saMghAdhipo varSanarthijane ghanAghana iva dravyANi pAnIyavat / / 10 / / etAvatA nijakuTumbayutena nUnAhasaMghapatinA vstaa'mraadrau| zrIaMtarikSamukhatIrthavicitrayAtrA mukhyA (:) kRtA vividhpunnyprmpraastaaH||24||tihAsika mahattI prazasti pR. 147-8 (premI minandanagraMthAnAta) juo 14-5-50 nA aMkamAM TippaNa. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha hIrasaubhAgya mahAkAvyamAM paNa Ano ullekha che. zIlaratnasUriSkRta caturviMzatijinastuti(AtmAnaMda sabhA prakAzita, bhAvanagara) mAM p 9/2 mAM, tathA e ja pratimAM chapAyelI khuzAlavijayaviracita (saM. 1881) purUSAdAnI pArzvadevanAmamAlA (pR. 11) mAM paNa A tIrthano ullekha che. zrI AtmAnaMda sabhA prakAzita jaina aitihAsika gurjara kAvyasaMcaya (pR 30, 52, 79, 277) mAM paNa judA judA rAsomAM A tIrthano ullekha che. yazovi. graMthamAlA prakAzita prAcInatIrthamAlAsaMgraha (bhAga 1 pR. 98, 114, 151, 169, 198 ) mAM paNa judA judA munirAjoe A tIrthanI yAtrA karyAno ullekha che. nyAyavizArada vAcakavara upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA paNa ahiM padhAryA hatA ane temaNe stutimAM be stavano banAvyAM che. * aitihAsika mAhitI ApatA saMskRta-prAkRta ullekhonuM gujarAtI 4. ''zrInIrApAi tavadhi-liDa-Tezvara-pAvAgaJAsaLasa(A) zvara cArUpa-rAvaLa-pArzvavILAvIzvara-citraTADaDadhATa-zrIpura-stambhanapArzva-rALapura caturbhuvavihaaraadynek-tiirthaani yAni jagatItale vartamAnAni yAni cA'tItAnAgatAni tAni sarvANyapi tattatkAla-pradhAnacaturanara-ziroratnapuruSapurandara pravartitAnyaiva na tu svayaM samutpannAni / ata eva vasudhAmaraNaM puruSa va''- 3pa. tax pR. 6 (yazo vi. graM. prAzita) AnuM saMpAdana saM. 1519 mAM lakhAyelI prati uparathI karavAmAM AvyuM che. eTale te pahelAMno A graMtha kharo ja. 5. upAdhyAya zrI dharmasAgarajIgaNiviracita tapAgaccha paTTAvalI ke je saM. 1648 mAM barAbara racAI gaI hatI temAM paNa pR. 73 mAM (pU. munirAjazrI darzanavijayajI ma. tripuTI saMpAdita paTTAvalIsamuccayAMtargata) hIrasobhAgya kAvyano ullekha hovAthI saM. 1648 pahelAM ja A kAvyanI racanA thai haze. temAM 6ThThA sargamAM A pramANe ullekha che-- api pArzvajinAntarikSakAbhidha uccaiH sthitikaitavAdiha / kimu lambhayituM mahodayaM bhavinAM bhUvalayAt* pracelivAn / / 18 / / phaNabhRd bhagavannibhAlanAdanubhUtAhivibhutvavaibhavaH / spRhayan muvanayIzatAM haLavammAd bhavatIva yaM puna://++|| eka to 'jaya jaya jaya jaya pAsa jiNaMda. aMtarIka prabhu tribhuvanatAraka bhavika kamala ullAsa diNaMda'' - A 6 kaDInuM stavana che. tathA bIjuM "bheTe bheTe salune prabhu aMtarIka bheMTe''- A 3 kaDInuM stavana che. A baMne stavano ghaNAM pustakomAM chapAyAM che. 6. A sivAya mahimAsAgara ziSya AnaMdavardhanakRta aMtarikSapArzvanAtha stotra (jainadharmasiMdhu pR. 537), vinayaprabhasUrikRta tIrthayAtrA stavana, samayasuMdarakRta (saM. 1686) tIrthamAlA vigere-vigere aneka gujarAtI kAvyomAM A tIrthano ullekha che. 65 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tezrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha bhASAMtara to agAu ApavAmAM AvyuM che. tenA mULa saMskRta-prAkRta bhAgo ghaNA lAMbA lAMbA hovAthI temaja saMskRta-prAkRtabhASAne lIdhe ghaNAkharA vAMcakone paNa kaMTALo Ave tethI ahIM ApavAmAM AvatA nathI. vizeSa jijJAsuoe te te saMskRta-prAkRta graMtho joI levA. graMthonAM nAma, prakAzanasthAna, pRSThAMka vigere te te sthaLe jaNAvyAM ja che. kavizrI lAvaNyasamayajI e saM. 1585 mAM eka aMtarikSajIno chaMda banAvyo che. A chaMda bhAvanagaranivAsI zrI sva. kuMvarajIbhAI ANaMdajIbhAI taraphathI prakAzita thayelA prAcInastavanAdisaMgrahamAM chapAyo che, ane te 45 kaDIno che, paraMtu bAlApuramAMthI maLI AvelAM hastalikhita pAnAMomAM 54 kaDIo che. vaLI hastalikhita sAthe sarakhAvatAM prA. sta saM. mAM chapAyela chaMdanI kaDIomAM ghaNuM aMtara dekhAya che. eTale A chaMda punaH chApavA yogya samajIne nIce mujaba ApavAmAM Ave che.-- 66 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ooooooooooooooooooooooooooooooooo zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha naM kavi lAvaNyasamayaviracita EsapAzvanAtha cha da zrI aMtarikSa pArzvanAtha chaMda sarasa vacana de sarasati mAta, bolisa Adi jisi vikhyAta; aMtarIka tribhuvanano dhaNI, pratimA pAsa jinesarataNI. laMkadhaNI je rAvaNa rAya, tehataNo banevI kahevAya; kharadUSaNa nAme bhUpAla, ahinisi dharmataNo pratipAla. sadguru vacana sadA mana dhareM, triNa kAla jinapUjA kare; mana AkhaDI dharI che ema, jinapUjA viNa jamavA nema. eka vAra mana ulaTa dharI, gaja ratha ghoDA pAyaka turI; - caDyo ravADI sahu saMcare, sAthe deharAsara visare. deharAsarIyo ciMte IsyuM, vina deharAsara karavuM kiyuM ? rAyataNe mana e AkhaDI, jinapUjA viNa nahIM sukhaDI. 5. pratimA viNa lAgI caTapaTI, caDyo divasa dasa bAraha ghaTI; karyA ekaThA velu chAna, sA(mA)E sAkhI kIdho bhANa. nahIM koI bIjI Asana, pratimA nipAI pAsanI; ' te karatAM navi lAgI vAra, thApyo mahAmaMtra navakAra. paMca parameSThino kare dhyAna, karI pratiSThA sahu pradhAna; deharAsarIyo harakhuM hase, pratimA dekhI mana ullaze. Avyo rAjA karI aMghola, bAvanAcaMdana kezara ghola; pratimA pUjI lAgyo pAya, mana harakhyo kharadUSaNa rAya. eka vela ne bIjo chANa, pratimAno AkAra pramANa; dharamI rAjA ciMtA kare, rakhe koI AzAtanA kare. pratimA dekhI hiyaDuM Thare, sAtha sahita bhalAM bhojana kare; tehaja velA tehaja ghaDI, pratimA vajataNI pareM jaDI. 11. che $ $ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha animaaohMmatanamaminaraohommonomination khaMdha dharI kharadUSaNa bhUpa, pratimA melI tava jalakUpa; gayo kAla jalamAMhI ghaNo pratimA pragaTI have to suNo. 12. elagapura elagade rAya, kuSTI che bhUpatinI kAya;, nyAyataMta navi daMDe loka, pRthivI varateM puNyasiloka. 13. rAyataNe zira moTo roga, ramaNIbhara navi nidrA joga; roma roma kIDA saMcare, rANI savI nidrA parihare. 14. je kIDAno ThAmaja jihAM, te pAchA valI mele tihAM; jo navi jAI tehane ThAya, tatakhaNa rAjA acetana thAya. 15. rAya rANI saMkaTa bhogave, karame dohalA dina jogave; rayaNIbhara navi cAle raMga, dise kAyA dIse caMga. 16. eka vAra ya gaja ratha parivaryo, ramavA ravADI saMcaryo; sAthe samaratha che parivAra, pALA pAyakano nahIM pAra. jAtAM bhANa mathALe thayo, moTI aTavImAMhe gayo; thAko rAjA vaDa vizrAma, chAyA lAgI ati abhirAma. 18. lAgI tRSA nira mana dharyuM, pANI dIThuM jhAbala bharyuM; pAnI pIdho galarse galI, hAtha paga mukha dhoyA valI. karI rayavADI pAchA valyo, pahelAM jai paTarANI malyo; paTarANI raliyAta thai, thAkyo zayyA poDhyo jai. AvI nidrA rayaNI paDI, pAse rahI paTarANI vaDI; hAtha pAya mukha nIrakhe jAma, te kIDA navi dekhe ThAma. rANI ne mana kautuka vasyo, harakhI rANI hiyaDe hasyo; jAgyo rAjA Alasa moDa, rANI pUche be kara joDa. svAmI kAla ramavADI kihAM, hAtha pAya mukha dhoyA jihAM; te jalano kAraNa che ghaNo, svAmI kAja saraseM Apano. 23. rAjA jaMpe rANI sUNo, aTavI paMtha ache ati ghaNo; vaDa tIra jhAbala jala bharyo, hAtha pAya mukha dhovana karyo. 24. yyyy: 6 8 Oyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ attentionettermenemies zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthaAM meM prabhu lIdho tehano bheda, ApaNe jANyuM vaDa vicheda; ratha jotarIA suraMgama leya, rAya rANI mIla cAlyA beya. 25. tihAM dIThuM jhAbala vaDa tIra, jANe mAna sarovara nIra; harakhI rANI hIyaDe raMga, rAjA aMga pakhALe caMga. gayo kaSTa ne vadhyo vAna, deha thaI sovana samAna; Avyo rAjA elagapurI, mAMDe occhava ANaMda dharI. ghara ghara taliyA toraNa tATa, Ave vadhAmaNAM mANika mATa; bhArI ghaNa Ave bheMTaNo, dAna amolaka dIje ghaNo. rAya rANI mana thayo saMtoSa, karyo amArItaNo nirdoSa; saptabhUmi DhAle paryaka, tihAM rAjA suve niHzaMka. caMdana caMpaka pura kapUra, mahake vAsa agara bharapUra; rayaNIbhara supanAMtara lahe, jANe nara koI AvI kahe. ati UMco karI aMba pramANa, nIlo ghoDo nIlo palANa; nIlA TopA nIlA hathIAra, nIla varaNa Avyo asavAra. 31. suNa re elagapuranA bhUpa, jihAM jala pIdho tIhAM che kUpa; pragaTa karAve vahelo thaI, tihAM pratimA mAharI che sahI. 32. karI malokhAnI pAlakhI, mANika motI jaDI navalakhI; kAce tAMtaNe sAthe dharI, huM AvIza tihAM besI karI. je AjanA jAyA tatakheha, vAcharaDA jotarajo teha; pUMThama vAlIsa jovA bhaNI, zikhAmaNa deuM ghaNI. 34. Isyo supana lahI jAgyo rAya, praha uThI vanamAMhe jAya; cAlyo bhalI sajAI karI, te Avyo vaDa pAse vahI. te jala kUpa khaNAvyo jAma, pragaTyo kUpa acala abhirAma; bharyo nIra gaMgA jala jamyo, harakhyo rAjA hiyaDuM hasyo. 36. karI malokhAnI pAlakhI, mANika motI jaDI navalakhI; kAce tAMtaNe melI ThAma, AvI beThA tribhuvana svAma. 37. 35. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha pAsa padhAryA kaMThe kUvA, ucchava merU samAnA huA; 2the jotaryA be vAchaDA, cAlyA te kheDyA viNa chaDA. gAya kAminI kare killola, bAje bhuMgala bherI Dhola; pAlakhI vAhanane AkAra, navi bhAMje paramesara bhAra. proDhI pratimA bhArI ghaNI, pAlakhI che malokhAtaNI; rAjA mana Avyo saMdeha, kima pratimA Ave che eha ?. vAMkI dRSTi karyo AraMbha, rahI pratimA thAnaka thira thaMbha; rAjA loka ciMtAtura thayo, e pratimAno thAnaka thayo. sUtradhAra silAvaTa sAra, teDI Apyo garatha bhaMDAra; Alasa aMgataNAM pariharo, vege IhAM jinamaMDapa karo, silAvaTa tihAM raMgarasAla, kIdhA jinaprAsAda visAla; dhvajadaMDa to2Na thi2thaMbha, maMDapa mAMDyA nATAraMbha. pabAsaNa kIdho che jihAM, te pratimA navi bese tihAM; aMtarIka UMcA eTale, tale asavAra jAye teTale. rAjA rANI manane koDa, kharace dravyataNI tihAM koDa; sapta phaNA maNi sohe pAsa, elagarAyanI pUrI Asa. pUje prabhune ukheve agara, tina ThAme vAsyo zrInagara; rAjA rAjaloka kAminI, ogala kare sadA svAminI. sevA kare sadA dharazeMdra, paumAvai Ape AnaMda; Ave saMgha cihuM dizitaNA, mAMDe occhava AnaMda ghaNA. lAkheNI prabhupUjA karo, moTo mUgaTa manohara bharo; Atie savi maMgalamAla, bhuMgaLa bherI jhAkajhamAla. Aja lageM sahuko ima kahe, eka ja doro UMcA rahe; Agala to jAto asavAra, jyAre elagade rAya avatAra. je jIma jANyo te tima sahI, vAta paraMpara sadgurU kahI; bolI Adi jisI mana rUlI, niratuM jANe te kevaLI. 70 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwww zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha azvasena rAya kula avataMsa, vAmA rANI udarI haMsa; vANArasI nagarI avatAra, karajo svAmI sevaka sAra. 51. bhaNe guNe je saraleM sAda, svAmI tAharAM stavana rasAla; dharamI nara je dhyAne rahe, beThA jAtrAtaNo phaLa lahe. ulaTa akhAtrIje thayo, gAyo pAsa jinesara jayo; bolIza be kara joDI hAtha, aMtarIka zrI pArasanAtha. 53. saMvata paMdara paMcAzI jANa, mAsa zudi vaizAkha vakhANa; muni lAvaNyasamaya kahe mudA, tuma darasana pAme sukhasaMpadA. 54. pa2. vaDodarAvAsI paM. zrI lAlacaMdabhAI bhagavAnadAsa gAMdhIne paNa amAre khAsa ja dhanyavAda Apavo joIe, kemake bhAvavijayagaNiviracita zrImantarikSa pArzvanAthamahAbhya ke je aMtarikSajInA ItihAsamAM ghaNuM mahattvanuM sthAna dharAve che, te chapAI gayuM hovA chatAM ghaNo ghaNo prayatna karatAM paNa koI sthaLethI prApta thai zakyuM nahotuM te temanI pAsethI maLyuM hatuM. ane jyAre jyAre dArzanika adhyayana ane saMzodhanamAM amane koIpaNa pustakanI jarUra paDe tyAre tyAre alabhya ane kiMmatI pustako paNa vaDodarAnI rAjakIya lAyabrerImAMthI vinA saMkoce temaNe pUrAM pADyAM che. A temanuM saujanya ja che. A tIrtha upara pUrNa bhaktithI yathAzakti yathAmati zodha karIne A tIrthano ItihAsa AlekhavA prayatna karyo che, chatAM temAM je apUrNatA rahI gaI hoya tene vidvAna saMzodhako pUrNa karavA prayatna karaze evI AzA rAkhIe chIe. aMte devAdhideva zrI aMtarikSapArzvanAthabhagavAnane upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjanA zabdomAM ja vijJapti karIne samApta karIe chIe. - dUra karo talA pAsanI navaduravra haMtA, vAcaka yaza kahe dAsakuM dIje prmaanNdaa|| mere sAhiba tuma hI ho prabhu paarshjinnNdaa|| Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ whzrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha jahoonAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA nama: zrI kanarikSapArvanAthAya che zrI AMtarikSapArzvanAthajI tIrtha viSe eka mahAno pratimAlekha valaMta purAvo zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrtha saMbaMdhI aitihAsika mAhitI banI zake teTalAM sAdhanodvArA meLavIne vistArathI huM jaNAvI cUkyo chuM, ke jenAthI vAcako suparicita che. A prakaraNamAM tenI ja pUrtirUpe zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha saMbaMdhamAM maLI Avelo eka mahattvano dhAtunAM pratimAjI upara kotarelo lekha ApavAmAM Ave che. saMvata 2006 mAM amAruM AkolAmAM cAturmAsa hatuM, tyAMthI vihAra karI bAlApura, zegAMva, khAmagAMva, malakApura tathA burtAnapura thai ahIM jalagAMvamAM AvavuM thayuM. vacamAM buhanapura ke je AjathI traNaso varSa pUrve jainonuM moTuM kendra hatuM ane jyAM aDhAra jinAlayo hatAM tyAM Aje vastI ghaTI javAthI badhAne bhegA karIne eka bhavya jinamaMdira bAMdhavAmAM AvyuM che, tyAMnA badhA pASANa tathA dhAtunA pratimAjI uparanA lekho noMdhyA ke je aitihAsika dRSTie ghaNA upayogI che. te ja pramANe ahIM AvIne paNa ahIM nA pASANanA zrI vAsupUjya svAmInA bhavya jinAlayamAMnI mUrtio uparanA lekho noMdhatA zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnA ullekhavALo eka mahattvano lekha eka dhAtunAM pratimAjI upara maLI Avyo ane mArA AnaMdano pAra na rahyo, e lekha nIce mujaba che - saMvata 1705 varSe phAguNavadi 6 budhe zrIavaraMgAbAdajJAtIyavAstavyaprAgvATajJAtIyadRgra (?)- zAstrAyAM sA. amIcaMdabhAryA bAi iMdrANinAmnyA svakuTa(TuM)bazreyase svakAritapratiSThAyAM zrI vAsupUjyajinabimbaM kAritaM pratiSThitaM ca tapAgacchAdhirAjazrIvijayasenasUrIzvarapaTTAlaMkArabhaTTAraka zrIzrIzrIvijayadevasUribhiH zrIaMtarikSapArzvanAthapratimAlaMkRtazrIsirapuranagare / / zubhaM bhvtu||shrii|| bhAvArtha- "vikrama saMvata 1705 nA phAgaNa vadi 6 ne budhavAre auraMgAbAdanA vatanI poravADajJAtinA dagra(?) zAkhAnA amIcaMdanI patnI IMdrANI nAmanI bAIe potAnA kuTuMbanA kalyANanA mATe pote karAvelI pratiSThAmAM zrI vAsupUjya bhagavAnanuM biMba karAvyuM ane tapAgacchAdhirAja ja na Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Woooooooooooooooooooooooooooooooo- zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha zrI vijayasenasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra zrI vijayadevasUrIe zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA pratimAthI alaMkRta sirapuranagaramAM tenI pratiSThA karI." uparanA lekhamAM ema jaNAvyuM che ke saM. 1705 mAM oraMgAbAdanA vatanI amIcaMda nAmanA zrAvakanI patnI IMdrANI nAmanI zrAvikAe zrI vijayadevasUrijI mahArAjane hAthe aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanAM tIrthamAM e dhAtunA pratimAjInI pratiSThA karavAmAM AvI hatI. AthI e vAta siddha thAya che ke AjathI traNaso varSa pUrve zvetAMbarono ja tyAM adhikAra hato. auraMgAbAdamAM te vakhate jenonI ghaNI moTI vastI hatI. tyAM derAsaro paNa ghaNAM hatAM temaja tyAM aneka moTA moTA AcAryAdi munirAjonA cAturmAsa thatAM hatA. aMtarikSajI tIrthathI (zirapurathI) auraMgAbAda 120 mAIla ja dUra che. saMbhava che ke zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAja auraMgAbAdathI aMtarikSajI padhAryA hoya ane tyAM auraMgAbAdathI AvelA zrAvakoe temane hAthe pratiSThA karAvI hoya. A dhAtunAM pratimAjI zirapurathI (aMtarikSajIthI) ahIM jalagAMvamAM zI rIte ane kyAre AvyA te kaMI kahI zakAtuM nathI, kemake sAmAnya rIte dhAtunI mUrtio "cala" hovAthI eka sthAnethI bIje sthAne game tyAre laI javAmAM Ave che. - Aje zvetAMbara-digaMbarono jhaghaDo upasthita thayo tyArathI pratyeka vakhate zvetAMbaro ekAda mUrti paNa aMtarikSajInA derAsaramAM padharAve te sAme digaMbaro vAMdho uThAvatA AvyA che. ane AjathI cAlIza varSa pahelAM pUjyapAdazrI sAgarAnaMdasurIzvarajI mahArAja saMgha laIne tyAM padhAryA hatA tyAre tyAM saMgha rokAya teTalA thoDA divasa pUratI ja saMghamAM sAthe lAvela mUrtine padharAvavA sAme paNa digaMbaroe sakhta vAMdho uThAvyo hato ane ghaNuM moTuM tophAna macAvyuM hatuM ane chevaTe badho tophAnI mAmalo korTa sudhI pahoMcyo hato; paNa uparanA lekhanAM lakhANathI spaSTa joI zakAya che ke zvetAMbarano e tIrtha upara abAdhita adhikAra hato ane tyAM bIjA pratimAjI paNa IcchAnusAra padharAvavAmAM AvatA hatA. A dRSTie jotAM A lekha aMtarikSajI tIrthanA saMbaMdhamAM ghaNo mahattvano ane upayogI che. saM. 2007 phAlguna vada 8 zrIRSabhajina janmadIkSAkalyANaka mu. gAMva (pUrva ravAnadeza) munirAjazrI bhuvanavijayAntevAsI muni jambUvijaya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMtarikSa pArzvanAthatA MAMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAM zrI aMtarikSapArzvanAthastotram __ upjaativRttm| / / 1 / / zrI pArzvanAthaM bhuvi suprasiddhaM, vaidarbhadeze suvishaalkiirtim| aspRSTabhUmiM suyathArthanAmaM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi vibhUSitaM zrIpUramadhyabhAgaM, pAtAlagarbhagRhasaMsthitaM yH| . anekabhaktArpitabhaktipuSpaM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / 2 / / . laGkApaterbAhuvibhUSita yat, bimbaM jinendrasya subhUtakAle / camatkRtiryasya jane prasiddhaM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / 3 / / vArANasI yasya sujanmabhUmi-rvAmAkule sUrya iva prdiipH| . pUjyaM manovAJchitapUrakaM taM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / / 4 / / phaNIndravisphAritamAtapatraM, suzobhitaM suNdrshyaamvrnnm| / AkRSTabhaktAlimukhAravindaM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / / / satyopadeSTA kamaThasya pArtho, mantrAmRtenoddharita: phaNIndraH / surendrasaMpUjitadevadevaM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi dharmopadeSTA bhuvi bhAvikAnAM tIrthaMkara: saMghavidhAyako yaH / dharmasya saMsthApakadharmamUrti, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / 7 / / bhaktasya vAJchA bhuvi bhAgyalakSmI-vidhAyako yaH paramArthasiddheH / mokSasya dAtA paramaM pavitraM, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi / / 8 / / - bAlendu / / 6 / / papapapaOUUUUR74yy Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MAMMALAIMIMAMMALARIAAAAAAAAAAM zrI saMtarikSa pArzvanAtha tIrtha - - - - - - - zrI aMtarikSapArzvanAtha jinezvara stavana (rAga-jaba tuma hI cale paradeza) zrI antarikSaprabhu pAsa, pUro hama Aza, svAmI sukhakArA, sevakakA karo uddhArA vidarbhadeza ke zirapura meM, tuma jAkara baiThe dUradUra meN| tuma darzana ko AyA hU~ jinajI pyArA.... sevaka. / / 1 / / tuma sevA meM maiM AyA hU~, mahApuNya se darzana pAyA huuN| . AnaMda huA hai dila meM Aja apArA.... sevaka. / / 2 / / tuma mUrti addhara rahatI hai, ati camatkAra citta detI hai| tuma mahimA jagameM sohe aparaMpArA.... sevaka. / / 3 / / 'prabhu tumane roga miTAyA hai, zrIpAla kA kor3ha haTAyA hai| muja du:kha haro karuNArasa ke bhaMDArA.... sevaka. / / 4 / / tuma nAmako nitya samaratA hU~, karajoDa ke binati karatA huuN| jaMbU ko hai prabhu terA eka sahArA.... sevaka. / / 5 / / - racayitA - munirAja zrI jaMbUvijayajI mahArAja papapapapapapapaeNakara Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha nooooooooooooooooooooooooooooooo zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMda - 1. 2. madhya bhArate vidarbha deze zrIpuranagarIno rANo, bhavabhayavAraka jagajanatAraka pApavidAraka suhAmaNo; bhakta manovAMchita pUraka je saMzaya chedaka bhavi mananA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSajImAM adhara birAje mana haraNA. kalikAle e adbhuta dIpe camatkAra guNa bharyA dise, jasa tole nahIM anya tIrtha koI darzana karatA mana hase; mukhamaMDala jasa ati manohara nayana suhaMkara suhAgarA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSajImAM adhara birAje mana haraNA. bhajatA jene netra ughADe baMdhana tuTe baMdItaNA, putrapautranI AzA pUre duHkha maTe rogI jananA; bhaktonuM dAriya nivAre manavAMchita pUre sahunA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. daza dizimAM jasa kIrti sugaMdhI prasarI anupama avanImAM, bhaktamadhu5 guMjArava karatA doDI Ave jaMsa padamAM; mana AnaMda na mAne jotAM mukha pramudita thAe sahunA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. dUSita jANI dharA paravazA adhara birAje mahAprabhu, jagajana duHkho nivAravAne avatariyA che eha vibhu; pApIjana uddhare prabhunA prabhAvathI A avanImAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. vividha nAmadhArI bahu deze pUjAe pArasa devA, sparza thatAM jasa suvarNa thAe bhakta-loha phaLatI sevA; ' evA prabhunA nAma ghaNA che bhakta ghaNA deveMdrataNA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. 4. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAaaahmani zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrthahe kharadUSaNa rAjAe nirmI bhAvI jinanI e pratimA, keIka vatsaro jalamAM rahIne pragaTa thaI A avanImAM; ila nRpatie bhAvabhaktithI lAvI adbhuta e rathamAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. zaMkA jAgI nRpati cittamAM sthira thayA prabhu zrIpuramAM, maMdira bAMdhyuM manamAM rAkhI garva na beThA prabhu emAM; saMghe bAMdhyuM suMdara maMdira bhUgarbhe kIdhI racanA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. Avo vAmAnaMdanakerA darzana karavA sahu Avo, pUjana bhajana karIne lejo mAnava janmataNo lhAvo; tAraNataraNa bhavikajananA e anya na dIse A jagamAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. zyAmasuMdarA mUrti alaukika phaNidhara zira para chatra dhare, ardha karI padmAsana beThA bhaktajanonA citta hare; saphala gaNe nija netra bhaktajana darzana karI prabhu pAsataNA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. mukuTa kuMDalAlaMkRtithI mukhamaMDala ratna tilaka sohe, svarNaghaTi maNi muktAphalanA hAra kaMThamAM mana mohe; bAlendunatamastaka thaIne bhAve gAve guNa jinanA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. 11. zrI bAlacaMda hIrAcaMda"sAhityacaMdra rsssssssssssssssssssssb 77 Oys ggggggs Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha annahinooooooooooooooooooooAwwwww zrutasthavira, darzana prabhAvaka AgamaprajJa parama pUjya jambavijayajI mahArAja zrIguaIkartIsA I/dohA zrI gurUdeva mahAna cho, vaMda bAbA, gamana 13 zraddhA sahita, maH saMgha parivAra prabhu-bhakti bejoDa thI, jJAna thA aparamAra, mAta, sahaja, Giiji mahA, karUNA ke bhaMgANall bhogIlAla maNibena ke jAye, mahAsudi ekama gurU AyI jhIMjhuvADA-dethalI bhUbhAvana, mAtR-pitR-kula donoM pAvanA1 tyAga-virAga, mahAvrata dhAraNa, mAtA-pitA dou gharma-parAyaNI. jIvadayA ke dono premI, tapa-japa, yoga, satya vrata nemI bhara yovana bhISaNa praNa kInhA, taji sukhabhoga, zaraNa prabhu lInhA jaina dharma kA kiyA prabhAvana, niramala carita, punita suhAvanA 3 ese kula meM janme svAmI, jJAnI, dhyAnI arU niSkAmI . "bIjala' nAma pukAre sabahi, ura AnaMda lakhe ho sabahi - 4 jaba zikSA kA samaya che AyA, tAta ne zAlA meM bhijavAyA. zreNI cAra paDhAkara kevala, zAlA kA adhyayana chuDavAyA vaya tAta ne nija nizrA meM, saMskRta, prAkRta, kAvya paDhAyA. dIkSA ke pahale hI muni ko, marma dharama kA khUba sikhAyA. saMvat tirAne sudI vaizAkhA, trayodazI dina dIkSA rAkhA. caMdrasAgara muni dIkSA dInahIM, bhUratalAma ko pAvana kIDI. jabUvijaya muni' nAma che dInhA, saphala jise nikRta muni kInA. jJAna dhyAna meM magna niraMtara, samatA bhAva sadA ura attara. 8 zAna-sUrya aba camakana lAge, ahobhAgya zAsana kA jAgI. padarzana ora nyAya meM munivara, anupama pratibhAvAna, dhuraMdhara. 9 ja ho pAvana kInhI. 7 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha prabhu-bhakti meM DUbA tana-mana, adbhuta hotA prabhu kA darazana. zizuvata dila kI bAta sunAte, jAne kitanI dhoka lagAte. gadgad ho prabhu-darzana karate, antara mana bhakti se bharate. mAta-pitA prati anupama bhakti, zabdoM meM kahI jAya na sakatI 'dvAdazAra nayacakra' praNetA, mahA vidvAna, mahA adhyetA. sadA chupAkara khuda ko rakhate, kiMcit bhI abhimAna nA karate. nizchala mana, ati madhurima vANI, samadarazI muni, nira-abhimAnI. jisane bhI upakAra jo kInhA, gurU attara meM usako lInhA. sadA sarvadA yAda vo 2khate, kabhI nA usako vistRta karate. prati upakAra sadA muni kInhA, sabako Adara prema hai dInhA. ese gurU ke darazana pAUM, caraNa-kamala para zIza namAUM. saMyama-jIvana khUba nibhAyA, sAdhu kaisA ho batalAyA. sahaja, sarala, ADambarahInA, sadA jJAna amRtarasa pInA adbhuta bhakta, jJAna kI gaMgA, anupama sadA gurU satsaMgA. nija svarUpa Ananda-vihArI, samatAbhAva sadA ura dhArI. para upakAra citta gurU terA, kATo bhava baMdhana kA pherA. sAdA jIvana ucca vicArA, kiye alaukika kArya apArA. Agama-sevA anupama kInhI, adbhuta bheMTa saMgha ko dInhI. saMvat cauvAlIsa comAsA, siddhAcala Aye mahArAjasA. thA duSkAla paDA taba bhArI, sUkhe grUpa na kiMcit vAri. bhISaNa garama, tapta girirAjA, jala bina bAdhita sAre kAjA. sukhI nadiyA~, tAla-talAI, saba jIvoM para Aphata AI. ati karUNA gurUvara mana jAgI, abhiSeka kI AjJA mA~gI. dAdA kA abhiSeka karAvaiM, isa duSkAla ko dUra bhagAveM. 79 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha hote hI abhiSeka prabhu kA, paracA dekhA sabana vibhu kA. jabaradasta barasAta hai AI, khuziyA~ saMga hajAro lAI. bhare kUpa, nadiyA~ chalakAI, jaya-jayakAra, vahA~ pe chAI. kaccha jAya abhiSeka karAyA, anarAdhAra nIra barasAyA. mahA duSkAla ko dUra bhagAyA, anna jala se samRddha banAyA. jaina dharma kI karI pratiSThA, jaya-jaya-jaya munirAja variSThA vacana siddhi gurUvara kI cerI', do AzISa, karo mata derI. camatkAra kitanoM ne dekhe, nija anubhava se jinane lekhe. khaDI deviyA~ thI do rahatI, sadA gurUabhiSeka jo karatI. gurU-kirapA barasI jaba jinape, bAdhA dUra huI saba tinape . aise zurU ko koTi praNAmA, dharata dhyAna ho pUrana kAmA. gurU guNa amita na varaNi jAye, jo seve phala nizciMta pAye. caraNa zaraNa nija rAkhahuM mohi, dhara sira hAtha uddhArahuM mohi. koI nahIM gurU jaga meM merA, hai AdhAra mujhe basa terA. dohA vo zubhadina kaba AyegA, jaba gurU thAme bA~ha, karUNA kara baiThAyeMge, nija caraNana kI chAMha. dekho merI ora nA, dekho apanI ora, maiM avaguNa kI khAna hUM, tava guNa ora na chora janama-maraNa mukti mile, jaba gurU-kirapA hoya, he gurUvara ! karUNA karo, mujhe bharosA toya 80 29 30 31 22 23 24 25 26 27 28 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GS 2 pa. pU. gurUdeva munirAja zrI jaMbUvijayajI mahArAja nA ziSyaratnA pUjyapAda gurUdeva munirAja zrI dharmacaMdravijayajI mahArAja janma : vi.saM. 1985, bhAdaravA suda 10, zukravAra, tA. 13-9-1929, mAMDavI (kaccha) dIkSA : vi.saM. 2022, vaiSAkha suda 4, ravivAra, tA. 24-4-1966 svargavAsa : vi. sa. 2067, poSa suda 14/13, gurUvAra, tA. 18-1-2011, amadAvAda Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tii iO) pUjyapAda gurUdeva munirAja zrI dharmacaMdravijayajI mahArAja nA ziSyaratnA pa. pU. paMnyAsapravara puMDarIkaratnavijayajI mahArAja nA ziSyaratnA pa. pU. munirAja zrI namaskAravijayajI mahArAja janmaH vi.saM. 2030, mahA vada 8, gurUvAra, tA. 14-2-1974, jabalapura (ma.pra.) dIkSA vi.saM. 2061, jeTha suda 13, tA. 20-6-2005, zaMkhezvara tIrtha svargavAsa : vi. sa. 2066, kArtIka vada 11, somavAra, tA. 12-11-2009, vAyatupAse (rAja.), Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RO) thI ( pUjyapAda sAdhvIjI zrI lAbhazrIjI mahArAja (sarakArI upAzrayavAlA) nI ziSyA saMghamAtA zatavarSAdhikAyu pUjyapAda sAdhvIjIzrI manoharazrIjI mahArAja '(munirAja zrI jaMbUvijayajI mahArAja nA saMsArI mAtuzrI) | janma vi.saM. 1951, mAgazara vada 2, zukravAra tA. 14-12-1894, jhIMjhuvADA dIkSA : vi.saM. 1995, mahA suda 12, budhavAra, tA. 1-2-1939, amadAvAda svargavAsa : vi. sa. 2051, poSa suda 10, budhavAra, tA. 11-1-1995, rAtre 8.45 vIzAnImAbhavana jaina upAzraya, siddhakSetra pAlitANA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. pU. sAdhvIjI zrI manoharazrIjI mahArAja nI ziSyA sAdhvI zrI sUryaprabhAzrIjI mahArAja janmaH vi.saM. 1977, phAgaNa vada 6, somavAra, AdariyANA dIkSA : vi.saM. 2005, mahA suda 1, ravivAra, tA. 30-1-1949, dasADA svargavAsa : vi. sa. 2051, Asovada 12, zanivAra, tA. 21-10-1995, mAMDala Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInutana jaina zvetAMbara vinaharapArzvanAtha maMdI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RIKSH PARSWANATH atyaMta sarala hRdayI gurU samarpita ApIzI parivAra para hamezA kupAvRSTi varasAvanAra pa. pU. dharmacaMdravijayajI ma.sA. nA caraNomAM samarpaNa arajI umarazI gAlA parivAra (kaccha) nAnA AsaMbiyAvAlA taraphathI saprema Rajendra Graphics