Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hemacandrAcArya moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) anusandhAna - 73 prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri Taum prAcIna jinacovIsI, eka citra kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi 2017
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU ( ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusandhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya - viSayaka sampAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA 73 sampAdaka : vijayazIlacandrasUri zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2017
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 73 Adya sampAdaka : DaoN. harivallabha bhAyANI sampAdakaH vijayazIlacandrasUri samparka : Clo. atula eca. kApaDiyA A-9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa, amadAvAda-380007 phona : 079-26574981 E-mail:s.samrat2005@gmail.com prakAzaka: kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAptisthAna : (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAyamandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda-380007 phona : 079-26622465 zrIvijayanemisUri jJAnazAlA zAsanasamrAT bhavana, zeTha haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380004 (3) sarasvatI pustaka bhaNDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda-380001 phona : 079-25356692 prati : 250 mUlya : Rs100-00 mudraka : kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda-380013 (phonaH 079-27494393) (2)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana saMzodhana e AjakAla eTalI badhI lokapriya ane lokabhogya jaNasa thaI paDyu che ke game te vyakti, potAne AvaDe ke sUjhI Ave tevU kAma A kSetramA karIne potAnI jAtane saMzodhaka tarIke khapAvI-oLakhAvI zake che. e jovA maLe tyAre, caNA-mamarA vecanAro dukAnadAra paNa jANe sonArUpAno ke javerAtano dhaMdho zIkhI gayo hoya tevU lAge che. ___ 'saMzodhana' nA keTalAka majedAra prakAro viSe jANI rAkhavA jevU che. - keTalAka lokone hastaprato parathI lipyantara karatAM AvaDatuM hoya che. jo ke aNIzuddha lipyantara karavA mATe te te granthay, te viSaya, tenI bhASAnuM ityAdi vividha bAbato, jJAna joIe. vaLI, akSarone oLakhatAM-ukelatAM tathA navA rUpamAM DhALatAM-lakhatAM paNa AvaDavU joIe. parantu havenA loko pAse ATalI badhI(!) apekSA rAkhavA- vadhupaDatuM ja gaNAya : nakala, te paNa jarA vAMcI zakIe tevI, karI Ape to paNa orcha na kahevAya. e to karI Ape. pachI jo kahevAmAM Ave to kvacit, bIjI pratamAMthI pAThAntaro paNa laI Ape. parantu A badho ja zrama karavA pAchaLa temano Azaya eka ja hoya ke ame saMzodhana karyu, ane have te amArA nAme chapAvU joIe. . AvA lokonA AvA kAma para, pachIthI, jANakAra saMzodhake ghaNo zrama karavAno hoya che. akSare akSara tapAsavAno tathA sudhAravAno hoya che. kyAreka to thAya ke A lakhANa tathA lipyantara radda karIne ApaNe ja navesarathI lakhI daIe to ThIka paDe. AvAM lipyantarone sudhAravAna kAma keTaluM kaSTajanaka hoya che te to kare tene ja khabara hoya. ane chatAM, pelA lipyantarakAra potAne saMzodhaka gaNAve ane te rIte nAma paNa chapAve ! lipyantaratuM kAma te lahiyAnuM kAma. jema koI mANasa koInA patranuM ke lakhANa- TAipa-rAiTiMga karI Ape teTalAthI te teno lekhaka nathI banI jato, te ja rIte granthonuM ke pratotuM lipyantara karanAra lekhaka-lahiyo paNa saMzodhanakAra to na ja bane. parantu Aje to AvA lahiyA-zodhakono yuga pravarte che. temanI bhIDamAM sAcA saMzodhanakArane zodhavA jarA kaThina kAma che. - koIka racanA hoya, tenA koI aMzano artha besato ke samajAto na hoya, to keTalAka loko, AvA sthAna para, potAnI kalpanA vaDe upajAvelA zabdo badalI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke goThavI ApatA hoya che. pachI emanI khyAti zreSTha saMzodhanakAra tarIke ApoApa thatI hoya che. dA.ta. udayaratna kavituM eka stavana che : "rAtA jevAM phUlaDAM ne, zAmaLa jevo raMga" - jainomAM A vyApakapaNe pracalita ane gavAtuM stavana che. have A paMktino artha pUchatAM koIka mahAnubhAvane artha jaDyo nahi. tarata temaNe jAhera karyu ke ahIM "rAdhA jevAM phUlaDAM" - ema hovU joIe; athavA e ja vadhu yogya che. teoe 'zAmaLa' zabdano artha 'zAmaLiyo zrIkRSNa' evo karyo, ane kRSNa rAdhA vagara na ja hoya tethI 'phUla' ne 'rAdhA' jevAM kalpIne 'rAdhA' evo pATha prasthApita karI dIdho. thayuM ke Ane kahevAya saMzodhaka ! phaladrUpa magajanA dhaNI ! nahi koIne pUchavA. nahi koI hastaprata jovAnI tasdI levAnI. amane badhuM ja AvaDe, ne ame kahIe te yogya ja hoya, evI dhAraNAnI A nIpaja ! paNa A pachI AnI hastaprata sudhI pahoMcavAnuM banyu. temAM pATha Avo jovA maLyo : "rAtAM jAsula phUlaDAM, ne zAmaLa tAro raMga" keTalo majAno - saTIka pATha ! mUrtino raMga zyAma che, (zAmaLa tAro raMga), ane tenA para lAla raMganAM jAsulanAM phUla caDAvyAM che. e be raMgarnu saMyojana thavAthI kevo majAno Contrast racAya ! - evaM kavi darzAvavA mAge che. AmAM 'rAdhA' bApaDIne zuM levAdevA ke ene ne enA zAmaLane paNa A saMzodhaka vaDIla ghasaDI lAvyA ? to, saMzodhanano A paNa eka prakAra AjakAla vikasyo che. evA loko dvArA AvI aneka racanAomAM agaNita managhaDaMta pheraphAro thayA che ane thatAM rahe che. - zAstroddhAraka tathA zAstrasaMzodhaka lakhAvI devaM saheluM che. paisAnA jore thoDAMka pustako chapAvI devAmAtrathI AvAM vizeSaNo mATenI yogyatA maLI rahe - evI samajhaNa ja Aq badhuM lakhAve che. koI lipyantara karI Ape, koI prUphavAcana karI de, to koI pAThAntaro laI Ape. parantu e badhuM yogya rIte thayuM che ke kema teno vicAra karyA vinA ke avalokana karyA vinA ja, potAnA nAmathI te badhuM chapAvI devAnI prathA Aje vyApaka banI rahI che. ___ AvA saMzodhana ane saMzodhanakAro thakI keTaluM nukasAna thAya che tathA thaze, teno Aje bhAgye ja koIne aMdAja haze. parantu bhaviSyamAM AnAthI thatA anartho jevAtevA nahi hoya, e nakkI. . - zI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama 1 12 20 sampAdana paMcakallANaM saM. vijayazIlacandrasUri 3 stotro saM. vijayazIlacandrasUri zrIjayazekharasUri-ziSyazrImANikyasundarasUri vihitaH zrIRSabhadevasiMhAvalokastavaH sAvacUrikaH . saM. paM. kalyANakIrtivijaya gaNi jIrAvalA tIrthanAM keTalAMka lekho saM. upA. bhuvanacandra vinayadevasUrikRta dAna-zIla-tapa-bhAva bhASA saM. upA. bhuvanacandra brahma-racita hariyAlIo. saM. upA. bhuvanacandra casimA artha mahita svAdhyAya saM. gaNi suyazacandravijaya muni sujasacandravijaya zrImunivijaya-upAdhyAya rAsa saM. gaNi suyazacandravijaya muni sujasacandravijaya zrItilakavijayajIkRta 11 gurjara racanAo saM. muni dhurandharavijaya reMTiyAvarNana bhAsa saM. upA. bhuvanacandra keTalAMka pado saM. prA. anilA dalAla svAdhyAya DhUMkanoMdha muni trailokyamaNDanavijaya vihaMgAvalokana upA. bhuvanacandra 30 37 69 78
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 paMcakallANaM (siri usahadevasAmiNo thottaM) - saM. vijayazIlacandrasUri 135 prAkRta gAthAomAM vistarelA A stotramA bhagavAna RSabhadevanAM pAMca kalyANakonuM vizada-vistRta varNana che. pahelA be kalyANakonA varNananI gAthA thoDI che, pachInAM traNanI varNanagAthAo kramazaH adhika adhika che. ___ kRtinI chellethI bIjI kaDImAM (134) 'dharaNiMdanamiyadevAhidevanAmeNa' evI rIte kartAe potAnA nAmanuM sUcana karyu che. te parathI kartA- nAma 'pArzva' hoI zake athavA 'pArzva' zabdathI zaru thatuM (pArzvadeva, pArzvacandra i.) hoI zake ema jaNAya che. varNana sarasa hovA chatAM pramANamAM madhyamasaranuM kahI zakAya tevaM che. thoDIka azuddhio paNa che. kadAca te lekhaka dvArA thaI hoya. chellI gAthAmAM pAMca kalyANakanAM nAmomAM "cavaNaM gabbhAharaNaM" evaM lakhAyuM che, emAM 'gabbhAharaNaM' zabda 'janmakalyANaka' mATe lakhyo jaNAya che. A kRtine samAvatI eka tADapatra pothI bhAvanagara jaina saMgha hastakanA zeTha DosAbhAI abhecaMdanI peDhInA jJAnabhaNDAramA che. te pothImAM patra 147 thI 159mAM A kRti che. sambhavataH A pothImAM AvI vividha kRtiono saMgraha hovo joIo. amArI pAse tenI jhAMkhI jheroksa che, te parathI nakala tathA sampAdana karavAmAM Avela che. paMcakallANa titthaM pavayaNa suyadevayaM ca namiUNa savvabhAveNaM / kallANapaMcaeNaM Aya(i)jiNidaM namasAmi // 1 // cavaNa-jammaNa-nikkhamaNa-kevalaM paMcamaM ca nivvANaM / saMkheva-vitthareNaM ahakamma(kkama) kittaissAmi // 2 // sirinAbhinariMdasuo me(ma)rudevInaMdaNo usabhasAmI / jayai paDhamo ji[Ni]do savvaTTha-mahAvimANacuo // 3 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 pecchai caudasa sumiNe marudevI-sAmiNI suhapasa(su)ttA / gabbhagae bhagavaMte pabhAyasamayaMmi vasahAI // 4 // parituTThA ya bhagavaI nAbhinariM[da]ssa te niveei / so vi ANaMdiyaMgo sumiNANa phalaM parikahei // 5 // hohI to(te) varaputto khAyajaso tihuyaNassa abbhahio / amhaM kulappaIvo naranAho kittiguNanilao // 6 // avitahavayaNaM souM devI ANaMdiyA ya sapaNAmA / bhavaNe suhAsaNatthA sakkAgamaNaM mahAmahimA // 7 // amarAhivo paNAmaM kAuM devIe nAbhibhattIe / saMthuNai haTTatuTTho namotthu te rayaNakucchIe // 8 // bhuvaNabbhahiyAe namo namo namo devi bhuvaNalacchIe / tihuyaNa-laggaNa-khaMbho jIse rAimmi avayario // 9 // dhannA te sukayatthA sujIviyaM tumha maNuyajammo ya / jIe uyareNa dhariu(o) tihuyaNa-cUDAmaNI paDhamo // 10 // evaM bahuppayAraM uvavUheDaM gao divaM khippaM / surasahio vibuhavaI samma(ma)tta kallANagaM paDhamaM // 11 // bIyassa samAraMbhe marudevI saMthuyA ya su(sa)kkeNaM / gabbhaM vahai suheNaM, kameNa jAo suriMdavaI // 12 // dasa disi ujjoveMto disAkumArI-sujamma-kayakicco / Nhavio ya suravarehiM varakaMcu(ca)Naselasiharammi // 13 // divvavilo(le)vaNa-AbharaNa-mauDa-varadAmabhUsiyasarIro / suravai vaMdiyacalaNo jaNaNIo(e) samappio sigdhaM // 14 // paMcadivvANi tattha u gaMdhodaya-pupha(ppha)vuTThi-vasuhArA / duMduhi-celukkhevo jayajayaravaharisiyaM bhavaNaM // 15 // suravainaTeM surasuMdarINA(Na) po(pe)kkhavi vimhiyA devI / paDhamajiNa-jammakAle NegavihaM paramabhattIe // 16 // sakkavayaNeNa dhaNao maNi-kaMcaNa-rayaNa-paMcavannehiM / nAhinaranAhabhavaNaM AUrai haTThatuTTho u // 17 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 tuDhehiM mihuNagehiM kayajammamahUsavo saha surehiM / iya bIyaM kallANayaM paDhama jiNidassa sama(mma)ttaM // 18 // kayajammAImahimA devA naMdIsaraMmi gaMtUNaM / sAsayajiNANa pUyaM narse gIyaM ca kuvvaMti // 19 // sura-mihuNagapariyariu kameNa saMvaddhio tiyasanAho / sAraya-sasi vva bhagavaM payaDaMto dehakaMtIe // 20 // suravai-ANAe suro jagappahANassa divvanAhANaM / devakumArA hiTThA niveiyaM usabhasAmissa // 21 // (?) aha jovvarNami patte suriMdamahie jiNammi suranAho / Agamma vibhaie vivAhakiccaM kuNai savvaM // 22 // saha devehiM parigao vaMdittA tihuyaNacciyaM usahaM / pucchaMti mihuNayANaM bhayavaM parikahai kahaNijjaM // 23 // rAyAbhiseyakAlo puNaravi Agama(mma) bhattirAeNa / sIhAsaNammi pavare ahisiMcai kaNayakalasehiM // 24 // sugaMdhodaga-devaMga-vattha-AbharaNa-di[vva]mauDAiM / hariyaMdaNa-gaMdhukkaDa-vileviyaM kuNai ju(ja)yanAhaM // 25 // varasurahimalla-surataru-sugaMdha-kusumacceyaM(kusumoccayaM) tiyasanAhaM / pavarapalaMbiyamAlaM gaMdheNA''sannabhamaraulaM // 26 // paumiNipuDehiM toyaM ANeuM mihuNagehiM daTTaNaM / payapaMkayaMmi khittaM tuTTho sakko ya surarAyA // 27 // kaMcaNa-viNIyanayari tesiM kAUNa pattasuraloo / uggA bhogA rAinna khattiyA [ya] ANA paDicchaMti // 28 // sA(sa)ttIe pAliyajaNo saMgahiyaturaMga-hatthi-gorayaNo / bahu-nagara-gAma-paTTaNa-daMsiyakamanAyaAyAro // 28(29) // paDhamarAyAhirAyA nippaDivakkho aNaMtavirio ya / sayaputtanamiyacalaNo naranAhasahassapaNivaio // 30 // paridaMsiyasippakalo pamuiyaniccUsavo vva logammi / vitthariyadANaviMdANa rayaNarayaNAyaro jayai // 31 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-72 parivAliUNa rajjaM bhavvANa hiyaTThayAe to bhayavaM / bharahAI-dattapuhaI-rajjaM rayaNANi savvANi // 32 // saMvacchariyaM dANaM kaNagAi payacchiUNa uddAmaM / sahio puraMdarehiM savvehiM surAsurehiM ca // 33 // maNikalasa rayaNasiMhAsaNaMmi havio surehiM jagasAmI / kayakouyamaMgalagIvva(ya)-naTTa-AujjasaddeNaM // 34 // vattho(tthA)haraNa-vilevaNa-kusumAiM jaNavi garuyamollAiM / rehaMti viseseNaM jayaguruNo aMgalaggAiM // 35 // ucchalai naMdisaddo jaya jaya telokkabhANu ! suranAha ! / su(bhu)vaNassa mohatimiraM kevalakiraNehiM avaNehiM // 36 / / jaya jagapai ! [jaga]vacchala ! jayabaMdhava ! jayahi tihuyaNamayaMka ! / dhammakahA-joNhAe paDibohasi bhaviya-kusumAI // 37 // rayaNadANeNa evaM jayaM taM pho(phe)Desi jammadAlidaM / duhiyajIvANa sAmiya ! cArittanihippayANe[Na] // 38 // sIyA-sudaMsaNAe maNimayasIhAsaNammi uvaviTTho / sakkIsANasurAhe(hi)va, ubhao ciya camarahatthehiM // 39 // cauvvihadevanikAehiM thuvvamANo nariMdapariyario / surabhUgahi(hI)rajayajaya-raveNa siddhatthavaNasaMDe // 40 // nikkhamaNamahimaakkhittatiyaNo naravaIsahassehiM / cauhiM sahio mahappA tiloyapavvo(pujjo) ya nikkhaMto // 41 // pakayacaumuTThiyalou paMcamamuTThIe virAyamANo u / iM[de]Na devarAyA acchau sAmie vinnaviyo // 42 // sAvajjajogaviraI gahiya paya(i)nnA mahAmuNiMdavaI / viharai gAmAi tao devA vi gayA u saTThANaM // 43 // taiyammi samattaMmi cautthakallANaeNa thosAmi / jaM na mae iha bhaNiyaM, taM savvaM AgamA neyaM // 44 // taiyaM sammattaM //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 kappa(ya)No(gho)ratavaccaraNo sAhiyaiMdiyaaNaMgasenno ya / jiyarAgadosamoho parIsahArIhiM avvahiu // 45 // nijjiNiyakasAyabalo, pAliyairiyAipaMcasamio ya / bhayavaM tiguttigutto tidaMDaviru (ra) o ya nissallo // 46 // jattha'tthamiyanivAsI giriguhakaMdaratarussa vA mUle / katthai silAi(ya)lagao ciTThai bhagavaM suhajjhANo // 47 // sattU (ttu) bhayavippamukko, aTThamai (ya) dvANavajjio bhayavaM / navabaMbhaceragutto parivAlai dasavihaM dhammaM // 48 // puttAicattaneho parihariyAsesasayaNasaMbaMdho / viharai mamattarahio purapaTTaNagAmanayarAI // 49 // amuNiyabhikkhAya(i?)jaNo se (ma) Ni-kaMcaNa - rayaNa-dhaNasamiddhe vi / paramesaro adINo viharai vasuhaM nirAhAro // 50 // te cattAri sahassA bharaheNa nivAriyA ya rAyANo / paDhamaparIsaha-vaiyA vaNamajjhe tAvasA jAyA // 51 // nami viNami (mI) rAya (yANo) na samIve Asi dANakAlaMmi / tihuyaNanAhassa tao olaggaMtI payatteNaM // 52 // dharaNiMdassAgamaNaM pUyA-sakkAra-bhattirAyaM ca / te diTThA kuvvaMtA dinnAu tANa vijjAo // 53 // mA eesi sevA usabhajiNidassa nipha ( phpha) lA hou / vi(ve)yaDDussAhivaI jAyA vijjAharA do vi // 54 // saMvaccharaMmi punno ( punne) seyaMsanariMdabhavaNasaMpatto / daDuM tiloganAhaM saharisa abbhuTThio imaM // 55 // tipayAhiNo vi vaMdiyA (ya) jAissaraNo muNevi dANavihiM / seyaMso palhatthai ikkhuraso kaNayakalasehiM // 56 // karakamalaaMjalIe dijjaMtaM saMpaDicchae bhayavaM / davvAibhAvasuddhaM nAuM niravajjamAhAraM // 57 // naranArIhiM mahiyalaM gayaNayalaM cchAiyaM suragaNehiM / se (si) yachatta - cAmarabhUsiya ghaMTAravi maNi- vimANehiM // 58 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 seyaMsaM adoNaM dhanno dhanno tumaM jaNA jamaM (?) / pArAvio jiNaMdo pavattiyA paDhamabhikkhAo // 59 // gaMdhodaga-pupphANi ya vuTThA ya mahaggha-rayaNa-vasuhArA / duMduhi-celukkhevo jaya-jaya-rava-harisiyaM bhavaNaM // 60 // vara-tUra-saMkha-kAhala-nigghosapaNacciyAo devIu / evaM nariMdadaiyA mahAmo(ma)ho ceva maNuyANaM // 61 // vihANA pArevi tao AhiMDai vasumaI guNasamuddo / meruvva nippakaMpo sIyAi-parIsahe sahai // 62 // ArAmujjANesuM goura-sutta(nna)hai(ya?)-jANasAlAsu / vasu so(vasii sa?) vi ya ussagge dhammajjhANeNa suranamio // 63 // bahalI aDava(vi)itto joNagavisayAi pariyaDaMtassa / bhaddagamaNuyA jAyA vayaNANuTThANahayahiyayA // [64] // laMghevi pavvayA taha naIo vihare aNAriyaM khettaM / uvasAmiyA ya mecchA duTThA vi mahANubhAveNa // 65 // kayakicco vi hu bhayavaM pavvajjAe bhavaviNAsAya / evaMviha daMseMto chaumatthANaM paribbha[ma]i // 66 // saparakkamo ya vIro bhIsaNaranne vi TThAi uvasa(ussa)gge / jjhANaggi dhagaM(ga)dhageMteNa Dahai kambhidhaNaM paurA(raM) // 67 // punne vAsasahasse patto ujjANaM-purimatAlaMmi / naggohadumasamIve uppannaM kevalaM nANaM // 68 // savvaM logaM nissaMdiddhaM pariephuDa(paripphuDa) ceva bhagavaM / jANai pAsai karayalagayasaccharayaNamiNamiva?) // 69 // caliyAsaNo ya sakko paDihAraM ANavei so vi surA(re) / melei takkhaNeNaM ghaMTAravagahirato(gho)seNa // 70 // varamauDa-kuMDaladharA bhUsiya keUrahArakaDaehiM / turiya vimANArUDhA sigdhaM ca samAgayA vibuhA // 71 // pajalaMtaviviharayaNA ujjoiyabhuvaNa naTThatamatimirA / garuyANaMdapahaTThA mukkA ya kayaMtadudveNa // 72 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 miliyA surAsuragaNo(NA) battIsasurAhivA tao turiyaM / kevalimahimaM kAuM viNIyanayarIe oinnA // [73] // raiyaM ca samosaraNaM maNimayasiM(sI)hAsaNaM asogataruM / tattha u paDhamajiNiMdo vihie siMhAsaNe TThAi // [74] // bharaho ya cakkavaTTI kevalimahimaM jiNassa nAUNaM / savviddhIe sahio sisa(ya)cchatto gayavarArUDho // 75 // puttaviogasadukkhaM purao marudevisAmiNi kAuM / daTTaNa jiNavariddhi vimANasurachAiyaM gayaNaM // 76 / / pAgAratigaM satoraNAI duMduhininAya jayasadaM / souM jiNajaNaNIe uppannaM kevalannANaM // 77 // AuM ca parisamattaM surehiM sakkAriyA paDhamasiddhA / bhabha(ra)ho ya sogasaharisaM(sogaharisaM) aNuhavaI thevakAlaM tu // 78 // oyariya mayagalAo navaraM mottUNa paMca kakuhAI / chattaM vAhaNa khaggaM mauDaM taha cAmarAiM ca // 79 // dAruttareNa pavisai sadbhUNa(daTTaNaM) jiNa tiloyaparivAraM / duMduhi-siyachattattaya-cAmara-siMhAsaNArUDhaM // 80 // harisaromaMcajutto tipayAhiNa-vaMdio saparivAro / uvaviTTho bharahavaI sakkAi TThiyAu saTThANe // 81 // bhayavaM kahei dhammaM nAraya-tiriyANa maNuya-devANaM / jaha huMti suha-duhAI uppattI jeNa kammeNa // 82 / / taha savva-desaviraI payAsaI vitthareNa suramahio / bharahassa suyA souM bahave tattheva pavvaiyA // 83 / / baMbhIpamuhA ajjA sAvaya taha sAviyA aNegAu / iya paDhamasamaNasaMgho uppanno usabhasAmissa // 84 // evaM mu(khu) aNegANaM paDibohaM kAumuTThaI bhayavaM / devA vi sabhavaNagayA samatta kallANaga cautthaM // 85 // cautthaM kallANayaM sammattaM //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 kammakalaMkavi[mu]kko jiNacaMdo paMcamaMmi pAraddhe / samaNasIhehi sahi(o) parivajjiya visayapaMkehiM // 86 // dhammavaracakkavaTTI susatthavAho ya mokkhanayarassa / caugaivAhisuvejjo saraNaM bhavaghorabhIyANaM // 87 // dippaMtarayaNasurakaya-paumesu nihittacavala(calaNa)sayavatto / saMcallai maNinimmala puraoTThi[ya]dhammacakkeNa // 88 // sura-vijjAhara-kinnara-naravai-gaMdhavva-jakkhapariyario / rakkhaMto jamadaMDAo tihuyaNaM jIyaharaNAu // 89 // na[ya]rArI(I?)-paTTaNa-velAulAI Agara-maDaMba-kheDAI(iM) / parisakkai jayajeTTho chajjIvahiyaM kareMto ya // 10 // suraraiyasamosaraNe aTThamahApADiherasaMjutto / niruvamarUvasirIo cautIsAisayaguNakalio // 11 // nAsai annANatamaM jIvANa viveyarayaNaM(Na)dANeNa / dasa-bArasabheeNaM dhame(mme)Na jagaM samuddharai // 92 // titthassa [mahimA?] hou puMDariyaM gaNaharaM saparivAraM / pesai sirisettuMje piyAmaho usabhasAmitti // 93 // uggatavaccaraNaruI guruANAcaraNakaraNamujjutto / gaMtUNa vimalasele bhaviyANa karei uvayAraM // 14 // viraiyacaudasapuvve(vvo) saMsayaghaNatimirasUrapajjalio / bhavasayasahassalakkhAi-sAhaNaM kuNai jIvANaM // 95 / / niddani(li)yaghAikammo a ppattaaNaMtako(ke)vali(lu)jjoo / paMcakoDIhiM sahio nevvANamaNuttaraM patto // 96 // bharaho vi nariMdavaI kaMcaNabhavaNAI jiNavariMdANaM / settuMje kArAvai puMDariya-sue gae siddhiM // 97|| pacchA viharevi mahiM suramahio taM giri(riM) samAruhai / nAhisuo titthayaro surAgamo-saraNa-dhammakahA // 98 // evaM te(?) sesajiNANaM kAle je siddha taha jiNaMtare ceva / settuMje tANa saMkhA aisayanANI parikahei // 19 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 na hu ettha samosario nemijiNido bhavAriniddalaNo / bAravaInayarIo uvahari(yArI) bhavvasattANaM // 10 // paDibohaM kAUNaM sakkAi-dasAra-kaNha-rAma-su(ju?)o / naravai-mauDadharAI vihieNa u caraNakAlammi(?) // 101 // ujjitamahiharammI sahio aNagArapaMcahiM saehiM / chattIsabbhahiehiM patto paramesaro mokkhaM // 102 / / puvi pacchA ya tahA bahave siddhA ya loganAhassa / bahupAvasaMcayaharaM namAmi ujjita varatitthaM // 103 // titthayara-kevalIhiM ya gaNahara-puvvahara-sAhumAIhiM / jo koI suhapaeso akkaMto so mahAtitthaM // 104 // puNaravi bhagavaM viharevi bhArahaM vaccharANa lakkhAI / nAUNa caramakAlaM aTThAvayanagavarArUDho // 105 // dasahiM sahassehiM samaM muNivara-tava-citta-caraNadehANaM / kAUNamaNasaNavihiM savvehi samaM gao mokkhaM // 106 // gosIsacaMdaNAgaru-ciyAe sakkAdisuravare(riMde)hiM / bharahAgama-jiNabhavaNaM kaNagamayaM rayaNamAlAhi // 107 // jayaghaMDhA(TA)gahiraravaM savvesi jiNANa titthapaDimAo / jo jaha pamANavaMto taha nimmavio ya jiNakahio // 108 / / cauvIsaM titthayarA phuraMtarayaNehiM paMcavannehiM / evaM vihIe bhAuya-sayassa thUbhANi kAravai // 109 // pari(Di)mAo tattha tesiM paiTThiyA NhavaNamAisakkAraM / pUyAIkayavihANo sapariyaNo paramabhattIe // 110 // bharaho thuNai pasaMto jaya jaya devAhideva ! jagatilaya ! / [jaya]guru ! tihuyaNapAlaya ! sasurAsura-namiya-payakamala ! // 111 // ji(ja)yaciMtAmaNi ! ji(ja)yakapparukkha! jaya paDhamapayaDiyasudhamma ! / ikkhAguvaMsabhUsaNa ! paDhamajiNesara ! namo tubbha // 112 // jaya tiyaloyapiyAmaha ! battIsa-puraMdarehiM thuyacalaNa ! / . bhavajalahinibuDDANaM jIvANa visAladaDhapoya ! // 113 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 jaya titthanAha ! sAmiya ! dAuM nANAiyaM mahAmaMtaM / bhImabhavarakkhasAo logatiyaM rakkhiyaM savvaM // 114 // jaya rAgaggahapheDaNa ! jaya dosabhuyaMgaduTThaniTThavaNa ! / mohapisAyaviyAraNa ! tADaNa ! kahoiya(kohAiya)bhayANaM // 115 / / asamaMjasakalighAyaga ! pamANabhinnANa niggahasamattha ! / rodda[gaya]ghaDa vinaTThA tuha daMsaNasIhanAeNa // 116 // jaya purisottama ! ko tumha saMthavaM avigalaM jame(ge) kuNai / uddhariyaM jeNa jagaM nivaDataM bhImanaraesu // 117 // micchattatimiranAsaNa ! paDibohi(ha)ya bhaviyapaumakoDINaM / bhavaNujjoyaNa ! sayalassa jiNasUra ! paNamAmi // 118 // jaya jIvAipayAsaya ! jaya jaya paMcatthikAyamaiyassa / logassa suhuma tasega(daMsaga?) khayakAraga ! jammamaraNANa // 119 // egaMtahiyaM patthaM atittijaNagaM ca tumha vararayaNaM / ko pAvei mahAyasa ! guruyarapunnehiM parihINo // 120 // mUluttarapayaDIo kammassa kahevi bhavvajIvANaM / teNa samaM duTeNaM kao vivego mahAmuNiNA // 121 // jaya kugaipahanivAraNa ! jaya soggaimokkhapayaDiyAvAsa ! / jaya sayalasokkhadAyaga ! jaya sAmiya ! tihuyaNuddharaNa ! // 122 // sesA vi jayaMti jiNA ajiyAI vaddhamANapajjaMtA / logassujjoyakarA aNaMtacariyA purisasIhA // 123 // tIyANAgayatitthaMkarA ya vaMdAmi tihuyaNavariTThA / viharaMti je vi pujjA aDhAijjesu dIvesu // 124 // siddhANi savvakajjANi jesi niruvamasuhaM ca saMpattA / te siddhA paNamAmI pAragayA bhavasamudassa // 125 // AyariyA vi hu savve uvajjhAyA sAhu sIlaguNajuttA / AyAratthA loguttamA ya maNavayaNakAehi // 126 / / vaMdai bharahAhivaI devA vaMdittu gayA niyAvAsaM / eyapi mahAtitthaM samattakallANayaM paMcamaM // 127 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2017 AsADhacautthIe cuo[ jAo ] cettassa bahulaaTThamI (mi) / bhagavaM eyAe tihIe nikkhatA // 128 // phagguNabahulekkArasi, jiNi [da]usabhassa kevaluppattI / mAhe ya bahulaterasi saMpatto sAsayaM dvANaM // 129 // tatto bharahanariMdo rajjaM kAUNa juMjiuM loe / AyaMsaghare nANaM pavvajja kameNa nevvANaM // 130 // eyaM jo paDhai naro paDhamajiNidassa paMcakallANaM / nisuNai jo bhAveNa ya so vi suhaM sAsayaM lahai // 131 // vAhi- veyAlamAI nAsaha dAridda - dukkha - dohaggaM / e (se?) yaM pi pAvai lahuM paDihaNiuM savvaghAyaM (ghAINaM) // 132 // pavayaNadevIe namo jIe pasAeNa paMcakallANaM / maMdamaiNA viraiyaM kallANaparaMparAho ( hai ) u // 133 // dha[ra]NiMdanamiyadevAhidevanAmeNa paMcakallANaM / raiyaM bhavamaha[Na ? ]tthaM bhaviyANaM harau duriyAI // 134 // cavaNaM gabbhAharaNaM nikkhamaNaM kevalaM ca nevvANaM / kallANapaMcaeNaM jiNiMda iMdehiM nimmaviyaM // 134 (135) // // cha // cha // 11
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 3 stotro . - saM. vijayazIlacandrasUri keTalAMka prakIrNa patronI jherokSa nakala prApta thatAM temAMthI A stotro UtAryAM che. apragaTa jaNAyAthI ahIM pragaTa karyAM che. . . eka pAnAMmAM 2 stotro che. temAM bIjA krame lakhAyekheM vItarAgastotra saMskRtamAM 9 padyapramANa che. vasantatilakA chandamAM racAyela A padyonuM cothu caraNa samAna-eka ja che. prAsa sundara meLavAyA che. chellA padyamAM 'jaitrasUri' evo nAmollekha che, tethI te nAmanA sUrinI A racanA hoI zake. e ja pAnAmAM prathama krame lakhAyela stotra 'ambikAstava' che. te sarasa rIte gAI zakAya tevA-geya chandamAM che. ambikA te neminAthajinanI zAsanayakSI ane revaMtagiri (giranAra) tIrthanI rakSaka devI. temanuM bhAvasabhara, mantrAkSara-maNDita ane saMskRta kAvyakRtinA uttama namUnArUpa A stotra, anyatra prakAzita hoya to te dhyAnamAM nathI. kartA- nAma ajJAta che. pArnu 15mA zatakanuM hoya tema jaNAya che. trI stotra thoDaMka azuddha to che, parantu tenI lakhAvaTa, akSaro jotAM te upAdhyAya yazovijayajInA hAthe lakhAyuM hoya tevU jaNAyuM che. prathamanA aDhI zloka spaSTataH temanA hastAkSaramAM che. pachIno aMza bIjA koIe lakhelo che. sambhavataH temanA guru nayavijayajInA e akSara hoya ! ethii zaru nathI thatuM tethI yazo-racanA nahi hoya; kadAca temanA gurunI racanA hoya ! ___ yuSmad ane asmad zabdanA, sAte vibhaktinAM ekavacana-dvivacana-bahuvacanone vaNI letAM padyo te stotranI vizeSatA che. chellA padyamAM 'anuvi nayAt' zabda kartAparaka hovAnuM anumAna che. A stotra RSabhadevaparaka che. upAdhyAya zrIbhuvanacandrajIe khambhAtanA jainazALA-bhaNDAramAthI A pAnAM meLavelAM, tenA parathI A sampAdana thayuM che. teono AbhArI chu.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 zrIjaitrasUrikRtaM zrIvItarAgastavanam // zAntaM zivaM zivapadasya paraM nidAnaM sarvajJamIzamamalaM jitamohamAnam / saMsAramAravapathAdbhutanirjarAgaM pazyanti puNyarahitA nahi vItarAgam // 1 // avyaktamuktipadapaGkajarAjahaMsaM vizvAvataMsamanadhairvihitaprazaMsam / kandarpabhUmiruhabhaJjanamattanAgaM pazyanti0 // 2 // duHkarmabhItajanatAzaraNaM surendraiH niHzeSadoSarahitaM mahitaM narendraiH / tIrthaGkaraM bhavikadApitamuktibhAgaM pazyanti0 // 3 // dAntaM nitAntamatikAntamanantarUpaM yogIzvaraiH kimapi saMviditasvarUpam / saMsAranIranidhimanthanamandarAgaM pazyanti0 // 4 // saMsAranIranidhitAraNayAnapAtraM jJAtaikapAtramatimAtramanonyagAtram / durvAramAraghanavAtanizAtanAgaM pazyanti0 // 5 // dAridraduHkhataradAvadurantanIraM mAyAmahIsphuTavidAraNasArasIram / vANItaraGganavaraGgamahAtaDAgaM pazyanti0 // 6 // kalyANavallivanapallavanAmbuvAhaM trailokyalokanayanaikasudhApravAham / siddhyaGganAvaravilAsanibaddharAgaM pazyanti0 // 7 // kalyANakIravihitAzrayakalpavRkSaM dhyAnAnalajvalitamAnamadAtikakSam / nityaM kSamAbharadhurandharazeSanAgaM pazyanti0 // 8 // zrIjaitrasUrivinatakramayugmane(me?)naM lIlAvinirdalitamohanarendrasenam / [lIlA] vilacitabhavAmbudhimadhyabhAgaM pazyanti0 // 9 // zrIvItarAgastavanam // zrIambikAstavaH // OM mahAtIrtharevaMtagirimaNDane jainamArgasthite vighnabhIkhaNDane / neminAthAMhirAjIvasevApare tvaM jayA'mbe ! jagajjanturakSAkare // 1 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 kA mahAmantrarUpe zive zaGkare devi vAcAlasatkiGkiNInUpure / tArahArAvalIrAjitoru(raH)sthale karNatADaGkaruciramyagaNDasthale // 2 // ambike hA sphuradbIjavidye svayaM aa samAgaccha me dehi duHkhakSayam / drAM drutaM drAvaya drAvayopadravAn drIM druhi kSudrasarpebhakaNThIravAn // 3 // klIM pracaNDe prasIda prasIda kSaNaM blU sadA suprasanne vidhehi kSaNam / saH satAM dattakalyANamAlodaye haskla~hI namaste'mbikeGkasthaputradvaye // 4 // itthamudbhUtamAhAtmyamantrastuta krauM samAlIDha SaTkoNayantrasthite / hA yute'mbe marunmaNDalAlaGkRte dehi me darzanaM hA trirekhAvRte // 5 // nAzitAzeSamithyAdRzAM durmade zAntikIrtidyutisvastisiddhiprade / duSTavidyAbalocchedane pratyale nandanandAGkibe(te) nizcale nirmale // 6 // devi kUSmANDi divye zubhe bhairave nAmamantreNa ni zitopadrave / pAhi mAmaMhipIThasthakaNThIrave dussahe durjaye taptahemacchave // 7 // devadevIgaNaiH sevitAMhidvaye jAgarUkaprabhAvaikalakSmImaye / pAlitAzeSajainendracaityAlaye rakSa mAM rakSa mAM devi ambAlaye // 8 // zrIambikAstavaH // paM. zrInayavijayakRtaM (?) zrIRSabhadevastotram zreyaH zrIvihitAzrayaM zritajanAbhISTArthasampAdakaM namrAnekanarendramaulimukuTAlaGkAracUDAmaNim / zrImannAbhinarezavaMzatilakaM kaSTebhakaNThIravaM stoSye kovidakoTisaMstutaguNaM devaM yugAdiprabhum // 1 // jIyAstvaM bhagavan ! surendranivahastvAM sevate'hanizaM trailokyaM sakalaM tvayA jinapate ! pUtaM ca tubhyaM namaH / tvad doSAH pragatAstavaiva zubhadaM gotraM smarAmi tvayi jJAnaM sphUrtikaraM vibhAti duritadhvAntapramAthoSNaruk // 2 // hastau pUjayataM jinaM [varayatu] zreyaH sukhazrIyuvAM prAptA puNyaparamparA kuzalatA bhUyAd yuvAbhyAM sadA /
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 duHkhAni pralayaM gatAnyavikalAnyevaM yuvAbhyAM drutaM jAtaM janma phalegrahIha yuvayorvAsaM zrite dhI-zriyau // 3 // yUyaM jAtakaThorakarmanikarA yuSmAn haniSyatyasau yuSmAbhividitaM navA jinapatI ruSTo'sti yuSmabhyakam / yuSmat sarvaguNAvaliviMgalitA yuSmAkamalpA matiryuSmAsu prathitA pravRttiratulA sarvApi ya(ja)jJe mudhA // 4 // ahaM stuve mAM jina ! tArayasva, mayA zritastvaM sukhamAzu mahyam / pradehi, mad doSagaNo vilIno, mamA'dhipastvaM mayi saddayAvAn // 5 // AvAmatra ni[ra]rthako tudati ca prItizca tA pUrvajA(?)tvAvAbhyAM nitarAM prakupyati phalaM prAptaM sukaSTAvaham / tuSTiH puSTimatIha no bata balaM moghIbhavatyAvayoH saMcintyeti vibho ! gatau gatamadau tvat krodha-mAnAvimau // 6 // bhaktyA saMvinumo vayaM prabhumathA'smA~stArayAzu prabho !'smAbhistvatkramasevitA viracitA'smabhyaM svakAM dehi gAm / asmat saMhara kalmaSaM jinavarA'smAkaM tvameva prabhubhakteSu prakuruSva deva ! karuNAmasmAsu vizvottama ! // 7 // itthaM tAritamAM jineza ! vinuve tvAmAzritatvAM mudA pAyA mAM bhavatastvamIza ! vinutatvAM saMtA(sevitA?)haM javAt / bhUyAtte bhavikAvalirvaratarA sadbhaktamahyaM prabho ! bhaktArAdhitatubhyamaznuvi nayAt saumyaM zivaM dehi me // 8 // iti yuSmadasmacchabdasaptavibhaktivacanatrayarUpagarbhitaM zrIRSabhanAthastotram //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 zrIjayazekharasUri-ziSyazrImANikyasundarasUrivihitaH zrIRSabhadevasiMhAvalokastavaH (sAvacUrikaH) - saM. paM. kalyANakIrtivijayagaNiH madhyakAlanA sAdhu-kavioe asaMkhya racanAo karelI che. vividha kalpano, chando, alaGkAro, bhASAo, A badhAM ja vAnAMne mAdhyama banAvIne A kavioe kavikalpanAnA AkAzamAM mukta uDDayana karyu che. bhAratanA koI paNa yuganA ane koI paNa kSetranA tathA dharma-sampradAyanA kavio tathA vidvAnonI prasiddha ane prazaMsAprApta racanAonI hoDamAM tathA haroLamAM UbhuM rahI zake tevaM A sAhitya te gujarAtanI aka AgavI saMpatti che. jo ke jaina sAhitya taraphanI bhArobhAra vimukhatA tathA ghaNIvAra tejodveSa vagerene kAraNe sAMprata kavio, vidvAno, sAhityika, te tarapha dhyAna jatuM nathI. parantu tethI A kavionI kAvya-sAhityasRSTine koI AMca-ochapa Ave tema nathI. mUlyavAna jhaverAta hAthamAM AvyA pachIye tenI upekSA kare tene ja nukasAna thatuM hoya che. prastuta 'siMhAvalokastava' e yamaka alaGkAramaya eka vidvattApUrNa sundara stotrakAvya che. tenI kavie ja racelI avacUri paNa sAthe ja hovAthI kAvyane samajavAmAM sugamatA thAya che. ___ A kavi 15mA saikAmAM thayA che. aMcalagacchIya AcArya merutuGgasUrinA ziSya hatA; jayazekharasUri temanA vidyAguru hatA. teoe catuHparvIcampU, zrIdharacaritra, dharmadattakathAnaka, guNavarmacarita vagere granthonI racanA karelI che. pRthvIcandracaritra nAme prasiddha gujarAtI gadya kRti paNa temanI ja racanA che. (sandarbha : jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, mo. da. desAI). kRtinI pratinI jeroksa nakala amane kyAMkathI maLelI che, te uparathI A sampAdana yathAmati karyu che. mano harantaM jagato nirantaraM, nirantaraGgAribhayaM svabhAvataH / svabhAvataH svargasadAnataM sadA-'taM sadAbhaM vRSabhaM stute na kaH ? // 1 // avacUriH mano0 kaH pumAn vRSabhaM na stute ? kiM kurvantaM ? nirantaraM jagato mano harantaM, svabhAvataH nirgataH antaraGgAribhayaM; svakIyabhAvata; svargasado devAstairAnataM-namaskRtaM, sadA anataM-agaJjitaM, sadAbhaMsatprabham // 1 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 17 stutena kaH sarvavidA sudhI-rataH, sudhIra tattve ramate na sAdaram / na sAdarakuH kurute kalaGkina, kalaGkinaM tasya manonizAkaram // 2 // avacUriH he sudhIra ! kaH sudhIH sarvavidA-sarvajJena stutena sadA sAdaraM tattve na ramate ? kiMviziSTaH sudhIH ? rataH-AsthAvAn, sAdaH-khedaH, sa eva raGkaH-mRgaH, tasya manonizAkaraM kalaGkinaM na kurute kiMviziSTaM ? - kalaM-manojJaM, kinaM-prakAzavantaM, kaH prakAza ucyate // 2 // nizA karaNDastamasAM na vAsaro, navA saroje kamalA malA yataH / malAya tat kiM ramate pare mate, pare materIza ! mano nizAyite // 3 // avacUriH nizA tamasAM karaNDaH vartate, vAsaro-divaso na, yataH vAsarAn(ta) saroje navA'malA kamalA bhavati; he Iza ! tasmAt kAraNAt manaH paramate-zAsane, malAya-pApAya, ki ramate ? kiviziSTe ? mataH buddhitaH, pare-dUratare, rAtrivadAcarite-nizAyite // 3 // nizAyite mohabhaTe smarehate, smare hate kazcaturo bhavAnalam / bhavAnalaM yacchatu taM zivAlayaM, zivA layaM yatra sukhAvalI gatA // 4 // avacUriH he nAtha ! smara-cintaya, mohabhaTe nizAyite-nitarAM zAyite-sthApite sati, smare-kAme hate sati, kazcaturo bhavAnalaM-bhavavahni, Ihate ? alam-atyarthaM, bhavAn-tvaM, taM zivAlayaM-mokSasthAnaM, yacchatu, yatra mokSe, zivA-nirupadravA, sukhAvalI, layaM-nizcalaM gatA ||4|| valIgatAyadvilasanmahA bhavAn, mahAbhavAnmAmava vAraNAdiva / raNAdiva preSyamimaM vinA tvayA-vinA tvayAdApta sa kena vAryatAm ? // 5 // avacUriH he nAtha ! bhavAn valIgatAyadvilasanmahA vartate, he nAtha ! vAraNAt -gajAt, iva raNAt-saMgrAmAt iva, mahAbhavAn, imaM preSyaM-mAM, avarakSatu, punaHayAt-anukUladaivatAt, he Apta-prApta !, tvayA vinA sa-mahAbhavaH, kena vAryatAm ? kathaMbhUtena tvayA? AvinA-rakSaNa // 5 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 navAryatAM bhaktiramA manoramA, mano ramA''dau kuru mitra ! pAvanam / trapAvanaM hyenamakampa ! nAyakaM, panAya kaNThe viluThanmahAstavaH // 6 // avacUriH he mitra ! navA-navyA, manoramA-manojJA, bhaktiramA aryatAM-prApyatAm, Adau manaH atyarthaM pAvanaM-pavitraM kuru, kathambhUtaM manaH ? trapayA avanaM-rakSaNaM, hi-nizcitaM, he akampa !-nizcala !, enaM nAyakaM panAya - buhi(?), kathambhUtaH tvaM ? kaNThe viluThanmahAstavaH // 6 // mahAstava syuzcirakamprasAdataH, prasAdatastrastaparAbhavA navAH / bhavAnavApto yadanena sAmprataM, na sAmprataM duHkhakathAdi zaGkara! // 7 // avacUriH he nAtha ! tava prasAdataH navA mahAH - utsavAH syuH, kathambhUtAt prasAdataH ? ciraM kampraH kampanazIlaH sAdaH khedo yasmAt, kathambhUtA mahAH ? trastAH parAbhavA yebhyaH, te he zaGkara ! - sukhakara !, duHkhakathAdi na sAmprataM - na yuktaM, yat-yasmAt anena-mayA, sAmprataM bhavAn vartate // 7 // dizaM karazrIkalitAM divAkaro, divA karotyekata eva zAvakaH / vazAvaka ! tvaM kalayan sa kevalaM, sakevalaM bhAsayase jagattrayam // 8 // avacUriH zAvako-bAlo, divAkaro divase ekata eva - ekasminneva vibhAge, dizaM prAcIlakSaNAM, karazrI:-tejolakSmIH, [tayA] kalitAM karoti; he vazAvaka ! - vazAnAM vazavatinAm, avaka-rakSaka!, sa - tvaM, kevalaM - sampUrNa jagattrayaM bhAsayase, kiMviziSTaH kalayan ? svam - AtmAnaM, sakevalaM - kevalajJAnasahitaM kalayan // 8 // jagatra ! yaM pazyasi bhUribhAvanA-ribhAvanAzakavilAsa ! vatsalaH / sa vatsa-lakSmIkuzalaiH samaM tataH, samantataH svaM samayaM nayatyalam // 9 // avacUriH he jagattra !-jagatpAlaka !, he bhUribhAvanAribhAvanAzaikavilAsa ! - bhUrirghanA bhAvanA yeSAM teSAM aribhAvanAzAya eko vilAso yasya, tasya sambodhane; he nAtha ! vatsalaH san tvaM yaM puruSaM pazyasi sapumAn, vatsa-putra-lakSmIkuzalaiH samaM, samantataH tataH-vistIrNaH san svaM samayaM nayatyalam // 9 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2017 na yatyalaGkArakalAvibhUSitaM vibhUSitaM kintu vaco'mamA'nizam / mamA'nizaM tena mahAmahodayaM, mahodayaM saMbhavatAnmanoharam // 10 // avacUriH he amama ! mama vacaH yati- alaGkAra - kalAvibhUSitaM na vartate, kintu vibhunA - svAminA, uSitaM kRtavAsaM vartate, svAmI stuto'stIti bhAvaH; anizaM-nirantaraM, mama tena kAraNena zaM-sukhaM sambhavatAt, kathambhUtaM zam ? ani: -i :- kAmastena rahitaM niHkAmaM sukhamiti bhAvaH, kiMviziSTaM zam ? mahAmahodayaM, mahAn mahasya - utsavasya udayo yasmAt; tatpunaH kiMviziSTaH ? mahaH - tejo, dayate-dadAtIti mahodayaM, manoharaM - manojJam // 10 // " 19 pUjya zrIjayazekharasya suguroH prauDhaprasAdAnmayA mANikyottarasundareNa vihitaH siMhAvalokastavaH / devazrI RSabhasya tasya paThane prItiM parAM tanvatAM bhavyAnAM bhavatu prasannamanasAM mAGgalyalakSmIH sadA // 11 // iti vRssbhstutiH|| avacUri : mANikyottarasundareNa mANikyasundarasUriNA // 11 // iti zrIvRSabhasya siMhAvalokanasya stavasya vyAkhyA sampUrNA ||zrIH || =x=
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 jIrAvalA tIrthanA keTalAka lekho - saM. upA. bhuvanacandra koI munivare jIrAvalA tIrthanA mandiramAMnA lekho jemAM UtArI rAkhelA evo eka kAgaLa amArA hastakanA saMgrahamAM maLI Avyo che. lekho jAte vAMcIne UtAryA hoya ema jaNAya che. jUnA mandiranI devakulikAo, cokIyArA ane stambha UparanA lekho che. eka lekha vAvano che. 11mA saikAthI 19mA saikA sudhInA A lekho che. jevA maLyA evA lekho ahIM kAlakrame saMkalita karIne mUkyA che. A lekho kyAMya pragaTa thayA che ke kema - tenI jANakArI nathI. koInA dhyAnamAM hoya to jaNAvavA vinanti. saMgho ke samUho yAtrA karavA AvatA tyAre derAsaranA stambha Upara teno lekha kotaravAnI praNAlikA hatI. rANakapura, mIrapura vagere sthAne Aje paNa AvA lekha jovA maLe che. AjakAla jUnAM mandironA sthAne navAM mandiro nirmANa karavAnuM calaNa vadhyu che. jUnA sthApatyanA nAza sAthe AvAM aitihAsika sAdhano paNa naSTa thAya che. prAcIna jinAlayanI pavitratA ane vizeSatAo paNa naSTa thAya che, parantu tenI carcA karavAnuM A sthAna nathI. AvAM sAdhano / pramANo sAcavI levA jeTalI kALajI rakhAya to paNa sArUM. jIrAvalAnA jUnA mandiramAMnA AvA lekho sAcavI rakhAyA che ke kema tenI samaja nathI. koI mahAtmAe UtArI rAkhelA A lekho ahIM saMgRhIta thaI zakyA teno Ananda che. zilAlekho 1. saM. 1033 varSe posa sudi 14 some zreSThi guNasaubhAgya putra pravAsa (?) bhAI harabhaM putra dharamasI... 2. saMvat 1351 varSe zrIbrahmANagaccha caitya maDAhaDIya zrIpunasIha bhAryA padmala putra padmasiMhena jainayuvetA (?) sva (?) pratiSThitam. 3. saMvat 1351 varSe mahA vadi 1 some prAgvaMze prAgvADgotrIya zreSThI sAjana sA.(bhA.)rAhala putra puvasI DhalA sAlahA lajjAlu (bhA.jAlu) (bhA. padmala?) putra padmasiMhena zrIbhaTTArakanemisiMhena pravaravijayasiMhasUri brahmANagacche
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 pratiSThA kAritam / 4. saMvat 1421 varSe upakezagacchIya AcArya zrIkakkasUripaTTAlaMkAra zrIdevaguptasUriNA upadezena. 5. saMvat 1481 vaizAkha sudi 13 gurau zrIaMcalagacche zrImerutuMgasUriNAM paTTe zrIgacchAdhIzvarajayakIrtisUrIzvara... saMvat 1482 khaDataragaccha bhaTTAraka jinarAjasUripaTTe jinavardhanasUri zA. Izvara suta zA. anantharAja zreya... saMvat 1481 vaizAkha sudi 3 bRhattapApakSe bhaTTAraka zrIratnAkarasUriNAmanukrameNa zrIabhaMga(?)siMhasUriNAM paTTe zrIjayatilakasUrIzvara paTTAvana (?)bhaTTAraka zrIratnasiMhasUriNAM upadezena... saM. 1446 varSe vaizAkha vadi 11 budhe brahmANIyagacche bhaTTAraka zrIsobhadra(?)sUri paNDitabhadrezvarasUripaTTe zrIvijayasenasUripaTTe zrIratnAkarasUripaTTe hematilakasUri upadezena... yeSAM prayatnena karApitam / catuSkikA (caukIyArA) saMvat 1483 varSe bhAdaravA vadI 7 gurudine zrIkRSNarSigacche tapApakSe zrIpuNyaprabhasUri gacchanAyaka zrIjayasiMhasUri upadezena kalavagrA[ma] vAstavya gAMdhigotre UkezavaMze zA. DhAlU putra zA. lohaga putra zA. AmIja pAMcAI (?) putra zA. ajesI bAMdhaTha(va) saM. Asu zrIjIrAulAbhuvane catuSkikA zikharaM karApitaM. zubhaM bhavatu. 10. (sthAna ?) saMvat 1483 varSe bhAdaravA vadi 7 guru zrImalladhArigacche zrImatisAgarasUri paTTe zrIvidyAsAgarasUri upadeze kalavagrA[ma] vAstavya gAM. gotre zA. dalaha putra zA. pomA karAvitam. catuSkikA (cokIyArA) saM. 1483 varSe bhAdaravA vadi 7 gurudine zrIdharmaghoSagacche zrImalayacaMdrasUripaTTe zrIvijayacaMdrasUri nAharagotre upakezavaMze zA. AlhA putra sAlhA bhAryA 11.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 maNImada(de) putra saMghavI ratnasiMha putra pAsarAja kalavagrA. vAstavya zrIjIrAulAbhuvane catuSkikA zikharaM kArApitaM. zubhaM bhavatu. zrIpArzvanAtha prasAdAt. 12. catuSkikA (cokIyArA) tapAgacche saMvat 1483 varSe bhAdaravA vadi 7 guru zrItapAgacchanAyaka devasundarasUripaTTe zrIsomasundarasUri zrImunisundarasUri zrIjayacaMdrasUri zrIbhuvanasundarasUri upadezena karApitaM sautrAnagare zrImAlajJAtIya raMgaratna caMpAI putra pRthvIratna zrIjIrAulAbhuvane catuSkikA kArApitaM. 13. (stambha) saM. 1492 posa vadi 10 budhe zrIvaDagacche tapAbhaTTAraka zrIjayazekharasUri tatpaTTe zrIverasenasUri tatpaTTe zrIhematilakasUripaTTe zrIratnazekharasUripaTTe zrIpraznacaMdrasUripaTTe pratATa(?) mugaTAH zrIhemahaMsasUrayaH zrIpArvaM praNemuH bhaktyA yanItaM (?) 14. (stambha) zrIratnasAgarasUri prabhRti parikarayutAH praNamanti punyaprabhagaNi-vajramerugaNilakSmIsAgaramuni-yatipra. ratnasundaragaNi AdiyatibhiH ma. bAlUsA putra mi. ThAkorasiMha sarve samAyAtAH zubham. 15. saM. 1988 phAguNa sudi 13 vAra ravi. sIrohI nareza sarUpasiMhajI (jIrAvala) ThA. bhopAlasiMhajI nIvaka (?) gotranA avesA (?) cahuANa zA. jeThA opAjI (rAmapurA) vAlA vAva baMdhAvI che. jaina yAtrAluone vo gAyAMne hoda para vAva baMdhAvela che. koI ghaNI gAyAMne vA mANasAMne pANI pIvArI rokaToka kare nahI. kare to chIpanA- pApa. camanajInA prayAsathI zA. jegajI ovAjIe paraba baMdhAvela che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 23 vinayadevasUrikRta dAna-zIla-tapa-bhAva bhASA - saM. upA. bhuvanacandra zrIvinayadevasUri nAgorI vaDa tapagacchanA yugapradhAna dAdAsAhebazrI pArzvacandrasUrijInA ziSya che ane brahma, brahmo ke brahmarSi evA upanAmathI prasiddha che. sudharmagacchanA pravartaka tarIke tathA kavi tarIke vidvajjagatamAM teo jANItA che. 'jaina gUrjara kavio' tathA 'aitihAsika rAsa saMgraha'mAM A kavinA jIvana-kavana viSe ghaNI vigato noMdhAI che. A kavinI cAra apragaTa laghu racanAo eka prakIrNa patramA maLI AvI te sampAdita karIne ahIM ApI che. lokabhASAmAM racanA hoya tene 'bhASA' kahetA, pachI 'bhASA' eTale 'DhALa' evo artha paNa thavA mAMDyo. Ama, A cAra DhALa - coDhALiyA prakAranI kRti che. viSaya jANIto cha paNa prastuti kAvyAtmaka ane lokabhogya che. zrI jina dharma bhAkhai ciMhu parai re, dAna sIla tapa bhAva re, dAna vaDauM chai dhuri tehanai re, jehanau mahAprabhAva re....... dAna dIjai re avasara Adarai re, jasa hui dAna anaMta re, sAlibhadra jima lIlA lahai re, jou kumara subAhu vRtAMta re... uMcA nai gAjai jaladhara dAnathI re, samudra gayA rasAtAla re, nIra na (ja?) khAruM kei nai upagarai re, e pari kRpaNa nihAla re..... meha viNU vUThA dIsai sAmalA re, vUThA te bhajai ujAsa re, jou nai ehavo dAna paTaMtarau re, dAnaiM te bairI hui dAsa re..... dAtAra hui jagi vAhalau re, jima sahU Avyau vaMchai meha re, samudra na vaMchai koi Avatau re, jou vicArI eha re..... dAna na desyai saMpati je lahI re, te pachatAsyai naranAri re, zrIvinayadevasUri ima kahai re, dAnaiM te puhacai bhavapAri re..... iti dAnabhASA /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusandhAna-73 mana-zuddhi zIla pAlau niramalUM re, sadA sItA jima jANa re, vAhara kIdhI rAmaiM jiNi samai re, samudra taNA pAsANa re..... eha asaMbhava dIsai vAtaDI re, jou jou jANa vimAsa re, sAnadhi karasyai suravara tehanu re, je karai sIla abhyAsa re. agani thai re sIlai sIyalI re, sIla siNagAra sarIra re, bAMdhInai kAcai tAtaNi cAlaNI re, kADhyau subhadrA nIra re. seTha sudarasaNa guNavaMta jANajyo re, lAgA aMgi prahAra re, sIla prabhAvaI saghalA te thayA re, ratana jaDita siNagAra re..... sIla prabhAvaiM jou zrImatI re, thai mAlA kusuma bhujaMga re, pAmai te kara kamalAvatI re, navapallava navaraMga re..... bhaviyaNa jANi mani ehavau re, sUdhau sadA dharau sIla re, zrIvinayadevasUri ima kahai re, jima lahau sivasukha nIla re..... ___ iti zIlabhASA sovana mala saMgati tajai re, tehanau bahulau vyApa re, ima iMdhaNa ghaNA parajalai re, agani taNau lahI tApa re..... tima tapa pApa karama khapai re, jIvaDau niramala thAi re, bAra prakAra chai tapa taNA re, mugatiiM jehathI jAi re..... saravara moTau jali bharyau re, zoSai Atapa yoga re, prANI pApa ghaNA khapai re, tima tapanai saMyoga re..... harikezI bala sAdhunI re, tapi sevA karai deva re, cyAra hatyA zuddhi jiNai lahI re, daDhaprahAra tiNi kheva re..... arajuna dhana aNagAranA re, pagi lAgU nisi dIsa re, jima manavaMchita savi lahUM re, bhaNai zrIvinayadevasUrIsa re..... iti tapabhASA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 dAna zIla tapa japa kriyA re, bhAvaI saphalAM hoi, bhAva vinA karaNI bhalA, phaladAyaka re kimai na hoi..... bhAvai bhaviyaNa rAcIi, kevala lahai re bhAvaI sAra jima jou re zrI bharata siNagAra..... putrai cilAtI tiNi khiNai re, upazama saMvara vANi, valiya viveka vacana thakI, sura padavI re lahai niravANa..... zrI ASADhamunIsaru re, putra ilAtI jANa, bhAvaprabhAvi kevala lahai, vali haraNalau re amara vimANa..... ima jANI bhAvaI karI re, pAlau sayala AcAra, zrIvinayadevasUri ima bhaNai, bhAvai lahiyai re bhavasAgarapAra..... iti bhAvabhASA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 brahma racita hariyAlIo upA. bhuvanacandra hastapratonA bhaNDAromAM 'prakIrNa patro' ke 'phuTakara pAnAM' athavA 'sphuTa patra' tarIke noMdhAtAM lakhelAM chUTAM patromAM vividha prakAranI kRtio saMgRhIta hoya che. vividha mAhitI, dUhA, chanda, pada, gIta, subhASita, samasyA, gUDhA ane prahelikA jevI sAmagrI AvAM chUTAM pAnAomAM ja prAyaH maLatI hoya che. ucca koTinAM stotra ke kAvya AvA patromA jovA maLe ! kyAreka moTI pratanAM patro vikhUTAM paDIne AvA prakIrNa patronAM DhagalAmAM daTAyelAM paDyAM hoya che. Ama, prakIrNa- phuTakara patronAM baNDalo hastalikhita sAhityanA eka mahattvanA srotanuM sthAna dharAve che. eka nAnakaDa hastalikhita kAgaLanA TUkaDAne paNa sAcavI rAkhavAnI pUrvajonI A paramparA / paripATInA kAraNe jJAnano vAraso sacavAI rahyo che. anusandhAna-73 E * nAgorI vaDa tapagacchanA zrIpArzvacandrasUrijInA ziSya vinayadevasUrie 'brahma' upanAma dhAraNa kareluM; brahmarSi, brahma, brahmo evA nAme temaNe saMkhyAbandha kRtio racI che. A vidvAna kavie dharmacarcA uparAnta hariyAlI jevI racanAo paNa karI che e jANIne Azcarya thAya ! A kavinI hariyAlIo prakIrNa patromAMthI maLI AvI, ahIM saMkalita karIne, sambhAvita ukela sAthai prastuta karI che. pariharI pApa potA taNUM, pUjau prahasamai pAya re, vIsa nayaNa dasa vayaNaDAM, dIsai jAsu be pAya re...... deva te parakhau paMDitA, je dyai mugatinUM rAja re, bhagatanI bhIDa bhaMjai sadA, sArai vaMchita kAja re...... doi kara ugaNIsa jIbhaDI, doi jIvanA nAma re, eka sevaka ika rAjIyau, vasai ekaNi ThAmi re...... aMga be aMjana puMjalA, guNi UjalA doi re, deva te sevatAM brahma kahai, sukha avicala hoi re...... 4 uttara : nava phaNA yukta dharaNendra ane pArzvanAtha bhagavAna
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 27 eka puruSa chai sahijaI suMdara, varNai zveta kahAi, nAri manohara sAthai lIdhI, kahayai virahau na thAi..... 1 vidura vicArajyo ho, ehanau aratha kahau lahi bhAva, aThasaThi choru tehanA huA, adhi na bheTI bhAva..... 2 nari nArI sauM chehaDA baMdhyA, kahiyai bAlakuAri, tiNi nArI te puruSa na dIThau, puruSi na dIThI nAri..... 3 e bevai brahmA nIpAyA, jovau jaganI rIta, tehanai beTai brahmA jAyau, beTi madhi gAvai gIta..... 4 je naranArI ehanai vaMcai, te pAmai zivarAja, varasa paMcakI avadhi kahI, athavA kahijyo Aja..... 5 uttara : kAgala, zAhI, navakAranA 68 akSara, cUlikAnA 33 akSara. kAgala-zAhIno beTo akSara, teNe brahmAne-arthane janma Apyo, beTI srsvtii| 03 mr bh nAri navaraMgI eka chai, pUrI nyAni vinyAni re, kalA causaThi bharI padaminI, nahIM ekaNi mAni re. paMDita ! padaminI kavaNa te, jou nirakhIya netri re, dezi-videziiM jANIi, vasai bhala bhalai khetri re... sIkhai tehathI savi kalA, na jANai kAMi Apa re, navi jaNI paraNIya puNa nahI, na lAgai puNya pApa re..... 2 aMkhi AMjI rahI goraDI, dekhai nahIya lagAra re, puNa navi AMdhI so kahai, pahirai vastra zRMgAra re..... 3 pUThi pUrI bihuM pakhI bhalI, puNa pe...[?][paMkhI] na kahAi re, nIra na pIai navi trisI, kaiyaiM anna na khAi re.... 4 TIlI Tabake cAMdalo, sohai ati ghaNa aMgi re, nArI ruDI parakhI karI, brahma kahai joo raMgi re..... 5 uttara : pothI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 anusandhAna-73 devanA deva je nayaNi na dekhai, devatA navi lahai jeya, avara prANI sukhii te ghaNUM pAmai, dukhi puNa navi tajai teya jinarAyA tehanau saMga mUMkAvi, jima tujha namUM avihaDa bhAvi... 1 AvatI jAtI jeya jaNAi, AvatI te na jaNAi, dukha vIsAraNI bahu dukha kAriNI, AvatI sahUnaI suhAi..... kAmaNagArI nAri e niraguNI, jagamAhaiM jasu ghaNau vyApa, ati ghaNI tehanI keDi lesyai sahI, jehanai potai pApa..... brahma kahai ji ko ehanI, saMgati TAlasyai sAdhu, mugati sukha avicala te nara pAmassai, pariharI sayala AbAdha.... 4 uttara : nidrA varNa-gaMdha-rasa-phAsa vivarjita, yA sama avara na dUjau, varNAdika viNu kahayau na jAi, tAhi nirati kari bUjau ho saMtana ahanisi ho mana prIti, hami tu, vAse tIhai lAi, bhAIo, lahau khaTa mAsa vicArI, dehu bhAMti sumajhAi.... 1 bahu jana kahate soi hami pAyau, kinahI na dekhi dikhAyau tAsa nAma pariNAma aura pari, jaga bhItari haramA [khA]yau... 2 eka nara eka nArI milI, viNu pAya calAvai re, brahmacArI dharmavaMta naiM, ghaNUM teya suhAvaI re..... pAMca moTe rahai parivarI, nAcaiM saMcarai sAthi re, brahma kahai jiko te dharai, te na lahai aNAthi re..... 4 uttara : AtmA jehathI upanI tehanaiM, lei rahI sarva kAla re, jeNi upAyI tehasUM, ramai raMgi rasAla re.....
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 paMDita! nAri e kuNa kahau, na bolai na AhArai re, nava nava raMgi ramai sadA, pApa saMgati vArai re.... 2 sakala guNaiM pUrI goraDI, naranAri nai saMgi re, vilasatI sIla khaMDai naMhI, na dIsai dosa aMgi re.... 3 jinarAgI jina nAmi lahai sui, citi bhItari ati rIjhai, kahati brahma e bhAu hRdaya dhari, eha vinA nahu sIjhai.... 4 uttara : jinavANI pIta varNa pari hoi na kaMcana, varNa rahita aba soi, nAma vinA koi tAhi na lakhahI, nAma vinA te hoi.... 1 vidura vicAra kari ho, yAkau bhAu kahau samajhAi, avadhi Athi iha paMca varasakI, paMDiti zIghra kahAi..... 2 Athi sugaMdha sahaji te suMdara, caMdana nAhi kapUra, harati tApa phuni hoi na sasihara, karati prakAsa [na] sUra... 3 tAhi namai kavi brahma niraMtara, AnI trikaraNa suddhi, svAmi bhagata so sahajaI pAvai, jihakI niratI buddhi..... 4 uttara : zItalanAtha bhagavAna ? sakala zAstra Agama dhuri sohai, jaga jana mohai rUDI, aratha na jANai paDhIyA paMDita, puNa ko na kahai kUDI jI.. e0 1 e hiyAlI ridiya vicArI, avadhi chaha mAsaha ApI, joi graMtha aratha savi suMdara, aratha dIu tasu thApI jI..... e0 2 tehanI ANa naphara doi pAlai, eka bhaMDAraha koThI, jANa hUMtA te teNai lubadhA, mUrikha nAThA uThI jI..... e0 3 tAsa pUMThi doi sevaka pUrai, etalI tasu caturAi, zrI brahma kahai e kuNa ThakurANI, ghau paMDita samajhAi jI... e0 4 uttara : lahiyAo graMthanA prArambhe 'bhale mIMDu'- cihna lakhe che te : // //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusandhAna-73 "casimA artha mahita svAdhyAya" - saM. gaNi suyazacandravijaya __muni sujasacandravijaya hamaNAM thoDA samaya pUrve kavi sarvavijayajI kRta 'puNDarIkazabdagarbhita jinastotra' nAmanI saMskRta bhASAnI laghukRtinuM sampAdana karavAnuM banelaM. 'puNDarIka' zabdano judA judA prayogo dvArA 100 vAra upayoga karI kavie potAnI tIvra medhAno emAM paricaya karAvelo. kadAca te kRtinI TippaNavALI prata na maLI hota to tenA vagara mULa kRtinuM sampAdana karavU azakya thAta. te kRtinuM sampAdana karatI vakhate eka vicAra Avyo hato ke AvI kRtio zuM phakta saMskRta bhASAmAM ja maLatI haze ? ke gujarAtI vagere bhASAmAM paNa AvI kRti racAI haze kharI ? thoDA samaya bAda uparokta praznanA uttararUpe amane 'casimA artha mahita svAdhyAya' nAmanI prastuta kRti jovA maLI. 'puNDarIka' zabdanI mAphaka ahiM kavie 'casimA' zabdanA prayoga dvArA potAnI vidvattA pragaTa karI che. kRti madhyakAlIna gurjara bhASAnI hovAthI temAM dezya zabdonI chAMTa paNa jovA maLe che. kRtinA kartA pote ja pratinA lekhaka hovA chatAM temaNe karelI anusvArAdikanI bahulatA, ke pAThalekhananI azuddhine kAraNe kRtinuM sampUrNapaNe saMmArjana karavU azakya hatuM. tethI banatA prayatne padyonA artho besADI kRti samajavA prayatna karyo che. kRtisampAdanamA sahAya karavA badala pa.pU. upAdhyAya zrIbhuvanacandrajI ma.sA.no khUba khUba AbhAra. sAthe kRtinI hastapratanI jherokSa sampAdanArthe ApavA badala zrIhemacandrAcArya jJAnamandiranA vyavasthApaka zrIyatinabhAIno paNa AbhAra. kRtiparicaya : Ama juo to sampUrNa kRti upadezAtmaka che. paNa kavinI vidvattAe kRtine phakta upadezAtmaka na rAkhatA vidvattAsabhara banAvI dIdhI che. prathama DhALamAM kavie 'casimA' zabdanI AgaLa mA, saM, TAM, sAM jevA vibhinna akSarasaMyojano prayogI jIve zuM zuM na karavU joIe teno upadeza Apyo che. dA.ta. [he jIva!] tUM ATha madamAM rAcIza nahIM, [he jIva!] dhana pAmI teno saMcaya na karIza vagere vagere. jyAre bIjI DhALamAM kavie nIca vyakti koNe kahevAya ? tenI vAta rajU karI che. dA.ta. - je rAjasanmAna pAmI mAna kare te nIca, je cAritra ane jJAna pAmI mAyA kare te nIca vagere vagere. jo ke pahelI temaja bIjI DhALamAMnAM je keTalAMka padyo amane aspaSTa rahyA che
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 te padyonI pachI ame praznacihna karyu che. vidvAno tenA artha tarapha amAruM dhyAna doraze tevI AzA che. kRtisampAdanamAM vAcakonI saraLatA mATe ame vyartha anusvArone kADhI nAkhyA che. sAthe sAthe kliSTa zabdano koza paNa ahIM sAthe ja rajU ko che. kRtikAra paricaya : zrIsomavimalasUrijI mULa khambhAtanA kaMsArI gAmamAM poravALa zAha rUpavaMta - amarAdevInA putra hatA. temanuM gRhasthapaNA, nAma hatuM jasavaMta. saM. 1574mAM temaNe zrIhemavimalasUrijInA hAthe munisaubhAgyaharSasUri pAse dIkSA grahaNa karI, 'muni somavimala' evA nAmathI gurunizrAmAM rahI ghaNA granthono abhyAsa karyo. gurubhagavante pada-yogya jANI temane saM. 1590 mAM gaNipada, 1594 mAM paMnyAsapada, 1995 mAM upAdhyAyapada tathA sUripada Apyu, tema ja saM. 1605mAM temane gacchanAyakapada prApta thayu. temane AnandasomasUri, haMsasomasUri, devasoma gaNi vagere 200 ziSyono parivAra hato. gautamapRcchA (Tabbo), zreNikarAsa, navatattvAloka vagere ghaNA granthonI temaNe racanA paNa karI che. prastuta kRti paNa temanI ja racanA che je temaNe gacchanAyakapade birAjyA bAda racI che. 1 2 // 60 // zrIsomavimalasUrigurubhyo namaH // praNamu parama puruSa parabhAvi, manoratha sIjhai jAsa prabhAvi, avairala vANi sadA varasatI, va, sarasati mA[ta] vara satI moTuM bhAratinuM bhaMDAra, zabdarayaNarnu jihAM nahIM pAra, jehathI lahIi aratha aneka, casimAM zabda huM lei eka zabda amUlika artha anaMta, te bhAkhi jANai bhagavaMta, majha mUrakhanai karavA artha, icchA chai paNi chaThaM asamartha kariyA artha saMgaya game ketale, ti(te) kavijananaiM huM pagatale, zrIjina sahiguru sarasati mAya, pAmo teha taNu sU(su)pasAya kahisu artha huM ekasU(100) eka, lokabhASAI tAsa viveka, bola kayA ketA bhAkhanA, sU(su)Najyo sajjana eka manA casimAM maMtra jIve tujha bhaNau, casamA dharInai vAMce ghaNau, mAcasi mA AThai mada sAthi, saMcasi mA pAMmI dhana hAthi rAcasi mA jIva kisyai kukarmi, Thecasi mA tuM kahinai marmi, TAMcasi mA madirAdika dakSa, sAMcasi mA je bhuMDau vRkSa 5
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 vIMcasi mA para keru lekha, macisi mA sa-jihAM bhuDu lekha, khaMcasi mA dAna detA hAtha, mIMcasi mA AM(A)khyi dekhI nau(nA)tha 8 -casi mA aNahuMta lAbhi, recasi mA strI huMtai gAbhi, "Thecasi mA AhAra nija peTa, gUMcasi mA sugraMthi neTi9 9 ghocasi mA jo locana kisiiM, hI[casi mA] DAlI ramA(ma)vA misiiM, mocasi mA re subhASita lahI, IMcasi mA dhana ramatA sahI. 10 sUcasi mA kahi keruM chidra, kapaTa racasi mA vaMchI bhadra, socasi mA je vastu ja gaI, lAMcasi mA re kumANasa jaI pA~casi mA mUrakha ITavAha, gharavAsi locasi mA sAha, kRpaNa prati yAcasi mA jIva !, dukhi loka [ka]rata rIva 12 aracasi mA tuM kuguru kudeva, kucasi mAThA yauvana heva, kaicasi mA mai ju DAhu hoi, kuMcasi mAThau na samAriu joi(?) 13 khIcasi mA jukhAmai khIra, kroMcasi mArai viSa sUcaka vIra, pApa karmi khUcasi mA sahI, phIcasi mA mUrakha grAsa lahI 14 jI[va!] tu na joi ghAMcasi mAgi, pAMcasi mAMnaiM nahIM Avii lAgi(?), saMcasi mAMDai ju nahIM kUDa, DUMcasi mA moTuM bhADa-bhaMDa 15 TAMcasi mA ju nahI aparAdha, lIMcasi mAragi jAtA lAdha, UMcasi mAMThau karatu saMga, vaMcasi mA nija varga suraMga 16 caracasi mA maMtrAkSara lahI, vIcasi mANasanaI syuM sahI, vAMcasi mAMThI ju boli palai, mIcasi moDhuM [di?]ju dhana milai17 // mAi ! dhana saputra - e DhAla // nIca si mAMna ANai pAmI raja sanmAna, . nIca si mAyA karai lahI cAritranai jJAna, nIca si 56mAMni nANai parigraha ju viveka, nIcasi mArdava nahIM ju yativratadhAraka. 18 tuM nIca si 57mAsyuM kalaha karai satputra, nIca si 58mAMdala tuM na sIkhai ju sAda apavitra
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 33 nIca si mAMhi 59nhANuM na karai ju micchatta, nIca si mAharu karai ju jANai savi tatta. 19 ju dravyi pUruM nIca si 6degmAla na pahirai, nIca si mAhomAhi "vaDhai ju nitu nitu vuharai, nIca simAgamU kIu vaDhi jAi ju saMta, nIca si mAMgatanai dAMna na di ju dhanavaMta. 20 nIca si mANasa retau(?) lakhai65 ju susamartha, nIca si mAthai bhAra li juDIli6 asamartha, nIca si mAma mUMkai ju tu achei 6 salajja, nIca si mAmA-ghari rahaI ju pitRpakSa "sakajja. 21 nIca si mAnava bhava na samArai ju degsadharma, nIca si mAMsI-tapa na karai ju tuM sakarma, nIca si 3mAla melai ju tuM dAna [na] dIi, nIca si mAliNisyuM milai ju sAMna hui haIi. 22 nIca si mAtrAdhika jimai ju DIli sarogI, nIca si mATI khAi ju paMchi nIrogI, nIca si 5mATIpaNuM kari ju kiMpi na cAlai, nIca si mAMrUpaI (?) apavItra nIra na jhAlii. 23 ju vaidya ! tu na bhaNai nIca si mAdhavanidAna, nIca si mA DAhu thAi ju nahIM jJAna (?), tuM nIca si mANika mUMkInai li kAca, nIca si mAchIsyu cu(vu)harai ju dharma sAca. 24 nIca si mAMhi bAhari jUu prIti ThAMma, nIca si mAMkaDa pari capala ju dhyAni kAma, nIca si mAM mAsI sarikhA gaNai ju jAti, nIca si mAnyu je na karai ju vaMchai khyAti. 25 nIca si mA balI(?) karai ju sAhamu balavaMta, nIca si mAkhika khAi ju viratInuM maMta,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 nIca si ramAza vAvarai ju zrAvakakuli jamma, nIca si mAkhaNa jimai ju jANii jiNa-dhamma. 26 nIca si mAkhI na joi ju anna 83nAkhai, nIca si "mAla khAi ju 5sAli potai rAkhai, tuM nIca si 86mAMDA gohuM chatai na khAi, nIca si "mAMNi "mAMDai ju koDiuM na ghaDAi. 27 nIca si 9degmAtu(?) dekhI khIjai ju re adharmI, tuM nIca si mAMgalika na bolai bola 9sakarmI, nIca si mAMdu thai na karai dharmanuM kAma, taM nIca si 92mAve(ce) kalaha kugatinuM ThAma. 28 nIca si 93mAtuliMga tuM kara ju DIli chai sIta, 9"vi(vaM) casi mA zubha karma karatu mAharA mItta, 95vicasi mA kahisyuM lAI (?) kUDa carItra, "vihacasi mA bhAIsyuM ju susamartha pavitra. 29 98Alocasi mA tuM jihAM jANai anyAya, 99vigucasi mA jIva tuM dhana chatai karI upAya, 10 saMkocasi mA mitradhAmi mana melaMtu, kuThAmi pa(kha)racasi mA nija dhana harSa dharaMtu. 30 10 puhacasi mA kugati pApa karInai prANI, sUkhakara sAcai mani dharma kare hita ANI, 10vocasimA bolanA artha ekasu eka, zrIsomavimalasUri jaMpai karI viveka. 31 zrIvikramanRpathI saMvatsara sata sola, batrIsai zrAvaNi zudi sAtami raMgarola, nakSatra zubha svAti ahamadAvAdi artha raciyA e bhaNatAM sIjhaI saghalA artha. 32 iti zrIcasimA artha mahita svAdhyAya // paramaguru gacchAdhirAja-zrI5somavimalasUrIzvaraiH kRtaH //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 teSAM NAya (teSAmAnmAya) zrIANaMda somasUriza (zi) Sya lakSmIsomamuni likhitaM // saMghavI lakhamaNa bhAryA ajAI putrI haMsAI paThanArthaM // zrIrastU // 1. avairala avirala, satata = 2. saMgaya saMgata, anurUpa 3. casimA ? 4. casamA = 5. mAcasi 6. saMcasi = 24. sUcasi 24b. socasa = = = = = -- cazmA mAcavuM, AnaMdita thavuM 28. yAcasi = yAca bhegaM kara pokAra 7. rAcasi rAcavuM 8. Thecasi = mAra mAravo 9. TAMsi AkaMTha pAna karavuM 10. sAMcasi sAcava 11. bhuDau = kharAba, bhUMDuM 12. vAMcasi vAMcana karavuM - 13. mAcasi 14. khaMcasi ? ( mAcavuM ? ) aTakavuM (khaMcakAvuM) 15. mIMcasi baMdha karavI (mIMcaj) 16. recasi = julAba Apavo (reca) 17. Thecasi = vadhu paDatuM bharavuM (ThAMsavuM) = = ekadama vadhu gADha 18. gUci guMtha (guMcavaj) 19. neTi 20. ghocasi 21. hIM si ? (ghoMcavUM ?) 22. mocasi 23. Icasi = = = = = kalyANamastU // cha // cha // cha // = = zabdakoza hIMko khAvo (hIMcaj) choDavuM, bhUlavuM (mUkavuM) muMkavuM (jugAra ramavA ) 25. lAMcasi 26. pAcasi = pakava 27. locasi (AlocanA) = = 36. jukhAmai 37. krauMca = arcana kara 29. rIva 30. arasi 31. kucasi 32. kasi = ? (kaca kaca ? ) ? ( kUcA karavA ? ) 38. khUcasi 39. phIMcasi 40. ghAMcasi 33. DAhu 34. kuMcasi = 35. khIcasi = 41. mAgi = 42. pAMcasi 43. saMcasi 44. mAMDai 45. DUcasi = = batADavuM (sUcavavuM) zoka karavo (zocavuM) 46. bhADabhUMDa = = = = = = lAMca levI = TIkA, niMdA karavI ? = 35 AvuM (kheMca) tAvamAM ? ( jukAma) = ? = ? (saMcita karavuM ?) ? (mAMDe) ? DUbavuM (khUcI javuM) tiraskAra karavoM mArgamAM khUMcI javuM (ghAMcamAM paDavuM) ThAMsI ThAMsI bharavuM (DUcA bharavA ) nakI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 47. TAMcasi = japti rAkhavI (TAMcamAM 76. mAchI = halako mANasa levU) 77. vuharai = ? 48. lIMcasi = ? 78. mAMhi-bAhari = aMdara-bAra 49. UMcasi = ? 79. jUu = jUo = jUdo 50. vaMcasi = chetaravU (vaMcanA) 80. mAMkaDa = vAnara 51. caracasi = carcA karavI 81. mAMkhika = madha 52. vIcasi = vahecavo (?) 82. mAza = mAMsa 53. vAMcasi = (vAMcavU) 83. nAkhai = vApare 54. mIcasi = baMdha rAkhavU, mauna rahevU 84. mAla = eka prakAraceM ghAMsa (mIMcavU) 85. sAli = cokhA 55. nIca si = te nIca che 86. mAMDA = ghauMnA roTalI-roTalA 56. mAni = mApa 87. mAMNi = ghaDo/pANI bharavAnI goLI 57. mAMsyu = mAtA sAthe (mANa) 58. mAMdala = eka prakAraceM vAdya 88. mAMDai = banAve 59. nhAMNu = snAna 89. koDiGa = chIbu / DhAkaNuM 60. mAla = mALAvizeSa (alaMkAra) 90. mAtu = racyo-pacyo (?) 61. vaDhai = jhagaDavU (vaDhavU) 91. sakabhI = sArA kAryamAM 62. vuharai = vyavahAra kare (vahore) 92. mAMce = khuza thAya 63. simAgamU = samAgama 93. mAtuliMga = eka auSadhanuM nAma 64. vaDhi = ? (vaDha-Thapako) ___ (bIjoru) 65. lakhai = ? (lakhavU?) 94. vi(va)casi = cUkIza 66. DIli = zarIre 95. vicasi = ? 67. mAma = moTAi 96. lAI = ? 68. salajja = zarama vALo 97. vihacasi = chUTA tharbu (vaheMcaveM) 69. sakajja = samartha ? 98. Alocasi = niMdA karavI 70. sadharma = saddharma ? vALo (AlocavU) 71. mAsI tapa = mahinAno tapa 99. vigucasi = ? 72. sakarma = sArA karma (puNya)vALo 100. saMkocasi = muMjhAvaM (saMkocAvU) 73. mAla = dhana daulatAdi meLave 101. puhacasi = pahocavU 74. mAliNi = halakI strI 102. vocasi = ? 75. mATIpaNuM = dhaNIpaNuM [noMdha : ( )mAM lakhelA artho anusandhAnanA sampAdakanA che.]
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 37 zrImunivijaya upAdhyAya rAsa - saM. gaNi suyazacandravijaya muni sujasacandravijaya hIravijayasUrijInAM kAryothI tathA temanA prabhAvathI prAyaH dareka vidvAno paricita haze. teo pote samartha vidvAna to hatA sAthe pracaNDa puNyazALI hatA. temaNe potAnA ziSyone paNa potAnA jevA ja banAvyA. savAIhIra vijayasenasUri, mAntrika zrIzAnticandrajI upAdhyAya, kavi siddhicandra, bhAnucandrajI, viziSTa cAritrasampanna muni premavijaya, te sivAya paNa ratnavijaya, hemavijaya vagere temanA pratibhAsampanna ziSyapraziSyo hatA. mATe ja temano kALa 'hIrayuga' tarIke oLakhAyo. A ja yugamAM hIravijayasUrijInA guru vijayadAnasUrijInI bIjI ziSyaparamparAmAM upA. zrIrAjavimalajInA 'upA0 munivijayajI' nAme prabhAvaka ziSya thayA hatA. ahIM ApaNe temanA caritranI keTalIka vAto kAvyanA mAdhyame joIzu. kRtiparicaya : __pAMca jinezvarone tathA sarasvatI devIne namaskAra dvArA kavie sau prathama rAsanuM maMgalAcaraNa karyu che. tyAra pachInI DhALamAM kavie anukrame caritranAyakanA janmasthAna vIsalanagaranI, pitA kesava tathA mAtA somAinA guNonI varNanA karI che. devalokathI koI daivI jIva garbhamAM avataratA mAtAne AvelA siMhanA svapnanI, puNyazAlI putrane kAraNe thayelA zubha dohadonI tathA nava mAsa pUrNa thatAM karAtA putrajanma occhavanI vAta A ja DhALamAM jovA maLe che. DhALanA antya padyamAM AlekhAyela 'meghanI jema putra paNa jagatane kalyANakArI thAya' tevI sadbhAvanAthI putra, meghajI nAma pADyAnI vAta rajU karavA dvArA kavie pitA kezavanA hRdayanI vizALatA para prakAza pAtharyo che. sAmerI rAgamAM racAyelI trIjI DhALamAM kavie meghajInA dehalAvaNyanuM to sundara varNana karyu ja che, sAthe sAthe temanA Antarika guNonI paNa varNanA karI che. vihAra daramyAna vIsalanagara padhArelA rAjavimalasUrijInA upadezathI vairAgyavAsita thayelA meghajInA bhAvonI rajUAta tathA mAtA-pitAnI pAse cAritragrahaNa karavAnI anumati mAMgatA thayelA saMvAdanI saMvedanA kavie cothI DhALamAM gUMthI che. pAMcamI DhALanI zaruAtamAM kavie munivijayajInA sundara cAritrapAlananI, pachInAM thoDAM padyo dvArA munizrInA adhyayananI tathA padapradAnanI temaja zeSa padyo dvArA bhAI lakharAjane pratibodhI 'labdhivijaya' nAme saMyama pradAna karyAnI, vaLI temanI sAthe siddhagirinI yAtrA karyAnI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 anusandhAna-73 aitihAsika hakIkata AlekhI che. A ja DhALamAM rajU karAyela labdhivijayajInI guNastavanA paNa kAvyanI mahattvapUrNa sAmagrI che. kedAra goDI rAganI tyArapachInI DhALamAM kavie sarva prathama jyAM hIravijayasUri cAturmAsArthe birAjyA te UnA nagaranuM aitihAsika varNana karyu che. pachInA padyomAM sUrijInA upadezathI bhAvita thaI sA. lakharAje karAvela bimbapratiSThAmahotsava, prAsAdika varNana che. A gAthAomAM paNa khAsa gAthA 78mAM aMjanavidhAnasamaye sUrijI dvArA vedikA para besavAnI vAta te samaye aMjanazalAkAmAM karAtI viziSTa vidhinI noMdha che. A ja pratiSThA mahotsavamAM dIva saMghanI vinantithI paNDita munivijayajIne upAdhyAya pada ApyAnI aitihAsika vigata paNa kavi dvArA DhALanA antya padyomA AlekhAI che. chellI DhALamAM kavie upAdhyAyajInI guNastavanA karI, tenA phaLarUpe icchita kAryo saphaLa thavAnI temaja gurujInA cirajayIpaNAnI manokAmanA vyakta karI che. ahIM 'bhavika kuTumba savi tAharUM, anukrami cAritra lIdhajI re' padathI upAdhyAyajInA sampUrNa parivAranI dIkSAno kavie spaSTa nirdeza karyo che tene paNa kAvyanI mahattvapUrNa noMdha kahevAze. kRti racanA aMge thoDaM - prastuta kRtinuM pratAlekhana upA. rAjavimalajInA ziSya upA. munivijayajInA ziSya paNDita nemivijayajInA ziSya muni darzanavijayajI dvArA saMvat-1652mAM thayuM che. Aja lekhana saMvatmAM hIravijayasUrijIe munivijayajIne upAdhyAya pada ApyuM hatuM jenI vigata kAvyamAM AlekhAi che. tethI anumAna karI zakAya ke prastuta kRtinI racanA muni nemavijayajIe munivijayajIne pada apAyAnA turaMtanA kALamAM karI haze. jo ke lekhakanI asAvadhAnIne kAraNe keTalAka ThekANe kRti jarUra azuddha lakhAI che to paNa eka alabhya-aitihAsika kRti ApavA badala lekhakazrIne ApaNA zata zata namana. prAnte kRtinI hastaprata Xerox ApavA badala sAhityamandira TrasTa (pAlItANA)nA vyavasthApakazrIno tathA pU. mu. jayabhadravijayajIno khUba khUba AbhAra.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 39 zrImunivijayajI upAdhyAyano rAsa vAcakacakracUDAmaNi-mahopAdhyAya-zrImunivijayagaNigurubhyo namaH / // rAga-dezAkha // duA(dUhA) vaMchitadAyaka surataru, zrIAdi jiNesara da(de)va, marudevI-uari dhara(rI)o, sura nara kara(re) jasa seva. 1 zAMtikaraNa zrIzAMti jiNa, sukha-saMpatidAtAra, saMyamakamalA aNusarI, pAmyu bhavanu pAra. 2 yadukulakamaladivAkarU(ru), neminAtha bhagavaMta, rAja rAji(jI)mati paraharI, kIdhu bhavanu aMta. 3 kamaTha-mAMna jeNi moDIo, pannaga kIu dharaNiMda, jasa pratApa jagi dIpato, pArzvanAtha jinacaMda. 4 bhavika jIvanai tAravA, kaliyuga kao avatAra, vIra jiNesara vaMdIi, jasa goyama gaNadhAra. 5 kavijana jana-hitakAraNI, durmati vArai jeha, vINA-pustaka-dhAra(ri)NI, samarUM sara[sa]ti teha. 6 paMcama-gati-sukhadAyaku, praNamI paMca jiNaMda, valI samarUM cita(tta) sarasati, jasa sevai suravRMda. 7 tapagaccha(cchi) mahimA jehanu, sevai sura nara koDi, zrImunivijaya uvajhAyanu, rAsa racuM kara joDi. 8 // DhAla // mahI(hi)maMDalamAMhiM abhirAma, jaMbUdIpa sehi sukhadhAma, dakSiNa bharata tihAM ati sohai, gujjara desa dIThai mana mohai. 9 vIsalanagara tihAM ati caMga, gaDha maDha maMdI(di)ra poli uttaMga, vADI vAvi sarovara kUpa, rAja kari(rai) tihAM nyAi bhUpa. 10 caurAsI cahuTA suvizAla, dharmavaMta tihAM bAla gopAla, sohai suMdara jinaprAsAda, devaloka sama mAMDai vAda. 11 vyavahArI nivasai dhana-pUrA, dAna guNe karI dIsai sUrA, tihAM mukhya sA. kesava kahIi, sI(zI)la guNe jagi jasa lahIi. 12
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 anusandhAna-73 tasa gharaNI sohai somAi, sI (zI) la guNe sItA sama gAi, teha saMghAti vilasai bhoga, iNI pari dina jAi su (zu)bha yogi (ga). 13 eka divasa suralokathI cavIo, puNyavaMta sura tihAM avatarIo, tasu anubhAvi mAtA pekhai, sIha supana sutI sukhi dekhai. 14 prahi(ha) UThI kahi (hai) nija bharathAra, svAmI ! supana kahu suvicAra, vAta suNI sA. kesava bolai, putraratana husi sura - tolai. 15 harkhI vAta suNI somAi, poSai garbha sukhi (khai) saja (jja) thAi, dAna puNya devapUjA kerAM, upa[ja]i dina dina Do (do) halA bhalerA. 16 ima anukramaM puhatA nava mAsa, janami (mI) o kuMara puhutI Asa, dhavatA maMgala gAi vara nAri, utsava hui ghara gharabAra 17 sA. kesava sahu sujanaha sAkhi, bhaktI (kti) karInaI iNa parI (ri) dA (bhA) khi, megha taNI pari jaga-hitakArI, meghajI nAma Thaviu sukhakArI. 18 vaDu baMdhava valI lakharAja, jiNai nAmi si (sI) jhai savi kAja, bihuM baMdhava kerI joDi (Da), dIThai puhucai sahunI koDa. 19 // DhAla // rAga-sAmerI / sakala kalA paripUrIo, jANe puNyama caMda, rUpaM jagajana mohato, pratyakhya jANe iMdra. 20 ima vAdhi (i) kumara sujANa, tejai karI jItyu bhANa, hIrai jaDI Topi(pI) opi (pai), mastaki(kai) sohi (hai) Aropi (pI). 21 kAne tuMgala (kuMDala) teja - jhamAla, aSTamI sazi (zI) sohai bhAla, kamaladala - komala nayaNa, nAzA dIpaza (zi) khA sohai vayaNa. 22 hIrAsama daMta virAjai, adharopama vidruma chAjai, sukha - gaMdha sugaMdha kapUra, bAjubaMdha sohai bhUja - bhUra. 23 kaTI sohai kanaka kaMdoro, pagi dhamakai ghUgharA ghora, aMgi lakSaNa batrIsa sohai, dekhI bhavijananAM mana mohai. 24 mukhi bolai vacana vilAsa, sahu sajananI pUrai Asa, ATha varasa thayA ima karatAM, mAya tAya manoratha dharatAM . 25
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 sudivasi nI(ni)sA(zA)lai paDhAvai, dina thoDi bhaNI gharI(ri) Avai, paMDitanai dIi bahu dAna, valI Apai phophala pAna. 26 bahumAna dei bolAvai, ima vinaya karI samajhAvai. 27 sahaji(jaI) puNyavaMta dayAla, devapUjA dAna vizAla, mani bhAva dharI cita cokhai, sAdhu sAmI(dharmI)nai poSai. 28 kalA bohatyari karai abhyAsa, mAya tAya dharai ullAsa, mani jANai jo paraNau putra, to rAkhai gharanuM sutra. 29 // DhAla // rAga-goDI // zrIvijayadAnasUrIsa, tasa sIsa suMdaru, zrIrAjavi[ma]la uvajhAya-varU e. 30 sakalasAdhuzinagAra, mohana mUrati, rUpi ratipati jItIo e. 31 mahiyala karai vihAra, bhavijana tAravA, vi(vI)salanayara paddhArIA e. 32 zrIsaMgha harakha apAra, ANI ulaTa, karai utsava te ati ghaNA e. 33 AvyA suNI uvajhAya, sA. kesava tihAM, suta sahita vaMdaNa(na) gayA e. 34 nava-rasa su(sa)rakhI vakhAla, ciMtai meghajI, athira sarUpa sahu bhava taNUM e. 35 ANI mani vairAga, ghari Avi(vai) karIi, mAya-tAyanai vInatI(ti) e. 36 di(dI)o ama anamati tAta, mAta mayA karI, yama bhavasAyara hu~ taruM e. 37 nisuNI putra vacana, dukha manamAM dharai, mAta pitA te ati ghaNUM e. 38
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 tuM vatsa amha AdhAra, prANavAlesarU (ru), tujha viNa khiNa eka navi sarai e. 39 tuM chai ati suka (ku)mAla, bAlapaNai valI, cAritra chai vacha dohilaM e. 40 jima dohiluM khaDagadhAra, upari cAlavu tima dohiluM vrata pAlatAM i (e). 41 TADhi ani (na)i valI tApa, bhUkha tRSAdika, parisaha chai ati AMkarA e. 42 paraNInai eka vAra, saMsAra taNA sukha, vilasI saMyama AdaruM e. 43 tava kahi (hai) meghajI kumAra, amma tAta sAMbhaluM, saMyama dohiluM mujha nahI e. 44 anaMta anaMtIvAra, dohilAM dukha ghaNA, bhamatA bhavamAM mi sahA e. 45 havai te khamyAM na jAi, te bhaNI parI (ri) haruM, saMsAra taNA sukha sAmaTAM e. 45 pratibodhi (i) ima gAta, tAta sahita valI, utsavasuM saMyama lIye e. 46 du (dU) ho zrIrAjavimala uvajjhAyanai, hA (ha) tthi cAritra liddha, sA. kesava meghajI taNAM, manaha manoratha siddha. 48 anusandhAna-73 // DhAla // rAga rAmagirI // dIkSA lei karai vihAra, sakala sAdhu taNA si (zi) NagAra, sumati gupati pAlai atikharI, dIsai pUrva sAdhu anucA (ca) rI. 49 nirmala paMca mahAvrata bhAra, vRSabha taNI pari vahi (i) aNagAra, asu (sU) ra (jha) to navi lei AhAra, SaT kAyA keruM AdhAra. 50 bhakti-vinayakaruM ati ghaNuM, cita raMjiu zrIvAcaka taNUM (puM) jANI yogya sahu sA (zA) stra vicAra, sahaguru dIdhA bahu vistAra. 51
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2017 prakaraNa vyAkaraNa sahita chaMda, jANai sUtra siddhAMta amaMda, vidyA cauda bhaNI thayu jANa, vAdi (dai) jItyuM suru (ra) guru- mANa. 52 zrIrAjavimala vimalaguNa - lIha, cAritra pAlI akala abIha, sayala bhalavaNa nija ziSya karI, 3 ( trIje) svarga puhutA zama dharI. 53 eka dina munivijaya munirAya, zrIhIravijayasUri vaMdaNa pAya, jANI yogya jagaguru hita dharI, paMDita pada dIdhuM hita karI. 54 jagaguru keruM lahI Adesa, vIsalanayara kari (rI) o praveza, dekhI saMgha vaMdai gururAja, kalpavRkSa phalIo ahama Aja 55 vaDo baMdhava tihA sA. lakharAja, gharathI dharma taNA kari (rI) kAja, AvyA jANI suhagururAya, bhakti [ iM] vaMdai tehanA pAya. 56 suNI dezanA mani dharI vairAga, iNi saMsAri nahI muDa lAga, ghari Avi(vI) pratibodhI mAta, saMyama lIdhuM jagavikhyAta 57 labdhivijaya Thavio jasa nAma, mahI (hi) maMDalamAM rAkhyaM nAma, paMca vigaya taNuM parihAra, aMta-prAMta lei te AhAra. 58 baMdhava sAthi kaMrai vihAra, pratyakhya jANe dhano (nno) aNagAra, krodha mAna mAyA karI duri (dUra), dIsai abhinava upazama-pUra. 59 desa sahumAMhi soraTha bhalu, jihA chai vimalAcala guNanilu, teha taNI yAtrAnai kAji (jai), ei dina puhutA paMDita - rAja. 60 zrIyugAdidevanI yAtrA karI, manaha manoratha pUgA ralI, anukrama unAnayara majhAri ( rai), jai vaMdyA zrIjagaguru gaNadhAra. 61 // DhAla // rAga-kedAra goDI // 43 unAnagara sohAbhalu (maNuM), jihAM jagaguru cumAsa, durita dukAla du(dU)rI gayA, bhaviyaNa puhatI Asa. 62 navapallava nAlIerI, ketakI kadalI kalhAra, mogara maru [o] mAlatI, jAya ju (jU ) I sahakAra. 63 nAgaraveli bIjoraDI, caMpaka lAla ga (gu)lAla (ba), vanasapati sohi(hai) ghaNI, koila bolai rasAla. 64 kUA vAvi khaDokhalI, ati bhalI nadI ya nivANa, daDha gaDha poli pAkhali, valI phirati khAna amAna. 65
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 haTTazreNi sohai tihAM, caurAsI posAla, jinaprAsAda tihAM bhalA, suMdara po ( pau) SadhasA (zA) la. 66 rAjya karai tihAM rAji (jI) o, nyAyavaMta bhUpAla, jasa pratApa jagi dIpato, sayala ja (jI) va - dayAla. 67 anusandhAna- 73 camAsu hIrajI rahA, gahagayA zrAvaka-loka, harakhI vita ka ( kha ) raci (cai) ghaNuM, ApaNuM ANi (i) azoka. 68 saMgha - mukhya tihAM jANIi, zrAvaka sA. lakharAja, narabhava pAmI dohiluM, karai ti (te) dharmanA kAja. 69 avasara lahI ya sa (su) guru taNo, ati ghaNuM ANI bhAva, biMba pratiSThA karAvii, bhavasAyara bhavanAva. 70 ima karIya vicAra upAsyarai, AvyA sA. lakharAja, vaMdI caraNa-kamala kahai, muhurata ju (jU) o gururAja. 71 zrIhIravijayasUri suMdara, muhurata karIya vicAra, vaizAkha sudi dina bArasi, tume karu te niradhAra. 72 ima suNI sA. lakharAjanai, mani thayuM harakha apAra, saMgha teDI ThAma ThAmanA, bhakti kari ( rai ) suvicAra. 73 sAdhu zrAvakanai poSIi, ghoSIi jIva amAri, rathayAtrAdika motsava, utsava ghara- ghari (ra) bAri. 74 vArjitra vAjaI ati bhalAM, paMca zabda nisANa, marda(dda)na(la) tAla napherI bherI, bIjA nAda sumAMna. 75 dAna diye tihAM nava navA, yAcakanai bahumAMna, kaNaya kabhAya vAMchoDA, ghoDA phophala pAna. 76 ima karatA tihAM Avi (vI) o, saMvata solabAvana (nna) (1652), vaizAkha sudi dina bArasi, pratiSThA dina dhana (nna). 77 zubhavelA guru hIrajI, baiThA vedikAmAMhi, vidhisuM pratimAnai karai, aMjanasi (zi) lAkA tyAMha. 78 iNa i (a) vasari saMgha dIvano, vInatI (ti) karai kara joDi (Da), uvajjhAya pada dIo munivijaya, jagaguru amha e koDa. 79
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 saMgha taNI suNI vInatI(ti), yatI(ti)patI(ti) mani avadhAri(ra), ciMtana karai nija cittasuM, e moTo aNagAra. 80 brahmacArIsi(zi)razekharuM, munivara eha mahaMta, tapa japa valI saMyama kriyA, Azama pramukha sohaMta. 81 ityAdika guNa-Agara(ru), jANI jagagururAya, uvajjhAya pada nija hAthasuM, thApi(pai) mani utsAya. 82 jaya jayakAra tihAM thao, harakhi(khI)o saMgha apAra.. dhana kharaci(cai) valI ApaNuM, pAmI ava[sa]ra sAra. 83 jagaguru caraNakamala namI, vaMdIya pAsa jiNaMda, uvajhAya tihAthi(thI) pAMgarA, munivijaya murNida. 84 bhavika na(jI)vane tAravA, pravahaNa sama jagi eha, zrImunivijaya uvajjhAya varU, vaMdao e guNageha. 85 // rAga-dhanyAsI // vaMdao vaMdao bhaviyaNa bhAvasuM, zrImunivijaya uvajjhAya jI re, sAdhusi(zi)romaNi guNanilu, nAmi navanidhi thAya jI re. 86 vaMdao vaMdao... vaMchitadAyaka surataru, buddhiM vayarakumAra jI re, sI(zI)laha thUlibhadra jANIi, tapiM dhano(nno) aNagAra jI re. 87 vaMdao vaMdao... labadhi goyama gaNadharu, upazamarasabhaMgAra jI re, vAdigajaghaTakesarI, parihari(rI) mAyA-jAla jI re. 88 vaMdao vaMdao... tapagachagaganadivAkaru, zrIrAjavimala uvajjhAya jI re, tasa paTTa-dhuraMdhara ciraMja(jI)o, zrImunivijaya upajjhAya jI re. 89 vaMdao vaMdao... suragavi suramaNi surataru, kAmakuMbha samu eha [jI] re, je bhaviyaNa ArAdhasi, pAmai vaMchita teha jI re. 90 vaMdao vaMdao...
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusandhAna-73 bhavika kuTuMba sahu tAharu, anukrami cAritra lIdha jI re, manuSya taNu bhava dohilu, sAmI saphalao kIdha jI re. 91 vaMdao vaMdao... tujha nAmi saMkaTa Talai, dUragati ha(dUri(rai) jAya jI re, manaha manoratha mAho(ha)rA, saghalA saphalA thAya jI re. 92 vaMdao vaMdao... jihAM lagaiM sAyara zazi ravi, jihAM lagai meru mahIsa jI re, cira pratapo guru tihAM lagaI, nemivijaya kaha[i] sIsa jI re. 93 vaMdao vaMdao... // iti zrImunivijaya upAdhyAyano rAsa saMpUrNa samAptaM // mahopAdhyAya-zrIrAjavimalagaNiziSya-mahopAdhyAya-zrImunivijayagaNiziSya paMDita-zrInemivijayajI kRtam / muni darzanavijayalikhitam / saMvata 1652 varSe AsADha sudi 12 dine / zubhaM bhavatu // -x
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2017 zrItilakavijayajIkRta 11 gurjara racanAo - - saM. muni dhurandharavijaya 47 [18mA saikAnA tapagacchapati vijayaprabhasUrijInA rAjyamAM, gacchapati zrIhIravijayasUri Anandavijaya meruvijaya u. lAvaNyavijayanA ziSya vAcaka lakhamI (lakSmI) vijayajInA ziSya zrItilakavijayajInI 11 gujarAtI kAvyAtmaka stavana-racanAo atre pragaTa thAya che. temaNe 12 vratanI sajjhAya racyAnI noMdha 'jainagurjara kavio (5) 'mAM jovA maLe che. A badhI racanAo varSo pUrve munirAja zrI dhurandharavijayajIe hastapratiomAMthI UtArI rAkhI hatI, te temanI noTanI nakalanA AdhAre atre ApavAmAM AvI che. kavie dIva, UnA Adi kSetromAM vihAra vizeSa karyo haze tema te te gAmanA bhagavAnanA guNagAna karatAM stavano jotAM lAge che. kavine gacchapati pratye apAra Adara - bahumAnanI lAgaNI haze teno khyAla gacchapati viSe kavie racelI racanAo jotAM AvI zake che. AmAM kra. 8 tathA 9 racanAo haMsavijayajInA ziSya tilakavijayajInI che. tathA 7 ane 11mI racanAmAM gurunAma vagara mAtra 'tilaka' ema kartAnuM ja nAma jovA maLe che. te A be paikI koNa hoya te nakkI karavAnuM muzkela lAge che. A racanAo prakAzanArthe ApavA badala munizrIno AbhArI chu - zI.] * zrInemijina dvAdazamAsa // rAga sAraMga // vANI padapaMkaja namI, valI praNamI ho zrI gurunA pAya ki, mana-vaya-kAyA thira karI, nehai thuNasyuM ho yAdava kularAya ki. // 1 // rAjula bolai piu sUNo // ahme abalA sabalA tumho, premai puro ho svAmI mahilA Asa ki, yovanajala taTinI taTi, kAmakrIDA ho kIjai bAraI mAsa ki // 2 // AsADhI ghana gAjIo, jala varasaI ho vali vIja apAra ki, dAdurarava zravaNe suNI, kima rahIi ho kaMta viNa kiratAra ki // 3 // zrAvaNa bhUmi suhAmaNI, gayaNi chAyA ho kAlA vAdala vRMda ki, jaladhara varasai saravaDeM, raMga ramatA ho thAi mani ANaMda ki ||4|| -
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 bhAdravaDo sarovara bharai, na samAvai ho nIra nadiyAM tIra ki, strI saha zikhi-baka khelatA, dekhI vAliMbha ho na rahai mana- hIra ki // 5 // gIta gAI gorI milI, nAcai phIratI ho ghamakaI ghUghara pAya ki, Aso navadina rAtaDI, tumha virahe ho kima mujha sukha thAya ki // 6 // kArtika karuNA kIjII, kAmI lokA ho navalai neha ramaMta ki, daha dizi dIvA jhalamalaI, pekhI dukhaDaI ho nayaNe nIra jharaMta ki // 7 // bhAminI loga saMyogIyA, mAgazirarAti ho sUtA seja bichAya ki, INi avasara mahArAjajI, zejaI Avo ho zItai zarIra-kAya ki // 8 // posai pUra nehalo, saMbhArI ho morA jIvanaprANa ki, madabhari mAtI mAninI, sAthai lIjaI ho, catura sujANa ki // 9 // mAhiM manamatha mAcato, virahi narai ho hiyaDai dukhadAtAra ki, ramaNavihUNI ekalI, rAmA rAti ho rahai kima kima bharatAra ki // 10 // tela abIra gulAla syuM, caMga dhamakaI ho khyAliM khelaI phAga ki, / phAguNa ramavA mana vahai, syuM kIjaI ho nahI pIu to rAga ki // 11 // caitrai caMdrodaya ghaNo, gokhi gokhi ho rasiyA rasabhari joya ki, nisidina jhUlaM tajI, tuma pAkhi hoM na gamai mujha koya ki // 12 // AMgaNi AMbA bahu phalyA, madhurai nAdai ho, bolai koyali kaMta ki, maMdira sUnA saja thai, vaizAkhai hoM vazi Avo ekAMta ki // 13 // jyeTha AtapathI dina tapaI, tima virahai ho dAdhu mujha tanu nAtha ki, kara joDI karuM vinati, mAMnI dIje ho hAtha upari hAtha ki // 14 // INi pari rANI rAjImatI, vInavatI ho, choDI maliyA nema ki, piu pagale pAchaLa jai, girUI raivata ho miliyA kuzalaI khema ki // 15 // paMca-mahAvrata vara lIi, vAmA mastaki ho hasta Thavio heja ki, kAminI mahodaya mokalI, puNyai pAmyA ho jinajI zivasukhate(se?)ja ki||16|| vAdI ghUka nabha ravi pariM, dIpai pAThaka ho lakhimI dInadayAla ki, tasa krama kamala alisamai, zIza tilakai ho stavIyA nema mayAla ki // 17 // // iti zrI nemijinadvAdasa mAsa saMpUrNa // -x- -
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 (2) zrIbalaheja (baDejA) pArzvanAtha stavana balavaMta balaheja pAsajI, Asa pUro oka Aja ho sAhiba, tujha darisaNa mujha vAlahuM, dekhADo mahArAja ho sAhiba . 1 tuM upagArI sAMbhaLI, huM Avyo tujha pAsa re sA0, mujhe AzyA pUrI karo, navi vALo nirAsa re sA0 2 Asa nirAsa na kIjai, tuM chai dInadayALa re sA0, somanajara nihAlIi, sevaka kIjai saMbhAla re sA0 3 ThAkura giruA je huI, dAsa pUrai mana hAma re sA0 tujha viNa mujha kuNa sukha dII, o moTAnI mAma re sA0 4 syo huM tAharai Asira, mujha sarikhA tujha koDi re sA0, ahonizi suranara sahu milI, seva karaI karajoDi re sA0 5 tujha pada zaraNa huM pAmIo, bhavi bhavi hojyo ahi re sA0, guNa osIgala tAharA, huM navi thAuM jeha re sA0 6 pAsajiNaMda tumhAraDI, mUrati mahimAvaMta re sA0, darasaNa dekhaNa atighaNA, Avai moTA mahaMta re sA0 7 sahira savi ToLI milI, karatI tujha guNagAna re sA0 pari je jina guNa stavaI, te pAmai bahumAMna re sA0 8 dhyAna dharo a jinataNuM, jima lahIi bhavacheha re sA0 vAcaka lakhimIvijayataNo, tilaka kahiiM bahuneha re sA0 9 // iti zrIbalaheja pArzvastotraM saMpUrNaM // yAtrAvasare kRtaM zrI // (3) dIvabaMdarasthita zrInavalakhA pArzvanAtha stavana paramasanehi ho nehiM vaMdiI re, caMcala citta kari cokha, doSa dUriM hui saghalA dehathI re, lahIi bahu saMtoSa. pa. 1 49
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 anusandhAna-73 sIMgU mANasa mahIyalamAM jUo re, na milai iNi saMsAra, puNya pasAi pAmyuM iha bhavai re, navalakha mukhadIdAra. pa. 2 navalakha kiMkara tujha olaga karai re, mujha ubhA nahIM ThAma, tohai paNi tujha zaraNai huM Avio re, rAkhIjaI jagasvAmi. 3 tujha amUlaka rUpa nihALatAM re, nayaNe vAdhyo neha, te visAryo kimahI na vIsarai re, jihAM lagi Achai deha. pa. 4 je guNavaMtA mANasa prItaDI re, chaTakI na Apai cheha jima poyA nara prema pAcho paiDai re, sI mUkai teha. pa. 5 karuNAkara ho kara joDI kahuM re, vinatI mAno deva, jo tuM sAhaba mujha sevaka karai re, to dyo tumha pada seva. 6 saMgati kIdhI sAcI tehanI re, jehathI sivasukha siddhi, vAcaka lakhamIvijaya pasAyathI re, tilaka laho bahuriddhi. 7 // iti zrInavalakhapArzvastavana saMpUrNa // // gaNi zrI tilakavijayena likhitaM / (4) zrIajArA pArzvanAtha stavana zrIajjhAhara pAsajI, sAco tuM ika svAmI re, sAhiba sasanehA !... navanidhi hui navaraMga syuM, nirupama tAharai nAbhi re... sA. 1 deva save mAMhIM dIpato, sura sarikhA karai seva re... sA., tribhuvanatilaka tuhi achai, tiNi tuM amUlaka deva re... sA. 2 caturaziromaNi ciMtavyo, pekhyo pahuDhaI puNya re... sA., niramala neha nayaNAM karI, dhuri rAkhai te dhanya re... sA. 3 mana melU melAvaDo, khiNa mUMkyo na khamAya re... sA., chayalapaNai navi choDII, thira kidhaI sukha thAya re... sA. 4 karuNAkara kRpA karI, sevaka sArasaMbhAli re...sA., moTA mANasa mahiyaliM, udayakaraNa UjamAla re... sA. 5
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2017 sA., mujha mana madhukara mohIo, prabhu padapaMkaja pAsa re... rAkhe jyo bahu raMgasyuM, ahama taNI a aradAsa re... sA. 6 mana vaca kAyA maI namyo, ajjAhara jina Aja re... sA., lakhamIvijaya uvajhAyano, tilaka vadhAraNa lAja re... sA. 7 // iti zrI ajjAhara pArzva stavanaM // (4) zrIneminAtha jina stavana rAga mAruNI naNadalanI dezI - 51 prItamasyuM mujha prItaDI, rItaDI ruaDI rAkhi, naNadala AMkaNI, avara naranI AkhaDI, sasisUrija hoya sAkhi... naNa. (1) vAliM bhaDaI ratha vAlIo, toraNathI tatakAla... naNa. sAmalIo milIo nahIM, rasIo raMga rasAla... naNa. (2) maI jANyuM re pIu mAharo, navalo dharasyaI neha... naNa. parabata vAhulIyA pariM chaTaki dAkhyo cheha... naNa. (3) sAsU sivAdevI sAMbhalo, vahuyara kerI vAta... naNa. bAIjI. ubhA raI beTaDaI, dhIThI kIdhI vAta... naNa. (4) sagapaNuM hADanuM syuM karaI, jo neha sagAI na hoI... naNa. mAta rahaI mahilA chalaI, jagi a aMtara joya... naNa. (5) chayali abalA chetarI, nava bhava neha nivAri... na mugati dhUtArI mAninI, citamAM teha citAri... naNa. (6) niThura huA jo nemajI, tohi na choDuM neha... naNa. mana vacanasyuM maI mAharI, dIdhI ehaniM deha... naNa. (7) girUI gaDhi giranAri gaI, catura grahyaM cArItra.... prabhu padapaMkaja pAmIyA, padamInI huI pavItra...naNa. (8) zivapura paMtha sidhArIyA, niramala pAMmI nAMNa... naNa. .naNa. naNa. vAcaka lakhimIvijaya taNo, tilaka namaI suvihAMNa... naNa (9) itizrI nemijina stavanaM ... nIMdalaDInI dezI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 (6) zrIvijayaprabhasUri svAdhyAya ( 1 ) zrIvijayaprabhasUri vaMdII, AnaMdII ho nehiM hiyaDaI Aja ki, jagata jotAM prabhu tuM milyA, kRpAkaraNe mujha sIdhalAM kAja ki... (1) zrI0 zrIvijayadevasUrIsaraI, tapagacchanI ho ThakurAI dIdha ki, sakalaguNi guhiro jAMNI, nija pArTi ho tujha dhorI kIdha ki... (2) zrI0 kuMdanIvaraNI kAya chai, sohaMtI ho bAhu suraveli ki, khaMjana locaniM khesavyo, daMtapaMtI ho jAMNe rUpAreli ki... (3) zrI0 mukhamaTaki laTaki mohI, mRganayaNI ho nirakhiM eka manna ki, khiNa khiNa dIThai khobhatI, nava aMkura ho pAlavIyAM tanna ki... (4) zrI0 suMdara rUpa sohAmaNeM harAyo ho hasI ratipati heja ki prabala pratApiM pUrIo, tapaMto ho jAMNe dinapati teja ki... (5) zrI0 tujha darasaNa mujha vAlahuM, jima vAhalo ho rohiNi cita caMda ki, z2agi jana jima lIlA japai, madhukara mani ho vasIuM mucakuMda ki... (6) zrI0 muni jana mAnasa sarovariM, khelaMto ho geliM kalahaMsa ki, dina dina dolati dIpatI, ajUAlyo ho seTha siMvagaNa vaMza ki... (7) zrI0 kumata matiMDaga tADike, tehuM tiM ho dIo thira thola ki, varaSAku tu ghana varaSatiM, mahila giratAM ho rAkhaI jima mobha ki... (8) zrI0 tujha guNagaNanA navi lahuM, tUM tUThai ho sevaka sukhavAsa ki, lakhimIvijaya uvajhAyano, Ima bolaI ho tilaka aradAsa ki... (9) zrI0 iti zrIvijayaprabhasUri svAdhyAya: saMpUrNaH // (7) anusandhAna-73 zrIvijayaprabhasUri svAdhyAya ( 2 ) nAgarinA naMdana se dezI citta cakora cAhaI cirti, sivagaNanA suta jI. AMkaNI.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 caMcala tuhma mukha caMda re... si.. cAru cAturI caMdrikA... si. chAjaI nava nava chaMda re... si. (1) capala locana cokasa thayo... si. hariNalo chaI manuhAri re... si. jhAjhU vacana amRta jharaI... si. hiMsaI bhavika ja hAri re... si. (2) chavi chaTA pasarI gaI... si. ___ chayala thaI jagi jyoti re... si. tArA graha daMta tAharA... si. ... jhalaki anupama jyoti re... si. (3) sakala kalA saMpUrIo...si. udayo avala udyota re... si. tapagaNa aMbara bhAsi... si. durita timira gayAM rota re... si. (4) dina ugyaI tuM dIpato... si. bIjo khAkhara pAMna re... si. tehani astaI tuM tapaI... si. vAdhyo aha ja vAna re... si. (5) INi guNi catura cakora je... si. nirakhi rahaI nisadIsa re... si. tilaka kahaI tuM ciraMjyo... si. jihAM lagi merugirIsa re... si. (6) iti svAdhyAyaH
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 (8) zrIvijayaprabhasUri svAdhyAya (3) TuMga ani ToDA viciM re, maIMdIrA do rukha o dezI. sarasa sAkara sama mIThaDI re, sarasati varasati vAMNi, dIjaI heji bharI, gAsyuM zivagaNa kulatilau re. cAturamAM catura sujANa suNayo bhAva dhArI... AMkaNI bAlapaNaI baliyA thaIre, catura grahyaM cArItra...su. vikaTa tapiM saMkaTa khapai re __bhaNIyAM sUtra pavItra... (2) su. parama vayarAgI premasyuM re - dharmadhyAna dharaI dhIra... su. nija guruiM nija pada dIuM re, jAMNI guNaha gaMbhIra... (3) su. tapagaNa udayAcala siraI re / udayo abhinava sUra... su. kaccha deza ajuAlIu re / ___vAlyuM mahiyali nUra... (4) su. vijayadeva guru paTa gurure sura taru sama cchaI Aja... su. sura kinnara naravara taNAM re, vaMchita pUraI kAja... (5) su. dinakara ugyai dina prati re gahuli Thavai guru geli... su. maMgala tUra raNajhaNajhaNaI re gAvati gIta saheli... (6) su.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 gurumukha caMda nihAlinaI re. mohyA catura cakora... su. vAdI vadana vikala thayAM re, je jinazAsana cora... (7) su. mukhi siddhAMta vAMNI vadai re suNi savi jana mana raMga... su. prabhu samatA maMtrai karIre DhalIyA DhUMDha luchaMga... (8) su. INi pari sakala guNe karI re sabhA suhAvai sAMmi... su. paMDita haMsavijaya taNore tilaka namaI sira nAMmi... (9) su. iti zrIvijayaprabhasUrI svAdhyAyaH ||ch|| zrInemijina stavana rAjula ramaNI raMgasyuM re, jAya karaI kara joDi re, suNi sAMmi. ekavAra mujha ekavI re, keli karo mana koDi re... (1) rasa bharIyA Asa pUro re, o AMkaNI ___haThasyuM ma karo hoDi re... su. yovana vaya chaI jAgatUM re chaTakiM chayalama choDi re,... rasa... (2) laghu vaya te lAkhai ladyu re, . ahano aratha ekAMta re... su. jima tima nAMkhyuM na jAisyai re / kAMma vinA ekAMta re... rasa... (3) kAla ra... su.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 heja hiyAno syuM kahuM re, Aja lagi acheha re... su. Adara avalo ApaNo re, paNa kima kahII teha re... (4).. rasa. nArI mukhi nano huI re ho karII hAthi re... su. pahilI rIti se prItinI re, anusandhAna- 73 nahIM aNabolyai nAtha re... (5)... rasa. viraha vyathA vArU nathI re, sAco sarasa saMyoga re... su. lAha leI Ihalokano re jAtaI sira dharo yoga re... (6)... rasa. huM dAsI dhuM tAharI re, ApuM tana mana vitta re... su. rANI Ima kahaI rAjikA re, cAtura na dharaI citta re... (7)... rasa. vanitA vayaNa na vedhIo re, sAhamI dAkhI sIkha re... su. nema nirupama nAhalaI re, dIdhI rAMmA dISa re... (8)... rasa. daMpati mili doDI gayAM re, su. giruI zivapura geha re.... haMsavijaya kavirAyano re, tilaka kahaI bahu teha re... (9)... rasa. // iti zrInemijina stotra saMpUrNaM //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 57 (10) . ___zrIghRtakallola pArzvanAtha stavana dhani dhani dhannA sAlibhadra munivarU jI - o dezI vAmA suta re sAhiba sAMbhalo jI, vInataDatR(DI) mujha vAro vAri, huM alagAthI ubho olaguM jI, toI paNi tUM kahIiM navi tAri... vAmA... (1) sAjana sAco maI tuM jAMNIo re, teNi tujha Agali jinarAja, manavaca kAyA tiNye mAharoM jI, dIdhAM seva karaNani kAji... vAma... (2) darisaNa dekhI hiyaDu hiMsIuM jI, rAkhyuM na rahai sAsa usAsa, jo tuM cAhai re citaDai cAkarI jI, to navi kIjaI ghaDIya vimAsa... vAma...(3) sajjana jana je jAMNI AvIyA jI, navali prIti karevA jAMma, tava te huvI hiyaDaI cAMpanaI jI, sAMhI lII sAmo sAMmi... vAma... (4) timauM ThAkura chaI trihuM lokano jI, saghalA saMtamAMhi sulatAMna, tujha darabAriM AvI je caDhaI jI, te nahiM kimaI bahu mAMna... vAma... (5) suNi bahinI pIuDo paradezI - o dezI suNi vAle sarasa rasa prItaDalI, hovaI mana mAnyAsyuM re, jehasyaM hRdaya na rAcaI raMgiM, te dIThaI kumalA syuM re... su... (6) nayaNe oka joyA navi khaTakiM, koIka nAmathI sAlaI re, suhaNaI hejasyuM teha ja sAthi, rasa bhari raMgi mAlaI re...su... (7! uttama rIti je rAkhaI rukhaDI, okaNasyuM bola bolaI re, tana mana deI sukha duHkha sAcuM, teha Agali savi kholaI re...su... (8) ApaNapuM dila tohi ja dIjaI, jo kasi pahucaI AchaI re, adhama mANasani lahaI jo kahIjaI, niravahatAM tanutA chai re...su... (9) sakala guNAkara mahiyali mAMhiM, tujha sama avara na pAuM re caraNakamala svAmI sevyA vihuNo, kima osIMgala thAuM re... su... (10) lAchalade mAta malhAra - o dezI dhani dhani mujha avatAra, dIDhU deva dIdAra, Aja ho chUTAM re bhavaduHkha baMdhana AkarAM jI... (11)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusandhAna-73 jinakI rati azeza, pasarI deza videza, Aja hoM AvaI re sura sarikhA savi bheTavA jI... (12) pUjaI mani raMgarola, pAsahI ghRtaghola, Aja ho pAmaI re koDi game sukhasaMpadA jI... (13) Ima je jinaguNa gAI, navali nidhi Rddhi ghari thAI, Aja ho vegi re ziva ramaNI tasa AdaraI jI. (14) munivara vaMdita pAya, zrIlakhimIvijaya uvajhAya, Aja ho tAsa pasAi tilaka lahai ramA jI... (15) . itizrI ghRtaghola pArzvajina stavana (11) zrIvijayaprabhasUri svAdhyAya suNi bahinI pIUDo paradezI o dezI suni jIurA oka bAta hamArI, tohi duniyAM dilameM pyArI be kAla anAdi anaMta gamAyA, to bhI cheharA nAyA be... su... (1) duniyAM dAra dukAMna banAI, nahu jAMnI bhalIya burAI be, tasa bedana sahanI jaba AvaI, taba phiri pichatAvA pAvai be... su... (2) gherameMra kachu karanI na kInI, yauMhI pherI dInI be, kAhi jamavArA SauMnAM yAhI, AgiM TharanAM nAMhiM be... su... (3) mAta pitA saba sAMIsanI je, Apa savAratha bhIje be, apane dukha pari kohu na jyovaI, kAhi divAnA hovai be... su... (4) yo Sina ja yAvai so phiri nAvai, dharama karama manahu thAvai be, kisa bhAMti bhAMte jina calanAM, yA SaramaranAM pAnAM be... pIchai chAyA Aiu jAMnI, yamaki o sahi nAMnI be tAtheM upAyA jyuM tyuM karanAM, jAtheM bhava jala taranAM be... su... (6) yAMna sArI meM sadaguru pAyA, zrIvijayaprabhasUrIrAyA be su... (5) tilaka kahaI yAtheM subha dhyAniM sukha saMpati bahu mAniM be... su... (7) iti zrIvijayaprabhasUrI svAdhyAyaH // likhitaM gaNi tilakavijayena viracitaM ca // zubhaM bhavatu // cha // C/o. arihaMta, samRddhi pAse, hAIve, DIsA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 reTiyAvarNana bhAsa - saM. upA. bhuvanacandra durgApura-navAvAsa(kaccha)nA saMghahastaka hastalikhita jJAnabhaNDAranI prata kra. 28/226nA aMte 'reMTiyAvarNanabhAsa' nAme eka racanA jovA maLI, te noMdhapAtra jaNAyAthI ahIM prastuta karI che. ratanabAI nAme zrAvikAe saM. 1635mAM meDatAnagarImA AnI racanA karI che evo ullekha AmAM che, paNa te zaMkAspada che. bhASA te samayanI nathI; gujarAtanI che ane te paNa doDha-so baso varSa pahelAnI che. jo ke, reMTiyA vize AmAM je kahevAyuM che te vAstavika che. reMTiyo garIba parivArono AdhAra banato ja hato. ghare ghare reMTiyA-carakhA rahetA, gAmegAma vaNakaronI zALo hatI. gAMdhIjIe gAmaDAnA arthatantramA reMTiyAne kendramA rAkhyo hato. prastuta racanAmAM A vAta supere citrita thaI che - gAMdhIjIthI ghaNA samaya pahelAM. __ grAmasvarAja, svadezI ane mahilAonA Arthika svAvalambana kSetre kArya karanArA samAjasevakone paNa rasa paDe evI A kRti che. eka nArInA sAhasa, sUjha ane saMskAra, paNa sundara citraNa AmAM thayuM che. bAI re amaneM reMTIyo vAlo, reTIyo gharano maMDANa jo, paraNI trIyA choDIne cAlyo, gayo paradeze kaMta jo... bAI0 1 bAre barase paraNyo Avyo, doDha trAMbIyo lAyo re, gaMgA mAheM nAvA peMTho, deDha trAMbIyo pADyo re... bAI0 2 mAya tAya ne sasare sAsu, amane kIdhAM alagAM re, dukha vIsAraNa reMTIo dhAryo, jehane jaineM valagAM re... bAI0 3 deNu utAryu sAru piunu, vyAje rupiyA vAdhe re, suNa citAraNa [?] rupIyo ruDo, punye kaMta e lAdho re... bAI0 4 derAMNI-jeThANI Ave, bole mIThI vANI re, reMTIyA nA prasAdathI to, bIjI AMNe pANI re... bAI0 5 reMTIyA nA parasAdathI to, koDI kAma meM kIdhA re, dAna dIdho ame atI ghaNo teM, mahIyalamAM jasa lIdho re... bAI06
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-73 AbU tIrathI upano, ruDI tAharI jAta re, dIvase rAteM reMTIyo kAMtaM, caDhIyo mAhare hAtha re... bAI0 7 reMTIyAthI AbhUSaNa bhAre, peheryA cIra ne sAlu re, muMghA kamakhAnI kAMcalI pahirI, bhojana kIdhAM sAra re... bAI08 sAsarIyA-pIharIyAM Ave, bAi ghare tume Avo re, chokaraDAMne tADhi vAI che, jhUlaDiyo sIvarAvo re... bAI0 9 setrujAnI jAtrA thaki [?] kIdhI sAthe pIarIyA sAsarIyA re, gotra kuTuMba ne nara ne nArI saMghavINa nAma dharIyo re... bAI0 10 triNaseM ekAvana mAphAlI veheluM, gADAM gyAraseM paMcyAsI re, bise ghoDA upara paMcAguM, UMTa traNasya valI chayAMsI re... bAI0 11 hIravijayasUrI pAMtrIsa upAdhyA, ThANu triNaseM tryAsI re, nava aMge pUjA pAraNAM karAvyAM, guru bhagatI karI bAre mAsau re... bAI0 12 vIsa olI pAMcama igyArasa, tapa saghalo meM kIdho re, ThavaNI cAbakhI sidhAMta lakhAvI, sAdhu sAdhvIneM dIdhAM re... bAI0 13 ujamaNAM gharahATa karAvyA, sAsu sasarAno kharaca kIdho re, dIkarA dIkarI bhANeja paraNAvyAM, ratana reTIDe jasa lIdho re... bAI0 14 ghebara jalebIe goraNI kIdhI, leNI thAlInI kIdhI re, savAsera khAMDa ne eka rupIyo, corAsI nAteM dIdhI re... bAI0 15 bApa bAi ne sasaro prItama, dAme sagapaNa teha re, ratana reMTIyo jIva jihAM lage, kadI na Ave cheha re... bAI0 16 dharI trAga ne mAla-camarakhAM, tela loTa valI pUNI re, alpa mAge ne ghaNu diiM reMTIyo, nArI kamAi ghaNI puMjI re...bAI0 17 sAyara ti(ni) vanaspati DuMgara, dhUtArA sUraja caMdA re, koDi jugga lage raho reTIyo, strI ghara sadA ANaMdA re... bAI0 18 sola pAMtrIseM meDatA nagare, sudi terasa mAha mAseM re, ratanabAiI reMTIyo gAyo, savI phalI mananI Asa re... bAI0 19 C/o. jaina derAsara, nAnI khAkhara (kaccha)
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 muMghA jhUlaDiyo saMghaviNa dharI cAbakhI camarakhAM citAraNa thoDA zabdo moMghA tADhi jhabalAM, khamIsa mAphAlI upAdhyA reMTiyAnI dharI saMghavaNa TADha mAphAvALI upAdhyAya trAka, trAgaDo trAga mAla jugga yuga, juga citAranI patnI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 anusandhAna-73 keTalAMka pado - saM. prA. anilA dalAla lA. da. vidyAmandiramA ha.li. granthasaMgrahamAM pra.kra. 82219 para traNa pAnAMnI, sambhavataH 19mA zatakamAM lakhAyelI, eka prati che. temAM lakhelAM pado atre sampAdita karavApUrvaka ApavAmAM AvyAM che. prathama pada neminAtha-sambandhita che. pAMca kaDInA A laghu padamAM, tenA kartA zivaratana sAdhue, rAjImatInA hRdayanI, nemi-virahajanya zokAkulatAnuM bhAvukatAsabhara varNana karyu che. bIjA krame thaMbhaNa pArzvanAtha- stavana che. thaMbhaNa prabhunI pratimA, purANakAlamAM, vividha devo ane indroe tathA rAjAoe pUjI che tenuM kramika varNana karyA pachI siddhayogI nAgArjuna ane te pachI abhayadevasUri temaja thaMbhaNapura (thAmaNA) sAthe teno aitihAsika sambandha kavie nirdezyo che. trIjI kaDImAM 'vAsaga' te vAsukI nAga samajavAno che. kartA, nAma spaSTa jovAmAM nathI AvatuM. chellI kaDImAM Avato 'amaravizAla' zabda kartAparaka haze ? trIjuM stavana pArzvajinanA 10 bhavonuM stavana che. AmAM nava bhavonI ja vAta che. pahelo bhava vizvabhUti vipranA putra marubhUtino gaNAya che, ahIM tenuM varNana 'bhava pahaleM amaravibhUta' ema ApIne 'marubhUta' nAma saMketAyuM che. AThamI kaDImAM 'varakANe ho thAMna payaThA' - e paMkti varakANA tIrthano nirdeza karI jatI jaNAya che. navamI kaDImAM 'saba dharatI kAgaja karUM, kalama karuM banarAya sapta samuMdara kI masi karUM, para prabhuguna likhyo na jAya'e prakhyAta paMktino bhAva ThAlavyo che. tyAM 'misaha' eTale maSI-sAhI artha karavAno che. 10mI kaDImAM 'de apUtAM pUMtaDA' - aputrIAne putra Ape - evo bhAva che. AmAM paNa kartA, nAma jaNAtuM nathI. cothu pada adhyAtma-pada che. tenA praNetA prakhyAta sAdhaka sAdhupuruSa 'jJAnasAra' che. padanuM kathya e che ke mRtyu AvyuM chatAM jIva haju bujhato nathI. vairAgI-vItarAgIno dekhAva karatAM AvaDI gayo eTale te dekhAva-dambhanA sahAre, sthUla saghaLu choDyuM, paNa hajI mananI mAyA nathI chUTI.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 A pratinI nakala ApavA mATe lA.da. vidyAmandiranA kAryavAhakonI AbhArI rahIza. nemijina pada nema na jAMNI merI pIra pIra vArI vArI vArI... nema ne(na)0 bAvIsa subhaTaneM jItavA re upazama ANyau mana dhIra dhIra dhIga re dhiga dhiga... nema0 rathaDo vAlIne nema calyA re, dAkhyo hivaDA kero hIra hIra arararara..... nema0 caMdavadana mRgaloyaNI re premano mAryo moneM tIra tIra tarararara..... nema0 AMsuDA jharatI meM dharaNI DhaLI re jANe AsADhaDo nIra nIra jharararara..... nema0 zivaratana kahe nema rAjula pyAre karamarupI yA phADyA cIra cIra pharararara.... nema0 iti padam thambhaNa pArzvajina stavana thaMbhaNapura zrI pAsa jiNaMdo azvasena kula kamala diNaMdo Amole bhavi kaMdo...
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 moharAya sira pADai daMDo tribhuvana jAsa pratApa akhaMDo bhaviyaNa mana ANaMdo... bhava bhaya-bhIDa bhalI pari cUrai manavaMchita sukhasaMpati pUrai prabhu kara morI sAro varuNa ja kahIyai pacchima svAmI tiNa ArAdhyo tuM sira nAmI vacchara lakSa IgyAro... 2 asIya sahasa saMvachara bhuyatala sevyo hiyaDai niramala vAsaga-visahara svAmI pachai pUjyo tUM paramesara sAta mAsa nava divasa niraMtara dasarathanaMdaNa rAmo.... 3 tA kAla prathama hari dhyAyo dvArikA nagarI pachai Ayo pUjyo deva murAro dvArikA dAha jalAMtara rahiyo sAgaradatta seTha saMgrahIyo kUM (kaM) tInagara majhAro... 4 nAgArjuna jogI tihA lIdho seDhI tehano navarasa sIdho tujha viNa avara na vIro ulaTa nadI vahai varasAlai tAsa UMpara ghaNa velU vAlai gAya jharai tihAM khIro... 5 anusandhAna- 73
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 abhayadevasUrI tihAM jAMNyA bhuI bhItarathI upara AMNyA teM tasu dIdhI deho thaMbhaNapura prAsAda payaThA __nayaNAnaMdaNa jaga sahu diThA nIla varaNa jima meho... 6 gujjarA dharaNI dharaNi dhasakkai thaMbhanayara prabhu pAsa alaMkai puhavI pragaTa pramANau Adi tumArI jaga kuNa jANe __mati viNa mANasa kisuM vakhAMNai huM piNa sahaja aya(yA)Nau... 7 kAmadhenu puhatI ghara-aMgaNa kaliyara caDhIyau kara ciMtAmaNa phaliyau amara vizAlau deva dayALu bhAvaTha bhaMjaNa tuM tUTho thaMbhaNapura maMDaNa zrI pArasanAtha suvizAlau... 8 iti zrIthambhaNA pArzvajina stavanAni sampUraNAni yAtA / zrIpArzvajina bhavastavana zrI sArada ho pAya praNamevA karuM stavana raliyAmaNo guNa gAvisa ho pAsakumAra jima ghara hoya vadhAmaNo... potanapura ho zrInayara majhAra aravRMda bhUpati rAjiyo
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 anusandhAna-73 tasa prohita ho vizvabhUta beUM putraM kari gAjiyo... bhava pahaleM amaravibhUta bIjai bhava gaja UpanA bhava trIjai ho deva vimAna kiraNavega cothai bhavai... bhava pAMcameM ho suraha vimAna vajranAbha chaThe bhavai sUra UpanA ho sAtameM jANa cakravartta bhava AThameM... aparAjita ho devavimAna navameM bhava sura sukha lahyA svAmi avataryA ho posaha mAsa posaha vadi dazamI dine... vANArasI ho asvasena rAya vAmA kUkheM avataryA madharayaNI ho chapanakumAra cosaTha surapati navarAviyA piyA mAyeM ho pAsakumAra nAma diyo pUgI ralI... jina paraNI ho rAjakumAra parabhAvatI rUpeM bhalI tuM sAMbhala ho pAsakumAra dazAvatAreM avataryA... varakrAMNe ho thAMna payaThA pAyatala sura nara saMpajai thArai AveM ho jaga sahu jAta . sahunA bhAjai AmalA...
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 jyu kAgada ho gayaNa karesa sahu vanarAyA lekhaNI taladharatI ho misaha bharesa to hI tuma guNa kuNa likhI sakai... 9 tuja Age ho apacharavaMda raMgeM nATika sahu kareM tuma pekheM ho pAsakumAra dukha duragati dUre hareM... tuM dukhiyAM ho dukha gamADa do apUtAM pUMtaDA tuM rogiyAM ho roga gamADa eka-manA je dhyAvasI... 11 guNa gAvIsa ho nitya prakAra kara joDI jina AgaleM teMvIsamA ho jinavara pAsa sevakaneM sukhiyA karo... 12 itizrI pArzvajina bhava stavana saMpUrNam // soraTha maraNA to AyA mAyA ___ ajuna bujAyA ma0 bAhya abhyaMtara bagakhaga jyu mAnuM joga kamAyA... 1 ma0 . nipaTa nikAmI nipaTa nirAgI nIramohI niramAyA dhyAMnI AtamagyAMnI jAnI aisA rUpa dikhAyA... 2 ma0
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 mAna choDa mada chikatA choDI choDI gharakI mAyA kAyAsu sarukhA saba choDI ajahuM na choDI mAyA... 3 ma0 savateM aka svetAMbara idhakI ? saba sAstrameM gAyA gyAnasArakeM sabaseM vadhatI mAyA poMtI AyA... 5 ma0 maraNA to AyA / aju na bujAyA iti padam // pAM zaMbhUvijaya likhatam sugyAnArthe'bhUtam // anusandhAna-73 C/o prophesara kolonI, navaraMgapurA, amadAvAda - 9
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 TraMka noMdha - muni trailokyamaNDanavijaya 1. upamitibhavaprapaJcA kathAnA nAma aMge vicAraNA zrIsiddharSigaNi viracita upamitibhavaprapaJcA kathA suvikhyAta che. A kathAnA nAma aMge thoDoka sandeha raheto hato. tethI te aMge tapAsa karatAM khambhAtanA zrIzAntinAtha jaina tADapatrIya jJAnabhaNDAra-gata 185 kramAMkanI anumAnataH 13mA saikAnI A kathAnI tADapratamAM nIce mujaba puSpikA vAMcavA maLI - 'samAptA ceyamupamitabhavaprapaJcakatheti / ' AThamA prastAvanA ante paNa nIce mujaba lakhANa che - 'ityupamitabhavaprapaJcakathAyAM pUrvasUcitamIlakavarNano'STamaH prastAvaH samAptaH // ' __ bhANDArakara insTiTyUTa - pUnA sthita A kathAnI prAcIna tADapatranI phoTokopI pUjya gaNivarya zrIvairAgyarativijayajI ma.nA sahakArathI prApta thaI che. A pratamAM paNa pahelA prastAvanA antabhAgamAM svayaM zrIsiddharSigaNije jaNAvyuM che ke - 'tadidamavadhAryA'nena jIveneyamupamitabhavaprapaJcA nAma kathA ythaarthaabhidhaanaa|' vaLI kathAnuM A nAma svIkArIo to 'upamito bhavaprapaJco yasyAM sA upamitabhavaprapaJcA kathA' ama sAkSAt samAnAdhikaraNa bahuvrIhi samAsa samajI zakAya che te paNa dhyAnapAtra muddo che. svayaM zrIsiddharSigaNije 'kathAzarIrametasyA nAmneva pratipAditam / bhavaprapaJco vyAjena yato'syAmupamIyate // ' ama kahIne AvA prakAranA samAsavigrahanu ja sUcana kayuM che. ___ vaLI, 'zrIsiddharSi' o pustakamAM zrImotIcaMda giradharalAla kApaDiyA upamitibhavaprapaJcAkathA nA nAmakaraNa sandarbhe nIce mujaba jaNAvyuM che - "upamiti zabda laIo to samAsa vadhAre sArI rIte chUTI zake che... upamita kRdanta che ane upamiti nAma che. A kAraNe ane kvacit avo pATha
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 anusandhAna-73 asala pratiomAM labhya che tethI A savAla Ubho thayo che. chatAM jainagranthomAM, sUciomAM ane sampradAyamAM 'upamiti' zabdathI ja A granthanI oLakha oTalI badhI jANItI thayelI che ke amAM pheraphAra karavAnI jarA paNa jarUra nathI. jUnI pratomAM paNa 'upamiti' abhidhAnapUrvaka ja A granthano nirdeza thayo che." Ama, teo phakta paramparAnA anusaraNa khAtara ja - upamitibhavaprapaJcAkathA o nAma svIkAravAnuM jaNAve che. A sandarbhe te ja pustakanA 19mA pRSTha para, pro. piTarsana dvArA sampAdita ane baMgALanI royala eziyATika sosAyaTI dvArA prakAzita upamitibhavaprapaJcAkathA nA upodghAtamAM DaoN. harmana jekobI o A sambandhe je lakhyuM che te jaNAvAyuM che "Upamitibhavaprapancha katha. The proper form of the title is doubtful. The first part of the compound is usually given as Upamiti, but at the end of the 2nd & 3rd prastvas and in the Prabhavakacharitra as Upamita. I should have preferred the latter; but the title chosen by Prof. Peterson is not altogether wrong and may therefore be retained." __hamaNAM upAdhyAya zrIyazovijayajIracita dharmaparIkSA granthamAM paNa be ThekANe upamitabhavaprapaJcAkathA nAma ja vAMcavA maLyu. A granthamA upamitinI laghu ane bRhat - oma be AvRtti vize paNa jANavA maLe che. __ A badhA parathI jaNAya che ke A kathAnuM sAcuM nAma to 'upamitabhavaprapaJcA' kathA hovU joio. paNa pAchaLathI koIka kAraNasara 'upamitibhavaprapaJcA' nAma ruDha thaI gayuM haze. 2. acittamahAskandhamAM parAghAtatva aMge vibhinna mantavyo __acittamahAskandha pudgalAstikAyano oka anantAnantapradezI sUkSmapariNAmI skaMdha che. vargaNAnI prarUpaNAmAM sauthI chelle anI prarUpaNA thatI hoya che. A acittamahAskandhanI samudaghAta-prakriyA aMge hamaNAM aka navI jAta jANavA maLI. acittamahAskandha samuddhAtanI prakriyA dvArA lokavyApI banato hoya che e jANItI vAta che. A prakriyA kevalisamuddhAtanI jema ATha samayanI ja hoya che
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 71 - pahele samaye daNDa, bIje samaye kapATa, trIje samaye manthAna ane cothe samaye AMtarA pUrIne lokavyApitA. pachInA cAra samayamAM te pratiloma (UlaTA) krame saMkocAIne AThamA samayamA svabhAvastha thAya che. AnAthI judI rIte bhASAdravyo trIjA ja samaye sakala lokamAM vyApta thaI jAya che - pahele samaye daNDa, bIje samaye maMthAna ane trIje samaye AMtarA pUrIne lokavyApitA. (juo vizeSAvazyakamahAbhASya - gAthA 384-385). prazna o thAya ke acittamahAskandha kema trIje samaye lokavyApI nathI banI jato? ane ane lokavyApI banavAmAM jo cAra samaya lAgatA hoya to bhASAdravyone traNa ja kema? Ano uttara vizeSAvazyaka-mahAbhASya-gAthA 394 ane tenI maladhArI zrIhemacandrasUrijI viracita vRttimAM A rIte apAyo che - "khaMdho vi vIsasAe na parAghAo ya teNa causamao / aha hojja parAghAo havijja to so vi tisamaio // " - "skandho'cittamahAskandhaH so'pi visrasayA kevalena visrasApariNAmena bhavati, na tu jIvaprayogeNa / visrasApariNAmazca vicitratvAd na paryanuyogamarhati / kiJca, na tatra parAghAto'sti, nA'nyadravyANAmAtmapariNAmamasau janayatItyarthaH, kintu sa nijapudgalaireva lokaM pUrayati / tato'sau catuHsamayo bhavati / atha tatrA'pi parAghAto bhavet, tataH so'pi trisAmayiko bhavet-tribhireva samayairlokamApUrayedityarthaH / na caivaM, siddhAnte catuHsamayatvena tasyoktatvAt / tasmAd nA'sti tatra parAghAtaH / atra tvastyasau iti vaiSamyam / AnuM tAtparya oma samajAya che ke acittamahAskaMdha mAtra visrasA prayogathI ja thAya che, jIvano prayoga amAM bilakula hoto nathI. jyAre bhASAdravyo sAthe to jIvaprayoga joDAyelo che. jyAM prayoga che tyAM prazna thaI zake. visrasA pariNAma to vicitra hovAthI aparyanuyojya(-praznAtIta) ja hoya che. mATe acittamahAskandhamAM cothA samaye lokavyApitA kema tevo prazna ja na karI zakAya, ane karIo to vistrasA pariNAma o oka ja teno javAba hoya. ____ athavA bIjI rIte paNa AnuM samAdhAna zakya che. prabaLa prayatne mukAyelAM bhASAdravyo prathama samaye cha dizAmAM lokAnta sudhI pahoMcanArA je cha daNDa race,
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 anusandhAna-73 te daNDa gati karatAM karatAM cAre dizAmAM eka sarakhI rIte bhASAprAyogya dravyone parAghAta pADe che. matalaba ke anya ananta anantapradezika skandhone zabdAtmaka pariNAmavALA banAve che. tethI bIjA samaye zabdAtmaka bhAvanAthI vAsita anantaguNa dravyo sAthe cAre dizAmAM prasaratAM bhASAdravyo cha manthAna race che. trIjA samaye A manthAnonAM AMtarAM pUrAtAM sarvaloka bhASAdravyothI vyApta bane che. AmAM cAvIrUpa bAbata 'parAghAta' che. acittamahAskandha jo parAghAta karI zakato hota oTale ke anya dravyomAM svapariNAma utpanna karI zakato hota to cokkasa te paNa traNa samayamAM lokavyApI banI zakata. parantu te parAghAta karI zakato nathI, teNe potAnAM pudgalo dvArA ja vyApta thavAnuM hoya che. tethI te prakriyA anivAryapaNe daNDamAMthI manthAna banavAmAM vacce kapATa avasthAno eka samaya vadhAre le che. ane cAra samaya vItI jAya che. A samAdhAna parathI samajAya che ke zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNa ane temane anusarIne maladhArI zrIhemacandrasUrijI acittamahAskandhane aparAghAtI anya skandhone svapariNAma nahIM pamADanAro gaNe che. - hamaNAM AnAthI judI ja vAta vAMcavA maLI. zrIdazavaikAlikasUtranI zrIagastyasiMhasUrijIo racelI cUrNimAM trIjA adhyayananA prArambhe 'mahat'nA nikSepAnA vivaraNamAM jaNAvAyuM che ke -- davvamahaMtaM acitamahAkhaMdho, so suhumapariNatANaM aNaMtANaM aNaMtapadesiyANaM khaMdhANaM tabbhAvapariNAmeNaM logaM pUreti / jahA kevalisamugghAto DaMDaM kavADaM maMthuM aMtarANi cautthe samaye pUreti, evaM so vi cautthe samaye savvaM logaM pUrettA paDiNiyattati, etaM davvamahaMtakaM // zrIdazavaikAlikasUtranI anya cUrNi je 'vRddhavivaraNa'nA nAme oLakhAya che temAM paNa Avo ja pATha maLe che tattha davvamahaMtaM acittamahAkhaMdho bhaNNai, so kira suhumapariNAmapariNao aNaMtANaMtapadesiyA khaMdhA taM tahAbhAvaM pariNamaMti jeNa savvaM logaM pUreti / jahA kevalisamugghAyAdao DaMDakavADamaMthaMtarANi ya cautthe samaye pUreti, evaM sovi cautthe samaye savvaM logaM pUrettA paDiNiyattati, etaM davvamahaMtaM //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 Ano matalaba ama samajAya che ke zrIdazavaikAlikasUtranA cUrNikAra bhagavantonA mate acittamahAskandha parAghAtI che, aparAghAtI nahi. tethI te anantA anantapradezika sUkSmapariNAmI skandhone potAnA rUpe pariNamAvIne lokamAM vyApta thAya che, kevala svapudgalothI nahi. ane tema chatAM lokamAM vyApta thavAmAM tene traNane badale cAra samaya lAge to temAM tathAprakArano visrasA pariNAma ja kAraNabhUta gaNI zakAya. A samagra carcA- tAtparya o che ke vizeSAvazyaka-mahAbhASyakAra zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNa ane maladhArI zrIhemacandrasUrijI sAme acittamahAskaMdhanA samuddhAtanI prakriyA aMge je paramparA hatI, tenA karatAM koI judI ja paramparA zrIdazavaikAlikasUtranA cUrNikAra bhagavanto sAme hovI joIo, ane teoe tene anusarIne pratipAdana karyu haze. parantu, anuyogadvArasUtranA TIkAkAra bhagavanto A sandarbhe aka navI ja vAta jaNAve che. teonA kahevA pramANe acittamahAskandha mULabhUta rIte koI oka dravya nathI, paNa sakala lokamAM vyApta sUkSmapariNAme pariNata saghaLu pudgaladravya ja, tathAprakAranA visrasA pariNAmathI, potAnA svarUpane choDyA vagara, (sphaTikamAM kRSNavarNanA uparaMjana vagerenI jema) acitta-mahAskandharUpe pariNata thAya che, ane kevali-samudghAta jevI prakriyA dvArA sakala lokamAM vyApta thAya che. A samudghAtanI prakriyAnI samApti sAthe te skandhano paNa vinAza thAya che. dariyAmAM AvatI bharatInA dRSTAnte A AkhI prakriyA samajavAnI che. TIkAno mULa pATha - "bAyarapariNAmesu ANupubvidavvapariNAmo bhavati, No aNaNupuvviavattavvagadavvattaNeNa, jato bAyarapariNAmo khaMdhabhAve ceva bhavati / je puNa suhumA te vividhA vi atthi / kiM ca, jadA acittamahAkhaMdhapariNAmo bhavati tadA savve te suhumA AyabhAvapariNAmaM amuMcamANA tappariNatA bhavaMti, tassa suhumattaNato savvagatattaNato ya / kahamevaM ? ucyate, chAyA''tapodyotabAdarapudgalapariNAmavad (agnizodhyavastrAgnipariNAmavat - cUrNi) aNiyattakAlaTThAI vaTTo uDDa-adha coddasarajjuppamANo suhumapoggalapariNAmapariNato paDhamasamae daMDo bhavati, bitie kavADaM, tatie maMthakaraNaM, cautthe logapUraNaM, paMcamAdisamaesu paDilomasaMghAreNa aTThamasamayaMte savvahA tassa khaMdhattaviNAso / esa jalaNidhivelA iva logApUraNa
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 anusandhAna-73 reyakaraNaTThito logapuggalANubhAvo savvaNNuvayaNato saddheto iti / " (zrIjinadAsa mahattarakRta cUrNi tathA zrIharibhadrasUrikRta vRtti) ___A vAtane paNa nayAntaranA AdezathI udbhavelI paramparArUpe samajI zakAya. 3. SoDazaka prakaraNanI aka gAthAnA tAtparya vize vicAraNA pUjyapAda zrIharibhadrasUrijI viracita SoDazaka prakaraNa jaina zrIsaMghamAM ati prasiddha che. padArthabodha mATe o grantha mahattvapUrNa gaNAyo che. A prakaraNa upara zrIyazobhadrasUrijI ane upAdhyAya zrIyazovijayajI bhagavante vRtti racI che. hamaNAM A granthano svAdhyAya karatAM oka gAthAnA tAtparya vize thoDIka vicAraNA karavAna banyuM, te atre noMdhuM chu. SoDazaka prakaraNa antargata trIjo adhikAra saddharmalakSaNAdhikAra che. temAM saddharmanuM lakSaNa jaNAvanArI A gAthA cha - dharmazcittaprabhavo yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam / malavigamenaitat khalu puSTyAdimadeSa vijJeyaH // 3.2 A gAthAnI zrIyazobhadrasUrijI kRta vRtti Ama che - "prabhavatyasmAditi prabhavaH, cittarUpatvAccittahetukatvAcca cittaM, sa cA'sau prabhavazca cittaprabhavaH sa dharmo vijJeyaH, vizeSaNasamAsAGgIkaraNAd yacchabdena cittameva parAmRzyate / yataH- cittAt kriyA pravartate vidhipratiSedhaviSayA, sA ca kriyA kArya, cittaniSpAdyatvAt / tacca svarUpeNa kriyAlakSaNaM kAryaM kIdRzaM yaccittAt pravartate ? ityAha - adhikaraNAzrayam / iha yadyapyadhikaraNazabda: sAmAnyenA''dhAravacanastathA'pi prakramAccittasyA'dhikaraNam- AzrayaH zarIraM, cittasya zarIrAdhAratvAt / kriyAlakSaNaM kAryamadhikaraNAzrayaM- zarIrAzrayaM yataH pravartate cittAt taccittaM dharma ityuktam / ... etadeva- cittaM malavigamena- rAgAdimalApagamena puSTyAdimat- puSTi-zuddhidvayasamanvitam, eSa dharmo vijJeya iti // " / jyAre upAdhyAya zrIyazovijayajIo AnuM vivaraNa Ama kayuM che - "dharmazcittaprabhavo- mAnasAkUtajo, na tu sammUrchanajatulyakriyAmAtram /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 75 yato- dharmAt, kriyAyA- vihita-niSiddhAcaraNa-tyAgarUpAyA, adhikaraNamadhikArasta-dAzrayaM kAryaM bhavanirvedAdi bhavati / eSa mArgAnusArI dharmo lakSyo, na tvbhvyaadigto'pi| sa ca malavigamena puSTyAdimadeSaH cittaM vijJeyaH / lakSaNanirdezo'yam // " A banne vivaraNomAM A gAthAnA uttarArdhanA arthaghaTananI bAbatamAM okavAkyatA che ke "rAgAdimalanA apagamathI puSTi ane zuddhivALu baneluM citta ja dharma che." o ja rIte mananA pariNAmavizeSone ja dharma kahevAya aq sUcavanArI 'dharmazcittaprabhavo' o paMktinA arthaghaTanamA zAbdika taphAvata hovA chatAM, banne jagyAo tAtparya to oka ja che. bhinnatA phakta 'yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam' o bIjI paMktinA arthaghaTanamAM ja che. zrIyazobhadrasUrijI mahArAja 'cittaprabhavaH' zabdano thoDoka aTapaTo samAsavigraha karIne 'yataH'thI 'citta'ne pakaDe che. ane jaNAve che ke je cittathI vidhi-pratiSedhaviSayaka kriyA pravarte che te citta ja dharma che. A kriyA cittanuM kArya che. A kArya ketuM che ? 'adhikaraNAzrayam'- cittanA adhikaraNarUpa je zarIra, te zarIra kArya, AzrayasthAna che. matalaba ke je cittathI potAnA adhikaraNabhUta zarIramA Azrita vidhi-pratiSedhaviSayaka kriyA pravarte te citta ja dharma che. anvaya Ama thaze - 'yataH- cittAt, kriyA- vidhipratiSedhaviSayA (pravartate) / sA ca kriyA kAryam / kIdRzam ? adhikaraNAzrayam / ' ___ upAdhyAyajI bhagavanta 'yataH'thI 'dharma'nuM grahaNa kare che. A dharmathI 'kriyA'- vidhi-pratiSedhaviSayaka kriyAnA 'adhikaraNAzrayam'- adhikArane Azrita (adhikArathI janya) 'kArya'- bhavanirvedAdi thAya che. arthAt dharma cittanA pariNAmathI janya che, ane te dharmathI kriyAnA adhikArane Azrita bhavanirvedAdi thAya che. A banne artha parasparathI judA paDe che. atre zrIharibhadrasUrijI mahArAja vAstavamAM 'yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam'thI kaMIka judu ja sUcavatA hoya oma jaNAya che. kema ke zrIyazobhadrasUrijI mahArAjanA vivaraNagata A paMktino artha kliSTa to lAge ja che, paNa 'je cittathI kriyA pravarte' aTalaM jaNAvavA mATe 'yataH kriyA' sivAyanA zabdo paNa vadhArAnA paDe che. kema ke A kriyA cittanuM kArya
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 anusandhAna-73 che ane cittanA adhikaraNarUpa zarIramA Azrita che ovI kriyA- sAmAnya svarUpa dekhADanArI bAbatone 'saddharma'nA lakSaNa sAthe zI nisbata ? vaLI, 'yataH'thI 'citta'- grahaNa karavA mATe 'cittaprabhavaH'no vigraha paNa kevo aTapaTo karavo paDe che? upAdhyAya zrIyazovijayajI bhagavantanA vivaraNa pramANe joIo to, je 'adhikAra' ane 'adhikaraNa' zabda bahu judI arthacchAyAo dharAve che, o bannene temaNe paryAyavAcI banAvyA che, je vicAraNIya lAge che. vaLI, 'kriyAnA adhikArathI janya' Avo artha jaNAvavA mATe mAnya paripATI pramANe 'kriyAdhikaraNAzritaM' kahevAya, 'kriyAdhikaraNAzrayaM' nahi. bIjI vAta, 'kriyA' ane 'kArya' jevA sAmAnya zabdonA AvA viziSTa artho karavAnA che te sUcavanArI koI kaDI AkhA sandarbhamAM jaDatI nathI. vAstavamAM A gAthA pachInI trIjI gAthAmAM ja atre 'kriyA' ane 'kArya' thI | levAnuM che te spaSTa sUcavAyuM ja che - rAgAdayo malAH khalvAgamasadyogato vigama eSAm / tadayaM kriyA'ta eva hi puSTiH zuddhizca cittasya / AnuM tAtparya oma samajAya che ke "rAgAdi malono, Agamane anusarIne thatA sadyogathI, apagama thAya che. tethI A malavigama 'kriyA' che ane tenAthI cittanI puSTi-zuddhi thAya che." bIjI gAthAmAM jaNAvAyA pramANe puSTi-zuddhivALaM citta ja dharma che. tethI atre ovaM tAtparya nIkaLaze ke 'malavigama' o 'kriyA' che ane tenAthI prAdurbhAva pAmato 'dharma' o tenuM 'kArya' che. have A sandarbhane pakaDIne 'yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam' o paMktino artha vicArIo to - 'dharma' cittamAM janme che (cittAt prabhavo yasya saH) AvA AcAryanA vidhAna sAme prazna thaI zake ke 'AQ kema ?' AnA javAbamAM AcArya nyAyazAstrano bahu jANIto niyama dekhADe che. nyAyazAstramA kAraNa ane kAryasAmAnAdhikaraNya saMmata che. Ano artha o thAya ke kAraNa (kAraNAtmaka kriyA) je adhikaraNamA pravarte te adhikaraNamAM ja kArya janme. jema ke agnisaMsargarUpa kriyA jyAM pravarte tyAM ja pAka thAya, bIje nahi. A ja niyama atre lAgu pADavAno
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 77 che. malavigamarUpa kriyA cittasvarUpa adhikaraNamAM pravarte che to tenAthI janya puSTi- zuddhyAtmaka dharma paNa cittamAM ja Uge, ane tethI dharma 'cittaprabhava' ja gaNAya. A bhAva atre Ama sUcavAyo che - yata:- je kAraNathI, kAryaM - koIpaNa kArya, kriyAdhikaraNAzrayaM- kriyAnA adhikaraNamAM Azrita (kriyAyA adhikaraNaM kriyAdhikaraNaM, tad Azrayo yasya tat kriyAdhikaraNAzrayaM) hoya che mATe dharmazcittaprabhavaH - kAryasvarUpa dharma paNa malavigamAtmaka kriyAnA adhikaraNarUpa cittamAM janmanAro hoya che. A sandarbhe have pachInI paMktio bahu ja yogya rIte saMgata thaI zaka oma jaNAya che. *
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 anusandhAna-73 vihaMgAvalokana - upA. bhuvanacandra anusandhAna-72nA sampAdakIya nivedanamA jaina itihAsanA punarlekhana vize keTalIka muddAnI vAto thaI che. A vAto koIke karavA jevI hatI ne yogya rIte ja te thaI che. saMzodhana/itihAsa jevA kSetre zramaNasaMgha hajI kadAca 'mugdha taruNa'nI mAnasikatAmAMthI bahAra Avyo nathI. (jo ke A vAta vijJAna, saMgIta jevA kSetre paNa eTalI ja lAgU par3e ane zrAvakavargane paNa lAgU paDe.) itihAsalekhake itihAsa zodhavAno hoya che, racavAno nahi. mugdha kizora havAI killA caNe ema atiutsAhI mugdha bhAvika jano dantakathA ke mAnyatAnI AsapAsa kAcA-pAkA sAkSyo- pUrANa karI tene itihAsano AkAra ApatA hoya che. itihAsakAre kayA prakAranI sajjatA keLavavI paDe ane sajjatA keLavyA pachI kevA prakAracaM kAma karavU paDe - teno khyAla, jarA marmALI rIte, paNa zabdo coryA vinA, sampAdaka AcAryazrIe sampAdakIyamA Apyo che. stotrasAhityanI eka adhUrI racanA 'vijJaptikA' 'bhejAnuM dahIM' karAve evI che. eka ja zlokamAMthI covIza tIrthaMkaronI stutino bhinna bhinna rIte artha karavAmAM Avyo che. 11mA tIrthaMkara sudhInI ja vyAkhyA upalabdha che. AvI kRti sampAdita karavI e paNa mAnasika zrama mAgI le evaM kAma che. mahAmantrI vastupAlanA sukRtyonI dastAvejI noMdha samAvatI be prazastio A aMkamAM sarvaprathama vAra pragaTa thAya che, je A mahAna naravIranA kartRtvanA AlekhamAM ghaNo badho umero kare che. mantrIzvare mAtra jainadharmanAM ja kAryo karyAM - evaM nathI; anya dharmanAM tathA prajAkIya sukhAkArInAM kAryo paNa DhagalAmoDhe karyAM che. A prazasti koI jinAlayamAM utkIrNa hatI, te mULa zilAlekha maLato nathI, tenI pratilipi koIke karI rAkhI hatI, te maLe che. A prazastino pATha zuddha karavAmAM sampAdaka muniyugale khAsI mahenata uThAvI che. thoDA zaMkita / truTita sthAnomAM saMmArjana sUjhyAM che, te noMg chu : prathama prazasti. zlo. 11mAM lvA(?) che tyAM chAyAdAyAdadeg pATha saMgata
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara - 2017 79 bane. zlo. 24mAM "rAlakSya'ne sthAne 'rAlikhya' pATha bese che. zlo. 94nA trIjA caraNano khuTato zabda 'kalitaH' ja che; yamakanA sandarbhe paNa e ja AvI zake che ane arthanA sandarbhe paNa goThavAya che. eka 'kalitaH'no artha 'kalikAlathI', bIjAno artha yukta / zobhita (-paramayA ramayA kalitaH). zlo. 96mAM 'khedoda' chapAyuM che tyAM 'svedoda' joIe. zlo. 135nuM prathama caraNa Ama vicArI zakAya : "sAhityAmbunidhiH subuddhijaladhiH sattarkalIlAvadhiH" (haribhadrasUri sAhityanA ambunidhi, subuddhinA jaladhi ane sundara tarkanI lIlAnA avadhi-parAkASThA samAna hatA.) bIjI prazasti mahadaMze zuddha che. sthalanAmo, vyaktinAmo tathA kAryasUci ThAMsI-ThAMsIne bharelAM hovA chatAM kAvyarasa jaLavAyo che. pR. 83 para 'kaho kaho re paMDita...' e hariyAlIno ukela pAchaLathI sUjhyo che : maMdira ane dhajA. 'aSADhAbhUti sataDhAliyu' rasALa rAsakRti che. vyAkhyAnamAM AvA rAso gavAya ane tenAM vivaraNa thAya tyAre zrotAone rasalhANa thaI rahetI; e dRzya A lekhake bAlapaNamAM joyuM che. rAsanI vAcanA prAyaH zuddha che. 'vedoM kA apauruSeyatva' ane 'eka bhraSTa pAThe...' bane lekha abhyAsIone AnandadAyaka banaze. jaina derAsara nAnI khAkhara-370435 ji. kaccha, gujarAta
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jinacovIsI- eka citra