Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU ( ThANaMgasutta, 429) A anusaMdhAna zrI hemacandrAcArya prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri S 25 TAS kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda 2003 dain Electioneintervallona por Friva personal use only jainerbralioreye 22
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU(ThANaMgasutta,529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya-viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdakaH vijayazIlacandrasUri zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda sapTembara, 2003
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adya saMpAdaka : DaoN. harivallabha bhAyANI saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri saMparka : anusaMdhAna 25 C/o. atula eca. kApaDiyA A-9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa amadAvAda - 380007 prakAzaka : kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAptisthAna : (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda - 380007 mudraka : mUlya : Rs. 50-00 (2) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda - 380001 kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda - 380013 ( phona : 079-7494393)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana jaina dharma pAse tenAM AgavAM zAstro-Agamo cha, svatantra darzana cha, mAnyatAo ane paraMparA che, kriyAkANDa tathA anuSThAno che, sAdhanA-paddhati che. AthI, svAbhAvika rIte ja, te badhAM paratve AgavI paribhASA eTale ke pAribhASika zabdAvalI paNa, jaina dharma dharAve che. Ama to pratyeka darzana, dharma tathA sampradAya pAse potAnI viziSTa paribhASA ane zabdAvalI hoya ja che, jenA artha tathA tAtparya samajavAnU, te dharmathI judI mAnyatA dharAvanAra vyakti/vidvAn mATe, aTapaTuM tathA kaThina paDatuM hoya che. Ama chatAM, 'jaina' paribhASA vadhu jaTila, kaThina tathA aTapaTI che tevo sUra vyApaka rUpe sAMbhaLavA maLyA kare che. kadAca A kAraNe ja, ghaNA ghaNA vidvAno tathA jijJAsuo, jaina dharmamAM rasa hovA chatAM, tenAthI aLagA rahI jatA hovAnI ke dUra rahevU paDatuM hovAnI phariyAda paNa satata saMbhaLAyA kare che. A phariyAdano ukela ANavAno ekamAtra ane zreSTha upAya che, jaina pAribhASika zabdArthakoza nirmANa. jaina dharma-sampradAya sAthe saMkaLAyela rojiMdA karmakANDo, anuSThAno tathA vyavahAromA prayojAtA zabdono eka sarasa saMgraha hoya, ane tenA gujarAtI, hindI tathA khAsa to aMgrejI artho tathA paryAyazabdo hoya, evA eka kozanI Aje anivArya AvazyakatA varatAya che. jaina dharmamA prayojAtA dArzanika ane zAstrIya zabdo tathA tenA arthono samAveza karatA 'jainendrasiddhAnta koza' jevA zabdakozo to Aje paNa prApta che ja, ane tenI upayogitA-upakArakatA paNa ghaNI che, temA zaMkA nathI. parantu ahIM je AvazyakatA darzAvavAmAM Ave che, te to mukhyatve jaina dharmanA vyavahAromA upayukta zabdonA kozAtmaka saMgrahanI che. Avo koza racavA, kAma, jo thoDAka abhyAsI jaina vidvAno maLIne karavA dhAre, to avazya thaI zake tevU kAma che. ___ AjakAla ApaNe tyAM aneka loko M.A., Ph.D. thatA jovA maLe che : jemano viSaya jaina dharma-sambaddha hoya che. khAsa karIne sAdhvIsamudAyamAM Ph.D. thanAro varga vipula che. A varga Ph.D. thayA pachI potAnA adhyayana para mahadaMze pUrNavirAma mUkI deto hoya che. pachI te varga kAM to dhArmika-sAmAjika pravRttiomAM, kAM to pravacanavyAkhyAna- dAyitva saMbhALavAmAM joDAI jato hoya che. parantu, AvA Ph.D. thanAra vargamAMnA thoDAka jaNa, jo potAnI adhyayanapriyatAne uddIpta rAkhe, ane A prakAranA kozanI racanA jevA adhyayana-saMzodhananAM kArya hAtha para le, to jaina dharmanI moTI sevA karI zake ane jaina dharmanA pracAra-prasAramA ghaNo vega AvI zake. - zI.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama 1. zrIsiddhasenasUri racita saM. vijayazIlacandrasUri 1 _ 'siddhamAtRkA' prakaraNa muni dhurandharavijayajI 2. zrImunIzvarasUrikRta pramANasAraH // saM. vijayazIlacandrasUri 18... 3. zrIrANabhUmIzavaMzaprakAzaH saM. muni kalyANakIrtivijaya 44 4. bhuvanahitAcAryakRta : . saM. ma. vinayasAgara 53 caturviMzatijinastavanam // 5. muni bhudhararacita sarasvatI bAra mAso // saM. vijayazIlacandrasUri 59 6. zrIdayAkuzalakRta lAbhodaya rAsa // saM. vijayazIlacandrasUri 7. zrImunicandrasUriguruguNagahuMlI // saM. A. pradyumnasUri 8. vAcaka muktisaubhAgyagaNi kRta DaoN. abhaya dozI stavanacovIsI 9. vihaMgAvalokana muni bhuvanacandra 10. patracarcA : mahopAdhyAya sahajakIrti ma. vinayasAgara 103 11. svAdhyAya : zrImadharibhadrAcAryaracita svopajJavRttiyuta paJcavastuka prakaraNamAMthI pasAra thatAM jaDelu vijayazIlacandrasUri 12. DhUMka noMdha : (1) jaina dharma vize bhrAnta dhAraNAo (2) 'patiyAlA' nA rAjamahelamAM jaina bhItacitra (3) te dhannA0 stotra viSe 106 -x
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsiddhasenasUri racita 'siddhamAtRkA' prakaraNanI bhUmikA saM. vijayazIlacandrasUri muni dhurandharavijayajI AcArya zrIsiddhasenasUrijI kRta siddhamAtRkAdharmaprakaraNanI mUla kRti ahIM prastuta che. A kRti arthagambhIra chatAM prasanna che... ___ 'a' thI prAraMbhIne 'kSa' sudhInA varNonI mALAne prAcIna mahApuruSo siddhamAtRkA kahe che. jagatano samagra vyavahAra bhASAthI ja cAle che. ane te bhASAnI jananI A siddhamAtRkA che. siddhamAtRkA eTale avinAzI evI jagajjananI akSaramAtRkA, je kyAre paNa nAza pAmatI nathI. ___ A siddhamAtRkAnA prAraMbhamAM bhale mIMDI, 4 namaH siddha-ane aMtamA maGgalaM mahAzrIH / AvatuM. A AkRtine prAcIna kAlathI 'bhale miMDI' kahe che. ene kuNDalinI rUpe A racanAmAM ane anyatra paNa A prakAranI racanAmAM varNavI che. A AkRti mATe 'bhale' zabda ja kema vaparAyo te AmnAyanA abhAvanA kAraNe samajAtuM nathI. paNa atyanta prAcInakALathI A rIte ja oLakhAya che. A zabda parama mAMgalika che. mATe vArtAlApanA vyavahAramA svIkAranA arthamAM ApaNe khUba ja vyApakatAthI 'bhale' zabdano upayoga karIe chIe. siddhaM zabdano upayoga 'kyAM' ne badale 'zIda' A apabhraSTa rUpe karIe chIe. ___ jaina tAntrikonA mate arha e zabdabrahma che. temAMthI kuNDalinI zaktinuM jAgaraNa, temAMthI anAdi saMsiddha varNamAtRkAnuM prAgaTya - A vaizvika krama che. A racanAmAM pUjya AcAryazrI 'aha~' 'bhale miMDI' 'OM namaH siddhaM' pachI varNamAlA - A kramathI ja rahasya upara prakAza pAthare che. A racanAnA 1 thI 62 sudhInA zloko atyanta arthagambhIra rahasyothI bharelA che. jemAM granthakAra 'ahaM' 'bhale miMDI' ane 'OM namaH siddhaM nuM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 adbhuta svarUpa varNave che. jemAM adhyAtmarasikone khUba ja rasa paDe tevU che. pachInA zlokomA a thI laIne ha sudhInA varNo upara cintana che. a thI laIne kSa sudhInA varNonA mAdhyamathI thatAM jApane tAntriko akSamALA kahe che. A racanAmAM OM namaH siddhaM' thI kSa sudhInA 56' varNone 56 dikkumArikA sAthe sarakhAvyA che. (zloka 45). arihanta paramAtmA zabda brahmasvarUpa che. emanuM sarvaprathama sUtikAkarma 56 dikkumArI ja kare che. indrano adhikAra paNa pachInA krame che. A ghaTanA koka vaizvika rahasya tarapha AMgaLI cIdhe che. siddhamAtRkAne vizvasaMracanA sAthe mULabhUta gUDha sambandha che, e vAta A racanA uparathI samajAya che. bAkI AnuM hArda to koka gurugamaprApta sAdhaka ja samajAvI zake. 'mahAvIranuM nizALagaraj' nAmathI maLatI prAcIna hastapratomAM 'bhale miDI'thI laine sampUrNa varNamAtRkAnA AdhyAtmika artho pratIkothI pragaTa karavAmAM AvyA che. AjathI 60/70 varSa pahelAM rAjasthAnanI pozALomAM A rIte ja bArAkhaDI (varNamALA) bhaNAvavAmAM AvatI hatI, ema jUnA mANaso kahe che.. ___ evI anuzruti che ke prabhu mahAvIra nizALe beThA tyAre indre je prazno karyA tenA je uttara te ja A nizALagaraNuM che. temAM prabhue varNamAtRkAnAM rahasyo pragaTa karyAM che. ___ A siddhamAtRkA prakaraNa ane nizALagaraNuM banemAM pratipAdanahu~ jabaradasta sAmya che. A sivAya paNa vraja ane jUnI gujarAtImAM varNamALAnA '52' akSaronA AdhAre ghaNI badhI bAvanI lakhANI che - kizana bAvanI, brahma bAvanI, akSara bAvanI Adi. saMskRta ane dezyabhASAmAM AvI varNamAtRkA aMgenI ghaNI badhI gUDha racanAo maLe che. pUjya upAdhyAya zrImeghavijayajI ma., je gUDhatattvonA vettA hatA, emaNe paNa mAtRkAprasAda nAmano virATa grantha racyo che je 50 patra pramANa che. amudrita ane aprApya che. enI eka ja nakala meM eka sthAne joI che. paNa mAlika e pratane dabAvIne beTho che. pU. siddhasenasUri racita bIjI paNa be racanA maLe che. eka che
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 namaskAra mAhAtmya ane eka che zakrastava A traNe racanAomAM bhASAsAmya, padArtha - vivecanAsAmya AMkhe uDIne vaLage evaM che. A bane racanA svatantra tathA namaskAra svAdhyAya bhAga - 2 saMskRta vibhAgamAM mudrita che. zakrastavanuM 'jino dAtA jino bhoktA' namaskAra mAhAtmyanA prArambhamAM ja che. siddhasenAdhinAtha' zabdano prayoga zakrastavanI jema namaskAra mahAtmyanA prArambhamAM ja che. siddhamAtRkAmAM zloka 51 thI 55 ne zakrastavanA AlApaka sAthe sarakhAvI zakAya. A traNe racanAnA kartA siddhasena eka ja che, e vAta UMDANathI traNe racanAno abhyAsa karavAthI dIvA jevuM spaSTa samajAze. namaskAra mahAtmyanA antima zlokomAM A kartA, enI racanA kyAM thaI teno spaSTa ullekha kare che. "siddhasenasarasvatyA sarasvatyApagAtaTe / zrIsiddhacakramAhAtmyaM gItaM zrIsiddhapattane // " namaskAra mAhAtmyanI racanA sarasvatInadInA kinAre siddhapattana eTale siddhapura pATaNamAM thaI che. basa A sivAya sthaLa-kALano koI ullekha A racanAmAM nathI, ke nathI guruparaMparAno ullekha. paNa A AcArya siddhasena namaskAra mantranA mahAn sAdhaka che. mantramarmajJa che, e vAta niHzaMka che. have A racanAkAra siddhasena divAkara che, ke siddharSi che, ke pravacana sAroddhAra TIkAnA kartA AcArya siddhasena che, ke tattvArtha TIkAnA kartA siddhasena che e prazna che. ke A badhAthI alaga koI ajJAta sAdhaka AcArya siddhasena che je 13mI sadImAM hoya ? mane potAne to A traNe racanA prAyaH upamitibhavaprapaMcAnA kartA siddharSinI hoya tema lAge che. upamitinA zloko sAthe A zlokone sarakhAvI zakAya. zrIcandra kevalIcaritra paNa eja siddharSinI racanA gaNAya che. 'arhaM - akSaratattvastava' dharmopadezamAlAprakaraNa (jayasiMhasUrikRta, racanA saMvat 915 siMghI jaina granthamAlA ane namaskAra svAdhyAya bhA. - 2 patra 21 thI 24) enI sAdhe paNa A mAtRkA prakaraNanI tulanA karI zakAya bhASAkIya dRSTie A grantha 9 thI 14mA saikA vacceno mane lAge che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 zrIratnacandrakRta mAtRkAprakaraNa paNa maLe che jenI prati A. yazodevasUri ma. nA saMgrahamAM che. amudrita che. - muni dhurandharavijaya samRddhi epArTa. najIka 'arihaMta' DIsA- 385545 'mAtRkA, varNamAlA, kakko, bArAkhaDI' - Ane viSaya banAvIne thatI racanAo, pageruM bauddhagrantha 'lalitavistara', mataGgamunikRta saMgItagrantha 'bRhaddezI' tathA somezvarakRta 'mAnasollAsa' sudhI jAya che. adyAvadhi prApya racanAonI saMkhyA 32 AsapAsa che, ane te saMskRtetara eTale ke apabhraMza, gujarAtI, hindI vagere bhASAomAM che. A viSaye vigate jANakArI meLavavA icchanAre Do. harivallabha bhAyANI dvArA sampAdita, mahAcandramunikRta 'bArahakkhara kakka' (amadAvAda, pArzva phAunDezana, I. 1997)nI prastAvanA vAMcavI joIe. mAtRkAnA prathama akSarane laIne thayela 'kakko' prakAranI racanA saMskRtamAM upalabdha thaI hoya tevo A prathama dAkhalo che. anya AvI saMskRta racanA viSe hajI jANavAmAM AvyuM nathI, e dRSTie prastuta kRti tathA sampAdana noMdhapAtra che. mAtRkApradhAna je racanAo atyAre upalabdha ke noMdhAyela che, temAM 13mA zatakathI pahelAMnI koI racanA maLI nathI. evI saMbhAvanA vicArI zakAya ke 12 mA saikA bAda A racanAprakAra pratye racanAkAronuM dhyAna AkarSAyuM hoya, ane tyArathI AvI racanAo AraMbhAI hoya. A aTakaLanA sandarbhamA vicAra karatAM ema lAge che ke 'siddhamAtRkA'nA kartA A. siddhasenasUri paNa 13mA zatakanA ja, ane te paNa pravacanasAroddhAra-TIkA (saM. 1248) nA praNetA ja hoI zake. muni zrIdhurandharavijayajInI e aTakaLa ke 'zakastava, namaskAra mAhAtmya, siddhamAtRkA'- A traNenA kartA eka ja siddhasenasUri che, te sAthe saMmata thavAmAM leza paNa bAdha nathI jaNAto. zrI siddharSi (upamiti.kAra) AnA kartA hovAnuM asaMbhava lAge che. 'siddhapurapattana'no 'namaskAra mAhAtmya'gata
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 nirdeza, namaskAramAhAtmya ane siddhamAtRkAnI racanAomAM jaDatuM Antarika sAmya - A badhAM parathI A badhI racanAo 13mA zatakanA siddhasenAcAryanI hovAnuM vadhu susaMgata jaNAya che. ane e vAta ne pramANabhUta samajIe to 'zakrastava' tathA 'namaskAramAhAtmya'nuM kartRtva siddhasenadivAkarasUrinA nAmanI sAthe joDAtuM AvyuM che, te dhAraNA badalI nAkhavAnI rahe che. 'siddhasena' nAma Ave eTale teno sambandha siddhasena divAkarajI joDe joDavAnI rUDha prathA che. temAMye 'zakrastava' mATe to, prAkRta sUtrone saMskRtamAM badalavAnI divAkarajI sAthe joDAyelI kathAnA sandarbhamAM, atyanta sahelAIthI gaLe UtarI jAya tevI vAta gaNAya. parantu, koI vAtane rUDha gatAnugatikatAe mAnavAne badale pramANo ane te-AdhArita UhApoha thakI ja mUlavavI tathA vicAravI vadhu ucita che. ___ 'jaina saMskRta sAhityano itihAsa'mAM hI.ra. kApaDiyAe 'siddhamAtRkA' viSe noMdha ApatAM tenA kartA A. siddhasena viSe (?15mo zataka) Ama noMdha ApI che, je nirAdhAra jaNAya che. 15mA zatakamAM koI siddhasenAcArya thayA hoya to te viSe jANavA maLyuM nathI, ane zrIkApaDiyA sAme paNa tevI koI jANakArI hoya tevo saMketa suddhAM temaNe Apyo nathI. siddhamAtRkA prakaraNanA padya 1-10mAM saMbhavataH 'aha~'no mahimA varNavAyo che. 11-15mAM 'bhale' tarIke oLakhAvAtI AkRtinuM varNana che. 16-21mAM 'mIMDI' eTale ke zUnya-0nuM svarUpavarNana thayuM che. 22-44 mAM aneka vikalpo thakI zUnya pachI mUkAtI be rekhA (UbhI lITI) - // nuM vizada varNana che. A rekhAvarNanane 'namaskAramAhAtmya' nA 'namo siddhANaM' padavarNanaprakAzagata "ddhA' akSaramAMnA 'd-dh'nA saMyoganuM varNana karatAM padyo sAthe sarakhAvIe to A banne kRtio ekakartRka hovAnI sahaja pratIti thAya. 45-50mAM praNavamantra garnu, 51-54mAM 'namaH' ke namaH' , 55mAM 'namaH' muM, 56mAM 'siddham'- svarUpAlekhana che. 57-58mAM nAbhimAM SoDazadala kamalamAM, hRdayadeze caturviMzatidala kamalamAM ane mukhamAM aSTadala kamalamAM, samagra varNamAlA-mAtRkAnuM dhyAna dharanAra manuSya sarvajJatulya thAya che, te vAta nirdezavAmAM AvI che. 'mAtRkAdhyAna' e dhyAnano eka mAnya ane siddha prakAra che. 59-62mAM siddha-mAtRkAnuM mAhAtmyavarNana thayuM che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 pachI AraMbhAya che kakkAnA akSaronA krame zlokaracanA. a thI ha sudhInA (anusvAra-visarga sameta) 16 svaro tathA ka vagere 33 vyaJjano mATe 63-125 sudhInA zloko che, je aupadezika ane bodhakatAnI dRSTie bahu majAnA che. chevaTe 129 mA padyamAM kakkAzikSaNamAM zIkhavAtuM antima vAkya 'maGgalaM mahAzrIH' che, ane sAthe granthakArano nAmanirdeza paNa che. A racanAnI hAthapothI amadAvAdanA saMvegI upAzrayanA granthabhaNDAranI che, jenI jeroksa nakala muni zrIdhurandharavijayajIe meLavI hatI, tenA AdhAre A sampAdana karela che. prata 8 patnI che, ane zuddhaprAya che. zrI akSayacandrakRta mAtRkAprakaraNa anusandhAna-12mAM mudraNa pAmyuM che, tenuM smaraNa paNa A kSaNe thAya che. -zI. (madrAsa) -xsiddhamAtRkAprakaraNam // aha~ // ahaM vibhurvizvazirovataMsa - prAyAntarajyotiranAdyanantaH / siddhAkSarabrahmavitAnagarbho vimuktacittairapi cintanIyaH // 1 // ahaM samagravarNAnAM dhuri cAnte ca lInavAn / jJAto nataiH parabrahmaniSNAtairnarazekharaH // 2 // ahaM madhyasthatAlInasakalAkSaranAyakaH / tamojaikaziroratna-mAmnAto bAlakairapi // 3 // ahaM vidhAtA paramaH pumAnahaM mahezvaro'haM guNasampadA sadA / traiguNyamuktaH kramato jino'pyahaM carAcare'haM khalu nAmadhAmabhiH // 4 // mityekaM dhyeyamadhyAtminAM yo mAyAbIje yatpraticchAyamambhaH / so'haM haMsaH sAttvikA lipsavo me na hImantaH zvA(svA)tmahAniH kva teSAm ? / / 5 / / so'haM haMsaH kazcidAkAzadevo mAyAsthalyAM yanmarIciprapaJcaH / agre tanvanuttaraGgaM bhavAbdhi svAntabhrAnti hanta datte pazUnAm // 6 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 so'haM haMsaH sarvalokaikacakSuH paGkAtaGkasyA'ntako yatprakAzaH / saccakrANAM dhvastadoSAndhakAraH kAntAsaGgaM nityaraGgaM cakAra ||7|| naikAtmataikAtmyamanAtmatetidhIstrimArgagA madvyavahArazailataH / niryAti vizvatrayavandyavaibhavA sannizcayAbdhau vrajati svayaM layam // 8 // naikAtmatAM kevalitAmanIzatAM prakAzamAnena parAM carAcare / syAdvAdinA hanta mayaiva kenacit kRtaH prasAdo nikhilAsu dRSTisu // 9 // yAvAn bhAvo yo bhavArthaM sa tAvAn, sarvo'pi syAnmuktaye matprasAdaH / yanmeghAmbhaH kSIyate dhanvabhUmau muktIbhUtaM pazya tacchuktilAbhAt // 10 // arhadviSNuzivasvayambhusugatajyotiHzva(sva)bhAvAmbarabrahmAnandacidAtmanaH sadasadUddharvAdhaHsthadUrvAGkuraiH / dvaitAdvaitibhirudgatairdhRtanavAkArAGgajanmAntaraM saGkhyAbIjakamAdimaM bhagavatIM zaktiM bhalIti stumaH // 11 // dvayAtmabhAvAGkuranirmitAkRterjIvAn dizantI navadhA bhavasthitAn / jani-kSaya-sthemaguNatrayImayI sA zaktirekA paramAtmano'rhataH // 12 // bhalate janAya navatattvasudhAM bhalate'stitAM navavidhAGgabhRtAm / navapApakAraNagaNaM bhalate, tadasau bhalIti bhaNitA guNibhiH // 13 // phaNIndrabIjAGkuravidyudAkRteryA bhUrbhuvaH svardadhatIva lakSyate / zaktiH parA kuNDalinI bhalIti sA, lelikhyate'bhairdhuri zabdabrahmaNaH // 14 // bhale bhale kuNDalini / zriyaM tavAdbhutAM mahAbhUtaguNAtmikAM tadA / jADyAndhakAraM bhalase yadA tadA saMvittivittaM bhalase sanAtanam // 15 // lokezakezavazivezvarazaktibuddhIlakSmyA (kSmya) rhadAtmaparabrahmapadAni yasya / tajJA jaguH stutivacAMsi tadetadIDe zUnyaM guNatrayavikAranikArazUnyam ||16|| antaraGgabahiraGgataraGgaiH zUnyatAmupagatAya nitAntam / zuddhazAzvatazivAya namo'stu kSINapuNyavRjinAya jinAya // 17 // sparza-rasa-gandha-varNA-kRti - pU (pau) rvAparyya- liGga-samayAdyaiH / nAmasthAna-dhyAna- dhyeyairyaH sarvathA muktaH // 18 // ? 7
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 AdyantazUnyo jagadekajIvano ya AdisaGkhyaH sakalo'vizatkalAH / navA'STa saptA'tha SaDeva paJca vA catustrikadvyekamitAstataH param // 19 // zAntaH kRtAntastvamahantayojjhitaH zUnyAtmatAM kAJcana yo dadhau parAm / . ahaM sa rUDhyA paramezvaro jane madhyasthatAlInasamagravarNarAT // 20 // dvandvaibhRzaM zUnyavadeva zUnyaH, zUnyo'NumAtraM na niraJjanAnAm / zUnyaikabhAve phalazUnyabuddhe ! paraM layaM saMzrita aikyasiddhyai // 21 // dvayo rekhe nitye mahimaviSaye zaktizivayoIyo rekhe tathye bhuvanajanane puNyatamasoH / ubhe rekhAprApte zivavitaraNe jJAnatapasI ubhau rAgadveSau kila kalitarekhau bhavapathe // 22 // ubhau rekhAyogyau zritasahajavairAzravabharau jane karmAtmAnau kalitavidhidaivAdibirudau / ubhAveva hyetadvirahakaraNopAyanipuNau jinastAvad rekhAM bhajati samayo'nyastaduditaH // 23 // yadi vA dvandveSu cchAyAtapa-sukhaduHkha-dinakSi(kSa)pA-zivabhaveSu / arimitra-puNyapApa-pramodazugu-tpattimaraNeSu // 24 // tejastama-udayakSaya-jAgaranidrA-parAtmamukhyeSu / yaccittaM samarekhaM teSA rekhe ihA'mutra // 25 // yugmam // athavA jagadekazaraNyasya rekhe syAdvAdabhUbhujaH / nizcaya-vyavahArAkhye bhuje iva virAjataH // 26 // nityAnityAtmakAn bhAvAn sthApayantyau carAcare / anekAntagRhadvAri rekhe jaitradhvajopame // 27 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 zabdabrahmazarIre'nekAntAtmA'sti sAkSiNI rUpe / himakaradinakaranADyA-viva rekhe nirbhare sphurataH // 28 // yugAdidevasya zivasya nandinI brAhmIti vizvaprathitA sarasvatI / saundaryasImA kamalA ca sundarItyavApa rekhAmiSato'rhaNAmiha // 29 // nAbhipriyA kuNDalinI bhavAt zivAt jAte surekhe susame susaGgate / ekAntamAnoddhatabuddhaye sthirAsthirapramANapraguNe ime stumaH // 30 // saMsAre zrI-sarasvatyo rekhA prAptA pavitritA / yattyaktamaGginaM sarva-tIrthArNAsi punanti na // 31 // .. dvAvimau puruSau loke labdharekhau matau mama / / arthito yaH karotyeva yazca nArthayate param // 32 // gaGgAsindhU ca pAvinyau dvayo rekhe satAM mate / kAryaM vinopakArI yo yazca nApanute kRtam // 33 // svargApavargayormArgoM dvAveva prAJjalau smRtau / zrAddhadharma-yatidharmI prAptarekhau carAcare // 34 // avazyaM nazvaraM sarvaM dehagehadhanAdikam / dhruvatve dharma-yazasoreva rekhe nirIkSite // 35 / / svAtmA devaH karma daivaM rekhe sUnRtavarmanaH / svAtantryaM sarvasantoSo rekhe aizvaryasampadaH // 36 // manye sukhe ca duHkhe ca parAM rekhAM zritA bu(ba) bhau / snigdhairmugdhairvidagdhairyaH saMyogo virahazca yaH // 37 // pIyUSa-kAlakUTe ca dve rekhe munibhirmate / ekA saddarzanaprAptiH parA tadavadhIraNA // 38 // dvau rasendrau dvayoreva rekhAprAptau babhUvatuH / zRGgAro girijAkAnte zAntaH pArA(ra)gate vibhau // 39|| dharmazAstropaniSadA-midaM rekhAdvayaM dhruvam / paropakAraH puNyAya pApAya parapIDanam // 40 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 anusaMdhAna-25 rekhAprAptAvubhAveva manye sukhiSu mAniSu / sampannAkhilakAmo vA yo vA'stAkhilakAmanaH // 41 // eko'rhan bodhido devaH paraH svAtmA gurUditaH / idaM rekhAdvayaM sthAsnuH siddhAdezazcarAcare // 42 // alaM vA vistareNa / prastutamabhidhIyate-- puraskRtaniraJjanA'hamiti rUDhito yA'rcitA pramANayugamagrato jagati jAtarekhaM zritA / dhRtAntarakhilAkSarA jayati kApi zakti parA guNatritayayoginIM suguNalakSa(kSi)tAmakSatAm // 43 // hetuH zambhoH zaktiH zambhubinduH puraHsthite rekhe / pratyakSA'[prAtyakSapadArthabodhanipuNe pramANe dve // 44 // umAdirlakSAntA varNAlI dikkumArikAsaGghaH / iti siddhamAtRkAyai namo namo vizvavandyAyai // 45 // yo janmabIjaM zivazaktizabda-brahmAtmacaitanyajagadguNAnAm / SaDdarzanAntarlayatArakAbhAM tAM mAtRkAM traidhamahaM smarAmi // 46 // acalA'nalA'nilodaka-khamUttiradhaUrdhvamadhyalokamayaH / arhanmukhamukhyAkSara-siddhaH praNavo'vatu jaganti // 47 // athavA-adhamottamadhyamAdimA-kSarataH sandhiprayogasaMhatAt / uditaM praNavaM jaganmayaM jagadurjAgarayogasampadaH1 // 48 // Akramya karmANyadhamottamAni kenApi mAdhyasthyamaho mahimnA / jajJe mahAnandamayo muniryo namo namo'stu praNavAya tasmai // 49 // madhyasthatAM madhyamalokapAlaH, pApeSu puNyeSu parAM prapadya / yayAvanantAmadhaUrvalokA-vataMsalakSmI jina eka eva // 0 // ato brUmahe sunamaH sakalapAragAmine siddhapaJcaparameSThirUpiNe / atriliGgamahase parAtmane jJAnadarzanacaritrabIjine // 51 // 1. munayaH //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 namaH paramavedhase'rhate bhAsvate purahRte'mRtadyute / acyutAya sugatAya tAyine bhUrbhuvaHsvarapavargadAyine // 52 // canamastripuruSAcitArciSe sarvadoSarahitAtmane'rhate / vyApakatriguNatItamUrtaye lokA (ka) pauruSaziromaNizriye // 53 // namo virajase svayambhuve viSNave dalitadambhalaye / zambhave'statamase bhavasthitidhvaMsakAraNaguNAtmane'rhate // 54 // | namo'stu devAya cidAtmane'rhate, namo'stu zIlAGgadharAya sAdhave / namo'stu dharmAya dayAsvarUpiNe, namo'stu ratnatrayabhaktizAline // 55 // siddhaM trilokI sukhavaibhavaM dhruvaM siddhaM prasiddhaM tadaho ! guNASTakam / siddhaM parabrahma tadakSaraM satA-manAdisiddhaM zrayatAmihA'kSaram // 56 // tathAhi SoDazacchadajuSi svaramAlAM, nAbhikandakamale vicarantIm / cintayedatha sakaNikapadme, dvAdazadvayadale hRdi varNAn // 57 // aSTapatrayuji vaktrasaroje, I saMsmaranniti jitAkSakaSAyo mAtRkAM sakalavinmanujaH syAt // 58 // yugmm|| sudhiyAM cinmayadhAmno jananAt paripAlanAt vizodhanataH / zrIsiddhamAtRkaivaM kamala zrIrjayati mAteva // 59 // 11 anAdinidhanaM veda - siddhAntAdi paramparam / pauruSeyaM paraM jyoti-rmAtRkAkhyamupAsmahe // 60 // pumarthazAstrANyakhilAni yebhyo, bIjotkarebhyo'Gkuravad vikAzam / gRhNanti sadabuddhisudhokSitAni, tebhyo'kSarebhyaH praNato'smi bADham // 61 // siddhAnta - tarka - zruta-zabda-vidyA- vaMzAdikandapratimapratiSThAn / anAdisiddhAn sumanaH prabandhai- varNAn mahiSyAmi jagatprasiddhAn // 62 // tad yathA arhantamekaM zaraNaM zrayadhvaM dharmAnahiMsAprabhRtIn kurudhvam / anAzravatvAya sadA yatadhvaM vimRSTasamyaksulasAvadAtAH // 63 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 anusaMdhAna-25 aghaM na lokottamacintakAnAM, puNyaM na mithyAtvisamAgatAnAm / duHkhaM na santoSavazaMvadAnAM, sukhaM na sArambhaparigrahANAm // 64 // arhantamantaH smaratAM na pApaM, mithyAtvibhiH saGgakRtAM na puNyam / santoSasAmrAjyajuSAM na duHkhaM, parigrahArambhapuSAM na saukhyam // 65 // AcAramAjIvitamAzritAnA-mAzAvikAzai rahitAzayAnAm / AjJAmihA''rAdhyati ko'pi dhanyaH, pradezivat kezimunIzvarANAm // 66 // iSTeSvihAmutra sudustyajeSu, zrIrAma-sItAvadasaGgatAnAm / icchAnivRttyA kapilopamAnaM, gRhNAmi duHkhaM RSisattamAnAm // 67 / / IrSyAdidoSatyaja Izvaratve'pIhAdihInAH sukhasaGgame'pi / puNyaiH satAmIkSitatattvamArgA bhavanti vIraprabhuvajratulyAH // 68 // ubhau manuSyau sumanaHpatInAM govindavad gautamavat prazasyau / eko vadAnyo jagadIzvaro'pi, jJAtAkhilArtho'pi paro vinItaH // 69 / / unnidratA zUrakarAgrajAgratsaroruhasyeva vikAzabhAjaH / kasyApi rAjatyabhayasvabhAvaM prapadyamAnasya manaHprasattyai // 70 // UrvoxvIkSAprayatAH sacetanA, UnaM prapazyanti na ke svamRddhibhiH / lokottaraiH saccaritaiH paraM guruM kartuM kSamAH ke'pi dazArNabhadravat // 71 // Rddhi prakRSTAmapi naSTadRSTAM kSaNena sandhyAmiva ye'vabudhya / sanatkumArasthitimAjuSante, tebhyo bhaveyaM balirIzvarebhyaH // 72 // RSitAM dadhate na ke budhA RSidattAcaritaM nizamya tat / RjutA-mRdutA-kSamA-'vanI-'RturAjAvataraprabhAbharam // 73 // RkAravat kvApi pade pratiSThA sarvAGgavakrasya nizamyate na / RjoH prasannAnujavattu jantoH, pade nivAsaH paramo(me)'pi dRSTaH // 74|| luvarNavakrakSaNikAtaraGgonmeSAttamizrA supadArthadRSTau / / yAdRk sukhaM tAdRgaho sukhAdau, saumitrivat kecana cintayanti // 75 // 1. vasantaH, tasya avataraH // 3. vidyut // 2. valkalacIrivat / /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 13 lakAravat prAJjalatojjhitasya daNDAdRte'nyatra na hi prasaGgaH / kiM nAma nAbhUt purato'rhato'pi, gozAlakasyA'narvadhirvadhArthaH // 76|| ekatvatattvAmRtasindhumagnAH, sanAtane brahmapathe vilagnAH / pratyekabuddhA namirAjamukhyA bADhaM madIye hRdaye dhvananti // 77|| aizvaryasatsaGgamagehadeha-prANapriyAsnehadhanAdi sarvam / / taraGgabhaGgapratimaM vicintya svAlocitaM zrIkarakaNDupAdaiH // 78 // oSTAviva dvau militau tapaH-zamau, satAM sadA mukhyatayA'pavargadau / parasparaprItiparau zrutau navA-'nantAcyutau kiM paralokasAdhakau ? // 79 // autsukA(kya)magryaM gaNayanti sAttvikA, dAnopakAravratadharmanirmitau / ahakSaye hanta vilambitaiH pathi, zrIneminAthaH praNato na pANDavaiH // 80 // aMtarvizuddhirmanasaH prasAda-zcAritracaryA ca bahirvizuddhiH / dvidhA vizuddhaM subhagaM jayazrI-vRNotyaho ! viSNumiva dvidhApi // 81 // aH sattvamuktaM ra ito rajo hai- stamo ghakhaM mUrdhni parAtmadhAma / ityakSayaM paJcadazaprabhedA aha~ samAzritya na ke'tra siddhAH ? // 82 // kalA: kalAkelikalaGkakandalI-kuddAlakalpAH kalikAlarAtrayaH / satAM yazobhadramunIzituH kathA-prathA yazobhadrazatapradAyakAH // 83 // kaH kalaGkavikalo'jani loke. kaH kalAnidhirabhUd guNagauraH / kaH khaleSu patita: patito naM, ka: khiMlaM RSipathaM zrayati sma // 84|| kaH purandhribhiralAbhi na randhra, tRSNayA bhaNa na kaH paribhUtaH / kaH phaNI vanakuTumbakaraNDA-ntargataH phalamavApa durantam // 85 / / kaH prajeza-ziva-buddha-bir3auja:-kezavAdikagaNo'pi na jigye / UrmibhirbhavasamudrabhavAbhi- staM vinA'vanitale jinamekam // 86 / / khalaiH kaSAyairgalahastitAtmA, sa zUlapANirnarakAndhakUpe / patan mahAvIrajinezvareNa, saMrakSito'kAraNavatsalena // 87 // 3. samastaM // 1. avinayaH // 2. candra //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusaMdhAna-25 gatA na ke vaiSayikaiH sukhaiviSai-glAniM parAM dvAdazacakravartivat / mahAmbuvAhastanitairivA'dhvagAH, pArIndranAdairiva gandhasindhurAH // 88 // gharaTTavRtto'viratistriyA yo, nirantarAM bhrAntimavApito'GgI / . guNAn kaNAn hanta pinaSTi duSTaH, sa puNDarIkAnujavad vinaSTaH // 89 // Ga iva prakRtivakra: prAkRte'pi pratiSThAM na bhajati Gavate vA nA'sya bAlo'pi bhadram / tadiha saralatAyAM vizvato vallabhAyAM matimupacinu matvA nAgacandretivRttam // 10 // caturacittacamatkRtikAriNI, caraNacarcyatamA'tra carAcare / caturacAru cirAya cilAtikA-tanayacinmayatA'calalocanA // 91 / / chalayitA zrutakevalinA mayi, skhalayitA mahatAM marutAmapi / dRDhaprahAri mahAmuninA bhavo, vidalitaH sakalo'pi kalAvatA // 12 // japatapaHkSapaNaiH kRpaNairalaM, 'rala ! vicAraya hAraya mA rasam / samatayA matayA samayaM naya-niyatameSyati mASatuSatviSam // 93 / / jalAnilastrIparivarjakAnAM, jagattrayIpAvanadarzanAnAm / jaDatvavakratvamucAM munInAM, jayAtirekAya kRtA kathA'pi // 24 // jhaTiti zaizavato'pi zivaM kuru kva ruSite zamaye zamaniSTatA / tadatimuktakamauktikalakSaNaM na ca dadheH zravaso kimu bhUSaNam // 95|| javadanArjavazAlini pRSTataH kupuruSe purataH sarale'pi hi / matamupekSaNamuktamihAgameM na yadabhavyagurorapi gauravam // 96 / / Talati kanakazailo vizvamadhyasthatAyAstribhuvanagurulIlAkSobhitAtmA kadApi / calati na tu munInAM skandakAcAryaziSyasthiracaritadharANAmantarAtmA kSaye'pi // 97 // ThagamodakaiH priyatamAvacanai-baDizAmiSairvividhavittabharaiH / RSabhAGgajasya RSibhAnumato namati sma nAma na matiH svamatAt // 98 / / 1. gharaTTavat bhramitaH // 2. mUrkhaH //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 15 DamarukaravaraudraiH zaivazAkyAdivAkyaiH, kathamiva tava tAvat kSIyatAM mohnidraa| atimadhuragabhIraM puSpacUleva yAva-jjinavacanamudAraM jIva ! na zroSyati tvam // 99 // DhakkA mahAnandapuraprayANe kSveDA mahAmohagajaprahANe / divyo dhvaniH kaizcana vizvabhartu-nizamyate zrImarudevayeva // 10 // ekAravad ye saralAstrizuddhyA, tattvatrayI tAn vRNute kramAt te / ratnatrayAbhyAsahatatrivedA-straiguNyamukte mahasi sphuranti // 101 / / Na ivAdau madhyaM (dhye')nte, tapasA zritarekha eSa harikezaH / kaiH kairna purazcakre gIrvANairbrAhmaNaiH zramaNaiH // 102 // tathyamekamamalaM gRhAzrame, pAtradAnasukRtaM sakhe ! zraya / zAlibhadra-kRtapuNya-candanA-vIrabhadrayazase spRhA'sti cet // 103 / / thaTe pratItiH pratibhApratiSThA prabhAprabhAvaprabhutApriyANAm / zIleva hIlAM na sudhIvidhatte, zrutvA yazazceTakanandinInAm // 104 // dakSatvadAkSiNyadayAdamAGkuro-tkarAdikandaM zivasaukhyalagnakam / rajastamomuktamanantasattvabhRt tapastatAnA''ryamahAgirirguruH // 105 / / dhanyA ilAtIsutavadvidhijJA, vicitraduHkhArpaNazatrubhUtam / mAtrAdhikeneva mahattvazaktyA bhavaM hi bhAvena parAbhavanti // 106 // na hArehUrA hRdayaM harante na zarkarA bhAti ca zarkarAbhA / sudhA mudhA cenna mamAkSavargaH samyag nipItArdrakumArakIrteH // 107 // parApavAdAzravaNaM parastriyA-madarzanaM zrotradRzoH zucitvakRt / paizUnyamuktI rasanAMcalasya vai asteyamaprANivadhoM'hihastayoH // 108 // parAGganAliGganavarjanaM tanoH zaucaM satAM tattvavido viduH sadA / evaM zuciH satpuruSastrimArgapApyabhISyate svAtmavizuddhihetave // 109 // pazya pazya pavanairivoddhataiH parvatA iva nahi prakampitAH / vajrakarNa-kapirAja-kAttikA-stattvanirNayavizuddhabuddhayaH // 110 // 1. lokasamudAya // 2. drAkSA //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 phalgu valgu janatApratAraNaM, vedavAkyamapavAdakAraNam / taM maruntamakhabhaJjanaM' vinA, ko nivArayati duHSamArake ||111|| badhyate'vikaladhIH sudhIstu no, vAGmanastanuvikalpanAguNaiH / utthitena bhavanAdi dahyate, vahninA na gaganaM kadAcana // 112 // bhadramastu bhavabhItibhedinAM, zrIyugAdijina zAnti - neminAm / ye nirargalabhavotsavormibhiH saGgatA api ciraM na raGgitAH // 113 // maNipaterasamaiH sumanaHpate - rupacitA bata ye zamasaurabhaiH / na kalikAlanibandhavigandhayo, vidhurayanti kadAcana tAnaho ! | | 114|| matvA kSaNaM yadi jinasya tadA'kariSyan pAdAH prasAdamamRtormikirA girA na / hA hanta tatkathamamI phaNizUlapANimukhyAstamomayagarajvariNo'bhaviSyan // 115 // yastanotyatanuzuddhimAtmano bandhudattacaritAmRtArNave / rAganAgagaralormayo na taM mUrcchayanti viSamakramA api // 116 // yama-niyamA - ''sana-prANA-yama- pratyAhAra - dhAraNA - dhyAnam / susamAdhiraSTadhaivaM, yogaH zivalakSmiyogakaraH // 117 // rajastamaHsattvamayAzayAnAM, cirakSaNasthAsnuguNapramANe / ratiH kramAt kIrtizarIradharme, vaiguNyabhAjAM tu zive munInAm // 118 // ratnazravaH- sambhava- padmanAbha - nArAyaNAnAM caritAni tAni / zrutAni keSAM dadate na zAnti, zItAvadAtonnatibandhurANi // 119 // lakSye vizantyavirateH puruSAdhamA ye te prApnuvanti jinarakSitavad vipattim / zrIvarddhamAnacaraNAmbujacaJcarIkA anye tu yAnti jinapAlitavanmahattvam // 120 // varddhiSNumaitrI-muditA-'nukampA - mAdhyasthyamedhyAsamatApreNItam / vakSa:sthale kaustubhavaccakAsti, samatvamekaM puruSottamAnAm // 121 // 1. prabhavaM vinA (?); 'rAvaNaM vinA' iti syAt // 2. sahitaM // anusaMdhAna-25
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 zamaM zarIre zatadhA dadhAnaH, zaraNyamekaM jinameva jAnan / zatakratorapyavikampyacittaH, zaknoti zAntAya padAya gantum // 122 // SaDdRSTidRSTAntavidazcaturtha-SaSTAdiniSThArasikAtmavRtteH / SaDbhedajIvAvananiSThitasya SaSThI yaterhastagateva lezyA // 123 // > satyaM samAdhiH samatA samarthatA, sahiSNutA sattvakalA sakatA samyaktvasaGgaH saralatvasabhyate, sadA satAM sadgatisAkSiNo guNAH // 124 // harmyANi ramyANi ramAzca rAmA, harmyAtikAmyAbharaNAbhirAmAH / bhave bhave bhAgyabhRtAM bhaveyuH sudurlabhaH kintu jinendradharmaH // 125 // haMsaH satAM lasati sadgurubhAnubodhye yogAmbuje gRhi-yativrajabIjakoze / samyaktvanAlajuSi zuddhayamAdipatre, puNyAmRtopacitamAnasagarbhajAte // 126 // lakSyaikabhAg dvAdazabhAvanArase layaM zrayan dhyAnacatuSkapUraNe / laghutvamAjJAvicayAdicintayA labdhvoddharvalokAntamupaiti cetanaH // 127 // kSamAmRdutvArjavasatyasaMyama tyAgAstayo'kiJcanatA sazaucatA / brahmeti dharmo dazadhA jinoditaH syAd bhUrbhuvaH svaHsukhasiddhidAyakaH // 128 // maGgalaM niravadhi sthirA mahAzrIH paraM zaraNamuttamaM mahaH / siddhasenahRdayAdhidaivataM nirmalaM jayati jainazAsanam // 129 // ityAcArya zrIsiddhasenopajJaM zrIsiddhamAtRkAbhidhaM dharmmaprakaraNaM samAptamiti zubhaM bhavatu // zrIrastu // 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImunIzvarasUrikRta pramANasAraH // saM. vijayazIlacandrasUri ___ 'jaina tarka'ne viSaya banAvIne racAyelo A laghugrantha che. bhASA sarasa che, ane rajUAta jANe AkAzamAM uDDayana thaI rahyaM hoya tevI che. be vAkyo ke be yuktio ke be muddAonI vaccenuM vAkya, yukti, muddo vAcake-bhaNanAre jAte ja yojI-samajI levAno rahe che. ghaNIvAra to eka viSaya- nirUpaNa karatAM kyAre bIjA viSayamAM kartA sarI paDe che te paNa kaLavA, kaThina banI jAya che. kartAno mukhya Azaya, vAda-vivAdamAM sAmA pakSane parAsta karavAnI ke vijaya prApta karavAnI kuzalatA hAMsala karavAnI rIta darzAvavAno che, je granthArambhe lakhelA tRtIya padyamAM temaNe ja spaSTa karyu che. e samaya paNa dArzanika-dhArmika vAdavivAdano hato, eTale AvI racanAo ghaNI Adeya banatI hoya to te saMbhavita che. A grantha traNa paricchedomAM vaheMcAyo che. prathama paricchedamAM pramANanA svarUpanI carcA che. parantu anya granthomAM jema prathama anya-anya darzanone mAnya evA 'pramANa svarUpa'nuM nirUpaNa thAya, ane pachI jaina dRSTie te tamAmanu sAthe ke kramazaH khaNDana karavApUrvaka jainasammata 'pramANasvarUpa' pratiSThita thAya, te paddhati A granthamAM jovA nathI maLatI. AmAM to kartAne bolatAM bolatAM je paLe je muddo ke yukti manamAM Uge, tenuM pratipAdana, pUrvAparano sambandha jaLavAya che ke kema tenI cintA rAkhyA vinAja, teo nirUpatAM jAya che. ramatiyALa temaja bolacAlanI bhASAmAM lakhI rahyA hoya tevU anubhavAya. zakya che ke granthakAra pote koI gambhIra vAda-vivAdamAMthI pasAra thayA hoya ane tenA paripAkarUpe A anyone mArgadarzaka rUparekhAtmaka grantharacanA temaNe sarjI hoya. dvitIya paricchedamAM pramANonI saMkhyA vagere pramANa-sambaddha bAbatonI vicAraNA thaI che. to trIjA paricchedamA cha darzanonI vyavasthA arthAt svarUpa paratve carcA che. 'SaDdarzanasamuccaya'no AbhAsa thAya, paNa vastutaH tevU nathI. ahIM to dareka vAte granthakAra khaNDananA laDAyaka mijAjamAM ja hovAnuM jaNAI Ave che. ekaMdare jotAM grantha bhASA-zailInI rIte sarala lAgavA chatAM jarA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 19 kaThina ane durbodha che tema mAnavU paDe tema che. _ granthakAra A. munIzvarasUri che tevU prArambhe AvatA pAMcamA padya parathI pratIta thAya che. te zloka pramANe, "munIzvarasUrie muniharSa munine A hastabANa-(hAthavaguM bANa ?) Apela che", ane te paNa koI "tArkikonI parSadAmAM javAno suyoga AvI lAgyo haze te vakhate", evo artha nIkaLI zake che. granthakAranA sattAkALa viSa ke anya kazI mAhitI sAMpaDatI nathI. mAtra Adarza pratinA mathALe 'namaH zrIjinarAjasUribhyaH' ema lakheluM che, tenA AdhAre granthakAra jinarAjasUrinA ziSya ke temanI paraMparAnA sAdhu hoya tema mAnI zakAya. jinarAjasUri kharataragacchanA paMdaramA zatakamAM thayelA eka pramukha AcArya che. temanA ziSyanI A racanA paMdaramA zatakanI hovAnuM anumAna thAya che. The New Catalogus catalogorum (Vol. 13, p. 46) (1991 A.D. Madras) mAM A viSe eTalo ja ullekha che ke "pramANasAra - Jain. by munisvarasuri" uparAMta, temAM muni puNyavijayajInA saMgrahanI saM. ane prA. prationA sUcipatra (amadAvAda 1963) no havAlo ApavAmAM Avyo che. munIzvarasUrinA ziSya muniharSa munie kAtantra vyAkaraNa para 'kAtantradIpaka' nAme vivaraNa lakhyu hovAnI tathA te apUrNaprAya maLatuM hovAnI mAhitI jayapurasthita vidvAn ma.zrIvinayasAgara taraphathI sAMpaDI che, je muniharSa muninI saMprajJatAno khyAla ApI jAya che. A granthanI be prati maLI che. eka, bhAvanagaranI jaina AtmAnanda sabhAsthita zrI bhaktivijayajI zAstrasaMgrahanI prati, jeno kramAMka 888 che, ane 9 pAnAMnI prati che. temAM prAntabhAge 'svopajJaH prathamAdarzaH' lakhela che, te parathI A prati granthakAre svayaM prathama pratilipi tarIke lakhI hovAnI chApa paDe che.pratanA divya akSaro tathA lekhazailI paNa, prati paMdaramA saikAnI hoya tevU anumAna karavA prere tevI che. mAtra eka ja prazna che ke jo kartAe svahaste lakhela hoya to ATalI badhI azuddha kema ? keTalIka to mahattvanI kSatio jovA maLe che, je TippaNIrUpe noMdhelA thoDAka pAThAntaro jotAM jaNAI Ave che. __AnI bIjI prati lIMbaDInA jaina jJAnabhaNDAranI che, je apUrNa che,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna - 25 mAtra be ja pariccheda pramANa che, chatAM tulanAmA ghaNI zuddha prati che. trIjo pariccheda dharAvatAM zeSa pAnAM alabhya hoI tenA lekhaka tathA lekhanasamaya viSe koI spaSTa nizcaya thato nathI. Ama chatAM tenI lakhAvaTa jotAM te 16mA saikAmAM lakhAI hoya tevuM anumAna thaI zake tema che. 10 pAnAMnI te pratimAM 4thuM patra nathI, ane pAne pAne aneka upayogI TippaNo lakhelAM jovA maLe che. jhAMkhI jeroksa pratikRtimAM te TippaNo ukelavAM jo ke vikaTa che. lIMbaDI bhaMDAramAM kra. 54 tarIke te prati noMdhAyelI che. 20 uparokta banne prationI jeroksa nakala varSo pUrve prApta thayelI. ukta banne bhaNDAronA kAryavAhakono AbhAra mAnuM chaM. 'pramANasAra' nuM sampAdana karavAnI bhAvanA ghaNAM varSothI manamAM hatI. keTalAMka varSa pUrve svargastha paramaviduSI ane cAritra sampanna sAdhvI zrI pUrNabhadrAzrIjIne, prAcIna sAhityanA adhyayana - saMzodhanamAM rasa jAgRta thatAM, A granthanI pratilipi karavAnuM kArya temane soMpyuM hatuM. potAnI kensaragrasta nAjuka sthitimAM paNa teoe AnI pratilipi svahaste karelI. parantu sampAdanakArya hAtha para levAya te pUrve ja temano kAladharma thayo, tethI A kArya Ama ja paDI rahyuM hatuM, je varSo bAda Aje, navesarathI pratilipi - lekhana tathA sampAdana pUrvaka atre rajU thAya che. bhAvanagaranI pratinA AdhAre vAcanA taiyAra karI che, ane lIMbaDInI pratimAMthI pAThAntara tathA TippaNo noMdhyAM che. -X namaH paramagurubhyaH zrIjinarAjasUribhyaH // brUmaH zriye taM varivasya sArvaM rahasyamuddizya vizeSadRSTIn / spaSTASTakarmaprakRtIrvijitya jagrAha yo'nantacatuSTayaM srAk // 1 // tarkAntavidyAM samavekSya jainatIrthAnyapi kSoNibhujAM sabhAzca / svAntaM yadAzAntarasAntarAsInmudA tadA'yaM vihito'sti gumphaH ||2 // ajihmavAgbrahmavazAt pramANasAraprabodhAkhyamadhItya gumpham / akharvagarvAn prativAdavidyAmudrArthino digvijaye jayantu ||3||
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 rahasyaM proktukAmasya pramANasyopadarzanam / sAgaraM gantukAmasya himavadgamanopamam // 4 // tadita (da) mA: kimetat ? avijJAtatattve'rthe kAraNopapattitastattvajJAnArthamUhastarko rahasyajJAnaM pramANamiti / pramANena caranti prAmANikAH teSAm / zrImunIzvarasUrIndrai- dattastArkikaparSadi / muniharSamunereSa hastabANaH pramANataH ||5|| nanu prAmANikAnAM catasro vipratipattayo bhavanti pramANasya svarUpa (pa) 1, saGkhyA 2, phala 3, viSaya 4 lakSaNAH / 21 tatra 'pramANasya svarUpa' miti | Adito'tra 'sAkAMkSaM vacanaM pramANam / na, tadvipramiNotIti pramAtA / AtmA vA pramANam ! na, sAdhakatvAt kartRtvAcca / pramIyate yo'rthaH prameyaM vA pramANam / na, sAdhyatvAd, asya karmapadatvAcca / pramAtIti pramA samyaganubhava eva vA pramANam / na, pramA- pramANayormahAn bhedH| pramAyAH kAryarUpatvAt tAvatkaraNasya kAraNarUpatvAditi / atha 'ghaTamahamAtmanA vedmI'ti - 'aha' mityAtmA jJAtA kartA 1, 'ghaTa' miti jJeyaM karma 2, 'vedmI'ti phalaM kriyA 3, kena ? 'AtmanA ' - jJAnena 4, karaNa vyutpattezca kartRkarmavilakSaNatvAd veditavya ( vyaM) pramANam / pramAtuH sAdhakatvena prameyasya sAdhyataH / pramAyAH phalarUpatvAt sAdhanaM tvanyadeva hi // 1 // pramIyate - paricchidyate saMzayAdivyudAsena vastutattvArtho'neneti pramANamiti muSTiH / atha kim ? / avyabhicAri pramANaM samyagjJAnamiti yAvat / apIdamevaM, paraM vyabhicArAdanyatra / sa tu saMzayAdibhya eva prAduHSyAd, atastayA (ste A) viSkRtyA'nabhyAsamityAH / yathA tatra ubhayakoTyavalambI saMzayaH / yathA kazcid vipazcit kutazcidandhatamase paritaH prasarpati prAntare ziraH pANyAdilakSaNaM kSaNaM sthANumAlokya sandegdhi'kiM sthANurayaM' ? ekA koTi:, 'Ahozvit puruSo vA ? ', dvitIyA koTiH / anizcitajJAnamiti yAvat / tatra anizcitaikakoTyavalambI hyanadhyavasAyaH / -punnAganAgavanarAjinikuJje 'kiMsaMjJako vRkSa' ityekA koTireva / 1
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 atasmiMstadadhyavasAyo viparyayaH / zuktikAzakale rajatajJAnaM, anyathAkhyAtiH / eSa vandhyAsuto yAti khapuSpakRtazekharaH / mRgatRSNAmbhasi snAtvA zazazRGgadhanurdharaH // 1 // ityasatkhyAtiH / tarjanyAzcakSurvikSepe 'dvau candrA viti, suptasya gajAdidarzanaM ca / mithyAdhyavasAya iti yAvat / na pramANametad, arthakriyAkAritvAbhAvAt / 'yadevA'rthakriyAkAri tadeva paramArthasad' iti nyAyapakSaH kakSIkaraNArhaH / taditarathA prekSAvatAM cakSuHsamakSaM parSadantaH kathaM sAdhyamAnaM sAdhimAnamaJcediti brUmo bhrUmoTanAzritAH / na hi bhrAntijJAne'rthakriyAkAritvam / punarurarIkaroti-pramAzrayaH pramAtA 1, pramAviSayaH prameyaM 2, samyaganubhavaH pramA 3, pramAkaraNaM pramANamiti 4 catuSTayam / / brahmAdvaita-jJAnAdvaita-zUnyavAdinaH pramANAdicaturvidhasattAvAdinaM prati vipratipadyante / tathA hi advaitaM paramaM brahma neha nAnA'sti kiJcana / ArAmaM tasya pazyanti na tat pazyati kazcana // 1 // eka eva hi bhUtAtmA dehe dehe vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // ityAdi // carAcaraM brahmavivartameva styAnIbhUtaM(ta)ghRte kaNA iva / vastuprapaJco mithyA, pratIyamAnatvAt / vAstavaH pariNAmaH kiM sUkSmarUpaH sthUlarUpo vA ? | yathA yathA vicAryante vizIryante tathA tathA / yadyetat svaryamarthebhyo rocate tatra ke vayam ? // 1 // tadetat pRthivyaptejovAyvAkAzAdivizvaM madhyAhnArkamarIcikAsu payaHpUra iva pratibhAti / kimaho sattAvAdin('sattAvAdin ?)! pramANyA(NA?)dyantareNa kathA pravRttihetukavAgyavahAro na syAt / tathA ca laukAyatike bAdarAyaNIyAbhyupagame kathApravRttidarzanAt / atha bhavatu nAma / advaitaM pramANasiddhamutA'pramANasiddhaM vA? / paurastyaH pakSazced, datto'dvaitavAdAya jalAJjaliH / ekamadvaitaM, dvaitIyakaM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 September-2003 pramANaM-iti dvaitApattiH / apramANasiddhaM cet, asiddhamasiddhena sAdhyate / iti ced, astu, kiM siddhyai bruumH?| 13kaNehatya vaiyAtyataH parAstrairyuyutsuriti pramANasattAvAdinaM prati khaNDanavAdI pratyavatiSThate / tarhi lokadvaitaM phaladvaitaM karmadvaitaM virudhyate / guruziSyatvameveti bandhamokSadvayaM tathA // 1 // tadidaM viSTapaM dviSThamiSTaM kathamadvaitaM saGgatimaGgati ? / madhyesabhaM yat procyamAnaM hi naucitImaJcati // __ pratyakSaikapramANavAdino'saddarzinazcArvAkA api pramANaM na pramANayanti, nigadanti ca-yazca paralokAtmasarvajJamokSAbhAvaH pratyakSapathAtikrAntatvAd vAjiviSANavat / anumAnAgamau sarvajJAbhAvAna pramANam / nAstyAtmA / saMyogacaitanyamAtrameva / dhAtukIkuDmalaguDAmbhaHsaMyogAdunmAda iva prAdurbobhavIti / yatkiJcidetat palAlapUlaprAyam / tadudarkato'neDakamUkA brUyurnAma, kA no hAniH ? / saMyogato bhUtacatuSTayasya yajjAyate cetana ityavAdi / maruccalatpAvakatApitAmbhaHsthAlyAmanekAntamihAstu tasya // 1 // sukhAdi caityamAnaM hi svatantraM nAnubhUyate / matubarthAnuvedhAttu siddhaM grahaNamAtmanaH // 'idaM sukha'miti jJAnaM dRzyate na ghaTAdivat / 'ahaM sukhI' ti tu jJapti- rAtmano'pi prakAzikA // ityevaM gaNazo vAcoyuktInAM vacoyuktibhirAtmani siddhe bhavamokSau siddhAveva // darzanaM tadAgamaH / tannidarzAdarzadarzaninaH svavyavasthAyA avasthitAH sstt| jaina naiyAyika 2 vaizeSika 3 sAGkhya 4 saugata 5 mImAMsakA 6 iti / etaistu pramANasattAkoTikuTIramaTATyate / etAvatA pramANaM prAmANya siddha(ddhi)saudhamadhyamadhyAsInam / siddhaM naH samIhitam / jitaM jitaM vAdyatAM mitra ! jhallarI / alamalaM gallajhallarIjhAtkAreNa / kiM baMhIyAn anehA nIraso
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusaMdhAna-25 nirasyate? / uttiSThottiSTha aprAmANika ! prAmANikamaNDalItaH / prakRtaM brUmahe / he mahecchAH ! tAvadanuSThIyate pramANagoSThI // avijJAtatattve'rthe kAraNopapattitastattvajJAnArthamUhastarkaH pramANAGgaM saMzayAdivyudAsavizadaM pramANapadamAsAdya tattvajJAnArthI kAraNopapattIma'gayate / bhAvA avijJAtaparamArthA avAntarabhedakAraNajJAnena nirmItArthAH syuH / mAnAdhInA meyasiddhi-nisiddhizca lakSaNAt / pramANamiti sAkAMkSaM vacanaM tatra mAnasiddhizca lakSaNAt (?) // tatra lakSaNaM dvedhA-sAmAnyalakSaNaM 1 vizeSalakSaNaM ca 2 / tatra svaparajAtIyavyAvatako dharmo lakSaNamasAdhAraNameva / paTAd ghaTasvarUpaM vyAvarttayati, ghaTAt paTasvarUpaM, iti svaparajAtIyavyAvRttiH / lakSaNe trINi dUSaNAni - avyApakatvaM 1 ativyApakatvaM 2 asambhavitvaM 3 ceti / svapakSamapi na vyApnoti avyApakam / yathAbrAhmaNazcaturvedAbhijJaH / vrAtyenA'naikAntikatvAt / svaparapakSasiddhau samatve'tivyApakatvam / yathA-1"yajJopavItadhArI brAhmaNaH / kSatriyAdAvativyAptiH / brAhmaNena surA peyA, dravadravyatvAt, kSIravad, ityasambhavitvaM ceti // iha hi nyAyazAstre caturkI pravRttirasti - uddezo 1 lakSaNaM 2 parIkSA 3 vibhAga 4 zceti // uddezaH kimucyate ? / nAmnA padArthAnAM saMkSepeNA'bhidhAnamuddezaH / uddiSTasya svaparajAtIyavyAvarttako dharmo lakSaNam / lakSitasya yathAkramaM vicAraH parIkSA / parIkSitasyA'vAntarabhedaprakaTanaM vibhAgaH // tataH prAksUtre pramANasvarUpAduddezaH kRtaH, tato 'yathoddezaM nirdeza' iti nyAyamAzritya caturddhA vipratipattau prAk pramANasvarUpamAha-svaparavyavasAyi jJAnaM pramANam / svaM AtmA-jJAnasya svarUpam / paraH svasmAdanyo'rtha iti yAvat / tau vizeSeNa yathAvasthitasvarUpeNa acetanasya sannikarSAdeH parAkaraNena avasyatinizcinotItyevaM zIlaM yat jJAnaM [tat] svaparavyavasAyi pramANamiti saamaanylkssnnm| tato jJAnamevaitat / jJAnasyaiko hyutpattikSaNaH dvitIyo jJaptikSaNaH / jJAnasya prAmANyamaprAmANyaM ca / avagrahehAdibhirAsannadazAyAM ghttaadijnyaanotpttikssnne| prameyAvyabhicAritvaM prAmANyaM parataH / anabhyAsadazAyAM tu sAnumati dhUmavattvAt,
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 gopAlaghaTyAdau sadoSavahnimattvajJAnotpattikSaNe / aprAmANyaM parata eva // jJasikSaNe tu jJAnasya prAmANyaM saMvAdakajJAnataH svataH prAdurbhavati / jJaptikSaNe tu bAdhakajJAnato'nAsannadazAyAmaprAmANyamapi parata iti // tadidaM vivAdAspadIbhUtamaduSTaM siddhaM pramANasvarUpam / tataH utpadya jJAnaM kiM gRhNIyAt ? / yattAvaduktaM 'pramIyate vastutattvArtho'neneti, tat sAmAnyavizeSAdyanekAtmakaM vastu / pUrvAparapariNAmasAdhAraNaM dravyaM sAmAnyaM, tadAzrayA vizeSAH / guNaparyAyavad dravyam / yathA- Atmani jJAnaM sahabhAvI guNaH / yathAAtmA dravyam, jJAnaM guNaH / kramabhAvI paryAyaH / yathA- Atmani naranAraka tiryaktvAdiH / dravyaM paryAyaviyutaM paryAyA dravyavarjitAH / kva kadA kena 9kiMrUpA dRSTA mAnena kena vA ? // 1 // dravyApekSayA sarve bhAvA nityAH / paryAyApekSayA sarve'nityAH / utpAdavyayadhrauvyAtmakaM sat / tadbhAvAvyayaM nityam / AdIpamAvyoma nityAnityam / mAnAdhInA meyasiddhiH / prameyaM pramANasiddhamiti // 25 kathamiti pare giraM saGgirante- ayutasiddhAnAmAdhAryAdhArabhUtAnA' miha' pratyayahetuH sambandhaH samavAyaH / yathA zilAtalazakalayugalAnusandhAyakaM tArtIryake ( tArtIyIka ? ) tayA rAlAdidravyam / tathendriyArthajJAnasambandhI iha pratyayo vizeSyavizeSaNabhAvAtmakaH / iha bhUtale ghaTo'sti / iha bhUtale ghaTo nAsti / zuklarUpaM kRSNarUpazUnyam / iha zuklarUpe kRSNarUpaM nAsti / gRhyate yena yadbhavastadabhAvastena gRhyate / tadapare prAhu: indriyeNa paricchinne rUpAdau yadanantaram / tadrUpAdistatastasya manojJAnaM pravartate // 1 // AtmA manasA saMyujyate mana indriyeNa indriyamartheneti // zabdArthaparijJAnaM ca / vAcyavAcakabhAvasambandhAd vAcyo'rthaH / vAcaka: zabdaH / svAbhAvikasaMketitazabdagrahaNAnniyamitArthasyaiva grahaNaM kim ? | pRthubughnodarAdyAkAravAnarthakriyAkAri dAsIzirasi ceSTate iti ghaTaH / 'ghaTa' ityukte taraGga-zRGga-bhRGga-bhRGgArAdiSu ghaTa evAdIyate, na tu paTaH / nAtra sambandhAbhAvo
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anusaMdhAna-25 vaktuM yuktaH / atha tadayaM zabdArthayorbhavaMstAdAtmyaM tadutpattirvAcyavAcakabhAvo vA ? | prAci pakSe, 'sa evA''tmA yasye 'ti zabdArthadvaye hyekatvameva, sarvabhAvAnAM zabdarUpatA'rtharUpatA vA / yadi zabdarUpatA, tarhi bhAvAnAM svavAcakatva svabhAvAnAM yugapat sarvadA gumagumAyamAnatApatteH zaMkI (gI? ) takArambhanibhRtamiva tribhuvanaM cakAsyAt / paTa zabdoccAraNata evA''varaNakriyA prasajyeta / bhAvAnAmartharUpataiva cet, tarhi khaDgAgnimodakoccAraNe vadanasya ccheda- dAha- pUraNAdiprasaktiH / atha dvaye hyekatvaM katham ? / zabdastu karNakoTarAvalambI, sAkSAt kSititala militakumbhastambhAmbhoruhAdibhAvarAzisarityatastAvattAdAtmyapakSo'pi na kSemakAraH / tadutpattirapi-zabdAdartha unmajjedarthAdvA zabdaH / zabdAdarthazcet, tarhi ghaTazabdoccAraNe ti('pi ) jalAharaNakriyA siddhaiva, ko nAma sUtrakhaNDadaNDa cakracIvarAdikAraNamIlanaklezamAzrayediti vAkyataH prayojanaM siddham / dvitIyabhidAyAM tu arthAdvA zabdaH / sa tu tAlvoSThapuTAdivyApArAdeva dRSTaH / na tu kalazAdeH / 1 vAcyavAcakabhAvo'pi tadavastho vyavasthAdausthyasthemAnamAstighnute / kiM vAcyavAcakayorbhedo vA 1 abhedo vA 2 bhedAbhedo vA 3 ? / bhedazcet, tarhi tanniyamitArthagrahaNAbhAvAdasambaddhatAlUtAlatA lAlagyAt / abhedaH, kathaM sAkSAt zabdArthAvupalabhyete ? / tadityayuktibandhakIsaMparkato'spRzya evA'yaM pakSaH / bhedAbhedapakSazcet, paryAyAntareNa kathaJcidavizvagbhAvAtmaka: sambandha evA'GgIkRta: mudhAmadvi(?) taditi taTAdarzizakuntapotanyAyAjjinoktiSveva vizrAmaH / arthopalabdhau sannikarSAdeH prAmANyamAmananti vaizeSikAH / adagdhadahananyAyena tAn pratyAcakSmahe / na ca sannikarSAderajJAnasya prAmANyamupapannam / tasyA'rthAntarasyeva svArthavyavasitau sAdhakatamatvAnupapatteH / na hyacetanaH stambhaH stambhAntaraM nizcinoti / nahIndriyavadaJjana bhojanAdeH sannikarSAdarthAntarajJAnaM saMgha / dravyendriyaM tu bhAvendriyAdhInam / bhAvendriyaM hyAtmajJAnameva / yuktaM tasvIkRtaM syAditi phalitArthaH / api ca arthasya pramitau prasAdhanapaTu procuH pramANaM pare teSAmaJjanabhojanAdyapi bhaved vastu pramANaM sphuTam /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 Asannasya tu mAnatA yadi tadA saMvedanasyaiva sA syAdityandhabhujaGgarandhragamivat tIrthaiH zritaM tvanmatam ||1|| atyanta vyAvRttAnAM piNDAnAM yataH kAraNAdanyo'nyasvarUpAnugamaH pratIyate tadanuvRttipratyayahetuH sAmAnyam / ekAkArA pratItirekazabdavAcyatA svA'nuvRttiH / sarvatra gotvaMgotvamiti / bhAvAH sAmAnyavizeSAtmakAH svabhAvasAmagrItaH svata eva sAmAnya vizeSArppakAH syuH / ghaTe ghaTatvamiti sAmAnyam / tadAzrayAH saGkhyAvarNaparimANAdayo vizeSAH // nirvizeSaM hi sAmAnyaM bhavet kharaviSANavat / sAmAnyarahitvena vizeSAstadvadeva hi // 1 // 27 sAmAnyarahitA vizeSA mANDUkajaTAbhArAnukArAH / vizeSarahitaM sAmAnyamapi tadavastham / taditi sAmAnyavizeSAdyanekAtmakaM vastu prameyam, anugataviziSTAkArapratItiviSayatvAt pUrvApara (rA) kAraparityAgopAdAnasvarUpa pariNAmenA'rthakriyAkAritvAcca siddham // sAmAnyapakSavAdino mImAMsakAH / sAmAnyato'rthakriyAM kuryuH / vizeSavAdino bauddhAH / vizeSAneva pramANayanti, sAmAnyaM parAkurvanti / jainAstu aviyutasAmAnyavizeSasvarUpavAdinaH // atha tattvaM anantadharmAtmakameva, sattvAnyathAnupapatteriti / ekAntapakSo'pi na kSodakSamaH / "utpAdavyayadhrauvyayuktaM sat / " tAvadekAntanityasya sattvasyA''tmAdeH sukhaduHkhopabhogaH katham ? / ekA sukhAvasthA, aparA du:khAvasthA / nahi guNo guNinamatiricya kvacana kevalo'valokitaH / avasthAbhede'vazyamavasthAvato'pi bhedaH syAt / " ayameva 4 bhedo bhedaheturvA yad viruddhadharmAdhyAsaH kAraNabhedazceti" / svabhAvabheda eva hi kAraNamanityatAyAH // tarhyevamekAntanityAtmano'nityataiva pratyuta bhavitumarhati / lAbhamicchato mUlakSitirevaivam / gehenarditayA svagRha eva praNigadyamAnaM hRdyam / na tu prAmANika prakANDaparSadi / ekAntA'nityasyA''tmanastAvat kRtakarmanAzo'kRtakarmopabhogazca / yenA'nityAtmanA sukRtaM kRtaM sa kAkanAzaM naSTaH / kSaNAntare sAnvayavinAzena
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 anusaMdhAna-25 vAsanAM datvA alaktadravabhAvitabIje karpAse raktatA yathA, dagdhe 'rAmaThe parimalo yathA / tathA cAmananti-apara evAtmA avatAtarIti / tathA sati prAkkRtopabhogo'parasya kathaMkAraM prAgbhave smAraM smAraM dattamAdatte kathamiti / yenA'nityAtmanA sukRtaM kRtaM sa tAvaccauraMkAraM palAyitaH / parakRtaM ko'yamaparaH sambandhavinAkRto labhate ? / yaH sAparAdhaH sa eva daNDyo atra na tu mAchyo (tsyo) nyAyaH // kSaNAntarotpanna AtmA svakRtamevopabhuGkte, na tu parakRtam / atha yattu(tta)dastu nAma / anityAtmagatA sA vA vA(vAsanA)''tmano bhinnA'bhinnA vA ? / bhinnA cet kathaM tasyeti sA ? / abhinnA cet, sA nityA'nityA vA ? / nityA cet svapade kuThAraprahAraH / pratijJAhAnirnAma nigrahasthAnam / anityA cet, sA kautaskutI sahaivA'tmanA varAkI kAkIva karatAlIbhistrAsitaiva / / atha kSaNikAtmA sAnvayaM niranvayaM vA vinazyati ? / sAnvayaM cet, tarhi samUlakASaMkaSita eva / dvArikAdAhe sandesA(zA)rpakasandehavat tatra[na] ko'pi kSaNAntarabhAvI / so'yaM tAthAgatadharmakIrteH panthA dustaraH / kA gatistAvadasya ? / atha kSaNikAtmA niranvayaM vinazyati / anvayarUpAM vAsanAM datvA kSaNAntarabhAvI bhavati cet / nanu dharmottaravAdistava sandhAsambandhAbhisandhiriti / / yat kilAtmA kSaNavinAzI / anvayarUpA vAsanA tiSThati / sA vAsanAparamparAM pravartayatIti nUnaM nityAnityaguNa gaNopabhogabhAk sa evaatmaa| andhabhujaGgarandhremiva / yathA'ndho bhujaGgo yatra tatra bhrAntvA saralasvarandhrameva vizati / paraiH pakSAntare27 jinamatamevA''zritam || manaste kutracid yAtu vapuste vartate navA / yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthasat ||iti|| saugata- vRSaSyantI prativAdiSiGgavAgbhirapi prastutArthaH samarthitaH syAdeva // kiJca - sattvasyA'nantadharmAtmakatvaM bhUyaH pratijAnIte jainaH / nanvekAntanityAnityasya kramA'kramAbhyAM hyarthakriyAkAritvaM na ghaTate / ekAntanityAnityo bhAvaH krameNArthakriyAM kuryAdakrameNa vA ? / kramo hi paurvAparyam / pAkakriyAyAmadhizrayaNAdikA kriyA pUrvabhAgaH / niSpannamityaparabhAgaH / tatraikAntanityasya pUrvAparabhAgau na ghaTete / avasthAbhedato'nityatAprasakteriti / 1. hiGgu //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 29 tAvekAntA'nityasyApi na yujyeyAtAm / pUrvabhAgo'parabhAgaM yAvat kSaNakSayI na pratIkSate, maMkSu kSIyate ca / yugapadubhayorapi na siddhiriti tAtparyArthaH // anantadharmAtmakatvamiti syAdvAdalakSaNam / 'sadeva29 sa' dunnI (nI) tivAkyam 1 / 'syAt sat' naya(?)vAkyam 2 / 'saditi ghaTaH' pramANa(?)vAkyam 3 / "ghaTo'stIti na vaktavyam / sanneva hi ghaTo yataH // " sattAyAmapi sattAyoge'navasthA / "nAstItyapi na vaktavyaM, virodhAt sadasattvayoH" // pratyakSavirodhaH / "sarvamasti svarUpeNa pararUpeNa nAsti ca / anyathA sarvasattvaM syAt svarUpasyApyasambhavaH // 2 // ekasmin bhAve sattvamasattvaM ca virodhaH / parasparavirodhe hi na prakArAntarasthitiH / naikatApi viruddhAnAmuktamAtravirodhinI // 3 // virodhe cA'virodhe ca pramANaM kAraNaM matam / pratIyate cedubhayaM virodha: ko'yamucyate ? ||4|| nIlotpale dvayaM yathA / narasiMha iti / bhAge siMho naro bhAge / dvayasyaikArthakAritvAnna virodhaH / atha guDo hi kaphahetuH syAnnAgaraM pittakAraNam / dvayAtmani na doSo'sti guDanAgarabheSaje // tathA mecakavastuSvapi dvayaM na viruddhaM, satpramANaprasiddheriti / ekAntanityo bhAvaH kathaM kAryakAraNatAmaznute ? / ekA kAraNAvasthA, aparA kAryAvasthA / kAraNaM tredhA-samavAya(yi)kAraNaM 1, asamAyikAraNaM 2, nimittakAraNaM 3 ceti / prAptAnAM prAptiH samavAyaH / yathA ghaTe rkttvaadiruupsmvaayH| aprAptAnAM prAptiH saMyogaH / yathA-iha kuNDe bdraanni| tatra samavAyikAraNaM ghaTotpattau mRdAdi, paTotpattau tantavaH / asamaivAyikAraNaM sUtrakhaNDadaNDacakracIvarAdi, paTotpattau turIvemAdi / nimittakAraNaM kulAlAdi, paTe kuvinda iti /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusaMdhAna-25 __ atra kAraNe kAryopacArAt kAraNaM mRdAdi, kAryaM ghaTAdi / kAraNasya kAryaM cet tadanityatApattiH / yat kRtakaM tadanityam / tulyakAlatve yugapat cet, kiM kasya kAraNaM kiM kasya kAryam ? / ubhayostulyakAlatvAd, aGgulyoriva // ekAntAnityapakSo'pi kSaNakSayitvAt kathaM kAryakAraNabhAvamAsAdayati? / kAraNApalApe kAryamevAstIti cet, taduditaH yo yadanantaraH / kAraNApekSayA kArya, kArya kAraNamanveSayati / kSaNikatve tAvat kAraNaM kAryaM yAvanna pratIkSate23 / saugatamate kAraNamasat kAryamapyasat / kAraNe vilIne kAryaM "kimadhikRtya pravartate / kAryaM tu kAraNAdhInameva / kAraNAbhAve kasya kAryamiti / kriyate iti kAryam / apekSitaparavyApAro hi bhAvaH svotpattau kRtaka ityucyate / 'sApekSamasamartham' / kAraNApekSaM hi kAryam / kAryakAraNatve cA'rthakriyAkAritvam / tasyevaM kAryaM paryAyarUpamanityaM, kAraNaM dravyarUpaM nityam / athetthamapyanekAntamataM prasiddhisamAdhisaudhamadhyamadhyAste / tathA caikAntanityAnityayoH kA gatiH ? / ekAntanityavAdI sAGkhyo'nityapakSe doSalakSamAkhyAya pratipakSaM saugatamAkSipati, nityapakSe35 guNAMzca prakAzayati / ekAntAnityavAdI bauddho'pi svapakSaM saguNaM jalpan ekAntanityapakSaM sadoSaM pratijInIte / sAGkhyaM parAkurute / / tadevaM kaNTakeSu parasparadhvaMsiSu so'yaM nityAnityaguNavAnanekAntaH parabhA gataH sarvotkarSeNa vartate / evaM sati hyanantadharmAtmakatA praNigadyamAnA hRdyaiva / tathA hi payovrato na dadhyatti, na payo'tti dadhivrataH / agorasavato nobhe tasmAd vastu trayAtmakam // 1 // ghaTamaulisuvarNArthI nAzotpAdasthitiSvayam / zokapramodamAdhyasthyaM jano yAti sahetukam // 2 // pradhvaste kalaze su(zu)zoca tanayA maulau samutpAdite putraH prItimavApa kAmapi nRpaH zizrAya madhyasthatAm / pUrvakAraparikSayastadaparAkArAzrayastadvayAdhArazcaitaditi sthitaM trayamiti nyAyAvalIDhaM vacaH // 3 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 31 api ca- syAdvAdaH pramANasvarUpaM / syAdityavyayaM anekAntadyotakam / syAtA upalakSitaH sadasannityAnityAbhilApyAnabhilApyo vAdaH syAdvAdaH / tatreyaM saptabhaGgI 'syAdastyeva sarva' miti vidhikalpanayA prathamo bhaGgaH 1 / syAnAstyeva sarvamiti niSedhakalpanayA dvitIyo bhaGgaH 2 / syAdastyeva syAnAstyeva kramato vidhiniSedhakalpanayA tRtIyo bhaGgaH 3 / syAdavaktavyameveti yugapadvidhiniSedhakalpanayA caturtho bhaGgaH 4 / syAdastyeva syAdavaktavyaM niSedha (vidhi)kalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA paJcamo bhaGgaH 5 / syAnAstyeva syAdavaktavyaM niSedhakalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA SaSTo bhaGgaH 6 / syAdastyeva syAnAstyeva syAdavaktavyaM kramato vidhiniSedhakalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA saptamo bhaGgaH 7 // yA praznAd vidhiparyudAsabhidayA bodhacyutA saptadhA dharmaM dharmamapekSavAkyaracanA'nekAtmake vastuni / nirdoSA niradesi(zi) deva ! bhavatA sA saptabhaGgI yayA jalpan jalparaNAGgaNe vijayate vAdI vipakSaM kSaNAt // granthagauravabhayAdavaitAvaduktam / vistarataH syAdvAdaratnAkarAdavaseyam // iti pramANasAre pramANasvarUpaprarUpakaH svopajJaH prathamAdarzaH // 10 (2) atha pramANasvarUpavipratipattihetuM pradarzya pramANasaGkhyApratipattimusanti42 / athA'nekAntamataprAmANyamabhyupagamya jitakAsI pratyuta pratyavasthAnapuraHsaraM paravAdinaM prativAdI jainaH pratijAnIte / / nanu bho vAdin ! prazna:43 kriyatAm / paraH- "kiyanti pramANAni' ? / ityukte jainaH - jijJAsA''viSkaraNaM prazna iti / jJAtumicchA jijJAsA / atra jJAte sati pRcchA, ajJAte vA ? / sunizcitAzeSapadArthaparamArthasya kimarthaM pRcchA ? / ajJAte vA ka:44 kRtI karmamarmavinAkRtena vRthApralApinA samyag vAgjanmavaiphalyaM nATayati ? /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ____ 32 32 anusaMdhAna-25 paraH - 45evaM bhavadabhimataM mataM vivecayAma iti cet / tatki sAmAnyalakSaNaprazno vA vizeSaNalakSaNaprazno vA ? / na paraH / ko nAmA'pakriyamavyavahAra sAmAnyamAdriyate ? / 'bhAnA eva hi bhAsante saMniviSTA yathA tathA' / iti / jAtiH sAmAnyam / gotvaM sarvatra / iyaM kRSNA gauriti dohanakriyAyAM tasyAmevA'rthakriyAkAritvam / na tu sarvajAtau / maivam / kiM tatra gavi svarUpasattvaM svIkriyate na vA ? / ajAtitvena khurakakudaH(da) sAsnAlakSaNAnaDuho'pi dohanaprasakteH / svarUpasattvAbhAvAt / svarUpapasattvaM ceta. tadeva sAmAnyam / tatraiva saGkhyAparimANAdivizeSA iti / nirvizeSa hi sAmAnyaM prAguktayuktyA siddhameva, kiM piSTapeSaNam ? / tatra sAmAnyataH pramANalakSaNamuktam / samprati vizeSataH prastutamanusandhIyate // pratyakSaM ca parokSaM ca dve pramANe / sArvajJaM jJAnaM prathamaM jAnAti, tataH pazyati / asmadAdijJAnaM prathamaM pazyati, tato jAnAti / AhurvidhAtR pratyakSaM na niSeddha vipazcitaH / / naikatva Agamastena pratyakSeNa prabAdhyate // 1 // AgamapramANaM niSedhakaM kvApi vidhAyakam / pratyakSaM tu vidhaayi(y)kmev| 'na niSeddha' ko'rthaH ? / vaizeSikamatamuddizya pratyakSamanumAnAdhInaM cakSurAdiprakAzakam / nanu grAhakaM pUrvAnubhUtaM tadAkAratayA tadiSTaM sAdhyaM sAdhayatIti / pramANetarasAmAnya-sthiteranyadhiyo gateH / pramANAntarasadbhAvaH pratiSedhAcca kasyacit // 1 // iti / cArvAkA api pratyakSa(kSa)yogyArthamAtragrAha kA giraM saGgirante sm|naastyaatmaa, pratyakSapramANAtikrAntatvAditi / / _ 'akSaM akSaM prati pratyakSa'mityavyayIbhAvAnniyatanapuMstvaM' syAt / akSazabdAdapi cet, na caivaM sparzanAdipratyakSaM naitacchabdavAcyaM syAditi / ataH akSamindriyaM, tataH pratigataM pratyakSamiti siddham / tadidaM51 pratyakSasvarUpasya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 saMvedanasya svAbhAvikasAmarthyasaMketitArthabodhabuddhizabdAbhyAM anumAnAdyAdhikyena vizeSaprakAzanaM spaSTatvam / tat pratyakSamapi dviprakAraM sAMvyavahArikaM pAramArthikaM ca / tatra indriyA'nindriyanimittaM dezata: sAMvyavahArikaM pratyakSam / tatrendriyANi viSayiNaH paJca - sparzana 1 rasana 2 ghrANa 3 cakSuH 4 zrotrANi 5 / viSayA api paJceti sparza 1 rasa 2 gandha 3 rUpa 4 zabdAH 5 / - rasana- sparzana-prANa-: -zrotrANye 52 (NI?) ndriyatAbalAt / cakSuraprApyavijJAtR manovat pratipadyatAm // 1 // 33 aparANIndriyANi prApyakArINi / yathA zrotrendriyaM zabdapudgalaM prApyaivArthaM gRhNIyAditi / tAvaccakSuraprApyakAri anyendriyatAbalatvAnmanovat / anyendriyAsadRzaM caitat, tasmAdaprApyakAryeva / anindriyamanityaM AtmaparimANaM manaH / sAMvyavahArikaM mAnasamapi pratyakSam // paramate tu nityamaNuparimANaM mana iti // cetaH sanAtanatayA kalitasvarUpaM, sarvApakRSTaparamANupavitritaM ca / prAyaH zriyaH praNayinIpraNayAtirekAdetatkaroti hRdaye na tu tarkatajJaH // 1 // ityapi saNTaGkaviTaGkaH / pAramArthikajJAne kaivalye hyAtmamAtrAdhInatvAditi vibhaGgi pratipAtijJAnasya saMkSiptatvAdeva / manaso nityatA svapne'pi durlabhA syAdityuttAnArthaH // indriyA'nindriyanimittamapi pratyakSaM caturddhA / avagrahehAvAya dhAraNAbhedAdekazazcaturvikalpam / ekasAmayikaH sattAmAtragrAhako'vagrahaH / vizeSAkAMkSaNamIhA / vizeSanirNayo'vAyaH / sa eva dRDhatamAvasthApanno dhAraNA // jJasau hi kramo'mISAmayameva, anyathA prameyA'navagatiprasaGgaH / sAmAnyamAtragrAhI prathamasAmayiko'rthAvagrahaH / kramAvirbhUtApUrvApUrvavastuparyAyaprakAzakaH syAt / saMzayAdinirAsAnyathAnupapatteH / kvacidavagrahAdInAmAzUtpAdAt / jJAnotpattikramasyA'nupalakSaNaM hi yugapannAgavallIdalazatavyatibhedavacceti / sAMvyavahArikaM pratyakSam // 1 tatra pAramArthikaM cAtmamAtrApekSaM pratyakSam / tad dvividhaM-avadhimanaHparyAyajJAnabhedAt / kSetrAvadhirUpidravyagocaraM bhavaguNapratyayaM hyavadhijJAnam /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 saMyamavizuddherutpannaM manodravyaparyAyAlambanaM mana:paryayajJAnam / sakalaM tu dravyakSetrakAlabhAvasAmagryA kSapaka zreNyupazama zreNibhyAM ca kSINamohaguNasthAnodaye jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIyA - 'ntarAya - mohanIya- azAtA vedanIyakarmaprakRtiSu samUlakASaMkaSitAsu AyurnAmagotrasAtAvedanIyakarmaprakRtiSu dagdharajjuprAyAsu 55 satISu karakalitAmalakIphalavat samastavastuparyAyasAkSAtkAra svarUpaM kevalajJAnam // atra puruSavizeSaprakRtayaH / adhamAdhamaH 1, adhama: 2, vimadhyamaH 3, madhyamaH 4, uttama: 5, uttamottamaH 6, ityetAdRgvidhaviSvadyaGmativividhabudhasavizeSapuruSavizeSasya niHzeSitAzeSadoSasya hi kevalitvam / AtmanaH kevalAvasthAnamiti yAvat / tathA sati kRtajJAnAvaraNavivaratimira vyatikaraparikSaye sArvajJameva / nanu puruSasemukhI (zemuSI) tAratamyayogato jJAnatAratamyaM kvacidvizrAntameva // atra tAthAgataH pratyavatiSThate / sarvaM pazyatu vA mA vA tattvamiSTaM tu pazyatu / kITasaGkhyAparijJAnaM tasya naH kvopayujyate ? // 1 // atra sarvadarzitve sarvajJatve ca tAtparyaM hi sarvagataparijJAnAbhAvAdanvaya vyatirekAbhyAM heyApAdeyasvarUpaprarUpaNamasaGgataM vanIvacyate // tadvAnarhannirdoSatvA [t], nirdoSo'yaM pramANA'virodhivAkyAt / rarUpam / anusaMdhAna-25 iti vizeSArthaH // rAgAdvA dveSAdvA mohAdvA vAkyamucyate hyanRtam / yasya tu naite doSAstasyA'nRtakAraNaM kiM syAt ? // na ca kavalAhAreNa sArvvajJaM hIyate / jJAnaM AdheyabhUtaM, zarIramAdhA deho hi puggalamao AhArAIhiM virahio na bhave / siddhA ya aNAhArA sesA AhAragA jIvA // ityAptokteH //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 utpanne jJAne vizadatvameva na tvindriyatRptiH / asa (za) nAyodanyayorAhAreNaiva tuSTiH / jJAnaM hyAtmaguNaH, AhArasaMjJA tu zarIrasya / kSudhodanye hi vedanAmutpAdayataH / zAtAvedanIyazeSamastIti cet / ato vedanIyAntarbhUte ete, naiva mohanIyakarmaprakRtI / iti kevalibhuktiH // 6 strIvedamajitaM karma, strIpuMsAvAtmakarmakSaye hi mucyete / AtmA hyubhayatra samAna eveti strImuktiH // mahAvratinAM hi dvedhA nayaH nizcayo vyavahArazca / vyavahAranayaH samavasaraNAdibhirjinairapi svIkRtaH / vyavahAranaye hi pratiSTArthaM bhavatpravrajitAdibhirvastraprAvaraNamAdriyate gurubhirna / ko'yaM guruziSyanyAya: ? / chadmasthaistu tIrthaMkarAtizayaspRhAM tu svapne'pi durlabhyA / vrIDApadaM dyubhayatra samAnameveti siddhA vastrapratiSThA / / iti prastAvAgatAH prakaTaM dikpaTAH paricaye paryanuyojyAH || athA'spaSTaM parokSam / smaraNa 1 pratyabhijJAna2 tarkA3 'numAnA 4 gama 5 bhedatastat paJcaprakAram / tatra naiyAyikAH smaraNajJAnaM pramANAGgaM nAbhimanyante / tanmate jJAnamarthajaM, smaraNaM tvavidyamAnasyaiva padArthasya / tattatsaMskAraprabodhAdudbhUtamanubhUtArthagocaraM tadityAkAraM vedanaM smaraNam / yathA-sa devadatta iti / tattIrthakarabimbaM ca / nanu tvanmate'pi anumAnamavinAbhAvabhAvitadhUmadhUmadhvajayoH pUrvAnubhavasmaraNAdeva pramANamanumAnam / aprAmANikasmaraNasandarzita- syA'numAnAGgasya svIkAraH kathaM yuktiyuktaH syAditi / paraM pUrvAnubhUtasAdhanAdavidyamAnasyaiva sAdhyasya vahnimattvAdeH parijJAnam / tasyApi kAlAntare kSetrAntare'pi pratyakSIkaraNArhattvAdadoSaH / evaM tattatsaMskAraprabodha:58 sAdhanaM, pUrvAnubhavasaMvedanaM sAdhyaM siddhamanumAnAGgamiti // - tatra pratyabhijJAnaM hyanubhavasmaraNasAdhanAdyadabhijJAnaM zabalazAbaleyAdi pariNAmasAmAnyavRttyA sarvatra gotvaviSayaM sa evA'yaM jinadatta' ityAdi / yathA caitrAbhijJAnAnmaitro'pi sAdhyate // vaizeSikopamAnaM tu gosadRzo gavaya iti / tathA govisadRzo mahiSa ityapi syAt / nAlikeradvIpavAsino hi dvayamapyaprasiddhamiti durdurUDhakaNTakoddhAraH // 1. tadityatItArthagrAhiNI pratIti: smRtiH // 35
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusaMdhAna-25 tatra tarka UhAparanAmA vicAra iti yAvat / kAlatrayavattinoH sAdhyasAdhanayoravinAbhAvasambandhavyAptyA vAcyavAcakaviSayAviSkaraNam, idamasmin satyeva bhavatItyAkAraM vedanaM, tarka Uha iti saMjJAntaraM labhate / ye tu tAthAgatA Uhasya prAmANyaM nohAMcakrire, ghaTapaTAdirityapohamAtram, teSAmazeSazUnyatvavAdasya niravakAzatvApatteH // AH ! kimidamakANDakUSmANDADambaroDDAmaramabhidhIyate ? / tAvacchRNu, zrAvayAmi / tarkastAvadanumAnaprAmANyasya prANAH / anumAnaM tu pratyakSapramANaprAmANyaprANAH / pramANetarasAmAnyasthiteranyadhiyo gateH / pramANAntarasadbhAvaH pratiSedhAzca kasyacit // ityAhuH // UhastAvat sAmAnyavizeSAtmakavastunaH sambandhAlambanam / taistu pramANajJAnavinAkRtaiH padArthApohaH procyate / ata evA'yamalabdhaparamArthaH zUnyavAdI prasiddhaH / UhasiddhirityanumAnavizeSalakSaNaM, sAmAnyalakSaNaM tu sAdhanAt sAdhyavijJAnamanumAnaM prasiddhamiti // Agamo hyAptavacanamApti doSakSayaM viduH / kSINadoSo'nRtaM vAkyaM na brUyAd hetvasambhavAt // ityAptavacanAdAvirbhUtamarthasaMvedanamAgamaH / upacArAdAptavacanaM ca / abhidheyaM vastu yathAvasthitaM yo jAnIte'vaJcaka: sa AptaH / sa ca dvedhA- laukiko lokottarazca / laukiko janakAdiH / lokottarastu tIrthakarAdiH / iti kAlatrayapramAtRpravaktRprarUpitasyAgamasya siddhiH // pramANasaGkhyA-vipratipattirapAstA // atha prAcInottarAkAraparityAgopAdAnenAnugatapratItyA, tasya viSayazca sAmAnyavizeSAdyanekAtmakaM vastu, hyarthakriyA sAmarthyA'nyathA'nupapatteH / sAmAnya dviprakAraM-tiryagUrvatAsAmAnyabhedAt / gotra1sAdhAraNarajAtitvAt // vizeSo'pi dvirUpo guNaH paryAyazca / jJAnAdiH sahabhAvI guNaH / sukhaduHkhanaranArakAdiH kramabhAvI paryAyaH / iti nirastA tadviSayavipratipattiH // yat pramANena sAdhyate tadasya phalam // naigama 1 saGgraha 2 vyavahAra 3 RjusUtra 4 zabda 5 samabhirUDha 6 evambhUtAH 7 sapta nayAH // asya nayasya
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 37 phalaM pramAvat / tad dvividhaM - AnantaryeNa pAramparyeNa / kintu pramAtRsvarUpameva phalam / na pramAtari sattAvAdinAM vipratipattiriti siddham // iti pramANasAre pramANasya saGkhyA viSaya phala vipratipattivyASedhako dvitIyaH paricchedaH // darzanavyavasthAsthApanArthamidamupakramyate / nanu khalu bhoH zAradazazAGkasamujjvalayazaso vizAradAH ! zubhavadbhirbhavadbhiraharahaH zAstrAbhyAsaH smaatnyte| tadiha prekSAcakSuHsamakSaM sApekSaM svapakSe sAdhanaM parapakSe bAdhanaM kurmahe hecchAH // haMho ! AditastAvajjaina 1 naiyAyika 2 bauddha 3 sAMkhya 4 vaizeSika 5 jaimanIyA 6 iti darzanAni SaT // tatra jainA anekAntavAdinaH / syAdasti, syAnnAsti / syAdityavyayaM hi anekAntadyotakam / ekasmin sammukhavAstuni vastuni ghaTAdAvastitvaM nAstitvaM cetyanekAntaH / sarvamasti svarUpeNa pararUpeNa nAsti ca / anyathA sarvasattvaM syAt svarUpasyApyasambhavaH // iti // ghaTe ghaTatvamasti, 'yadevA'rthakriyAkAri tadeva paramArthasat' / ghaTe ca paTatvaM nAstIti tatraiva paTAbhAvo yuktyA jAtaH kena nirAkartuM zAzakyate ? / api ca nityAnityatvaM parasparaviruddhamapyanekAntayuktyA hyekasminneva vastuni ubhayam / yataH - dravyaM paryAyaviyutaM paryAyA dravyavarjitAH / kva kadA kena kiMrUpA dRSTA mAnena kena vA ? // iti // guNaparyAyavad dravyam / sahabhAvino guNAH / yathA' 'tmani jJAnavijJAnAdayaH / kramabhAvinaH paryAyAH / yathA''tmani naranArakatiryagAdaya iti / dravyApekSayA ya eva bhAvo nityaH paryAyApekSayA sa evA'nitya ityavirodhaH // dve pramANe pratyakSaM ca parokSaM ca / jJAnAt karmakSaye mokSaH / muktAH
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 anusaMdhAna-25 saMsAriNo dvividhA jIvAH / vyavayavaM vAkyamanumAnam / sati kAraNe kAryam / AtmA kartA bhoktA ca / karmavAdino jainAH / karmaNaH prAdhAnyaM ca / na hIzvaraH kartA bhavitumarhati / karmApekSatve sati sAmarthyarahitatvAt / pra(prA)kRtavat / sRjeccet svArthAt kAruNyAdvA ? / na paurastyaH / tasya kRtakatvAt svArthaH kazcana nAsti / na dvitIyaH / paraduHkhaprahANecchA hi kAruNyam, ataH sarvAn sukhina eva sRjet / no vA mUkaiDakubjajAtyandhajAtamAtravipattivAgbhiH karmamarmavazagaiH kimaparAddham ? / atha ca - tuNatarupurandaradhanurabhrAdInAmapi kartRpAravazyaM na saMpazyAmahe / sa kartA sazarIro vA [azarIro vA]? / sazarIrazcet kulAlakuvindAdivad ghaTapaTotpattau dRzyarUpatApatteriti vizarArutAlatAlUtA lAlagyAt / ato'nIzvaraM jagat, svasvakarmavipAkaprAdurbhUtaprabhUtapunarbhavatvAditi siddham / dattaH kartRvAdAya jalAJjaliH // tatra naiyAyikA jaTAdharavizeSA akSapAdAH kartRvAdinaH / urvIparvatatarvAdikaM buddhimaddhetakaM kAryatvAditi / kAryaM ghaTAdi / kAraNaM tredhA samavAyikAraNaM 1 asamavAyikAraNaM 2 nimittikAraNaM ca 3 / samavAyikAraNaM mRdAdi / asamavAyikAraNaM suutrkhnndddnnddckrciivrkulaalaadi| nimittakAraNaM hIzvara eva // Izvaraprerito gacchet svarga vA zvabhrameva vA / anyo janturanIzo'yamAtmanaH sukhaduHkhayoH ||iti|| sukhamAtyantikaM yattad buddhigrAhyamatIndriyam / .. taM vai mokSaM vijAnIyAd duHprApamakRtAtmabhiH // AnandaM brahmaNo rUpaM tacca mokSaM vibhajyate // pratyakSamanumAnamAgama iti pramANatrayam / pratijJA 1 . hetUra dAharaNo 3panaya4nigamanAnya5vayavAH / paJcAvayavaM vAkyam / pRthivyaptejovAyvAkAzakAladigAtmamanAMsIti nava dravyANi // pramANa 1 prameya 2 saMzaya 3 prayojana 4 dRSTAnta 5 siddhAntA 6 vayava 7 tarka 8 nirNaya 9 vAda 10 jalpa 11 vitaNDA 12 hetvAbhAsa 13 cchala 14 jAti 15 nigrahasthAnAnAM 16 SoDazapadArthAnAM tattvajJAnAnniHzreyasAdhigama iti / SoDhA sambandhasambaddhasannikarSapramANavAdino naiyAyikAH siddham //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 39 atha bauddhAH ekAntAnityavAdinaH / anadhigatArthAdhigantRpramANavAdinastAthAgatA yaugAH zUnyavAdinaH jJAnAdvaitavAdinazca / jJAnino dharmatIrthasya kartAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo'pi bhavaM tIrthanikArataH // 1 // ita ekanavate kalpe zaktyA meM puruSo hataH / tasya karmavipAkena pAde viddho'smi bhikSavaH // 2 // yathA yathA vicAryante vizIryante tathA tathA / yadetat svayamarthebhyo rocate tatra ke vayam ? // 3 // prapaJco'yaM mithyA pratIyamAnatvAt mRgatRSNAmbuvat / kSaNakSayitvAddhi kAryApoha eva na tatkAraNam / AlaktakadravabhAvite karpAse raktatA yathA / dagdhe rAmaThe parimalo vA / kSayasvabhAvAH kSaNAH pratikSaNaM kSIyamANA niranvayavinAzinaH kSIyante / paramanvayarUpA vAsanA tiSThati / tayaiva vyavahAraH syAt / api ca - gotvasAmAnyaM arthakriyAkAritvAbhAvAd vyarthaM, kintu vyavahAriNo vizeSA eva / iyaM kRSNA gaurdohanakSameti vizeSArthatA / pramANadvayaMpratyakSamanumAnaM ca / dharmakIrteramI ziSyA bhagavadveSadhAriNaH / mAne padme japantyaGgaM pAtraprAptamadanti ca // 1 // tatra sAMkhyAH kApilA ekAntanityavAdino'mI / sAMkhyA nirIzvarAH kecit kecidIzvaravAdinaH / satkarmavAdinaH ke'pi kecit kartRtvavAdinaH // asadakA(ka)raNAdupAdAnagrahaNAt sarvasambhavAbhAvAt / zaktasya zakyAkaraNAtkAraNA(Na) bhAvAcca satkAryam / / atidUrAt sAmIpyAdindriyaghAtAnmano'navasthAnAt / [saumyAyavadhAnAdabhibhavAt samAnAbhihArAcca / ] saukhyA(myA)t tadanupalabdhirnAbhAvAt kAryatastadupalabdheH / mahadAdi tacca kAryaM prakRtisva(sa)rUpaM virUpaM ca //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 sattvarajastamaMsAM sAmyAvasthA prakRtiH // mUlaprakRtiravikRtirmahadAdyAH prakRtivikRtayaH sapta / SoDazakazca vikAro na prakRtirna vikRtiH puruSaH // avyaktamekam / mahadahaMkArapaJcatanmAtrANi (?) trayoviMzatividhaM vyaktam / paJcaviMzatitattvajJo yatra tatrAzrame rataH / jaTI muNDI zikhI vApi mucyate nA'tra saMzayaH / / eSAmAvirbhAvatirobhAvau kAraNam / nityaH zabdo'kRtakatvAd AkAzavat / yadyadakRtakaM tannityaM yathA saMpratipannam / zabdo hi tAlvoSThapuTAdivyApAraiH satkAraNa evAvirbhAvyate, na tUtpAdyate / yathA'pavarakAntaH santamase tirobhUtaH padArthasArthaH pradIpaprakAzena prAduHkriyate, na tu janyate / yato'vidyamAnasya vAjiviSANasyA'nutpattireva / na SaSTasya bhUtasyA'sadrUpasyaivAvirbhAvaH / bhAvAnAM vipattistu kAraNAbhAvAttirobhAva eva / bhAvAH sAmagrIsadbhAve prAdurbhavanti, AvirbhAvAbhAvAt tirobhavanti / kAraNavAdino'mI / kAryaM hi kAraNasya rUpamanyathA vA ? / kAraNaM sthiraikarUpaM ced vizvaM nityameva / pratyakSamanumAnamAgama iti pramANatrayam / prakRtiviyogo mokSaH / prakRtisvarUpAyA virAma eva prakRteH / prakRtiH karoti prakRtizca bhuGkte / AtmA darpaNavat pratibimbamAtraphalaM labhate // vaizeSikaistu dravya 1 guNa 2 karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyAH 6 SaT padArthAstattvatayA'bhipretAH / artho palabdhihetu pramANam / pratyakSAnumAnAgamopamAnAni catvAri pramANAni / tatropamAnaM - yAdRg gaustAdRga gavayaH / kIdRg gavaya ityevaM pRSTo nAgarikairyadA / vadatyAraNyako vAkyaM yathA gaurgavayastathA // 1 // buddhisukhaduHkhecchAdveSaprayatnadharmAdharmasaMskArA navA''tmaguNAH / sukhAdiguNasantAnocchede mokSaH / AtmavizeSaguNAnAM santAno'tyantamucchidyate santAnatvAt / yo ya: santAnaH sa so'tyantamucchidyate //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 81 athaitAn vipratipannAH saGgirante-ko hi nAma zilAkalpamapagatasukhasaMvedanamAtmAnamupapAdayituM yateta ? / yataH - varaM vRndAvane ramye kroSTatvamapi vAJchati / na tu vaizeSikI mukti gautamo gantumicchati // 1 // sAmAnyavizeSAtmakavAdinaH akSapAdA vaizeSikA jaGgamakApAlikavizeSAH // bhagAvAdveSadhAriNo bhATTAH prAbhAkarAH / brahmAdvaitavAdino mImAMsakAparaparyAyAH sAmAnyavAdinaH / pramANAdicatuSTayaM na svIkurvate / sarvaM brhmvivrtmeveti| eka eva hi bhUtAtmA. bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // 1 // advaitaM paramaM brahma neha nAnA'sti kiJcana / ArAmaM tasya pazyanti na tat pazyati kazcana // 2 // azarIrA devAH / caturthyantaM padamiti devatAH / yathA vaSaDindrAyeti / atIndriyANAmarthAnAM sAkSAd draSTA na vidyate / nityebhyo vedavAkyebhyastattvajJAnArthanizcayaH // 1 // vAgvyavahArArthaM prAhu manIyAH pratyakSamanumAnaM ca zAbdaM copamayA saha / arthApattirabhAvazca SaT pramANAni jaimaneH // 1 // pramANapaJcakaM yatra vasturUpe na jAyate / vastusattAvabodhArthaM tatrA'bhAvapramANatA // 2 // etaiH paJcabhiH sattAvAdibhiriva sarvaM brahma vivartameva manyamAnaH ye (yai ?)revAdditayA (?) khaNDanavAdI aprAmANikaH parAstrairyuyutsurAzAmodakatRpta iva / jainenApi vAkcapeTayA proccATanIyaH // athA'saddarzanino nAstikAH paralokAtmamokSApalApinazcArvAkAH laukAyatikA bArhaspatyAH visadRzapratyakSaikapramANavAdino giraM saGgirante sma /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 anusaMdhAna-25 etAvAneva loko'yaM yAvAnindriyagocaraH / bhadre ! vRkapadaM pazya yadvadanti bahuzrutAH // 1 // piba khAda cayAtizobhane ! yadatItaM varagAtri ! tanna te / na hi bhIru ! gataM nivartate samudayamAtramidaM kalevaram // 2 // kiJca- pRthvI jalaM [tathA]tejo vAyurbhUtacatuSTayam / caitanyabhUmireteSAM mAnaM tvakSajameva hi // 3 // kiM ca - nAnAkAraM jagat bhrAntimAtraM, marumarIcikAnicayAmbuvat / pRthivyaptejovAyurUpabhUtacatuSTayasamavAyatazcaitanyam / yathA dhAtukIprasUnaguDadravasaMyogAdunmAdavat / nAstiko'sau sarvApalApI vRthApralApI pApIyAn sarvairapi sattAvAdibhiH abhU(bhi?)bhUya ca sambhUya kaimutakanyAyena jainenApi nirvAsya iti siddhaH SaDdarzanasamuccayatAtparyArthaH // iti pramANasAre prastAvAgatadarzanavyavasthAsvarUpaprarUpakastRtIyaH paricchedaH // iti svopajJaH prathamAdarzaH // bhadraM bhavatu // TippaNAni / pAThAntarANi / 1. namaH paramAtmane / 2. tadidamAH kimetakanna / 3. proktastArkika0 / 4. 'sabhiprAyam' iti Ti. / 5. pramANaM, taddhi pramiNotIti pramAtA vA pramANam / 6. 'AtmA' iti Ti. / 7. vilakSaNaM tadveditavyaM / 8. taM / 9. styAnIbhUte / 10. 'cArvAkamata' iti Ti. / 11. dvaitIyIkaM 12. 'advaitapakSaH punaH' iti Ti. / 13. 'kaNe manas tRptau, tRptiM kRtvA' Ti. / 14. 'viSayamAtragrAhakameva tat pratyakSaM na tu pramANabhUtaM' Ti. / 15. 0sattAkauTikuTIrakamaTA0 / 16. 'vidhIyate' Ti. / 17. 'vrAtyaH saMskAravarjitaH kathaM caturvedajJAtA' Ti. / 18. 'yo yo yajJopavItadhArI sa brAhmaNaH' Ti. / 19. kena saMdRSTA dRSTA0 / 20. 0jJAnameva yuktyantareNa svIkRtaM / 21. atyantavyA0 / 22. cA'nu0 / 23. gotvaM gotvamiti / 24. 0meva hi bhedo0 / 25. 0guNopabhoga0 / 26. randhragamiva / 27. pakSAntareNa / 28. vRSaSyantIM / 29. sadeva sat du0 / 30. asamavAyakAraNaM / 31. samavAya0 / 32. asamavAya0 / 33. pratIkSyate / 34. kamadhikRtya / 35.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 nityapakSaguNAMzca / 36. pratijAnAnaH / 37. 'guNotkarSataH' iti Ti. 38. tatrAyaM / 39. dharmamapekSya / 40. 0darzaH // avighnamastu // 41. 0pratipattivipratipattimusanti / 42. 'vadanti' iti Ti. / 43. prazniH / 44. kaskaH kRtI / 45. maivaM bhava0 / 46. 0mavyavahAri sA0 / 47. bhaagaa| 'vizeSAH' iti Ti. / 48. naikatya / 49. 0grAhakAM / 50. akSi / 51. tadidaM spaSTaM pratyakSaM pratyakSa0 / 52. 0zrotrAnyendriya0 / 53. 0AtmapariNAmaM / 54. priyapraNayinI0 / 55. satsu / 56. 0mastIti ca / 57. pravrajitAryAdi0 / 58. 0prabodhasAdhanaM / 59. 0manumAnamiti / 60. pramAjJAna0 / 51. 0vAdIti / 62.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrANabhUmIzavaMzaprakAzaH saM. muni kalyANakIrtivijaya 'zrIrANabhUmIzavaMzaprakAza' e mahopAdhyAya zrImeghavijayajI ma.no eka navIna ane adyAvadhi ajJAta-aprakaTa grantha che. A granthamA rANabhUmi arthAt rAjasthAnanI-rANAonI bhUminA rAjAonI vaMza-paraMparAnI vIgata che. jemAM ekaliMga-mahAdeva pAsethI varadAna pAmela bappa nAmaka mahArANAthI prAraMbhI mahArANA rAjasiMha (prAyaH kavinA samakAlIna) sudhInA rANAonAM vaMzaparaMparAgata nAmonI anukrame vIgata ApelI che.. ___ prathama 11 zlokomAM rAjA bappathI laI bAdazAha allAuddInane jItanArA kIrtikasiMharAja sudhInA 32 rANAonAM nAma che. tyArabAda 12 thI 18 zlokamAM, pAThAntare prApta thaelA, bappa thI mAMDI karNasiMha sudhInA 26 rAjAonAM nAma varNavyAM che. te pachI, ahIM vacce bIjA paNa ghaNA prabaLa rAjAo thayA, paNa temanAM nAmo bIjA pustakomAthI jANI levAM, evo havAlo Ape che. tadanantara, 19 thI 54 zlokomAM, jenAthI rAjAonI rANA evI khyAti thaI evA rAhapa rAjAthI prAraMbhI rAjasiMha sudhInA 26 mahArANAonAM nAma-varNana kare che. jemAM kumbhalameru tathA rANapura (rANakapura)mAM jemaNe jinaprAsAdonu nirmANa karAvyuM hatuM tevA kumbhakarNa rAjA, udayapura vasAvanAra rANA udayasiMha, bAdazAha akabara tathA tenA mogalasainyane haMphAvanAra mahAparAkramI rANA pratApa, vidharmIo pAsethI rANapura va. tIrtho jainone pAchA apAvanAra temaja tatkAlIna tapagacchapati A.zrI vijayadevasUri ma.nI preraNA tathA upadezathI tIrthayAtrAno vero mApha karanAra ane picchilla temaja udayasAgara sarovaramAMthI mAchalAM pakaDavAno pratibandha karanAra mahArANA jagatsiMha; tathA chelle temanI pATe AvelA, atyaMta parAkramathI dillIpatine paNa parAjaya ApanAra mahArANA rAjasiMha va.rnu atyanta sundara temaja rasaLatuM varNana che. chelle, rAjAonI gaNanA-nAma va. mAM ghaNA pATho hovAthI, temaja
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 45 rAjAo paNa asaMkhya thaI gayA hovAthI kyAMka nAma-pATha va. mAM parAvRtti thaI jAya to vidvAnoe vyAmoha na karavo ema jaNAvyuM che. A pratinuM lekhana saM. 1950nA bIjA ASADha mAsanA kRSNapakSanI sAtame-guruvAre ajamera-durgamAM muni mohanavijayajIe karela che tevU pratinI prAnte lakhela puSpikAthI jaNAya che. prati udayapuranA hAthIpoLa-sarAya bhaMDAranI che. temAM kula patro-3 AkhA temaja eka aDadhuM-ema cAra che. akSaro sundara tathA svaccha che. betraNa sthaLe rahelI nAnakaDI truTine bAda karatAM lakhANa zuddha che. A pratinI jeroksa nakala pU.muni zrIdhurandharavijayajI ma. dvArA sAMpaDela che. // atha zrIrANabhUmIzavaMzaprakAzaH // // arham // jayati vijayalakSmIvAsavesmA(vezmA)bhirAmaH prathitavipulakIrtistejasAMrAzirUpaH / jaladhiriva vizAlazcArubhUpAlaratnaprabhavabhuvanasevyo rANabhUmIzavaMzaH // 1 // iha mahati mahIyAnanvaye'bhUt sa bhUmAn viditasakalavidyo bappanAmA'navadyaH / / / alabhata jagadIzAdekaliGgAd varaM yaH pratidinamatibhaktyA zuddhasAmrAjyasiddheH // 2 // tadanu danujahartA bhUmibhartA guho'bhUd 1 guhila iti narezo 2 jAgradugraprabhAvaH // ajani janitapuNyaH puNyanaipuNyazAlI tadanu bahumahomirbhojabhUpo3'zumAlI // 3 // vizadasukRtazIlaH zIladevo manasvI 4 tadanu manujarAjo rAjarAjopamo'bhUt /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 vidalitakalikAlaH kAlabhojazcaritra -5 rajani rajanijAnisparddhivarddhiSNukIrtiH ||4|| tadanu bhartRbhaTa: 6 subhagA (TA?)graNI: prakaTati ghaTito (tA)havapATava: svasa(ma)hasA sahasA saha siMhavat samudiyAya tato'pyarisiMhakaH 7 // 5 // ya(ja) jJe mahAyaka 8 iti kSitinAyako'smAt vizvatraye'skhalitasAyaka ekavIraH / rAjIsutastadanu 9 hematulAdhirohaiH khummANa eSa bharate'pyakarot surAdrim ||6|| asmAllaTa : 10 kSitipati rnaravAhano 11 smAcchaktyA kumAra iva zaktikumAranAmA 12 / syAnmedanIpatirataH 13 purato' [[pa] kIrtibrahmA 14 nRpastadanu bhUpatiyogarAjaH 15 ||7|| paTTe'sya vairaTanRpo'sya 16 tu vaMzapAlaH kSmApAlabhAlatilakArcitapAdapITha: 17 / zrIvairasiMha iti vairikarIndrasiMhaH 18 khummANa nAma nidadhe vizadaizcaritraiH // 8 // anusaMdhAna - 25 zrIvIrasiMhA 19 dudito'risiMhaH 20 zrIcaMdasiMhazca 21 tataH pracaNDa: / jAtaH kramAd vikramasiMhabhUmAn 22 sAnvarthanAmA raNasiMhako'smAt 23||9|| zrI kSemasiMha 24 saMmatasiMhau 25 ca tataH kumArasiMhAkhyaH 26 | manmathasiMhaH 27 padmAt siMhaH 28 zrIjaitrasiMho'smAt 29 // 10 // tejasvisiMha: 30 samarAdisiMhaH 31 tatparatnaM bhuvi niHsapatnaH / allAvadInAhvayapAtisAherjetA tataH kIrtikasiMharAjaH 32 // 11 // atra pAThAntare nAmAni punarevam khummANaH kSitibhRt sa bappatanayaH 2 prAjyairyazobhirjagadbhUSAheturabhUt tataH prasRmaraiH pUSA svatejobharaiH /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 pANau yaH satataM kRpANalalitairkotirgaNaM bhISayAMcakre'dyA'pi tataH kSaNaM na viyati vyAlambate yaM bhiyA // 12 / / govindo 3 nRpatistato gajaghaTAgaNDasthalAnnirjharaddAnAmbhobhiridaM bhuvastalamalaGkRtvA sadA paGkilam / mlecchAdhIzazirassu bhUmiluThiteSu(pU)nidradUrvAGkurazreNI kUrcakacacchalena nitarAmudbhAvayAmAsa yaH // 13 // mahendra4mukhyAstadanu kSitIndrA jAtAH kramAdrAjakuleSu candrAH / vyAvarNitaistaccaritaprapaJcai-rAlikhya pUryeta nabhovibhAgaH // 14 // te cA'mIAlUnasiMhazca5 tato'pi siMhaH 6 zakte(ktiH )kumAro 7'pyatha zAlivAhaH8 / tato nRpaH zrInaravAhanAkhyaH 9 tato'mbikAdAza 10 iti kSitIzaH // 15 // brahmA'tha11 narabrahmo 12-ttamarAjo 13 'bhUt tato'pi karNAkhyaH 14 / zrIbhadrasena 15-gopati 16 -haMsanRpA 17 yogarAjezaH 18 // 16 / / zrIvairasiMha 19-vIrau 20 samarAd 21 ratnAt 22 tato'pi] siNhaakhyau| zarapaJjara 23- navakhaNDau 24 navakhaNDAkhaNDaviditAjJau // 17 // kurumeru 25 -jaitrasiMho 26 zrIkarNasamastato'pi karNapatiH 27 / ityAdyA bhUmibhujo bhujaujasA vijitasurarAjAH // 18 // atrAntare prabalA rAjAno'nye'pi babhUvuste pustakAntarAd jJeyAH / rAhapaH 1 kSitipatiH sa mahaujAH zatrurAhudalane hribaahaaH]| tatra dugdhajaladhAviva jAtaH pArijAtazikharI hyavadAtaH // 19 // yasmAt samprati bhUtale vijayinI rANeti bhUmIbhUjAM khyAti[H]sphAtimupaiti cArucaritairganeva vArAM bharaiH / yasyA'dyApi yazaH sitotpalamidaM karNAvataMsAyate sarveSAM dazadigvadhUpraNayinAmAmodamedasvalam // 20 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 anusaMdhAna-25 tatpaTTe narasiMhanAmanRpatiH 2 siMhaspha(sphuradvikramo dupyaddAnavavAradAraNavidheH sAnvarthanAmasthitiH / adyA'pyasya ghanapratApadahanottApAtsahasradyutima(ma)nye vyomanadItaTIparisare paryaTya yAtyambudhim // 21 // devakarNa 3-narasiMhabhUpatI 4 rAjapAlanRpa 5-nAgapAlakau / puNyapAla 7-pRthivIpatI 8 nRpau rejaturjagati visphuratkRpau / / 22 / / tadanu bhuvanasiMho 9 bhImasiMhaH 10 kSitIndrastadanu sa jayasiMhaH 11 kSmApatiH sphAratejAH / ajayadamararUpAM svadhunIM ya: pavitraiH nijacaritavilAsairdAnanIraistathA'nyAm // 23 // tadanujastadanu kSitivAsavaH samabhavat kila lakSmaNasiMharAT 12 / bhuvanazAdarisiMhanRpastataH 13 sukRtasaMskRtisatkRtasatkRtaH // 24 // hammIrasiMhaH 14 kSitipo'sya paTTe zrIkSetrasiMho15'sya tu lakSasiMhaH16 / tatpaTTapUrvAdrisahasrarazmi-rjajJe nRpo mokalasiMhanAmA 17 // 25 // yena svarNatulAdhirohaNavidheranyaH suvarNAcalAH] cakre'nanyasamAnadAnamamalainavyAH]sarasvAnapi / kIrtiryasya navA sariddiviSadAM trailokyapAvitryakRt navyAM sRSTimamArgaNAM sa vidadhajjajJe vidhinU(nUtanaH // 26 // yasya proddhatagandhasindhuraghaTAkumbheSu digbhittiSu vyAvRddheSu sarAganAgajabharAbhyaGgA babhuH zAzvatAH / lakSmINAM dazadigbhuvAM pariNaye rAjJe'sya kiM kauMkamAH (kauGkamAH) hastAsteyapratApa -- taraNeH (?) sArvatrikA razmayaH // 27 // yasyoddAmatarapratApataraNestApAdiva vyAkulAzchAyAmaNDalamAtapatrajanitaM sarve nRpAH zizriyuH / indraprasthapatirbhiyA sthapativat kASThasthitidu(durgatastasthau zeSatayaiSa muNDitazirAH prasthaM na cet kiM bhajet ? // 28||
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 yasyA''dezavazaMvadA marudharA[:]zrIgUrjaratrA bRhadbundI-nAgapurAjameru-sarasAvantIzvarAdyA nRpAH / cakrI zakraparAkramaH kaliyuge'pyAsIdasImAvanIjambhArAtiradambhasambhavaratiH zrIkumbhakarNastataH18 // 29 // sAmrAjye nayati svayaM rasamayaM puSNAtyanuSNaiH paraM gobhiH zobhitamaNDalaiH kRtayugaM pIyUSarazmeriva / tasyA''sId dvijagodhane kuvalaye sphAtistathA'tyadbhutA nakSatrapravare vaNigjanagaNe'pyAvirbabhUvuH zriyaH // 30 // prAsAdA vyavahAribhirbhagavatAM nirmApitAzcA''rhatAM zrImatkumbhalameru-rANapurayoryasya prasAdodayAt / teSAM mUrdhani sAmprataM vijayinI kIrtirnarInRtyate tasya zrIdharaNIdhavasya madhurA dhautadhvajavyAjataH // 31 // caityArthaM vRSabhaprabhorbhagavAto]datte sma citte zuciH zrImadrANapure sa rANasavitA kSetradvayaM zAsane / kAzmIrasya ca TaGkakaM pratidinaM svIyaM jinA kRte tenA'sya tridive surairapi yaza:saurabhyamabhyasyate // 32 // babhUva bhUvallabhasevyapAdastatsUnuranyUnaparAkramazrIH / zrIrAmamallaH 19 pratimallarUpo mlecchezadordaNDavikhaNDanAya // 34(33) // tatpaTTe spaSTakAntirvizadataraguNagrAmasaGgrAmasiMhaH 20 pratyarthikSmApakumbhiprahatagaladasRg-vAhasotsAhasiMhaH / AkaNThaM yasya khaDgAsamayamabhaginInIrapUre nimagnaH sotkaNThaM zatruruccairamaramRgadRzAliGgite kaNThapIThe // 35(34) // samudiyAya tato'bhyudayaM vahannudayasiMhamahIhRdayezvaraH 21 / sahRdaye hRdayaM sadayaM vadat samudaye dviSatAM tu tadanyathA // 36(35) / tena stenahatA kRtA vasumatI svarNAdibhiH saMskRtA cAturvarNyamihottamarNamabhavat sajjAtarUpazriyA /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 anusaMdhAna - 25 yenaivodayanAma - cArunagaraM saMvAsitaM vAsava ( vAsave ? ) - indrasya (nendrasya ? ) smayahAricArubhagavadbhUyovihArazriyA // 37 ( 36 ) | tatpaTTaspaSTapUrvAzikharidinakarazvArucApaH pratApaH 22 kSmApaH santApakArI yavanajanapaterbhAnubhAsvatpratApaH // dattAnanda[:]prajAnAmajani surajanIgIyamAna (nA) samAnazlokAlokAt trilokIM sa khalu dhavalayan vIrakoTIrahIraH // 38(37) | dAnavAvinayadurnayajalpaM bhUmyajanyapaTalaM vininISuH / zrIsahasranayano hyavatIrNo mUttimAnamarasiMhanRpo 23 smAt // 39(38)| saundaryaM ca tadeva devabhavajaM zauryaM tadevorjitaM dAnAderavadAnatA'pyupanatA pUrvaiva sarvottamA / tejaH sAtizayaM vipakSaviSayavyAkSobhadakSAzayaM tatra trAsitazAtrave samabhAva]d bhUmIpatau bhAsure ||49 (39) // tadIyapaTTe'jani karNasiMhaH 24 sakarNavarNairabhivarNanIyaH / rAtrindivaM yastridivaM pupoSa stomaprakAzairasurapraNAzaiH || 41 (40) || yadvidhvastasamastadAnavavapurgartasthale dhUlibhi zchanne puSTatayaiva yauvanabharAd bhUbhAminI nirbhayam / saubhAgyena ca yatprabhAvavibhavairvAsovasAnAruNaM chekAnekavivekamekanRpatiM bheje tamevoccakaiH // 42 ( 41 ) // tatpaTTasvarNazaile tridazatarusamaH zrIjagatsiMhabhUpaH 25 sAmrAjyaM prAjyatejA vinayanayarucirbhuktavAn vyaktazaktiH / yasyoddAmapratApajvalanaparilalajjvAlayA'stodayAdri sampattau tena sUryastuhinarucirapi zrAmyato no cireNa // 43 (42) || yena svarNatulAvilAsalalitairvarNyottamarNazriyA svarNaM sarvamakharvarAzimilitaM dattaM dvijebhyo bhuvi / svarNAdri (driM) pramadAdadAsyata rayAt so'yaM na cet khecarairabhyarthe(rthye)ndrapurohitaprabhRtibhiH svArthaM samAdhAsyata // 44 (43) //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 51 yad yad rANapurAditIrthaniyataM rANaiH purANaiH purA dattaM zAsanamAptadhIsakhapadailuptaM ca tallumpakaiH / / sarvaM dharmadhurandhuroddha(dhurandharoddhara)dhiyA prAdAd dharAdhIzvaro vaMzAkAzavibhAvibhAkararuciH zrImAn jagatsiMhajaH // 45(44) / AghATe narasiMhabhUmipatinA pUrvaM tapastapyato dattaM yasya sadAvadAtavirudaM zrImattapetyAkhyayA / sUriH zrIjagadAdicandrabhagavAn nirvikriyaH satkriyoddhAreNoddharaNaM cakAra caraNAcArairjagatyAzciram // 46(45) / etatpaTTaparamparApraNayinIbhAlasthalAlaGkRteH sUrizrIvijayAdidevasugurodharmopadezAdasau / rANaH zrIvarakAMNa-rANakapurazrItIrthayAtrArthinAM saGghasyA'naghacetasA samamucat zulkAni zuklAzayaH // 47(46) // . picchillodayasAgarAkhyasarasonIre gabhIre sadA jAlakSepaniSedhamAdizadasau kAruNyamujjIvayan / tenaitatsarasostaTe paTutarA DiNDIrapiNDacchalAt kIrtiHsphUrtimiyati samprati jagatsiMhAkhyarANaprabhoH // 48(47) / pratizarat zaradintu(dindu)yazArasAd vyaracayajjinapUjanamaJjasA / tapagaNAdhipaterupadezata-staraNibhAsurarANaziromaNiH // 49(48) / dharmasyonnataye sa dharmatanayaH zlokaprakAze'rjuno bhImo durdharavairivAraNaghaTAkumbhasthalaspheTane / . sAmrAjyaM samabUbhujat sa suciraM vizvaprajAraJjano rANazreNinabhomaNiH sukRtakRt zrImAn jagatsiMharAT // 50(49) / tatpaTTabhUSAmaNirAmaNIyakaH zrIrAjasiMhaprabhuradbhutaprabhaH 26 / jejIyate'yaM vijayazriyAnvitaH zrIrANasUryo mahasA mahIyasA // 51(50) / gandhasindhura ivoddharaujasA mleccharAjaviTapivrajAnaho / mUlato'yamudamUlayat tataH kUrcameSu sukhakandamUlikAH // 52(51) /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 zrutvA'sya prathamaprayANapaTahaM digdantinaH kampitAH sutrAmA'pi samApitAkhilavidhi-strAsAdivottAnadRk / dillIzo'pi vinazya vezmakuhare kutrA'pyadRzyo'bhavajjyeSThastattanayo bhayAdiva rayAt pAtAlamevA'vizat // 53(52) // anusaMdhAna-25 sAmrAjyaM suciraM nayArtharuciraM zrIrAjasiMhaH prabhUH (bhuH) rANaH pAlayatAt kRpAlayatayA rAmAbhirAmaH svayam / dhIraiH zrIjayasiMhadevavilasad-bhImAdibhi: proddharaistejobhirbhuvanAbhinandanaguNasphAraiH kumAraiH svayam // 54 (53) | AcandrArkamayaM jayaM savijayaM prApnotu zAkhAgaNairvaMzo'nanyasamAnamAnavapativyAjAt suparvAzrayaH / bhUbhRdvAjiziraH pratiSThitapadazchAyAbhirAmaH svayaM muktAdvaitavibhUtivardhitarucistuGgazriyA saMbhRtaH // 55 (54) // nRpANAM zreNIyaM jayati vividhA pATharacanai ( nai)rna kAryo vyAmohastadiha nipuNaizcetasi manAg / samAnAM sAmrAjyaiH parigaNanayA nyAyaviduSAM bahUnAM bhrAtRRNAmapi likhanamAsIdiha yataH // 56(55) / kvacit tattatkAryairaparanijapUrvAhvayavazAt parAvRttaH pAThaH kvacidapi samAsena gaNanAt / agAdhe'smin nUnaM jananajaladhau bhUpatimaNIn asaGkhyAn saGkhyAtuM prabhavati manISI kathamaho ? // 57 (56) | / / itizrImahopAdhyAyameghavijayagaNisamucitaH zrIrANabhUmIzavaMzaprakAzaH // // zubhaM bhavatAt // // vyomabhUtAGkendu(1950) mite varSe dvitIyASADhamAse zukletarapakSe saptamyAM tithau guruvAsare lipikRtaM munimohanavijayena ajayamerudurge // zrIpArzvanAthaprasAdAt // // ahU // zrIM //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanahitAcAryakRta caturviMzatijinastavanam // saM. ma. vinayasAgara zrI bhuvanahitAcArya ke sambandha meM koI vizeSa jAnakArI prApta nahIM hotI hai / "kharataragaccha kA bRhad itihAsa" ke anusAra vi.saM. 1374 phAlguna vadi 6 ke dina uccApurI meM zrIjinacandrasUri ne inheM dIkSA pradAna kI thI aura nAma rakhA thA bhuvanahita / inake zikSAguru jinakuzalasUrijI aura jinalabdhisUrijI the / jinalabdhisUri ne vi.saM. 1386 meM derAvara nagara meM inako par3hAyA thA / samvat 1404 ke pUrva hI jinalabdhisUri ne inako upAdhyAya pada pradAna kiyA thA aura zAyada AcArya pada bhI pradAna kiyA ho athavA AcArya pada jinalabdhisUri ke paTTadhara jinacandrasUri ne samvat 1406 ke pazcAt pradAna kiyA ho / isameM tanika bhI sandeha nahIM ki ye praur3ha vidvAn the / inake dvArA sarjita do hI laghukRtiyA prApta hotI haiM1. daNDaka chandagarbhita jinastutiH / isa stuti meM kevala cAra padya haiM aura isakA prArambha natasUrapatikoTikoTIrakoTI - yaha 57 akSaroM kA saMgrAma nAmaka daNDaka chanda hai / isa chanda ke prArambha meM 2 nagaNa aura bAda meM 17 ragaNa hote haiM / isa stuti para zrIjinahaMsasUri ke praziSya, jambUdvIpaprajJapti ke TIkAkAra mahopAdhyAya puNyasAgara ke ziSya vAcanAcArya padmarAjagaNi ne vi.saM. 1643 meM TIkA kI racanA kI thI / TIkA ke sAtha yaha kRti mere dvArA sampAdita zrIbhAvArivAraNapAda pUrtyAdistotrasaMgrahaH meM san 1648 meM prakAzita huI thii| 2. caturvizatijinastavanaM - isameM 25 padya haiM / pratyeka padya meM eka-eka akSara kI vRddhi huI hai / bhagavAn RSabhadeva kI stuti 8 akSara ke yugmavipulA chanda se prArambha hokara caramatIrthaMkara bhagavAn mahAvIra kI 31 akSara ke chanda utkalikA daNDaka meM pUrNa huI hai| arthAt 8 akSara
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 anusaMdhAna-25 se lekara 31 akSara taka 24 chandoM kA prayoga huA hai / pratyeka padya meM pratyeka tIrthaMkara kA nAma bhI aMkita hai aura chanda kA nAma bhI aMkita hai, yaha kRti kI pramukha vizeSatA hai / 25vAM prazasti padya sragdharA chanda meM nirmita hai| bhaktipUrNa racanA hote hue bhI sAlaMkArika hai / bIkAnera ke bar3e jJAnabhaNDAra meM saMgrahita 15vIM kI zatAbdI kI likhita prAcIna pratise isakI pratilipi kI gaI hai / -xzrIcaturviMzatijinastavanam / (pravarddhamAnAkSaravibhinnajAtivyaktichandovizeSaracitam) (1) yugAdau jagaduddhartuM, yo yugmavipulAvanau / dideza dharmamokSau taM, staumi zrInAbhinandanam // 1 // yugmavipulA / / indriyagaNairavijitaM, yo'rhati jinendramajitam / saGgatanitAntamudayaM, sovanti mahAntamudayam // 2 // udayam // (3) candanakarpUrAguruzAlA, ketakajAtI campakamAlA / nandativaryA te'GgasaparyA, sambhavanetaH kasya na cetaH // 3 // campakamAlA // upendravajrAyudhavAmadevAdayojitA yena nRdevadevAH / / smRte'pi yannAmani sopi kAmo, mRyeta nandyAdabhinandano'yam // 4 // upendravajrA // drutavilambitagItiraso lasaccaraNasaJcaraNAtimanoharam / (4)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 55 (6) (7) (8) suragirau sumatejjini(na)majjane vidadhire vivudhA navanatanam // 5 // drutavilambita // jagatIhitArtharacanAbhinaditaH, sasurAsurendramanujendravanditaH / namatAM matAM janamanobhinandinI vitanotu RddhimaruNaprabhuprabhuH // 6 / / nandinI / / siMhoddhatA api jagajjanatAjayena, mohaqudhA madanalobhamadAdayo'mI / garjanti tAvadatiraMgabhareNa yAvadantaH supArzvasarabhasya na te smaranti // 6|| siMhoddhatA // himakarahimanIrakSIraDiNDIrapiNDapravarakiraNamAlAmAlinI yasya mUrtiH sukRtadalakasArainirmitevA ca bhAti, prathayatu sa sukhAni svAmicandraprabho ! me // 8 // mAlinI // suvidhijinastanotu mama maGgalAni nityaM, madanakarIndrakumbhataTaNaTano sasiMhaH / taralantarairapIkSaNasarairyadIyacetaH, sarasirUhamanAgna bibhide dhuvANinIbhiH // 9 // vANinI // zreyolakSmI vitaratu sa vaH zItalastIrthanAtho, yasmingarbhe sthitavati karasparzamAtreNa mAtuH / dAhotsAhA janakavapuSo'guH kriyaM(kiyad?) vA mRgendraimandAkrAntA api kimu mRgA na mriyante kSaNena // 10 // mandAkrAntA / zrIzreyAMso dizatu mama mahAnandamandodaddhi, vANIM yasyAnupamamadhurimodArazrRGgArasArAm / pAyaM pAyaM madanadahanasaMhAriNaH saccakorAH, saJjAyante'mRtarasabharitAM tAM yathA candralekhAm // 11 // candralekhA // (9) (10) (11)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 anusaMdhAna-25 (12) AsthAnaM phaNinAM phaNeSu lalitaM babhrorurabhrasya ca, ghrANaM vyAghravizAlavastravivare jRmbhAsaraM bibhrati / yatrAnandakaraM kareNukariNAM zArdUlavikrIDitaM tAM zrIdharmasabhAM zrayAmi satataM zrIvAsupUjyaprabhuH(bhoH) // 12 // zArdUlavikrIDita // (13) vimalAdhIzvaranandanaMdajagadAnandendirAsundaraM, tvayi bhUmIvalayaM vihAravidhibhiH pUtAntaraM kurvvati / sakalopadravaDambarA api kharAH prApuH praNAzaM kSaNA dathavA zvairavihAriNI va nu harau mattebhavikrIDitam ||13||mttebhvikriidditN / / (14) janmasnAtraM pavitraM suragirizikhare yasya kartuM mahA , trailokyAdhIzaloke kRtamahasi parAlaGkRtIH sarvanArIH / dRSTvA nakSatradambhAdapi gaganaramAmauktikasnagdharAbhR taM paJcAnantakendraM bhajata bhavabhRto bhAvato'nantadevam // 14 // sragdharA / (15) janako jajJe'vanIzastimiritajagatI pAvanA lokabhAnuH, samadharmAcAracaJcurguNasumaNimahAstragdharAsuvratAmbA / upadezo yasya pApopazamazamacaNo janturakSAdirUpai, ramaNIyastaM namAmi pramuditamanasA sAnvayaM dharmanAtham ||15||mhaastrgdhraa / / kSamAdharaziraH sphuranmahamavizvasenAGgabhUdharmacakrottaraH, padAbjatalasaMvarannavasuvarNapadmAgurukasannibhazrIbharaH / prabhAsavaradAmayug ruciraratnavRndArakaH zreNisevyakramaH, sukhAni mama SoDazo dizatu zAntirarhansadA paMcamazcakrabhRt // 1 // vRndaarkH|| (17) yadapi bhavati cakripadyApi pAdAbjalagnAciraM sAdaraM dehinAM, tadapi caraNamocanaM naiva kurbanti santo janAstena manye dhruvam / zaradijana ca meghamAlA balAM tAM parAkRtya ya: svIcakAra prabhuzcaraNamacalakevalAnandamandAyataM kunthunAthaM stuve bhAvataH // 17 / / meghamAlA // (16)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 57 (18) madapadasampadamandasunandajjanapadakurugajapuranagaraM, navanidhiratnacaturdazalakSmIharikarirathanarabalakalitam / padalulitAkhilabhUpatirAjyaM karatalagatamapi capalamidaM, sapadi vihAya lalau vratamugraM ya iha tamaramabhisara zaraNam // 18 // capalaM // (19) manasijahavyavAhamurudAhakaraM jagadaGginAM samavalokya vibhu rdadhadupakArasAramavatAravidhikRpayAMcitokamiSataH pradadhau / padapuratoyakastadupazAntikRte ghanasambhRtaM zamasudhAkalazaM, pradizatu mokSasaukhyakamalAmamalAmiha mallitIrthapatireSa mama // 19 // sudhAkalaza // (20) svaHsanmAlAcitramAsUtrayatI janamanasi nirupamaM kevalotpattikAle, triprAkArI yasya cakre'tibhaktyA rajatakanakasumaNizreNibhiH suprabhAbhiH / devI padmAzrIsumitrAGgajanmA yadukulakamalaravirdhvastamohAndhakAraH, puNyAMkurAmbhodharAsArasAraH sa dizatu zivakamalAM suvratAdhIzvaro me // 20 // mAlAcitra // (21) tanotu me manomataM tataM yutaM sumaGgalaiH kalairjinAdhinAyako namiH sadA, yadIyadharmadezanA sabhAsu bhAntisaurabhAtilobhalInalolaSaTpadAMganAH / surAvalI vikIrNapaJcavarNajAnudaghnapuSpasaJcayAH svanAzazaMkayA rayAt, palAdyanaGgazekharAn mahItalaM visaMsthalaM gatAzcyutA iva dhruvaM puraH prabho! // 21 // anaMgazekhara // (22) zrIneminAtha namannAkinAthaM stuve taM sanAthaM sadA kevalakSImahAnandamandaiH, saubhAgyabhAgyAdhike yatra .sammohanai rAja rAjImatIvAkyanetrabhramaistIkSNatIkSNaiH / sArddha jagajjantujIvAtumarmAvidhAviddhavizvaM bharezAnevedyomukhAnekavedho, vidhaM vidhAtuM na zaktA vimuktA api svecchayA / kAmabANA yathA padmapatrANi vaje // 22 // kAmabANA //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusaMdhAna-25 (23) zrIazokapuSpamaJjarI marandabindazAnta sarvato rajoraye surapramuktacaMgagandhabandhastanaraMgaNe sabhAGgaNe varAta patrasatpavitracAmarendirAtiraGga / zrImRgAdhinAyakA sa nopaviSTapuSTavANi dharmamarmadezanena bodhitAGgaziSTapRSTadezabhAsamAnabhAvitAnadevadundubhI ddhanAdapUjyapAdapArzvadevananda // 23 // azokapuSpamaJjarI // (24) narapatitatiniSevitapAdapIThAgrasi ddhArthabhUpAlavaMzAbdirAkAnizAnAyakaH, praNitabhavikamahodayamedurAnandasaMbhogabhaGgIbhujaGgIbhavadbhAvibhUnAyakaH / madanadahanaghanotkalikAkulaM mAmakInaM manaH zuddhasamvegaraGgAmRtAsArato, racayatu zamaramArasasundaraM varddhamAno jino jAyamAnAsamAnollasanmaGgalaH // 24 // utkalikA // kartuH prazastiH / ityevaM sarvadevA suranarabalirAjAdhirAjaiH sujAtivyakticchandovizeSairahamahamikayA navyanavyaiH sukAvyaiH / nityaM saMstUyamAnA dalitakalimalA nAbhirAjAGgajAdyAH, zrIvIrAntA jinendrA bhuvanahitakRte mAGgalakyAya santu // 2 // sragdharA / / iti pravarddhamAnAkSaravibhinnajAtivyakti chandAdizeSaracitaM caturviMzati jinastavanam //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni bhudhararacita sarasvatI-bAra mAso // . saM. vijayazIlacandrasUri cAraNI laDhaNamAM, mizra mAravADI bhASAmAM, 19 yA 20 mA zatakamAM muni bhUdhara nAme koI jaina paraMparAnA sAdhue racela A racanAnI viziSTatA ekaja ke teno viSaya sthUlabhadra-kozA, nemarAjula, kRSNarAdhA vagere na hotAM 'sarasvatI devI' che. alabatta, vidyAnI devI sarasvatIne nAyikA banAvyA chatAM, tenA svarUpa, svabhAva ke jIvana ane sAmarthya vagere viSe koI ja vAta ke vAtAvaraNa A racanAmAM prApta thatuM nathI, je anapekSita lAge che. mAtra prathamanA traNa ane chellu-16muM padya-emAM devI pratye prArthanAnuM valaNa vartAya che. bAkI to cIlAcAlu, sAmAnya, bhautikatAbharyu varNana jovA maLe che. mitra muni dhurandhara vijayajIe vaDhavANa-bhaNDAramAM chUTaka pAnAMrUpe prApta A kRtinI jeroksa karAvelI, tenA AdhAre A sampAdana karavAmAM AvyuM che. atha zrI sarasvatIno bAramAso chaMda laSItaM / dudhaka : 1 namo devAdhidevaM, tAsa prasAde zruta samarevaM zrutasAMmaNa te jagata kahevaM, te sarasvatIne nItya praNamevaM // 1 // nitya praNamyA pureji(ja)nani AsaM askhalita Ape buddhi prakAsaM / sarasvatIne karo nivAsaM sevaka chaMda kare bAramAsaM // 2 // bAramAsa bAlika pari bole, bhAvi bhakti navi jANyu tole / SAnti karI mAtA rAkho khole, to karuNAye bhakti kamaladala khole / / 3 / / chaMdda : vaitAla | to kole dinakara avani upara mAsa caitara atItape jhare vahni parajala taravara nIra saravarano khape / luha jhAla jhaDape mIna kalape chape uDe nIravatI iNa mAsa mAtA karo sAtA subudhadAtA sarasvatI // 4 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 anusaMdhAna-25 vaizAkha vAru di[va]sa cAru bhAru bhutala abhinavi te kuMlAM kupala navA puskala sukala DAluM palavI / sahakAra dhASe so mahora cASe AMkhe pikazvara jati, iNa mAsa0 // 5 // tape taDakA vAya pharakA arakAdika zcava (?) paasame tiNa dina sukA gau vasukA jeTha phurakA nigame / / kaTha ghAMma Akula thAe vyAkula sukula kula nara ne satI, iNamAsa0 ||6|| kare ghora vikaTA asADha umaTA ghaTArI chaDIyu nabhe gaDaDATa ga(gA)je vAa va(vA)je Save vIjalIjhuM abhe / jaladhAra chuTI bharyAM kuTI tuTI pAjA saravatI, iNa mAsa0 ||7|| Urddha taruvara nIlakaMThadhara madhura svara mukha ucare dAdura Tahake meha Tabake halake zrAvaNa jala jhare / pIu pIu karato bapeya lavato chato jaladhara varSatI, iNa mAsa0 // 8 // bhAdrava bhAlyo raMga DhAlyo abhra mAlyo navanave pacaraMga pragaTe aihasuM ghaTe vaTe vAdala jujave / khalahale khAlA nadinAlA Dhale DhAlA daddhIvatI, iNa mAsa0 // 9 // Asuha sarSA huvA varSA gamI IrSA dukha Tale navaraMga nAri kajjala sArI nAhavArI ANA vale / hilimile raMge nAha saMge bihu uchaMge vilasatI, iNa mAsa0 // 10 // kAttia kolI ghaUMa polI ghIe jhabolI sahu jimeM rasa kalasa thalA huvA bahulA bhalA bhojanasuM rame / te bhale bhAvana atihi Avana saMga sAjana sobhatI, iNa mAsa0 // 11 // mAgizira mAse mahula vAse nArI pAse nAhalo jiso kamala kaule bhamara bhole ghole rasa le Akalo / tima krIA kalIjhuM rase ralIyuM aMge DhalIyuM vahelatI, iNa mAsa0 // 12 // gira hima DhAle vahna bAle zItakAle pozame ghire ghire sigaDI jame khIcaDI ulo uraDI no game / tava pahiri doTi trIA choTI de kasoTI pativatI, iNa mAsa0 // 13 / /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 61 mAha mAsa Adhe kaMbala kAMdhe joga sAdhe jogIA je grahavAsi nirddhanAsi prehavAsi uThiA / / dhana dhana karatAM desa phiratA pravahaNa caDatA bhagavati, iNa mAsa0 // 14 // phAguNa phule raMga dhule bahu amule kasa kasI mRgamadda arge premavarge nAhazaMge rasamasI / ima raMga rAti jovana jAti madi mAtI Rtipati, iNa mAsa0 // 15 / / kalasaH kavita // sadA subudha sarasata vatta (?) dejo sevakane sadA subudha sarasata sumati samapo mujhane / sadA subudha sarasata chaTha sopo chAttarane sadA subudha sarasata satta zrI mAtAjI sarane // sadA lahu mAna sanamAna jasa dyo vise visavA kavipaNo / zrIjasarAja guru ziSa bhaNe muni bhudhara sumati gaNo. // 16 // iti zrI sarasvatIjInA bAramAso chaMda stotara saMpUrNa // -x
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdayAkuzalakRta lAbhodaya rAsa // saM. vijayazIlacandrasUri tapagacchanAyaka zrIvijayasenasUri mahArAjanA zAha akabara sAthenA meLApane ane te prasaMge thayela jIvadayAnAM kAryoMne kendramAM rAkhIne racavAmAM Avelo A rAsa paNa truTaka che, ane adyAvadhi apragaTa che. lagabhaga ajJAta che. 'sUrIzvara ane samrAT ' mAM muni vidyAvijayajIe AnA viSe noMdhyuM hovAnI smRti che. AnI jeroksa paNa zivapurI (ma. pra. ) nA granthasaMgrahamAMthI ja prApta thaI hovAnuM jhAMkhuM smaraNa che. AnI anya hastaprati kazeya hovAnuM jANamAM nathI. kula 9 pAnAMnI pratimAM 5-6 - 7 e traNa patro che ja nahi. tethI racanA truTaka rUpamAM ja upalabdha che. kartA meghavijaya ziSya paM. kalyANakuzalajInA ziSya paM. dayAkuzala muni che, tevuM chellI kaDIo jotAM spaSTa thAya che. dayAkuzalajIe racela 'padamahotsava rAsa' (saM. 1685) viSe tathA 'hIrasUrisvAdhyAya' (prakAzita) viSe noMdha maLe che. teono sattAsamaya 17 mA zatakano pazcArdha hoya tema paNa te noMdha parathI jaNAya che. A rAsamAM racanAsamayano nirdeza karyo nathI. chatAM tenI racanA vijayasenasUrimahArAjanI vidyamAnatAmAM ja thaI hoya; athavA to A samagra ghaTanAkramanA kartA svayaM sAkSI paNa rahyA hoya ane temaNe AMkhe dekhyo hevAla A rAsarUpe lakhyo hoya, tevI zakyatA vadhu lAge che. rAsano AraMbha vijayasenasUrinA deha-guNa-varNana karatAM dUhAthI thAya che. 'vijayavallI rAsa'mAM varNavyA pramANe ahIM paNa varNana che ke, guru rAdhanapuramA hatA ane akabaranuM teDuM AyuM che. kar3I kra. 12 thI 21 akabarazAhanA pratApanuM varNana che. ane kaDI 23 thI 29mAM lebhAgu jogIphakIro pratyenI zAhanI aruci varNavavApUrvaka 30 thI 39 mAM 'hIraguru' ne yAda karIne temanA sAcA saMnyAsanA zAhe karelA vakhANanuM bayAna che chevaTe zAha zekha (abula phajala ) ne 'hIraguru' ne maLavAnI potAnI icchA jaNAve che, tyAre zekha hIragurunA temanA jevA ja zreSTha sAdhu-ziSya 'vijayasena' nuM varNana karI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 temane bolAvavAnI bhalAmaNa kare che (41-42). zAha tatkAla be mevaDA ( khepiyA) ne rAdhanapura saMdezo lakhIne mokale che. ahIM pratanAM 3 pAnAM anupalabdha hovAne kAraNe saLaMgasUtra varNanamAM moTuM bhaMgANa paDe che, ane ghaNIbadhI mahattvapUrNa vAto, saMvAdo, ghaTanAothI ApaNane vaMcita rahevuM paDe che. (truTita kaDI 44 thI 92 ) . 63 have 93mI kaDImAM sIdhuM lAhoramAM padhArelA gurunA sAmaiyAnuM varNana jovA maLe che. zAhane khabara pahoMcatAM ja te jAte 'kAzmIrI mohallA' sudhI sAmo levA Ave che (99) te vAta khUba noMdhapAtra lAge che. pachIthI ( sabhAmAM pahoMcIne) zAha ane guru vacce thayela saMvAda noMdhavAmAM Avyo che. te saMvAdane cheDe kavie gurunA prabhAva upara vArI jaIne guruprazastirUpa je be paMktio lakhI che, te to atyanta mIThI ane preraNAprada che : "e guru darisaNi thaI dUrI miTiu dukhadAha kIu jeNe zrAvaka maleccha mugala patisAha" A pachI gurunuM upAzraye Agamana, saMghanI khuzAlI vagere varNavyA pachI, jainadveSI janonA kAvAdAvA, vivAdo ane tenA gurue karelA suyogya samAdhAna- zamananI vAta saMkSepamAM ja varNavAI che. 109-17 kaDI 120-21 mAM zekhe mahotsava maMDAvIne keTalAka khAsa munivarone upAdhyAya pada apAvyAno ullekha che. A pachI 'vijayahIra - vijayasena'nI preraNAthI bAdazAhe jIvadayAnAM tathA dharmarakSAnAM je kAryo karelAM tenI noMdha ApavAmAM AvI che. ane a sAthe ja rAsanI pUrNAhuti thAya che. kartAnuM prayojana uparokta vAtonuM varNana ja mAtra karavAnuM che, te A uparathI siddha thaI jAya che. vijayasenagurunA ziSya megha muni che, temanA ziSya paM. kalyANakuzala che (137), temanA pitA 'zAha laTakaNa' tathA mAtA 'lIlAde' (138) hovAnuM paNa sUcavAyuM che; ane temanA ziSya dayAkuzale A vRttAnta ko hovAnuM sUcavI rAsa pUrNa thAya che. A rAsa ahIM prathama vAra pragaTa thAya che teno jeTalo harSa che, teTalo
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // // 4 // 64 anusaMdhAna-25 ja, adhUro maLavAno kheda che. koIne paNa AnI anya prati kyAMyathI jaDI Ave to jANa karavA tathA upalabdha karAvavA namra vinati che. zrIlAbhodayarAsa // paM. zrIkalyANakuzalagurubhyo namaH // sarasati mati atiniramalI, Apu karI pasAya / jesaMgajI guNa gAvatAM, avihaDa vara de tu mAya naDolAI nagarI bhalI, dhanya dhanya zrIosavaMsa / sAha karmAkuli caMdalu, sura nara karaiM prasaMsa naa|| dhana koDamade janamiu, tapagachanaU sulatAna / adhika adhika tejiI sadA, vAdhai jugahapradhAna // 3 // jasa mukha sArada caMdalu, jIha amInu ghola / daMtapaMti hIrA jisI, adhara so kuMkumArola ati aNIAlI AMkhaDI, vAMkI bhamaha kamAna / sarala sakomala nAsikA, mohe bhavika sujAna // 5 // gajagati cAliI cAlatu, sakala kalAguNa pUra / gautamasama guru jagi jAyo, jAsa anopama nUra zrI guru hIra sadA jayo, tAsa taNu e sIsa / rAsa racuM ralIAmaNu, praNamI jina cauvIsa cupaI // vinaya viveka vicAra sujAti, kahIi desa catura gUjarAti / tihAM rAdhanapura nayara prasidha, loka vasaI punyavaMta samaridha // 8 // tihAM guru guNavaMta karaI cumAsa, puraiM bhavijana kerI Asa / zrIguru hIra jesaMgajI valI, eka dudhamAhe sAkara bhalI // 9 // tiuM sohaiM guru-gurunI joDi, maMgala mahAnaMda pUrai koDi / ucchava AnaMda tima udyota, zrIguruteje sukhI sahu loka // 10 // // 6 // // 7 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 65 dUhA // avasari eNai atibalI, akabara sAhI sulatAna / zrIguru raMgi bolAviyA, te suNo bhavika sujANa // 11 // DhAla // atihaThI akabarasAha kahyavai, duju dunImaI upama ko nAvaI / koo nAhIM akabara bali pUjai, nAma suNatA vayarI tana dhUjai / duri kIyA vayarI mada moDa, viSama lIo teNaI koTa citroDa / kuMbhalamera ajamera samANu, jodhapura jesalamera e jANu // 12 // junu gaDha lIu sUrata koTa, bhUruachakoTa lIu ekadoTa / mAMDuMgaDha lIu bala mAMDI, hADA gayA raNathaMbhara chAMDI // 13 // lIyo sIyAlakoTa rohItAsa, aneka viSamagaDha pAra na jAsa / so lIyA akabari eka nIsANa, have suNo desanA nAma sujANa // 14 // // 15 // DhAla // gauDa baMgAla tilaMga vaMga aMga ghoDA ghATa dulakhu oDIsu khaMdhAradesa jAkI visamI vATa / kAMmaru kamanAbala desa parabata savAlAkha magadha kAsI kAsamIra desa tihAM jhAjhI drAkha siMdha kaccha je nagarathaTThau kAbila khurAsANa dillImaMDala mevAta desa maghalai sAhI ANa / marahaTha mevADa mAruADi mAlava gUjarAti soraTha kuMkaNa dakhiNa desa sahU akabara hAthi nijabali akabari desa lIA tAku lahuM pAra kautiga kAraNi desa nAma kahIAM doe-cyAra / ratha sukhAsaNa pAlakhI paratakhi cakravarati punya vivekI mu(su) sArabudhi aDIgga AchI mati // 16 // // 17 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 // 18 // // 20 // anusaMdhAna-25 tAjA tUrIya tokhAra sAra jAku na lahuM pAra moTA mayagala malapatA e dIsai kei hajAri / sevai jAsu sulatAna khAMna uMvarA rAya rANa romI phIraMgI hIMdU haThI mUlAM kAjI paThANa aisu dUnimai kou nAhI lopai akabara lIha vidhinA ehI ja Apa ghaDyo aDIgga abIha jAkai teji sahU loka sukhI parajA pratipAlai cADa caboDa anyAI cora dhUtArA TAlai // 19 // AnaMda adhika sugAla sadA moTu vaDabhAgI lAhoranagara maI lIla karai akabara sobhAgI duhA // paravatasira jiuM meragiri, grahagaNa mAhe caMda / seSanAga sahU nAga siri, jiuM suravaramaI iNd| // 21 // sakala chatrapati tilakasama, ekadina sabhA majhAri / / bolai adhika ucchAhasuM, vacana amarIta []sadhAra DhAla // sAhI kahai suNo vAta iyArAM, dou dUnImaI vAta AsakArAM / eka bhale dUnIAMdAra bhogI, dUje phakIra niraMjana yogI // 23 // jogI soI je joga abhyAsai, phUTI kauDI na rAkhai pAsai / citta lagAI niraMjana dhAvai, bhalu bUra suNI kheda na pAvai // 24 // jAkai joruMsuM nAhIM TUka saMga, eka niraMjana setI raMga / khojI thAI bahu khoja karAyo, sAMcu jogI koe najari na Ayo // 25 // bahu uvolai iuM akabarabhUpa, joI jouM sou rasarUpa / seSa daravesa sophI iu cAlai, hIkka kahaiM ura kUtuka ucchAlaiM // 26 / / bhaMgi pAI hovaI ati lAla, saMkhalA paharI dIsaI vikarAla / nAmi jogI phUnI iyAhI ja bheSa, nAmi sanyAsI sanyAsa na rekha // 27|| // 22 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 67 // 31 // khAjaiM pIjai kIjaI tIya bhoga, bodhA bolaI jagi iyAhI ja jog| paMca vakhata namAja gUjAraiM, charIya leI bahu jIva saMhAraI // 28 // kAjI mUlAM kahIiM suNo sAha, khudAI iyAhI phUramAyA rAha / sAhI kahai e saba haiM jUThe, khudAya thakI cAlai a pUThe / iuM karatAM kiuM pAIi dIna, jAku mana dUnIAsuM lIna // 29 / / duhA // e sava rajaba jUThe kIe, vaDavakhatI kahai mIra / dunIAM dIpaka eka mai, zravaNi suNe guru hIra // 30 // so hama vegi bolAIu, dekhi tAsa dInA(dA)ra / kahaNI-karaNI sAMcau, jogIsara saMsAra DhAla // tAkI karaNI bahuta kaThIna, kina paI kahI jAya jIva na mAraiM / jUTha nahIM, tIya sahu jisI mAya, kauDI na rAkhaiM pAsa eka karai khudAkI / leta nAhI kAchU gayara diu, paravAha na kIsakI khAnA khAvai eka bera, pIvai tAtA nIra bAjI tamAsu khela nAhIM dhyAvai eka pIra / harI tarakArI nahIM thAlaI nAhIM leta taMbola nAMge pAuM u phIraiM, sado bahu(sadosa hu?) bolai na bola // 32 // bAla ucAvaI dharama jANi a- seha iM uhI (?) desa vilAti sahu gAma phIraiM pratibaMdha na mohI / sattu-mitta samacita giNaiM, kIsahiM na dIiM dosa mahinai dasa rojA karai, na karai TUka rosa bhuiM sovai dhUpakAMli dhUpa sItakAliiM sIta samatiNamaNi-nAhIM krodha lobha kAmavayarI jIta / pADha paDhai guru dhyAna dharaI hovaI guNarAgI // 33 // // 34 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 // 39 // * TANuTuMNu u karata nAhI, maMta taMta jaDI dAru sabAba hovai soi kathana kathaiM nAhIM ki na sAru // 35 // dUhA // valI nijamukhi sAhI kahai, aise vacana aneka / iyA yUdAI taI nisaprahI, kIA so hIra ju eka // 36 // eka ja hIra dIdAra thaI, huyA hama bahuta sabAba / maratI machI manaya kII, bakasyA DAMvara talAva // 37 // bhAduM nava roja janamadIna, jIva maratA mabha(na)ya kIdha / paMkhI chUTe usa vacana thaI, baMdha palAsI dIdha // 38 // hIra cIramaNimudrikA, desa mUlaka pura gAma / lAlacI dekhAI ghaNI, gurujI kai nAhI kAma sAhI kahai guru hIrajI, darasaNa dekhaNa kI cAya / jai seSajI tumha kahu kulI, jai bahu DabolAi // 40 // DhAla // seSajI iu bolai sAhI suNo aradAsa tumha jAnata nI kaI paMtha uMdAkA udAsa / karaNI sI pAlaI ura bhae u vRdha kaisai kari AvaI seSaI uttara dIdha jai cAhu bolAe tu, eka araja hamArI AlamapanAM salAmata ko meTai dohI tuhArI / guru apanI barAbari kIA eka siSya sujANa sAhI tAkuM bolAyo vegi likhi 'ha(pha)ramAna // 42 / / e vAta suNI taba sAhI khUsI bahu mAnI zrIvijayasenasUri sAMce haI gurugyAnI / mevaDe dou paThae sAhI likhi phUramAna rAdhanapura Ae jihAM guru guNaha nidhAna // 41 // // 43 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 69 tumha guna raMjyo iha dillipati patisAha jAkai rAti . . . . . . . . . . . (patra 5 thI 7 nathI. prati khaNDita) // 93 // // 94 // // 95 // // 96 // iNi pariiM bahuta maMDANa, sAMmhu saMgha sujANa abIra lAla gulAla toraNa vanaramAla pUjA nave aMge kIjaiM, dAna jAcakajana dIjaI dekhaiM catura milI thoka, kautiki mohyA e loka iNi pariiM bahuta divAjai, AyA dillI daravAjai / zrIguru vaMdanA nihAlaI, pU(dU)rIta hu(du)ri pakhAlai zrIguru raMgi sadhAraI, lAhoramAhe padhAraiM nagarI sArI siNagArI, bhalai Ayo hIra paTodhArI duhA // IrajAsumatiiM cAlatu, bolai jugahapradhAna / pahilaI tihAM hama jAesu, jihAM akabara sulatAna DhAla // zrIguru darabAriiM AvaI mani nai raMgi samatArasa-rAgI UlhaTa atighaNa aMgi / vegi khavari karAvI akavara sAhIku eha Ae haI gurujI khUsI bolAyau teha // 98 // sAhI adhika vivekI AcAraji padharAvai kAsamIrI mahuliI sAmhu dilIpati Avai / dharmalAbha suguru diI ANI mani uchAha tapagachapati setI bolai iuM patisAha "caMge hau gurujI caMga haiM guru hIra Alasa sArI maI kou nAhIM tumhasA pIra / // 97 // // 98 // ||99 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 - rosa tumha vaDe vayarAgI tumha pai nAhIM dUka - re tumha bhASata nAhIM maMta taMta jaDI josa vaDe phakIra niraMjana sAdha tuM hau nita joga cita lAyo khUdAsuM nAhIM dUnI kAma bhoga / hama jAnata nIM kaiMsA tumha AcAra sAhI sabhA suNata haI prasaMsA vAravAra hama bahuta khUsI hai dekhIta tumha dIdAra sukhiI Ae paiMDai sukhI sahu tuma pIra vAra / tihAM zrIAcAraji dharmadesana dIdha bhavikajana kerA manavaMchita sahu sidha akabara kerA manavaMchita sahu sidha te kahuM huM kInI parii kahatA nAvai pAra / e guru darisaNi thaiM dUrI miTiu dukhadAha kIu jeNe zrAvaka maleccha mugala patisAha // 100 // 11211 // 2 // anusaMdhAna-25 // 3 // duhA // khusI huu dilIdhaNI, khusI huA gururAja / udyota huA jaga jainaku, sidhAM manavaMchita kA ||4|| cAli // manavaMchita kAja samArI, harakhiu hIya hIrapaTodhArI / sIkha sAhI pAsi tihAM mAgaI, bahu nubati nIMkI bAjai // 5 // upAsarai zrIguru Avai, AnaMda sahu saMgha pAvai / dIjai hIra- cIra paTakUla, gaMThauDA cUrI bahumUla rUpAnANai dujaNasAha, prabhAvanA mAMDiu pravAha / dhyana divasa giNuM te lekhai, ehavA AnaMda te dekhai duhA // paNai avari valI je huu, te suNo catura sujANa / tArAteja tihAM lagai, jihAM navi uggai bhANa 11211 // 6 // 11611
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 mAkhI tyajai jIu appaNapu, paNi devai paradukha / durajana dahaI mana appaNAM, dekhi parAyAM sukha cAli // brAhmaNe jAI cUgalI kIdhI, mUkI maidA mAlI] dIdhI / sAhI jAkuM bahuta tumha mAnu, kIchU uhAMkI karaNI jAnu ||10|| mAnata nAhI sUraja gaMgA, ura zrIparamesara caMgA | nAhI daMDavaratakI vAta, pApI cUgale ghAlI ghAta dUhA // durjana kara tana vevahI, sanamukha leta saMtApa / guruDa barAvari kiuM hovai, jure bhalerA sApa 11811 -- // 11 // cAli // jesaMgajI sAhI hajUra, Avai valI caDhatai nUri / eka sIha nai pASara ghAlI, kiuM Darai hiraNakI phAlI sUbhaTa sUNI raNatUra, kiuM jhAlyA rahaiM tihAM sUra / dusamana je visimasi karatA, phiratA sAkIdA te kIA jiuM ATA mAhe lUMNa, tujha viNa samajhAvata kuMNa / vAda huu sAhI hajUra, jitA zrIvijayasenasUri // 14 // // 15 // // 12 // brAhmaNakI karai loka hAsI, bola bolyA kiuM na vimAsI / huA te hAkAvIkA, paDIA dusamana sahu phIkA eka ekakuM iuM samajhAvaI, apanu kIu sahu koe pAvai ||17|| // 16 // // jaya jaya vAda varI tihAM, zrIguru mana ulhAsi / zrIsaMgha atiAgraha thakI, lAhori karaI caumAsi zeSajI zrIgurukuM kahaI, bhala siSya tu hIrA bhANa / maleccha kareM DekAvilI, so kiA catura sujANa 71 // 18 // // 19 // // 13 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 anusaMdhAna-25 // 24 // cAli // guru kahyA hamArA kIjai, upAdhyAya padavI dIjai / sAhI akabara diu khatAba, mani jANI bahuta sabAba // 20 // muhurata bhalu dina lIjai, upAdhyAya padavI dIjai / mahochu karai seSa sujANa, dravya kharacai bahuta maMDANa // 21 // duhA // cUA caMdana chAMTaNA, zrIphala u taMbola / jAcika ajAcI kIyA, ANI seSi ulola // 22 // cAli // mani ANI ati ulola, seSa karai sabala raMgarola / upAdhyAya padavI dyAvI, jagamaI jasapaDahu vajAvI // 23 // akabara sahagurukuM bakasai, te suNatAM hIyaDu vikasayai / nagarathaThau siMdha kaccha, pAMNI bahulA jihAM maccha jihAM hutA bahuta sihAra, dhyana dhyana sahaguru upagAra / cyAra mAsa ko jAla na ghAlai, vaseSiiM valI varasAlai // 25 / / gAya maratI manaya sahu kIdhI, dina bAra amAri vara dIdhI // 26 // duhA // jai guru sAMcA nisaprahI, tu mAgaI abhayadAMna / sAhI pAsi karAvIyA, eha aDIgga phUramAna // 27 // cAli || iya bolai sAhI sujANa, - guru - pramANa / jesaMga akabara sAhI, dujeuM avicala patisAhI // 28 // jihAM mera jalahI sUracaMda, tihAM pratipu eha muNiMda / sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvI, udayavaMta suguru pada pAvI // 29 // karatavya je akabari kIdhAM, sahu jANe lokaprasiddhAM / jagataguru dIdhuM nAma, cha mAsa amAri pharamAna // 30 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 73 // 31 / / // 32 / / // 33 // // 34 // // 35 // // 36 // setuMjAdika tIrtha jeha, vakasai sahagurukuM teha / jIjIu daMDa dora jagAti, akabarasAhI kai nahIM vAta jora jUlama na kIjai jAkai, huu e adhika isA kai bhogIjana karu bahu bhoga, Atama sAdhau joga / desa nagara pura gAma, sukhI jihAM jihAM akabara nAma teha sahagurunau upadesa, samuaraisuM sadA vaMchesi / cauthau Aru paratakhya dIsai, pUjIjai jina cauvIsai uchava hovai nita jhAjhA, jinasAsani bahuta divAjA . zrIvijayasenasUriMda, cIra pratipau mahAmuNiMda / jasa guNaku na lahuM pAra, sohama jaMbU avatAra sakalapaMDita siratAja, kalyANakuzala gururAja / nyAnI guNavaMta munIza, zrImehamunIMdaku sIsa dUhA // sAha laTakaNa suta guNanilu, lIlAde jasamAya / kalyANakuzala guru bheTatAM, dArIda duri jAya cAli || ahanisi japatAM guru nAma, sIjhai manavaMchita kAma / kahai dayAkuzala tasa sIsa, suprasana sahaguru nisadIsa iti zrI lAbhodayarAsa samAptaM // graMthAgraM 251 // // 37 // // 38 // // 39 // -x
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 kaDI kra. 12 19 26 33 34 35 37 41 42 97 100 105 dunI cADa caboDa vola bAla ucAvaI vilAti rojA 119 121 122 samatiNamaNi TANuTuMNu sabAba manaya uMdAkA dohI jAsumati dUka- rosa sIkha nubati nIMkI 106 upasarai 110 maidA 111 daMDavarata DekAvilI mahochu ulola kaThina zabda koza duniyA cADI capATI karanArA DoLavu (?) - vicAravaM vALa cA vilAyata - videza unahAkA dvidhA upavAsa tRNa- maNimAM samadRSTivALA kAmaNa TumaNanA arthamAM svabhAva (vastusthiti) (?); mAlasAmAna manAI - maryAdA (?) daMDavat (?) mahocchava ullAsa (kezaloca kriyA) anusaMdhAna - 25 unakA (?) IryAsamiti (jaina paribhASAno zabda ) duHkha - roSa rajA sarasa nobato upAzraye
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImunicandrasUriguruguNagahu~lI // saM. A. pradyumnasUri .. A gahuMlI racanAnI dRSTie sAva sAdI che paNa temAM gUMthelI ghaTanAnI dRSTie te noMdhapAtra che. zrIpUjyanI prANavAna paraMparAmAM A A.zrI municandrasUrijI mahArAjanuM nAma chellaM maLe che. temanA jIvananI mAhitI bAbata jijJAsA rahetI hatI. te saMyogomAM A nAnI racanA thoDo prakAza pAthare che. racanA pATaNamAM teozrI padhAryA te prasaMge thaI che. vyAkhyAnamAM gahuMlI gAvAnI praNAlikA zrIpUjyomA hatI tevU jaNAya che. A.zrI municandrasUrimahArAjane sUripada nAnI vayamAM prApta thayuM hoya tevU jaNAya che. vi.saM. 1959 akhAtrIja vRSabhalagnamAM dIkSA jaNAve che. khaMbhAtathI pUnA javAnI vAta che. mahendravijaya gaNI e nAma AcAryapada pUrve haze? A badhI vigato tapAsavA cakAsavA mATenAM sAdhano zodhavAnAM bAkI che. chatAM A racanAmAMthI keTalIka vigato tAravI zakAya che. janma sthAna - rAjasthAna-cAMpAsaNI, pitA nAma - bhIkhAjI, mAtA nAma - dhApubena. vi.saM. 1959mAM dIkSAnI sAthe siMha padano ullekha che. siMhapada eTale zuM abhipreta che, te jANavU bAkI che. navamA varSano ullekha dIkSA saMbandhamAM hovo joie / kartAnA nAmanI aTakaLamAM chellI kaDImAM AvatAM lAvaNya ane harSa e be zabda dvArA lAvaNya o gururnu nAma ane harSa e ziSyanuM nAma hoi zake. A eka UbhuM cIrIyuM che. kobAsthita A.zrI kailAsasAgarasUrijJAnamandiranA vyavasthApakanA saujanyathI prApta thayuM che. lekhana saMvat - 1965 che, eTale racanA paNa te daramyAnanI gaNI zakAya. kyAreka AvI sAmagrImAMthI itihAsanI khUTatI ekAda kaDI maLI rahe teTaluM AnuM mUlya mAnavU joie.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 zrImunicaMdrasUri guruguNa gahuMlI // atha guMhali likhyate // ( benI apApAnayarI udyAna ke vAjA vAjiyAre lola // e desI // 1) benI cAlo guru-guNa gAvA ke harSa hIyeM ghaNo re lola || benI pATaNa nayara mojhAra / ke vicaraMtA valI re lola ||1|| benI padhAryA gururAya ke, vara paTodharu re lola / benI guNa chatrIsanA dhAra, ke tapagacchapati re lola ||2|| benI sitteramo e pATa ke paraMparA gaNI re lola / benI zrI municaMdrasUrIsa ke, laghu vaya pada lahyuM re lola ||3|| benI marudhara nAme deza ke, gAma cAMpAsaNI re lola / benI uttamakule utapanna ke, bhIkhAjI pitA re lola ||4|| benI mAtA dhApunAma ke; kukhe avataryA re lola benI pUrava punyaM saMjoga ke, pragaTyo laghu vaye re lola // 5 // benI gItAratheM karI sodha ke, tatakSaNa te malyA re lola / benI dekhI bhAgya vizAla ke, zAMta dAMta mudrA bhaNI re lola // 6 // benI rAjendrasUrIjIrA ziSya ke guNa rayaNe bharyA re lola / benI mukhakaja tehano dekhI; ke mana vikase ghaNo re lola // 7 // benI lAvyA khambhAtanayara ke, mahendravijayagaNI re lola / benI tyAMthi pUnA nayara keM, jAye sahu malyA re lola // 8 // benI pUnA kero saMgha ke, mali bahu ekaTho re lola / benI desa - videse lakhAya ke, kaMkupatrikA re lola // 9 // benI utsavano bahu ThATha ke, na jAye kahyo re lola / benI vikrama saMvata jANa ke; ogaNI- ogaNasAyaTho re lola // 10 // benI mAsa vaizAkhanA jANa ke, benI subha vRSa lagne dIkSA ke; anusaMdhAna- 25 akSaya [tRtIyA ] tithI re lola / sIMhapada lahyo re lola // 11 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 77 benI navame varase pragaTyA ke pUrva punyAvali re lola / benI lAvaNya tehane dekhI; ke harSa hiye ghaNo re lola // 12 // iti guMhali samApta // saMvat 1965 rA mAha suda0 1 zrI munisuvratajIna prasAdAt gAme - mAMDavADA // zrI // zrI // zrI // ___C/o. jitendra kApaDiyA __ 12-bI, sattara tAlukA sosAyaTI, ajantA prinTarI, navajIvana, amadAvAda-14.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcaka muktisaubhAgyagaNi kRta stavanacovIsI : Do. abhaya dozI eka saMkSipta paricaya A covIsInI ekamAtra hastaprata zrI lA. da. prAcyavidyAmaMdiramAMthI prApta thaI che. 10 patra dharAvatI A hastaprata vyavasthita svaccha akSaro dharAve che, paraMtu keTaleka sthaLe akSaro ekasarakhA hovAthI bhrama upajAve che. aMte puSpikAmAM lipikAra AdinuM nAma Adi ApavAmAM AvyuM nathI. paraMtu lakhAvaTanI dRSTi prata vikramanA 19 mA zatakanI hoya evaM saMbhavita jaNAya che. vAcaka muktisaubhAgya gaNino paNa koI paricaya prApta thato nathI. paraMtu temanuM 'saubhAgya' evaM aMtima nAma temanA gaccha tarIke tapAgacchanI 'saubhAgya' zAkhAno nirdeza kare che temaja kRtimAM vyApakapaNe prayojAyelI 18 bhA zatakanA stavanonI dezIone kAraNe temano kALa 18mA zatakano uttarArdha ke 19mA zatakano hovAnuM nizcita karI zakAya che. A covIzI bhaktipradhAna - bhaktihRdayanA bhAvollAsathI sabhara evI manahara kRti che. kavi para yazovijayajI, mAnavijayajI Adi kaviono prabhAva joI zakAya, ema chatAM kavi hRdayanI saccAI tema ja keTalIka manohara nAvinyasabhara alaMkAraracanAo, kAvyAtmaka uktione kAraNe A covIzI eka noMdhapAtra covIzI tarIke sthAna pAme evI banI che. A uparAMta kavio teramAM stavanamAM karelo cAraNI zailIno kamalabaMdhano prayoga paNa noMdhapAtra che. kavi abhinaMdanasvAmI stavanamAM paramAtmAnA prabhAvane varNavatAM manahara kalpanA karI che. kavi kahe che ke, jyArathI mArA hRdayamAM paramAtmA vasyA che, tyArathI ciMtAmaNiratna, kAmakuMbha ane kalpavRkSanuM mUlya mAre mana kramazaH paththara, mATI ane kASTa samAna ja thaI gayuM che. to sumatinAtha stavanamAM cAtaka - megha, bhramara - mAlatI Adi paraMparAgata upamAonI sAthe ja chAtrane mana vidyA ane samadarzIne mana zAMti, nayavAdIne mana naya jevI nAvinyasabhara upamAonuM Alekhana jovA maLe che. chaThThA padmaprabhasvAmI stavanamAM paramAtmA sAthenI dRDhaprIti aMge prayojeluM dRSTAMta noMdhapAtra che. kavi kahe che, koI zubha
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 79 divase, zubha muhUrte mArA hRdayamAM sajjana puruSanI jema Apano vAsa thayo che, te kAyama mATe aMkita thayo che. jema citramA hAthI para ekavAra mahAvata doravAmAM Ave, tene UtAravAno game teTalo prayatna karavAmAM Ave, chatAM te jema Utarato nathI ema, tame mArA hadayamAMthI paLabhara paNa dUra thatA nathI. caudamA zrI anaMtanAtha stavanamAM paramAtmAnI upasthitine kAraNe karmonI kevI dazA thaI che. tenuM alaMkAra-layayukta Alekhana karyu che; 'tuM hi ja mujha zira rAjIu, karma ahitasyuM jora, te vani pannaga gata viraheM, jihAM vicare harakhe mora.' he prabhu ! jo Apa mArA zira para birAjamAna ho, to karma-ahita zuM karI zake ? jema je vanamAM harSapUrvaka mora krIDA karatA hoya, tyAM sApa kevI rIte rahI zakhe ! zrI kuMthunAtha stavanamAM 'arka' zabda parano zleSTa noMdhapAtra che; 'araka nAmeM taru che jeha, arakasamAna dIpe syuM teha.' arka vRkSa (AkaDo) | arka (sUrya) samAna dIptimAna thaI zake ! e bhale vRkSa tarIke arka nAma dharAve che, paNa te vAstavika sUrya jevo prakAza dharAvI zakato nathI. e ja rIte zrI neminAtha stavanamA potAnI prItinI dRDhatAne varNavatA kahe che; "thAI jUnI dehaDI, prIta na jUnI hoiM re.. vAgo viNaseM jarakasI, piNa sonuM zyAma na hoI re.'' e ja rIte mahAvIrasvAmI stavanamA paramAtmAnA zAsana pAmyAno AnaMda manahara varNAnuprAsa alaMkAra. dvArA AlekhAyo che. 'meru thakI marubhUmikA re, ruDI ruDI rIti re.' AvI aneka manohara-kAvyasauMdarya bhAvasauMdaryamaya abhivyaktine lIdhe A covIsa madhyakAlIna stavana sAhityanI eka mahattvanI kRti tarIke sthAna pAme tevI che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 atha covIsI likhyate (dezI rasIyAnI) prathama jiNesara mAhari prItine, nirakho ghaNuM karI prema. sanehI pUraNa kalAI jima dIpato, caMda cakora tI tema. mAhareM tamasyuM prIti anAdinI, jima jalasapharInI rItI. sevakane uvekhI mukasyo, sAhiba eha na nIti. pote sevyuM kASTane jANIneM tAreM nAvane nIra. tasa saMge loha tareM tima jANIiM, mujha avaguNanaiM dhIra nIrAgI thaine jo chUTasyo, to nahI phAvo re dAya. bhagati kara amhe manamAM lAvasyuM tava hI syo sAhiba saravAye. sa0 4 pra0 athavA bhagati jo amaneM Apasyo, torI ki buddhinuM kAma. vIrui majai maja jo tumha taNuM, to bohidayANaM syuM nAma sa0 5 pra0 piNa huM sevaka svAmI tuM mAharo, prabhu cho garibanivAja. mahera karyAnI have vAta to, na rahyo ajara samAja. pUrava puNya pasAI pAmiu, darisaNa tAhareM Aja. huM ima mAnuM jinajI mugatinAM, sahajeM sariyAM ho kAja iti zrI RSabhajina stavanaM anusaMdhAna-25 sa0 1 pra0 sa0 2 pra0 sa0 3 pra0 sa0 6 pra0 ( thArA mohalAM upari meha jharuMkheM vIjalI ho lAla - e dezI) ajita jiNesara sAhiba sAMbhalo jagadhaNI ho. sAM0 ANi vauM zira mAhare nita nita tuma taNI ho. nita0 tuma sama bIjo jagatamAM pekhu ko nahI ho pe0 sukha anaMtanuM mUla che mAhare tuM sahI ho lAla. mA0 1 tumasyuM bAMdhyo prema je sAcA cittathI ho lA sA0 te kima thAI phoka keM mAharA hetathI [ ho ] mA0 sa0 7 pra0
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 bhamare bAMdhI prIti teM kamalasyuM jima kharI ho ka0 gotra sUtA piNa prIti karIne ziva varI ho ka0 2 / dinakaraneM kamalanI, jima valI kumudinI ho ji0 caMdaneM i che jima zaci murati iMdranI ho mU0 jima valI kamalA mAdhava prIti jima kAmane ho prI0 tima huM cAhuM deva tumArA nAmaneM ho. tu0 3 tumasyuM bAMdhI prIti je jAlima jorasyuM ho jA0 te mithyA kima thAI apajana sorasyuM ho a0 kAka kuzabdathI kokila rUta kiMma muMkasyeM ho rU0 dekhI AMbA moharane, dUrijana jhUrasyeM ho. du0 4 piNa e vAtanI lAja to tAhare hAthe che ho tA0 mIna moTuM piNa jIvana kAraNa pAtha che ho.. je jananu pari rA vasyo prItine toraya re ho. niramala Atama karIneM, mugatine te vareM ho mu0 5 iti zrIajitajinastavanaM // 2 // (vATaDI vilokuM re vAhalA vIranI re-e dezI) vaMdanA mAno re saMbhava mAharI re, tumaco vaMdya svabhAva. vaMdaka bhAve re huM varatuM sadA re, jima svAmi sevaka bhAva. 1 vaM. Agama rItiM re vAMdI navi sakuM re, piNa vAMdavA ghaNuM heta. jima koi vAmana uMcA phala prati re, yatna karIsyuM nahI leta. 2 vaM. vaMdaka niMdaka mAna apamAnane re, valI kaMcana pASANa. mugati saMsAraneM maNi tRNa sama gaNo, valI jANa naiM ajANa. . 3 vaM. iNi rIte re samadarazI paNe re, varato cho mahArAja. tAroM mujhane te mATe prabhu re, bAMhi grahyAnI cha lAja. 4 vaM.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 anusaMdhAna-25 . moDuM vaheluM jo prabhu Apajyore, to zI arajanI vAta. kokila cAhe kaMTha suzabdaneM re, aMba chai mAMjari dAta. moTo dAnI tuma sama ko nahI re, huM ima mA niradhAra. caMda cakoraneM dAnI jehavo re, tehavo syuM dUjo saMsAri. te kAraNathI huM tumanheM kauM re, tume cho devanA deva. vAcaka mugati ima vinaveM, Apo bhavobhava seva. . . iti zrIsaMbhavajinastavanaM // 3 // (kuMthu jiNesara jANajyo re-e dezI) abhinaMdana jina sevanA re, karo bhavi oka manare eha sama bIjo ko nahI ho lAla, mAnu e anubhavavanta re. vA01 Atama AdhAra e ache ho lAla Teka. ehanI sAtheM prItine re, pAmI e puNyano yoga re vA0 jihAM tihAM ehavI navi hoiM ho, bhavi bhavi jima sura bhoga re. vA02 A0 huM to pAmyo puNyathI re, eha prabhupada kaja keli re tasa AgeM taraj thai ho, 'mohana citrAveli re vA0 3. suramaNi suraghaTa surataru re, upala mATi kASTa re thaineM agocara te gayAM ho lA. mujha mana java e pratiSTa re. vA04 su0 e abhinava suragavI re lA. syuM maMtrAdi sidhi re mAhare ehathI hoi che ho, mugatisukhanI ridhi re. vA0 5 A0 itizrIabhinaMdanajinastavanaM // 4 // cAtuka mati jima meha, madhukara jima mAlatI rI. jima poyaNI citi caMda, chAtraneM jima bhAratI rI. 1 gaja mani jima nadI reva, padmasyuM jima kamalA rI. paMthI mana jima geha, zUka jima dhUpa phalA rI. 1. mohanaveli tathA citrAvelI tRNatulya chai. .
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 83 mAnasasarane haMsA, jima cAheM eka mane rI. sItA hRdeM jima rAma, dhani mani jema dhane rI. samadarazi mani zAMtirasasyuM jima neha , rI. dharamI mana jima dharma, jananI jima vache rI. naMdanavanane iMda, jima cAheM citta khareM rI. valI bhUkhyA- manna, lAlacu jima ghebare rI. kAminI mani jima kaMta, muni mani jima dayA rI. nayavAdine mantri, vasiyA jema nayA rI. 6 tima mujha mana jinarAja, sumatinAtha vazyA rI. vAcaka mugati saubhAga, kaheM zivasukha ullasyAM rI. 7 m iti zrIsumatinAthastavanaM // 5 // 2 pA0 padmaprabha jina sAMbhalojI, sevaka vinatI eka. mAharA manamAM tuM vasyojI, vidyAmAM jima viveka pAraMgata prabhujI dharii dharmano rAga. AMkaNI. koIka sudina sumuhUratIjI, sajjana citta caDhyA jema. utAryA piNa te na utarejI, citra gaja mahAvata jema. te mANasa kima vIsarejI, jehasyuM ghaNo sneha. rAtidivasa ati sAMbharejI, jima bappIyA meha. prIti jaDa jaDI je sadmaneMjI, TaMkaNa nehasyuM sAra. te jaDa kimeM nahIM nIsarejI, jo mile lakSa lohAra. acala abhaMgaI mAharejI, tuMmasyuM avihaDa rAga. suragavI ghRta je pAmiuMjI, tejasyuM tasa nahI lAga. koyala kAlI piNa ati bhalIjI, hRdaye jAsa viveka. aMba vinA sA anyasyuMjI, bolai bolata eka 3 pA0 4 pA0 5 pA0 kh yh 6 pA0
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 anusaMdhAna-25 mAhareM mani prabhu tuMhI tuhIjI, paMkaja mani jima arka. vAcaka mugati kahe tuM milyejI, savi gayA citta vitarka. 7 pA0 iti zrIpadmaprabhastavanaM // 6 // (kapUra hoI ati ujaluM re-e dezI) zrI supAsa jina sAhibAre, tume cho catura sujANa. sevaka vinatI sAMbhalore, mana dharI atihita ANi re. sobhAgI jina mahArAja sAro mujha vaMchita kAja so0 tume cho sura ziratAja. so0 Teka. tuma caraNe huM AvIyo re, lokanagara bhamI Aja. dAyaka tuma ne pekhIne re, harakhe mujha AtamarAja. 2 so0 guNa anaMtA tuma taNA re, chAnA te na chIpAya. tehamAMthI eka ApatAM re, syuM tujhanuM orcha thAya. rayaNAyara eka rayaNaneM re, yAcakane diiM Apa. to tasa thoDAM navi hove re, tasa jAiM dukha saMtApa. nahI hANI paMkajavane re, detAM parimala rekha. piNa parimalane pAmIneMre, ali hoiM sukhavizeSa. caMdrane syuM ochaluM re, dISe amIyano aMza. pAmI amIyane piNa hoiM re, harakhita cakora haMsa kevalanANa guNa ApavA re, syuM karo tANAtANi. vara samayAdi dAkhatAM re, dAtapaNuM kima iMma jANi kevalanANa guNa ApavA re, syuM karo tANAtANi. vara samayAdi dAkhatAM re, dAtapaNuM kima ijA jANiso0 bAlakaneM samajhAvavA re, kahesyo bholI vAta. piNa haThavAda muMku nahI re, viNa Apye jagatAta. 8 so0
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 85. jo cita ApyAnuM achere, to sI DhIla jiNaMda khIjavI cAtuka jala dIdhe re, zyAma thayA jaladaMda. cAkara huM jina tAharo re kahivANo jagamAMhi. have kuNa mujha gAMjI sake re, baliyAnI bhalI bAMhi. jima jANo 'tima kIjIo reM, syuM kahuM vArovAra. mugatisobhAga uvajjhAyane, tAro bhavapAra re. iti zrIsupArzvajinastavanaM // 7 // 1 caM0 2 caM0 caMdraprabha jina bheTIne karuM niramala citta re. jehane tana mana suMpiyAM, tehathI chAna syuM vIttare. deva aneka che jagatamAM, eha sama avara na koya. grahagaNa gagani che gAjato, guNisyuM caMdra sama hoya re. ehathI je sukha saMpaje, anyathI te kima thAta re. devamaNi jima hoya che, tima syuM kAca avadAta. tAraka biruda che ahaneM, avarathI kaho kima thAya re. dhorIno bhAra tarelathI, vahyo kiNi pari jAya re. mAhareM ahanA saMgathI, ullase Atama aMza re. mAna sarovara dekhIneM, mudita jima hoi haMsa re. aSTa mahAsidhi sukhanu, kAraNa e jinarAja re. mAnuM huM tanamani sevaMtA, sijhasyeM mugatinAM kAja re. iti zrIcaMdraprabhajinastavanaM // 8 // (dezI-Aja honI) puSpadaMta jinarAja, dIThA nayaNeM Aja Aja ho mAhare re syuM apUrava surataru phalyojI. 1
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 anusaMdhAna-25 kiMsyuM anubhavarUpa, syuM zukladhyAna anupa Aja ho athavA re samakita zitaruci halyojI. kiM ama sita puNya aMkura, syuM samatA naikheM pUra. Aja ho mujhaneM re, zAtano kAMdo malyojI. darisaNi ahane Aja sidhAM vaMchita kAja. Aja ho mAharo re dukhano puMja savi TalyojI. thayo mujha Atama zuddha, nANadazAiM prabuddha. Aja ho mAnu re, mugatinA sukhane huM ralyojI. iti zrIsuvidhijinastavanaM // 9 // mo 3 pra01 zI0 pra0 2 zI0 pra0 3 zI0 (saMbhavarjina avadhArIiM-e dezI) zItala jinavara sAMbhalo sevakanI aradAsa prabhujI. mAhare tumasyuM prItino bhAva banyo ati khAsa. tuM che nirAgI sAhibo, huM chaM rAgI ekAMta aho nirAgI rAgIne, kima male prItino taMta priNa upasargathI rahitane, kima nIrAgI bhAva. juo vicArI cittamAM, rAgI nirAgI dAva. rAgIneM rAgI jo milaI, pragaTeM prItinuM mUla pra0 dIveM dIvo jima mile, teja hoiM anukUla. jagatamA saghaluM sahela che, dohilo prItinibhAva. pra0 durArAdhya chaI lokano, je jehano sahAva. piNa tuma sAthe je prItino, jehavo colano rNg| phATe paNa phITeM nahI, tema che mAhare aMga. jaganAyaka jagatAraNo, bhagatavacchala bhagavAna. tumasyuM bAMdhI je prItaDI, te mugatinuM nidAna. iti zrIzItalajinastavanaM // 10 // pra0 4 zI0 pra0 5 zI0 pra0 6 zI0 pra0 7 zI0
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 (prANI vANI jina taNI-e dezI) zrI zreyAMsa tujha nirakhatAM, mujha locana harakhita thAya re. mana ANaMda vadhe ghaNo, cakora jima caMdaneM pAyare. ca0 1 tribhuvani tuM bhalo jagatAta re, jagatAta viSNusuta sujAta zrI jina sAMbhalo suvAta re AMkaNI. moTA janasyuM prItaDI,te to AMbe bharavI bAtha re. piNa cittalagana jo mileM, to moTA laghu zyAnA nAtha re. 2 to0 tri0 zrI0 je karasya te jANasyeM, citta lagananI je vAta re. prasavavatInI vedanA, vaMdhyAne te kima thAta re. 3 vaM0 tri0 zrI0 tAlevarasyuM prema je, te to bharameM muMgho hoya re. bhAgya bharameM teM sahI, suMgho piNa pAmeM koya re. 4 suM0 tri0 zrI0 sAcA saMga na ulakhI, je valagyA te kima choDi re. mugatAphala pANI caDhyAM, kaho svAmI kuMNa vichoDI re. 5 ka0 tri0 zrI0 mana mAnyAsyuM prItaDI, chai jagamAM zrI jinarAya re. te vinA syuM anyathI, tasa citta harakhita thAya re. 6 ta0 tri0 zrI0 mAhare tumasyuM prema che, jima cola majIThe raMga re. vAcaka mugatinA sAhibA, jo nibhavo to te abhaMga re. 7 jo0 tri0 zrI0 iti zrIzreyAMsajinastavanaM // 11 // (dezI-ehaja) vAsupUjyaprabhu sAMbhalo, cAkaranI aradAsa re. mAharA manamAM tuM vasyo, jima ali mani paMkaja vAsa re. 1 ji0 zrI jina tuM jayo jayavaMta re. jayavaMta mahaMta anaMtajJAnI tuM thayo jasavaMta re AMkaNI. jo piNa deva aneka che, piNa mAhare tuM jinarAya re. dUdha savAdI chAsasyuM kima citta harakhita thAya re. 2 ki0 zrI0
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 anusaMdhAna-25 syuM karIiM bau devaneM, jehathI hoiM karmano saMca re. lehaNuM te syA kAmanu, hoiM ulaTuM deNuM ghaMca re. 3 ho0 zrI. sonuM te syAM kAmanu, je toDeM vehalo kAna re. je rAga vAgeM syuM bhaluM, jehamAM tuTeM mukhya tAna re. 4 je0 zrI0jhA0 te yazi syuM hoya che, jehathI apayaza thAi nidAna re. te mAne navi rAciiM, jehathI hoI bahu apamAna re. 5 je0 zrI.jhA0 te vAhalo kazyA kAmano, je ApadakAleM ra re. te rAjA syuM mAnIo, jehathI pAmeM dukhapUrare. 6 je0 zrI.jhA0 iMma te savi avagaNI, eka kIdho tumasyuM nehare.. sara Adi jala muMkIne, jima bappIyA mana mehare. 7 ji0 zrI jhA0 sonuM ne sugaMdha chai mAhareM, darisaNa tAhareM Aja re. vAcaka magatine tArIiM, eka bAMhi grahyAnI lAja re. 8 zrI0jhA0 iti zrIvAsupUjyajinastavanaM // 12 // heta dharI amaMdare, zrI vimala jiNaMda re. vinameM suraiMdare, mananA TAle daMda re. laheM sukhanA vRMda re, jima mukha nizIMda re. namateM vAre daMdare, vaza iMdriya gayaMda re. rasa bhavanA maMdare, mAMna hastI mRgeMda re. tAna gAI AnaMda re, radana razmi caMda re. yati vargano iMda re, tAma sAravu phaNIMda re. rasa zAMtano kaMdare, yazi jima diNaMda re. 4 tima anubhava raMge re, praNamu umaMge re. ANi ulaTa aMge re, mugati aMbhage Apo mujha sAhibA re. iti zrIkamalabaMdhena zrIvimalajinastavanaM. 1-2. zAMtarasanuM suMdara ghara chai bhagavAna, mAnarUpa hastine haNavAne siMha sarakhA bhagavAna che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 89 he ! zrIvimalajinavara mAM tAraya tAraya iti bhAvaH sUcitaH padasya AdyAkSareNa iti 13 / / (dezI-lalanAMnI) anaMta jiNesara vinatI, sAMbhalo mAharI Apa. lalanAM. mAharA manamAM tuM vasyo, jima cAtuka meha jApa. la0 1 a0 tuha ayogI kesarI thakI, nAThA karma gayaMda. la0 agama agocara tihAM jayI, seveM teha digaMta. la0 2 a0 tuM hi ja mujha zira rAjIu, karma ahitasyuM jora. te vani pannaga gata viraheM, jihAM vicareM harakhe mora. la0 3 a0 jo piNa avaguNa huM bharyo, to piNa mAharo tuM jANi vaDavAnala jala jvAlate, na taje siMdhu bahumAna. la0 4 a0 kalaMkI kare piNi zazakaneM, zazI na muMke hajI sudhi. la0 / aMgIkRtane navi muMko, uttama nara mani buddhi. la0 5 a0 dukha nAse tuma nAmathI, taima (tama) jima uMgate bhANa la0 / vAcaka mugatine tuM sahI, ApeM parama nidhAna. la. 6 a0 iti zrIanaMtajinastavana // 14 // (dezI-jI honI) jI ho dharmajiNesara sAMbhalo, jI ho hu~ chu dAsano dAsa. jI ho tujha pada kamala sevanI, jI ho mujha mana aline Asa. jiNesara tuM mujha prANa AdhAra, jI ho tuma viNa dujo ko nahI. jI ho mujhane karavA sAra. ji0. jI ho kahivU je jANane AgaleM, jI ho te savi hAsanu kAma. jI ho suragurune bhaNAvavaM, jI ho bhASAne akhyara ThAma. 2 - 1. aMdhakAra sUrya ugeM tyAre kSaya jAya.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 jI ho vAta karatAM ISTasyuM, jI ho sAsosAsa je jAya. jI ho te lekhe mAnuM ghaj, jI ho avara akoM thAya. 3 ji0 jI ho ekapakhI je prItaDI, jI ho te zyA kAmanI hoya. jI ho jehaneM mani piNa je vasyo, jI ho te viNa bIjAneM joya.4 ji0 jI ho mAlima tujhaneM tAharI, jI ho mujhane mAharI deva te svarUpiNa mUMko rakhe, jI ho bAMhi grahyAnI Teva. 5 ji0 jI ho jima vAhe cakora caMdane, jI ho tima huM tava mukha kaMja. jI ho e bhAveM mujha saMpaje, jI ho mugatisukhano puMja.6 ji0. ___ iti zrIdharmajinastavanaM // 15 // bha0 1 ji0 bha0 raji0 bha0 3 ji0 (sUrijana-e dezI0) jinavara zAMtinI prItineM, karavA vAMche manna. bhavijana. prabhujInI mUrati joineM, ulaseM mAharI tanna. vAhalAnI sAthai premane, dekhI kima khameM duSTa bha0 to piNa manamAM navi dharUM, dina dina thAuM puSTa bhuMDo bhuMDAza na muMko, karIiM koDi upAya. bha0 kAjala dUdhe pakhAlIo, to hi na ujala thAya. je guNe navi mAce che, avaguNeM rAcai jema. bha0 mugatAphala tajI bhIlaDI, guMjA upari prema. muha mIThe bolAvIiM, durajana sujana na thAya. bha0 kari iM siMha svAnaneM, bhazyA vinA na rahivAya. paragharabhaMjaka khala ghaNA, jehanI mati viparIta. bha0 huM piNa tehaneM navi gaNuM, puruSanI eha che rIti. rAMka aMdhAruM syuM kareM, sUraya Agali dIsa bha0 puMNa vIsI tihAM navi rahe, jihAM che vIsavAvIsa. bha0 4 ji0 bha0 5 ji0 bha0 6 ji0 bha0 7 ji0
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 91 bha0 8 ji0 dharamathI jaya jANajyo, pApathI kima hoI tehu. bha0 je jehavo tehavo phala bhogave che deha. dazA vibhAvanI duSTa che, ziSTa dazA svabhAva. ---guNai jora haiM, mugati sahajeM bhAva. ___ iti zrIzAMtijinastavanaM // 16 // bha0 9 ji0 (dezI-motIDAnI) mAhare tumasyuM apUrava prIti, jima calacaMcu sudhAkara rIti. sAhibA kuMthunAtha jinezA, mohanA kuMthunAtha. avara nI nAveM moreM maMnayAme, kima haMsA mAce parikhA ThAmeM. 1 sA0 kamalamadhumAM je ali mAce, karIra tarumAM te kima rAceM. sA0 sUrabhASAI je jana lInA, apajana bhASAI te syuM lInA. 2 sA0 jaladhara neM je cAtuka iche, sarovarajalane te syuM prIchaiM sA0 samakita mitrasyuM prema che jehaneM, mithyA ahitasyuM ruci tehaneM 3 sA0 iMma te prItaDI tumasyuM bAMdhI, narabhava uttama kula taka sAMdhI. guNavaMtAsyuM jima jima prIti, tima tima pragaTeM anubhava rIti. 4 sA0 rAgadveSaneM jIte te jinarAya, sugata hari jina na kahAya. araka nAmeM taru che jeha, arakasamAna dIpe syuM teha. sA0 5 nirAgIsyuM kima prIti sa(saM)ca, piNa prIti bhAve mo mana aMca. bhagati dUtinuM jo che tAna, mugatisvAmI, to prItimAna sA0 6 iti zrIkuMthunAthastavanaM // 17 // (kuMara gabhAro najare dekhatAMjI-e dezI) zrI arajinavara tumasyuM banyojI, mAhare dharmano nehare. karuNAnidhi karuNA karijI, nibhavo Apa guNagehare. 1 zrI0
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 nahi jasa mo TAlauM AMtarujI, giruA sAhiba teha re. zazI jaladhi kairava pratijI, harakha vadhAre jUo je hare . aMjalI rahyAM je phUlaDAM jI, vAseM te kara doya re. prAyeM sumanasa taNIjI, samavRtti vAmAvAma joya re. tima sahuneM nara sarakhAparNejI, gaNiI zrI jinarAya re. jo hoI aMtara mujha pratiMjI, samadarazIpaNuM kima thAya re. Thora kuThora navi gaNejI, jo piNa jaLadhAra meha. varasIneM jagahita kareMjI, ima jANI dhAro mujha neha re. guNa dekhADi je helavyAjI, te kima muMke mitta re. have AnAkAnI navi ghaTeMjI, jUuM vimAsI citta re. mujha mana tuma caraNe vasyuMjI, jima poyaNI citta caMda re. vAcaka mugatineM tuma thakIjI, varateM sukha ANaMda re. iti zrIarajinastavanaM // 18 // anusaMdhAna - 25 bahu AsaMge bedabI hoI, ima bIhAvyo navi bIuM kAMi. Apa pIyAruM ko navi dIseM, tAhare jANuM vIsavAvIseM vAcaka mugatineM sAhiba tAro, dAsanAM Atama kAraya sAro. iti zrImallijinastavanaM // 19 // 2 zrI0 3 zrI0 4 zrI0 5 zrI0 (zItalajina sahajAnaMdI - e dezI) malli tuja darisaNa saMgeM, harakha huu mujha aMgoaMge. cakora jima caMdane pekhI, mAnuM phaliu samakIta zAkhi surAsurapUjya tuM prabhu moTo, tumathI dUjo deva cheM choTo, su0AM0 guNa anaMtA tumaceM pragaTyA, piNa devA velesyuM jina vighaTyA. ima kIdhe moTAnI mAma, kima rahiM kaho vicArI svAmi. Apa kamAI Ape khAI, dAtapaNuM kima ima thAyeM Aja lageM je guNane Apyo, te dAkhI tathApaNuM thApyoM. 6 zrI0 7 zrI0 2 su0 3 su0 4 su0 5 su0
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 (bhAvikAnI - dezI) sajjana mana sajjanatAI, rati mani jima ratIza. padmA mani jima goviMdasvAmI, jima girijA mani iza re. surijana. tima mujha manamAM vasIyo, munisuvrata jina rasIyo re su0 pApa timIra savi khasIyore su0 dharme Atama hasIyo sU0ti0AM0 pAyasamAMhi jima ghRta vasIuM, vastumAMhi jima artha re. 2 sU0 pArasa upalamAM jima kaMcana, a ( sa ? ) ttAmAM Atama dharma. caMdanamAM jima vAMsanuM kAraNa, kAraNeM kAraya marma re. bhUmimAM jima uSadhi sadhalI, jima guNamAMhi guNanA dharma. jima loke SaTakAya re. jima syAdavAdeM nayanA bheda, mRdamAM ghaTanI vyakti. araNImAMhiM jima agni dIpeM, suratarumAM sukhazakti... dravya bhAvanI puSTi karIneM, kIje ehanI bhakti. zAzvata sukhane pAMmo bhavijana, jehanuM nAma che mukti re. iti zrImunisuvratajinastavanaM // 20 // ( krIDA karI ghara AvIuM - e dezI) svAmI namI jIna sAMbhalo, tumasyuM avicala neho re. TAlyo te na TaleM kadA, jima parvatazira reho re. tuM nathI mujha vegalo, che mujha citta hajUro re. sAsa pahilAM je sAMbhare, te kima thAI dUrI re. sAkara sahita dUdhaneM, pIdhUM jiNe hita rAkhI re. muMkI tehane sarvathA, syuM te anyano cAkhI re. thAI jUnI dehaDI, prIta na jUnI hoI re. vAgo viNaseM jarakasI, piMNa sonuM zyAma na hoi re. 1. (hastapratanoMdha :, jarakasI vAgho phATe piNa tehamAM sonuM bigaDeM nahi.) 3 sU0 4 sU0 93 sU0 5 1 svA0 sU0 6 2 svA0 3 svA0 4 svA0
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 anusaMdhAna-25 5 svA0 6 svA0 tima mujha tumasyuM prItaDI, pragaTI aMgo aMge re. sAhiba tume paNa nibhavo, jima hoI acala abhaMga re. malayAcala zubha vAsathI, kaMTaka hoI sugaMdho re. sajjana saune AdareM, e uttama anubaMdho. re. jinavara tumasyuM prItithI, hoI guNa suvAso re. jima tilaphUleM vAsIyA, sneha hoiM atikhAso re. zAzvatasukhane ApavA, tumasyuM prIti baddhakakSa re. mugatinAyaka mujha prati, syuM kareM pratipakSa re. iti zrInamijinastavanaM // 21 // 7 svA0 (dhaNarA DholA-e dezI) keni-NiNesara mujha prAta ra, tume syo kADhyo vAMkA. pesanA nANI. TAlo mAharI prItine re, iMma kima uttama lAMkA. pe0 1 Avo Avo re pyArA nema, syuM jAuM chorI sAvI ema. hita goThe upaje prema. pe0 Teka. caMda kalaMkI jiNeM karI re, sItane rAmaviyoga. pe0 te kuraMganA vAkyAthI re, pati Ave kuMNa bhoga. pe02A0 saghalAM dukha te sukha hoI re, jo svAmI sAnukUla pe0 te savi sukha te dukha pare re, jo svAmI pratikula sahiduM sarave sohiluM re, dohilo eka viyoga. vedhakane maravU nahi re, jo nahI iSTaviyoga. __ 4 pe0 na malyAnI zoca na tahire, jasa premanuM nahI nAma. malIne prIti kelavI re, tasa viyoge khede rAma. che sukhIyo aMdha jAtinore, jasa nahI nayaNa svAda. pAmI nayaNanA premaneM, gayeM hoi dukhano vAda. pe06A0 pe0 3
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 95 ima kahetI rAjula bhalI re, jAyeM raivata Apa. nema vAMdI bhaktisyuM re, pAmeM mugati te thApa. iti zrInemijinastavanaM // 22 // pa07A0 (vIrajiNaMda jagata upagArI-e dezI) pAsa jiNesara tuM jaganAyaka, tujha sama avara na koyajI. saMkaTacUraNa AzApUraNa, nAmeM navanidhi hoyajI. 1 pA0 karma pasAI narabhava pAmyo, kAgatAla nyAI huM devajI. jima bhUkhyo paMcAmRtaneM, tima vAMchu huM tAharI sevajI. 2 pA0 yathAprakAre seva na jANuM, jima kahe prAcIna ziSThajI. vAMko cUko piNa gheuno mAMDo, sahune lAgeM mana miSTajI. 3 pA0 guNI thaine sevAiM rAjI, kAhA kuNa gAma e nItijI. zuddha maNi upari navi cAleM, maNikanA yatnanI rItijI. piNa jagatAraka nAma che tAhurUM, muja tAreM to pramANajI. sama viSameM varaseM jagaheteM, megha na mAge dANajI. vedhaka jANane cittanI vAto, mukhathI kahI na jAyajI. aMgita AkAreM vidhaka vedhe, aMtara dUre thAyajI. 6 pA0 tuma samo jANa avara na pekhuM, sI kau kAphI vAtajI. kRpA karIne bodhI dIjeM, vAcaka mugatine mahaMtajI. 7 pA0 iti zrIpArzvajinastavanaM // 23 // 4 pA0 5 pA0 (iNi avasara tihAM-ba- re-e dezI) vIra jiNesara devanI re, sevA karUM eka citta re. vAlesara. ahavo eke ko nahIM ho lAla, dusamasamayanI kAlamAM re, rAkhe jima nIra re vA0 dAsa potAno jANI karI ho lAla.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 A Aro paMcama nahI re, mAnuM cotho niradhAra re. jihAM jasa zAsananI ruci ho lAla. meru thakI marubhUmikAre, ruDI ruDI rIti re vA0 jihAM chAyA sUratarutaNI ho0 agani thakI agara taNo re, jima pragaTeM suvAsare vA0 daha dizi dIpeM ati ghaNuM ho. jima jAvunada pArasa thakI re, tima kalithI guNaheta re. vA0 jo vIrazAsana zubha rIti ho lAla. 3 jima nizI dIpaka, samudramAM re dvIpa, jIma marumAM reva vA0 jIma vanamAM nagara bhaluM ho, bhUkhamAM jima bhojana varu re, jima tamamAM udyota re vA0 tima kalimAM vIrasevanA ho. 4 huM Ima mAnu mujha thakI re, tAlevara nahI koya re vA0 pAmyo vIra pada pUjanA ho lAla. koya koyaneM koyano re cheM upagAra vizeSa re vA0 mugatisaubhAgya vAcaka bhaNeM ho lAla. anusaMdhAna - 25 iti zrIvIrajinastavanaM // 24 // mahopAdhyAya zrImuktisaubhAgyagaNikRtA caturviMzatikA samAptaH d. A - 31, gleDaharsTa, phirojazAha roDa, sAMtAkruja (ve.) muMbaI - 54
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihaMgAvalokana muni bhuvanacandra anusaMdhAna - 23mAM eka sudIrgha prAkRta racanA che, ucca sAhityika kakSAnI ATheka laghu kRtio che, eka gujarAtI mahAlekha, traNa gujarAtI kRtio, be vistRta abhyAsanoMdho paNa che. Ama, viSayavaividhya ane lekha saMkhyAnuM santulana A aMkamAM sAruM jaLavAyuM che. 'zrutAsvAda' nAmaka prAkRta kRtino viSaya bodhAtmaka che. zrI sakalacandra vAcaka kavi tarIke itihAsaprasiddha che. pratyeka zlokamAM varNasagAI ane prAsonI dhArA sahajatayA vahI nIkaLI che te nIvaDelA kavitvanI paricAyikA che. kavie keTalIka chUTa lIdhI jaNAya che. zlo. 61 mAM 'sa + uggaseNaM' ne sthAne 'soggaseNaM', zlo. 41mAM 'kuNas + appaM'nI saMdhi 'kuNasuppaM' niyamaviruddha che. zlo. 942mAM trIjA caraNamAM dravya upakAranuM varNana che. saMpAdake 'suyaNANA' pATha kalpIne azuddhinuM nivAraNa sUcavyuM che. paraMtu ahIM dravya paropakAranI vAta che te jotAM 'suyaNANa' aprastuta che. auSadhadAna vagere dravya upakAramAM samAya. AthI 'paDhamo osahadANAi' evo pATha kalpavo paDe. temAMya chandobhaMga thato hovAthI 'paDhamosahadANAi' evo sandhiniyamabhaMga karavAno thAya ane kavine te iSTa paNa haze ema anumAna thAya che. zlo. 147mAM prathama caraNamAM 'susaMgo'ne sthAne 'saMgao' pATha vadhu upAdeya bane - arthanI tathA prAsanI dRSTie zlo. 152mAM azuddhi che 'dhahayasu' pATha besato nathI. kuTumbanAmagarbhita tathA sukhaDInAmagarbhita kRtio jevI racanAo saMskRta bhASAnI khUbIono pUro kasa kADhIne racI zakAya, jenA mATe tIvra kalpanAzIlatA tathA zabdakozanI samRddhi ane vyAkaraNanuM prabhutva joie. zabdavaibhava, sandhiniyamo, uccAronI lAkSaNikatAo A badhuM AmAM kAme lagADavuM paDe. va ane ba Da ane la jevA varNo vacce sAhityakAro abheda svIkAre che, e sagavaDa ahIM khUba kAma lAge. chandogata ane sandhigata chUTachATo paNa madadarUpa thAya. kuTumbanAmo ane mIThAInAmo jevI eka sarakhI sAmagrImAMthI be - -
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-25 kavioe kRtiracanA karavAnuM bIDaM jhaDapyu emAM kavionI sajjatA dekhAI Ave che. AvI racanAmAM keTalI kalpanAzakti kAme lagADavI paDe te to saMskRtanA UMDA abhyAsIo ja samajI zake. chandonA nAma sAthenu neminAthastavana eka abhyAsayogya racanA che. kumArasambhavAdi mahAkAvyonI anukRti/pAdapUrti rUpa cAra laghukAvyonA racayitA zrI ravisAgarajI prakhara pratibhAnA dhAraka jaNAi Ave che. kuTumbanAma-sukhaDI nAma yukta be racanAo paNa A ja kavinI che. zramaNasaMghanA itihAsamAM AvI prakhara pratibhAo keTalI sthAna laI cUkI haze teno vAstavika niSkarSa kadI nahi AvI zake, kemake agaNita kRtio kAlakavalita thaI cUkI haze. 'giranAravarNana' zlo. 92nA bIjA caraNamAM akSaro khUTe che. 'jinazataka'nI anukRtimAM zlo. 13mAM 'bhrAjyazokadrumasya' (?) che tyAM 'bhrAji + azoka' ema laie to. 'zobhatA-caLakatA evA azoka vRkSanA' evo artha maLe. eja zlokamAM 'mA vyAghAtApajAbhUt' che tyAM 'mA vyathA tApajA'bhUt' pATha samajavo joIe. zloka 23 mAM 'padIyaM' chapAyuM che tyAM 'yadIyaM'ThIka lAge che. 'cAra dhyAna vicAra'nA saMpAdakIya hastapratamAM kRtinA aMte cAra dohA zA mATe noMdhelA che te vize saMpAdikAe prazna ko che. vastutaH lekhaka/ lipikAronI tathA pratinA mAlikonI evI zailI hatI ke pratinA aMte jagA vadhatI hoya to tyAM koI rasika, mAhitIprada dUhA- zloka vagere noMdhI levA. 'cIcItArI' zabda azuddha jaNAya che. _ 'koThArIpoLa cintAmaNi pArzvanAtha stavana' ane 'ratanaguru rAsa' bane rasaprada kRtio che. saMpAdikAe pratiparicayamA prato kyA bhaMDAranI che te noMdhyu nathI. ci. pArzvanAtha stavananI pAMcamI kaDImAM 'cobAro' zabda che tenA para saMpAdikAnuM dhyAna gayuM nathI jaNAtuM. A zabdano artha 'cAra dvAra vALu' thAya. derAsara cAra daravAjAvALu hatuM evI mahattvanI mAhitI AmAMthI phalita thAya. A derAsaramAM cAra dvAravALo maNDapa che ke nahi te noMdhavU paDe. mallinAtha prabhunI pratimAo vize ane 'prabandhakoza'gata mahattvapUrNa vigato vize zrI zIlacandrasUrijInI noMdha mAhitIsabhara che. prabandhomAM aitihAsika
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 99 dRSTie agatyanI hoya evI ghaNI badhI vastuo bharI paDI hoya che, tema garabar3agoTALA paNa itihAsane nAme noMdhAi gayA hoya che. siddharSi viSayaka pracalita mAnyatA nirAdhAra hovA chatAM bahu pracalita che. AvI kathAo vArtArasa pUro pADe athavA koika bAbatane vadhu puSTi Ape tyAM sudhI to ThIka che, paNa tenA AdhAre keTalIka anya dhAraNAo prasthApita thaI jAya tyAre satyane hAni thAya. AthI ja aitihAsika dRSTi keLavavI Avazyaka banI rahe che. A ja noMdhamAM bappabhaTTisUrinA prasaMgamAM bhA.zu. paMcamI viSayaka carcA che. bhAdaravA sudi paMcamIe bappabhaTTisUri rAjA sAthe nAvamAM besIne koI tIrthamAM gayA hatA. enA parathI samajAya ke teo caturthInA paryuSaNa karanArA hatA. vadhumAM rAjAnA mAna khAtara AvI rItano naukApravAsa paNa teo karatA hatA.saMpAdakazrI noMdhe che ke cotha/pAMcamanA visaMvAdamAM A prasaMga sUcaka banI rahe tevo che. A prasaMga paryuSaNa divasanA vivAdamAM kaI rIte SopayApaka bane te aMge saMpAdakazrIe vadhu spaSTa nirdeza koM hota to upayogI thAta. ' / 'bIjA devaloke gayA' - A prakAranA ullekhone AdhAre tArkika carcA ke vyAvahArika praznomAM koI nirNaya para AvaLU muzkela ane muzkelIjanaka banI rahe. anya AcAryo / munionA sambandhamAM paNa AvA ja praghoSa cAlatA hoya tene paNa yathAtatha svIkAravAnI Apatti Ave. AvA mahimAvardhaka praghoSa te te mahApuruSanA bhaktavarganuM sarjana hovAnI saMbhAvanA vadhAre gaNAya. ApaNe mahApuruSonAM kAryo ke kathanonAM AdhAre ja temanuM mUlyAMkana karavAnU dhoraNa svIkAravU vadhu salAmata gaNAya. jaina derAsara __ nAnI khAkhara- 370435 kaccha, guja. noMdha : 'anu.' 24mAM 'aThotaraso nAmeM pArzvanAtha stotra' prasiddha thayuM che. tenA saMpAdakIyamAM A paMktionA lekhake eka nAma khUTatuM hovAna noMdhyuM che. kintu kRtimAthI pUrAM 108 nAmo maLI rahe che. kaDI-6mAM 'jodhapura' nAma che, jeno samAveza sUcimAM saratacUkathI thayo nathI. abhyAsIoe AnI noMdha levA vinaMtI.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ patracarcA mahopAdhyAya sahajakIrti ma. vinayasAgara anusandhAna, aMka 23, pRSTha 4 se 8 meM muni zrIbhuvanacandrajI kA 'aThotara so nAmeM pArzvanAtha stotra', zIrSaka lekha prakAzita huA hai / bhagavAn pArzvanAtha ke 108 sthAnoM ke sambandha meM isa lekha se acchI jAnakArI milatI hai / sampAdaka ne ina bhaugolika sthAnoM ke sambandha meM bhI kucha jAnakArI dene kA prayatna kiyA hai| ina sthAnoM meM chavaTana (cauhaTana) Asopa ye to mAravAr3a meM hI hai / maroTa siMdha prAnta kA bhI grahaNa kara sakate hai| vaise sAMbhara ke pAsa bhI maroTa hai| kukar3asara mere vicArAnusAra kaccha kA na ho kara kukaDezvara hai jo ki mandasora ke pAsa hai, isakA grahaNa kiyA jAnA upayukta hai / jesANa zabda se jaisalamera samajhanA cAhie, kyoMki prAcIna ullekhoM meM jaisalamera ke sthAna para jesANoM kA ullekha milatA hai / isa racanAkAra ke sambandha meM sampAdaka ne likhA hai- "racayitA zrI sahajakIrtinI bAra jeTalI kRti jai.gU.ka.mAM noMdhAyelI che. saM. 1661 mAM emaNe sudarzana zreSThI rAsa racyo che. stotra jevA ja viSayanI anya kRti 'jesalamera caityapravADi' 1679 mAM racAI che. prastuta kRti paNa emanI ja racanA hovAnI pUrI saMbhAvanA che." arthAt racayitA zrI sahajakIrti kI bAraha jitanI kRtiyAM 'jaina gurjara kaviyoM' meM ullikhita haiM / san 1669 meM inhoMne sudarzana zreSThI rAsa kI racanA kI hai| prastuta stotra jaise viSaya kI anya kRti "jesalamera caitya pravADi" 1679 meM racI gaI hai| prastuta kRti bhI inhoM kI racanA ho, aisI pUrNa sambhAvanA hai| pAThakoM ko sahajakIrti ke sambandha meM vizada jAnakArI prApta ho sake, isI uddezya se inake gaccha, guru aura nirmita sAhitya kA ullekha kara rahA huuN|
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 101 kharataragaccha ke jinakuzalasUrijI ke pautra ziSya aura gautamarAsa ke praNetA vinayaprabhopAdhyAya ke ziSya upAdhyAya kSemakIrti kI paramparA meM AThaveM naM. para vAcaka hemanandanagaNi hue / unhIM ke ziSya sahajakIrti the / ye prakANDa vidvAn aura zreSTha kavi the / lodravapura pArzvanAtha mandira meM surakSita tAmrapatra para utkIrNa 'zatadala padmayantramaya zrI pArzvastava' ApakI advitIya kRti haiM / yaha kRti mere dvArA sampAdita "arajinastavaH" sahasradalakamalagarbhitacitrakAvya ke pariziSTa meM san 1953 meM prakAzita ho cukI hai / seTha thAharuzAha bhaNasAlI kArita laudravA pArzvanAtha mandira kI pratiSThA vikrama samvat 1675 meM AcArya zrIjinarAjasUri ke kara-kamaloM se huI hai / isa pratiSThA meM sahajakIrti bhI upasthita the / Apake dvArA nirmita anya sAhityika kI sUcI isa prakAra he - 1. kalpasUtra TIkA kalpamaMjarI zabdArNavavyAkaraNa (RjuprAjJavyAkaraNa) 1685 nAmakoSa sArasvatavRtti ekAdizataparyantazabdasAdhanikA pravacanasAroddhAra bAlAbodha 1691 pratikramaNa bAlAbodha dasavaikAlikaTabbA 1711 mahAvIrastuti vRtti 1686 gautamakulakavRtti thirAvali 12. anekazAstrasamuccaya 13. rAyapraseNI uddhAra 14. devarAjavaccharAja caupAI 1672 khImajhara 15. zatrujayamahAtmyarAsa 1684 AsanIkoTa 16. sAgaraseTha caupAI 1675 bIkAnera OM 3 o ; voi 10. 11. /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 anusaMdhAna-25 17. harizcandra rAsa 1697 18. navadeva caupAI 19. sudarzana caupAI 1667 20. kalAvatI caupAI 1667 21. zIlarAsa 1686 22. zAntinAthavivAhalau 1678 vAlasIsara 23. visanasattarI 1668 24. prItichatIsI 1688 25. yazodhara saMbaMdha 26. laudravApArzvastava 1683 27. jaisalamera caityapipATI 1679 24 upAbhAvidhitApa 29. 109 sthAna pArzvastava 30. jinarAjasUrigIta 31. alpabahutvastava 1683 mA.va. 7 jaisalamera 32. vairAgyazataka 1704 stavana gIta Adi kI anekoM laghu kRtiyA~ upalabdha haiM, zodha karane para aura bhI kRtiyA~ prApta ho sakatI haiM / C/0. prAkRta bhAratI akAdamI, 13-A, maina mAlavIya nagara jayapura - 302017
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya zrImadharibhadrAcAryaracita svopajJavRttiyuta paJcavastuka prakaraNamAMthI pasAra thatAM jaDeluM bhavavirahAGka zrIharibhadrAcAryano sAdhu AcArane kendramAM rAkhIne racAyelo eka zAstragrantha te A 'paJcavastuka' prakaraNa. pAMca viSayonuM vistRta svarUpa varNavyuM hovAne kAraNe teno A nAma maLyuM che. Ama to AmAM mAtra jaina munijIvanane sparzato ja viSaya che, parantu temAM prasaGgavaza keTalIka rasaprada vAto saheje ja noMdhAI gaI che, tenI noMdha ahIM ApavI che. (1) ghaNAM varSo agAu gujarAtanA AntararASTrIya khyAtiprApta 'pataMga' vizArada athavA 'pataMga' viSe UMDuM saMzodhana karanAra zrI bhAnu zAha jANavA cAheluM ke jaina granthomAM 'pataMga' viSe koI sandarbha che kharo ? te kSaNe to 17mA zatakano eka gujarAtI sandarbha sAMbharI AvatAM te temane Apelo. paNa te samaye prAkRta zAstromAM te mATeno koI ullekha haze teno aMdAja nahoto Avyo. 'paJcavastuka' vAMcatAM vAMcatAM tenI 300 mI gAthAmAM 8 prakAranI gocara bhUminuM varNana che, jene anusarIne munie AhAracaryA (gocarI) mATe javAnuM hoya che. temAM eka gocarabhUminuM nAma che 'pataGgavIthi' teno artha samajAvatAM 'vRddhasampradAya' - vaDIlonI paraMparAno havAlo ApatA granthakAra kahe che ke "payaMgavihI aNiyayA payaMguDDaNasarisA " arthAt jema pataMga UDI UDIne aniyata gatithI UDe phare tema sAdhu vacce vacce gharo choDIne aniyata krame gocarI mATe phare te 'pataGgavIthi' che. (pR. 140-41). A sandarbha sAtamA saikA jeTalo prAcIna to gaNAya ja. ane e sAthe ja mane sAMbharyuM ke A viSaya to AnAthIye purANAM Agama, tenI niryukti tathA cUrNimAM maLe ja. eTale jaina sandarbhoM pramANe bhAratamAM paNa pataGganI pravRtti khAsI purANI hovAnuM niHsandeha svIkArI zakAya .
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 anusaMdhAna-25 (2) gA. 347nI vRttimAM granthakAre eka navatara rUDha prayoga nirdezyo che : 'lATapaJjikAmAnaM na kuryAt'-phakta lATapaJjikA na karavI. AnuM spaSTIkaraNa anuvAdake Ama ApyuM che : paJjikA eTale moMmAgyuM dAna. lATa dezanA mANaso 'mArI pAsethI moMmAMgyuM dAna laI jAva' ema bole kharA, paNa Ape kAMI nahi. sAmAnya vyavahAramA 'lapoDazaGkha' evo prayoga sAMbhaLavA maLe che. je vAto moTI kare, ne ApavAmAM zUnya hoya tene mATe A prayoga thAya che. AnI eka ukti paNa maLe che : 'namo lapoDazaGkhAya, vadAmi ca dadAmi na / ' parantu 'lATapaJjikA'no prayoga to A granthamAM ja jANavA maLyo. (pR. 162) (3) ApaNe tyAM gAmINa prajAmAM lokavAdya tarIke 'rAvaNahathyo' nAme vAdyanI khUba prasiddha che. Aje paNa gujarAtanAM gAmaDAmAM A lokavAdya vagADanArA vAdako jovA maLe. A vAdyano sambandha rAvaNa sAthe haze; rAvaNe zodhela vINAnuM A grAmya ke apabhraSTa svarUpa haze, evI kalpanA karI zakAya. paJcavastukanI gAthA 1078nI vRttimAM granthakAre eka padya-sandarbha avatAryo che, temAM 'rAvaNavAdya'no ullekha maLe che, te A pramANe : saGgItakena devasya prItI rAvaNavAdyataH / tatprItyarthamato yatnaH, tatra kAryo vizeSataH // (pR. 461) A rAvaNavAdya te rAvaNahaththAnuM sUcana haze ? ke pachI rAvaNavINAnuM ? (4) gA. 1227mAM 'vAcakagrantho'no nirdeza karavApUrvaka vAcaka zrIumAsvAtikRta (koI granthanI) 2 gAthAo (padyo) uddhRta karavAmAM AvI che. (padyo anuvAdamAM anuvAdake darzAvyAM che), te gAthAo umAsvAti mahArAjanA koI aprApya granthamAM haze tema aTakaLa thAya che. kadAca 'zrAvakaprajJapti' mAM hoya. uparAMta A ja gAthAnI vRttimAM 'dharmaratnamAlA' nAme grantha, nAma maLe
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 che. A granthanA praNetA viSe koI nirdeza nathI. ane "vAcakagrantheSu tathA dharmaratnamAlAdiSu" e prakArano nirdeza hoI, 'dharmaratnamAlA' e haribhadrasUrimahArAje ja racela grantha hovo joIe, tevuM anumAna karavAnuM mana rokI sakAtuM nathI. Avo grantha jo ke prApta nathI. (pR. 523) AdhArabhUta pustaka : paJcavastuka grantha, saTIka, sAnuvAda anuvAdaka : A. rAjazekharasUri prakAzaka : hAlArI jaina saMgha, bhIvaMDI, vi.saM. 2046 105 - - zI.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ TraeNka noMdha (1) jaina dharma vize bhrAnta dhAraNAo amerikAnA honolalunI Hawai university nA itihAsa vibhAgamA kAma karatA pro. jagadIza prasAda zarmAe, ToranTo yuni. nA 'senTara phora sAutha . eziyana sTaDIja' dvArA prakAzita eka granthamAM "The Jinasattvas : Class and Gender in the social origins of Jaina Heroes" nAme lekha lakhyo che. jemAM temaNe jainonA 24 tIrthaMkarone, bauddha dharmanA jAtakakathAnAyaka bodhisattvanI jema 'jinasattva' evaM nAma ApIne, 'kAlpanika' gaNAvyA che; 24 paikI 5 sivAyanA jinone anaitihAsika kahyA che : temaNe nirIkSaNa ApyuM che ke "merI mAnyatA yaha hai ki jainoM ke 5 tIrthaMkara hI aitihAsika evaM pAlapika kahe jA sakate hai| mahApurANa evaM triSaSTizalAkApuruSa caritra meM diye vividha ullekha jainoM ke andha bhakta anuyAyiyoM ko hI lubhA sakate haiM |"(aNgrejiino sArAnuvAda : mAMgIlAla bhutoDiyA, jayapura). bIjI paNa aneka vAto UtArI pADatI bhASAmAM A lekhamAM lakhAI che. dharmo ane dhArmiko vacce to ghaNIvAra nimnastaranI bhASA ekamekane UtArI pADavA mATe lakhAtI AvI che, je jANItI vAta che. paraMtu zodhavidyAne varelA prAdhyApaka, eka aitihAsika ane mAnya dharma viSe, potAnI brAhmaNasulabha dveSabuddhithI prerAIne, Aq ghasAtuM lakhe, te vidvAno mATe cintApreraka ane zocanIya banI rahe tevaM che. (2) 'patiyAlA' nA rAjamahelamAM jaina bhIMtacitra muMbaInA 'mArga pablikezansa'nA jUna '2003mAM prakAzita Marg nA Vol. 54 No. 4 no viSaya che : "New Insights into Sikh Art." A pustakanA p. 77 tathA p. 78 para be jaina citronI tasavIro chapAI che, je kutUhalapreraka che. te viSe mAhitI A pramANe che : . (1) mahelanA Qila Mubarak vibhAganA Sheesh Mahal ChambermAM jaina tIrthaMkara- eka bhItacitra che, jene tyAM "Arihanta Deva" evA nAme
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 oLakhAvela che. 19mI sadImAM dorAyela, nIla varNanI AkRti dharAvatuM A citra padmAsanavALI dhyAnamudrA dharAvatA, pralamba kezapAzavALA, siMhAsanArUDha tIrthaMkaranuM che. tenI be tarapha be puruSo che, jemAM eka cAmara vajhe che, to eka hAtha joDIne khaDo che. vaiSNavone mAnya 24 avatAronI citrAvalimAM samAvAela A citrano paricaya ApatAM lekhikA kavitA siMghe lakhyuM che ke Thus the green-bodied Jain figure would be "Arihanta Deva", a Jain preacher who was sent down to spread false knowledge among the daityas." (2) A ja Qila Mubarak mAM eka anya citra che, je jaina dharma sAthe sambandha rAkhatuM hoI dhyAna kheMcAya che. te citranI tasavIra sAthe Apela paricaya A pramANe che : The Kapalika rushes at the jain monk with his sward. Prabodhachandrodaya series on the roof of the Qila Mubarak, Patiala. Ano sandarbha tapAsatAM jANavA maLyuM ke kRSNamizra yati nAmanA, saMbhavataH dAkSiNAtya vidvAne, 'prabodhacandrodaya' nAmanuM vaiSNavamatAnusAre vairAgyaparaka nATaka racela che. (pra. nirNayasAgara, I. 1916). tenA tRtIya aMkamAM digambara siddhAnta ane digambara jaina sAdhunuM pAtra - bannenuM varNana che. e sAdhunA varNanamAM bIbhatsarasano prayoga thayo che. tenA mukhamAM mAgadhI bhASAmAM ' Namo alihaMtANaM' va. pado tathA vAkyo paNa mUkAyAM che. e pAtrane pachI eka kApAlika sAdhe meLApa thAya che, ane tenA AcaraNanI di.sAdhu ThekaDI uDADavA mAMDatAM, kApAlika talavAra vaDe tene mArI nAkhavA doDe che, te vakhate di. sAdhu bauddha sAdhunI godamAM lapAI jAya che ane te tene na mAravA pelA kApAlikane samajAve che A prasaMgane tAdRza AlekhatuM A bhatacitra che. 1 107 A pachI to kApAlika te di. sAdhune vAmamArga samajAve che, tene strIsaMga ane surApAna karAvIne potAno anuyAyI banAve che, tevuM citraNa a nATakamAM che; ane di. sAdhunI jaina mata mATenI zraddhA te tamojanya - tAmasI zraddhA hovAnuM paNa nirUpaNa thayuM che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 anusaMdhAna-25 jainamatadveSa vairAgI lekhakone paNa kaI kakSAe ghasaDI jAya che te samajavA mATe A udAharaNa pUratuM che. uparAMta dakSiNa bhAratamAM digambarapaNe vicaratAM jaino para kevA atyAcAro thayA haze teno saMketa paNa A dvArA pAmI zakAya tema che. (3) te dhannA0 stotra viSe __anusandhAna-24mAM zrI pradyumnasUri-sampAdita stotra pragaTa thayuM hatuM, . temAM eka gAthA khUTatI hovA viSe saMbhAvanA vyakta karelI. mitra kavi dhurandhara vijayajIe te khUTatA aMzanI sarasa kalpanA karI lakhI mokalI che te A pramANe che : "ia cavaNajammanikkhamaNa-nANanivvANakAlasamayammi / [bhattibharanibbharehiM te dhannA jehiM diTTho si // 20 // mUTabhayAdi anI siMdhuo mayA bhayavaM / ] taM kuNasu nAbhinaMdaNa ! puNo vi jiNasAsaNe bohiM // 21 // uparAMta temaNe te samagra stotrano harigIta chandamAM gujarAtImAM prAMjala padyAnuvAda paNa karela che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ September-2003 109 khulAso anusandhAna-23 mA muni dhurandharavijaya-sampAdita "cAra jinastutio" prakAzita thaI che, te tamAmanuM prakAzana, A pUrva anusandhAna-8mA thaI gayeluM che. navU prakAzana zrIdevacandrajI kRta stavana covIzI : svopajJa TabA saha. saM. kAntibhAI bI. zAha, pra. zrutajJAna prasAraka sabhA, amadAvAda-14, I. 2003. aka vijJapti pro. hIrAlAla rasikalAla kApaDiyAnA jaina saMskRta sAhityano itihAsa bhA. 1-2-3nuM prakAzana thaI rahyaM che. emAM chellA 40 varSamA prasiddha thayelA granthonI / prakAzana thanArA granthonI vigata nIcenA saranAme mokalavA vinaMtI che. To: A. municandrasUri zrI pAvApurI tIrthadhAma dehalI kaMDalA hAIve, kRSNagaMja, sirohI - 307001 (rAja.) AvaraNacitra : sarasvatI devInI eka adbhuta prAcIna pratimA : varamANa, rAjasthAna
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________