Vivek Chudamani Gujarati Saral Arth Sahit

Author(s): Devshankar Dave
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay Mumbai

Page 28

વિચૂડામણિ સમજીને તેને પકડીને નદી તરવા જાય છે.
मोह एव महामृत्युर्मुमुक्षोर्वपुरादिषु । मोहो विनिजितो येन स मुक्तिपदमर्हति ॥ ८७ ॥
શરીર વગેરે પદાર્થો ઉપર મેહ રાખ, એ મુમુક્ષુનું મેટું મરણ છે, જેણે મોહને જી હેય, તે જ મોક્ષપદને ગ્ય છે. मोहं जहि महामृत्युं देहदारसुतादिषु । यं जित्वा मुनयो यान्ति तद्विष्णोः परमं पदम् ॥ ८८॥
દેહ, સ્ત્રી અને પુત્ર વગેરે ઉપરના મેહને તું નાશ કર. એ મેહ જ મહામૃત્યું છે. એને જીતીને મુનિઓ ભાગવાનના પ્રસિદ્ધ પરમ પદને પામે છે.
સ્થૂળ શરીરની નિંદ स्वासरुधिरस्नायुमेदोमजास्थिसंकुलम् । - પૂ મૂત્રપુfrષાગ્ય પૂરું નિમિરે વધુ // ૮૨ /
. ચામડી, માંસ, લેહી, નસે, મેદ, મજજા અને હાડકાંઓથી વ્યાપ્ત તથા મળમૂત્રથી ભરેલો આ સ્થૂળ દેહ નિંદાને જ પાત્ર છે.
पञ्चीकृतेभ्यो भूतेभ्यः स्थूणेभ्यः पूर्वकर्मणा । समुत्पन्नमिदं स्थूलं भोगायतनमात्मनः । अवस्था जागरस्तस्य स्थूलार्थानुभवो यतः ॥ ९०॥
આ સ્થૂળ દેહ, પૂર્વજન્મનાં કર્મથી એકઠાં કરેલાં પાંચ તો (આકાશ, પવન, તેજ, પાણું અને પૃથ્વીમાં)થી ઊપજેલે છે અને એ જ આત્માનું સ્થાન છે. એની અવસ્થા જાગ્રત છે; કારણ કે એથી સ્થળ પદાર્થોને અનુભવ થાય છે. बाह्येन्द्रियैः स्थूलपदार्थसेवां स्रक्चन्दनख्यादिविचित्ररूपाम् । करोति जीवः स्वयमेतदात्मना तस्मात्प्रशस्तिर्वपुषोऽस्य जागरे ॥९१