________________
વિવેક ચૂડામણિ
૧૧૯ છે? (નથી જ મળતું, એવી જ રીતે અજ્ઞાન અવસ્થામાં કરેલાં કર્મોનું ફળ જ્ઞાન થયા પછી જોગવવું પડતું નથી.)
स्वमसङ्गमुदासीनं परिशाय नमो यथा। न श्लिष्यते यतिः किश्चित्कदाचिद्भाविकर्मभिः ॥ ४५० ॥
પિતાના આત્માને આકાશની જેમ સંગ વગરને તથા સૌથી અળગે જાણીને જિતેંદ્રિય મનુષ્ય ભવિષ્યનાં કર્મથી જરા પણ કદી પાસે નથી.
न नभो घटयोगेन सुरागन्धेन लिप्यते ।
तथात्मोपाधियोगेन तद्धमै व लिप्यते ॥ ४५१॥ . | જેમ આકાશ ઘડાથી કે ઘડામાં રહેલા દારૂની ગંધથી
લેપાતું નથી, તેમ આત્મા ઉપાધિને સંબંધ હોય, છતાં તેને ધર્મોથી લેપાતે જ નથી.
शानोदयात्पुरारब्धं कर्म शानान्न नश्यति । अदत्त्वा स्वफलं लक्ष्यमुद्दिश्योत्सृष्टवाणवत् ॥ ४५२ ॥ ध्याघ्रषुछया विनिर्मुक्तो बाणः पाश्चात्तु गोमतौ ।
न तिष्ठति छिनत्येव लक्ष्यं वेगेन निर्भरम् ॥ ४५३ ॥ - જ્ઞાન થયા પહેલાં કરેલાં (પ્રારબ્ધ) કર્મ જ્ઞાન થયા પછી પણ નાશ પામતાં નથી.
જેમ નિશાન તરફ બરાબર ફેંકેલું બાણ નિશાન વીંધ્યા વિના રહેતું નથી, તેમ એ પ્રારબ્ધકર્મ પણ ફળ આપ્યા વિના રહેતાં નથી. જેમ સામે વાઘ ઊભે છે, એમ ધારીને છેડેલું બાણ તેને છોડ્યા પછી “એ તે ગાય છે” એમ પાછળથી જણાયા છતાં અટકતું નથી; પણ વેગથી નિશાનને સંપૂર્ણ વીધે જ છે (તેમ પ્રારબ્ધકર્મ પણ જ્ઞાન થયા છતાં ફળ આપે જ છે).
