________________
વિવેકચૂડામણિ
૬૯
આત્મામાં નાના—મેટાં વગેરેની અસત્ કલ્પના તજીને આકાશની જેમ બધે રહેનાર છતાં વિચારમાં આવી ન શકે એવુ' એ આત્મતત્ત્વ પેાતાની મેળે જ સિદ્ધ થાય છે; માટે આત્મારૂપે સ્વીકારેલા આ દેહ વગેરે બધા પદાર્થો ખૂટા છે, એમ સમજી એ બધાને હવે તું આત્મા માનીશ નહિ; અને ‘હું બ્રહ્મ છું' એમ અતિ શુદ્ધ બુદ્ધિથી સમજીને પેાતાના આત્માને અખંડ જ્ઞાનસ્વરૂપ તું જાણું. मृत्कार्य सकलं घटादि सततं मृन्मात्रमेवाभित
स्तद्वत्सजनितं सदात्मकमिदं सन्मात्रमेवाखिलम् । यस्मान्नास्ति सतः परं किमपि तत्सत्यं स आत्मा स्वयं
तस्मात्तत्त्वमसि प्रशान्तममलं ब्रह्माद्वयं यत्परम् ॥ २५३ ॥ જેમ માટીમાંથી અનેલ ઘડા વગેરે કાય સદાકાળ અને ચારે બાજુ માટી જ છે, તેમ સથી ઊપજેલું અને સત્પ
આ આખુ જગત સત્જ છે; કારણુ કે સત્ સિવાય બીજી કાંઈ છે જ નહિ; એ જ સત્ય છે અને એ પેાતે જ આત્મા છે; માટે શાંત, નિળ અને એક જ જે પરબ્રહ્મ છે એ જ તું છે. निद्राकल्पितदेशकालविषयज्ञात्रादि सर्वं यथा
मिथ्या तद्वदिहापि जाग्रति जगत्स्वाशानकार्यत्वतः । यस्मादेवमिदं शरीरकरणप्राणाहमांद्यप्यसत्
तस्मात्तत्वमसि प्रशान्तममलं ब्रह्माद्वयं यत्परम् ॥२५४॥ જેમ સ્વપ્રમાં ઊંઘને કારણે કલ્પિત દેશ, કાળ, પદાર્થો અને એ બધાંને જાણનાર એ બધું મિથ્યા છે; એમ જાગ્રત અવસ્થામાં પણ આ જગત પેાતાના અજ્ઞાનનું જ કાર્ય હાવાથી મિથ્યા જ છે. આ રીતે આ શરીર, ઇંદ્રિયા, પ્રાણુ અને અહુંકાર વગેરે બધુ... અસત્ય છે; અને તું તે શાંત, નિમળ અને અદ્વૈત માત્ર પરબ્રહ્મ જ છે.
