________________
૧૧૧
વિવેકચૂડામણિ अथ पुनरपि नैष स्मर्यतां वान्तवस्तु
स्मरणविषयभूतं कल्पते कुत्सनाय ॥ ४१५ ॥ નિરંતર નિર્મળ જ્ઞાન અને આનંદસ્વરૂપ આત્માને સમજ્યા પછી મળરૂપ આ જડ ઉપાધિને દૂરથી જ ત્યાગ કર અને ફરી એને યાદ પણ ન કર; કારણ કે એકી કાઢેલી વસ્તુ ફરી યાદ કરી હોય, તે તે નિંદાનું જ કારણ બને. समूलमेतत्परिदह्य वह्नौ सदात्मनि ब्रह्मणि निर्विकल्पे। ततः स्वयं नित्यविशुद्धबोधानन्दात्मना तिष्ठति विद्वरिष्ठः॥४१॥
- વિદ્વાનમાં શ્રેષ્ઠ ગણાતે પુરુષ આ જગતને એના મૂળ કારણ (માયા) સાથે નિર્વિકલ્પ સસ્વરૂપ બ્રહ્મરૂપ અગ્નિમાં બાળી નાખીને પછી પિતે નિત્ય અને વિશુદ્ધ જ્ઞાનાનંદરૂપે રહે છે. પ્રજાસૂત્રકથિત શારીજ કથા વા તિgતુ જેવિ ત્રા न तत्पुनः पश्यति तत्त्ववेत्ताऽऽनन्दात्मनि ब्रह्मणि लीनवृत्तिः ॥४१७ * જેમ ગાય પિતાના ગળામાં પહેરાવેલી માળા રહે કે જાય તેના તરફ ધ્યાન દેતી નથી, તેમ આનંદરૂપ બ્રહ્મમાં મગ્ન વૃત્તિવાળા તત્વજ્ઞાની પ્રારબ્ધ કર્મરૂપી દેરીમાં પરેવાયેલું આ શરીર રહે કે પડી જાય, એની ચિંતા ફરી કરતું નથી.
अखण्डानन्दमात्मानं विज्ञाय स्वस्वरूपतः ।। किमिच्छन् कस्य वा हेतोहं पुष्णाति तत्त्ववित् ॥४१८ ॥
અખંડ આનંદરૂપ આત્માને એના મૂળ સ્વરૂપે સમજી લીધા પછી કઈ ઈચ્છાથી અથવા ક્યા કારણથી તત્ત્વજ્ઞાની શરીરનું પિષણ કરે?
આત્મજ્ઞાનનું ફળ संसिद्धस्य. फलं त्वेतज्जीवन्मुक्तस्य योगिनः । बहिरन्तः सदानन्दरसास्वादनमात्मनि ॥ ४१९ ॥
