Tattvarthadhigam Sutra Abhinav Tika Adhyaya 09

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 50

૪૯
-આ પ્રમાણે ધર્મસ્વાખ્યાત તત્વ ના અનુચિંતન થી જીવ મોક્ષમાર્ગ થી ચ્યુત થતો નથી તેમજ તેના પાલનમાં વ્યવસ્થિત થાય છે.
મૈં અનુપ્રેક્ષા:-સૂત્રકાર મહર્ષિ એ આ રીતે બાર-અનુપ્રેક્ષાઓ અહીંકહી. આ અનુપ્રેક્ષા એટલેશું? અનુપ્રેક્ષા એટલે ઉંડુ ચિંતન
જે ચિંતન તાત્વીક અને ઉંડુ હોય, તો તે થકી રાગ-દ્વેષ આદિ વૃત્તિઓ થતી અટકે છે. તેથી આવા ચિંતનને સંવરના ઉપાય તરીકે વર્ણવેલ છે.
જે વિષયોનું ચિંતન જીવનશુધ્ધિમાં વિશેષ ઉપયોગી થવા નો સંભવ છે. વૈરાગ્યને લાવવા માટે અત્યંત ઉપયોગી છેતેવાબાર વિષયોને પસંદ કરી અહીં, સૂત્રકાર મહર્ષિએ આર્ષ પરંપરાનુસાર ગોઠવેલા છે આ બારે વિષયોના ચિંતનને બાર અનુપ્રેક્ષા કહેલી છે. આ અનુપ્રેક્ષાને ભાવના પણ કહેવામાં આવે છે. તેથી જ તેને વૈરાગ્ય ભાવના ના
નામથી પણ પ્રસિધ્ધિ મળેલી જ છે.
अनुप्रेक्षणम्- अनुप्रेक्षा ।
★ अनुप्रेक्ष्यन्ते अनुचिन्तयन्त इति वा अनुप्रेक्षा: [] [8]સંદર્ભ:આગમ સંદર્ભ:
चत्तारि अणुप्पेहाओ पन्नत्ता, तं जहा एगाणुप्पेहा, अणिच्चाणुप्पेहा असरणाणुप्पेहा संसाराणुप्पेहा स्था. स्था. ४, उ.१, सू. २४७-११
અન્યત્વઃ-અનેવહુ તિ સંગોના અો અતિ જ સૂય શ્રુર,ગી, સૂ૨૩/૧-૨૦ અશુચિત્વઃ-ફર્મ શરીર ગળિવ્યું અમુર્ં અમુકૢ સંમનું અસાસયવાસમાં ટુ વસાળમાયનું * ૐત્ત. અ.૨૨, ૧.૧૨
આસવઃ-અવાયાળુપેદ્દા છૅ સ્થા.૪.૩૨-મૂ. ૨૪૭–૨ રૂ સંવરઃ-ના ૩ અવિળી નાવા ન મા પારસ ગામિબિ
जा निस्सावाणी नावा सा उ पारस्स गागमिणि + उत्त., अ.२३, गा. ७१ આ શ્લોક સંવ૨ ભાવનાને દૃષ્ટાન્ત થી રજૂ કરે છે.જે હોડીમાં છિદ્ર છેતે નદી પાર કરી શકતી નથી જે હોડીમાં છિદ્રન હોય તે નદી પાર કરી શકે છે તે જ રીતે સંવર ભાવના વાસિત હોડી રૂપ આત્મા સંસાર સમુદ્ર પસાર કરી શકે છે|
નિર્જરાઃ- નિષ્નરે જ સ્થા ૧,સૂ. ૨૬-વૃત્તિ જોવી. લોકઃ- હોળે-સ્થા ૧,સૂ.,-વૃત્તિ જોવી.
संबुज्झह किं नबुज्झह, संबोहिखलु पेज्ज दुल्लहा णो हूवणमंतिराइओ, नो सुलभं पुणरवि जीविय सूय श्रु.१, अ. २, गा.१
ધર્મસ્વાખ્યાતઃ- ગુત્તમધમ્મપુરૂં હૈં ટુલ્હા બત્ત, અ.૦
૮
અન્યગ્રન્થ સંદર્ભઃ---
(૧)શ્રમણ સૂત્ર-વૃત્તિ
અ. ૯/૪