Tattvarthadhigam Sutra Abhinav Tika Adhyaya 09

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 147

૧૪૬
(૧)
તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવટીકા 0 તત્વાર્થ સંદર્ભઃ(૧)મારોદ્રધર્મશુન-સૂત્ર-૨:૨૧-રૌદ્ર વ્યાખ્યા (૨)કત્તમપંદનન. સૂત્ર. ૬:૨૭ ધ્યાનની વ્યાખ્યા
અન્યગ્રન્થ સંદર્ભ(૧)કાળ લોકપ્રકાશ-સર્ગ:૩૦ શ્લોક-૪૪૭ થી ૪૫૭ (૨)નવતત્વ ગાથા-૩૬ વિવેચન (૩)પાક્ષિક સૂત્ર-વૃત્તિ [9]પદ્યઃ
હિંસા, અસત્ય ચોરમાંહિ,વિષય સંરક્ષણ તણા ધ્યાન રદ્દ ચાર ભેદ સુણજો તે એકમના અવિરતિ ને વિરતિ દેશે રૌદ્ર ધ્યાની સંભવે પ્રમત્ત સાધુ સર્વવિરતિ ધ્યાન રૌદ્ર ન લેખવે
- સૂત્ર-૩૫,૩નું સંયુકત પદ્ય આર્તધ્યાન દેશવિરતિ અવિરતિ પ્રમત સંયતમાં વસતું દેશ વિરતિને અવિરતિમાં રૌદ્ર ધ્યાન નિત સંભવતું હિંસા અસત્ય ચોરી વિષયની રક્ષા ચિંતા સતત થતી
પાંચ ગુણ સ્થાનોમાં એમજ રૌદ્ર ધ્યાન રહે ગતિ D [10]નિષ્કર્ષ -આ સૂત્રના હિંસાનુબંધી આદિ ચાર અર્થો કરતા પણ તેના સ્વામીની વિચારણા નિષ્કર્ષ માટે વધુ યોગ્ય લાગે છે કેમ કે આ મોક્ષ શાસ્ત્ર છે. તેનો અંતિમ નિષ્કર્ષનો મોક્ષ કેમોક્ષ માર્ગ જ હોય. એ દૃષ્ટિએ વિચારીએ તો રૌદ્રધ્યાન શ્રાવક સુધીનાને અર્થાત દેશ વિરતિ પર્યન્ત ની કક્ષાના જીવોને જ હોય છે. મતલબકેજો રૌદ્રધ્યાનનેનિશ્ચયથી છોડવું જ છે તો સર્વવિરતિધર રૂપ છઠ્ઠા ગણુ સ્થાનક પર્યન્ત આત્મ વિકાસ સાધવો જોઇએ આ રીતે જે આત્મવિકાસ સાધના તે પરંપરા બધાં ધ્યાન છોડાવનારી અને તે જ સાચો નિષ્કર્ષ.
OOO 0000
(અધ્યાયઃ૯-સૂઝ36) [1]સૂરતુ-ધ્યાનનાચારભેદોમાંના ત્રીજા ભેદ “ધર્મધ્યાન”આ ત્રથી જણાવે છે.
[2]સૂત્ર મૂળ-માણાવાવસંસ્થાનવિયાયણમાનસંયતી 0 [3]સૂત્ર પૃથઃ-ગાગા-કપાય- વિપા- સંસ્થાના વિવય ધર્મ-પ્રમત્તસંતશ્ય
[4]સૂત્રસાર-આજ્ઞા અપાય,વિપાક અને સંસ્થાન ની વિચારણા માટે[જે એકાગ્રમનોવૃત્તિ કરવી તે ધર્મધ્યાન છે. [આ ધર્મધ્યાન] અપ્રમત સંયતને સંભવે છે. *દિગમ્બર આસ્નાયમાં મારા પાયવિપા સંસ્થાનવિયાય એ પ્રમાણેનું સત્ર જોવા મળે છે.