Tattvartha Karika

Author(s): Kirtipurnashreeji
Publisher: Kirtipurnashreeji

Page 45

સાથે લગ્ન કરીને ભોગ ભોગવીને દુર્ગતિમાં ચાલ્યો ગયો. આ છે નિમિત્તની મોટી પ્રબળતા.
કુમારનંદીને રાજકુમારી પીરસવા આવી. માન-સન્માન ઘણું છે, આકાશગામિની વિદ્યા છે, પણ મનમાં વિષય હોવાથી વિદ્યા ભ્રષ્ટ થઈ ગઈ. લોકોએ તેને ભ્રષ્ટ તરીકે જાહેર કર્યો. નાનકડી નજર માણસને પટકી નાખે છે. અંદરના દોષો પટકી નાખે માટે ખૂબ સંભાળીને રહેવું. આ દોષો પરમાર્થ કરવા દેતા નથી. અને દોષો ઉછળ્યા વિના રહેતા નથી. ત્યારે બળથી નહિ પણ કળથી કામ લેવું જોઈએ. નિર્બળ બળવાન સાથે લડે તો માર ખાઈને આવે. બળ કર્મનું વધારે હોય અને આત્મા નિર્બળ હોય તો શું કરવું?
વાણિયાબુદ્ધિ બે વાઘરી ઝઘડતા હતા. ચીમનલાલ વાણિયો ત્યાંથી પસાર થયો, અને ઝઘડો જોવા ઊભો રહ્યો. બંને વાઘરીનો ઝઘડો કોર્ટમાં ગયો. ત્યારે જજ સાક્ષી માટે પૂછે છે, વાઘરી ચીમનલાલ વાણિયાનું નામ આપે છે.
જજે વાણિયાને પૂછ્યું, તમે ત્યાંથી પસાર થયા ત્યારે શું ચાલતું હતું? તમે ત્યાં હતા ? વાણિયાએ હા પાડી. જજે પૂછ્યું, પછી શું થયું? વાણિયો બોલ્યો, અમે તો ભાઈ વાણિયાભાઈ !
સામસામી ખેંચાણી ત્યારે મારી આંખ મીંચાણી આ પ્રમાણે વાણિયો કળથી છૂટી ગયો. વિદ્યા બ્રાહ્મણની કહેવાય પણ બુદ્ધિ વાણિયાની કહેવાય. કાચની બાટલીમાં બુચ પેસી ગયો શું કરવું? સાણસીની જરૂર નથી. કળથી બહાર નીકળે. કાટવાળી ચાવીને ઘાસલેટ લગાડો તો કાટ નીકળી જાય. તાળું તોડવાની જરૂર નહિ. કર્મ નીકાળવાં છે તો મોક્ષસુખની ચાવી મેળવી લેવી જોઈએ. મોક્ષસુખની પ્રથમ ચાવી કઈ છે તે હવે બતાવશે.
(૧) જન્મને બંદ કરો. (૨) પરમાર્થ કરો. (૧) કર્મ બંદ કરો. (૨) કષાય બંદ કરો. જહ જહ દોષા વિરમઈ જહ જહ ડિસએહિ હોઈ વેરષ્ના તહ તહ વિન્નાયબૅ, આસન્ન હોઈ પરમપય..
*-
-*
પ્રવચન પંદરમું : તત્ત્વાર્થકારિક જન્મનિ ર્મોૌરનુબહેડસ્મિતથા પ્રયતિતવ્યમ્
ર્ક્સક્લેશા ભાવો યથા ભવભેષ પરમાર્થ ૨ પરમ પૂજય શ્રી ઉમાસ્વાતિજી મહારાજ જણાવે છે કે, પ્રથમ જન્મને બંદ કરો, બીજા નંબરમાં તમે પરમાર્થ કરો, તે પણ ન બને તો તમે અનાદિકાળથી લાગેલી વિભાવદશાને દૂર કરો.
એક વર્ગ એવો છે કે, જે મોક્ષને માને છે, પરલોક સુધારવાની જેની મતિ છે, જેને પાપ કરવા નથી પણ પરાણે થઈ જાય છે, પાપના ભાવો જન્મોજન્મમાં રીપીટ થવાથી જે વિભાવ હતો તે સ્વભાવ બની ગયો છે.
આપણા આત્માનો સ્વભાવ ક્ષમાનો છે પણ વારંવાર ક્રોધના સંસ્કારોથી તે વિભાવ થઈ ગયો છે. રાગદ્વેષની ચીકાશ કરીએ તો તે રજ આપણને ચોંટી જાય છે, એકેક આત્મપ્રદેશમાં કુસંસ્કાર ભરેલા જ
છે. તૃત્ત્વ)કJJર ક) •