________________
પ્રવચન ચોત્રીશમું
વિષમાલ જિનબિંબ જિનાગમ
ભવિયણકું આધાર જિણદા તેરી.
જિનેશ્વર હોય પણ આગમ ન હોય તો શાસનનો માર્ગ ટકે નહિ. અભિષેક શરૂ થાય ત્યારે ઘંટાનાદ હોવો જોઈએ, બે ચામર, બે પંખા, ધૂપ-દીપ કરવા જોઈએ. જેમ આરિત ઘંટનાદ સિવાય ન થાય તેવી વિધિ અભિષેક વખતે હતી, હાલ આ પ્રણાલિકા સાવ જ ઓછી થઈ ગઈ.
નૃત્યતિ નૃત્ય... મણિપુષ્પવર્ષ સૃતિ, ગાયતિ ચ મંગલાનિ,
સ્તોત્રાણિ ગોત્રાણિ પôતિ મંત્રાનુ કલ્યાણભાજો હિ જિનાભિષેકે.
લાવે લાવે મોતીશા શેઠ... યાદ કરવા જોઈએ. પરમાત્મા આગમનું બીજ માત્ર આપે છે. શોર્ટમાં અર્હઋપ્રસૂત-હિમાલયની ગંગા જેવું... ગણધર રચિત મુનિગણવૃષભૈર્ધારિત... પીસ્તાલીશ આગમોમાં
દરેક બાબતો છે.
નાઈટમાં જેનું પારાયણ થાય તે મહાનિશિથ સૂત્ર. દિવસ છતાં રાત્રિનું વાતાવરણ કરી ભણાય તે આ આગમ. જિનાગમોનું મૂળ ત્રિપદી છે. પહેલાં ૮૪ આગમ હતાં, હવે ૪૫ હૈયાનાં હાર જેવાં આગમ છે. તેરાપંથી, સ્થાનકવાસી ૩૨ માને છે. તેર ઉડાડી દીધાં છે. પ્રતિમા સંબંધી ૧૩ ઉડાડ્યાં. દિગંબેર ૪૫ ઉડાડ્યાં... કારણ પાને પાને વસ્રની વાત આવે છે. પુષ્પબલિ-ધવલા વિ. પોતાનાં આગમ રચ્યાં છે. અગિયાર અંગ
નં. ૧. આચારાંગસૂત્ર
આવરો પદ્ધમો ધમ્મો, પ્રથમ આચારાંગ છે. પહેલું આગમ છે.
ન્હાયા વિના બ્રાહ્મણો ન રહે, આચાર વિના જૈનો ન રહે. બે પ્રકારે (૧) સાધુઆચાર (૨) શ્રાવક આચાર. તેને જાણવા છ અધ્યયન છે. પૃથ્વીકાય આદિનાં વિવરણ આમાં છે. વનસ્પતિ વિગેરેમાં સંજ્ઞા છે. પરમાત્મા મહાવીરનું જીવન આમાં છે. સંતે, પસંતે, ઉવસંતે, પચીસ ભાવના તથા પૂર્વે આચારાંગ ભણાવીને વડી દીક્ષા આપતા હતા.
નં. ૨. સૂયગડાંગ
તારક જિનેશ્વરની વાતો, સ્વશાસ્ત્ર, પરઆગમની વાતો, સાધુ પર આગમ ભણે ખરો, પણ જિન આગમની વાતોથી પર ન થઈ જાય, કોઈનું સારૂં દેખી હારી ન જાય, પોતાના ધર્મને છોડી ન દે.
વર્તમાનકાલ અળસિયાંનો છે, જ્યાં ત્યાં ધ્યાનશિબિરો ચાલી છે, પણ તે માર્ગ સો-દોઢસો વર્ષ ચાલે. ભગવાનના ભક્તો થોડા, ગોશાળાના ઘણા, પણ પંથ ચાલ્યો મહાવીરનો, પરિસહ સહેવાની કુશળતા, સામે સિંહ આવશે વિગેરે વાતો આ આગમમાં છે. ત્રણસો ત્રેસઠ પાખંડીની વાતો, બૌદ્ધદર્શન, કપિલદર્શન, નરકની વાતો કંચન કામિનીનો રાગ, નારી જોઈએ માટે નાણાં જોઈએ, નારીના રાગે રૂપિયા જોઈએ, વિગેરે વાતો તેમ જ સર્વ અનર્થનું મૂળ, માયાનું વર્ણન, નારીની અશુચિનું વર્ણન, ૯૮ ઋષભદેવના-પુત્રોનું વર્ણન, આર્દ્રકુમાર વિ.ની વાતો આ આગમમાં છે.
નં. ૩. ઠાણાંગસૂત્ર :
દશ સ્થાનનું વર્ણન આમાં છે. અંગે આયા. બધા આત્માનું સ્વરૂપ એક જેવું છે. મોક્ષ એક જ છે.
તત્ત્વાય કારિકા
C -
