________________
પ્રવચન છત્રીશમું : વિષય-આહારશુદ્ધિ અનંત ઉપકારી તારક પરમાત્મા કેવલજ્ઞાન થયા બાદ દેશના ફરમાવે છે. બિલકુલ અહિંસક જીવન સાધુજીવન છે. જેઓની આ શક્તિ નથી તેઓ પણ થોડું પાપવાળું અનિવાર્ય જીવન જીવે. ખૂબ વિવેકપૂર્ણ અને જયણાપૂર્ણ શ્રાવકજીવન જીવવું જોઈએ.
અણપૂંજયા ચૂલા સંધૂકયા. ચૂલો પેટાવવો જ છે તો જયણાપૂર્વક પેટાવો. ગેસ-ચૂલા ઉપર પૂંજણી ખરી? ચૂલાની ખાવાની વસ્તુ કરવી જ પડે છે, પણ બીજાને ઓછાં કષ્ટ પડે, ઓછી હિંસા કરવી પડે તેમ કરવું. બટાટામાં, બટાટાની છાલમાં અનંતા જીવો છે, ભીંડામાં એક જીવ છે.
એક માણસ કાચી વનસ્પતિ આખી જીંદગી ખાધાકરે, બીજો માણસ એક જ ટુકડો બટાટાનો ખાય, પછી સરખામણી કરો, એક ટુકડો ખાનારે અનંતા જીવોને માર્યા છે, પેલાએ ઓછા માર્યા છે. સાધારણ વનસ્પતિકાયમાં ઘણી હિંસા લાગે છે.
પ્રશ્નઃ ડોક્ટર જ્યારે કાંદા ખાવાનું કહે, શરીર કંટ્રોલમાં આવે તો આપણી તબિયત સુધરે, તો કાંદા ખાવા કે નહિ?
ઉત્તરઃ મન તામસી બની જાય તો ભવ બગડી જાય, તંદુરસ્તી લેવા જતાં મન અને ફેમિલી ખોઈ નાખે. સાધુ તો ખીચડી સાથે મગની દાળ પણ વાપરી જાય, ક્યાંય કહી ન મળે તો આવું પણ થાય છે, ચંપાબેન મગની દાળ વહોરાવે તો એમાં કઢી પણ ભેગી જ નંખાવે. જિસ દેશ મેં ગંગા બહતી હૈ, જિસ દેશમેં જમના બહતી હૈ. ઊની ઊની રોટલી ને કારેલાનું શાક હવે રમીલાબેન વહોરાવે તેમ નથી.
કઢીની ચિંતા અમે કરતા નથી, તમે કર્યા વિના રહેતા નથી. જ્યુસર, મિલ્ચર બધું પેટમાં એક જ થશે. મગની દાળ ગરમ જોઈએ તે જરૂરી નથી પણ દહીં તો ગરમ જ કરવું પડે.
પ્રશ્નઃ મગની દાળ સાથે શીંગદાણાનું શાક બનાવે તો તે કઠોળ થાય?
ઉત્તરઃ કઠોળ થતું નથી. પણ દહીંની સાથે મગની દાળ ખાય તો દ્વિદળ થાય. દહીંની કઢીમાં ચણાનો લોટ પૂર્ણ ગરમ થયા વિના નંખાય નહિ. ચોખાનું અટામણ નાખે તો વધુ સારૂં. મેથીનો વઘાર પડે તો કઠોળ દ્વિદળ થાય. છાશને નાગરબ્રાહ્મણી કહેતા. પૂ. પ્રેમસૂરિજી મ.સા. મુકામમાં દહીં આવે તો કહેતા નાગર અને બ્રાહ્મણને દૂર રાખો. દૂધ બીજા દિવસે ન ચાલે. દૂધની ભાખરી પણ ન ચાલે. ફ્રીજમાં મૂકેલી વસ્તુઓ વાસી થતી નથી આ માન્યતા આજની કોલેજ ભણેલી વહુઓની છે.
આવતીકાલની રોટલી વાસી થાય જ. ભેજ હોવાથી વાસી થાય. ખાખરા વાસી થતા નથી. દહીને જમાવ્યા બાદ બે રાત ઉપર વહી જાય, તેમાં તડ્વર્ણા જીવો ઉત્પન્ન થાય છે. ત્રીજા દિવસે સૂર્યોદય પહેલાં છાશ કરી લીધી હોય, તો આખો દિવસ ચાલે. અને બીજા દિવસે પણ સૂર્યાસ્ત પહેલાં ચાલે.
વધેલી છાશનાં થેપલાં બાંધી લો તો બે રાત ચાલે. લેક્ટિક એસિડ નામનું તત્ત્વ છાશમાં હોવાથી તેને વાંધો આવતો નથી. છાશનું સ્વરૂપ છાશમાં જ રહેવું જોઈએ. નીતરતાં પાણી હોય તેને છાશ ન કહેવાય. બહારના દહીનો ઉપયોગ કરવો યોગ્ય નથી. રંગ અને રક્ષણ એક જ જેવું હોય. જેમકે, ઘઉંમાં નેરિયા હોય તે લાલ જ હોય. ચોખાની ઈયળ સફેદ જ હોય. તદ્વર્ણાથી રક્ષણ થાય.
ધનપાલકવિ-શોભનમુનિનું દષ્ટાંત. - શરીર એ ફેક્ટરી છે, અઠવાડિયે ૧ ઉપવાસ થવો જોઈએ. નહિતર પંદર દિવસે તો થવો જ જોઈએ. સાધુને અને શ્રાવકને આહારમાં ક્યારેય ફરક ન પડે. તમે ઘણીવાર સાધુને કહેતા હો છો, સાહેબ! તમને
CEEનવીય કારિ કા • {
