________________
ભગવાનનાં શ્રીમુખે બોલાયેલ ઉત્તરાધ્યયનાં સુવાક્યો (૧) મા ય બહુયં આવે. ઘણું ન બોલ. વદતાં વદતાં વાધે વિખવાદ. નવા વરસે નવું જીવન જીવો. બેસતા વર્ષે બધાં ટનાટન થઈને નીકળશે. કપડામાં ચેન્જ, ગાડી ફર્નિચરમાં ચેન્જ, ખાણી-પીણીમાં ચેન્જ. કાલે કોઈ સાસુ-વહુ ઝઘડો નહિ કરે. પણ જૈનને ત્યાં કાલે જ નવું વરસ છે? ના, ના રોજની નવી ક્ષણ તે નવું વરસ. તમામ સેકંડે નવી ક્ષણ, નવું વરસ, પણ હવે તું આજે કહેલી ભગવાનની વાતોમાં ચેન્જ થઈ જા. લીટલ વાક્ય, બહુ બોલીશ નહિ.
ઉપવાસનું પચ્ચકખાણ સહેલું છે, ઓછું બોલવું કઠિન છે. કંકુબેનને પારકી પંચાત ઘણી જોઈએ. કૂવાના કાંઠે પંદર બેનો બોલ્યા વિના પાણી ભરે છે. એક ભાઈ હજાર રૂપિયા જીતી ગયો. આદતસે મજબૂર. બાવનની સાલમાં ઓછું બોલો. અને બોલ્યા વિના ન જ રહેવાય તો ભગવાન બોલ્યા તે વાક્યનો અમલ કરો.
(૨) મા પુટ્ટો વાગરે કિંચિ. સામો પૂછે નહિ ત્યાં સુધી બોલવું નહિ. ટેલીગ્રામ થોડો જ હોય પણ સત્ય જ હોય. લવલેટર દશ પાનાંનો હોય પણ ખોટો હોઈ શકે. બહુ બોલનારની કિંમત ક્યાંય હોતી. નથી. બીજા વાક્યમાં કહ્યું કે, પૂછ્યા વિના બોલવું નહિ. પણ ત્રીજા વાક્યમાં કહ્યું કે, કદાચ કોઈ પૂછે તો પણ ખોટું તો ન જ બોલવું.
(૩) પુટ્ટો નાલિયં વએ. પૂછે ત્યારે સાચું બોલજે. આ ત્રણ વાક્યો જીભનાં છે. આ ચામડાના ટુકડાનો ઘણું બોલવામાં ઉપયોગ ન કરીશ. સત્યનુ યુધિષ્ઠિરને યાદ કરો. અસત્યમિશ્ર એકવાર બોલ્યો “અશ્વત્થામા હતા' આકાશમાં ઊડતા ઘોડા નીચે પડ્યા. અર્ધસત્યથી પણ ખોટું થયું. એકવારનું બોલેલું અસત્ય પણ વિશ્વાસઘાત કરાવે છે. કેન્સરની ગાંઠ.કરે છે. વાઘરી, કોળી, મુસ્લિમ કરતાં આપણે કેટલા ઊંચા આવ્યા છીએ. સરખામણી કરો ત્યાં ગાળ સિવાય વાત જ નથી.
(૪) મા ય ચંડાલિયં કાસી. ચંડાલ જેવું કામ ન કરીશ. ગધેડાં, ગાય, બળદને જોઈને પોતાના ભવને વિચાર. પેટના ગર્ભને પડાવવા, કોઈની થાપણ પચાવી પાડવી, જુગાર, શરાબ તને ન શોભે. આ ચંડાલનાં કામ છે. ભલા માણસ! આ કામો ન કરીશ. અનાચાર, ભ્રષ્ટાચાર દુરાચાર કોળી-ભીલ કરે, જ્યારે અત્યારે શેઠિયા ગાડીમાં ફરીને આ ચંડાલનાં કામ કરે છે. ઇંડાં, આમલેટને અડીશ નહિ. સ્વદારા સંતોષ પાળ. કારણ, અત્યારે અમેરિકાની જેમ કોઈનેય પતિ-પત્ની બનાવી દે છે.
(૫) અખા ચેવ દમયવ્યો. આત્માનું દમન કર. સ્વીટુને અને તેની મમ્મીને ન દબાવો. એક આંખ કાઢો ને સ્વીટુડો ઊભો ઊભો ચડીમાં જ એકીબેકી કરી દે. પણ હવે ગુસ્સો કર્મ ઉપર કરો. તું દેખતો છતો આંધળો થઈ જા. ગંધારીની જેમ ટી.વી. જોવા માટે આંખે પાટા બાંધી દે. ક્રોધરૂપી વરૂને શિક્ષા કર.
(૬) અખા હિ ખલુ દુદમો. દુશક્ય આ કાર્ય છે પણ અશક્ય નથી. આત્માનું જ ખરેખર દમન કર. વીર પુરુષ યુદ્ધમાં અસંખ્યને જીતે પણ કર્મરૂપી યુદ્ધમાં જીતે તે વીર કહેવાય. ક્રોધ કરવા માટે શક્તિ ઓછી જોઈએ પણ ક્રોધને વશ કરવામાં વધારે જોઈએ. ક્ષમા વીરસ્ય ભૂષણ, ન તુ કાયરસ્ય. જે માણસ શરીરથી નિર્બળ હશે તે ક્રોધી હશે ? સશકતું હશે તે ક્ષમાવાન હશે?
(૭) અખા દેતો સુહી હોઈ. જે માણસ દમન નથી કરતો તે આ લોક, પરલોકમાં દુઃખી થાય છે.
(૮) કાલે કાલ સમાયરે જે કામ જ્યારે કરવાનું હોય ત્યારે જ કરો. મહેસાણાની ભાટલોકોની આજની કાલ ક્યારેય થાય જ નહિ. આપણે પણ ઘણા વાયદા પાડ્યા છે. દીક્ષા આ ભવમાં નહિ, આવતા ભવે. સંઘ કાઢવો છે પણ આવતી સાલ. અલ્યા! તારી ઠાઠડી નીકળી જશે પછી ક્યારે કરીશ? અશુભને .... તન્યાય કરિ કા - ૧ પ
ણ
