________________
ધૂમ્રદોષ – ખોરાકની નિંદા કરે તો ચારિત્ર બળી જાય. તમે પ્રશંસા કરોને ! બટાટાનું શાક શું સુંદર બન્યું છે, શું સુંદર કઢી બનાવી છે ? કાલે સવારે જેની વિષ્ટા જ બનવાની છે, તેની પ્રશંસા કરાય ? પૂજ્યપાદ શ્રી હીરસૂરિજી મ.માટે એક શિષ્ય ખીચડી લઈ આવ્યો, ગુરૂમહારાજે વાપરી, અને એક બેન દોડતી આવી, શિષ્યને કહ્યું, ખીચડી ન વપરાવો. શિષ્યે કહ્યું, કેમ ? બેન-ડબલ મીઠું નાખ્યું છે. અંદર જોયું, તો ગુરૂજી ખીચડી વાપરી ગયા હતા. ચેલાએ કહ્યું, ડબ્બલ મીઠાવાળી હતી, ગુરૂ બોલ્યા, પેટ આવતીકાલે સાફ થઈ જશે. આવા મહાપુરુષ હતા. તમને આવી ખીચડી આપી હોય તો ? બોઈલર ફાટી જાય. પૂ. ત્રિલોચનસૂરિજી મહારાજ રોટલી અને કરિયાતું વાપરતા. સ્વાદની દુનિયામાંથી બહાર ચાલ્યા જવું જોઈએ. અંતરાત્માનો સ્વાદ જોઈએ.
હવે તો વિગઈની ઊઠી આંબિલમાં આવી અને તેમાં ય હવે તો ઇડલી, પૂરણપોળી, ચટણી વિગેરે સ્વાદવાળી વસ્તુ આવી ગઈ. આપણે ત્યાં પહેલાં એક ધાનનાં જ આયંબિલ કરતાં. એક કલાકથી વધારે બેસે તો સંમૂચ્છિમ જીવ ઉત્પન્ન થાય. જીભડી દબાલણ, બધે જ ચટાકા કર્યા કરે, કોઈની રોકટોક જ નહિ.
એક સાધુ મહારાજ હતા. અશક્તિ હોવાથી ગુરૂએ માવો લેવા કહ્યું, આંબિલના હિમાયતી હતા તેથી ઉપધાનના રસોડામાંથી માવો લાવ્યા પણ જીભડી ઉપર પૂર્ણ કાબુ. તબિયત સુધારવી હતી પણ પૌષ્ટિક ખોરાક જરૂરી હતો પણ રાગ ન થાય માટે કડવું કરિયાતું માવામાં નાખી લેતા.
(૪) બ્રહ્મચર્યનું પાલન
ઊંઘ, આરામ ને મિથુન વધાર્યા. વધે. ઊંધ ઉપર કાબુ રાખો તો ધાર્યા સમયે ઊઠી શકો. યા નિશા સર્વભૂતાનાં, તસ્યાં જાગર્તિ સંયમી. જે દુનિયાને રાત, તે સંયમીને પ્રભાત. પૂર્ણિમાની રાતે ભુવનભાનુ સૂરિમહારાજ રાતભર લખતા, ઊંધવાનું નામ નહિ. સ્ફૂર્તિ સતત રહેતી... ખોરાકમાં પણ એવું જ છે, ટંક વધાર્યા વધે, ઘટાડ્યા ઘટે. પુરુષનો ૩૨ કવલ ખોરાક. કૂકડીના ઈંડા જેટલો એક કંવલ કહેવાય. નારીને ૨૮ કોળિયા હોય. અબ્રહ્મની વાસના પણ વધારો એટલી વધે, ઘટાડો એટલી ઘટે. પરિગ્રહસંજ્ઞા વધી જાય, ઘટી જાય.
(૫) પંદર દિવસે એક ઉપવાસ, આમે ય પકખીની આલોચના છે. અને શરીરની દૃષ્ટિએ પણ બંદ કરવા જેવું છે. મોરારજી તથા ઇંદિરા પણ આ વાત માનતાં તથા કરતાં. સોનિયા ગાંધી પણ કરે છે. આરોગ્ય માટે ય આવશ્યક છે. બાપજી મહારાજે ૩૨ વર્ષીતપ કર્યા, દેહાંત ઉપવાસમાં જ થયો.
(૬) એલોપથી દવા બંધ ક૨વી. લાભ કરતાં નુકશાન બંને બાજુ છે. શરીરને, આત્માને નુકશાનકારી છે. ભારતમાં ૪૦ જાતની દવા જીવલેણ ફરી રહી છે. માથું દુઃખે, બેચેની આવે તેમાં વારંવાર દવા ન લેવાય. આજની દવા દર્દનાશક નથી, દર્દશામક છે. દર્દી મરે તો ભલે મરે, દર્દ મટવું ન જોઈએ. ડોક્ટરની આ માન્યતા છે. મામૂલી દવાની જગ્યાએ મોટી દવા આપી દે છે. શિવમસ્તુને બદલે ડોક્ટરને દર્દમસ્તુ મનમાં હોય છે. પૂ. ધર્મસાગરજીમહારાજ, પૂ. અભય સાગરજીમહારાજે જીવનમાં એલોપથી દવા લીધી નથી.
(૭) રાત્રિભોજનત્યાગ. હલનચલન વિના પચે નહિ. ખાધા પછી ત્રણકલાક જવા જોઈએ. (૮) બહારનું ખાવું નહિ. સાજા રહેવું હોય તો લારીનું હોટલનું ખાવું નહિ. માર્કેટમાં શાક ન વહેંચાય તે રગડાપેટી હોટલમાં જાય છે.
તત્ત્વાર્ય કારિકા
૧ ૧૮
