Tattvartha Karika

Author(s): Kirtipurnashreeji
Publisher: Kirtipurnashreeji

Page 84

માથાના તમામ વાળ ધોળા થયા બાદ પણ ઉપાશ્રયમાં આવીને બેસવું ગમતું નથી.
સોમચંદ્ર રાજમહેલ છોડી દીધો, રાણી સહિત સંન્યાસી થઈ ગયા. મધ્યમ આ લોકનાં સુખોને ત્યાગે, પરલોકનાં સુખોને ઈચ્છે.
ઉત્તમનો વિશેષાર્થ : | ઉત્તમનું લક્ષ્ય હંમેશાં મોક્ષ માટેનું જ હોય. આપણો ધર્મ ક્રિયારૂપ છે. પણ ક્રિયા કરતાં સમતાભાવ આવી જાય તે જ સામાયિક છે. શાસ્ત્ર આ ક્રિયા સમતા માટે જ બતાવી છે. ખાવાનો ઝઘડો સામાયિકમાં મટી જાય, સામાયિકની ક્રિયા જ એવી છે કે, અગણિત લાભ થાય. દ્રવ્યથી બેસનારો પણ કેટલાક લાભને મેળવે છે.
સંમણો ઇવ સાવઓ... ખાવા-પીવાનું, ટી.વી. જોવાનું સહેજે બંધ થઈ જાય માટે બહુસો સામાઈય કુન્ધા કહેલ છે. દ્રવ્યક્રિયા ન કરનારા લલ્લને ક્યાં ખબર છે કે, દ્રવ્યથી ક્રિયા કરનારો પણ ભાવને તો પામશે જ. ભાવવિનાની ક્રિયા કરનારો પણ ભાવને તો પામશે જ. ભાવવિનાની ક્રિયા એકડા વગરનાં મીંડાં જેવી છે, પણ દ્રક્રિયા કરતાં કરતાં જ ભાવક્રિયા આવશે. - ભરત ચક્રવર્તીને આરિલાભવનમાં કેવલજ્ઞાન થયું પણ તે ક્યારે બન્યું? આગળ ક્રિયાઓ કરેલી છે. જેના હૃદયમાં મોક્ષ છે, તેના બે ચાર ભવ તો સાધનાવાળા હોય જ. પાંચ-સાત કે નવ ભવે પણ મોક્ષ પામે જ નિર્વાણપદ-મÀકે, ભાવયનું ય—હર્મ જ્ઞાનસારમાં લખેલું છે. ગજસુકમાલ શા માટે જંગલમાં કાઉસ્સગ્ન કરવા ગયા ? નેમિનાથપ્રભુનો સુંદર સમુદાય હતો છતાં, ઉપસર્ગ સહન કરીને ય મોક્ષ મેળવવાની તમન્ના જાગૃત હતી. રામાયણ રત્નોની ખાણ અને દીક્ષાની ખાણ હતી. મુનિસુવ્રતસ્વામિના હરિવંશમાં આ રામનો પરિવાર હતો. મહાભારતનો ઘણો ભાવ દુર્ગતિગામી હતો. રામના પૂર્વજો સંયમના મોક્ષના લક્ષ્યવાળા હતા. પ્રથમરાજા ઋષભદેવ હતા, વરરાજા ઋષભ હતા. તીર્થકર અને ભિક્ષાચરમાં પ્રથમ હતા. આવા ભગવાન વિનિતા નગરી પર રાજા થયા, એનો તાજ પછીના જે રાજાઓ પહેરે તે કેવલ પામી મોક્ષે જાય. - બીજા અજિતનાથ સુધી પચાસ લાખના સાગરોપમ સુધી, અર્ધા આરા સુધી તે રાજાઓ કાં અનુત્તર કાં મોક્ષમાં ગયા. એક પણ રાજા દક્ષા વગરનો રહ્યો નથી. સિદ્ધકરડિકા એને કહેવાઈ. આ ઉત્તમ પ્રકાર કહેવાય. આપણા સાત કુટુંબની પેઢીમાં પણ ક્યાંય દીક્ષા થઈ નથી.
પૂર્વજોમાં વજબાહુનું દષ્ટાંત.... રામના પૂર્વજ હતા... વજબાહુ મનોરમા-રાજકુમારીને પરણવા ગયો. ઉદયસુંદર સાળો સાથે હતો. વરવહુ એક રથમાં બેઠાં હતાં. ઊંચા પર્વત ઉપર એક મુનિ કાઉસ્સગ્ન ધ્યાનમાં સ્થિર હતા. વજબાહુએ દૂરથી મુનિને જોયા, લાગણી થઈ, આંખ ભીની થઈ, મેં ચારિત્ર ન લીધું એવો પસ્તાવો થયો, મારૂતિ કારમાં ફરનારા તમને આંખ ભીની થવી જોઈએ. અમે બંધનમાં બેઠા છીએ તેમ લાગવું જોઈએ. સાળાએ મજાક કરી, બનેવી? બાવા બનવું છે કે શું? વજબાહુએ હા પાડી. સાળો બોલ્યો, ક્યારથી ભાવ જાગ્યા છે? ઉત્તર, જનમ્યા ત્યારથી જ જૈનને દીક્ષાના એ ભાવ હોય જ. સાળાએ ફરી મજાક કરી, હજુ કાંઈ બગડ્યું નથી. બસ તેજીને ટકોરો. ગધેડાને ડફણું.
આ બૈરાં તમને મેણાં નથી મારતાં? જાઓને, મહારાજ સાહેબ પાસે.. પણ તમે રીઢા થઈ ગયા. વજબાહુ સાળાની મજાકથી ઊભા થઈ ગયા, મનમાં તો સંયમધર્મ બેઠો જ હતો, તક મળી ગઈ, બારણું ખૂલી ગયું, પંખી ઊડી ગયું, ડુંગર ચઢીને સંયમ લઈ લીધું, નાટક ન રહ્યું, હકીકત સાચી બની ગઈ. શું