________________
ભાવના થતી નથી. તું બીજાનું કલ્યાણ કર, તો તારૂં તો અચૂક થવાનું જ છે. કદાચ બીજાનું થાય કે ન થાય પણ પોતાનું તો થાય જ.
આપણે ભિખારીને ટુકડો આપીએ ત્યારે તેના હાથમાં તો પુન્ય હોય તો રહે પણ પોતાનું તો કલ્યાણ થાય જ. દાયક, દાતાનું પુન્ય ક્યારેય નષ્ટ થતું નથી જ. પશુથી ક્યારેય પરોપકાર થતો નથી. કદાચ કોઈને થઈ પણ જાય પણ બહુ ઓછા પ્રમાણમાં... ધોબીનો કૂતરો ન ઘરનો ન ઘાટનો.
ગધેડાની કથા.....
એકવાર ધોબીના ઘરે ચોરો આવ્યા. કૂતરાને ગધેડો કહે, માલકિને જગાડવા માટે તું ભૂંક. કૂતરો કહે, ધોબી તને માન આપે છે, હું શું કામ ભૂંકું. ભલે ચોરો માલ લઈ જતા. ગધેડાને થયું, આપણો માલિક છે તો ઉપકાર તો કરવો જ જોઈએ. ગધેડો ભૂંકવા લાગ્યો. ધોબી જાગી ગયો, અને કહે છે, ચૂપ થઈ જા, આવી રીતે કેમ ભૂંકે છે ? અને ધોબી ઓઢીને સૂઈ ગયો. ગધેડો ફરી જોરથી ભૂંકે છે, બરાડે છે, માલિક દંડો લઈને મારે છે, ગધેડો બિચારો વાણી દ્વારા વ્યક્ત કરી શકતો નથી, પરોપકાર કરવા જાય છે, પણ માર ખાવો પડે છે, અને સહન કરવું પડે છે.
નોળિયાની કથા...
એક ઘરમાં નોળિયો હતો, બાળક ઘોડિયામાં ઊંઘ્યો હતો. બાળકની મા પાણી ભરવા ગઈ હતી. સાપ ઘોડિયા ઉપર બાળકને કરડવા ચઢ્યો. નોળિયાએ સાપને મારી નાખ્યો. પણ તેનું મોં લોહિયાળ હતું. માએ આવીને જોયું કે, નક્કી આ નોળિયાએ મારા બાળકને મારી નાખ્યુ, માએ નોળિયાને મારી નાખ્યો અને ઘોડિયામાં આવીને જોયું તો બાળક હસતું હતું. પછી પસ્તાવો ઘણો કર્યો પણ હવે તે નકામો હતો. નોળિયાએ તિર્યંચપણામાં પરોપકાર કર્યો પણ જીવતાં મરી જવું પડ્યું.
આપણી કમનસીબી, આપણે બીજાનું કાંઈ કરી શકતા નથી. સાસુ કહે, હું આ કામ નહિ કરૂં, વહુ. ના પાડે, જેઠાણી ના પાડે, પછી રોજ રોજ મહાભારત થાય.
રામાયણમાં લડાઈ ન હતી, રાજ્ય લેવા ભરત અને રામ ના પાડતા હતા. પૂર્વકાળમાં જીવાત્માઓ પરમાર્થભાવવાળા હતા. પરાર્થવ્યસની આત્માઓ પરોપકાર કર્યા વિના રહે જ નહિ. તીર્થંકરોનું પ્રથમ વિશેષણ. આકાલમેતે પરાર્થવ્યસનિનઃ
વીંછીનો ધંધો...
એક સંતે સાતવાર વીંછીને પાણીમાંથી બહાર કાઢ્યો. ભરવાડ ત્યાં ઊભો હતો સંતને કહે છે, હવે છોડી દો. સંત કહે, તે તેનો સ્વભાવ ન છોડે, તો હું પણ મારો પ૨ને સુખી કરવાનો સ્વભાવ ન છોડું. પોતાના સ્વાર્થને સળગાવીને પણ ઉત્તમપુરુષો બીજાનું કલ્યાણ કરે છે. ધર્મરૂચિ અણગાર જેવા...
જે ચોથા માળેથી પડે અને બચે તો પુન્ય કહેવાય. ત્યાં પુણ્ય બળવાન અને કેળાની છાળથી લપસી રોડ ઉપર મરી જાય તો પાપ બળવાન કહેવાય.
રાજા ભોજની કથા
ભોજરાજા દાનેશ્વરી હતો. મંત્રી કંજૂસ હતો. કોઈનું સારૂં જે જોઈ ન શકે તે ઇર્ષ્યાવાન છે. બીજાનાં દુઃખ જોઈ રાજી થાય આવા પણ જગતમાં જીવો હોય છે. કેટલાક બાળકો બીજાને માર પડે તે જોઈને આનંદ પામે છે, આ અનાદિના સંસ્કાર છે.
રાજા ભોજ ઘણું દાન કરે છે, મંત્રીને ગમતું નથી પણ રાજાને કેવી રીતે ના કહેવાય. તેથી યુક્તિ કરી સંસ્કૃતમાં એક પદ ભીંત પર લખ્યું : આપર્ત્યે ધન રક્ષેત્
રાજા પામી ગયો તેણે સામે લખ્યું, મહતાં આવ્: ત: તત્ત્વોય કારિકા 42
