Tattvartha Karika

Author(s): Kirtipurnashreeji
Publisher: Kirtipurnashreeji

Page 77

અનુપમાદેવીને ષડ્ગર્શનમાતા કહેવામાં આવતું. કારણ તે ખોબલે ખોબલે બાવા, સંન્યાસી ગરીબોને દાન આપતી તેથી માતાનું બિરૂદ પામ્યાં હતાં. ઘરેણાંનાં ઢગલાથી ભગવાનની આંગીઓ રચી છે. ૭૦૦ વર્ષ પહેલાંની આ ઘટના છે. કેવળીની પર્ષદામાં પણ બેસી ગયાં.
આપણે આવું પુન્ય બેલેન્સ ન કરી શકીએ તે જ ભવમાં ધન્નાઅણગાર જેવું પ્રથમ પુન્ય કરવું. બીજા ભવમાં અનુપમા જેવું પુન્ય ભેગું કરવું. ત્રીજું આત્માને અનાદિના દોષો કુસંસ્કારમાં પ્રવૃત્ત કરાવે છે. વાઘરીવેડામાં જે ઉત્પન્ન થાય તેને શરૂથી જ ગાળો બોલતાં આવડે. અનાદિકાળથી અનંતી જગ્યાએ ઉત્પન્ન થયેલો આ જીવડો ખરાબ સંસ્કાર લઈને આવ્યો છે. તેનો સ્વભાવ જ હવે ભૂંડું કરવાનો થઈ ગયો છે. ચરમાવર્તમાં કર્મનું જોર ઓછું છે. પણ આપણે આપણા સ્વભાવને બદલી શકતાં નથી. આપણો વાધરીવેડો એટલે દુર્ગતિના ભવો. ભૂંડના ભવમાં ફર્યા, વિષ્ટાઓ જ ચૂંથી. ભવોના ભવો. પશુની યોનિમાં કાઢ્યા. વિભાવ હતો એ હવે સ્વભાવ જ થઈ ગયો, ખરાબ જ કરવું ગમે.
પ્રશ્ન : પાપની પ્રવૃત્તિ કરતી વખતે શું કરવાનું ?
શુભ-અશુભ બંનેના અનુબંધને કુશલ કરી નાખો. સારા કામનો અનુબંધ ખરાબ પણ હોઈ શકે અને ખરાબ કાર્યનો અનુબંધ સારો પણ હોઈ શકે. પુન્ય કરતાં નવું પુન્ય બંધાવે તે જ કુશલાનુબંધિ પુન્ય. બીજું જ નામ તેનું પુન્યાનુબંધિ પુન્ય. એકવાર કર્યા પછી સવાયું કરે અને દશગણું કરે તેને સુકૃત કહેવાય.
સાનુબંધસુકૃત એટલે ? એક પછી એક પુન્ય ચાલુ જ રહે. સંપ્રતિરાજાનાં સુકૃત સાનુબંધ સુકૃત હતાં. કેટલાકનાં સુકૃત નિરનુબંધ પણ હોય. પ્રતિષ્ઠા વખતે દશ લાખ ખર્ચ્યા બાદ શાંત થઈ જાય. નિરાંત વાળીને બેસી જાય. પણ જેમ વ્યાપાર રોજ ને રોજ કરે તેમ સુકૃત રોજ કરવું જોઈએ. દાનનો અવસ૨ કાર્પણવર્ગણાને દૂર કરી દે. શ્રેણિકને પણ ભૂંડાં કર્મોના પ્રભાવે દુર્ગતિમાં જવું પડ્યું. જો પાપકર્મ છૂટતાં નથી, ધર્મ થતો નથી તો દુર્ગતિ નક્કી જ છે. તો શું કરવાનું ? સાથે સેફટી લઈને જવાનું.
સેફટી કઈ ? કેરીનો રસ સ્વાદ આવવાથી ચાર વાટકી ભરીને ખાઈ લીધો, હવે પેટ બગાડવાની શક્યતા છે, પણ સૂંઠની સેપટી લઈ લો તો વાયુ વિખરી જશે. ભવસાગરમાં ભમતાં ભમતાં ક્યાંક મહાવીર જેવા ભગવાન મળી જશે તો તરી જવાશે.
કદાચ ભમતાં ભમતાં નાગ પણ થઈ જવાય પણ ભગવાન મળતા હોય તો તે પણ મંજૂર છે. માનવદેવ થયા પછી વૈભવ મળે પણ મહાવીર ન મળતા હોય તો તેવી સદ્ગતિ પણ આપણને મંજૂર નથી. કુમારપાળે માંગ્યું કે, કદાચ જૈનધર્મ મળે નહિ, સદ્ગતિ ન મળે તો પણ જૈનમંદિરમાં 'ચકલા થઈને પણ મને રોજ પ્રભુદર્શન મળે તે મને મંજૂર છે.
નરકે ગયા પછી પણ ભગવાન મળે તે મંજૂર છે. રાવણ મોહના નશામાં બેભાન થતો, સીતા પાસે ખોળા પાથરતો, સિલોનનો સમ્રાટ, રાજાધિરાજ રાવણ સીતાને કુત્તાની જેમ ચાટવા ચાહતો હતો પણ જ્યારે સીતા તિરસ્કારી દે ત્યારે રાજમહેલમાં જઈને શોકમાં બળતો હતો, પણ જ્યારે મોહનો નશો ઊતરતો, મોહની ચેષ્ટા ખ્યાલ આવી જતી ત્યારે ઘરમંદિરમાં શ્રી-મુનિસુવ્રતસ્વામિના ચરણમાં માથું પછાડી પ્રાર્થના કરતો. ભગવાન્, મારો કામ કાઢો આનો જે બળાપો તે જ સાચી સેફ્ટી. રાવણનું તન પાપમાં હતું, મન પશ્ચાત્તાપમાં હતું.
અકબર અત્તરના હોજમાં રહ્યો રહ્યો વિષ્ટાને ચાટતો હતો, અને બિરબલ વિષ્ટાના કુંડમાં રહ્યો રહ્યો અત્તરને ચાટતો હતો, આનો ઉપનય એ છે કે, સંસારરૂપી કાદવ છે, વિષ્ટા છે, અને તેની અંદર પુન્યકાર્યો એ અત્તરનાં હોજ જેવાં છે. પુન્યકાર્યો કરનાર આત્મા અત્તરને જ ચાટતો હોય તો તે પુન્યાનુબંધી પુન્ય ઉત્પન્ન કરે.
તત્ત્વાર્ય કારિકા