________________
૧૪
ચના અને મશ્કરી કરવામાં ભારે અન્યાય કર્યો છે. કેમકે તેઓએ સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાંતના આશયને તેડી મરડીને બદલી નાખ્યા છે. અમે ઉપર જે દલીલ આપી છે તેથી આ વાત બરોબર સિદ્ધ થાય છે કે, જે વૈદિક કાળમાં જૈનધર્મને પ્રચાર ન હોત તે આપણને ઉપરનાં પ્રમાણે ન મળત.
જેનોને સ્યાદ્વાદ ચાય કે જે એક બહુજ કઠણ સિદ્ધાંત છે, તે તરફ વેદવ્યાસજી જેવા એક પ્રખ્યાત વિદ્વાનનું પણ ધ્યાન ખેંચાયું, અને આ સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાન્તને એટલી પ્રખ્યાતિ પામતાં તે જરૂર અનેક સદીઓ વીતી ગઈ હશે.
એટલા ઉપરથી એ નક્કી છે કે, સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાંત કે જે જૈનધર્મનું એક મૂખ્ય અંગ છે, તે સિદ્ધાંત “બ્રહ્મસૂત્ર” બન્યાં તે સમય પહેલાં પણ મેજુદ હતા. આ ઉપરથી તેમજ વેદમાં જૈનધર્મ સંબંધી મળતા ઉલ્લેખોથી, આ વાત નિશ્ચયપૂર્વક સિદ્ધ થઈ જાય છે કે, વેદ કે જે જુનામાં જુના કહેવાય છે, તેનાથી પણ બહુ વખત પહેલાં જેનધર્મ ચડતી સ્થિતિમાં હતું. આ ઉપરથી એમ કહી શકાય કે વેદોએજ જૈન ધર્મની કઈ કઈ વાતે પિતામાં લીધી હેય ! જૈનધર્મ સંસારના દરેક ધર્મથી પ્રાચીન છે.
જૈનધર્મ એ જગતભરના દરેક ધર્મથી પ્રાચીન છે, એ વાતની ખાત્રી કેટલાએ વિદ્વાનને હવે દઢ થતી જાય છે. કાશીવાળા સ્વર્ગસ્થ સ્વામી રામમિશ્ર શાસ્ત્રીએ પોતાના એક વ્યાખ્યાનમાં કહ્યું હતું કે, જૈન ધર્મ આ દુનિયા જેટલેજ પ્રાચીન ધર્મ છે. હું આગળ ઉપર શાસ્ત્રીજીએ કહેલ વાતને જૈન અને હિન્દુઓના શાસ્ત્રોથી ટેકે આપી પુરવાર કરીશ.
