________________
પરિગ્રહ એકઠો કરનાર સ્વાથી સાધુઓને લીધે જ સમાજ ભળતી દિશાએ અને કુમાર્ગ પર ચાલ્યા ગયે હતે. કેવલ એક આકસ્મિક ઘટનાને લઈને જ લંકાશાહને અસલી સૂત્રો જોવા મળ્યાં, અને તેથી જ તેમને સત્યનો પત્તો મલ્યા, અને તરતજ તે વખતમાં ચાલતા અસત્ય વિચારે અને સિદ્ધાંતને વિરોધ કરવા સમર્થ થયા. લંકાશાહે જેના ધર્મના અસલી સિદ્ધાંતો બહાર પાડયા અને લેકમાં તેને પ્રચાર કર્યો. તેનું ફલ એ આવ્યું કે, જૈન ધર્મના શ્રેષ્ઠ અને ઉદાર સિદ્ધાંતો જોઈ લેકે ચકિત થઈ ગયા. ચકિત થઈ જવાનું કારણ એ પણ હતું કે, આ ઉદાર સિદ્ધાંતે આ ધૂર્ત સાધુઓએ કેટલીએ સદીઓ થયાં દબાવી છુપાવી રાખ્યા હતા.
જેના નિર્મળ હદયમાં સ્વાર્થને એક અંશ પણ નહતો, તેમજ જેના સવિચાર, ઉપદેશ અને આચાર ફક્ત સત્યના પ્રેમથી જ પ્રેરાયેલ હતાં, એવા ધર્મપ્રાણુ લોંકાશાહના સરળ, સ્પષ્ટ અને સુંદર ઉપદેશ તરફ, સાધુઓના અત્યાચારથી ગભરાએલા અને સત્યની શોધમાં લાગેલા જનસમુદાયનું
* લેકશાહના વખતમાં સ્થિતિ કેવી હતી તેનું આબેહુબ વર્ણન ભાઈ નેનમલજીએ નીચેની કવિતામાં કર્યું છે – યતિકે ઉપદેશોને જબ ભકતેકે ભરમાયાથા, અંધ શ્રદ્ધાને એ અવનિ પર, રાજ્યવજ ફહરાયા થા (૨) અંધકાર છાયા થા જગમેં, જ્યોતિ નહિ જબ મિલતી થી, પાપકે બોઝેકે કારણ, માતૃભૂમિ સબ હિલતીથી (૨) ધર્મ તત્વ ભૂલ ગયે થે, અંધ ભકિત જબ છાઈ થી, મૂઠ એર કુભાવના જગમેં, જબ સર્વત્ર સમાઈ થી. (૨)
