________________
તીર્થકરે ભવિષ્યની પ્રજા માટે અખૂટ આદર અને માન-પાનને પાત્ર છે. પરંતુ સાથે સાથે એ પણ યાદ રાખવાની જરૂર છે કે, તેઓનું આ મહાન પદ તેઓના આત્મનિરોધને, તેઓની દીનતાને અને પિતાને પણ ભૂલી જવાના ગુણેને જ આભારી હતું. જે તેમનામાં આવા દૈવી ગુણે ન હોત, તો કડે મનુષ્યના હૃદય પર અધિકાર જમાવવા તેઓ કઈ કાળે પણ સમર્થ કે યોગ્ય થઈ શકત નહિ. તેઓ બીજાને (જ્ઞાન, અભયદાન) દેતા હતા, પરંતુ તેઓની પાસેથી પૈસા વગેરે) કાંઈ પણ લેવાને ખ્યાલ તેઓને કદી હતે જ નહિ. તેઓએ કઈ પણ દિવસ પિતાની પ્રતિષ્ઠા કે પૂજાને ખ્યાલ પણ કર્યો નથી. ઉલટું પ્રાણીમાત્રથી પ્રેમ કરવાના ભાવમાં રહીને તેઓ પિતાને જ ભૂલી ગયા, અને પિતાનું મહત્વાકાંક્ષા વગરનું જીવન, દુ:ખી જીના ઉદ્ધારમાં વિતાવ્યું.
એક બાજુથી તે આ વાતને કબુલ કરવી અને તેની પ્રશંસા કરવી, જ્યારે બીજી બાજુથી એમ કહેવું કે, તીર્થકરોએ મૂર્તિના રૂપમાં પિતાની પૂજા કરાવી અને આ પૂજાને મોક્ષપ્રાપ્તિનું સાધન બતાવ્યું, તે વાતથી તે તેમના અસાધારણ અને નિસ્વાર્થ જીવન, તેમજ તેમના પવિત્ર અને સ્વાર્થ રહિત સિદ્ધાંતનું ખૂન કરવા બરાબર છે-કલંક્તિ કરવા જેવું છે. આ બન્ને વાત એટલી અસંગત (વદતે ત્યાઘાત) છે કે, મનુષ્યની બુદ્ધિ તે આ વાતને કઈ રીતે પણ માની શકે તેમ નથી.
હવે જે કઈ પિતાના વિચારોમાંથી પક્ષપાત કાઢીને, પિતાના હૃદયમાંથી સાંપ્રદાયિક ઈર્ષ્યા દૂર કરીને, અને એક
