________________
પણ માલુમ થાય છે કે, તીર્થકરેના સિદ્ધાંત અને જીવન એવાં સ્વાભાવિક (સીધે રસ્તે જવાવાળાં) હોય છે અને જેનધર્મને ઉપદેશ એ ઉદાર છે કે તીર્થકર ખુદ પત્થર અને ધાતુઓની મૂર્તિઓ પૂજવાની આજ્ઞા કરે, કે બીજી કોઈ પણ રીતે મૂર્તિપૂજાને ઉપદેશ કરે, તે વાત કઈ પણ રીતે સંભવિત નથી. | તીર્થકરેએ મેક્ષને રસ્તો બતાવતી વખતે દરેકને શ્રીમંત કે ગરીબને, મોટાઓને કે નાનાઓને, પિતાના શિષ્યોને કે વિદ્યાર્થીઓને એટલે કે જાત-ભાતને ભેદ રાખ્યા સિવાય દરેકને એક જ સરખે ઉપદેશ દીધું કે, પિતાના કર્મોને નાશ થવાથી (નિર્જરા થવાથી)જ દરેક જીવ મેક્ષ મેળવી શકે છે. અને ઈદ્રિય દમન, સ્વાર્થત્યાગ, દયા, આત્મનિરોધ, ઘોર તપ અને અપરિગ્રહથી જ કર્મોને નાશ થઈ શકે છે. તીર્થકરેએ સ્પષ્ટ રીતે આ પ્રકારને સત્ય ઉપદેશ દીધે કે, દરેક મનુષ્ય પોતાનું ભાગ્ય (નશીબ) પિતે જ નિર્માણ કરી શકે છે, દરેકનું ભવિષ્ય પિતાના કર્મો ઉપર જ છે, અને અનંત શાંતિ (મોક્ષ) તથા સુખ પ્રાપ્ત કરવા માટે દેવતાઓ કે દેવીઓના પૂજનની કેઈ પણ રીતે જરૂર નથી.
તીર્થકરોએ આ સિદ્ધાંતોને ફક્ત ઉપદેશ કરીને જ શાંત બેસી ન રહેતાં પોતાના જીવન પણ આ સિદ્ધાંતો મુજબજ કરી લીધાં. અને બીજાઓને આ ઉપદેશથી તેઓ પિતાના અનુયાયી બનાવતા, તેમજ આ આદર્શ ઉપદેશોના
જીવતા–જાગતા નમુના તરીકે પોતાનું જીવન આ સિદ્ધાંતમય બનેલું દેખાડતા. બધા શ્રેષ્ઠ અને દૈવી ગુણે તીર્થકરના
