________________
૭૭
દેશ પિતાના ભક્તોને આપ શરૂ કર્યો. તેઓની ધારણા પ્રમાણેજ મૂર્તિપૂજા તેમને લાભદાયક થઈ પડી અને આ સાધુઓ ધીરજ અને ચતુરાઈથી આ ખજાનાને દુરૂપયેગ કરવા લાગ્યા. જેમ જેમ વખત વીતતે ગમે તેમ તેમ તેઓ ઇંદ્રિયના ક્ષણિક સુખમાં ગુલતાન બની ગયા, અને વિષય-લાલસાઓના દાસ બની ગયા. આવી રીતે જ્યારે તેઓને ધાર્મિક ભાવ ચાલ્યા ગયે ત્યારે તેઓ દંભી (પટી) પણ બન્યા. સાચા સાધુઓને માર્ગ તરવારની ધાર પર ચાલવા જેવો કઠણ હોય છે. જ્યારે તેઓ આ કઠણ માર્ગ પર ન ચાલી શક્યા, ત્યારે પોતાને સ્વાર્થ સાધવા માટે તેમજ પોતાના પતિત આચરણે માટે કોઈ કહી ન શકે, તે માટે શાસ્ત્રોના અર્થ પણ વિપરીત કરવા લાગ્યા–પિતાને અનુકુળ પડે તેવા કરવા લાગ્યા. અને આમ થતાં લાંબે વખતે તેઓ ધાર્મિક તના સાચા અભિપ્રાયને સમજવાની શક્તિ જ ખાઈ બેઠા, ત્યારે તેઓએ લૌકિક વાતાને આધ્યાત્મિક વાતોમાં, ક્ષણિક પદાર્થોને સ્થાયી પદાર્થોમાં અને અસત્યને સત્યમાં ખતવી દીધું.
અહંકાર થઈ જવાથી સત્યને લેપ થઈ ગયો અને જ્યારે સાધુઓ ધાર્મિક સિદ્ધાંતને ઉલટી નજરથી જેવા લાગ્યા, ત્યારે તેઓ અર્થનો અનર્થ કરીને પોતાની મતલબ સાધવા લાગ્યા. આવા સ્વાર્થ–સાધનને લઈને કેટલીએ બુરાઈઓ ઉત્પન્ન થઈ. આવી રીતે જ્યારે આ સાધુઓ સંસારના ઝગડામાં ખૂબ ફસાઈ પડયા, ત્યારે તેઓ પોતાના ભકતોની સામાજિક અને ધાર્મિક ઉન્નતિ કરવા માટે અગ્ય થઈ ગયા, અને પોતાને સ્વાર્થ સાધવા માટે કલ્પિત સિદ્ધાંતનું પ્રતિપાદન કરવા લાગ્યા.
જળ પડે હતાશાએ
