Book Title: Samyag Darshan Kevi Rite Pragate
Author(s): Bhikhalal Girdharlal Sheth
Publisher: Jagdishchandra Bhalchandra Khokhani

View full book text
Previous | Next

Page 15
________________ સમ્યગ્દર્શન કેવી રીતે પ્રગટે ? “તે વિપર્યાસમુદ્ધિનું ખળ ઘટવા, યથાવત્ વસ્તુસ્વરૂપ જાણવાને વિષે પ્રવેશ થતા, જીવને વૈરાગ્ય અને ઉપશમ સાધન કહ્યાં છે. ૧૪ “ જે જીવને વિષે ગાઢ વિપર્યાસમુદ્ધિ છે, તેને તા કઈ રીતે સિદ્ધાંતમેધ વિચારમાં આવી શકે નહી. જેની વિપર્યાસબુદ્ધિ મંદ થઈ છે તેને તે પ્રમાણમાં સિદ્ધાંતનુ અવગાહન થાય; અને જેણે તે વિપર્યાસમુદ્ધિ વિશેષપણે ક્ષીણુ કરી છે એવા જીવને વિશેષપણે સિદ્ધાંતનુ અવગાહન થાય. -! ગૃહકુંટુબ પરિશ્ચંદ્ધાદિભાવને વિષે જે અહંતા મમતા છે અને તેની પ્રાપ્તિ અપ્રાપ્તિ પ્રસગમાં જે રાગદ્વેષ કષાય છે, તે જ ‘વિપર્યાસબુદ્ધિ' છે; અને અર્હતા મમતા તથા કષાય જ્યાં વૈરાગ્ય ઉપશમ ઉદ્ભવે છે, ત્યાં મંદ પડે છે, અનુક્રમે નાશ પામવાયેાગ્ય થાય છે. ગૃહકુટુ’બાદિભાવને વિષે અનાસક્ત બુદ્ધિ થવી તે વૈરાગ્ય’ છે; અને તેની પ્રાપ્તિ અપ્રાપ્તિ નિમિત્તે ઉત્પન્ન થતા એવા જે કષાયકલેશ તેનું મંદ થવું તે ‘ ઉપશમ' છે. એટલે તે બે ગુણુ વિપર્યાસબુદ્ધિને પર્યાયાંતર કરી સદ્ગુદ્ધિ કરે છે; અને તે સબુદ્ધિ જીવાજીવાદિ પદાર્થની વ્યવસ્થા જેથી જણાય છે એવા સિદ્ધાંતની વિચારણા કરવાયેાગ્ય થાય છે.” —શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી આ પ્રમાણે સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ માટે પ્રથમ પાત્રત તૈયાર થવી જોઇએ.

Loading...

Page Navigation
1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114