________________
8
સમ્યગ્દર્શન કેવી રીતે પ્રગટે ? ધન અને અન્ય સામગ્રી ભેળી કરી તેને નાશ તે નહિ થાય ને ? અજ્ઞાની ધનમાં અત્યંત આસક્ત થઈને આવી રીતે ભય સેવે છે. પરંતુ નિશ્ચયથી તે એમ છે કે એ અજ્ઞાની કેવળ વિકલ્પજાળને જ કર્તા-ભોક્તા છે; રાગને કર્તા–ભક્તા બને છે, પરંતુ લક્ષ્મી વગેરે પરવસ્તુને ન તે તે કર્તા છે કે ન જોક્તા છે. અજ્ઞાન–અવસ્થામાં આવી સત્ય વસ્તુ તેની સમજમાં આવતી નથી, તેથી ભય રહ્યા કરે છે.
પરલેકમાં મારું શું થશે? અહીં સુખ માટે અનુકૂળ સામગ્રી પ્રાપ્ત થઈ છે તે પરભવમાં પણ મળશે કે નહિ? જે નહિ મળે તે મારું શું થશે ? એમ અજ્ઞાની ભય સેવે છે.
હવે સમ્યગ્દષ્ટિ જ્ઞાની આત્મા એમ અનુભવે છે કેઆ મારું ચૈતન્ય જ મારે લેક છે, શાશ્વત છે, સર્વકાળે પ્રગટ એ મારે ચિસ્વરૂપ લેક છે, આ સિવાય બીજે કઈ લેક – આ લેક કે પરલેક –એ મારાં નથી. જ્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ જ્ઞાની આત્માએ સ્વસ્વરૂપ સિવાય અન્ય કશું જ પિતાનું માન્યું નથી તે પછી તેને આ લેક કે પર લકને ભય શાને હોય? તે તે નિરંતર નિશંકપણે વર્તતે હોય છે અને પિતાના જ્ઞાનસ્વભાવને સદા અનુભવે છે. માટે તેમને આ લેક, પરલેકને કઈ ભય હોતું નથી.
