________________
સમ્યગ્દર્શન કેવી રીતે પ્રગટે ? ભવ કરીને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે, તે જે આ પ્રમાણે છે: ૧. વર્તમાન મનુષ્યને ભવ, ૨. યુગલિયા મનુષ્ય કે તિર્યંચને ભવ, ૩. દેવકને ભવ અને ૪. મનુષ્યભવ. આ ચેથા મનુષ્યભવમાં તે આત્મા કેવળજ્ઞાન પ્રગટાવીને મેક્ષ પ્રાપ્ત કરે. જે યુગલિયાના આયુષ્યને બંધ ન થયા હોય તે ત્રણ ભવ કરે.
સમ્યફવના પાંચ લક્ષણે સમ્યગ્દશાનાં પાંચ લક્ષણો છે. શમ, વેગ, નિર્વેદ, આસ્થા, અનુકંપા.
ક્રોધાદિ કષાયેનું સમાઈ જવું, ઉદય આવેલા કષામાં મંદતા થવી, વાળી લેવાય તેવી આત્મદશા થવી અથવા અનાદિકાળની વૃત્તિઓ સમાઈ જવી તે “શમ'.
મુક્ત થવા સિવાય બીજી કોઈ પણ પ્રકારની ઈચ્છા નહીં; અભિલાષા નહીં તે “સંવેગ”.
જ્યારથી એમ સમજાયું કે બ્રાંતિમાં જ પરિભ્રમણ કર્યું, ત્યારથી હવે ઘણી થઈ, અરે જીવ! હવે થંભ, એ નિર્વેદ” . - મહાભ્ય જેનું પરમ છે એવા નિઃસ્પૃહી પુરૂષોનાં વચનમાં જ તલ્લીનતા તે “શ્રદ્ધા'“આસ્થા
એ સઘળાં વડે જીવમાં સ્વાત્મતુલ્ય બુદ્ધિ તે “અનુકંપા.”
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી (૫. ૧૩૫)
