________________
સમ્યક્ત્વના ત્રણ ભેદ
૬૩
દર્શનમેાહનીય કમના ક્ષય થવાના પ્રાર`ભ કેવળી કે શ્રુતકેવળીના પાદમૂલમાં (નિકટમાં) જ થાય છે. તેના આરભ કરનાર કર્મ ભૂમિમાં જન્મેલે મનુષ્ય જ હાય છે.કડાચિત્ પૂર્ણ ક્ષય થયા પહેલાં મરણુ થઈ જાય તો ક્ષપણુની સમાપ્તિ ચાર ગતિમાંથી કોઈ પણ ગતિમાં થઈ શકે છે.
મિથ્યાત્વમાંથી સીધું ક્ષાયિક-સમ્યક્ત થતું નથી. સર્વ પ્રથમ ચાથે ગુણુસ્થાને ઉપશમસમ્વકૃત્વ પ્રગટે છે અને ત્યારબાદ ઉપશમમાંથી ક્ષયેાપશમ થઈ ાયિક સમ્યક્ત્વ
થાય છે.
ક્ષાયિક-સમ્યક્ત્વ દ્ધરસ્ફટિકમણિ સમાન કેવળ નિ ળરૂપ છે.
ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ પ્રગટયા પહેલાં જો આગળના ભવના આયુષ્પના બંધ ન થયેા હાય તો તે આત્મા તે જ ભવમાં સકલ કમઁના અંત કરીને અવશ્ય સિદ્ધપદ્મ સ’પ્રાપ્ત કરે છે. જો પૂર્વે આયુષ્યમંધ થયા હોય અને ત્યારબાદ ક્ષાયિક સમકિત થયું હાય તો ત્રણ કે ચાર ભવમાં અવશ્ય સિદ્ધપદ સંપ્રાપ્ત કરે છે. જે ભવમાં ક્ષાયિક સમકિત પ્રગટે તે ભવ સહિત વધુમાં વધુ ચાર ભવ થાય. તે એ રીતે કે—
જો સમ્યકૃત્વ સ’પ્રાપ્ત થયાં પહેલાં એટલે કે મિથ્યાત્વ– દશામાં આગળના ભત્ર માટે ભાગભૂમિના યુગલિયા મનુષ્ય કે તિય ́ચના આયુષ્યને અધ થઈ ગયા હોય તેા કુલ ચાર
