________________
નવતાવ જાણવા
૨૩
પ્રવ, એકરૂપ આત્મસ્વરૂપ જે દ્રવ્યદળમાં રહેવું છે તે જાણી શકાય છે. નવતત્વનું શ્રદ્ધાન ત્યારે જ સાચું કહેવાય કે જ્યારે તે જાણીને સ્વસ્વભાવની સન્મુખતા થાય, શુદ્ધાત્માનું નિશ્ચયશ્રદ્ધાન કરવામાં આવે અને તેના અવલંબને સમ્યગ્દર્શન પ્રગટાવવામાં આવે.
નવતને તેમના યથાર્થ સ્વરૂપે જાણવાથી અને પ્રતીતવાથી મૂળ ભૂલ ટળે છે. તેથી જ્ઞાનમાં પણ જે ભૂલ હતી તે પણ ટળી જાય છે. તેથી આત્માનું અત્યન્ત ભિનપણું અર્થાત્ ભિન્ન આત્માનું એકપણું જે સદાય અંતરંગમાં પ્રકાશમાન છે, એવા પ્રકારનું વર્તમાન પર્યાયમાં પણ પરિણમન થાય છે. તત્વાર્થસૂત્રમાં શ્રી ઉમાસ્વામી ફરમાવે છે કે
“તાર્થ શ્રદ્ધાને સમ્યગ્દર્શનમ્ ” અર્થા–જવાદિ નવત જે સ્વરૂપે અવસ્થિત છે, તે તોની તેવા જ સ્વરૂપે શ્રદ્ધા કરવી, અન્યથા શ્રદ્ધા ન કરવી તે સમ્યગ્દર્શન છે. તત્વાર્થ-શ્રદ્ધાન સાથે શુદ્ધાત્માનું શ્રદ્ધાન પણ ભેળુ જ હોય. તત્ત્વાર્થ શ્રદ્ધાન સાથે શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપે જાણીને ભૂતાર્થ સ્વભાવની સન્મુખ થઈ શુદ્ધાત્માનું શ્રદ્ધાન કર્યું તે જ નવતને યથાર્થ સ્વરૂપે જાણ્યા એમ કહી શકાય છે. એકલા વ્યવહારથી આ તો જાણે પરંતુ આત્મામાં પરિણમન કરી શુદ્ધાત્માના શ્રદ્ધાનરૂપ નિશ્ચયસમ્યકત્વ ન પ્રગટાવે તે એવા આંત્માને કેવળ વ્યવહાર
