________________
સમ્યગ્દર્શન કેવી રીતે પ્રગટે ? અને કવચિત્ ન પણ હોય. છતાં સમ્યગ્દષ્ટિને સ્વરૂપઆચરણ અવશ્યમેવ હોય છે.
અનાદિનું મિથ્યાત્વ ટળ્યું અને જે સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થયું તે “પ્રથમ પશમ સમ્યકત્વ હોય છે એટલે કે સર્વપ્રથમ “ઉપશમસમંતિ” જ પ્રગટે છે.
શુદ્ધાત્મતત્વમાં જેમની પ્રવૃત્તિ અને રૂચિ છે એવી વિધિ વડે પ્રવર્તતા આત્માઓ સમ્યકત્વને પામ્યા છે. આ પ્રમાણે જ મોક્ષમાર્ગને તેમને પ્રારંભ થયો હતો. આ પ્રમાણે મેક્ષમાર્ગની આરાધના કરીને તીર્થકરે, જિને, શ્રમણે વગેરે સિદ્ધ થયા છે. તે સર્વેને આપણું ત્રિકાળ નમસ્કાર હે ! - આ સ્વાનુભવ સમયમાં મશ્રિતજ્ઞાન પ્રત્યક્ષ હોય છે. પરપદાર્થને જાણવામાં તે તે પરોક્ષ જ છે, છતાં આત્મા નુભૂતિ સમયે પ્રત્યક્ષ છે. છદ્મસ્થને બાકીના બે જ્ઞાન–અવવિજ્ઞાન અને મન:પર્યવજ્ઞાન દેશપ્રત્યક્ષ છે, ત્યારે સર્વજ્ઞનું કેવળજ્ઞાન સકળપ્રત્યક્ષ છે.
પાંચ લબ્ધિઓ તત્વવિચાર કરનારા સુમુક્ષુ આત્મા સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિને અધિકારી બને છે. તેમાં પણું શુદ્ધાત્મસ્વરૂપ વિશેષ કરીને અભિપ્રેત અને રેય છે. તરવને ભાવસહિત યથાસ્વરૂપે જાણનારને સમ્યગ્દર્શની પ્રાપ્તિ હોય છે. હવે
