________________ રાજાની નજર નર્તકી પર પડી. એનું રૂપ જોઈને રાજા મોહિત થઈ ગયો. રાજાને ઉપર ખેલ કરતા ઈલાચીકુમારમાં રસ જ નથી. એ તો બસ, આ કન્યાને જ જોયા કરે છે. નટ એટલું બધું નાચ્યો કે લોકો આફરીન થઈ ગયા. એણે અવનવી કળાઓ બતાવી. પછી એ નીચે ઊતયો. રાજા જયાં સુધી એક રૂપિયો ન આપે ત્યાં સુધી કોઈ પ્રજા ન આપી શકે. આપણે ત્યાં વ્યાખ્યાનમાંથી મ. સા. જ્યાં સુધી સર્વમંગલ કરીને ઊભા ન થાય, ત્યાં સુધી આપણે ઊભા થવાય નહિ. એમ અહીં રાજા જયાં સુધી ઈનામ ન આપે ત્યાં સુધી બીજા લોકો પણ ન આપે. હવે રાજાએ ઈનામ આપ્યું નહિ કેમ કે એણે કાંઈ જોયું જ નહોતું. ઈલાચીકુમાર બીજી વખત દોરડા પર ચઢ્યો. અનેક અફલાતૂન કળાઓ કરે છે. કિન્તુ રાજાનું ધ્યાન હજીય પેલી નટકન્યામાં જ છે. રાજાએ આ વખતે પણ કંઈ આપ્યું નહિ. કહે, “મે બરાબર જોયું જ નથી. મને જરા ઊંઘ આવી ગઈ. ફરી વાર કરને...” ઈલાચીકુમાર ત્રીજી વખત દોરડા પર ચઢીને ખેલ શરૂ કરે છે. થાકીને ઊતયો ત્યારે આખો નીચોવાઈ ગયો હતો. શરીર થાકી ગયું હતું. પણ રાજા કહે છે, “ભાઈ, તું બહુ જલદી-જલદી પૂરું કરી નાખે છે. જરા બરાબર બતાવ.' હવે ચોથી વાર દોરડા પર ચઢવાનું થયું. રાત પૂરેપૂરી વીતી ચૂકી હતી. દૂરથી પૂર્વમાં સૂર્યોદય દેખાતો હતો. હતાશ ઈલાચીકુમારને થયું હવે હું શું કરીશ? રાજા ખુશ નહિ થાય તો? અને રાજા કેવો લોભિયો છે! એ મને ઈનામ આપવા નથી માંગતો કે શું? છેવટે એ ઉપર ચઢીને રાજા તરફ જુએ છે. રાજા શું કરે છે? એનું ધ્યાન કેમ મારા ખેલ તરફ જતું નથી? એણે જોયું તો રાજાની નજર પેલી છોકરી પર હતી. ઈલાચીકુમારને થયું નક્કી રાજા પણ આ નટકન્યામાં ઈન્ટરેસ્ટેડ છે. જો આમ હોય તો મારાં લગ્ન આ નટકન્યા સાથે થવાં અસંભવ છે. રાજાની નિયતમાં ખોટ લાગે છે. એટલે જ એ મને ઈનામ નથી આપતો. હું થાકીને દોરડા પરથી પડીને મરી જાઉં તો નર્તકી પોતાને મળે એવું રાજા ઇચ્છી રહ્યો લાગે છે. એને દોરડા પર રઘેરઘે વિચાર આવે છે, ધિક્કાર છે મને. એક નટકન્યા માટે મેં મારાં મા-બાપ છોડ્યાં, કુળ છોડ્યું, મારા કુળના આચારો છોડ્યા, મારી બધી મર્યાદાઓ છોડી.
