________________ કૉલોનીમાં રોકાવાનું થયું. જ્યાં રોકાયા હતા ત્યાં મચ્છરોનું સામ્રાજ્ય ! ત્યાંથી ગાડીમાં પસાર થવા પૂરતું બરાબર, પણ એક રાત્રિ રોકાવું હોય તો કોઈ પણ હિસાબે રાત ન નીકળે ! જયાં જુઓ ત્યાં કીડીઓનાં દર દેખાય. કિીડીઓય કેવી? સીધી ડંખ મારીને તમને સોજો લાવી દે એવી! ડુંગરા દૂરથી રળિયામણા' કહેવતનો અર્થ સમજાઈ જાય! માત્ર બહારથી અને દૂરથી જ એ સુંદર લાગે. હવે આ બધા ચાર હજાર જણા નીકળ્યા. ભગવાન કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં છે. સાથે આવેલા રાજાઓએ સ્વાભાવિક રીતે જ ક્યારેય મચ્છરોના ત્રાસ અનુભવ્યા નહોતા. આમ પણ એ લોકો ત્રીજા આરામાં, એટલે એમણે સંસારમાં દુઃખ જોયું નહોતું. છતાં એ સહુ ટાઢ, તડકો, ગરમી, ઠંડી - બધું જ સ્નેહરાગના કારણે સહન કરે છે. આપણને ખબર પડે કે આપણા માટે કોઈક સહન કરે છે, તો એના માટે કેવો સ્નેહરાગ બંધાય! ભગવાનને સ્નેહરાગનાં પ્રબળ નિમિત્તો ભરપૂર મળ્યાં, પણ ક્યાંયનેહરાગનું નામોનિશાન નહિ! * દૃષ્ટિરાગીની ત્રણવિપરીત દૃષ્ટિ દૃષ્ટિરાગવાળી વ્યક્તિમાં ત્રણ વિપરીત દૃષ્ટિ હોય : (1) સ્વદોષ દર્શનમાં (2) દેવગુરુ-ધર્મ માટે, (3) માન્યતાઓમાં. દષ્ટિરાગવાળી વ્યક્તિ ક્યારેય પોતાના દોષ ન જોઈ શકે. ઘણી વ્યક્તિ એવી હોય કે તેમનામાં દોષ હોય, પણ અજ્ઞાન પણ હોય. સમજાવો તો સમજી જાય. પેલામાં દોષ હોય પરંતુ એ દોષોને છોડવા તૈયાર ન થાય. જાણતો હોય કે દોષછે. છતાં સ્વીકારવા તૈયાર ન થાય. ગાઢ દૃષ્ટિરાગીને પાપનો અનુબંધ એવો પડે કે એનો ડૂચો નીકળી જાય. તેનો સંસાર અનલિમિટેડ હોય. મંદ દષ્ટિરાગીનો સંસાર લિમિટેડ હોય. કોઈ સમજાવે તો સમજવાની તૈયારી હોય. ભગવાનને ક્યાંય પોતાના દોષો માટે આગ્રહ નહોતો. તેઓ એકદમ તટસ્થ હતા. દેવ, ગુરુ ધર્મ કોને કહેવાય એ બાબતમાં તીર્થકરો એકદમ ક્લિયર હોય. દરેક ભગવાન પૂર્વના ત્રીજા ભવમાં જેટલું ભણેલા હોય એટલું જ્ઞાન સાથે લઈને આવે. મહાવીર સ્વામી નંદન રાજર્ષિના ભવમાં અગિયાર અંગ ભણેલા હતા. તેમને દીક્ષા _2 32
