________________ કરવાનું નિમિત્ત મળ્યું. તમારી રીતે વિચારીએ તો વાજબી નિમિત્ત છે. નેવુંનેવું ઉપવાસ થયા હોય, વારંવાર પારણા માટે આમંત્રિત કરવા છતાં એના તરફ ધ્યાન ન અપાતું હોય તો ગુસ્સો આવે કે ન આવે? અગ્નિશમને થયું કે આ રાજા મને હેરાન કરવા માટે જ આમ કરે છે. આશ્રમના કુલપતિ એને સમજાવે છે, “ભઈલા ! એવું નથી, આકસ્મિક આવું થઈ જાય છે. એના મનમાં તને હેરાન કરવાનો ભાવ નથી. તું ગુસ્સે ન થા.” એ કહે, “આકસ્મિક નથી થતું, ઇરાદાપૂર્વક થાય છે. બધા બહુ સમજાવે છે, છતાં એનો ગુસ્સો ઓછો થતો નથી અને નિયાણું કરે છે કે જો મારા તપની તાકાત હોય તો આને ભવોભવ મારનારો થાઉં ! 60,000 વર્ષની ઉગ્ર સાધના એળે ગઈ. શાસ્ત્રોમાં લખ્યું છે કે જયાં સુધી તમને સ્વદોષનો ગાઢ પક્ષપાત છે, તમે તમારા દોષો જોઈ નથી શકતા, ત્યાં સુધી ધર્મમાં તમારી એન્ટ્રી પણ નથી થતી. આટલી ઉગ્ર સાધના પછી પણ અગ્નિશમનો સંસાર જરા પણ કપાયો નહિ, ઊલટાનો અનંત સંસાર વધ્યો. અગ્નિશર્માએ અહીં વિચારવું જોઈતું હતું કે હું દુઃખી તો પારણાની ઇચ્છાને કારણે છું. આ વાત એ સમજી ન શક્યો. * સ્વ-દોષ જોવાનું શીખીએ આપણા જીવનમાં આપણે સ્વદોષને જોતાં શીખીએ. આપણને ખબર પડવી જોઈએ કે મારામાં કેટલા દોષો છે. આપણને માન-કષાય હોય, માયાકષાય હોય, લોભ-કષાય હોય; એ બધાને વાજબી ગણાવીએ છીએ. તમને પૂછવામાં આવે કે કોઈનાં મૅરેજ છે અને તે વ્યક્તિ મેકઅપ કરીને આવે તો એ વાજબી કહેવાય કે ગેરવાજબી? તમે કહેશો મેકઅપ કરીને આવ્યા એમાં વળી શું ગેરવાજબી? મેકઅપ એટલે તમે જે નથી એ તમે બતાવવા માગો છો. તમારા હોઠ લાલ નથી અને તમે તમારા હોઠ લાલ બતાવવા માગો છો. આ એક પ્રકારની માયા છે. હવે આ માયાને તમે વાજબી ગણશો તો તમારામાં દષ્ટિરાગ આવશે. તમે હોઠ લાલ કરો એનાથી પાપ લાગે પણ એ દષ્ટિરાગ નથી, પરંતુ તમે એ મેક-અપને વાજબી ઠેરવશો તો દષ્ટિરાગ આવશે. તમારો અનંત સંસાર વધારશે. તમને થશે કે કોઈ છોકરીનાં લગ્ન હોય તો એણે શૃંગાર તો કરવાનો જ હોય ને! એ શૃંગાર ન કરે તો શું વિધવાનો વેશ પહેરીને જાય? તમે મેકઅપ કરો એ અલગ વાત, પણ મેકઅપને આવશ્યક - 48 -
