________________ વ્યાખ્યાનમાં કેમ નથી આવતા ? તો કહે વહેલાં ઊઠાતું નથી. વોલીબોલ, ફૂટબોલ રમવા જવાનું હોય તો તેઓ વહેલા ઊઠશે નહિતર દસ વાગે ઊઠશે ! આમતમને પાપની વસ્તુ ન આવડે એ શાપ નથી, આશીર્વાદ છે. ભગવાનને કયા અજ્ઞાન સાથે વાંધો છે એ જાણવું આવશ્યક છે. ભગવાન કહે છે હું કોણ અને મારું કોણ, આ બેઝિક બાબતનું અજ્ઞાન દૂર થઈ જાય તો બેડો પાર થઈ જાય. પણ આપણને આ અજ્ઞાન દૂર કરવામાં રસ નથી. હું આત્મા છું અને આત્માના ગુણો મારા છે એના સિવાયની આખી દુનિયા નકામી છે. આ જ્ઞાન થવું જરૂરી છે. - ભગવાન કહે છે આ અજ્ઞાનના કારણે મોહ થાય છે. હું કોણ? તો આત્મા. આપણને એની ખબર નથી. આપણે તો બસ એટલું જ સમજી બેઠા છીએ કે હું એટલે શરીર, ઇન્દ્રિય અને મન. વ્યાખ્યાનમાં મને અનુકૂળતા રહેવી જોઈએ. આમાં મને એટલે શરીરને. મને હવાવાળી, ટેકાવાળી જગા મળવી જોઈએ તો મને સારું પડે. આપણી આ માન્યતા છે. આપણને લાગે છે કે સારી ટેકાવાળી જગા મળી તો આજનું વ્યાખ્યાન સક્સેસ અને ટેકાવાળી જે જગા પર દરરોજ બેસતા હતા એ આજે કોઈએ વહેલા આવીને પડાવી લીધી તો આજે વ્યાખ્યાનમાં મજા ન આવી. શરીરનું સુખ મળે, ઇન્દ્રિયનું સુખ મળે તો મજા, નહિતર સજા ! મ. સા. કોઈ સારી જોક બોલે તો મજા આવે, માત્ર તત્ત્વની વાતો કરે તો મજા નહિ આવે. આપણે ઇન્દ્રિય શરીર અને મનને પોતાનું માન્યું છે. મારું કોણ? તો કહે મારો પરિવાર, મારો દેશ, મારું ઘર એ બધાને મારું માન્યું છે. ભગવાન કહે છે આ જ અજ્ઞાન છે. આ અજ્ઞાનને દૂર કરો. આ અજ્ઞાનથી મોહ પેદા થાય છે. મોહને કારણે પરિવાર “મારો લાગે છે. આ મોહના કારણે આગળ જઈને તમને રાગ અને દ્વેષ થાય છે. આ શરીર મારું માન્યું છે એટલે તમને શરીર માટે રાગ-દ્વેષ થશે. તમને ખબર પડે કે કોઈ વાઈરસ ફરે છે અને તમને એના પર દ્વેષ થશે. જો તમને ખબર પડે કે શરીર માટે એ બાબત સારી છે તો એના પર રાગ થશે. ત્રણ પ્રકારના ખરાબ રાગ છે, એમાં આપણે
