________________ દ્રોણાચાર્ય છે. દ્રોણાચાર્યની સામે ફાઈટ આપી શકે એવા આ પક્ષે ફક્ત અર્જુન અને ભીમછે, અર્જુન અને ભીમદ્રોણાચાર્યની સામે લડી ન શકે કેમ કે બંનેના એ ગુરુ છે. તમે તો તમારા ઉપકારી સાથે ઝઘડી-લડી શકો. પત્ની કહે કે તમારી મમ્મી આખો દિવસ કટકટ કરે છે તો તમે બેશરમ થઈને મમ્મીને સીધું કહી દેશો કે, મમ્મી, તારું કટકટ હવેથી બંધ કરી દેજે.' જમાનો બદલાઈ ગયો છે. ઉપકારીની સામે આવું ન બોલાય. આ લોકોને તો ઉપકારી ગુરુની સામે લડવાનો પ્રસંગ આવ્યો ! પણ ગુરુ સામે જીતવાનું એટલું સરળ નહોતું. એટલે કોઈ યુક્તિ કરવી આવશ્યક હતી. ગુરુ દ્રોણાચાર્યનો દીકરો અશ્વત્થામા પણ યુદ્ધમાં સામે પક્ષે હતો. દ્રોણાચાર્યને પુત્ર પ્રત્યે વાત્સલ્યની લાગણી મજબૂત છે. જો એવું જાહેર કરવામાં આવે કે અશ્વત્થામા યુદ્ધમાં હણાઈ ગયો, તો ગુરુનું મોરલ તૂટી જાય અને જીતી શકાય. પણ સૌને ખબર છે આપણા બોલી દેવાથી ગુરુ થોડા માની જાય કે અશ્વત્થામા મરાયો? કોઈ ભરોસાપાત્ર વ્યક્તિ કહે તો જ એ માનેને ! એ યુદ્ધમાં અશ્વત્થામા નામનો એક હાથી પણ હતો. એ હાથી મરાયો અને ચારે બાજુ હોબાળો મચ્યો કે “અશ્વત્થામા હણાયો...' દ્રોણાચાર્યને યુધિષ્ઠિર પર પૂરો વિશ્વાસ હતો કે એ કદીય જૂઠું નહિ બોલે. યુધિષ્ઠિર ધર્મરાજા હતા. એ ક્યારેય અસત્ય બોલતા નહોતા. આ લોકો એમને કન્વિન્સ કરે છે કે તમારે વિજય માટે આટલી માયા કરવી પડશે. એ જૂઠું પણ નથી બોલતા અને સત્ય પણ નથી બોલતા. દ્રોણાચાર્ય જ્યારે યુધિષ્ઠિરને પૂછે છે, શું અશ્વત્થામા હણાયો? યુધિષ્ઠિરે જવાબ આપ્યો અશ્વત્થામા હણાયો છે એ મને ખબર છે, પણ એ અશ્વત્થામા તમારો પુત્ર છે કે હાથી એની મને ખબર નથી. યુધિષ્ઠિર “નરો વા કુંજરો વા' બોલે છે. દ્રોણાચાર્યને અશ્વત્થામા હણાયો એટલું જ સંભળાયું. આજુબાજુના ઘોંઘાટને કારણે “નરો વા કુંજરો વા' સંભળાયું નહિ. દ્રોણાચાર્યનું પુત્ર પરના સ્નેહરાગને કારણે મૉરલ તૂટી ગયું. આપણે આ દ્વારા એટલું શીખવાનું કે સ્નેહરાગ મોરલને તોડી નાખે. આપણું ઈનર લેવલ તોડી નાખે. રાગ પેદા થાય એટલે બેચેની પેદા થશે જ, તમે જીરવી જ નહિ શકો. કામરાગ અને સ્નેહરાગ તમને ભયંકર દુ:ખી કરશે. નેહરાગનો પિલર છે નિઃસ્વાર્થ લાગણી અને કામરાગનો પિલર છે - 68 -
