________________ અજ્ઞાન (મિથ્યાજ્ઞાન) છે. અજ્ઞાનના (મિથ્યાજ્ઞાન) કારણે મોહ થાય અને મોહના કારણે રાગ-દ્વેષ થાય. એક ભાઈ મને કહે કે, “સાહેબજી! તું મને ભગવાન એક વરદાન આપી દે” ભક્તિગીતના શબ્દો કેવા અદ્ભુત છે ! હું તો એ ભક્તિગીત સાંભળું છું ત્યારે તર-બતર થઈ જાઉં છું. આ ગીત રાષ્ટ્રીયગીત જેવું પૉપ્યુલર થઈ ગયું છે. આત્મનિરીક્ષણ કરવા જેવું છે. આ ગીત બેન્ડવાળા વર્ષોથી વગાડતા હતા. શબ્દો એના એ જ હોવા છતાં પહેલાં એ ગીત એટલું બધું ગમતું નહોતું, પરંતુ કેતનભાઈ દેઢિયાએ આ ગીત ગાવાની ઢબ ચેન્જ કરીને નવી જ રીતે ગાયું, ત્યારથી તે અત્યંત પ્રસિદ્ધ અને લોકપ્રિય થઈ ગયું છે. ખરેખર, આ ગીતમાં સંસારની અસારતાનું જે વર્ણન છે તે અગાઉ અલગ ઢબથી ગવાતું હતું એમાં પણ હતું જ, છતાં નવી ઢબથી ગવાયેલું ગીત વધુ ગમે છે. તો એમાં એવું તો નથી ને કે એની ગાવાની ઢબ ગમે છે ! અને જો માત્ર ગાવાની ઢબ ગમતી હોય તો એ તો શ્રોતેન્દ્રિયનો વિષય થયો. એટલે એને ધર્મરાગ ન કહેવાય. પદ્ધતિસર ગવાતાં ગીતો ધર્મપ્રવેશમાં કારણ બને છે. ભાવનાદિમાં ભક્તિગીતો સારી રીતે ગવાય તે અનિવાર્ય અને અનુમોદનીય છે.” આપણા જીવનને તટસ્થ અને સૂક્ષ્મનજરે જોતા જઈએ તો પરિગ્રહ, લોભ, ક્રોધ વગેરે જેવા આપણા તમામ કષાય સાક્ષાત અને સ્પષ્ટ જોવા મળે. વ્યાખ્યાનમાં બેસવા માટે જો જગાનું ભાડું ચૂકવવું પડતું હોય તો બધા પોતાની સામાયિકની બેગ ખોળામાં મૂકે. ભાડું ચૂકવવાનું નથી હોતું એટલે બધા પહોળા થઈને બેસે છે. સંકડાશ થતી હોય તો પણ પોતાની બેગ હટાવવાની કોશિશ કરશે નહિ. આ લોભ કષાય છે. મારે કારણે એક જીવને બેસવા માટે જગા ઓછી પડશે એના અંતરાયથી મારો સંસાર વધશે, એ વિચારતો જ નથી. ઘણાંને છ રી’ પાલિત સંઘમાં મજા આવે, પણ ઉપધાનમાં ન આવે. કેમ કે છ રી’ પાલિત સંઘમાં રોજરોજ ગામ બદલાય. સવારે કુદરતી વાતાવરણ ખીલેલું હોય, બંને તરફ ઝાડ હોય, મંદમંદ હવા વહેતી હોય અને
