________________ | શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ | પ્રકરણ-૧૩ કામરાગાસ્નેહરાગાવીષત્કરનિવારણી દષ્ટિરાગસ્તુ પાપીયાનું દુરુચ્છેદઃ સતામપિ // વીતરાગસ્તોત્ર-૬, પ્રકાશ 10 શ્લોક આપણે જાણ્યું કે કામરાગ, સ્નેહરાગ અને દષ્ટિરાગ આ ત્રણ રાગ અત્યંત ખરાબ છે, એ આપણું સત્યાનાશ કરે છે. એકમાત્ર ધર્મરાગ કરવા જેવો છે. એ દ્વારા આપણું આત્મકલ્યાણ કરી શકાય છે. કામરાગ એટલે પાંચ ઇન્દ્રિયના અનુકૂળ વિષયોની ઇચ્છા. પાંચ ઇન્દ્રિય છે ધ્રાણેન્દ્રિય (નાક), ચક્ષુરિન્દ્રિય (આંખ), શ્રવણેન્દ્રિય(કાન), સ્પર્શેન્દ્રિય (ત્વચા, સ્કિન) અને રસનેન્દ્રિય (જીભ). એ દરેકના અલગઅલગ વિષય છે. ધ્રાણેન્દ્રિયનો વિષય સુગંધ છે, ચક્ષુરિન્દ્રિયનો વિષય રૂપ છે, શ્રવણેન્દ્રિયનો વિષય સંગીત છે, સ્પર્શેન્દ્રિયનો વિષય મૃદુતા છે, રસનેન્દ્રિયનો વિષય ભોજન છે. આ બધા વિષયોની ઇચ્છા એટલે કામરાગ. કામરાગને કારણે માણસ મરવા પણ તૈયાર થાય. એવી અગણિત ઘટનાઓ આપણે વારંવાર જોઈ, સાંભળી કે અનુભવી છે. સ્નેહરાગ માણસને ખોખલો કરી નાખે. કોઈપણ વ્યક્તિ પ્રત્યે નિઃસ્વાર્થ લાગણી એ સ્નેહરાગ છે. સ્નેહરાગ સ્વાર્થને કારણે ન હોય. દીકરો ઘડપણમાં કમાઈને આપશે એવી સ્વાર્થવૃત્તિ હોય તો એ કામરાગ થયો, પણ દીકરો કશું જ કમાઈને ન આપે, એ ડિપ્રેશનમાં રહેતો હોય કે થોડો ગાંડો હોય છતાં પણ “મારો દીકરો” એવી લાગણી ધબકતી રહે એને સ્નેહરાગ કહેવાય. સ્નેહરાગ કશા વળતરની અપેક્ષા ન રાખે. સામેથી મને કંઈ મળશે કે નહિ એવાં પલાખાં એને ન હોય. જનરો વા કુંજરો વા મહાભારતના યુદ્ધ વખતે ભીમ અને અર્જુને સ્નેહરાગની સ્ટ્રેટેજીનો ઉપયોગ કર્યો હતો. એમણે વિચાર્યું કે નેહરાગ વચ્ચે લાવીને યુદ્ધ જીતવું પડશે. એ લોકોને યુદ્ધ જીતવામાં સામા પક્ષે સમર્થ અંતરાય રૂપ ગુરુ - 67 -7
