________________ વહોરવા જાય છે. એક વર્ષ સુધી નિર્દોષ ગોચરી મળતી નથી. આ લોકોને થાય આપણે શું કરવું? ભૂખ લાગી છે. ભગવાન તો કંઈ બોલતાય નથી. પહેલાં તો જેટલા પણ પ્રશ્નો ભગવાનને પૂછતા હતા, એના જવાબો ભગવાન તરત આપતા હતા. હવે ભગવાન સાધુ થઈ ગયા છે અને સામે પણ જોતા નથી, બોલતા જ નથી. ભગવાન ચાલે એટલે આપણે ચાલવાનું, એ ઊભા રહે તો ઊભા રહેવાનું. એમની પાછળ પાછળ ફર્યા કરવાનું. છતાં આ લોકોનો સ્નેહરાગ જરા પણ ઓછો નથી થતો. તમે રોજ વંદન કરવા આવો, છતાં અમે તમારી સામે પણ ન જોઈએ, તો તમને વંદનમાં ઉલ્લાસ રહે? * બાળ-વર્ધમાનની કસોટી ભગવાન મહાવીર બાળક હતા ત્યારે એમનું નામ વર્ધમાન હતું. દેવલોકમાં ઇન્દ્ર વર્ધમાનકુમારનાં ભરપૂર વખાણ કર્યા : “આ બાળવર્ધમાનનું મનોબળ અભુત છે. એના જેવું મનોબળ સંસારમાં કોઈનું નહિ હોય! એ કોઈથી ડરતો કે ગભરાતો નથી.” દેવોને થયું કે આટલા નાના આઠ વર્ષના છોકરાને ગભરાવવો - ડરાવવો એ તો ડાબા હાથનું કામ છે. હમણાં એને ગભરાવીને આવી જાઉં. દેવ વર્ધમાનની પરીક્ષા કરવા ગયા. વર્ધમાન એમના મિત્રો સાથે રમતા હતા. એ ગેમ એવી હતી કે જે હારી જાય એને ખભા પર ઊંચકીને જવું પડે. કસોટી કરવા આવેલા દેવ ઇરાદાપૂર્વક હારી ગયા. વર્ધમાનના ખભા પર બેસતી વખતે દેવે પોતાના દેહને વિરાટ કરી દીધો છતાં તે જરાય ન ડર્યા. ભગવાને અવધિજ્ઞાનથી જોયું કે આ તો દેવ છે અને કસોટી કરવા આવ્યા છે. વર્ધમાને સીધો મુક્કો માર્યો. હિત હતું એટલે માર્યું. એમાં બદલો લેવાની વૃત્તિ નહોતી. આપણી માનસિકતા કેવી હોય છે ? ક્રોધ ત્યારે જ કરવાનો જ્યારે પહોંચી શકીએ એમ લાગે. સામેનો એકલો છે અને આપણે પચીસ જણ છીએ તો બે-ચાર ઠપકારી દઈશું, પણ સામે પચાસ જણ હશે અને આપણે એકલા હોઈશું તો સોરી કહીને પાછા વળી જઈશું. સાચું કહેજો, આપણે ક્રોધ ઇચ્છીએ છીએ કે શાંતિ? પોતાનું જોર ચાલે ત્યાં ક્રોધ અને પોતાનું જોર ચાલે એવું ન હોય તો શાંતિ, ખરુંને? ક્રોધ આપણને ખરેખર ખરાબ લાગે છે ખરો ? ક્રોધ કરવો જ ન જોઈએ એવી આપણી મજબૂત માન્યતા નથી. ભગવાને ક્રોધ કર્યો પણ પ્રશસ્ત ક્રોધ કર્યો. એના હિત - 42
